Logistyka zabezpieczenia w środki gaśnicze brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczogaśniczego

Transkrypt

1 ŁAPICZ Marcin 1 ADAMSKI Aleksander 2 KALINKO Jacek 3 Logistyka zabezpieczenia w środki gaśnicze brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczogaśniczego WSTĘP Zabezpieczenie logistyczne działań ratowniczo-gaśniczych jest procesem złożonym, wielowątkowym. Według najprostszej klasyfikacji zakres działania zabezpieczenia logistycznego akcji ratowniczo-gaśniczej składa się z ośmiu obszarów, które wzajemnie się przenikają. Logistyka zabezpieczenia w środki gaśnicze brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (COO KSRG). Zdarzenia, w którym istnieje dysproporcja sił i środków w stosunku do zastanej sytuacji pożarowej wymusza na kierującym działaniem ratowniczym (KDR) konieczność dysponowania dodatkowych sił, które będą w stanie spełnić założenia taktyczne według przygotowanych wariantów ich realizacji. Alarmowanie jest realizowane według ściśle określonych i zatwierdzonych na danym obszarze chronionym procedur. Szybka i precyzyjna analiza informacji co do wielkości zdarzenia musi skutkować zadysponowaniem dodatkowych sił ratowniczych do pełnej likwidacji zagrożenia. W momencie zdefiniowania zdarzenia, jako przekraczające możliwości sił i środków powiatu lub województwa następuje alarmowanie sił brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego ksrg. Kluczem do optymalnego wykorzystania zadysponowanych sił i środków podczas akcji gaśniczej jest zapewnienie ciągłości dostarczania środków gaśniczych. Element ten jest kluczowy dla powodzenia całej akcji oraz ma bezpośredni wpływ pozostałe obszary działania zabezpieczenia logistycznego. 1. OKREŚLENIE PRIORYTETÓW AKCJI RATOWNICZEJ Podczas długotrwałych skomplikowanych akcji ratowniczo-gaśniczych może wystąpić wiele problemów, które muszą być rozwiązywane w tym samym czasie operacyjnym. KDR musi ocenić sytuację i możliwości taktyczno-techniczne swojego pododdziału w celu wypracowania zamiaru taktycznego i możliwych wariantów jego realizacji. Musi również określić priorytety akcji ratowniczej i pośrednio priorytety zadań logistycznych dla danego zdarzenia w największej, nawet trudno wyobrażalnej, skali. W miarę rozpoznawania sytuacji dokonuje on oceny możliwości swojego pododdziału w zakresie lokalizowania i likwidowania pożaru. Określa on czy są to siły docelowe czy tylko ich pierwsza część. Alarmowanie jest realizowane według ściśle określonych i zatwierdzonych na danym obszarze chronionym procedur. Szybka i precyzyjna analiza informacji dotyczących oceny sytuacji i oceny możliwości pododdziałów będących już w działaniach musi skutkować zadysponowaniem dodatkowych sił ratowniczych do pełnej likwidacji zagrożenia. W momencie zdefiniowania zdarzenia procedury alarmowania i dysponowania sił i środków ratowniczych z danego obszaru chronionego powinny przewidywać dysponowania pojazdów lub modułów sprzętowych również o charakterze kwatermistrzowskim z odpowiednim wyposażeniem. 1 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego; Warszawa; ul. Słowackiego 52/54. Tel: , mlapicz@sgsp.edu.pl 2 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego; Warszawa; ul. Słowackiego 52/54. Tel: , aadamski@sgsp.edu.pl 3 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego; Warszawa; ul. Słowackiego 52/54. Tel: , jkalinko@sgsp.edu.pl 694

2 Rys. 1. Priorytety akcji ratowniczej Rys. 2. Priorytety zabezpieczenia logistycznego akcji ratowniczej Celem zabezpieczenia logistycznego jest zapewnienie organizacyjnych warunków sprawnego, efektywnego i optymalnego dysponowania zasobami finansowymi, materiałowymi i ludzkimi podczas działań ratowniczych. KDR po określeniu priorytetów akcji i priorytetów zabezpieczenia logistycznego wskazuje kolejność ich realizacji według stopnia ważności w danym zakresie: 1. Porządkowo ochronnym, 2. Zabezpieczenia medycznego, 3. Zakwaterowania, 4. Transportu, 5. Zabezpieczenia materiałów pędnych, 6. Zabezpieczeniu rezerw sprzętu i wyposażenia, 7. Zabezpieczenia wyżywienia, 8. Zabezpieczenia środków gaśniczych i neutralizatorów. Na rysunkach 1 i 2 przedstawiono priorytety akcji ratowniczej oraz zabezpieczenia logistycznego. Ustalone przez KDR priorytety akcji ratowniczej i pośrednio priorytety zadań logistycznych dla danego zdarzenia powinny wynikać z założeń taktycznych zakładających największą, nawet trudno wyobrażalną, skalę potrzeb. 2. KALKULACJA ILOŚCI ŚRODKÓW GAŚNICZYCH Podczas pożarów dużych i bardzo dużych podstawowym problemem logistycznym jest zbudowanie sprawnego systemu dostarczania i dystrybucji środków gaśniczych na potrzeby realizowanych wariantów taktycznych. KDR w swoim zamiarze taktycznym określa wymaganą 695

