Obwieszczenie Komisji. z dnia r. CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA NA TEMAT ŚRODKÓW OGRANICZAJĄCYCH W SYRII

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. C(2017) 5192 final Obwieszczenie Komisji z dnia r. CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA NA TEMAT ŚRODKÓW OGRANICZAJĄCYCH W SYRII PL PL

2 CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA NA TEMAT ŚRODKÓW OGRANICZAJĄCYCH W SYRII W dniu 18 stycznia 2012 r. Rada przyjęła rozporządzenie (UE) nr 36/ ze zmianami (dalej zwane rozporządzeniem ), które razem ze zmienioną decyzją Rady 2013/255/WPZiB (dalej zwaną decyzją ) tworzy pakiet środków przeciwko utrzymującym się brutalnym represjom i naruszaniu praw człowieka przez rząd Syrii 2. Środki te obejmują zakaz dotyczący sprzętu, który może być wykorzystywany do represji wewnętrznych oraz inne ograniczenia przywozu i wywozu, ograniczenia podróży, zamrożenie aktywów, zakaz udziału w pewnych projektach infrastrukturalnych i inwestowania w takie projekty, ograniczenia dotyczące świadczenia usług finansowych i inne ograniczenia. Jak stwierdzono w Podstawowych zasadach stosowania środków ograniczających, [s]ankcje powinny być ukierunkowane w taki sposób, by maksymalnie oddziaływały na tych, na których zachowanie chcemy wpłynąć. Takie ukierunkowanie powinno jak najbardziej ograniczyć jakiekolwiek niekorzystne skutki humanitarne i niezamierzone konsekwencje dla osób, przeciwko którym te sankcje nie są wymierzone, lub dla państw ościennych. W celu minimalizacji negatywnych skutków środków ograniczających w niektórych systemach sankcji, takich jak rozporządzenie Rady (UE) 36/2012, wprowadzono szczegółowe zwolnienia i odstępstwa, w tym odstępstwo dotyczące istotnych potrzeb ludności cywilnej i pomocy humanitarnej. Niniejszy dokument służy objaśnieniu niektórych przepisów rozporządzenia i ułatwieniu jego wdrażania, szczególnie przez podmioty gospodarcze i organizacje pozarządowe. Lista pytań nie jest wyczerpująca i dotyczy jedynie niektórych przepisów rozporządzenia. W przypadku pojawienia się dalszych pytań Komisja może zmienić lub rozszerzyć zakres pytań i udzielonych odpowiedzi. 1 Uchylające i zastępujące rozporządzenie (UE) nr 442/ Należy pamiętać, że mogą mieć zastosowanie także inne unijne środki ograniczające, takie jak te ustanowione rozporządzeniem Rady (WE) nr 881/2002 wprowadzającym niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z organizacjami ISIL (Daisz) i Al-Kaida. 2

3 TREŚĆ Listę często zadawanych pytań podzielono na następujące rozdziały: I. ZAKRES STOSOWANIA (JURYSDYKCJA)... 4 II. ZAMROŻENIE FUNDUSZY I ZASOBÓW GOSPODARCZYCH... 4 III. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYWOZU I PRZYWOZU IV. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE UDZIAŁU W PROJEKTACH INFRASTRUKTURALNYCH V. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE FINANSOWANIA NIEKTÓRYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ VI. OGRANICZENIA FINANSOWE Ogólne pytania dotyczące unijnych środków ograniczających: Dobre praktyki UE w zakresie skutecznego wprowadzania w życie środków ograniczających: Wykaz właściwych organów we wszystkich państwach członkowskich, do których można składać wnioski o udzielenie zezwolenia lub dalszych informacji, zawarty w załączniku III do rozporządzenia (UE) nr 36/2012: 3

