Życie i twórczość Mikołaja Reja, patrona VII Prywatnego LO i Prywatnego Gimnazjum Nr 8 w Krakowie

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Życie i twórczość Mikołaja Reja, patrona VII Prywatnego LO i Prywatnego Gimnazjum Nr 8 w Krakowie"

Karolina Szymańska
10 lat temu
Przeglądów:

1 Życie i twórczość Mikołaja Reja, patrona VII Prywatnego LO i Prywatnego Gimnazjum Nr 8 w Krakowie

2 urodził się w 1505 r. w Żurawnie (Żórawnie) pod Haliczem, z rodziców Stanisława Reya i Barbary Herburt; ojciec przeniósł się z Nagłowic na Ruś - Mikołaj podpisywał się: z Nagłowic ); pisarz znacznie pomnożył majątek rodzinny - pod koniec życia był właścicielem kilkunastu wsi i dwóch miasteczek (jednym z nich był Rejowiec, założony przez autora Krótkiej rozprawy w 1547 r.); nauki pobierał między innymi we Lwowie; wpisał się także na Akademię Krakowską, lecz rozstał się z nią już po roku - był więc samoukiem, oczytanym, zorientowanym w piśmiennictwie dawnym i nowszym, w tym także w europejskiej literaturze łacioskiej; w 1531 r. przeniósł się do ziemi chełmskiej i bywał odtąd na dworze hetmana Mikołaja Sieniawskiego, wybitnego przedstawiciela protestantyzmu polskiego.

3 w czasach gorących dysput religijnych przeszedł na luteranizm, a następnie na kalwinizm (ok r.); od tej pory aktywnie włączył się w działalnośd polityczną i religijną brał udział w synodach i zakładał w swoich dobrach zbory protestancie oraz szkoły; wielokrotnie posłował na sejmiki i sejmy walne; zmarł w 1569, prawdopodobnie w Rejowcu w województwie chełmskim. Dworek Mikołaja Reja w Nagłowicach. Autograf M. Reya

Do najwybitniejszych dzieł Mikołaja Reja należą: Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Źwierciadło z traktatem Żywot człowieka poczciwego Źwierzyniec (zbiór kilkuset

4 Do najwybitniejszych dzieł Mikołaja Reja należą: Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Źwierciadło z traktatem Żywot człowieka poczciwego Źwierzyniec (zbiór kilkuset epigramatów) Żywot Józefa Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego Psałterz Dawidów - tłumaczenie prozą Kupiec Apocalypsis Postylla - zbiór kazao, komentujących sposób fragmenty Biblii w przystępny

Rey posługiwał się językiem ojczystym, często potocznym; równocześnie naśladował styl ksiąg biblijnych; czasami przyjmował postawę gawędziarza i uczestnika rozmowy, ale także kaznodziei, ujawniając w

5 Rey posługiwał się językiem ojczystym, często potocznym; równocześnie naśladował styl ksiąg biblijnych; czasami przyjmował postawę gawędziarza i uczestnika rozmowy, ale także kaznodziei, ujawniając w ten sposób wielkie możliwości polszczyzny; był wnikliwym obserwatorem szlacheckiej codzienności, której przejawy traktował z wyrozumiałością humorysty, niekiedy jednak obdarzał je także krytycznym spojrzeniem satyryka. Twórczośd Reya wyrosła z tradycji biblijnej - przy udziale cytatów i reminiscencji, przykładów, przypowieści przejętych z Pisma świętego budował swoją sztukę przekonywania, pouczał szlacheckiego odbiorcę.

6 Czerpiąc z Biblii, z dystansem odnosił się do dziedzictwa grecko-rzymskiego. Jeśli przejął reguły retoryki, to przede wszystkim za pośrednictwem Pisma świętego, chod nie można wykluczyd innych źródeł. Biblia była stale obecna i stanowiła podstawę jego wiary, poglądów politycznych i społecznych, etyki oraz zasad moralnych.

