Akademia Wychowania Fizycznego. im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Wydział Fizjoterapii. Autoreferat. Załącznik nr 2a.

Transkrypt

1 Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach Wydział Fizjoterapii Autoreferat Załącznik nr 2a Daria Chmielewska

2 1. Imię i nazwisko: Posiadane dyplomy, stopnie naukowe: 2.1 Kursy i szkolenia związane z realizowaną tematyką: Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych: 4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz ): 4.1 Tytuł osiągnięcia naukowego: 4.2 Wykaz publikacji będących osiągnięciem naukowym habilitanta: 4.3 Uzasadnienie podjęcia tematu oraz cel naukowy prac będących osiągnięciemnaukowym habilitanta i ich wykorzystanie Wnioski z prac zaliczonych do cyklu publikacji wraz ze szczegółowym opisem ich wkładu do obecnego stanu wiedzy 5. Wykaz innych (nie wchodzących w skład osiągnięcia wymienionego w pkt 4) opublikowanych prac naukowych oraz wskaźniki dokonań naukowych (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3) 5.1 Publikacje naukowe w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JRC) 6. Monografie, publikacje naukowe w czasopismachmiędzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie, o której mowa wpkt 5 (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3): Publikacje naukowe w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie, o której mowa w pkt Rozdziały w monografiach 6.3 Redakcja monografii 6.4 Materiały pokonferencyjne pełne teksty Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo badawczych 8. Sumaryczny impact factor według listy Journal Citation Reports (JCR), zgodnie z rokiem opublikowania Liczba cytowań publikacji według bazy Web of Science (WoS) Indeks Hirscha według bazy Web of Science (WoS) 11. Kierowanie międzynarodowymi i krajowymi projektamibadawczymi oraz udział w takich projektach 12. Międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową albo artystyczną 13. Wygłoszenie referatów na międzynarodowych i krajowych konferencjach tematycznych (szczegółowy wykaz w załączniku nr 3) 14. Dorobek dydaktyczny i popularyzatorski oraz informacja owspółpracy habilitanta

3 14.1 Udział w komitetach organizacyjnych międzynarodowych i krajowych konferencji naukowych 14.2 Udział w komitetach redakcyjnych i radach naukowych czasopism 14.3 Recenzowanie publikacji w czasopismach międzynarodowych i krajowych 14.4 Osiągnięcia dydaktyczne i sprawowanie opieki naukowej nad studentami (załącznik nr 5) 14.5 Współpraca z instytucjami, organizacjami i towarzystwami naukowymi w kraju i za granicą (załącznik nr 6) 14.6 Staże (załącznik nr 7) 14.7 Działalność popularyzująca naukę (załącznik nr 8) 14.8 Praca organizacyjna

4 1. Imię i nazwisko: Daria Chmielewska 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe: Doktor nauk medycznych nadany uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, 14marca 2002r. Tytuł rozprawy doktorskiej: Wykorzystanie ultradźwięków o różnej gęstości mocy w leczeniu owrzodzeń podudzi Promotor rozprawy doktorskiej: Prof. dr hab. n. med. Andrzej Franek, Katedra i Zakład Biofizyki Lekarskiej Śląskiej Akademii Medycznej Recenzenci rozprawy doktorskiej: Prof. dr hab. n. med. Ligia Brzezińska Wcisło, Katedra i Klinika Dermatologii Śląskiej Akademii Medycznej Prof. dr hab. n. fiz. Zofia Drzazga, Zakład Fizyki Medycznej Uniwersytetu Śląskiego Magister rehabilitacji ruchowej, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach r. Kształcenie podyplomowe: studia podyplomowe w zakresie Zarządzania placówkami służby zdrowia, Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej Uprawnienia zawodowe: Uchwała nr 85/237/1 KRF Krajowej Rady Fizjoterapeutów z dnia 27 lipca 2017 prawo wykonywania zawodu Fizjoterapeuty o numerze 4732

5 2.1 Kursy i szkolenia związane z realizowaną tematyką: Kompleksowa fizykalna terapia obrzęków chłonnych, Zabrze Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa, Polskie Towarzystwo Limfologiczne, Chorzów Szkolenie poświęcone zagadnieniom EMG i fizjoterapii w dysfunkcji mięśni dna miednicy, Bieruń Elektromiografia w badaniach naukowych, Gliwice Elektromiografia funkcjonalna w wysiłkowym nietrzymaniu moczu, Gliwice kurs specjalistyczny NEURAC 1- stabilizacja 2013 Nauka poprawnego prowadzenia treningu mięśni dna miednicy-szkolenie, Poznań 2015 Nietrzymanie moczu i obniżenie narządów miednicy mniejszej, Pescary i techniki operacyjne Kraków Reha plus Physiopelvica, 3 moduły kursu AC GGUP Group we współpracy z Reha plus, Kraków Fizjoterapia w nietrzymaniu moczu i stolca oraz obniżeniu narządów miednicy mniejszej, moduł V Reha plus Kraków 2016 Uzyskanie tytułu Terapeuty Uroginekologicznego (akredytacja Polskiego Towarzystwa Uroginekologicznego- PTUG) BeBo, Beckenbodentraining,Treningdnamiednicy, moduł I, II, III Kraków BeBo, Beckenbodentraining-Trening dna miednicy, moduł II mężczyzna, Kraków 2017 Uzyskanie tytułu Certyfikowanej Terapeutki Treningu Dna Miednicy wg Koncepcji BeBo dla mężczyzn, Kraków FDM model zniekształcenia powięzi według S. Typaldosa, moduł I, II, III, IV

6 2017 Uzyskanie tytułu Certyfikowanej Terapeutki metody FDM (FDM Basic Certificate) Uzyskanie tytułu Certyfikowanej Terapeutki Treningu Dna Miednicy wg Koncepcji BeBo u kobiet, Kraków Rozejście kresy białej - Centrum Wiedzy Praktycznej, Warszawa 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych: Od do nadal Zakład Fizykoterapii i Masażu Leczniczego, Katedra Podstaw Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach Stanowisko: asystent od do adiunkt od 2009 do 2015 Od Stanowisko Starszy wykładowca od 2015 do nadal Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej Adiunkt

7 4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz ): 4.1 Tytuł osiągnięcia naukowego: Jako osiągnięcia naukowe, będące podstawą złożonego przeze mnie wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego, wskazuję cykl 4 oryginalnych, spójnych tematycznie prac naukowo-badawczych, po uzyskaniu stopnia naukowego doktora nauk medycznych, pod wspólnym tytułem: Aktywność bioelektryczna mięśni dna miednicy w kompleksie lędźwiowo-miednicznobiodrowym i kontrola postawy ciała a nietrzymanie moczu u kobiet 4.2 Wykaz publikacji będących osiągnięciem naukowym habilitanta: Osiągnięcie naukowe będące podstawą złożonego przeze mnie wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego, stanowi cykl 4 oryginalnych prac opublikowanych po uzyskaniu stopni doktora nauk medycznych. Sumaryczna punktacja impact factor prezentowanych prac wynosi 9.574, punkty MNiSW: 105. Daria Chmielewska, Magdalena Stania, Grzegorz Sobota, Krystyna Kwaśna, Edward Błaszczak, Jakub Taradaj, Grzegorz Juras. Impact of different body positions on bioelectrical activity of the pelvic floor muscles in nulliparous continent women. Biomed Research International,2015;2015: doi: /2015/ (MNISW 20; IF 2,134) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na udziale w tworzeniu koncepcji badań, udziale w tworzeniu warsztatu badań, ustalaniu metodyki, wykonaniu pomiarów elektromiograficznych mięśni dna miednicy i mięśni kompleksu lędźwiowo miedniczno-biodrowego, interpretacji wyników badań w oparciu o analizę statystyczną, opracowaniu tekstu manuskryptu pod względem edycyjnym i merytorycznym oraz analizie piśmiennictwa. Mój udział procentowy oszacowano na 55%.

8 Daria Chmielewska, Magdalena Stania, Agnieszka Smykla, Krystyna Kwaśna, Edward Błaszczak, Grzegorz Sobota, Violetta Skrzypulec-Plinta. Bioelectrical activity of the pelvic floor muscles after 6-week biofeedback training in nulliparous continent women. Acta of Bioengineering and Biomechanics, 2016, 18(3): (MNISW 15; IF 0,914) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na opracowaniu koncepcji badań, udziale w ustaleniu metodyki badań, przeprowadzeniu badań polegających na pomiarach elektromiograficznych mięśni dna miednicy i mięśni kompleksu lędźwiowo miednicznobiodrowego, których wyniki zamieszczone zostały na rycinie 1-4oraz w tabelach 1,2. Ponadto brałam udział w interpretacji wyników badań, pisaniu manuskryptu i przygotowaniu piśmiennictwa. Mój udział procentowy oszacowano na 50%. Daria Chmielewska, Magdalena Stania, Kajetan Słomka, Edward Błaszczak, Jakub Taradaj, Patrycja Dolibog, Grzegorz Juras. Static postural stability in women with stress urinary incontinence: Effects of vision and bladder filling. Neurourology and Urodynamics, 2017 Nov;36(8): doi: /nau (MNISW 35, IF 3,263) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na udziale w tworzeniu koncepcji badań, udziale w ustalaniu metodyki, udziale w tworzeniu warsztatu badań, pozyskiwałam wykonawców. Brałam udział w przeprowadzeniu badań, opracowaniu wyników, które zamieszczone zostały w tabelach 1, 2, 3, interpretacji wyników badań, udział w analizie statystycznej oraz napisałam manuskrypt opracowałam piśmiennictwo i przygotowałam artykuł do druku. Mój udział procentowy oszacowano na 55%. Daria Chmielewska, Grzegorz Sobota, Magdalena Stania, Kajetan Słomka, Edward Błaszczak, Grzegorz Juras, A comparison of a step-initiation task in women with and without urinary incontinence. A case-control study. Neurourology and Urodynamics, 2018 DOI: /nau.23580(MNISW 35, IF 3,263) Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na udziale w koncepcji badań, udziale w ustaleniu metodyki badań, w tworzeniu warsztatu badań, udziale w przeprowadzeniu badań, analizie statystycznej i interpretacji wyników, które zamieszczone zostały w tabelach 1, 2 oraz

9 rycinach 1, 2. Napisałam manuskrypt, opracowałam piśmiennictwo i przygotowałam artykuł do druku. Mój udział procentowy oszacowano na 60%. We wszystkich przedstawionych wyżej pracach, miałam wiodący udział w obszarze merytorycznym i redakcyjnym. Szczegółowa informacja dotycząca wkładu własnego autora wraz z oświadczeniami współautorów prac przedstawiona została w załącznik do wniosku (załącznik nr. 2c) 4.3 Uzasadnienie podjęcia tematu oraz cel naukowy prac będących osiągnięciem naukowym habilitanta i ich wykorzystanie. Wysiłkowe nietrzymanie moczu skupiło moją uwagę ze względu na częstość występowania oraz leżące u podstaw zaburzenia funkcji mięśni dna miednicy. Przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu upatruje się w zaburzeniu mechanizmów funkcji zwieracza i/lub anatomicznych i czynnościowych dysfunkcjach w systemie podtrzymywania podcewkowego w obszarze dna miednicy. Dno miednicy zamykają mięśnie dna miednicy i powięzie tworzące przeponę miednicy dodatkowo od zewnątrz wzmocnione przeponą moczowo-płciową (Drosdzol-Cop, ). Założenia prezentowanych oryginalnych prac badawczych oparto o dowody koaktywacji pomiędzy mięśniami dna miednicy a mięśniami brzucha u osób bez dysfunkcji mięśni dna miednicy, zależnej od ułożenia kręgosłupa lędźwiowego (Sapsford i wsp., ).W innych badaniach wykazano, że spoczynkowa aktywność mierzona powierzchniową elektromiografią (semg) mięśni dna miednicy była najwyższa w hypolordotycznym ustawieniu kręgosłupa (Capson i wsp., ). U podstaw tych wyników leżą dowody, iż mięśnie dna miednicy tworząc dno miednicy zamykają jamę brzuszno miedniczną, która ograniczona jest także przez kręgi Drosdzol Cop A. Sajdak D. Podstawy anatomii dna miednicy [W] Fizjoterapia w zachowawczym leczeniu nietrzymania moczu u kobiet. red. Daria Chmielewska, Katowice: AWF, 2014 S Sapsford RR, Hodges PW, Richardson CA, Cooper DH, Markwell SJ, Jull GA. Co-activation of the abdominal and pelvic floor muscles during voluntary exercises. Neurourol Urodyn. 2001;20(1): Capson AC, Nashed J, Mclean L. The role of lumbopelvic posture in pelvic floor muscle activation in continent women. J Electromyogr Kinesiol Feb;21(1):166-77

10 lędźwiowe kręgosłupa i mięśnie wielodzielne, przeponę i mięśnie ścian brzucha (Thompson i wsp., ). Wymienione mięśnie są elementami globalnego i lokalnego systemu stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego i miednicy. W stabilizacji stawu biodrowego bierze udział także mięsień zasłaniacz wewnętrzny, którego rola polega również na wspieraniu mechanizmu kontynencji poprzez połączenie z mięśniem dźwigaczem odbytu. Zmiany ciśnienia śródbrzusznego wywołane zamianami postawy, kaszlem czy chodzeniem wymagają synergistycznej odpowiedzi mięśni dna miednicy i mięśni posturalnych (Laycock, ). Warunki biomechaniczne w obszarze lędźwiowo-miednicznym mogą wpływać na zdolność do efektywnego skurczu mięśni dna miednicy (Capson i wsp., ) a obniżona aktywność mięśni dna miednicy może przyczyniać się do spadku stabilizacji obszaru lędźwiowomiednicznego (Smith i wsp., ). Synergie nerwowo-mięśniowe są elementem składającym się na złożony system kontroli stabilności postawy ciała. Stabilność w rozumieniu stabilności posturalnej jest zdolnością przywracania i/lub utrzymywania pozycji ciała utraconej w wyniku działania bodźców destabilizujących, co wymaga sekwencji pracy mięśniowej opisanej między innymi jako strategie stawu skokowego i stawu biodrowego(horak& Nasher, ).Położenie mięśni dna miednicy i ich funkcja wspierająca stabilizację kręgosłupa i miednicy (Hodges i wsp., ) łączy zagadnienia kontroli postawy ciała i nietrzymania moczu. W czterech pracach mojego autorstwa, składających się na cykl publikacji prezentowanych w ramach osiągniecia naukowego, celem było: 4 Thompson JA, O'Sullivan PB, Briffa NK, Neumann P. Differences in muscle activation patterns during pelvic floor muscle contraction and Valsalva maneuver. Neurourol Urodyn. 2006;25(2): Laycock J. Concepts of Neuromuscular Rehabilitation and pelvic Floor training. pp: [In] Pelvic floor re-education-principles and practice, Editors: Baessler Kaven et al., Springer, Second Edition 2008 Capson AC, Nashed J, Mclean L. The role of lumbopelvic posture in pelvic floor muscle activation in continent women. J Electromyogr Kinesiol Feb;21(1): Smith MD, Coppieters MW, Hodges PW. Postural response of the pelvic floor and abdominal muscles in women with and without incontinence. Neurourol Urodyn. 2007;26(3): Horak FB, Nashner LM. Central programming of postural movements: adaptation to altered support-surface configurations. J Neurophysiol Jun;55(6): Hodges PW, Sapsford R, Pengel LH. Postural and respiratory functions of the pelvic floor muscles. Neurourol Urodyn. 2007,26 (3): pp