4 I. ZAKRES STOSOWANIA (JURYSDYKCJA) 1. Kto musi stosować się do przepisów rozporządzenia? (art. 35 rozporządzenia) Unijne środki ograniczające mają zastosowanie w sytuacjach, w których istnieją powiązania z Unią Europejską ( UE ). Zakres stosowania rozporządzenia określono w jego art. 35. Rozporządzenie stosuje się: a) na terytorium Unii, w tym w granicach jej przestrzeni powietrznej; b) na pokładach wszelkich statków powietrznych lub wszelkich statków podlegających jurysdykcji państw członkowskich; c) do każdej osoby będącej obywatelem jednego z państw członkowskich, przebywającej na terytorium Unii lub poza nim; d) do każdej osoby prawnej, podmiotu lub organu, zarejestrowanego lub utworzonego na mocy prawa państwa członkowskiego; e) do każdej osoby prawnej, podmiotu lub organu w odniesieniu do wszelkiego rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej całkowicie lub częściowo na terytorium Unii. Stąd rozporządzenie stosuje się na terytorium Unii. Ponadto unijnych środków ograniczających muszą przestrzegać obywatele UE przebywający w państwach trzecich, jak również podmioty ustanowione w państwie członkowskim (np. organizacja ustanowiona zgodnie z prawem państwa członkowskiego, jej podmioty zależne z siedzibą w UE i jej oddziały). Rozporządzenie stosuje się również do podmiotów lub organów, które mają za zadanie bezpośrednie lub pośrednie wdrażanie budżetu UE. 2. Czy osoba prawna, podmiot lub organ zarejestrowane zgodnie z prawem lokalnym (np. syryjskim), które otrzymały dotację z UE lub realizują projekt finansowany ze środków UE, muszą przestrzegać unijnych środków ograniczających? Tak. Osoby i podmioty, którym powierzono bezpośrednie lub pośrednie zarządzanie unijnymi środkami finansowymi, muszą w pełni współpracować w zakresie ochrony interesów finansowych Unii, co oznacza, że mają obowiązek wydatkowania środków zgodnie z prawem UE, w tym z przepisami dotyczącymi unijnych środków ograniczających. II. ZAMROŻENIE FUNDUSZY I ZASOBÓW GOSPODARCZYCH 3. Kim są wskazane osoby lub podmioty? (art. 14 i 15 rozporządzenia) Wskazane osoby to osoby podlegające zamrożeniu aktywów 3, którym i na których korzyść nie można udostępniać, bezpośrednio ani pośrednio, żadnych funduszy ani zasobów gospodarczych. Takie osoby fizyczne lub prawne, podmioty i organy, wymienione w załączniku II i IIa do rozporządzenia, obejmują także: i. osoby fizyczne lub prawne, podmioty i organy odpowiedzialne za brutalne represje wobec ludności cywilnej w Syrii; 3 Oprócz zamrożenia aktywów i zasobów gospodarczych do wskazanych osób mają również zastosowanie ograniczenia dotyczące prawa wjazdu (zob. art. 27 i 28 decyzji Rady 2013/255/WPZiB). 4

5 ii. osoby fizyczne lub prawne, podmioty i organy czerpiące korzyści z reżimu lub wspierające go; iii. wiodących przedsiębiorców działających w Syrii; iv. członków rodzin Assad lub Makhlouf; v. ministrów syryjskiego rządu; vi. członków syryjskich sił wojskowych; vii. członków syryjskich służb bezpieczeństwa i wywiadu; viii. członków bojówek powiązanych z reżimem; ix. osoby, podmioty lub instytucje działające w sektorze rozprzestrzeniania broni chemicznej; oraz x. osoby fizyczne lub prawne i podmioty powiązane z tymi wymienionymi w punktach od (i) do (ix). Osobom lub podmiotom wskazanym przez UE w ramach takich środków ograniczających nie udostępnia się, bezpośrednio ani pośrednio, ani też z korzyścią dla takich osób lub podmiotów, żadnych funduszy ani zasobów gospodarczych. Szczegółowe informacje na temat poszczególnych wskazanych osób, grup i podmiotów zawarto w skonsolidowanym unijnym wykazie dostępnym na stronie: 4. Kim są osoby i podmioty powiązane? (art. 14 i 15 rozporządzenia) Na potrzeby rozporządzenia wszystkie osoby fizyczne lub prawne, podmioty i organy powiązane, o których mowa w art. 14 i 15 rozporządzenia, wymieniono w załączniku II i IIa. 5. Czym jest zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych? (art. 1 i 14 rozporządzenia) Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia zamraża się wszystkie fundusze i zasoby gospodarcze należące do osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów wymienionych w załączniku II i IIa, pozostające w ich posiadaniu, dyspozycji lub pod ich kontrolą. Odpowiednie definicje znajdują się w art. 1 rozporządzenia. Fundusze oznaczają aktywa finansowe i różnego rodzaju świadczenia, w tym między innymi: (i) gotówkę, czeki, roszczenia pieniężne, weksle, przekazy pieniężne i inne instrumenty płatnicze; (ii) depozyty złożone w instytucjach finansowych lub innych podmiotach, salda na rachunkach, wierzytelności i zobowiązania dłużne; (iii) papiery wartościowe i papiery dłużne w obrocie publicznym i niepublicznym, w tym akcje i udziały, certyfikaty papierów wartościowych, obligacje, weksle, warranty, skrypty dłużne, kontrakty na instrumenty pochodne; (iv) odsetki, dywidendy lub inne przychody z aktywów lub wartości narosłe z aktywów lub wygenerowane przez te aktywa; 5

