MŁODEGO PORADNIK ETNOGRAFA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MŁODEGO PORADNIK ETNOGRAFA"

Błażej Michalak
5 lat temu
Przeglądów:

1 1 PORADNIK MŁODEGO ETNOGRAFA Czym może zajmować się eatnograf, jeśli słowo pochodzi z języka greckiego, gdzie ethno s oznacza naród, lud, a graphein opisywać?

2 2 Etnograf (etnolog) zajmuje się opisywaniem człowieka i kultury, w której on żyje. Sławni polscy etnografowie Bronisław Malino wski pierwszy etnolog, który prowadził badania terenowe. Ponad 100 lat temu badał kultury na wyspach Oceanu Spokojnego. Oskar Kolberg etnograf, folklorysta i kompozytor, żyjący w XIX wieku. W 85 tomach zebrał materiały dotyczące kultury ludowej z terenu całej Polski. Seweryn Udziela z zawodu nauczyciel, etnograf i badacz kultury ludowej, współzałożyciel krakowskiego Muzeum Etnograficznego. Badania terenowe to sposób poznawania i opisywania świata, które badacz zdobywa w terenie, a nie siedząc w gabinecie przy biurku. Teren dla badacza to nie tylko egzotyczne, dalekie lądy, ale też własny kraj, miejscowość rodzina czy szkoła.

3 3 Kto może zostać etnografem? Osoba ciekawa świata, uważny obserwator, człowiek, który lubi słuchać opowieści i historii innych ludzi, ten, kto chętnie zadaje pytanie: a dlaczego? W jaki sposób można prowadzić badania terenowe? Istnieje wiele metod badawczych, wykorzystywanych przez etnografów. Jedną z najbardziej popularnych jest wywiad. Badacz zadaje rozmówcy uprzednio przygotowane pytania i sam zapisuje odpowiedzi, które usłyszy. Bardzo często stosowana jest również obserwacja. Przykładowe rodzaje obserwacji: NieuczestniczA ca badacz nie bierze czynnego udziału w życiu badanej społeczności, tylko przygląda się jej z zewnątrz. UczestniczA ca badacz staje się członkiem społeczności, którą bada. Wymaga to dużo czasu i cierpliwości.

4 4 Jak zostać badaczem terenowym? 1. Jeśli interesuje Cię przeszłość twojej rodziny czy dzieje miejscowości, w której mieszkasz przeprowadź wywiad ze swoją babcią, dziadkiem lub starszą osobą mieszkającą w okolicy. Zanim rozpoczniesz wywiad, zbierz potrzebne przybory: notes, długopis, ewentualnie aparat fotograficzny czy dyktafon. Przygotuj sobie również zestaw pytań, czyli kwestionariusz. Pamiętaj, aby układać te pytania od najbardziej ogólnych do szczegółowych. Najlepiej, żeby to były pytania otwarte, tzn. takie, żeby Twój rozmówca nie mógł odpowiedzieć krótko tak lub nie, tylko rozwinął swoją opowieść. Przykładowe pytania: (temat świętowanie rodzinne) 1. Jakie uroczystości rodzinne obchodzono w czasach Pana/i dzieciństwa? (imieniny, urodziny, jubileusze, Dzień Matki, Dzień Dziecka...?) 2. Kogo na takie spotkania zapraszano? 3. Co podawano do picia i do jedzenia? 4. Czy w czasie spotkań śpiewano, grano, słuchano muzyki, tańczono? (Proszę zaśpiewać, zanucić te melodie.) 5. Jak wygląda to obecnie?

5 5 Zapisuj dosłownie to, co usłyszałeś. Jeśli informator mówi gwarą i jakieś słowo lub wyrażenie nie jest używane w języku polskim zapytaj, co oznacza i zapisz odpowiedź. Nie oceniaj wypowiedzi. Etnograf powinien być obiektywny. Do wywiadu dodaj metryczkȩ: Data i miejsce rozmowy..... Temat wywiadu Imię i nazwisko rozmówcy..... Data i miejsce urodzenia rozmówcy... Wykształcenie i zawód rozmówcy..... Adres i czas zamieszkania Wywiad przeprowadził Każdego dnia uważnie obserwuj uważnie Twoje otoczenie. Może przy okazji zwykłego spaceru uda Ci się zauważyć starą, opuszczoną drewnianą chałupę lub stodołę. Warto zrobić im zdjęcia, choćby tylko aparatem w telefonie komórkowym, gdyż takie budynki powoli znikają na zawsze z naszego krajobrazu. 3. Masz w domu stare fotografie, listy, pocztówki? Warto je zeskanować, zanim wyblakną, zgubią się, albo zostaną zjedzone przez psa. Spróbuj popytać rodzinę i zapisać, jakie były historie ludzi związanych z tymi przedmiotami.

6 6 Czym jeszcze może zajmować sie etnograf? Szczególnym miejscem pracy etnografów są skanseny, czyli muzea, do których przenosi się wyjątkowe dla danego regionu przykłady budownictwa ludowego chałupy, stodoły, kuźnie, kapliczki, itp. Takim właśnie muzeum jest Nad wiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec. Zanim powstał skansen w Wygiełzowie, grono etnografów pracowało w terenie, aby wytypować najlepsze do pokazania obiekty. Na teren skansenu przenoszono budynki, które nie miały już właścicieli albo ich właściciele przekazali je do muzeum. Przeniesione domy i budynki gospodarcze trzeba było wyposażyć, żeby pokazać jak dawniej mieszkali i pracowali ludzie. Bardzo wiele brakujących sprzętów, narzędzi i dekoracji zostało przekazanych do skansenu jako dary od mieszkańców okolicznych miejscowości. Każdemu obiektowi, który uzupełnia kolekcje muzealna choćby był najmniejszy i najbardziej powszechny w użyciu (np. mała drewniana łyżka), nadaje się własny numer i zakłada karte inwentarzowa, czyli swego rodzaju dowód osobisty przedmiotu.

7 Nazwa przedmiotu.... Materiał i technika wykonania... Wymiary... Stan zachowania Data i miejsce wykonania przedmiotu... Wytwórca... Data i sposób pozyskania przedmiotu... Miejsce przechowywania... karta inwentarzowa Powyżej została umieszczona przykładowa trochę uproszczona karta inwentarzowa. Możesz ją odciąć i skserować, a następnie przygotować takie karty dla cennych przedmiotów i pamiątek rodzinnych, które znajdują się u Ciebie w domu. Może dzięki temu pamięć o nich i historiach z nimi związanych przetrwa dłużej. A może za jakiś czas stworzysz z nich własną kolekcję muzealną?

8 Opis przedmiotu, cechy charakterystyczne... Miejsce na fotografię lub rysunek przedmiotu Opracowanie: Joanna Pelczar, Licencja: CC BY-SA KONSULTACJE: Izabela Okręglicka ILUSTRACJE: Teresa Ścisłowicz Opracowanie graficzne: Dolasu Pracownia Graficzna, Projekt i realizacja: Zespół Szkół w Babicach Partnerzy: Dofinansowano ze środków MHP w ramach programu Patriotyzm Jutra

Podobne dokumenty

Jaki jest Twój ulubiony dzień tygodnia? Czy wiesz jaki dzień tygodnia najbardziej lubią Twoi bliscy?

Kogo podziwiasz dzisiaj, a kogo podziwiałeś w przeszłości? Jaki jest Twój ulubiony dzień tygodnia? Czy wiesz jaki dzień tygodnia najbardziej lubią Twoi bliscy? Jaka jest Twoja ulubiona potrawa? Czy wiesz