11 1) ocena wpływu pozycji ciała (stanie, leżenie, siedzenie na piłce) na aktywność bioelektryczną mięśni dna miednicy i mięśni kompleksu lędźwiowo miedniczno-biodrowego u kobiet bez nietrzymania moczu w badaniu semg, 2) ocena wpływu 6-tygodniowego treningu mięśni dna miednicy metodą semg biofeedback na zmiany aktywności bioelektrycznej mięśni dna miednicy badanej w pozycji stania i leżenia u młodych kobiet bez nietrzymania moczu, 3) zbadanie różnic w posturografii podczas stania swobodnego pomiędzy grupą kobiet bez nietrzymania moczu a grupą kobiet z nietrzymaniem moczu w warunkach pełnego i pustego pęcherza, 4) porównanie stabilności posturalnej w teście inicjacji kroku w czterech warunkach testowych(krok po płaskim podłożu, przez przeszkodę, wejścia na podwyższenie, zejścia z podwyższenia)pomiędzy kobietami z i bez nietrzymania moczu. Metody badawcze Szczegółowy opis metod badawczych zastosowanych w eksperymentach, przedstawionych w cyklu oryginalnych prac znajduje się w każdej z tych publikacji. Eksperyment nr 1 W pracy pt: Impact of different body positions on bioelectrical activity of the pelvic floor muscles in nulliparous continent women badano wpływ pozycji ciała podczas badania u kobiet bez nietrzymania moczu na aktywność bioelektryczną mięśni dna miednicy oraz mięśni kompleksu lędźwiowo miedniczno-biodrowego. W badaniach uczestniczyło 20 młodych kobiet, nie zgłaszających symptomów nietrzymania moczu, oraz nierodzących aby wykluczyć wpływ neurologicznych zaburzeń w obszarze miednicy czy osłabienia mięśni dna miednicy. W badaniu elektromiograficznym aktywność mięśni dna miednicy rejestrowano za pomocą elektrody waginalnej. Poza tym jednorazowe elektrody powierzchniowe (Ag/AgCl) naklejano na skórę nad brzuścami mięśni poprzecznym brzucha (m. transversus abdominis), prostym brzucha (m. rectus abdominis) i pośladkowym wielkim (m. gluteus maximus). W celu normalizacji sygnału semg zgodnie z wytycznymi International Society of Electrophysiology and Kinesiology (ISEK), wykonywano pomiar maksymalnego skurczu wolinjonalnego MVC (ang. Maximal Voluntary Contraction). MVC mięśni dna miednicy

12 wykonano w pozycji leżenia tyłem ze zgięciem stawów biodrowych i kolanowych pod kątem 30 i 90 odpowiednio. MVC mięśni poprzecznego brzucha, prostego brzucha, pośladkowego wielkiego wyznaczano w odpowiednio dobranych pozycjach. Zapis semg mięśni dna miednicy obejmował: - zapis 10 sekundowej aktywności spoczynkowej, mierzone parametry: średnia amplituda (%MVC), - pięć krótkich skurczów przedzielonych 5 sekundową przerwą. Mierzone parametry: szczyt amplitudy (% MVC), czas do uzyskania szczytu amplitudy (s), średnia amplitudy (%MVC) - pięć maksymalnych skurczów trwających 10 sekund każdy, przedzielonych 10 sekundowymi przerwami. Mierzone parametry: szczyt amplitudy (%MVC), średnia amplituda (%MVC) - skurcz utrzymywany przez 60 sekund. Mierzone parametry: średnia amplituda (%MVC) - relaksacja bezpośrednio po 60 sekundowym skurczu. Mierzone parametry: średnia amplituda (%MVC). Wyniki badań wskazują, że spoczynkowa aktywność mięśni dna miednicy była istotnie różna pomiędzy pozycjami: leżenia i stania, oraz leżenia i siedzenia na piłce. Przy czym średnia aktywności spoczynkowej w pozycji leżenia była najniższa. Pomiędzy staniem i siedzeniem na piłce nie uzyskano różnic istotnych statystycznie. Najniższa aktywność spoczynkowa mięśnia poprzecznego brzucha zarejestrowana była w pozycji leżenia. Wykazano, że u kobiet młodych, nierodzących i bez nietrzymania moczu mięśnie dna miednicy wykazywały aktywność na podobnym poziomie niezależnie od pozycji - leżenia, stania, siedzenia. Jednakże charakteryzująca je aktywność spoczynkowa wynikająca z ciągłej aktywności jednostek motorycznych o niskim progu pobudliwości (Enck, ), była najniższa w pozycji leżenia. Potwierdzono, że u młodych kobiet bez objawów nietrzymania moczu skurczom dowolnym mięśni dna miednicy towarzyszy aktywność mięśnia poprzecznego brzucha. Aktywność mięśnia poprzecznego brzucha mieściła się w zakresie miedzy 30 a 70% jego MVC obserwowana była we wszystkich testowanych pozycjach. W prezentowanych 10 Enck, P., Vodušek, DB. Electromyography of pelvic floor muscles. Journal of Electromyography and Kinesiology, 2006, 16, 6,

