Praktyczny program zootechniczno - weterynaryjny umożliwiający uzyskanie - w fermie wielkotowarowej - 28 prosiąt odsadzonych/lochę/rok

Transkrypt

1 Praktyczny program zootechniczno - weterynaryjny umożliwiający uzyskanie - w fermie wielkotowarowej - 28 prosiąt odsadzonych/lochę/rok Grażyna Kusior, Piotr Kocęba Ferma Trzody Chlewnej, Chotycze, Łosice. How to obtain 28 piglets per sow per year in a large farm - practical approach The article is characterizing the problems associated with improper management of the farm and the consequent need of farm staff education. The critical points of management of few aspects like reproduction, feeding, gilts rearing, lactation period or documentation system can affect the herd production results from a practical point of view, were presented. Veterinarians and pig s producers must be aware of the impact of rapidly changing rules of pig farming on the changes in the causes and mechanisms that affect the lower productivity, primarily in medium and large pig farms. Spadek opłacalności produkcji wymusza na hodowcach podniesienie efektywności produkcji. Związane to jest ze zmianą sposobu zarządzania stadem, poprawą warunków środowiskowych oraz szeroko rozumianej ochrony zdrowia. Utrzymanie stada loch wiąże się z ponoszeniem kosztów paszy, pracy ludzkiej czy innych stałych opłat wynikających z utrzymania fermy, które muszą być ponoszone niezależnie od wydajności loch. Im mniej prosiąt odchowuje locha w ciągu roku, tym produkcja ich jest droższa. Ze wzrostem liczby odchowywanych prosiąt maleją koszty jednostkowe i zwiększa się opłacalność chowu. Możliwość uzyskania od jednej lochy większej liczby prosiąt w istotny sposób poprawia efektywność produkcji, dlatego utrzymanie wysokiej wydajności rozrodczej stada podstawowego jest priorytetem. Wpływa na to wiele czynników: między innymi genetyka, zdrowie zwierząt, właściwa opieka nad lochami. Wynik roczny to skrupulatna praca każdego dnia w tygodniu. W każdym dniu tygodnia te same czynności: inseminacja, porody, odsadzenia etc. Jerzy Stuhr do swoich studentów, przyszłych aktorów, powiedział: wybraliście najnudniejszy zawód świata polegający na ciągłym powtarzaniu tego samego. Ogromnym

2 zadaniem jest utrzymanie wysokiego zaangażowania personelu i nie dopuszczenie do rutyny, która usypia ambicje. Motywacyjny system płac, edukacja kadry zarządzającej, personelu, poznawanie nowych trendów w zarządzaniu oraz wprowadzanie jej w życie. Stworzenie zgranego, stabilnego zespołu jest podstawą funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa, produkującego zwierzęta w szczególności, gdyż wyniki i postęp produkcyjny, zależy w głównej mierze od umiejętności pracowników. Często słyszy się o problemach znalezienia odpowiednich ludzi do pracy na fermie. Czy tak jest w rzeczywistości? Czy raczej ciężko jest znaleźć ludzi do pracy wykonujących bardzo dobrze swoje zadanie a godzących się na zarobki niewiele ponad średnią krajową? Fermy, gdzie wyniki produkcyjne są na dobrym poziomie, wyższe uposażenie pracowników traktowane jest, jak jedna z ważniejszych inwestycji a premia za wyniki jest częścią składową wypłaty. Motywacyjny system płac przyciąga do pracy ludzi młodych, chętnych do nauki, wprowadzania nowych elementów do produkcji nawet, jeśli wymaga to od nich więcej pracy, gdyż poprawa wyników produkcyjnych bezpośrednio przekłada się na ich wypłatę. Szukanie oszczędności, w jakości personelu może okazać się pozorne, i powodować straty dużo wyższe, przy dużo słabszym efekcie produkcyjnym, niż wypłacenie premii za wyniki. Warto zastanowić się, czy stać nas na tanich pracowników. Warto zastanowić się czy stać nas na pracowników słabo wyedukowanych. Niejednokrotnie z powodu szukania oszczędności, ilość osób zatrudnionych na fermie jest niewystarczająca biorąc pod uwagę technologię fermy tak, że trudno wyznaczyć osobę, która mogłaby stale podnosić swoje kwalifikacje zawodowe np. przez uczestniczenie w konferencjach i w ten sposób szukać nowych dróg do ulepszania wyników, wymiany doświadczeń, zdobywania nowej wiedzy etc. Szkolenie obsługi jest elementem oszczędności - lepiej wyszkolony pracownik przywiązuje większą wagę do szczegółów. Przykład: Poprawa efektywności żywienia stada podstawowego nastąpiła w głównej mierze dzięki edukacji pracowników z zakresu regulacji paszy dla loch w całym cyklu reprodukcyjnym i ich potrzeb fizjologicznych. Spowodowało to dokładniejsze dopasowanie dawki paszy do potrzeb zwierząt i poprawę większości parametrów produkcyjnych stada podstawowego przy jednoczesnym obniżeniu ilości wydanej paszy na lochę na rok. Okazało się, że przy produkcji 25 prosiąt od lochy w roku każda locha zjadała 1456 kg paszy, a w roku następnym 1233 kg paszy przy produkcji 27, 34 prosiąt od lochy. 223 kg paszy dla loch karmiących kosztowała w

3 tym okresie 0, 91 zł/kg, przy stadzie 1200 loch x 223 kg x 0, 91zł = zł samych oszczędności wynikających z wydatków na paszę, nie licząc efektów produkcyjnych. Mamy gotowy budżet do zagospodarowania na szkolenia lub premię. A są to tylko oszczędności. Pamiętajmy, że to ludzie zajmują się zwierzętami, dobra atmosfera pracy, wspólny cel, będą sprzyjać rozwojowi fermy i uzyskiwaniu wyższych wyników. Parametry produkcyjne decydujące o uzyskaniu wysokiej produkcji stada podstawowego. Parametry produkcyjne stada podstawowego decydujące o uzyskaniu satysfakcjonującej liczby prosiąt odsadzonych są ściśle ze sobą powiązane i wszystkie powinny osiągać wartość możliwie wysoką. Dobrze prowadzona dokumentacja zootechniczna umożliwia nam rzetelne określenie tych wartości. Bez ścisłej dokumentacji poprawa wyników jest niemożliwa, dlatego staramy się notować jak najwięcej. Każdy tydzień technologiczny posiada listy produkcyjne wykonanych inseminacji, porodów, odsadzeń, gdzie są zapisywane obserwacje osób pracujących w danym dziale. Dokumentacja dotyczy poszczególnych zwierząt, grup zwierząt (odpowiednio opisane kojce, komory), druga jej część powinna zawierać zbiór wszystkich informacji produkcyjnych umożliwiających bieżącą analizę zysków i strat. W szybkim analizowaniu wyników pomagają nam programy komputerowe. Dane wprowadzane do programu produkcyjnego powinny być adekwatne z tym, co dzieje się na fermie, wtedy faktycznie będą nam pomocne w poprawianiu wyników. Możliwość porównania wyników produkcyjnych tygodniowych, kwartalnych, rocznych, umożliwia kontrolowanie poprawności postępowania. Szczególną uwagę zwracamy na wartości skuteczności inseminacji, wyproszeń, długość dni jałowych na miot: dni między odsadzeniem a inseminacją, dni między inseminacją a powtórką, ilość żywo i martwo urodzonych /miot w poszczególnych cyklach produkcyjnych i średnio dla całego stada, % upadków do odsadzenia, przyczyny upadków, waga miotu, wyrównanie miotu, ilość prosiąt urodzonych poniżej 1 kg, ilość prosiąt odsadzonych/lochę czyli wszystko to, co dotyczy organizacji pracy w dziale rozrodu, przygotowaniem loszek remontowych oraz dziale porodowym.

