PRAWO EUROPEJSKIE ZBIÓR PRZEPISÓW

Transkrypt

1

2 z paragra em eria PRAWO EUROPEJSKIE ZBIÓR PRZEPISÓW TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ TRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ REGULAMIN POSTĘPOWANIA PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI Warszawa 2013

3 Stan prawny na 4 grudnia 2012 r. Wydawca: Magdalena Przek-Ślesicka Redaktor prowadzący: Roman Rudnik Opracowanie redakcyjne: Ilona Iwko, Dorota Wiśniewska Łamanie: Faktoria Wyrazu Sp. z o.o. Copyright by Wolters Kluwer Polska SA, 2013 ISBN: Wydane przez: Wolters Kluwer Polska SA Redakcja Książek Warszawa, ul. Płocka 5a tel , fax ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 Spis treści Traktat o Unii Europejskiej...17 Tytuł I. Postanowienia wspólne...19 Tytuł II. Postanowienia o zasadach demokratycznych...24 Tytuł III. Postanowienia o instytucjach...26 Tytuł IV. Postanowienia o wzmocnionej współpracy...32 Tytuł V. Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii. i postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej. i bezpieczeństwa...33 Rozdział 1. Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii...33 Rozdział 2. Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki. zagranicznej i bezpieczeństwa...35 Sekcja 1. Postanowienia wspólne...35 Sekcja 2. Postanowienia dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa. i obrony...45 Tytuł VI. Postanowienia końcowe...49 Skorowidz...55 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej...59 Część pierwsza. Zasady...61 Tytuł I. Kategorie i dziedziny kompetencji Unii...62 Tytuł II. Postanowienia ogólne...65 Część druga. Niedyskryminacja i obywatelstwo Unii...68 Część trzecia. Polityki i działania wewnętrzne Unii...72 Tytuł I. Rynek wewnętrzny...72 Tytuł II. Swobodny przepływ towarów...73 Rozdział 1. Unia celna...74 Rozdział 2. Współpraca celna...75 Rozdział 3. Zakaz ograniczeń ilościowych między Państwami. Członkowskimi...75 Tytuł III. Rolnictwo i rybołówstwo...77

5 Spis treści 6 Tytuł IV. Swobodny przepływ osób, usług i kapitału...81 Rozdział 1. Pracownicy...81 Rozdział 2. Prawo przedsiębiorczości...83 Rozdział 3. Usługi...86 Rozdział 4. Kapitał i płatności...88 Tytuł V. Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości...91 Rozdział 1. Postanowienia ogólne...91 Rozdział 2. Polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji...94 Rozdział 3. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych...97 Rozdział 4. Współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach. karnych...98 Rozdział 5. Współpraca policyjna Tytuł VI. Transport Tytuł VII. Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków. i zbliżenia ustawodawstw Rozdział 1. Reguły konkurencji Sekcja 1. Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw Sekcja 2. Pomoc przyznawana przez Państwa Rozdział 2. Postanowienia podatkowe Rozdział 3. Zbliżanie ustawodawstw Tytuł VIII. Polityka gospodarcza i pieniężna Rozdział 1. Polityka gospodarcza Rozdział 2. Polityka pieniężna Rozdział 3. Postanowienia instytucjonalne Rozdział 4. Postanowienia szczególne dla Państw Członkowskich,. których walutą jest euro Rozdział 5. Postanowienia przejściowe Tytuł IX. Zatrudnienie Tytuł X. Polityka społeczna Tytuł XI. Europejski fundusz społeczny Tytuł XII. Edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport Tytuł XIII. Kultura Tytuł XIV. Zdrowie publiczne Tytuł XV. Ochrona konsumentów Tytuł XVI. Sieci transeuropejskie Tytuł XVII. Przemysł Tytuł XVIII. Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna Tytuł XIX. Badania i rozwój technologiczny oraz przestrzeń kosmiczna Tytuł XX. Środowisko Tytuł XXI. Energetyka Tytuł XXII. Turystyka Tytuł XXIII. Ochrona ludności Tytuł XXIV. Współpraca administracyjna...163

6 Spis treści Część czwarta. Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich Część piąta. Działania zewnętrzne Unii Tytuł I. Postanowienia ogólne dotyczące działań zewnętrznych Unii Tytuł II. Wspólna polityka handlowa Tytuł III. Współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna Rozdział 1. Współpraca na rzecz rozwoju Rozdział 2. Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna. z państwami trzecimi Rozdział 3. Pomoc humanitarna Tytuł IV. Środki ograniczające Tytuł V. Umowy międzynarodowe Tytuł VI. Stosunki unii z organizacjami międzynarodowymi. i państwami trzecimi oraz delegatury Unii Tytuł VII. Klauzula solidarności Część szósta. Postanowienia instytucjonalne i finansowe Tytuł I. Postanowienia instytucjonalne Rozdział 1. Instytucje Sekcja 1. Zgromadzenie Sekcja 2. Rada Europejska Sekcja 3. Rada Sekcja 4. Komisja Sekcja 5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Sekcja 6. Europejski Bank Centralny Sekcja 7. Trybunał Obrachunkowy Rozdział 2. Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne. postanowienia Sekcja 1. Akty prawne Unii Sekcja 2. Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia Rozdział 3. Organy doradcze Unii Sekcja 1. Komitet Ekonomiczno Społeczny Sekcja 2. Komitet Regionów Rozdział 4. Europejski Bank Inwestycyjny Tytuł II. Postanowienia finansowe Rozdział 1. Zasoby własne Unii Rozdział 2. Wieloletnie ramy finansowe Rozdział 3. Roczny budżet Unii Rozdział 4. Wykonanie budżetu i absolutorium Rozdział 5. Postanowienia wspólne Rozdział 6. Zwalczanie nadużyć finansowych Tytuł III. Wzmocniona współpraca Część siódma. Postanowienia ogólne i końcowe Skorowidz

7 Spis treści Karta praw podstawowych Unii Europejskiej Tytuł I. Godność Tytuł II. Wolności Tytuł III. Równość Tytuł IV. Solidarność Tytuł konsumentów. Prawa obywatelskie Tytuł VI. Wymiar sprawiedliwości Tytuł VII. Postanowienia ogólne dotyczące wykładni i stosowania karty Skorowidz Wyjaśnienia dotyczące karty praw podstawowych Tytuł I. Godność Tytuł II. Wolności Tytuł III. Równość Tytuł IV. Solidarność Tytuł V. Prawa obywatelskie Tytuł VI. Wymiar sprawiedliwości Tytuł VII. Postanowienia ogólne dotyczące wykładni i stosowania karty Protokół (nr 30) w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa Protokół w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Tytuł I. Sędziowie i rzecznicy generalni Tytuł II. Organizacja Trybunału Sprawiedliwości Tytuł III. Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości Tytuł IV. Sąd Tytuł IVa. Sądy wyspecjalizowane Tytuł V. Postanowienia końcowe Skorowidz Trybunał Sprawiedliwości Tekst skonsolidowany regulaminu Regulamin postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Przepis wstępny Tytuł I. Organizacja Trybunału Rozdział 1. Sędziowie i rzecznicy generalni...331

8 Spis treści Rozdział 2. Prezes Trybunału i tworzenie izb Rozdział 2a. Składy Trybunału Rozdział 3. Sekretariat Sekcja 1. Sekretarz i zastępcy sekretarza Sekcja 2. Pozostałe służby Trybunału Rozdział 4. Sprawozdawcy pomocniczy Rozdział 5. Funkcjonowanie Trybunału Rozdział 6. System językowy Rozdział 7. Prawa i obowiązki pełnomocników, doradców. i adwokatów lub radców prawnych Tytuł II. Postępowanie Rozdział 1. Procedura pisemna Rozdział 1a. Sprawozdanie wstępne i przydział spraw składom. Trybunału Rozdział 2. Postępowanie dowodowe i środki przygotowawcze Sekcja 1. Środki dowodowe Sekcja 2. Wzywanie i przesłuchiwanie świadków i biegłych Sekcja 3. Zamknięcie postępowania dowodowego Sekcja 4. Środki przygotowawcze Rozdział 3. Procedura ustna Rozdział 3a. Tryb przyspieszony Rozdział 4. Wyroki Rozdział 5. Koszty Rozdział 6. Pomoc w zakresie kosztów postępowania Rozdział 7. Cofnięcie skargi Rozdział 8. Doręczenia Rozdział 9. Terminy Rozdział 10. Zawieszenie postępowania Tytuł III. Procedury szczególne Rozdział 1. Zawieszenie wykonania aktu lub postępowania. egzekucyjnego i inne środki tymczasowe Rozdział 2. Kwestie incydentalne Rozdział 3. Interwencja Rozdział 4. Wyroki zaoczne i sprzeciwy Rozdział 5. (uchylony) Rozdział 6. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Sekcja 1. Powództwo osoby trzeciej przeciwko prawomocnemu. orzeczeniu Sekcja 2. Wznowienie postępowania Rozdział 7. Odwołania od decyzji Komitetu Arbitrażowego Rozdział 8. Wykładnia wyroków Rozdział 9. Odesłania prejudycjalne i inne postępowania. w przedmiocie wykładni