13 badaniach poziom aktywności tego mięśnia był niższy w stosunku do aktywności mięśni dna miednicy, co różni wyniki od uzyskanych przez Madill i McLean ( ), w których poziom aktywności mięśnia poprzecznego brzucha był zdecydowanie większy niż mięśni dna miednicy w podobnej grupie badawczej. Wyniki naszych badań potwierdzają, że u kobiet bez nietrzymania moczu niemożliwa jest aktywacja mięśni dna miednicy bez jednoczesnej aktywności mięśni poprzecznych brzucha. Wysoka aktywność spoczynkowa wykazana w pozycji stania wskazuje na udział obu grup mięśniowych w stabilizacji głębokiej odcinka lędźwiowego kręgosłupa, sugerowaną przez Sapsford i wsp. ( ). W przeprowadzonych badaniach w pozycji stania uzyskana średnia amplituda jednosekundowego skurczu mięśni dna miednicy była wyraźnie niższa od średniej amplitudy sygnału semg rejestrowanej w pozycji leżenia. Podczas 60 sekundowego zapisu amplituda była niższa w pozycji leżenia w stosunku do pozycji siedzenia. Czas osiągnięcia szczytowej amplitudy podczas jednosekundowych skurczów nie różnił się istotnie pomiędzy pozycjami. Pomimo różnic w amplitudzie średniej semg pomiędzy pozycją leżenia i stania podczas jednosekundowych skurczów można uznać, że aktywność mięśni dna miednicy u młodych kobiet bez nietrzymania moczu była porównywalna we wszystkich 3 pozycjach badawczych, co wskazuje, że system mięśniowo-powięziowy miednicy skutecznie przeciwstawiał się sile ciężkości. Eksperyment nr 2 Celem badań pt.: Bioelectrical activity of the pelvic floor muscle safter 6-week biofeedback training in nulliparous continent women była ocena wpływu 6-tygodniowego treningu mięśni dna miednicy metodą semg biofeedback na zmiany aktywności bioelektrycznej mięśni dna miednicy badanej w pozycji stania i leżenia u młodych kobiet bez nietrzymania moczu. Wykorzystano wyniki z wcześniejszych własnych badań, w których wykazano, że amplituda spoczynkowa istotnie różni się pomiędzy pozycjami stania i leżenia, stąd badania semg w prezentowanej pracy wykonywano dwóch pozycjach stania i leżenia. Madill S., McLean L. Quantification of abdominal and pelvic floor muscle synergies in response to voluntary pelvic floor muscle contractions Journal of Electromyography and Kinesiology 2008; 18(6): Sapsford RR, Hodges PW, Richardson CA, Cooper DH, Markwell SJ, Jull GA. Co-activation of the abdominal and pelvic floor muscles during voluntary exercises. Neurourol Urodyn. 2001;20(1):31-42

14 Postawiono hipotezę, iż przeprowadzony 6 tygodniowy trening semg biofeedback wpłynie na poprawę czynności bioelektrycznej mięśni dna miednicy. Mięśnie dna miednicy są mięśniami poprzecznie prążkowanymi a ich systematyczne i regularne ćwiczenia mogą prowadzić do adaptacyjnych zmian treningowych związanych ze zwiększeniem liczby aktywnych jednostek motorycznych oraz częstotliwości ich wyładowań (Folland i Williams, ). Wykorzystanie elektromiografii powierzchniowej do oceny wpływu treningu w prezentowanych badaniach oparto o dowody naukowe. W badaniach McBride i wsp. ( ) wykorzystano elektromiografię powierzchniową i zaobserwowano wzrost amplitudy sygnału bioelektrycznego trenowanych mięśni kończyn górnych pod wpływem 6-tygodniowego treningu oporowego. W innych badaniach średnia częstotliwość sygnału semg nie uległa istotnym zmianom po 8 tygodniach ćwiczeń oporowych, co według autorów świadczy o adaptacji do programu treningowego (Oliveira i wsp., ). U kobiet z nietrzymaniem moczu zaobserwowano wzrost wartości potencjałów elektrycznych jednostek motorycznych zarejestrowanych podczas badania EMG po treningu mięśni dna miednicy metodą biofeedback (Aukee i wsp., ). Spadek aktywności bioelektrycznej mięśni dna miednicy i pogorszenie funkcji wraz z wiekiem (Aukee i wsp., , Slieker-ten Hove i wsp., ) skłania do wskazania ćwiczeń mięśni dna miednicy prowadzonych w populacji młodych jako element profilaktyki nietrzymania moczu. Folland, JP., & Williams, AG. The adaptations to strength training: morphological and neurological contributions to increased strength. Sports Medicine, 2007, 37, 2, McBride, J. M., Blaak, J. B., & Triplett-McBride, T. (2003). Effect of resistance exercise volume and complexity on EMG, strength, and regional body composition. European Journal of Applied Physiology, 90, 5-6, Oliveira Ade S., Gonçalves M. EMG amplitude and frequency parameters of muscular activity: effect of resistance training based on electromyographic fatigue threshold. J Electromyogr Kinesiol, 2009,19, 2, Aukee P., Immonen P., Laaksonen DE., Laippala P., Penttinen J., Airaksinen O. The effect of home biofeedback training on stress incontinence. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica, 2004; 83, 10: Aukee P. Pettinen J. Olavi A. The effect of ageing on the electromyographic activity of pelvic floor muscles. A comparative study among stress incontinent patients and asymptomatic women Maturitas 2003, 44: Slieker-ten Hove, M. C., Pool-Goudzwaard, A.L., Eijkemans, M. J. C., Steegers-Theunissen, R. P. M., Burger, C. W., Vierhout, M. E. Pelvic floor muscle function in a general female population in relation with age and parity and the relation between voluntary and involuntary contractions of the pelvic floor musculature. IntUrogynecol J Pelvic Floor Dysfunct, 2009, 20, 12,

15 Do badań zakwalifikowano 23 kobiety nie zgłaszających symptomów nietrzymania moczu, nierodzące. Do oceny czynności mięśni dna miednicy przed i po treningu wykorzystano elektromiografię powierzchniową (semg). Pomiary przeprowadzono czterokrotnie na początku, po 3 i 6 tygodniach treningu i miesiąc później (okres bez treningu). Trening semg biofeedback prowadzony był trzy razy w tygodniu (łącznie 18 sesji). Ćwiczenia kształtujące siłę mięśniową i wytrzymałość siłową wykonywane były naprzemiennie. W celu zwiększenia siły mięśniowej w pierwszych trzech tygodniach wykonywano 3 sesje ćwiczeń po 10 skurczów, od czwartego tygodnia wykonywano 4 sesje ćwiczeń po 10 skurczów. Trening wytrzymałości siłowej przez trzy tygodnie polegał na wykonywaniu 3 sesji ćwiczeń składających się z 15 skurczów (łącznie 45 skurczów), począwszy od czwartego tygodnia wykonywano 4 sesje ćwiczeń po 15 skurczów (łącznie 60 skurczów). W przeprowadzonych badaniach badano aktywność spoczynkową mięśni dna miednicy podczas 10-sekundowej próby, aktywność podczas 5 wolincjonalych skurczów trwających 1 sekundę każdy, następnie 5 skurczów trwających 10 sekund, oraz 60- sekundowego skurczu i następowej10 sekundowej relaksacji. Analiza wyników wykazała, że aktywność spoczynkowa mięśni dna miednicy zmniejszyła się istotnie po 6 tygodniach ćwiczeń w porównaniu do badania początkowego, zarówno w pozycji stania i leżenia. Efekt ten obserwowano także w miesiąc później po zakończeniu 6 tygodniowego treningu. Nie uzyskano zmian po treningu semg biofeedback w czasie osiągnięcia amplitudy szczytowej podczas skurczów jednosekundowych, jak również wartościach średniej amplitudy i obszaru (całka matematyczna pod amplitudą EMG dla odcinka) podczas skurczów 10 sekundowych. Mediana częstotliwości ulegała zmniejszeniu wraz z kolejnymi pomiarami jednakże amplituda skurczu także zmniejszyła się, co uniemożliwia ocenę tych zmian jako zmęczenia mięśni. Efektem pozytywnym okazała się umiejętność świadomego rozluźniania mięśni dna miednicy wśród badanych kobiet po 60. sekundowym skurczu, zarówno w pozycji leżenia, jak i w pozycji stania, co może świadczyć o możliwości kontrolowania napięcia mięśniowego. Wskazuje się, że aktywność mięśni po skurczu