4 Zarządzanie działem rozrodu. Wykorzystanie potencjału rozrodczego stada podstawowego jest warunkiem uzyskania wysokiej liczby prosiąt odsadzonych od lochy w roku. Dlatego tak ważne jest dopilnowanie zasad racjonalnie prowadzonej inseminacji, opieki nad lochami w całym cyklu reprodukcyjnym. Wszystkie nasze wysiłki są ukierunkowane na utrzymanie prawidłowej kondycji do stanu fizjologicznego loch w całym cyklu reprodukcyjnym. Za każdy etap obecny odpowiada etap wcześniejszy. Prawidłowe postępowanie w niskiej ciąży rokuje dobrą laktację, a dobra laktacja to lepsze wejście w ruję po odsadzeniu i dobra owulacja. Szczególnie ważne jest przeszkolenie załogi do pracy w tym dziale. Umiejętność właściwego postępowania z lochami po odsadzeniu, obserwacja objawów rui i poprawna inseminacja decyduje o sukcesie fermy. Przebieg rui, jej długość, wyrazistość a także czas występowania owulacji wykazuje pewną zmienność osobniczą. Zależy także, od warunków występujących na fermie ( pasza, genetyka, obsługa i inne ), a także od pory roku. Powszechnie wiadomo, że lochy wchodzące w ruję krótko po odsadzeniu (3-4 dzień) wykazują dłużej odruch tolerancji i owulacja następuje później, natomiast te, które wchodzą w rują na 6-7 dzień odruch tolerancji trwa krócej i wcześniej następuje owulacja. W praktyce obserwujemy, że pewna pula loch nie potwierdza tej reguły- wchodzą szybko, stoją krótko. Mogą być to potencjalne powtórki, wynikające tylko i wyłącznie z nieterminowego krycia jeśli założymy, że wszystkie lochy wchodzące w ruję w poniedziałek rano będą inseminowane pierwszy raz po południu a kolejny raz po 24 godzinach. Przygotowanie planu inseminacji - to zadanie z jedną niewiadomą- nigdy nie wiemy jak dużo loch zachowa się w sposób odbiegający od reguły. W przypadku naszej fermy kształtuje się to na poziomie 2-4%. Dlatego chcąc uniknąć tego problemu prowadziliśmy dokładne obserwację odruchu tolerancji, jak długo poszczególne lochy wykazują chęć do krycia na tej podstawie ustalaliśmy termin unasienniania loch. Warunkiem wykonania zabiegu inseminacji jest obserwacja loch i wyraźny odruch tolerancji. Są lochy, które są inseminowane raz, dwa, trzy bądź cztery razy, gdy wskazuje na to zachowanie maciory. W celu skutecznego rozpoznania rui kontrolujemy lochy dwa razy dziennie w każdym dniu tygodnia. Knur przeprowadzany jest przed głowami loch w godzinach rannych (od 7 do 9.30) i popołudniowych ( ). Przy czym od czwartku do niedzieli skupiamy się na stymulacji loch odsadzonych, gdyż intensywna ekspozycja knura w tym okresie wpływa na uzyskanie większej ilości loch wykazujących objawy rujowe w

5 poniedziałek. Natomiast od poniedziałku do środy prowadzimy wykrywanie odruchu tolerancji i inseminacja loch odsadzonych zawsze w obecności knura. Na dwa tygodnie przed odsadzeniem lochy dostają witaminę AD 3 Ew iniekcji, lochy odsadzane są w czwartek. Od piątku do poniedziałku dostają tzw. flushing czyli 150g/szt./dzień glukozy i tyle samo mączki rybnej oraz paszę dla loch karmiących, która podawana jest ad libitum, gdyż zwiększenie energii w dawce pokarmowej ponad potrzeby bytowe przez 10 dni dla loszek i 4 dni dla wieloródek przed rują powoduje zwiększenie ilości owulujących pęcherzyków jajnikowych. Światło w pomieszczeniach jest włączone przez 16 godzin, aby uruchomić łańcuch neurohormonalny podwzgórze - przysadka mózgowa jajnik decydujący o rozwoju pęcherzyków jajnikowych i owulacji. Średnia ilość zabiegów inseminacyjnych wynosi 3,2. Nasienie produkowane jest na fermie. Koncentracja plemników w porcji inseminacyjnej wynosi od 3 do 3, 5 miliarda. Inseminujemy najczęściej świeżo zrobionym nasieniem. Produkcja nasienia na bieżąco poprawiło wynik skuteczności inseminacji o 5 %. Większość porcji inseminacyjnych nie jest podgrzewana, tylko zaraz po połączeniu z rozcieńczalnikiem wykorzystana do inseminacji. Osoby wykonujące inseminację znają wyniki swojej pracy i mogą szybciej skorygować swoje błędy, gdyż każdy pracownik zapisuje inseminowane przez siebie lochy. Pracownicy działu rozrodu są premiowani w zależności od osiąganych wyników. Konsekwentna, systematyczna praca z lochami po osadzeniu spowodowała poprawę wyników wyrażoną w poprawie plenności (Tab.1), skróciła czas od odsadzenia do pierwszego krycia (Tab.2), jest to bardzo istotny element, dzięki temu uzyskujemy lepszą cykliczność i bardziej zwartą grupę a to ułatwia późniejszą pracę z porodami. Tab. 1 Udział % loch rodzących 0-10, i żywych prosiąt w miocie (wyniki z roku) Prosiąt urodzonych - Obecnie Wcześniej Poprawa sztuk , 4% 41,8% -22,4% , 0% 56,0% +4% , 6% 2,2% +18,4%