9 Spis treści Rozdział 10. Postępowania szczególne na podstawie art Traktatu EWEA Rozdział 11. Opinie Rozdział 12. (uchylony) Rozdział 13. Rozstrzyganie sporów określonych w art. 35 Traktatu. o Unii w jego wersji obowiązującej przed wejściem w życie. Traktatu z Lizbony Tytuł IV. Odwołania od orzeczeń sądu Tytuł IVa. Wyjątkowa procedura ponownego rozpoznania orzeczeń sądu Tytuł V. Procedury przewidziane w porozumieniu EOG Przepisy końcowe Załącznik. Decyzja w sprawie świąt urzędowych Regulamin dodatkowy Rozdział I. Wnioski o pomoc prawną Rozdział II. Wnioski o przyznanie pomocy w zakresie kosztów. postępowania Rozdział III. Doniesienia o złamaniu przez świadków. lub biegłych przysięgi Przepisy końcowe Załączniki Skorowidz Regulamin postępowania przed Sądem z dnia 2 maja 1991 r Regulamin Przepis wstępny Tytuł 1. Organizacja Sądu Rozdział 1. Prezes i członkowie sądu Rozdział 2. Tworzenie izb oraz wyznaczanie sędziów sprawozdawców i rzeczników generalnych Rozdział 3. Sekretariat Sekcja 1. Sekretarz Sekcja 2. Pozostałe służby Rozdział 4. Funkcjonowanie Sądu Rozdział 5. System językowy Rozdział 6. Prawa i obowiązki pełnomocników, doradców. i adwokatów lub radców prawnych Tytuł 2. Postępowanie Rozdział 1. Procedura pisemna Rozdział 2. Procedura ustna

10 Spis treści Rozdział 3. Środki organizacji postępowania i środki dowodowe Sekcja 1. Środki organizacji postępowania Sekcja 2. Środki dowodowe Sekcja 3. Wzywanie i przesłuchiwanie świadków i biegłych Rozdział 3a. Tryb przyspieszony Rozdział 4. Zawieszenie postępowania i stwierdzenie niewłaściwości. przez Sąd Rozdział 5. Wyroki Rozdział 6. Koszty Rozdział 7. Pomoc w zakresie kosztów postępowania Rozdział 8. Cofnięcie skargi Rozdział 9. Doręczenia Rozdział 10. Terminy Tytuł 3. Procedury szczególne Rozdział 1. Zawieszenie wykonania aktu lub postępowania. egzekucyjnego i inne środki tymczasowe Rozdział 2. Kwestie incydentalne Rozdział 3. Interwencja Rozdział 4. Wyroki Sądu wydane po uchyleniu jego orzeczenia. i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Rozdział 4a. Orzeczenia Sądu wydane po poddaniu jego orzeczenia. wyjątkowej procedurze ponownego rozpoznania i przekazaniu. sprawy do ponownego rozpoznania Rozdział 5. Wyroki zaoczne i sprzeciwy Rozdział 6. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Sekcja 1. Powództwo osoby trzeciej przeciwko prawomocnemu. orzeczeniu Sekcja 2. Wznowienie postępowania Sekcja 3. Wykładnia wyroków Tytuł 4. Postępowanie w sprawach z zakresu własności intelektualnej Tytuł piąty. Odwołania od orzeczeń sądu do spraw służy publicznej. Unii Europejskiej Przepisy końcowe Skorowidz Nota informacyjna dotycząca składania przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym z dnia 28 maja 2011 r I Informacje ogólne Rola Trybunału w procedurze prejudycjalnej Decyzja o przedłożeniu pytania Trybunałowi

11 Spis treści 12 Etap postępowania, na którym należy przedłożyć pytanie. prejudycjalne Forma odesłania prejudycjalnego Skutki odesłania prejudycjalnego dla postępowania przed sądem. krajowym Koszty postępowania i pomoc w zakresie kosztów postępowania Wymiana korespondencji między sądem krajowym a Trybunałem II Pilny tryb prejudycjalny (PPU) Przesłanki zastosowania pilnego trybu prejudycjalnego Wniosek o zastosowanie pilnego trybu prejudycjalnego Wymiana informacji między Trybunałem, sądem krajowym i stronami Praktyczne instrukcje odnoszące się do skarg bezpośrednich i odwołań Stosowanie technicznych środków komunikacji Wnoszenie pism procesowych Struktura i treść najważniejszych pism procesowych A. Skargi bezpośrednie B. Odwołania Załączniki do pism procesowych Redagowanie i długość pism procesowych Wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie przyspieszonym Wnioski o umożliwienie złożenia repliki w postępowaniu. odwoławczym Wnioski o przeprowadzenie rozprawy Przygotowanie i prowadzenie rozpraw Praktyczne instrukcje dla stron w postępowaniach przed sądem I. Procedura pisemna A. Postanowienia ogólne A.1. Stosowanie technicznych środków komunikacji A.2. Wymagania dotyczące dokumentów procesowych A.3. Wymagania dotyczące plików składanych za pomocą. aplikacji e-curia A.4. Długość pism procesowych B. Struktura i zawartość pism procesowych B.1. Skargi bezpośrednie B.2. Odwołania C. Załączniki do dokumentów procesowych D. Usuwanie braków dokumentów procesowych D.1. Usuwanie braków skarg D.2. Usuwanie braków skarg obszernych...530

