FORMA CZYNNOSCI PRAWNEJ

Transkrypt

1 FORMA CZYNNOSCI PRAWNEJ.

2 Forma czynności prawnej Forma czynności prawnej sposób, w jaki czynność prawna zostaje wyrażona na zewnątrz. Forma czynności prawnej a) może mieć źródło w ustawie b) lub w czynności prawnej

3 Rodzaje form czynności prawnej Forma podstawowa ustna konkludentna Forma szczególna (kwalifikowana) pisemna pisemna z urzędowo poświadczona datą pisemna z podpisami notarialnie lub urzędowo poświadczonymi akt notarialny zastępcza dla pisma dokumentowa (zwana zwykłą formą elektroniczną) elektroniczna

4 Forma pisemna Spełnienie wymogu formy pisemnej w zakresie jednostronnej czynności prawnej polega na zamieszczeniu własnoręcznego podpisu przez osobę dokonującą czynności na dokumencie zawierającym jej oświadczenie woli. Nie jest konieczne sporządzanie własnoręcznym pismem całego dokumentu; wyjątek stanowi wymóg własnoręcznego sporządzenia testamentu. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany

5 Forma pisemna z urzędowo poświadczoną datą Czynność prawna w formie dokumentu pisemnego z urzędowo poświadczoną datą polega na stwierdzeniu wiążącym, także osoby nieuczestniczące w czynności prawnej, że dana czynność została dokonana w określonym czasie.

6 Forma pisemna z urzędowo poświadczoną datą urzędowe poświadczenie daty na okazanym dokumencie przez notariusza (notariusz stwierdza datę okazania mu dokumentu) stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym od daty dokumentu urzędowego wzmiankę na dokumencie dokonaną przez organ państwowy, organ samorządu terytorialnego albo notariusza od daty wzmianki śmierć jednej z osób podpisanych na dokumencie od daty śmierci opatrzenie kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu dokumentu w postaci elektronicznej od daty opatrzenia kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu.

7 Forma pisemna z podpisami notarialnie lub urzędowo poświadczonymi Czynność prawna dokonana w formie dokumentu pisemnego z podpisem poświadczonym polega na umieszczeniu przez notariusza lub powołany organ klauzuli stwierdzającej własnoręczność wskazanej w tej klauzuli osoby. Wymóg takiej formy obowiązuje np. przy zbywaniu przedsiębiorstwa i przy ustanawianiu na nim użytkowania. Zmniejsza on ryzyko, że osoba, na którą wskazuje podpis zaprzeczy, że go złożyła. W przypadku, gdy w miejscowości nie ma kancelarii notarialnej, Minister Sprawiedliwości może na podstawie Prawa o notariacie upoważnić do sporządzania poświadczeń organy jednostek samorządu terytorialnego oraz banki mające siedzibę w tej miejscowości.

8 Forma zastępcza dla pisma Jest przewidziana w celu ochrony osób niepiśmiennych. Umożliwienia im składania oświadczeń woli na piśmie. Osoba niepiśmienna może potwierdzić złożenie oświadczenia woli poprzez uczynienie na dokumencie tuszowego odcisku palca, a obok tego odcisku inna osoba wpisze jej imię i nazwisko oraz umieści swój podpis. Innym sposobem jest złożenie podpisu przez inną osobę i poświadczenie przez notariusza lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie osoby niemogącej pisać.

9 Forma dokumentowa Do jej zachowania wystarczy złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Dokumentem jest np. czy SMS. Forma ta nie posiada doniosłości umowy zawartej w standardowej formie pisemnej.

10 Forma elektroniczna Do jej zachowania jest potrzebne złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. Aby forma elektroniczna posiadała moc prawną, dodatkowym wymogiem w przypadku jej zastosowania jest utrwalenie oświadczenia woli dla każdej ze stron na elektronicznym nośniku danych. Wybrany sposób przechowywania musi umożliwiać ustalenie autorów zapisanych treści (oświadczenia woli) oraz ich późniejsze, powtórne odtworzenie.

11 Forma następczych czynności prawnych zmiana umowy, uzupełnienie umowy, rozwiązanie umowy, wypowiedzenie umowy (czynność jednostronna), odstąpienie od umowy (czynność jednostronna), Oświadczenie o uchyleniu się od skutków umowy (czynność jednostronna),

12 Zasady formy zmian umowy Art. 77 k.c. Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej, chyba że ustawa lub umowa zastrzega inną formę Jeżeli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia; natomiast odstąpienie od umowy albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem.

13 Skutki niedochowania formy Cele zastrzeżenia formy czynności prawnej 1. AD PROBATIONEM DLA CELÓW DOWODOWYCH 2. AD EVENTUM DLA OSIAGNIECIA OKRESLONYCH SKUTKÓW PRAWNYCH 3. AD SOLEMNITATEM DLA WAŻNOŚCI CZYNNOSCI

14 Ad solemnitatem Forma ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną Skutek braku formy czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna.

15 Ad eventum Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę szczególną wywołania określonych skutków czynności prawnej, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest ważna, niemniej nie wywołuje tych skutków

16 Ad probationem Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej

17 Ad probationem Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny: jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu

18 Ad probationem Jeżeli forma pisemna, dokumentowa albo elektroniczna jest zastrzeżona dla oświadczenia jednej ze stron, w razie jej niezachowania dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania tej czynności jest dopuszczalny także na żądanie drugiej strony

19 Ad probationem Przepisów o skutkach niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami

20 Pactum de forma Jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi ma być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, nie określając skutków niezachowania tej formy, w razie wątpliwości poczytuje się, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych.