ZNACZENIE OGRODNICTWA MIEJSKIEGO W PROCESIE REWITALIZACJI

Transkrypt

1 IV Kongres Rewitalizacji Miast 19 rześ ia, Wał rzy h ZNACZENIE OGRODNICTWA MIEJSKIEGO W PROCESIE REWITALIZACJI S TA S Z E W S K A S Y LW I A S Z C Z E PA Ń S K A M A G D A L E N A UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU WYDZIAŁ NAUK GEOGRAFICZNYCH I GEOLOGICZNYCH INSTYTUT GEOGRAFII SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ I GOSPODARKI PRZESTRZE NNEJ UL. BOGUMIŁA KRYGOWSKIEGO, SYLWIA.STASZEWSKA@AMU.EDU.PL SZMAGDA@AMU.EDU.PL POZNAŃ

2 Rewitalizacja Zasadniczym podmiotem programu rewitalizacji jest lokalna społe z ość, ato iast adrzęd y ele progra u po i a yć popra a aru kó ży ia tej społe z oś i a także u a ia ie lokal ej gospodar oś i poprzez przedsię zię ia z iąza e z akty iza ją orga iza ji pozarządo y h i i stytu ji sa orządo y h oraz lokal y h przedsię ior ó (Ustawa z d ia paździer ika r. o rewitalizacji).

3 Cel i zakres prezentacji spre yzo a ie poję ia ogrod i t a iejskiego a g. urban gardening), przesta ie ie jego głó y h e h i for przestrze y h, skaza ie ko su e tó ogrod i t a iejskiego oraz funkcji istotnych dla procesu rewitalizacji.

4 Ogrodnictwo miejskie - po zątki Starożyt y Egipt

5 Ogrodnictwo miejskie - po zątki Śred io ie z e ogrody przyklasztor e Sła a

6 Ogrod i two iejskie a iastaogrody Miasta-ogrody skupio e okół iasta e tral ego g Ho arda (

7 Ogrodnictwo miejskie w czasie I i II woj y światowej Plakaty pro ują e i i jaty y rol i ze ieś ie ogrody z y ięst a i ogrody przyszkol e

8 Rolniczy krajo raz ieś ie - Nowy Jork i Londyn Źródło: oder far er. o / / / -victory-garden-pics/

9 Ogrodnictwo na tle dziedzin nauk agronomia biotechnologia i ży ieria rol i za warzywnictwo kształto a ie środo iska sadownictwo dziedzina nauk rolniczych kwiaciarstwo ogrodnictwo szkółkarst o rybactwo tereny zieleni te h ologia ży oś i i ży ie ia obszar nauk rolniczych, leś y h i weterynaryjnych zootechnika drzewnictwo dziedzi a auk leś y h dziedzina nauk weterynaryjnych leś i t o architektura krajobrazu

10 Rolnictwo miejskie (ang. urban farming, urban agriculture) Działal ość polegają a a ś iado y i elo y stero a iu pro esa i iologi z y i rośli i z ierząt elu yt arza ia produktó ży oś io y h i ieży oś io y h zaró o a ele ko er yj e, jak i a potrze y łas e. Od y a się o o e ątrz iast oraz a o szara h przestrze fu k jo al ie z iąza y h z i i. ie i W pro esa h produk yj y h ykorzysty a e są zaso y atural e, aterial e jak ró ież zaso y pra y oraz usługi ystępują e głó ie a tere ie iasta i strefy pod iejskiej Sroka.

11 Ogrodnictwo miejskie (ang. urban gardennig) Tre d społe z y, polegają y a upra ia iu róż ego rodzaju rośli szeroko rozu ia ej przestrze i miejskiej, m.in. w celu: dostar za ia lokal ie produko a ej ży oś i ieszkań o iasta, eduka ji aj łodszy h, za iązy a ia się ięzi społe z y h, popra ie jakoś i przestrze i pu li z ej.