6 Tab. 2 Procentowy udział loch wchodzących w ruję po odsadzeniu prosiąt w określonych przedziałach czasowych (wyniki z roku) Dni od odsadzenia prosiąt do krycia Obecnie Wcześniej Poprawa (wynik z roku) (wynik z roku) , 6% 80,80% + 9,80% , 5% 2,40% + 0,10% , 9% 16,8% - 9,90% Poprawiły się również wyniki dotyczące skuteczności inseminacji (Tab.3). Należy zwrócić uwagę na fakt, że letni spadek płodności u loch nie musi być tak drastyczny. W naszym przypadku jest o ok. 5% niższy w stosunku do miesięcy chłodniejszych. Tab. 3 Skuteczność inseminacji oceniana na podstawie USG miesiąc Obecnie Wcześniej Poprawa Styczeń 96,8% 91,8 % +5% Luty 93,3% 89,5 % +3,8% Marzec 95,2% 92,7 % +2,5% Kwiecień 96,84% 94,3 % +2,54% Maj 97% 92,4 % +4,6% Czerwiec 97% 91,3% +5,7% Lipiec 92 % 88,3 % +3,7% Sierpień 90,4 89,4 +1% Wrzesień 93,1 85,0 +8,1% Październik 90, ,1% Listopad 96,7 84,7 +12% Grudzień 95,0 88,3 +6,7% Struktura wiekowa stada remont, przygotowanie loszek do rozrodu. Utrzymanie wysokiej produkcji to także dbałość o odnowę stada podstawowego. Jest wiele przyczyn, dla których pewna pula macior powinna być zastąpiona młodymi samicami.

7 Należą do nich: wiek samic, mała ilość czynnych sutków, kontuzje, niska cykliczność - poniżej 2,2 cyklu w roku, niska plenność (poniżej 11 prosiąt), mała ilość prosiąt odchowywanych (przyjmuje się, że do odsadzenia straty nie powinny przekraczać 10%). Dzięki selekcji sami tworzymy swoje stado i podnosimy jego wydajność. Dokładna dokumentacja umożliwia szybką analizę i podjęcie decyzji o eliminacji ze stada loch o niskich parametrach produkcyjnych a pozostawienie tych, których potencjał rozrodczy jest wysoki. W przypadku naszej fermy kształtuje się to na poziomie 40% w skali roku. Wprowadzane loszki powinny być dobrze przygotowane do rozrodu i stale podnosić wydajność stada. W tej grupie zwierząt najczęściej są największe rezerwy (mała plenność i niska skuteczność krycia) a wyniki pierwszego miotu w znacznej części mają wypływ na średnie wyniki całego stada. Ilość urodzonych prosiąt w pierwszym miocie decyduje o jej późniejszej produkcyjności w całym okresie użytkowania (Tab.4). Tab. 4 Stado 1200 loch, ilość prosiąt urodzonych w poszczególnych cyklach reprodukcyjnych, wyniki z trzech kolejnych lat Nr cyklu Średnia stada Śr proś/miot 10,1 11,5 12, ,7 11,7 11,6 Śr proś/miot 11,8 12,6 13,1 13,4 13,2 12, ,7 Śr proś/miot 12,8 13,4 14,7 14,1 13,9 13,4 13,2 13,4 Loszki w przeważającej części pochodzą z własnej produkcji, niewielka ich część jest zakupiona od renomowanych firm genetycznych i z nich wybieramy matki przyszłych loszek zachowując schemat kojarzeń właściwy dla danej genetyki. Matki przyszłych loszek muszą odznaczać się wysoką plennością i dobrze odchowywać swoje potomstwo. Tylko od najlepszych samic pozyskujemy loszki na remont stada. Loszki nie mogą mieć wad anatomicznych, muszą posiadać satysfakcjonująca liczbą sutków (po 7 w rzędzie) i w przewidzianym terminie osiągnąć dojrzałość płciową i somatyczną. Do wagi 100 kg nie mają kontaktu z knurem, następnie przenoszone są do kolejnego budynku gdzie są przygotowywane do rozrodu. Przewiezienie loszek, przegrupowanie, zmiana paszy i intensywna praca z knurem, powoduje szybką reakcję płciową i około 80 % wykazuje