12 Spis treści D.3. Usuwanie braków innych dokumentów procesowych E. Wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie przyspieszonym F. Wnioski o zawieszenie wykonania aktu lub postępowania. egzekucyjnego i o zastosowanie innych środków tymczasowych G. Wnioski o zachowanie poufności H. Wnioski dotyczące drugiej wymiany pism H.1. Wnioski o zezwolenie na złożenie repliki lub dupliki. w sprawach z zakresu własności intelektualnej H.2. Wnioski o zezwolenie na złożenie repliki w postępowaniach w przedmiocie odwołania I. Wnioski o przeprowadzenie rozprawy I.1. Wnioski o przeprowadzenie rozprawy w sprawach. z zakresu własności intelektualnej I.2. Wnioski o przeprowadzenie rozprawy w postępowaniach. w przedmiocie odwołania J. Wnioski o przyznanie pomocy w zakresie kosztów postępowania II. Procedura ustna III. Wejście w życie niniejszych instrukcji praktycznych Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej dotycząca Protokołu w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w odniesieniu do Polski i Zjednoczonego Królestwa Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej Rozdział 1. Mienie, fundusze, aktywa i operacje Unii Europejskiej Rozdział II. Komunikacja i laissez passer Rozdział III. Członkowie Zgromadzenia Rozdział IV. Przedstawiciele Państw Członkowskich biorący udział. w pracach instytucji Unii Rozdział V. Urzędnicy i inni pracownicy Unii Rozdział VI. Przywileje i immunitety placówek dyplomatycznych. państw trzecich akredytowanych przy Unii Rozdział VII. Postanowienia ogólne Skorowidz...557

13 Spis treści Protokół w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej Tytuł I. Informacje dla parlamentów narodowych Tytuł II. Współpraca międzyparlamentarna Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego Skorowidz Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego Rozdział I. Europejski System Banków Centralnych Rozdział II. Cele i zadania ESBC Rozdział III. Organizacja ESBC Rozdział IV. Funkcje monetarne i operacje wykonywane przez ESBC Rozdział V. Nadzór ostrożnościowy Rozdział VI. Przepisy finansowe ESBC Rozdział VII. Postanowienia ogólne Rozdział VIII. Zmiana Statutu i prawodawstwo uzupełniające Rozdział IX. Postanowienia przejściowe oraz inne postanowienia. dotyczące ESBC Skorowidz Protokół w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu Protokół w sprawie kryteriów konwergencji Protokół w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej Protokół w sprawie prawa azylu dla obywateli Państw Członkowskich Unii Europejskiej Protokół w sprawie stosunków zewnętrznych Państw Członkowskich dotyczących przekraczania zewnętrznych granic Protokół w sprawie systemu publicznego nadawania w Państwach Członkowskich

14 Spis treści Protokół w sprawie skutków finansowych wygaśnięcia Traktatu EWWiS oraz w sprawie funduszu badawczego węgla i stali Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności Protokół w sprawie Eurogrupy Protokół w sprawie stałej współpracy strukturalnej ustanowionej na mocy artykułu 42 Traktatu o Unii Europejskiej Protokół dotyczący artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie przystąpienia Unii do Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Protokół w sprawie rynku wewnętrznego i konkurencji Protokół w sprawie wykonywania kompetencji dzielonych Protokół w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym Protokół w sprawie decyzji Rady odnoszącej się do wykonania artykułu 16 ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 238 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w okresie między 1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku i od 1 kwietnia 2017 roku Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską...643