3 wydajność (Q w ) wszystkich stanowisk gaśniczych niezbędnych do lokalizacji i likwidacji pożaru. Ten aspekt zabezpieczenia logistycznego ma wpływ na pozostałe obszary działań logistycznych i jednocześnie ma największy wpływ na czas trwania akcji ratowniczo-gaśniczej. Czynnik czasu jest determinujący dla uruchamiania pozostałych obszarów zabezpieczenia logistycznego akcji. Tab. 1. Zapotrzebowanie na wodę niezbędną do lokalizacji i likwidacji pożarów [4] Wydajność wszystkich stanowisk gaśniczych Q w [l/min] Poż ary mał e Pożary średnie Poż ary duż e Pożary bardzo duże Czas podawania środków gaśniczych [min] Ilość wody do gaszenia [l] Klasyfikacja pożarów przy założeniu, że jedno podstawowe stanowisko gaśnicze ma wydajność 4,2 [l/s] =250 [l/min] Tab. 2. Zapotrzebowanie na środek pianotwórczy niezbędny do lokalizacji i likwidacji pożarów (dla 1 i 3 procentowego roztworu tego środka) [4] Zakładając najmniej korzystny scenariusz rozwoju pożaru założony dla wariantów taktycznych można szacunkowo określić wydajność wymaganą dla wszystkich stanowisk gaśniczych w danej akcji Q w [l/min] (realizujących zadnia natarcia, obrony i osłony). W oparciu o harmonogram alarmowania, dysponowania i przyjazdu zaalarmowanych sił ratowniczych można określić założenia do budowy układu gaśniczego mogącego zapewnić lokalizację i likwidacje pożaru. W tabeli 1 i 2 przedstawiono szacunkowe zużycie środków gaśniczych przy zakładanym Q w. Do głównych informacji pozwalających opracować plan zabezpieczenia logistycznego w środki gaśnicze będzie określenie: Jaką ilość wody posiadają przybyłe pododdziały? Jaką ilość środków pianotwórczych posiadają przybyłe pododdziały? Jaką ilością DWP, jaką wydajnością i w jakim szyku bojowym będzie realizowany zamiar taktyczny (czy jest to wariant docelowy czy pośredni)? Jaką wydajnością wodna dysponują autopompy zasilające sprawione stanowiska gaśnicze (czy zapewniona jest nadwyżka (zapas) wydajności rzędu 25% w stosunku do wydajności stanowisk gaśniczych)? Jaki zapas środków pianotwórczych jest w dyspozycji dysponowanych pododdziałów i czy zapewnia on przeprowadzenie kompleksowego, ciągłego natarcia pianowego w danym przypadku wg założonego Q w? W jakiego rodzaju opakowaniach transportowych będą dostarczane, na miejsce akcji, środki pianotwórcze? 696

4 Jak technicznie odbywać się będzie dostarczanie, magazynowanie i dystrybucja środków pianotwórczych do stanowisk gaśniczych? Jaka jest niezbędna ilość węży tłocznych W 75 i W110 linii zasilających zapewniających realizacje wariantu taktycznego (zapewnienie ciągłości podawania środków gaśniczych)? Jaki będzie czas, przeprowadzenia pełnego zaopatrzenia w wodę? Jaki będzie czas zbudowania docelowego (pośredniego) układu gaśniczego? Jaki będzie czas zbudowania układu dodatkowego dla stanu awaryjnego (przewidywana nagła zmiana sytuacji pożarowej)? W jakim czasie zgromadzone zostaną siły i środki (SiS) odwodu taktycznego? Powinny one stanowić nie mniej niż 25 % SiS pododdziałów zaangażowanych w lokalizację i likwidacje pożaru. Rys. 3. Organizacja terenu akcji pod względem dostarczania, magazynowania i dystrybucji środków gaśniczych Podstawowym narzędziem planowania KDR lub sztabowego zespołu ds. logistyki powinien być harmonogram czynności logistycznych. Każdy KDR, na potrzeby akcji gaśniczej powinien określić katalog czynności ratowniczych. Harmonogram może być w trzech rodzajach: z podziałką minutową, godzinną i dobową. Podczas skomplikowanych i długotrwałych akcji ratowniczych KDR powinien korzystać ze wszystkich trzech arkuszy planowania i realizacji zadań logistycznych. Harmonogram taki może być również dokumentem operacyjnym jaki można wykorzystać podczas sporządzania meldunków oraz w momencie przekazywania kierowania. 697