8 pierwszą ruję w ciągu do 1, 5 tygodnia po przewiezieniu. Do rozrodu wprowadzamy tylko te, których reakcja płciowa jest szybka i naturalna. Loszki, które przez 4 tygodnie nie wykazały pierwszej rui są wybrakowane. Po osiągnięciu min. 250 dni życia i wagi ciała kg są poddane inseminacji. Krycie w wyższej wadze, naturalne ruje, wpływają na poprawę plenności u loszek, co rokuje pozytywnie dla produkcyjności całego stada w przyszłości i zapewniają stałą odnowę grup technologicznych. Przygotowanie do porodu, kontrola porodów i kontrola poporodowa W porodówce finalizują się wszystkie wcześniejsze zabiegi dotyczące terminowej inseminacji, przygotowania lochy do porodu i karmienia prosiąt. Przyjście na świat prosiąt powinno być poprzedzone odpowiednim przygotowaniem lochy do porodu, a pierwsze dni życia decydują powodzeniu dalszego chowu. Wprowadzamy lochy na tydzień przed terminem porodu do wyczyszczonych i zdezynfekowanych pokoi porodowych, co umożliwia lochom aklimatyzację w nowym otoczeniu. Trzy dni przed spodziewanym terminem porodu zaczynamy obniżać dawkę paszy z 3,5 kg do 0,5 kg w dniu porodu. Wszystkie lochy manifestujące chęć pobrania pokarmu są karmione w dniu terminu porodu niewielką ilością paszy. Dwa dni przed i dwa dni po porodzie lochy dostają sól Glauberską, aby zapobiec obstrukcjom okołoporodowym, które mogą być przyczyną bezmleczności u loch i biegunek u prosiąt. Nadzór nad porodem prowadzą pracownicy działu oproszeń. Głównym ich zadaniem jest nadzorowanie akcji porodowej, ewentualna pomoc farmakologiczna (oksytocyna, Simpanorm) lub kontrola dróg rodnych, gdy przerwa między rodzonymi prosiętami przekracza fizjologiczną normę, to jest ok. 30 minut. Podjęcie interwencji porodowej powinno być rozważne i uzasadnione. Wymaga dobrego przeszkolenia akuszerów. Zbyt częsta kontrola dróg rodnych może zaburzyć naturalny przebieg porodu, dodatkowo może prowadzić do podrażnienia i obrzęku dróg rodnych. Po porodzie u wszystkich loch przez 3 dni mierzona jest temperatura ciała i w razie potrzeby podawany jest antybiotyk. Aby przyśpieszyć inwolucję macicy podajemy lochom 12 godzin po porodzie preparaty o działaniu luteolitycznym (Bioestrovet), co zapobiega powstawaniu zakażeń i stanów zapalnych błony śluzowej macicy.