12 Współ zes e produkty usługi ogrodnictwa miejskiego ekologiczne i produkcyjne aktywizujące i integrujące estetyzujące edukacyjne produkty usługi kulturalne rekreacyjne i turystyczne ekonomiczne terapeutyczne

13 Współ ześ i ko su e i użytkow i y ogrod i twa miejskiego pacjenci wię niowie rodzina, przyjaciele, sąsiedzi pracownicy biurowców mieszkańcy budynku, ulicy, dzielnicy konsumenci użytkownicy bezrobotni nauczyciele i uczniowie osoby starsze, niepełnosprawne, chore, samotne uczestnicy wydarzeń kulturalnych, przechodnie, turyści

14 Cele ogrodnictwa miejskiego hierar hia aż oś i Społe z oś i u ogie eko o i z ie 1. Produkcja ży oś i Społe z oś i ogate eko o i z ie 1. Aktywizacja i integracja społe z a 2. Poprawa sytuacji finansowej/zdrowotnej 2. Poprawa przestrzeni publicznej 3. Aktywizacja i i tegra ja społe z a 3. Edukacja i rekreacja 4. Edukacja i rekreacja 4. Produkcja ży ródło: opracowanie własne oś i

15 Współ zes e lokaliza je ogrod i twa miejskiego w rewitalizowanej przestrzeni Tereny niezagospodarowane Tereny zabudowy mieszkaniowej Tereny komunikacji Tereny rewitalizowane Tereny działalności gospodarczej Tereny zieleni Tereny usług

16 Współ zes e ogrod i t o iejskie spontaniczne wykorzystywanie wolnych skrawków terenu oraz tworzenie funkcjonalnie po iąza y h z oto ze ie ogrodó te aty z y h

17 Współ zes e for y przestrze ogrodnictwa miejskiego ogrody doniczkowe, balkonowe farmy miejskie ogrody przyszkolne, przyszpitalne tzw. ogrody jadalne, kuchenne, lecznicze ogrody tymczasowe, mobilne, pływające, wiszące formy przestrzenne e ogrody dachowe ogrody sąsiedzkie ogrody kieszonkowe ogrody społeczne parklety

18 Ogrodnictwo miejskie typy funkcjonalne terenów ogrody Tereny zabudowy mieszkaniowej Balkony, parapety, tarasy, dachy Ogrody doniczkowe Pod órka, dziedziń e Ogrody sąsiedzkie Par ele Tereny komunikacji Tereny rewitalizowane śród iejskie iędzy loko e Wiaty przystankowe, fragmenty ulic, chodników (miejsca parkingowe) Ogrody kieszonkowe Parklety, ogrody jadalne (typu take away Tereny zieleni Sk ery, zieleń e, frag e ty parkó i ogrodó działko y h Ogrody społe z e Tere y usług Tere y to arzyszą e szkoło, szpitalo, ięzie io, do o opieki, urzędo itp. Ogrody jadalne, edukacyjne, lecznicze, terapeutyczne Tere y działal oś i gospodarczej Da hy i dziedziń e fir, hoteli, restauracji Ogrody wypoczynkowe, integracyjne, jadalne Tereny niezagospodarowane Tere y o do elo o określo ej funkcji Ogrody tymczasowe, mobilne, pły ają e Tereny problemowe Tere y poprze ysło e, powojskowe, porolne, poportowe Ogrody pa ię i, far y iejskie

19 Ogród społe z y lu wspól otowy (ang. community garden) O szar z ajduje się e spól ej przestrze i pu li z ej, st orzo y i pro adzo y przez ieszkań ó / o y ateli połą zo y h ięzią y ikają ą z po zu ia przy ależ oś i do jed ego iejs a lu jed ej idei. Roz iąza ia i pro adzo e działa ia skupiają się okół t orze ia i utrzy y a ia ogrodu, zęsto arzy ego lu o o o ego, połą ze iu z ogrode k iato y lu zioło y, z którego plo ó korzystać ogą szys y zło ko ie społe z oś i. Rośli y sadzo e są gru ie, pod tu ela i, poje ika h lu a pod yższo y h ra ata h. Pro adzo y edług ustalo y h i przyjęty h przez społe z ość zasad, ato iast goś ie, którzy go od iedzają, przestrzegają prostego, st orzo ego przez społe z ość regula i u. Tworzony zwykle pod kierunkiem grupy inicjatorów albo organizacji non-profit w elu popra y aru kó ży ia ieszkań ó i za ieś ie ia ięzi społe z y h. I h działal ość jest spiera a przez sto arzysze ia i fu da je. Tere, a który są zakłada e oże yć udostęp ia y ezpłat ie przez jed ostkę, do której ależy, ądź dzierża io y odpłat ie.