15

16 Traktat o Unii Europejskiej * JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII, PREZYDENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ, JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL HISZPANII, PREZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ, PREZYDENT IRLANDII, PREZYDENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ, JEGO KRÓLEWSKA WYSOKOŚĆ WIELKI KSIĄŻĘ LUKSEMBURGA, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLANDÓW, PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIEL- KIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ, ZDECYDOWANI przejść do nowego etapu procesu integracji europejskiej, zapoczątkowanego ustanowieniem Wspólnot Europejskich, INSPIROWANI kulturowym, religijnym i humanistycznym dziedzictwem Europy, z którego wynikają powszechne wartości, stanowiące nienaruszalne i niezbywalne prawa człowieka, jak również wolność, demokracja, równość oraz państwo prawne, 1 PRZYWOŁUJĄC historyczne znaczenie przezwyciężenia podziału kontynentu europejskiego oraz potrzebę ustanowienia trwałych podstaw budowy przyszłej Europy, * Traktat uzupełniony Protokołem w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/4) w związku ze zmianami wprowadzonymi do tegoż protokołu przez art. 1 pkt 3 lit. a) Protokołu nr 1 zmieniającego protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej dołączonego do Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 1 Motyw dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a) Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 17

17 Traktat o Unii Europejskiej POTWIERDZAJĄC swe przywiązanie do zasad wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawnego, POTWIERDZAJĄC swe przywiązanie do podstawowych praw socjalnych określonych w Europejskiej Karcie Społecznej, podpisanej w Turynie 18 października 1961 roku, oraz we Wspólnotowej Karcie Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników z 1989 roku, 2 PRAGNĄC pogłębić solidarność między swymi narodami w poszanowaniu ich historii, kultury i tradycji, PRAGNĄC umocnić demokratyczny charakter i skuteczność działania instytucji, tak aby były one w stanie lepiej spełniać, w jednolitych ramach instytucjonalnych, powierzone im zadania, ZDECYDOWANI umocnić swe gospodarki, a także doprowadzić do ich zbliżenia oraz do ustanowienia unii gospodarczej i walutowej, w tym zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wspólnej i stabilnej waluty, 3 ZDECYDOWANI ustanowić obywatelstwo wspólne dla obywateli swych krajów, ZDECYDOWANI popierać postęp gospodarczy i społeczny swych narodów poprzez urzeczywistnienie rynku wewnętrznego oraz umacnianie spójności i ochrony środowiska, przy uwzględnieniu zasady stałego rozwoju, oraz prowadzenia polityk, które zapewnią, że integracji gospodarczej towarzyszyć będzie równoczesny postęp w innych dziedzinach, 4 ZDECYDOWANI realizować wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, w tym stopniowo określać wspólną politykę obronną, która mogłaby prowadzić do wspólnej obrony, zgodnie z artykułem 42, wzmacniając w ten sposób tożsamość i niezależność Europy w celu wspierania pokoju, bezpieczeństwa oraz postępu w Europie i na świecie, 2 Motyw dodany przez art. 1 pkt 1 Traktatu z Amsterdamu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/31) w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. 3 Motyw zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. b) Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 4 Motyw zmieniony przez pkt 1 lit. b) Protokołu ze sprostowania do Traktatu o przystąpieniu z 2003 r. sporządzonego w Rzymie dnia 23 marca 2010 r. (Dz.U.UE.L ) z dniem 1 maja 2004 r. Motyw zmieniony przez art..ust. 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 18

18 Traktat o Unii Europejskiej Art. 1 ZDECYDOWANI ułatwić swobodny przepływ osób, przy zapewnieniu bezpieczeństwa swym narodom, poprzez ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu, 6 POTWIERDZAJĄC swój cel ułatwienia swobodnego przepływu osób, przy zapewnieniu bezpieczeństwa swym narodom, poprzez włączenie do niniejszego Traktatu i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej postanowień dotyczących wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, 7 ZDECYDOWANI kontynuować proces tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy, w którym decyzje są podejmowane jak najbliżej obywateli, zgodnie z zasadą pomocniczości, MAJĄC NA UWADZE dalsze kroki, które należy przedsięwziąć na rzecz rozwoju integracji europejskiej, POSTANOWILI ustanowić Unię Europejską i w tym celu powołali jako swych pełnomocników: (lista pełnomocników została pominięta); KTÓRZY po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwej formie uzgodnili, co następuje: Tytuł I Postanowienia wspólne Ustanowienie Unii Europejskiej Artykuł 1 8 Niniejszym Traktatem Wysokie Umawiające się Strony ustanawiają między sobą Unię Europejską, zwaną dalej Unią, której Państwa Członkowskie przyznają kompetencje do osiągnięcia ich wspólnych celów. Niniejszy Traktat wyznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy, w którym decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli. 6 Motyw zmieniony przez art. 1 pkt 3 Traktatu z Amsterdamu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/31) w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. 7 Motyw zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. c) Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 8 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 19