9 Bezpośrednio po urodzeniu prosię zostaje oczyszczone z resztek łożyska, śluzu i wytarte do sucha. Kiełki szlifujemy w taki sposób, aby nie kaleczyć dziąseł. Pępowinę skracamy na długość 5 centymetrów, a następnie dezynfekujemy, np. jodyną. Słabe prosięta są wzmocnione przez dootrzewnowe podanie roztworu glukozy, lub doustnie preparatami zawierającymi łatwo strawne tłuszcze, immunoglobuliny, probiotyki, witaminy. Praca akuszerów polega również na pomocy prosiętom (szczególnie najsłabszym), aby jak najszybciej pobrały siarę. Ważnym jest dopilnowanie, aby prosięta poza okresem pobierania pokarmu przebywały w legowisku pod lampą, gdyż nie mają dostatecznie rozwiniętego układu termoregulacji. Optymalna temperatura dla nowo narodzonych prosiąt wynosi C. Pozostałe zabiegi zootechniczne wykonywane są na trzeci dzień po porodzie. W celu przeciwdziałania anemii wynikającej z niedoboru żelaza prosięta otrzymują preparat żelazowy, następnie Baycox 5%, przeprowadzana jest kastracja knurków, obcięcie ogonków. Osłonowo podawana jest Penicylina LA. Żywienie po porodzie rozpoczyna się od podawania takiej samej dawki paszy, jak była stosowana zaraz przed porodem. Następnie stopniowo zwiększa się maciorze dawkę paszy, o mniej więcej 0, 5 kg na dzień. Pasza podawana jest cztery razy na dobę w odstępach 6 godzinnych. Istotnymi czynnikami wpływającymi na ilość prosiąt odchowanych od jednej maciory w ciągu roku jest prowadzenie standaryzacji miotów oraz rozważna praca z mamkami. Wprowadzone są pewne procedury tworzenia matek zastępczych, do obsługi należy dopasowanie ich do danej sytuacji. Punktem wyjściowym jest policzenie ile średnio na lochę urodziło się prosiąt żywych w danej grupie technologicznej, od tego zależy stosowany wariant meblowania. Jeżeli powyżej 12,5, są wprowadzane lochy mamki zaraz po porodach, jeżeli poniżej 12,5 angażujemy je później, w miarę potrzeby. W okresie porodów po pobraniu siary przez prosięta mioty są wyrównywane wagowo i ilościowo. Oceniane jest wymię loch i ustawiana jest odpowiednia ilość prosiąt, wieloródki dostają ich przeważnie po 12, natomiast lochy w pierwszej laktacji tyle, ile mają czynnych sutków. Przesortowanie wagowe (małe, średnie, duże), zwiększają szansę odchowu małych prosiąt, które w silniejszym towarzystwie mogłyby sobie nie poradzić. W kolejnych tygodniach kondycja prosiąt jest monitorowana i słabsze są odbierane z miotu do lochy mamki. Ważne, aby odchować jak największą liczbę prosiąt, ale ważne też jest, aby każda locha miała pełną laktację tzn. ukończyła ją z minimum 10 prosiętami. Prowadzenie

10 standaryzacji miotów wymaga kontroli, dlatego liczymy ile średnio prosiąt znajduje się pod lochą w czwartym tygodniu laktacji, u nas kształtuje się na poziomie 11,5-11,7 prosiąt. Formowanie grup technologicznych a maksimum produkcyjne fermy. Przestrzeganie ściśle określonych zasad produkcyjnych. Z jednej strony mamy do czynienia z matematyką, czyli obliczeniem liczby stanowisk porodowych, sektora krycia, stanowisk przeznaczonych dla loch w niskiej ciąży i wyposażenie ich w odpowiednią ilość kojców, z drugiej strony mamy do czynienia z fizjologią zwierząt, ich reakcją na stworzone warunki środowiskowe, jakość paszy i obsługę. Cykliczna praca w grupach technologicznych a szczególnie umiejętność utrzymania równych liczebnie grup loch i ich potomstwa z wielu względów jest bardzo korzystna dla funkcjonowania fermy. Im lepiej dopasowana liczba zwierząt do wielkości pomieszczeń produkcyjnych tym lepsze wykorzystanie drogich pomieszczeń produkcyjnych i szybszy zwrot inwestycji, możliwość przeprowadzenia przerwy higienicznej (cpp-cpp), a w ten sposób przerwanie cyklu zakażeń, łatwiejsze przeprowadzenie zabiegów profilaktycznych i leczniczych, lepsze wykorzystanie czasu pracy. Skupienie się w kolejnych dniach tygodnia na określonych czynnościach np. w poniedziałek i wtorek inseminacja, czwartek, piątek porody, daje lepsze efekty produkcyjne, łatwiejsze prowadzenie dokumentacji i porównywanie wyników produkcyjnych. Uzyskiwanie dużej partii wyrównanych zwierząt umożliwia nawiązanie stałej współpracy z odbiorcami warchlaków i tuczników i stabilną sytuację finansową, gdyż za wyrównaną partię można uzyskać lepszą cenę. Pracujemy z grupą loch jednak nie możemy zapominać, że tworzą ja poszczególne zwierzęta, im lepiej dopilnowane każde z nich, tym łatwiejsze formowanie grupy technologicznej. Przestrzeganie zasad bioasekuracji, aklimatyzacji zwierząt, prawidłowo prowadzona profilaktyka, rozszerzenie programu szczepień, terapia zwierząt, utrzymanie możliwie wysokiego dobrostanu. Na fermie prowadzona jest profilaktyka stada podstawowego i loszek remontowych przeciwko parwowirozie, różycy oraz profilaktyka kolibakteriozy a od października 2007 roku także PCV2. O rozszerzeniu programu szczepień zadecydował fakt niezadowalających wyników w rozrodzie i odchowie prosiąt oraz występowanie przypadków klinicznych