20 Ogrody społe z e a tere ie iasta Chi ago

21 )dję ia z berlina Ogród społe z y Prinzessinnengarten Beli ie

22 Opuszczone parcele zagospodarowane na potrzeby ogrodnictwa miejskiego w Detroit

23 )dję ia z Detriot Ogrodnictwo miejskie w Detriot

24

25 Struktura funkcjonalno-przestrzenna ogrodów w Detroit

26 System terenów otwartych w Detroit Źródło: o / / / /detroit-blue-green-open-space-map/

27 Widok a ogród społe z y a Wildzie Poz a iu

28 Parki kieszonkowe (ang. pocket parks), ie ielkie założe ia ziele i t orzo e a ieza udo a y h par ela h sil ie zur a izo a y h zęś ia h iast, gdzie ziemia jest bardzo droga, a wówczas tego typu mini-park jest jedy y roz iąza ie dla t orze ia o y h przestrze i pu li z y h ez prze udo y a dużą skalę. ko ep ja ta sz zegól ie do rze spra dziła się a tere a h sil ie zur a izo a y h No ego Jorku. Jed ą z ajstarszy h i najpopularniejszych realizacji jest Paley Park, utworzony na Manhattanie w 1967

29

30 Źródło: Parki kieszonkowe w Londynie.lo do.go.uk/ hat-we-do/environment/parks-green-spaces-andbiodiversity/pocket-parks-map

31 Parklet rozszerzenie chodnika na obszar jezdni, a dokład ie iejs parkingowych, celu stworzenia przestrzeni wypoczynkowej. W Chi ago % przedsię ior ó pro adzą y h s oje lokale sąsiedzt ie parkletu od zuło z iększe ie się ru hu, od oto ują nawet 10 20% wzrost przychodów.