19 Art. 2 3 Traktat o Unii Europejskiej Podstawę Unii stanowi niniejszy Traktat oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwane dalej Traktatami ). Oba te Traktaty mają taką samą moc prawną. Unia zastępuje Wspólnotę Europejską i jest jej następcą prawnym. Wartości na jakich opiera się Unia Artykuł 2 9 Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn. Cele Unii. Przestrzeń wolności. Rynek wewnętrzny Artykuł Celem Unii jest wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów. 2. Unia zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania przestępczości. 3. Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska. Wspiera postęp naukowo techniczny. Zwalcza wykluczenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka. Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi. Szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy. 4. Unia ustanawia unię gospodarczą i walutową, której walutą jest euro. 5. W stosunkach zewnętrznych U nia umacnia i propaguje swoje wartości i interesy oraz wnosi wkład w ochronę swoich obywateli. Przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku mię- 9 Art. 2 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 3 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 10 Art. 3 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 4 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 20

20 Traktat o Unii Europejskiej Art. 4 5 dzy narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych. 6. Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi środkami odpowiednio do zakresu kompetencji przyznanych jej na mocy Traktatów. Relacje między Unią i Państwami Członkowskimi Artykuł Zgodnie z artykułem 5 wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich. 2. Unia szanuje równość Państw Członkowskich wobec Traktatów, jak również ich tożsamość narodową, nierozerwalnie związaną z ich podstawowymi strukturami politycznymi i konstytucyjnymi, w tym w odniesieniu do samorządu regionalnego i lokalnego. Szanuje podstawowe funkcje państwa, zwłaszcza funkcje mające na celu zapewnienie jego integralności terytorialnej, utrzymanie porządku publicznego oraz ochronę bezpieczeństwa narodowego. W szczególności bezpieczeństwo narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego Państwa Członkowskiego. 3. Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów. Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii. Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii. Zasady przyznania, pomocniczości i proporcjonalności Artykuł Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności. 2. Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia okreś- 11 Art. 4 dodany, zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt.oraz art..ust. 1 i 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 12 Art. 5 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 6 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 21

21 Art. 6 Traktat o Unii Europejskiej lonych w nich celów. Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich. 3. Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym Protokole. 4. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów. Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Uznanie postanowień Karty Praw Podstawowych Artykuł Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku w Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty. Postanowienia Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych w Traktatach. Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z postanowieniami ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i stosowanie oraz z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które określają źródła tych postanowień. 2. Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w Traktatach. 3. Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa. 13 Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 8 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 22

22 Traktat o Unii Europejskiej Art. 7 8 Ryzyko naruszenia podstawowych wartości Unii Artykuł Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji Europejskiej, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może skierować do niego zalecenia. Rada regularnie bada czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne. 2. Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji Europejskiej i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag, poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych. Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy Traktatów, pozostają w każdym przypadku wiążące dla tego Państwa. 4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lub uchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia. 5. Zasady głosowania, które do celów niniejszego artykułu stosuje się do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, określone są w artykule 354 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przestrzeń dobrobytu i dobrego sąsiedztwa Artykuł Unia rozwija szczególne stosunki z państwami z nią sąsiadującymi, dążąc do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, opartej na wartościach Unii i charakteryzującej się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy. 14 Art. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 9 oraz art..ust. 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 15 Art. 8 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 10 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 23

23 Art Traktat o Unii Europejskiej 2. Do celów ustępu 1 Unia może zawierać specjalne umowy z zainteresowanymi państwami. Umowy te mogą obejmować wzajemne prawa i obowiązki, jak również przewidywać możliwość wspólnego prowadzenia działań. Ich wykonanie stanowi przedmiot okresowych uzgodnień. Tytuł II 16 Postanowienia o zasadach demokratycznych Zasada równości obywateli. Obywatelstwo Unii Artykuł 9 17 We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go. Realizacja zasady demokracji przedstawicielskiej Artykuł Podstawą funkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska. 2. Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w Parlamencie Europejskim. Państwa Członkowskie są reprezentowane w Radzie Europejskiej przez swoich szefów państw lub rządów, a w Radzie przez swoje rządy; szefowie państw lub rządów i rządy odpowiadają demokratycznie przed parlamentami narodowymi albo przed swoimi obywatelami. 3. Każdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii. Decyzje są podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatela. 4. Partie polityczne na poziomie europejskim przyczyniają się do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii. 16 Tytuł II dodany przez art. 1 pkt 12 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 17 Art. 9 według numeracji ustalonej przez art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 18 Art. 10 według numeracji ustalonej przez art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 24