11 PMWS. Wprowadzenie szczepień w istotny sposób poprawiło parametry produkcyjne działu rozrodu, porodówki oraz odchowu prosiąt. Wraz z wprowadzeniem szczepień zostały zweryfikowane procedury zootechniczno - weterynaryjne. Zwrócono też uwagę na niedociągnięcia organizacyjne i przestrzeganie zasad dobrostanu gdyż niedokładna lub brak dezynfekcji, mieszanie między sobą różnych wiekowo grup prosiąt, nieprawidłowo przeprowadzona standaryzacja miotów, źle dobrana pasza do potrzeb zwierząt i inne, może powodować osłabienie odporności i podatność na działanie patogenów występujących ubikwitarnie. Jakość pasz dopasowana do potrzeb zwierząt. Intensywna eksploatacja loch jest możliwa jedynie przy doskonale dopasowanej paszy do fazy cyklu reprodukcyjnego, popełnienie błędów w żywieniu macior nie pozwoli odchować dużej ilości zdrowych prosiąt. Niedobry białkowe, energetyczne, witaminowe prowadzą do upośledzenia przemiany materii i przyhamowania rozwoju płodów. W niskiej ciąży może powodować zamieranie zarodków, małą liczbę prosiąt w miocie, następnie ograniczony rozwój gruczołu mlekowego, obniżenie pobrania paszy i produkcji mleka w czasie laktacji co w konsekwencji prowadzić będzie do większego zróżnicowania wagowego prosiąt w miocie, niższą masa prosiąt odsadzonych - większe zróżnicowanie wagowe w obrębie grupy a także problemy z występowaniem rui po odsadzeniu. Niepełnowartościowe żywienie powoduje, że zapotrzebowanie ustroju uzupełnione jest białkiem pochodzącym z tkanek lochy. Uruchomienie silnych procesów katabolicznych u loch spowoduje podatność na zachorowania, skrócenie czasu użytkowania zwierząt i długie jałowienie. Równie niekorzystne jest zatuczenie loch i loszek. Tłuszcz zgromadzony przez organizm lochy (pow. 25mm w punkcie P2) jest fizjologicznym antagonistą jej apetytu w trakcie laktacji, lochy wykazują słabszą opiekuńczość. Na każdym etapie powinniśmy dbać o właściwą kondycję loch w grupach. Podsumowanie Uzyskanie wysokiej produkcyjności stada podstawowego jest kluczowe dla funkcjonowania każdej fermy. Nie będziemy mogli wyprosić i odsadzić oczekiwanej liczby prosiąt, gdy popełnimy zbyt dużo błędów dotyczących żywienia, odchowu loszek, laktacji, inseminacji. Podniesienie dyscypliny pracy poprzez motywacyjny system płac i ciągłe poszukiwanie rezerw organizacyjnych, zootechnicznych, weterynaryjnych poprawiło efekt produkcyjny o 7,34 prosiąt od każdej statystycznej lochy. Poprawiło wykorzystanie stanowisk

12 porodowych i pozostałych pomieszczeń produkcyjnych. Szczegółowa dokumentacja pozwala na rytmiczne prowadzenie grup technologicznych i lepsze wykorzystanie czasu pracy.