6 (v) kredyty, prawa do potrącenia, gwarancje, gwarancje właściwego wykonania umów lub inne zobowiązania finansowe; (vi) akredytywy, konosamenty, umowy sprzedaży; (vii) dokumenty poświadczające posiadanie udziałów w funduszach lub zasobach finansowych (art. 1 lit. j) rozporządzenia). Zamrożenie funduszy oznacza zapobieganie wszelkim ruchom tych funduszy, ich przenoszeniu, zmianom, wykorzystaniu, udostępnianiu lub dokonywaniu nimi transakcji w jakikolwiek sposób, który powodowałby jakąkolwiek zmianę ich wielkości, wartości, lokalizacji, własności, posiadania, charakteru, przeznaczenia lub inną zmianę, która umożliwiłaby korzystanie z nich, w tym zarządzanie portfelem (art. 1 lit. i) rozporządzenia). Zasoby gospodarcze oznaczają wszelkiego rodzaju aktywa, materialne lub niematerialne, ruchome lub nieruchome, które nie są funduszami, lecz mogą służyć do uzyskiwania funduszy, towarów lub usług (art. 1 lit. f) rozporządzenia). Zamrożenie zasobów gospodarczych oznacza zapobieganie wykorzystywaniu tych zasobów do uzyskiwania funduszy, towarów lub usług w jakikolwiek sposób, w tym między innymi poprzez ich sprzedaż, wynajem lub obciążanie ich hipoteką (art. 1 lit. h) rozporządzenia). 6. Czy mogę udostępniać wskazanej osobie wyroby przeznaczone do konsumpcji osobistej? Aktywa, które są przeznaczone tylko do osobistego użytku lub konsumpcji (takie jak artykuły spożywcze, produkty do higieny osobistej, zaopatrzenie domu w gaz, elektryczność, wodę i linie telefoniczne) i przez to nie mogą być używane przez wskazaną osobę do otrzymania środków finansowych, towarów lub usług, nie wchodzą w zakres definicji zasobów gospodarczych. Nie są zatem objęte zakresem rozporządzenia, a do ich udostępniania wskazanej osobie nie jest potrzebne zezwolenie. Unijne środki ograniczające nie mają na celu zapobieżenia wykorzystaniu towarów przeznaczonych do użytku osobistego lub konsumpcji osobistej, nie jest to też uważane za pożądane Co oznacza udostępnianie funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie? Termin udostępnianie funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie ma szerokie znaczenie 5. Obejmuje on darowanie, sprzedaż, wymianę lub zwrot wskazanej osobie funduszy lub zasobów gospodarczych posiadanych lub kontrolowanych przez osobę trzecią. Wszystkie te czynności są zakazane, o ile właściwy organ nie wydał zezwolenia na mocy stosownego rozporządzenia 6. Osoba lub podmiot, które chcą udostępnić fundusze lub zasoby gospodarcze wskazanej osobie lub podmiotowi, muszą złożyć wniosek o wydanie zezwolenia, z wyjątkiem 4 Dobre praktyki UE w zakresie skutecznego wprowadzania w życie środków ograniczających, pkt 53 54, 58, Zob. np. wyrok w sprawie Möllendorf, EU:C:2006:596, pkt 51, 56, 58 i Dobre praktyki UE w zakresie skutecznego wprowadzania w życie środków ograniczających, pkt 57. 6

7 szczególnych przypadków, w których udostępnienie funduszy lub zasobów gospodarczych jest objęte wyłączeniem przewidzianym w rozporządzeniu. Rozpatrując takie wnioski, właściwe organy powinny między innymi uwzględnić wszelkie dostarczone dowody na poparcie wniosku i sprawdzić, czy powiązania wnioskodawcy ze wskazaną osobą lub podmiotem nie sugerują, że mogliby oni współpracować w celu obejścia 7 środków zamrażających 8. Pewne działania mogą być zwolnione z zakazu zob. np. art. 6a ust. 1 i art. 16a ust. 1 rozporządzenia, które zezwalają na zakup paliwa i pokrycie jego kosztów organizacjom finansowanym przez UE lub państwo członkowskie w celu dostarczania pomocy humanitarnej w Syrii. Ponadto udostępnianie aktywów, które są przeznaczone wyłącznie do osobistego użytku lub konsumpcji (takich jak artykuły spożywcze, produkty do higieny osobistej, zaopatrzenie domu w gaz, elektryczność, wodę i linie telefoniczne), nie stanowi udostępnienia zasobów gospodarczych w rozumieniu rozporządzenia i dlatego nie wymaga zezwolenia Czy mogę udostępnić fundusze lub zasoby gospodarcze osobie, która została wskazana, wiedząc, że odbiorcą końcowym będzie wskazana osoba? (art. 14 ust. 3 i art. 28 rozporządzenia) Nie. Rozporządzenie zakazuje świadomego lub umyślnego udziału w działaniach, których celem lub skutkiem jest ominięcie zamrożenia aktywów lub zakazu udostępniania funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie. Z drugiej strony zakazy ustanowione w rozporządzeniu nie powodują jakiegokolwiek rodzaju odpowiedzialności odnośnych osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów, jeżeli nie wiedziały one i nie miały uzasadnionego powodu do przypuszczenia, że ich działania mogłyby naruszyć dany zakaz. 9. Co oznacza udostępnianie funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie pośrednio lub z korzyścią dla niej? Zob. również pytanie 8. Koncepcja udostępniania funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie pośrednio lub z korzyścią dla niej odnosi się do sytuacji, w której udostępnia się fundusze osobie lub podmiotowi, które są bezpośrednio lub pośrednio własnością podmiotu wymienionego w rozporządzeniu lub są przez ten podmiot kontrolowane 10. Ocena zależy zatem od kryteriów dotyczących własności i kontroli. Własność 7 Zob. także wyrok w sprawie Mohsen Afrasiabi i inni EU:C:2011:874, pkt i 68. W sprawie interpretacji sformułowania świadomy i umyślny użytego w odniesieniu do omijania zakazów zob. ten sam wyrok, pkt Dobre praktyki UE w zakresie skutecznego wprowadzania w życie środków ograniczających, pkt Dobre praktyki UE w zakresie skutecznego wprowadzania w życie środków ograniczających, pkt 53 54, 58, Melli Bank przeciwko Radzie, C 380/09 P, Zb.Orz., EU:C:2012:137. 7

8 Oceniając, czy osoba prawna lub podmiot jest własnością innej osoby lub podmiotu, należy brać pod uwagę kryterium posiadania, bezpośrednio lub pośrednio, całego lub prawie całego kapitału podstawowego. W przypadku gdy kapitał podstawowy jest w całości własnością wskazanego podmiotu wystarcza to do uznania, że chodzi o własność, również w przypadku przedsiębiorstw pośredniczących 11. W sytuacjach, gdy chodzi o udział mniejszościowy, niezbędne będzie zbadanie faktycznej sytuacji w celu sprawdzenia, czy dany podmiot sprawuje kontrolę. Kontrola Oceniając, czy osoba prawna lub podmiot jest kontrolowana lub kontrolowany przez inną osobę lub podmiot, samodzielnie lub na podstawie umowy z innym udziałowcem lub akcjonariuszem lub inną osobą trzecią, należy przeprowadzić ocenę stanu faktycznego dotyczącego wszystkich powiązań organizacyjnych, strukturalnych i gospodarczych pomiędzy tymi dwoma przedsiębiorstwami/podmiotami. Czynnikiem rozstrzygającym jest to, czy wskazany podmiot jest w stanie wywierać decydujący wpływ na postępowanie drugiego podmiotu i czy faktycznie go wywiera. Znaczny udział jest wprawdzie jednym z czynników, który może sugerować kontrolę, nie ustalono jednak żadnego minimalnego progu. Nawet udział mniejszościowy może być uznany za wystarczający, o ile wiąże się z prawami większymi niż te zazwyczaj udzielane udziałowcom i akcjonariuszom mniejszościowym i o ile zbieżne poszlaki o charakterze prawnym lub ekonomicznym wskazują, że wskazany podmiot w rzeczywistości wpływa na drugi podmiot. Poszlaki wskazujące na istnienie decydującego wpływu obejmują: a) posiadanie uprawnień do mianowania lub odwoływania większości członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorującego taką osobę prawną lub podmiot; b) korzystanie z całości lub części aktywów osoby prawnej lub podmiotu; c) ponoszenie solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania finansowe osoby prawnej, grupy lub podmiotu lub ich poręczanie; d) wpływ na strategię korporacyjną, politykę operacyjną, plany biznesowe, inwestycje, zdolności, zapewnianie finansowania, sprawy kadrowe i prawne; e) wprowadzenie lub utrzymywanie mechanizmów monitorowania zachowania handlowego danej osoby prawnej lub podmiotu; f) inne przesłanki, takie jak wspólny adres siedziby lub korzystanie z tej samej nazwy, które mogłyby wywołać u osób trzecich wrażenie, że oba podmioty są w rzeczywistości tym samym przedsiębiorstwem. Jeżeli przy zachowaniu należytej staranności ustalono własność lub kontrolę, udostępnianie funduszy lub zasobów gospodarczych na rzecz niewskazanych osób prawnych lub podmiotów, które są własnością osób lub podmiotów wymienionych w rozporządzeniu lub są przez nie kontrolowane, co do zasady uznaje się za udostępnianie ich pośrednio tym drugim, chyba że w indywidualnych przypadkach można racjonalnie ustalić, stosując podejście oparte na analizie ryzyka i z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności, że odnośne fundusze lub zasoby gospodarcze nie będą wykorzystywane przez wskazaną osobę lub podmiot ani na korzyść takiej osoby lub podmiotu. 11 Petropars Iran Co, EU:T:2015:255. 8

9 Zasobów gospodarczych nie uznaje się za udostępnione na korzyść osób lub podmiotów wymienionych w rozporządzeniu tylko na takiej podstawie, że są one wykorzystywane przez niewskazaną osobę lub podmiot do wypracowania zysków, które mogą zostać częściowo przekazane wymienionemu w rozporządzeniu udziałowcowi/akcjonariuszowi. Należy zauważyć, że pośrednie udostępnianie funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanym osobom lub podmiotom może obejmować także udostępnianie ich osobom lub podmiotom, które nie są własnością wskazanych podmiotów ani nie są przez te podmioty kontrolowane. 10. Jakie są wyjątki od zamrożenia aktywów i zakazu udostępniania funduszy lub zasobów gospodarczych wskazanej osobie? (art. 16, 16a ust. 2 3, art. 17, 19, 20 i 20a rozporządzenia) Właściwe organy mogą wydać zezwolenie, gdy są pewne, że dane fundusze lub zasoby gospodarcze są, między innymi: niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb wskazanych osób lub członków ich rodzin pozostających na ich utrzymaniu, w tym do pokrycia kosztów żywności, najmu lub leczenia; przeznaczone wyłącznie na pokrycie uzasadnionych kosztów honorariów oraz zwrotu wydatków związanych ze świadczeniem usług prawnych; przeznaczone wyłącznie na pokrycie opłat związanych z utrzymaniem zamrożonych funduszy lub zasobów gospodarczych; niezbędne do pokrycia wydatków nadzwyczajnych; niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa ludzi lub ochrony środowiska. niezbędne do ewakuacji z Syrii; przeznaczone wyłącznie na płatności dokonywane przez syryjskie podmioty państwowe lub Centralny Bank Syrii, w imieniu Syryjskiej Republiki Arabskiej, w celu sfinansowania działań Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) ; niezbędne jedynie w celu udzielenia pomocy humanitarnej w Syrii lub udzielenia pomocy ludności cywilnej w Syrii oraz że dane fundusze lub zasoby gospodarcze są uwalniane na rzecz ONZ w celu udzielenia lub ułatwienia udzielenia pomocy w Syrii zgodnie z planem pomocy humanitarnej dla Syrii (zezwolenie jedynie na uwolnienie funduszy lub zasobów gospodarczych); niezbędne jedynie w celu udzielenia pomocy humanitarnej w Syrii lub udzielenia pomocy ludności cywilnej w Syrii (zezwolenie jedynie na udostępnienie funduszy lub zasobów gospodarczych); niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb w zakresie energii lub zapewnienia systemu sanitarnego ludności cywilnej w Syrii. Wydając zezwolenie, właściwy organ może zdecydować o nałożeniu warunków, które zapewnią, że wyłączenia nie będą stanowić przeszkody w realizacji celów środków ograniczających ani nie będą stwarzać możliwości ich ominięcia. Pewne działania są także 9

10 zwolnione z zakazu np. art. 6a ust. 1 i art. 16a ust. 1 rozporządzenia zezwalają na zakup paliwa i pokrycie jego kosztów bez zezwolenia organizacjom finansowanym przez UE lub państwo członkowskie w celu dostarczania pomocy humanitarnej w Syrii. Aby udostępnić fundusze lub zasoby gospodarcze wskazanej osobie na podstawie jednego z uzasadnień wymienionych w art. 16, 16a ust. 2 3, art. 17, 20 lub 20a, należy złożyć wniosek o zezwolenie we właściwym organie swojego państwa członkowskiego na warunkach ogólnych lub szczegółowych określonych w rozporządzeniu. Właściwe organy wymieniono w załączniku III do rozporządzenia. 11. Czy mogę udostępniać fundusze i zasoby gospodarcze wskazanej osobie w sytuacji, gdy takie fundusze lub zasoby gospodarcze są niezbędne jedynie w celu dostarczenia pomocy humanitarnej w Syrii lub pomocy ludności cywilnej w Syrii? (art. 16a ust. 2 rozporządzenia) Tak. Fundusze i zasoby gospodarcze, w tym pomoc pieniężną, można udostępniać wskazanej osobie, jeżeli takie fundusze lub zasoby gospodarcze są niezbędne jedynie w celu dostarczenia pomocy humanitarnej w Syrii lub pomocy ludności cywilnej w Syrii, po uzyskaniu zezwolenia od właściwego organu na warunkach ogólnych i szczegółowych, jakie uzna za stosowne. Właściwy organ ma prawo decydowania o wydaniu zezwolenia z wyprzedzeniem dla konkretnego projektu lub zezwolenia na konkretne działania, które mają być podejmowane w konkretnym okresie. Wydając zezwolenie, właściwy organ może zdecydować o nałożeniu warunków, które zapewnią, że wyłączenia nie będą stanowić przeszkody w realizacji celów środków ograniczających ani nie będą stwarzać możliwości ich ominięcia. Więcej informacji na temat procedury wydawania zezwoleń można uzyskać od właściwych organów państw członkowskich wymienionych w załączniku III do rozporządzenia. 10

11 III. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYWOZU I PRZYWOZU Proces weryfikacji, czy mają w danym przypadku zastosowanie ograniczenia dotyczące wywozu lub przywozu, wygląda w uproszczeniu następująco: NIE 1. Czy dany towar jest objęty zakresem rozporządzenia? Należy sprawdzić w załącznikach. Wywóz/przywóz takich towarów nie jest zakazany na podstawie rozporządzenia. TAK Czy rozporządzenie przewiduje wyjątek od zakazu, do którego mogliby się Państwo kwalifikować? NIE Wywóz/przywóz jest zakazany na podstawie rozporządzenia. TAK Mogą Państwo zwrócić się do właściwego organu wymienionego w załączniku III o wydanie zezwolenia na podstawie odpowiedniego artykułu rozporządzenia. 12. Czy mogę prowadzić wywóz broni i materiałów powiązanych do Syrii? W zakresie, w jakim nie jest objęty innymi zakazami ustanowionymi w rozporządzeniu, wywóz broni i materiałów powiązanych do Syrii podlega krajowym decyzjom w sprawie kontroli wywozu. Wspólne stanowisko UE 2008/944/WPZiB 12 dotyczące kontroli wywozu broni zawiera osiem kryteriów oceny ryzyka, które organy wszystkich państw członkowskich 12 Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego (Dz.U. L 335, s. 99). 11

12 UE stosują przy wydawaniu decyzji dotyczących wywozu broni oraz ustanawia mechanizm powiadamiania i konsultacji w przypadku odmowy wydania zezwolenia na wywóz 13. Zob. również pytania w odniesieniu do innych ograniczeń dotyczących wywozu towarów na mocy rozdziału II rozporządzenia. Ponadto istnieje zakaz przywozu z Syrii towarów znajdujących się we wspólnym wykazie uzbrojenia z Syrii oraz pochodzących z Syrii. Zakazane jest również udzielanie, bezpośrednio lub pośrednio, finansowania lub pomocy finansowej w odniesieniu do takich towarów, w tym finansowych instrumentów pochodnych, jak również ubezpieczenia i reasekuracji oraz usług pośrednictwa związanych z ubezpieczeniem i reasekuracją w związku z jakimkolwiek zakupem, przywozem lub transportem takich towarów, jeśli pochodzą z Syrii lub są wywożone z Syrii do jakiegokolwiek innego kraju (art. 3 decyzji i art. 3a rozporządzenia). 13. Czy mogę eksportować do Syrii towary, które mogłyby zostać użyte do represji wewnętrznych, lub produkty podwójnego zastosowania? (art. 2, 2a, 2b, 3 i 4 rozporządzenia, załącznik IA i IX do rozporządzenia) O ile nie ma zastosowania jeden z wyjątków (zob. pytanie 14), zakazuje się wywozu, sprzedaży, dostaw lub przekazywania, bezpośrednio lub pośrednio, sprzętu, towarów lub technologii, które mogłyby zostać wykorzystane do stosowania wewnętrznych represji lub do produkcji i konserwacji produktów, które mogłyby być wykorzystane do wewnętrznych represji, wymienionych w załączniku IA niezależnie od tego, czy sprzęt ten, towary i technologie pochodzą z Unii na rzecz jakichkolwiek osób, podmiotów lub organów w Syrii lub do użytku w tym państwie. Odnosi się to również do udzielania pomocy technicznej, finansowania i pomocy finansowej oraz usług pośrednictwa. Państwa członkowskie mogą nałożyć zakaz lub obowiązek uzyskania zezwolenia na wszelkie inne artykuły, które mogłyby być wykorzystane do wewnętrznych represji, niezależnie od tego, czy pochodzą z UE. Wymagane jest uprzednie zezwolenie na wywóz produktów wymienionych w załączniku IX oraz na świadczenie pomocy technicznej lub usług pośrednictwa, finansowania lub pomocy finansowej związanej z takimi towarami, na rzecz wszelkich osób, podmiotów lub organów w Syrii lub do użytku w Syrii, a zezwolenie takie nie zostanie udzielone, jeżeli właściwy organ ma uzasadnione powody, by stwierdzić, że mogłyby być wykorzystane do wewnętrznych represji. Państwo członkowskie może także nałożyć zakaz lub wymóg uzyskania zezwolenia na wywóz produktów podwójnego zastosowania (art. 4 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 428/2009). 13 Zastosowanie mają również zasady wspólnej polityki handlowej broń to towar, którego przywóz do UE podlega wspólnej taryfie celnej. Jej przywóz i wywóz należy do zakresu kompetencji Unii. 12

13 14. Czy są jakieś wyjątki od zakazu wywozu towarów wymienionych w załączniku IA, które mogłyby być wykorzystane do wewnętrznych represji? (art. 2a i 3 rozporządzenia) Tak. Można złożyć do właściwego organu wniosek o zezwolenie na transakcję związaną z wywozem towarów wymienionych w załączniku IA oraz na świadczenie pomocy technicznej lub usług pośrednictwa, finansowania lub pomocy finansowej, pod warunkiem że towary te służą do celów związanych z żywnością lub rolnictwem, zastosowań medycznych lub innych celów humanitarnych lub personelowi Organizacji Narodów Zjednoczonych, personelowi Unii lub jej państw członkowskich. Można również wystąpić o zezwolenie od właściwego organu na wywóz towarów wymienionych w załączniku IA i na świadczenie powiązanej pomocy technicznej lub usług pośrednictwa, finansowania lub pomocy finansowej, pod warunkiem, że jest to zgodnie z pkt. 10 rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ 2118(2013) oraz odnośnymi decyzjami Rady Wykonawczej OPCW, zgodnie z celem konwencji o zakazie broni chemicznej oraz po konsultacji z OPCW. 15. Jakie są ograniczenia w odniesieniu do towarów wymienionych w załączniku V, tzn. sprzętu, technologii i oprogramowania, które mogłyby być wykorzystane do monitorowania lub przechwytywania połączeń internetowych lub telefonicznych? (art. 4 i 5 rozporządzenia) Zakazuje się wywozu, sprzedaży, dostaw lub przekazywania, bezpośrednio lub pośrednio, sprzętu, towarów, technologii lub oprogramowania wymienionych w załączniku V niezależnie od tego, czy sprzęt ten, towary, technologie lub oprogramowanie pochodzą z Unii na rzecz jakichkolwiek osób, podmiotów lub organów w Syrii lub do użytku w tym państwie, o ile właściwy organ nie wyda na to uprzednio zezwolenia. Właściwe organy nie wydają żadnego zezwolenia, jeżeli mają uzasadnione powody, aby stwierdzić, że odnośny sprzęt, technologia lub oprogramowanie byłyby stosowane do monitorowania lub przechwytywania, przez reżim syryjski lub w jego imieniu, połączeń internetowych lub telefonicznych w Syrii. Zakazane jest również (chyba że odpowiedni właściwy organ wyda wcześniejsze zezwolenie): świadczenia, bezpośrednio lub pośrednio, jakimkolwiek osobom, podmiotom lub organom w Syrii lub do użytku w tym państwie, pomocy technicznej lub usług pośrednictwa związanych ze sprzętem, technologią i oprogramowaniem określonymi w załączniku V, lub z dostarczaniem, wytwarzaniem, konserwacją i użytkowaniem sprzętu i technologii określonych w załączniku V, lub z dostarczaniem, instalacją, obsługą lub aktualizacją jakiegokolwiek oprogramowania określonego w załączniku V; udzielania, bezpośrednio lub pośrednio, finansowania lub pomocy finansowej związanej ze sprzętem, technologią i oprogramowaniem określonymi w załączniku V, jakiejkolwiek osobie, podmiotowi lub organowi w Syrii lub do użytku w tym państwie; 13