16 powinna osiągnąć a nawet obniżyć się względem poziomu początkowego (Messelink i wsp., ). W prezentowanych badaniach podczas próby spoczynkowej amplituda była wyższa w staniu w stosunku do wartości w leżeniu, co jest spójne z wcześniejszymi wynikami. W obu pozycjach amplituda spoczynkowa po treningu uległa obniżeniu, przy czym w pozycji leżenia spadek ten był większy. Porównanie procentowych zmian (względnych ujemnych zmian) wykazało istotne statystycznie różnice pomiędzy pozycją leżenia i stania po 6 tygodniach treningu (pomiar 1 vs 3). Wyniki wskazują, że pozycja leżenia sprzyja uzyskaniu niskiej amplitudy spoczynkowej mięśni dna miednicy w badanej grupie i może być zalecana u kobiet mających trudności z rozluźnianiem mięśni dna miednicy po skurczu. W prezentowanych badaniach trening semg biofeedback prowadzony 3 razy w tygodniu przez okres 6 tygodni nie wywołał istotnych zmian amplitudy sygnału semg mięśni dna miednicy podczas skurczów dowolnych przed i po okresie obserwacji u kobiet bez nietrzymania moczu. Wyniki prezentowanej pracy nie potwierdziły hipotezy o możliwości uzyskania istotnego wzrostu aktywności mięśni dna miednicy, rozumianego jako wynik treningu mięśni poprzecznie prążkowanych dna miednicy u kobiet bez nietrzymania moczu. Eksperyment nr 3 W pracy pt: Static postural stability in women with stress urinary incontinence: effects of vision and bladder filling zbadano różnice w posturografii podczas stania swobodnego pomiędzy grupą kobiet bez nietrzymania moczu a grupą kobiet z nietrzymaniem moczu w warunkach pełnego i pustego pęcherza. W oparciu o wyniki Smith i wsp. ( ) założono, że u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu występują zaburzenia równowagi. W badaniach uczestniczyło 18 kobiet z nietrzymaniem moczu i 12 kobiet bez nietrzymania moczu w wieku lat. Analizowano zapis stabilograficzny w oparciu o parametry charakteryzujące zakres środka nacisku stóp (center of foot pressure - COP): średnia kwadratowa (RMS-root mean square) Messelink, B., Benson, T., Berghmans, B., et al. Standardization of terminology of pelvic floor muscle function and dysfunction: report from the pelvic floor clinical assessment group of the International Continence Society. Neurourol Urodyn, 2005, 24, 4, Smith MD, Coppieters MW, Hodges PW. Is balance different in women with and without stress urinary incontinence? Neurourol Urodyn. 2008; 27(1):71-8

17 COP, prędkość COP w płaszczyźnie strzałkowej (antero posterior) i czołowej (medio-lateral) oraz parametr obszaru przemieszczeń COP(związanym z polem elipsy 95%). Dodatkowo dokonano analizy w oparciu o procedurę rambling-trembling związanej z dekompozycją sygnału COP (Zatsiorsky i Duarte, ). Prezentowana metoda opiera się na koncepcji punktu równowagi chwilowej (IEP instant equilibrium point) i dyskretnej jego trajektorii. Komponenta rambling ujawnia ruchy chwilowego punktu odniesienia, w stosunku do którego przywracana jest równowaga ciała bez opóźnienia czasowego. Trajektoria trembling stanowi różnicę (odchylenia) pomiędzy aproksymowaną trajektorią rambling (pełzania) a trajektorią COP (Zatsiorski i Duarte, 1999). W kontroli wychwiań ciała nadrzędną rolę pełnią centralne mechanizmy nerwowe. Trudności centralnego układu nerwowego w pozyskiwaniu użytecznych informacji do ustalenia chwilowego referencyjnego punktu (Zatsiorsky i Duarte, ) w uproszczeniu odzwierciedla trajektoria rambling (Ferronato i Barela, ). Można znaleźć pogląd, że trembling wynika częściowo z mechanicznych właściwości mięśni i stawów (Słomka K i wsp., ). Pomiary stabilograficzne wykonano na platformie tensometrycznej (AMTI, Accugait, USA) w czterech warunkach oczu otwartych i pustego pęcherza, oczu otwartych i pełnego pęcherza, oczu zamkniętych i pustego pęcherza, oczu zamkniętych i pełnego pęcherza. Zamknięcie oczu miało na celu eliminację zewnętrznych sygnałów zakłócających i wyłączenie ważnego źródła informacji sensorycznej kompensującego zakłócenia równowagi. Wypełnienie pęcherza oceniane było ultrasonograficznie. Status pełnego pęcherza określono przy objętości min. 250ml. Uzyskano interakcję pomiędzy grupą, wypełnieniem pęcherza i statusem widzenia dla parametru zakres COP w płaszczyźnie strzałkowej. Analiza post hoc ujawniła różnice pomiędzy grupami w warunkach zamkniętych oczu i pełnego pęcherza. Kobiety z nietrzymaniem moczu osiągały gorszy wynik zakresu przemieszczania sygnału COP. Różnice Zatsiorsky VM, Duarte M. Instant equilibrium point and its migration in standing tasks: rambling and trembling components of the stabilogram. Motor Control Jan;3(1): ZatsiorskyVM, Duarte M. Rambling and trembling in quiet standing. Motor Control. 2000; 4(2): Monteiro Ferronato PA, Barela JA. Age-related changes in postural control: rambling and trembling trajectories. Motor Control Oct;15(4): Epub 2011 Aug Słomka K, Juras G, Sobota G, Bacik B.The reliability of a rambling-trembling analysis of center of pressure measures. Gait Posture Feb;37(2): doi: /j.gaitpost

18 pomiędzy grupami zostały ujawnione także w analizie porównawczej parametrów: rambling (zakres i RMS w obu płaszczyznach, prędkości w płaszczyźnie strzałkowej) w warunkach pełnego pęcherza i zamkniętych oczach. Pełny pęcherz i brak kontroli wzrokowej były czynnikami w znacznym stopniu zwiększającymi wartości przemieszczeń sygnału COP u kobiet z nietrzymaniem moczu. Dwu czynnikowa ANOVA wykazała interakcję pomiędzy grupą a wypełnieniem pęcherza dla parametrów:rambling (RMS i zakres) i trembling (zakres). Pełny pęcherz stał się czynnikiem zaburzającym równowagę u kobiet z nietrzymaniem moczu w stopniu większym niż u kobiet zdrowych. Prezentowane badania nie wyjaśniają mechanizmów zaburzeń równowagi u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu, jednak ujawniają wpływ wypełnienia pęcherza na kontrolę równowagi ciała. W świetle wykazanego związku pomiędzy nasileniem objawów nietrzymania moczu a pogłębiającymi się zaburzeniami równowagi(kim i wsp., ) badania wydają się cenne. Wzrost nasilenia objawów nietrzymania moczu wraz z wiekiem, co wraz ze stopniową degradacją układów zaangażowanych w utrzymanie równowagi mogą sprzyjać pogorszeniu stabilności ciała i zwiększyć ryzyko upadku. Niewątpliwie ryzyko upadkiem i nietrzymanie moczu ograniczają aktywność ruchową i obniżają jakość życia. Eksperyment nr 4 Wyniki wcześniejszego eksperymentu stanowiły wskazówkę, iż zastosowana posturografia statyczna może być niewystarczająca do oceny zaburzeń równowagi. W związku z tym wykorzystano test funkcjonalny jakim jest krok w ocenie równowagi w warunkach dynamicznych. W pracy pt: A comparison of a step-initiation task in women with and without urinary incontinence. A case-control study dokonano porównania stabilności posturalnej w teście inicjacji kroku w czterech warunkach testowych (krok po płaskim podłożu, przez przeszkodę, wejścia na podwyższenie, zejścia z podwyższenia) pomiędzy kobietami z wysiłkowym nietrzymaniem moczu i bez nietrzymania moczu w zależności od stopnia wypełnienia pęcherza moczowego. 25 Kim JS, Kim SY, Oh DW, Choi JD. Correlation between the Severity of Female Urinary Incontinence and Concomitant Morbidities: A Multi-Center Cross-Sectional Clinical Study. Int Neurourol J 2010;14(4):