7 Muzeum w Nagłowicach Dworek Mikołaja Reja.

8 Muzeum w Nagłowicach Dworek Mikołaja Reja. Popiersie Reya

9 Jerzy Samuel Bandtkie patron Fundacji Edukacyjnej im. J.S. Bandtkiego w Krakowie

10 Jerzy Samuel Bandtkie urodził się 24 listopada 1768 r. w Lublinie, w rodzinie od pokoleo luteraoskiej, zmarł 11 czerwca 1835 r. w Krakowie pochowany został na Cmentarzu Rakowickim. Był z wykształcenia historykiem, wybitnym polskim bibliotekarzem, bibliografem, filologiem, historykiem językoznawstwa i drukarstwa. Jerzy Samuel Bandtkie - litografia

W latach 1798-1810 przebywał w pruskim Wrocławiu - pracował jako nauczyciel j.

blisko współpracował z wrocławskim wydawnictwem Kornów, opracowując wydawnictwa polskojęzyczne; był

11 W latach przebywał w pruskim Wrocławiu - pracował jako nauczyciel j. polskiego i bibliotekarz: od 1802 r. blisko współpracował z wrocławskim wydawnictwem Kornów, opracowując wydawnictwa polskojęzyczne; był nauczycielem w gimnazjum św. Anny, a od rektorem szkoły św. Ducha; pasję bibliofilską realizował jako bibliotekarz przy kościele św. Bernardyna. Tablica pamiątkowa poświęcona Bandtkiemu Wrocław.

12 W latach przebywał w autonomicznym Krakowie jako profesor Uniwersytetu Jagiellooskiego (wykładowca bibliografii) i kierownik Biblioteki Jagiellooskiej: uporządkował i częściowo skatalogował zbiory, znacznie je poszerzył; w 1812 r. uruchomił czytelnię publiczną dostępną także dla osób spoza uniwersytetu; za swoją pracę i zasługi dla uczelni otrzymał tytuł doktora honoris causa UJ; w 1826 r. J.S. Bandtkie założył przy krakowskim kościele Ewangelicko-Augsburskim św. Marcina szkołę średnią, otwartą nie tylko dla krakowskich ewangelików, ale także młodzieży innych wyznao; Jerzy Samuel Bandtkie - litografia

13 J.S. Bandtkie był obroocą polszczyzny na Śląsku, prowadził polemikę z naukowcami czeskimi i niemieckimi wykazał polskośd Śląska i jego gwary, sprzeciwiał się przymusowej germanizacji Polaków na Dolnym i Górnym Śląsku, zakazowi używania j. polskiego w czasie mszy i nabożeostw w kościołach. Był pierwszym, który tak mocno i konsekwentnie bronił polskości pod zaborem pruskim. Jerzy Samuel Bandtkie - litografia

14 Najważniejsze publikacje : 1. Nowy elementarz polski (1803)., 2. Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego (1806), 3. Polnische Grammatik für Deutsche, welche die polnische Sprache gründlich erlernen wollen (1808)., 4. Historia drukaro krakowskich (1815)., 5. Historia Bibliotek Uniwersytetu Jagiellooskiego (1821)., 6. Historia drukaro w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim (1826). Jerzy Samuel Bandtkie - litografia

15 W prezentacji wsparł mnie Michał Zglioski (2a gimnazjum) Bibliografia: Historia Polski Biblioteka Gazety Wyborczej, Literatura II Encyklopedia Audiowizualna Britannica, Encyklopedia Podręczna Kluszczyoski, Multimedialna Encyklopedia PWN, Internet

Podobne dokumenty

ikołaj Rej herbu Oksza urodził się w roku 1505 w Żurawnie pod Haliczem w zamożnej rodzinie szlacheckiej. Wcześnie (w(

M ikołaj Rej herbu Oksza urodził się w roku 1505 w Żurawnie pod Haliczem w zamożnej rodzinie szlacheckiej. Wcześnie (w( 1514 r.) oddany do szkoły parafialnej w Skalmierzu, spędził tam trzy lata, a nastę