KRONIKA WSPOMNIENIE O ZMARŁYCH W O J C I E C H W I D A C K I ( )

Transkrypt

1 KRONIKA WSPOMNIENIE O ZMARŁYCH W O J C I E C H W I D A C K I ( ) Fot. 1. Profesor Wojciech Widacki podczas praktyki terenowej w Alpach (1998 r.) Źródło: Fot. Igor Karoń Wojciech Widacki urodził się 21 sierpnia 1943 r. we Lwowie w rodzinie nauczycielskiej. W 1961 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące 166

2 w Rydułtowach i podjął studia geograficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Będąc uczniem prof. Mieczysława Klimaszewskiego specjalizował się w geomorfologii. Tytuł magistra uzyskał w 1966 r. za pracę pt. Współczesny rozwój geomorfologiczny parowu Doły. Od 1967 r. był związany zawodowo z Instytutem Geografii UJ, początkowo jako asystent w Zakładzie Geografii Regionalnej, gdzie kontynuował prace na polu geomorfologii. Efektem tych badań była m. in. rozprawa doktorska pt. Mrozowe ruchy gruntu w południowej Polsce, za którą otrzymał stopień doktora w 1974 r. W drugim okresie swojej pracy naukowej W. Widacki prowadził badania z zakresu geografii fizycznej kompleksowej i ekologii krajobrazu. Był współtwórcą kierunku kompleksowego w Instytucie Geografii UJ i rozwijał jego podstawy teoretyczne. Interesowały go relacje człowiek środowisko, w tym problematyka sterowania i równowagi w środowisku. Zajmował się m.in. granicami fizycznogeograficznymi (typy granic, klasyfikacja granic). Jego prace z tego zakresu są szeroko cytowane w podręcznikach geografii fizycznej i ekologii krajobrazu. Ten etap pracy naukowej zamyka rozprawa habilitacyjna pt. System relacyjny środowiska przyrodniczego Beskidów na przykładzie zlewni potoku Jaszczurowa w Beskidzie Małym (1989). Na początku lat 90. XX w., po pobycie na uniwersytetach w USA (Rutgers State University of New Jersey oraz University of Colorado w Boulder), działalność naukowa, dydaktyczna i popularyzatorska W. Widackiego koncentrowały się na systemach informacji geograficznej (GIS), nieznanych wówczas w geografii polskiej. Już w roku akademickim 1992/93 W. Widacki uruchomił pierwszy kurs z zakresu GIS, obejmujący wykłady i ćwiczenia laboratoryjne. W 1993 r. powołana została Pracownia GIS pod Jego kierownictwem. Duże wysiłki W. Widackiego skierowane były na zorganizowanie laboratorium dydaktycznego przeznaczonego do pracy z systemami informacji geograficznej cel ten osiągnął w 1996 r., kiedy to powstało Laboratorium GIS pierwsza w Polsce uniwersytecka pracownia systemów informacji geograficznej, która dzięki środkom unijnym została wyposażona według światowych standardów. W kolejnym roku W. Widacki wydał skrypt Wprowadzenie do Systemów Informacji Geograficznej (1997). Zwieńczeniem tego pierwszego, pionierskiego etapu prac W. Widackiego na polu systemów informacji geograficznej było nadanie Mu tytułu profesora nauk o Ziemi (1998 r.) oraz 167

3 przekształcenie Pracowni GIS w Zakład Systemów Informacji Geograficznej (1998 r.). Wojciech Widacki traktował systemy informacji geograficznej nie tylko jako narzędzie pracy geografa. Miał głębokie przekonanie, że wkrótce rozwój GIS spowoduje fundamentalne przeobrażenia u samych podstaw geografii, i powolne jej zbliżanie się do nowej dyscypliny określanej w krajach anglosaskich mianem Geographical Information Science. Można śmiało powiedzieć, że był twórcą nowej specjalności w geografii polskiej systemów informacji geograficznej i niewątpliwie jednym z pierwszych geografów polskich, którzy zrozumieli znaczenie GIS dla rozwoju geografii. Szybko też zdał sobie sprawę z możliwości, jakie daje zastosowanie technik komputerowych i Internetu w nauczaniu geografii. Dzięki Jego wieloletnim staraniom Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, jako pierwsza jednostka Uniwersytetu Jagiellońskiego, uruchomił studia podyplomowo-magisterskie UNIGIS, realizowane wspólnie z Uniwersytetem Parisa Lodrona w Salzburgu i prowadzone prawie w całości metodą nauki na odległość. Są to pierwsze w Polsce studia geograficzne tego typu, a także jedne z pierwszych uniwersyteckich studiów międzynarodowych, dających tytuł Master of Science uczelni zagranicznej. Poświęcając się systemom informacji geograficznej W. Widacki nie przestał być geografem w szerokim tego słowa znaczeniu. Reprezentował geografię będąc ekspertem Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej, brał również udział w opracowaniu nowych standardów kształcenia dla tego kierunku. Był współautorem kilku programów nauczania geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim, przede wszystkim w zakresie geografii fizycznej kompleksowej oraz systemów informacji geograficznej. Przywiązywał też szczególną wagę do zajęć terenowych to zamiłowanie do studiowania geografii w terenie widoczne było zwłaszcza w pierwszym okresie jego pracy dydaktycznej, kiedy prowadził liczne praktyki terenowe (z geografii fizycznej kompleksowej i topografii) oraz ćwiczenia regionalne (w Beskidach, Tatrach, Sudetach i Górach Świętokrzyskich). Będąc zawsze znakomicie przygotowanym merytorycznie, starał się uczyć studentów obserwowania, rozumienia i interpretacji zjawisk przyrodniczych oraz metod ich dokumentacji, a także konfrontacji spostrzeżeń terenowych z mapą i orientacji w terenie. Jednym z ostatnich wyjazdów ze studentami w teren była dwutygodniowa praktyka w Alpach Austriackich w 1998 r. (Fot. 1). 168