14 świadczenia wszelkich usług jakiegokolwiek rodzaju w zakresie monitorowania lub przechwytywania połączeń telekomunikacyjnych lub internetowych, państwu syryjskiemu, jego rządowi, jego podmiotom, przedsiębiorstwom i urzędom publicznym lub jakimkolwiek osobom lub podmiotom działającym w ich imieniu lub na ich zlecenie, lub na ich bezpośrednią lub pośrednią korzyść. Usługi w zakresie monitorowania lub przechwytywania połączeń telekomunikacyjnych lub internetowych oznaczają te usługi, które umożliwiają w szczególności przy użyciu sprzętu, technologii lub oprogramowania określonych w załączniku V dostęp do oraz dostarczanie przychodzących oraz wychodzących przekazów telekomunikacyjnych podmiotu, a także powiązanych z telefonią danych, w celu ich wydobycia, rozkodowania, zapisu, przetwarzania, analizy i przechowywania lub jakiekolwiek inne powiązane działania (art. 5 ust. 2 rozporządzenia). 16. Czy mogę kupować produkty ropopochodne w Syrii? (art. 6, 8 i 9 rozporządzenia) Nie. O ile nie posiadają Państwo zezwolenia właściwego organu lub nie podlegają Państwo wyłączeniu (zob. pytanie 18), obowiązuje Państwa zakaz przywozu, zakupu lub transportu produktów ropopochodnych do UE, jeśli pochodzą z Syrii lub są wywożone z Syrii, a także zakaz udzielania, bezpośrednio lub pośrednio, finansowania lub pomocy finansowej, w tym finansowych instrumentów pochodnych, a także związanego z tym ubezpieczenia i reasekuracji. Ponadto zakazany jest wywóz sprzętu lub technologii wymienionych w załączniku VI, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz jakichkolwiek osób, podmiotów lub organów z Syrii lub do użytku w tym państwie. Załącznik VI obejmuje kluczowy sprzęt i technologię dla przemysłu naftowego i gazowego w Syrii (w sektorach takich jak wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego lub ich wytwarzanie). Zakazane jest również świadczenie, w sposób bezpośredni lub pośredni, pomocy technicznej lub usług pośrednictwa, udostępnianie finansowania lub pomocy finansowej w odniesieniu do takiego sprzętu i technologii jakiejkolwiek osobie z Syrii lub do użytku w tym państwie. 17. Czy istnieją wyjątki od zakazu wywozu sprzętu lub technologii dla przemysłu naftowego i gazowego w Syrii? (art. 9a rozporządzenia) Tak. W odniesieniu do sprzętu lub technologii wymienionych w załączniku VI można złożyć do właściwego organu wniosek o zezwolenie na wywóz takich towarów lub na świadczenie pomocy technicznej, usług pośrednictwa, udostępnianie finansowania lub pomocy finansowej z nim związanej, jeżeli dane działania mają na celu niesienie pomocy cywilnej populacji Syrii, w szczególności w związku z aspektami humanitarnymi, pomocą w zapewnianiu podstawowych potrzeb, odbudową lub przywróceniem działalności gospodarczej lub w innych celach cywilnych, a jednocześnie działania te nie wiążą się z udostępnianiem funduszy ani zasobów gospodarczych, bezpośrednio ani pośrednio, wskazanej osobie. Stosując te warunki, właściwy organ żąda odpowiednich informacji dotyczących wykorzystywania udzielonego zezwolenia, włącznie z informacjami dotyczącymi użytkownika końcowego oraz miejsca docelowego dostawy 14