24 Traktat o Unii Europejskiej Art Udział czynnika społecznego Artykuł Za pomocą odpowiednich środków instytucje umożliwiają obywatelom i stowarzyszeniom przedstawicielskim wypowiadanie się i publiczną wymianę poglądów we wszystkich dziedzinach działania Unii. 2. Instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim. 3. Komisja Europejska prowadzi szerokie konsultacje z zainteresowanymi stronami w celu zapewnienia spójności i przejrzystości działań Unii. 4. Obywatele Unii w liczbie nie mniejszej niż milion, mający obywatelstwo znacznej liczby Państw Członkowskich, mogą podjąć inicjatywę zwrócenia się do Komisji Europejskiej o przedłożenie, w ramach jej uprawnień, odpowiedniego wniosku w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów wymaga aktu prawnego Unii. Procedury i warunki wymagane w celu przedstawienia takiej inicjatywy określane są zgodnie z artykułem 24 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Rola parlamentów narodowych Artykuł Parlamenty narodowe aktywnie przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania Unii: a) otrzymując od instytucji Unii informacje oraz projekty aktów prawodawczych Unii zgodnie z Protokołem w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej; b) czuwając nad poszanowaniem zasady pomocniczości zgodnie z procedurami przewidzianymi w Protokole w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności; c) uczestnicząc, w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w mechanizmach oceniających wykonanie polityk Unii w tej dziedzinie, zgodnie z artykułem 70 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, oraz włączając się w polityczną kontrolę Europolu i ocenę działalności Eurojustu, zgodnie z artykułami 88 i 8.tego Traktatu; d) uczestnicząc w procedurach zmiany Traktatów, zgodnie z artykułem 48 niniejszego Traktatu; 19 Art. 11 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art..ust. 1 i 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 20 Art. 12 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art..ust. 1 i 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 25

25 Art. 13 Traktat o Unii Europejskiej e) otrzymując informacje na temat wniosków o przystąpienie do Unii, zgodnie z artykułem 49 niniejszego Traktatu; f) uczestnicząc we współpracy międzyparlamentarnej między parlamentami narodowymi i z Parlamentem Europejskim, zgodnie z Protokołem w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej. Ramy instytucjonalne Unii Tytuł III 21 Postanowienia o instytucjach Artykuł Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają na celu propagowanie jej wartości, realizację jej celów, służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom Państw Członkowskich, jak również zapewnianie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań. Instytucjami Unii są: Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada, Komisja Europejska (zwana dalej «Komisją»), Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Bank Centralny, Trybunał Obrachunkowy. 2. Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych. Instytucje lojalnie ze sobą współpracują. 3. Postanowienia dotyczące Europejskiego Banku Centralnego i Trybunału Obrachunkowego, a także szczegółowe postanowienia dotyczące innych instytucji znajdują się w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. 4. Parlament Europejski, Rada i Komisja są wspomagane przez Komitet Ekonomiczno Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią funkcje doradcze. 21 Tytuł III dodany przez art. 1 pkt 13 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 22 Art. 13 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 14 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 26

26 Traktat o Unii Europejskiej Art Funkcje, skład, organizacja Parlamentu Europejskiego Artykuł Parlament Europejski pełni, wspólnie z Radą, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje kontroli politycznej i konsultacyjne zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Wybiera przewodniczącego Komisji. 2. W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na Państwo Członkowskie. Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt sześć miejsc. Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym. 3. Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i tajnym. 4. Parlament Europejski wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium. Funkcje, skład, organizacja Rady Europejskiej Artykuł Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczej. 2. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji. W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. 3. Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, zwoływana przez jej przewodniczącego. Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji członek Komisji. Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej. 4. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu. 5. Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku; mandat przewodniczącego jest jednokrotnie od- 23 Art. 14 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 1.i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 24 Art. 15 dodany i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 16 i art..ust. 1 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE. C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 27

27 Art. 16 Traktat o Unii Europejskiej nawialny. W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia Rada Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą. 6. Przewodniczący Rady Europejskiej: a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace; b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych; c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej; d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej. Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej. Funkcje, skład, organizacja Rady Unii Europejskiej Artykuł Rada pełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje określania polityki i koordynacji zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. 2. W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego Państwa Członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu Państwa Członkowskiego, które reprezentuje, oraz do wykonywania prawa głosu. 3. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada stanowi większością kwalifikowaną. 4. Od 1 listopada 2014 roku większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 55% członków Rady, jednak nie mniej niż piętnastu z nich, reprezentujących Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii. Mniejszość blokująca musi obejmować co najmniej czterech członków Rady, w przeciwnym razie uznaje się, że większość kwalifikowana została osiągnięta. Inne zasady dotyczące głosowania większością kwalifikowaną określone są w artykule 238 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. 5. Postanowienia przejściowe dotyczące definicji większości kwalifikowanej, które obowiązują do 31 października 2014 roku, jak również postanowienia, które będą obowiązywać między 1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku, określone są w Protokole w sprawie postanowień przejściowych. 25 Art. 16 dodany, zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 17 i art..ust. 1 i 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 28