4 Od pierwszego roku studiów geograficznych W. Widacki aktywnie działał w Kole Geografów UJ, a później, już jako pracownik IG UJ był opiekunem obozów naukowych, organizatorem seminariów i ogólnopolskich zjazdów Kół Geografów, w tym jubileuszowych obchodów 100-lecia Koła Geografów UJ. Był również przewodniczącym Komitetu Koordynacyjnego Studenckich Kół Naukowych Geografów ( ) i współredaktorem wielu wydawnictw. Organizował i pełnił funkcję opiekuna naukowego 5-miesięcznej wyprawy Koła Geografów UJ do Australii ( ), a także wymiany studentów geografii UJ ze studentami z Uniwersytetu w Tbilisi w 1988 r. Spostrzeżeniami z tych wypraw, a także z wielu innych swoich podróży chętnie dzielił się na forum Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także w ramach cyklu wykładów składających się kurs Krajobrazy Ziemi. Dorobek naukowy W. Widackiego liczy ponad 100 publikacji. Ostatnią pracą, której niestety nie zdążył ukończyć, jest podręcznik z metodologii geografii. Pod kierunkiem W. Widackiego swoje prace magisterskie napisało 36 studentów; siedmioro z nich zostało nagrodzonych na ogólnopolskich konkursach PTG oraz Polskiej Asocjacji Ekologii Krajobrazu. Wypromował również dwóch doktorów. Zmarł 29 października 2006 r., po długiej i ciężkiej chorobie. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Rybniku przy ul. Rudzkiej. Był uczonym niezwykle skromnym, dalekowzrocznym i bez reszty oddanym pracy naukowej i dydaktycznej. Autorzy składają serdeczne podziękowania Pani dr. hab. Krystynie German za pomoc w opracowaniu tekstu wspomnień. Mateusz Troll, Jacek Kozak Zakład Systemów Informacji Geograficznej Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Klaudia Jochym 169

5 Wycieczka do Kopalni Soli w Bochni Zarząd PTG w Krakowie zorganizował dn. 26.XI 2005 r. wycieczkę do najstarszej w Polsce kopalni soli w Bochni. Wzięli w niej udział pracownicy naukowi geografowie z Akademii Pedagogicznej, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk, oraz nauczyciele geografii z Bochni, Krakowa, Krzeszowic, Nowego Sącza i Tarnowa w sumie 30 osób. Do kopalni zjechaliśmy szybem Campi. Przewodnik poprowadził grupę trasą turystyczną przez korytarze i komory pełne tajemnic. Podziwialiśmy więc wielkie komory solne z zachowanymi śladami robót górniczych oraz zabytkowe oryginalne narzędzia i urządzenia. Zwiedziliśmy najcenniejsze zabytki bocheńskiej saliny kaplicę św.kingi, Komorę Rabsztyn, Komorę Kieratową, podłużnię Dobosz, poprzecznik i Komorę Christian oraz Komorę Ważyn, w której znajduje się restauracja, kawiarnia, sklep i, boisko sportowe. W podziemnych wyrobiskach mogliśmy zaobserwować miąższość, barwę i ułożenie pokładów soli. Część trasy pokonaliśmy podziemną kolejką przejazd tym kopalnianym "metrem" dostarczył niezapomnianych wrażeń. Tą ciekawą trasą wędrowaliśmy trawie 2 godziny. Następnie udaliśmy się do Komory Stajnia Mysiur, gdzie wysłuchaliśmy prelekcji doc. dr T. Ziętary z Instytutu Geografii AP w Krakowie, pt. Budowa geologiczna i. rzeźba regionu bochenskiego jej tekst zamieszczony jest w niniejszym wydawnictwie, w części ze streszczeniami odczytów. W miłej i serdecznej atmosferze i leczniczym mikroklimacie, przy filiżance dobrej kawy toczyły się rozmowy m.in. o dalszej współpracy krakowskiego Oddziału PTG z Bocheńską Kopalnią Soli S.A., o perspektywach rozwoju i planowanych inwestycjach w rejonie szybu Campi (muzeum, hotel, ścieżka dydaktyczna, tężnie). Nie do przecenienia wartością naszego spotkania była też możność wymiany poglądów, pomiędzy geografami uczestnikami tej wycieczki, m.in. na zagadnienia związane z tą niezwykłą kopalnią soli. O naszej wyprawie ukazały się notatki w Gazecie Krakowskiej (skąd pochodzi załączona fotografia uczestników Fot 1.) i w lokalnym kwartalniku "Wiadmości Bocheńskie". 170

6 Badania i podróże naukowe krakowskich geografów. Tom III. Fot. 1. Notatka prasowa z Gazety Krakowskiej Źródło: Gazeta Krakowska, 1. XII 2005 r. 171