19 Badaniami objęto 22 kobiety z wysiłkowym nietrzymaniem moczu i 20 kobiet nie potwierdzających objawów nietrzymania moczu. U kobiet zakwalifikowanych przystąpiono do badań stabilograficznych z użyciem dwóch zsynchronizowanych platform tensometrycznych (AMTI, Accugait, USA). Zapis przemieszczeń COP podzielono na 3 fazy: faza pierwsza to stanie swobodne przed wykonaniem kroku, faza druga to wykonanie kroku (przejście) i faza trzecia to stanie swobodne do chwili zakończenia czasu trwania pomiaru. Do podziału zapisu na fazy użyto algorytmu, którego głównymi elementami były kontakt stóp z platformami oraz poziom graniczny chwilowej drogi (chwilowego przemieszczenia) COP, po przekroczeniu, którego określano stan wyjścia ze stabilności lub wejścia w stabilność. Inicjacja kroku polegała na tym, że chwilowe przemieszczenie COP było większe niż wartość średnia plus 3 SD (wyjście ze swobodnego stania) obliczone na podstawie pomiarów wykonanych w ciągu pierwszych 5 sekund próby. Koniec kroku polegał na tym, że chwilowe przemieszczenie COP po tym, jak stopa dotknęła platformy było niższe niż wartość średnia plus 3 SD (z powrotem do swobodnego stania) w oparciu o ostatnie 5 sekund próby. Łączny czas każdej próby wyniósł 45 sekund. Przeprowadzono 4 próby: krok po płaskim podłożu, przez przeszkodę, wejście na podwyższenie, zejście z podwyższenia, dwukrotnie: z pustym pęcherzem i pełnym pęcherzem moczowym. Mierzono następujące parametry: prędkość przemieszczeń COP (vcop) w płaszczyźnie strzałkowej oraz w płaszczyźnie czołowej. D1 to czas od wyjścia ze stabilności do dotknięcia końcowej platformy D2 to czas od oderwania stopy (zakończenia stania) na platformie wyjściowej do stabilizacji na platformie końcowej. czas podwójnego podparcia- czas kontaktu z obiema platformami Wyniki badań okazały się intersujące. Kobiety z nietrzymaniem moczu w podobny sposób radziły sobie z zadaniem inicjacji kroku zarówno przy pustym, jak i przy pełnym pęcherzu (przy wypełnieniu pęcherza min. 250 ml). Nie wykryto różnic pomiędzy wartościami średnimi prędkości COP w warunkach pustego i pełnego pęcherza zarówno w płaszczyźnie strzałkowej, jaki czołowej.

20 Natomiast kobiety bez nietrzymania moczu inaczej wykonywały przejście po płaskim podłożu. Wypełnienie pęcherza spowodowało wydłużenie czasu przejścia w stosunku do próby po płaskim podłożu z pustym pęcherzem. Porównanie pomiędzy grupami, średnich prędkości przemieszczenia COP w płaszczyźnie strzałkowej podczas testu wejścia na stopień oraz czasu przejścia po płaskim i przez przeszkodę z pustym pęcherzem wykazało istotną różnicę pomiędzy kobietami z nietrzymaniem moczu a kobietami zdrowymi. Kobiety z wysiłkowym nietrzymaniem moczu wykonywały te zadania istotnie gorzej, podczas gdy pęcherz był pusty, co ciekawe, gdy pęcherz był pełny różnice pomiędzy grupami nie wystąpiły. Wyniki pokazują, że u kobiet bez nietrzymania moczu pełny pęcherz spowodował spowolnienie chodu, co wydaje się być naturalną konsekwencją. Nie było to jednak obserwowane u kobiet z nietrzymaniem moczu. Te kobiety wykonywały test inicjacji kroku w taki sam sposób zarówno przy pustym, jak i pełnym pęcherzu. Wydaje się, że kobiety z nietrzymaniem moczu są skupione na problemie nietrzymania moczu i przykładają do zadania wykonania kroku więcej uwagi niż osoby zdrowe, gdyż mają doświadczenie, że z chodzeniem związany jest wyciek moczu. Gdy porównano wyniki testów w obu grupach przy pustym pęcherzu okazało się, że kobiety z nietrzymaniem moczu osiągały gorsze wyniki. Istnieją przesłanki, aby przypuszczać, iż u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu w okresie zachodzą zmiany w kontroli postawy ciała. Nietrzymanie moczu nie może być rozpatrywane jedynie, jako dysfunkcja dolnych dróg moczowych ze względu na nadrzędną kontrolę oddawania moczu przez ośrodkowy układ nerwowy. Naszych wyników nie można porównać z innymi badaniami ze względu na brak badań nad zachowaniem równowagi w warunkach dynamicznych u kobiet z nietrzymaniem moczu. Booth i wsp. ( ) informują o potencjalnej zależności pomiędzy kontrolą pęcherza i kontrolą chodu u kobiet zdrowych, bez nietrzymania moczu, co wskazuje na zależność pomiędzy ośrodkami wyższymi pełniącymi nadrzędną funkcje nad mikcją i chodzeniem. Wypełnienie pęcherza moczowego wpływa zaburzająco na korową kontrolę chodu, a przez to obniża jakość i rytm chodu. 26 Booth J, Paul L, Rafferty D, Macinnes C. The relationship between urinary bladder control and gait in women. Neurourol Urodyn Jan; 32 (1): 43-7].

21 4.4.1 Wnioski z prac zaliczonych do cyklu publikacji wraz ze szczegółowym opisem ich wkładu do obecnego stanu wiedzy Wyniki przeprowadzonych badań oraz wyciągnięte na ich podstawie wnioski stanowią oryginalny wkład w rozwój badań nad aktywnością bioelektryczną mięśni dna miednicy i kompleksu lędźwiowo miedniczno-biodrowego w zależności od pozycji ciała oraz nad zmianami w kontroli postawy ciała u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Po raz pierwszy w badaniach aktywności mięśni dna miednicy zwrócono uwagę na aspekt zmniejszenia amplitudy mięśni dna miednicy po skurczu, jako efekt treningu z wykorzystaniem semg biofeedback, co wskazuje, że metoda ta może być zalecana u kobiet mających trudności z rozluźnianiem mięśni dna miednicy po skurczu. Nowatorskie są badania nad związkiem pomiędzy wypełnieniem pęcherza a kontrolą postawy ciała w warunkach dynamicznych u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Różnice ujawnione podczas testów jednego kroku wskazują, że wypełnienie pęcherza poza kontrolą widzenia jest czynnikiem destabilizującym w tej grupie badanych. Wnioski: Praca pt.: Impact of different body positions on bioelectrical activity of the pelvic floor muscles in nulliparous continent women. BioMed Research International, 2015 aktywnośćspoczynkowamięśnidnamiednicyzależałaodpozycjiciałaosiągającnajwyższe wartości w pozycji stania zdolność do wolincjonalnych skurczów mięśni dna miednicy u młodych kobiet jest różna w pozycji leżenia w stosunku do pozycji stania oraz siedzenia skurczom dowolnym mięśni dna miednicy towarzyszyła aktywność mięśnia poprzecznego brzucha, podczas gdy aktywność mięśni: prostego brzucha i pośladkowego była niewielka u badanych kobiet aktywność mięśni dna miednicy i kompleksu lędźwiowo miedniczno-biodrowym u zdrowych kobiet stanowi wzór pracy mięśni do porównania u kobiet z nietrzymaniem moczu