5 3. CHARAKTERYSTYKA KOMPANII GAŚNICZYCH W STRUKTURACH COO KSRG Podstawowym pododdziałem brygad odwodowych COO KSRG są kompanie gaśnicze formowane w różnej konfiguracji. Najczęściej spotykaną konfiguracją jest kompania gaśnicza podstawowa w składzie jak na rysunku. oraz kompania gaśnicza - przemysłowa w składzie jak na Rysunku 5. Każda z kompanii ma inny potencjał bojowy i inną ilość środków gaśniczych w bezpośredniej dyspozycji. Kompania składająca się z plutonów typ A, A, B i C ma do swojej dyspozycji [l] wody oraz [l] środków pianotwórczych. Kompania składająca się z plutonów typ A, A, C i D ma do swojej dyspozycji [l] wody oraz [l] środków pianotwórczych. Ta prosta ocena daje obraz zabezpieczenia w środki pianotwórcze w przypadku odpowiedniego zadysponowania pododdziału. W przypadku wykorzystania wody własnej samochodów danego pododdziału ilość ta nie gwarantuje zapewnienia ciągłości podawania środków gaśniczych do pożaru, szczególnie dla pożarów dużych i bardzo dużych. Posiadanie zapasu środka pianotwórczego w granicach [l] nie gwarantuje powodzenia akcji gaśniczej, ponieważ woda jest głównym składnikiem roztworów środków pianotwórczych. Warunkiem koniecznym jest zbudowanie sprawnie działającego zaopatrzenia wodnego w zadanym, zamiarem taktycznym, czasie operacyjnym trwania natarcia aż do lokalizacji i likwidacji pożaru. Rys. 5. Skład kompanii gaśniczej w wariancie podstawowym i przemysłowym [2] Z analizy powyższego wynika, że do przeprowadzenia sprawnego działania mającego zapewnić lokalizację i likwidację pożaru dużego i bardzo dużego niezbędnym jest zwiększenie liczby plutonów wsparcia lub formowanie kompanii wsparcia. Propozycje takiej kompani przedstawia Rys. 6. Celem głównym tych pododdziałów będzie zbudowanie, w maksymalnie krótkim czasie na rozpoznanym terenie działań sprawnego sytemu zaopatrzenia w wodę o wydajności określonej zamiarem taktycznym KDR. Rys. 6. Skład kompanii gaśniczej w wariancie przemysłowym z dodatkowym plutonem wsparcia [4] 698