32 Podsta o e lokaliza je i for y przestrze rewitalizowanej przestrzeni miejskiej Tereny problemowe Tere y usług i akty oś i gospodarczej Tereny zieleni Tereny komunikacji Tereny zabudowy mieszkaniowej Typy przestrzeni miejskiej e ogrod i t a Głów e lokaliza je Potencjalny inicjator i towarzyszą e i for y opieku przestrzenne ogrodów balkony, parapety, tarasy, dachy osoby prywatne, tzw. ogrody doniczkowe gospodarstwa domowe pod órka, dziedziń e tzw. ogrody sąsiedzkie par ele iędzy loko e - tzw. ogrody kieszonkowe wiaty przystankowe, fragmenty ulic, chodników, poboczy - tzw. parklety ieszkań y udy ku ładze iejskie, łaś i iele gruntów i budynków, ieszkań y sąsied i h budynków ładze iejskie, łaś i iele gruntów i budynków, lokalni przedsię ior y iejskiego, jego i i jatoró, od ior ó i zadań Najważ iejsze grupy od ior ów ko su e tów iejski rol ik rodzi a, przyja iele, sąsiedzi, przechodnie ieszkań y udy ku - sąsiedzi oso y starsze, hore, rodzi y z dzieć i, łodzież, rodzi a, przyja iele ieszkań y dziel i y - sąsiedzi oso y starsze, hore, rodzi y z dzieć i, łodzież oraz rodzi a, przyja iele, przechodnie ieszkań y iasta sąsiedzi oso y starsze, hore, rodzi y z dzieć i, łodzież, prze hod ie oraz turyś i - pozyski a ie ś ieżej, lokal ej ży oś i zioła, warzywa, owoce), sadzonek, nasion - organizacja wolnego czasu - popra a rela ji sąsiedzki h - i tegra ja i akty iza ja społe z a - organizacja wolnego czasu - terapia - tworzenie wizerunku dzielnicy - aktywizacja i integracja - zrost artoś i ieru ho oś i - t orze ie iejs przyjaz y h ieszkań o i przechodniom - wzrost dochodów lokalnych podmiotów gospodarczych - poprawa wizerunku ulicy ieszkań y iasta, turyś i - i tegra ja i akty iza ja społe z a - orga iza ja ydarzeń kultural y h - organizacja wolnego czasu - terapia - edukacja ekologiczna pracownik, klient podmiotu - poprawa wizerunku podmiotu gospodarczego - organizacja wolnego czasu klientów - poprawa warunków pracy osób zatrudnionych - pozyski a ie ś ieżej, lokal ej ży oś i u z io ie, pa je i, ięź io ie, oso y - edukacja ekologiczna chore i samotne oraz innych nacji, banki - pro o a ie zdro ego try u ży ia ży oś i, - terapia - nauka zawodu - pozyski a ie ś ieżej, lokal ej ży oś i sk ery, zieleń e, frag e ty parkó, ogrodó działko y h tzw. ogrody społe z e ładze iejskie, łaś i iele gruntów i budynków, ieszkań y, iefor al e grupy, orga iza je społe z e, dachy budynków firm, hoteli, restauracji tzw. ogrody odwrócone łaś i iele pod iotó gospodarczych, organizacje społe z e tre y to arzyszą e szkoło, szpitalo, ięzie io, do o opieki tzw. ogrody jadalne, kuchenne, lecznicze, terapeutyczne, integracyjne i stytu je rządo e, nieformalne grupy, orga iza je społe z e, łaś i iele gru tu tere y o do elo o określo ej funkcji tzw. grody tymczasowe, mobilne, pływają e o ady z e tereny poindustrialne, porolne, powojskowe, portowe tzw. farmy miejskie, ogrody pa ię i instytucje, nieformalne grupy, u zest i y ydarzeń kultural y h orga iza je społe z e, łaś i iele gru tó ogrodnik, rolnik, producent, i estor, ładze iejskie, łaś i iele gru tó, instytucje Podstawowe zada ia, ele, fu k je, usługi produkt poszukują y pra y, ra ża gastronomiczna - upowszechnianie wiedzy ogrodniczej, ekologicznej - orga iza ja ydarzeń kultural y h - zrost akty oś i gospodar zej - pozyskiwanie dochodu

33 Podsumowanie Ce hy spół zes ego ogrod i t a iejskiego z ie iły się stosu ku do jego po zątko ego harakteru. O e ie pozyski a ie ży oś i ie jest jedy y ele ogrodu, istot e są ró ież róż orod e usługi o e społe zeńst a i rela je iędzyludzkie y ikają e z jego upra y i pielęg a ji. Ogrodnictwo miejskie jest charakterystyczne zarówno dla społe zeńst ied y h, jak i ogaty h eko o i z ie, ty sa y doty zy ardzo zróż i o a ej grupy społe z ej.

34 Podsumowanie We spół zes y ieś ie ist ieje iele przestrze i, który h oż a realizo ać ideę ogrod i t a iejskiego, efek ie zego po stają róż orod e for y ogrodó. Przypisanie form ogrodów poszczególnym lokalizacjom, a dzięki te u skiero a ie i h do określo ego od ior y, poz ala for uło ać ko kret y progra i realizo ać specyficzne funkcje oraz zadania rewitalizacyjne.

35 D)IĘKUJEMY )A UWAGĘ STASZEWSKA Sylwia S)C)EPAŃSKA Magdale a Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Nauk Geografi z y h i Geologi z y h I stytut Geografii Społe z o-ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ul. Bogu iła Krygo skiego, - Poz ań sylwia.staszewska@amu.edu.pl szmagda@amu.edu.pl