22 Praca pt.: Bioelectrical activity of the pelvic floor muscles after 6-week biofeedback training in nulliparous continent women. Acta of Bioengineering and Biomechanics, tygodniowy trening semg biofeedback wpływa na obniżenie aktywności spoczynkowej i poprawę rozluźnienia mięśni dna miednicy po wolincjonalnym skurczu, a efekt utrzymuje się w 4 tygodniu bez treningu u kobiet bez nietrzymania moczu poprawa zdolności świadomego rozluźniania mięśni dna miednicy po 60-sekundowym skurczu jest pozytywną zmianą adaptacyjną pod wpływem treningu u kobiet bez nietrzymania moczu pozycja leżenia sprzyja świadomej relaksacji mięśni Praca pt.: Static postural stability in women with stress urinary incontinence: Effects of vision and bladder filling. Neurourology and Urodynamics, 2017 analiza kontroli postawy ciała ujawniła gorszą równowagę, gdy pęcherz moczowy był wypełniony a oczy zamknięte u kobiet z nietrzymaniem moczu w stosunku do kobiet zdrowych kobiety z nietrzymaniem moczu miały zaburzoną kontrolę postawy ciała, gdy pęcherz był pełny w stosunku do pomiarów z pustym pęcherzem Praca pt.: A comparison of a step-initiation task in women with and without urinary incontinence. A case-control study. Neurourology and Urodynamics, 2018 kobiety z wysiłkowym nietrzymaniem moczu gorzej wykonywały zadania jednego kroku przez przeszkodę, przejścia po płaskim i wejścia na stopień w warunkach pustego pęcherza w stosunku do kobiet zdrowych kobiety z wysiłkowym nietrzymaniem moczu stanowią grupę narażoną na zaburzenia kontroli postawy ciała.

23 5. Wykaz innych (nie wchodzących w skład osiągnięcia wymienionego w pkt 4) opublikowanych prac naukowych oraz wskaźniki dokonań naukowych (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3) 5.1 Publikacje naukowe w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JRC) Dorobek naukowy osiągnięty przed doktoratem i po doktoracie przedstawiono w tabeli 1 na stronie 24 oraz przedstawiono w załączniku nr 3. Przed doktoratem nie byłam współautorem prac posiadających impact factor (IF). Po doktoracie liczba publikacji posiadających punktację krajową MNiSW wzrosła i wynosi obecnie 419 punktów. W okresie po doktoracie jestem pierwszym autorem 3 publikacji z IF (jedna oryginalna publikacja w języku angielskim, jedna w języku polskim, oraz jedna publikacja poglądowa w języku polskim) oraz współautorem 9 publikacji z IF (7 oryginalnych i jedna poglądowa publikacja w języku angielskim, oraz jedna poglądowa publikacja w języku polskim). Razem publikacji z bazy JRC jest 12o łącznej wartości IF10,481(z wyłączeniem 4 publikacji wchodzących w skład osiągnięcia wymienionego w pkt 4, których IF wynosi 9,574). Łączna punktacja całego dorobku naukowego po doktoracie wynosi: 20,055 IF oraz 419 pkt. MNiSW (według załącznika 4a (analiza bibliometryczna) łączna punktacja MNiSW wynosi 437 pkt., co stanowi sumę co stanowi sumę 18 pkt. MNiSW przed doktoratem i 419 pkt. MNiSW po doktoracie).

24

25 6. Monografie, publikacje naukowe w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie, o której mowa w pkt 5 (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3): 6.1 Publikacje naukowe w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie, o której mowa w pkt 5 Po doktoracie publikacje składające się na mój dorobek naukowy stanowią oryginalne prace w liczbie 8 i prace poglądowe w liczbie 19, opublikowane w czasopismach punktowanych MNiSW bez impact factor (z wyłączeniem prac wyróżnionych, jako osiągnięcie naukowe habilitanta i prac znajdujących się na liście JRC) (Tabela 1, załącznik nr 3). 6.2 Rozdziały w monografiach Po doktoracie jestem pierwszym autorem 4 rozdziałów oraz współautorem 1 rozdziału w monografiach w języku polskim (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3). 6.3 Redakcja monografii Jestem redaktorem monografii: Fizjoterapia w zachowawczym leczeniu nietrzymania moczu u kobiet Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. - Katowice: Wydaw. AWF, 2014 oraz drugiego wydania uzupełnionego w roku 2016 (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3). 6.4 Materiały pokonferencyjne pełne teksty Jestem autorem 2 pełnych tekstów materiałów konferencyjnych (szczegółowe zestawienie w załączniku nr 3).

26 7. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo badawczych Dorobek naukowy przed uzyskaniem stopnia doktora stanowi 7 publikacji o zasięgu krajowym w tematyce: 1. wykorzystania ultradźwięków, laseroterapii i elektroterapii wysokonapięciowej we wspomaganiu gojenia owrzodzeń żylnych goleni 2. praktycznym zastosowaniu bodźców fizykalnych w fizjoterapii Dorobek naukowy z obszaru pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych osiągnięty po uzyskaniu stopnia doktora stanowi: 12 prac w czasopismach z listy JRC o łącznym IF 10,481(z wyłączeniem 4 prac wyróżnionych, jako osiągnięcie naukowe habilitanta), 26 publikacji krajowych oraz 5 rozdziałów w monografiach. Moje zainteresowania naukowe, które opisuję szczegółowo poniżej, koncentrują się wokół trzech głównych obszarów badawczych: 1. metody fizykalne wspomagające gojenie ubytków tkanek miękkich 2. manualny drenaż limfatyczny i fizjoterapia obrzęków 3. wibracja całego ciała 4. fizjoterapia wysiłkowego nietrzymania moczu Celem badań podjętych we współpracy z Katedrą i Zakładem Biofizyki Lekarskiej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego(kierownik prof. dr hab. n. med. Andrzej Franek) i Kliniką Dermatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach było wskazanie podstaw do stosowania i ocena skuteczności metod fizykalnych: ultradźwięków (Świst i wsp., ), elektrostymulacji wysokonapięciowej (Polak i wsp., ) i lasera biostymulacyjnego we wspomaganiu gojenia owrzodzeń żylnych (Polak i wsp., ; Król i Wybrane zagadnienia z nowoczesnej sonoterapii uszkodzonych tkanek D. Świst, A. Franek, A. Polak, P. Król. Annales Academiae Medicae Silesiensis 38/39 (1999), s Elektrostymulacja wysokonapięciowa - obiecująca metoda lecznicza. A. Polak, A. Franek, D. Świst. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 33 (1997), s Skuteczne leczenie owrzodzeń żylnych podudzi. A. Polak, A. Franek, W. Huńka- Żurawińska, D. Świst, P. Król. Przegląd Dermatologiczny 86, 4 (1999), s