6 WNIOSKI Niezmiernie ważne jest sporządzenie katalogu czynności logistycznych. Każdy KDR może go sporządzić niezależnie i rozbudować o kolejne czynności jakie uzna za stosowne do rozpoznanej i ocenionej sytuacji. Wcześniejsze sporządzenie katalogu, np. po ćwiczeniach doskonalących lub zgrywających czy po rzeczywistej akcji ratowniczej, która wykazała nieprawidłowości podczas zabezpieczenia logistycznego, pozwoli uniknąć złego określenia priorytetów zabezpieczenia logistycznego dla danej akcji. Taki błąd taktyczny może spowodować niepotrzebne pogłębienie się traumy wśród poszkodowanych, nieefektywną pracę ratowników, zadysponowanie dodatkowych sił, a w konsekwencji wydłużenia akcji ratowniczej i poniesienia dodatkowych niepotrzebnych kosztów. Należy dążyć by kompanie gaśnicze były wyposażone w systemowe rozwiązania techniczne i organizacyjne ułatwiające sprawianie układów zasilających w środki gaśnicze w minimalnie krótkim czasie z minimalnym udziałem ratowników. Ze względu na to, że kolejne pododdziały kompanii będą przybywać z różnych części powiatu i w różnym czasie powinny charakteryzować się daleko idąca samodzielnością operacyjną. Taką samodzielność może zapewnić posiadanie odpowiednio wyszkolonej i wyposażonej załogi. W przypadkach, kiedy SiS PSP i innych podmiotów ratowniczych będą musiały doraźnie organizować sprzęt do likwidacji pożaru wydłuży się czas realizacji zamiaru taktycznego lub będzie on wręcz niemożliwy do wykonania. Na formowanie kompanii gaśniczych powinien mieć wpływ czynnik ekonomiczny. Analiza potrzeb do możliwości powinna skutkować decyzjami o tworzeniu optymalnie wyposażonych, lokalnych i mobilnych pododdziałów ratowniczych. Należy na podstawie doświadczeń z akcji rzeczywistych i wniosków, jakie są formułowane na podstawie analiz szukać rozwiązań najlepszych, najtańszych, najszybszych i najbardziej bezpiecznych w sprawieniu. Nowe doświadczenia z akcji rzeczywistych, skutkować powinno miedzy innymi pojawieniem się nowoczesnej techniki pożarniczej. Wymusza to doskonalenie starej i opracowywanie nowej taktyki dla pododdziałów gaszących pożary lub co najmniej radykalnej reorganizacji tych pododdziałów. Streszczenie Zabezpieczenie logistyczne działań ratowniczo-gaśniczych jest procesem złożonym, wielowątkowym. Według najprostszej klasyfikacji zakres działania zabezpieczenia logistycznego akcji ratowniczo-gaśniczej składa się z ośmiu obszarów, które wzajemnie się przenikają. Logistyka zabezpieczenia w środki gaśnicze brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (COO KSRG). Zdarzenia, w którym istnieje dysproporcja sił i środków w stosunku do zastanej sytuacji pożarowej wymusza na kierującym działaniem ratowniczym (KDR) konieczność dysponowania dodatkowych sił, które będą w stanie spełnić założenia taktyczne według przygotowanych wariantów ich realizacji. Alarmowanie jest realizowane według ściśle określonych i zatwierdzonych na danym obszarze chronionym procedur. Szybka i precyzyjna analiza informacji co do wielkości zdarzenia musi skutkować zadysponowaniem dodatkowych sił ratowniczych do pełnej likwidacji zagrożenia. W momencie zdefiniowania zdarzenia, jako przekraczające możliwości sił i środków powiatu lub województwa następuje alarmowanie sił brygad odwodowych centralnego odwodu operacyjnego ksrg. Kluczem do optymalnego wykorzystania zadysponowanych sił i środków podczas akcji gaśniczej jest zapewnienie ciągłości dostarczania środków gaśniczych. Element ten jest kluczowy dla powodzenia całej akcji oraz ma bezpośredni wpływ pozostałe obszary działania zabezpieczenia logistycznego. Logistic extinguishning measures support in central operational assistance brigade in national rescue and fire extinguishing system Logistical support firefighting and rescue operations is a multi-threaded process. According to the simplest classification of the scope of the security logistics emergency response consists of eight areas. Actions where is a disproportion of measures and means in relation to the extinguish fire situation commanding staff need to have additional means that will be able to meet the tactical assumptions prepared by variants of their implementation. Alarming procedures is done according to strictly defined and validated in a protected area. Fast and precise analysis of information as to the size of the action must result in disposing of additional rescue means and measures to the quickly elimination of the threat. At the time of defining action as beyond the capabilities of means and measures the county or province takes alarming means central operational assistance brigade. The key to optimal use means and measures to firefighting is a continuity of delivery. 699

7 BIBLIOGRAFIA 1. Adamski A., Król B., Zaopatrzenie wodne XXL Przegląd Pożarniczy, nr 9/2009; 2. Adamski A., Wysoczyński P., Optymalizacja składu kompanii gaśniczej, materiały konferencyjne Bezpieczeństwo pożarowe lasów, Kliniska k/ Szczecina 2011; 3. Adamski A., Wysoczyński P., Po pierwsze woda; Przegląd pożarniczy 1/2012; 4. Adamski A., Wysoczyński P., Systemy pompowo - wężowe zaopatrzenia wodnego podczas akcji gaśniczych w bazach paliw płynnych; Konferencja Techniczno - Szkoleniowa pt. Bezpieczeństwo pożarowe w bazach paliw płynnych, Bydgoszcz 2011; 5. Wysoczyński P., Adamski A., Dowożenie wody podczas akcji gaśniczej, Bezpieczeństwo i technika pożarnicza, kwartalnik CNBOP nr 2011/2. 700