28 Traktat o Unii Europejskiej Art Rada zbiera się na posiedzenia w różnych składach, których wykaz przyjmowany jest zgodnie z artykułem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Rada do Spraw Ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady. Przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich ciągłość, w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i Komisją. Rada do Spraw Zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie strategicznych kierunków określonych przez Radę Europejską oraz zapewnia spójność działań Unii. 7. Za przygotowanie prac Rady odpowiada Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich. 8. Posiedzenia Rady są jawne, kiedy Rada obraduje i głosuje nad projektem aktu prawodawczego. W tym celu każde posiedzenie Rady składa się z dwóch części, poświęconych odpowiednio: obradom nad aktami ustawodawczymi Unii i działaniom o charakterze nieustawodawczym. 9. Prezydencję składów Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, sprawują na zasadzie równej rotacji przedstawiciele Państw Członkowskich w Radzie, na warunkach określonych zgodnie z artykułem 236 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Funkcje, skład, organizacja Komisji Artykuł Komisja wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. Czuwa ona nad stosowaniem Traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie. Nadzoruje stosowanie prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Z wyjątkiem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych przypadków przewidzianych w Traktatach, zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz. Podejmuje inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania Unii w celu osiągnięcia porozumień międzyinstytucjonalnych. 2. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, akty prawodawcze Unii mogą zostać przyjęte wyłącznie na wniosek Komisji. Pozostałe akty są przyjmowane na wniosek Komisji, jeżeli Traktaty tak stanowią. 3. Kadencja Komisji wynosi pięć lat. Członkowie Komisji są wybierani ze względu na swe ogólne kwalifikacje i zaangażowanie w sprawy europejskie spośród osób, których niezależność jest niekwestionowana. Komisja jest całkowicie niezależna w wykonywaniu swoich zadań. Bez uszczerbku dla artykułu 18 ustęp 2, członkowie Komisji nie zwracają się o instrukcje ani ich 26 Art. 17 dodany, zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 18 i art..ust. 1 i 2 Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz.U.UE.C ) z dniem 1 grudnia 2009 r. 29

29 Art. 17 Traktat o Unii Europejskiej nie przyjmują od żadnego rządu, instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej. Powstrzymują się oni od podejmowania wszelkich działań niezgodnych z charakterem ich funkcji lub wykonywaniem ich zadań. 4. W skład Komisji mianowanej między datą wejścia w życie Traktatu z Lizbony a 31 października 2014 roku wchodzi jeden obywatel każdego Państwa Członkowskiego, przy czym skład ten obejmuje jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednym z wiceprzewodniczących Komisji. 5. Od 1 listopada 2014 roku Komisja składa się z takiej liczby członków, w tym z jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, która odpowiada dwóm trzecim liczby Państw Członkowskich, chyba że Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie, podejmie decyzję o zmianie tej liczby. Członkowie Komisji są wybierani spośród obywateli Państw Członkowskich na podstawie systemu bezwzględnie równej rotacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, który pozwala odzwierciedlić różnorodność demograficzną i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich. System ten jest ustanawiany jednomyślnie przez Radę Europejską zgodnie z artykułem 244 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. 6. Przewodniczący Komisji: a) określa wytyczne, w ramach których Komisja wykonuje swoje zadania; b) decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania; c) mianuje wiceprzewodniczących, innych niż wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, spośród członków Komisji. Członek Komisji składa rezygnację, jeżeli przewodniczący tego zażąda. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa składa rezygnację, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 18 ustęp 1, jeżeli przewodniczący tego zażąda. 7. Uwzględniając wybory do Parlamentu Europejskiego i po przeprowadzeniu stosownych konsultacji, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji. Kandydat ten jest wybierany przez Parlament Europejski większością głosów członków wchodzących w jego skład. Jeżeli nie uzyska on większości, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, przedstawia, w terminie miesiąca, nowego kandydata, który jest wybierany przez Parlament Europejski zgodnie z tą samą procedurą. Rada, za wspólnym porozumieniem z wybranym przewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które proponuje mianować członkami Komisji. Są oni wybierani na podstawie sugestii zgłaszanych przez Państwa Członkowskie, zgodnie z kryteriami przewidzianymi w ustępie 3 akapit drugi i w ustępie 5 akapit drugi. 30