27 wsp., ). Do określenia zmian pola powierzchni owrzodzeń, objętości ubytków wykorzystano metodę planimetryczną przy użyciu digitizera (MOUTOH KURTA XGT), współpracującego z komputerem wyposażonego w zmodyfikowane na potrzeby badań oprogramowanie. Narzędzie to było wykorzystywane także w kolejnych badaniach. W pracy, która opublikowana została po doktoracie zaprezentowano wyniki porównania dwóch gęstości mocy ultradźwięków 1 W/cm 2 oraz 0,5 W/cm 2 na stopień redukcji powierzchni owrzodzeń żylnych. Wskazano korzystne efekty stosowania niższej gęstości mocy ultradźwięków (Świst-Chmielewska i wsp., ). W kolejnej pracy ukazano wyraźną przewagę niższej gęstości mocy na zmiany wymiarów liniowych ubytków: długości i szerokości a także procentowe tygodniowe tempo redukcji długości i szerokości. Jednocześnie tempo ziarninowania wyrażone zmianą pola powierzchni ziarniny było istotnie szybsze pod wpływem sonoterapii o gęstości mocy 0,5 W/cm 2 (Franek i wsp., ). Następnie, dokonano analizy porównawczej wyników gojenia owrzodzeń żylnych pod wpływem sonoterapii, stymulacji wysokonapięciowej i biostymulacji laserowej w leczeniu owrzodzeń goleni (Franek i wsp., 2006a 33 ; Franek i wsp., 2006b 34 ). Sonoterapia i stymulacja wysokonapięciowa w porównywalnym stopniu przyczyniły się do redukcji pola powierzchni owrzodzeń i przyspieszenia gojenia w badanych grupach. Wyniki badań potwierdziły skuteczność stymulacji wysokonapięciowej oraz nie potwierdziły korzystnego wpływu biostymulacji laserowej na proces gojenia się owrzodzeń żylnych goleni (Taradaj i wsp., ). Wykazana korzystna gęstość mocy ultradźwięków 0.5 W/cm 2 (średni rozkład 30 Biostymulacja laserowa w leczeniu owrzodzeń żylnych goleni / P. Król, A. Franek, W. Huńka-Żurawińska, J. Bil, D. Świst-Chmielewska, A. Polak, W. Bendkowski.// Polski Merkuriusz Lekarski 11, 65 (2001), s Doświadczalny dobór najkorzystniejszych parametrów fizycznych i aplikacyjnych ultradźwięków w leczeniu owrzodzeń żylnych podudzi. Świst-Chmielewska D, Franek A, Brzezińska-Wcisło L, Błaszczak E, Polak A, Król P. Polski Merkuriusz Lekarski T. 12, nr 72 (2002), s Application of various power densities of ultrasound in the treatment of leg ulcers. Franek A, Chmielewska D, Brzezińska-Wisło L, Ślęzak A, Błaszczak E. Journal of Dermatological Treatment Vol.15, nr (2004), s Leczenie owrzodzeń żylnych za pomocą wybranych metod fizykalnych. (Cz. 1), Przesłanki do stosowania Klinicznego. Franek A, Król P, Chmielewska D, Błaszczak E, Polak A, Kucharzewski M, Taradaj J. Polski Merkuriusz Lekarski T. 20, nr 119 (2006), s Leczenie owrzodzeń żylnych za pomocą wybranych metod fizykalnych. (Cz. 2), Franek A, Król P, Chmielewska D, Błaszczak E, Polak A, Kucharzewski M, Taradaj J. Badanie porównawcze. Polski Merkuriusz Lekarski T. 20, nr 120 (2006), s Biostymulacja laserowa we wspomaganiu gojenia owrzodzeń żylnych. Taradaj J, Franek A, Król P, Chmielewska D, Polak A. Przegląd Flebologiczny T. 11, z. 1 (2003), s. 35.

28 przestrzenny) wykorzystana była następnie w gojeniu owrzodzeń żylnych u pacjentów po leczeniu chirurgicznym metodą strippingu żył powierzchownych i u pacjentów leczonych zachowawczo, dowodząc skuteczności sonoterapii w leczeniu zachowawczym (Franek i wsp., , Taradaj i wsp., ). W następnych latach podjęto próbę całościowego sprawdzenia skuteczności stosowanych metod fizykalnych: stymulacji wysokonapięciowej, sonoterapii, biostymulacji laserowej i kompresjoterapii odzieżowej na gojenie owrzodzeń u pacjentów w różnych grupach w tym po leczeniu operacyjnym oraz w leczeniu zachowawczym (Taradaj i wsp., ). W bezpośredniej i odległej obserwacji wykazano, że najskuteczniejsza metodą leczenia owrzodzeń jest kompresjoterapia odzieżowa stosowana w okresie pooperacyjnym po usunięciu niewydolnych naczyń żylnych metodą Babcoca. W grupie nieoperowanej kompresjoterapia także przyniosła dobre rezultaty, ale o obniżonej trwałości efektów. W leczeniu zachowawczym stymulacja wysokonapięciowa i sonoterapia okazały się skuteczne w przyspieszeniu gojenia owrzodzeń, lecz w obserwacji odległej metody te nie były w stanie skutecznie zmniejszyć prawdopodobieństwa nawrotów owrzodzeń w porównaniu do leczenia uciskowego. Biostymulacja laserowa o parametrach długości fali 810 nm, mocy średniej 65mW i gęstości energii 4 J/cm 2 okazała się nieskuteczna we wspomaganiu gojenia owrzodzeń żylnych. W kolejnej pracy badano efekt termiczny w obszarze uszkodzonych tkanek pod wpływem w/w metod fizykalnych rejestrowany metodą termowizji. Efekt cieplny był wynikiem stosowania sonoterapii (0.5 W/cm 2,1 MHz) i kompresjoterapii, nie występował pod wpływem pozostałych metod leczenia (Taradaj i wsp., 2012a 39 ). Zasadniczym efektem wspomagającym gojenie owrzodzeń pod wpływem 36 Ocena skuteczności sonoterapii we wspomaganiu gojenia owrzodzeń żylnych goleni u chorych po leczeniu chirurgicznym i zachowawczym. Franek A, Brzezińska-Wcisło L, Cierpka L, Chmielewska D, Dolibog P, Błaszczak E, Taradaj J Polski Merkuriusz Lekarski T. 25, nr 145 (2008), s The use of therapeutic ultrasound in venous leg ulcers: a randomized, controlled clinical. Taradaj J, Franek A, Brzezińska-Wcisło L, Cierpka L, Dolibog P, Chmielewska D, Błaszczak E, Kusz D. Phlebology Vol. 23, nr 4 (2008), s Early and long-term results of physical methods in the treatment of venous leg ulcersr andomized controlled trial. Taradaj J, Franek A, Cierpka L, Brzezińska-Wcisło L, Błaszczak E, Polak A, Chmielewska D, Król P, Dolibog P, Kucio C. Phlebology Vol. 26 (2011), s Using physical modalities in the treatment of venous leg ulcers a 14-year comparative clinical study. Taradaj J, Franek A, Blaszczak E, Polak A, Chmielewska D, Król P, Dolibog P. Wounds - A Compendium Of Clinical Research And Practice 2012 a, vol. 24, nr 8, s