15 18. Jeśli kupuję i przewożę produkty ropopochodne w Syrii, czy muszę złożyć wniosek o zezwolenie? (art. 6a ust. 1, art. 16a ust. 1 rozporządzenia) To zależy od sytuacji. Podmioty publiczne, osoby prawne, podmioty lub organy, które otrzymują dofinansowanie od Unii lub państwa członkowskiego na dostarczenie pomocy humanitarnej lub pomocy ludności cywilnej w Syrii, są zwolnione z obowiązku ubiegania się o zezwolenie. Obejmuje to na przykład agencję lub organ UE lub państwa członkowskiego lub organizację pozarządową, która otrzymała dotację z UE lub od organu państwa członkowskiego na realizację projektu w Syrii. W takim przypadku mogą Państwo kupować produkty ropopochodne w celu dostarczania pomocy humanitarnej w Syrii lub pomocy ludności cywilnej w Syrii i płacić za nie bez zezwolenia (art. 6a ust. 1 i art. 16a ust. 1 rozporządzenia). W przypadku podmiotów niezaliczających się do tej kategorii (np. otrzymujących dofinansowanie z organizacji pozarządowych lub otrzymujących dofinansowanie na realizację projektów w sąsiednim państwie, a nie w samej Syrii), ale dostarczających pomoc humanitarną lub świadczących pomoc ludności cywilnej w Syrii, można zwrócić się do właściwego organu o wydanie zezwolenia na zakup i transport produktów ropopochodnych (artykuł. 6a ust. 2 rozporządzenia). W razie konieczności zapłacenia za takie produkty ropopochodne wskazanemu podmiotowi należy zwrócić się o osobne i dodatkowe zezwolenie na takie działanie (art. 16a ust. 2 rozporządzenia). Zakazów nie stosuje się również do misji dyplomatycznych i konsularnych, o ile takie produkty są nabywane lub transportowane na oficjalne potrzeby tej misji (art. 6b rozporządzenia). IV. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE UDZIAŁU W PROJEKTACH INFRASTRUKTURALNYCH 19. Czy mogę eksportować sprzęt do instalacji w Syrii nowych elektrowni do produkcji energii elektrycznej? (art. 12 rozporządzenia) Nie. Zakazana jest sprzedaż, dostarczanie, przekazywanie i wywóz sprzętu lub technologii wymienionych w załączniku VII, które mają być wykorzystywane w związku z budową lub instalacją w Syrii nowych elektrowni do produkcji energii elektrycznej, jak również udzielania, bezpośrednio lub pośrednio, pomocy technicznej, finansowania lub pomocy finansowej, w tym pochodnych instrumentów finansowych, a także ubezpieczenia lub reasekuracji, w odniesieniu do jakiegokolwiek tego rodzaju projektu. Zakaz ten nie ma zastosowania do wykonania zobowiązania wynikającego z umowy lub porozumienia, które zostały zawarte przed 19 stycznia 2012 r., pod warunkiem że osoba lub podmiot powołujący się na niniejszy artykuł powiadomili, co najmniej 21 dni kalendarzowych wcześniej, właściwy organ państwa członkowskiego, w którym mają swoją siedzibę. 15

16 V. OGRANICZENIA DOTYCZĄCE FINANSOWANIA NIEKTÓRYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ 20. Czy mogę udzielić pożyczki osobie z Syrii zaangażowanej w budowę lub instalację nowych elektrowni do produkcji energii elektrycznej? (art. 13 i 13a rozporządzenia) Nie. Zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia zakazuje się: a) udzielania jakichkolwiek pożyczek lub kredytów finansowych jakimkolwiek osobom, podmiotom lub organom z Syrii, o których mowa w art. 13 ust. 2; b) nabywania udziałów lub zwiększania posiadanych udziałów w jakichkolwiek osobach, podmiotach lub organach z Syrii, o których mowa w art. 13 ust. 2; c) tworzenia jakichkolwiek spółek joint venture z jakimikolwiek osobami, podmiotami lub organami z Syrii, o których mowa w art. 13 ust. 2; d) świadomego i umyślnego udziału w działaniach, których celem lub skutkiem jest ominięcie zakazów, o których mowa w lit. a), b) lub c). Zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia zakazy, o których mowa w art. 13 ust. 1, mają zastosowanie do wszelkich osób, podmiotów lub organów z Syrii, zajmujących się: a) poszukiwaniem, wytwarzaniem lub rafinacją ropy naftowej lub b) budową lub instalacją nowych elektrowni do produkcji energii elektrycznej. Art. 13 ust. 4 zawiera pewne wyjątki w odniesieniu do wcześniej zawartych umów. 21. Czy mogę udzielić pożyczki osobie z Syrii zaangażowanej w poszukiwanie, wytwarzanie lub rafinację ropy naftowej, jeśli ma to na celu niesienie pomocy cywilnej ludności Syrii? (art. 13a rozporządzenia) Tak. Właściwe organy państw członkowskich mogą udzielić, na warunkach, jakie uznają za stosowne, zezwolenia na udzielenie jakichkolwiek pożyczek lub kredytów finansowych lub na nabycie lub zwiększenie udziałów w spółce joint venture lub stworzenie takiej spółki z jakąkolwiek osobą, podmiotem lub organem z Syrii, które są zaangażowane w poszukiwanie, wytwarzanie lub rafinację ropy naftowej, o ile według dostępnych informacji, w tym informacji przedstawionych przez osobę, podmiot lub organ wnioskujące o zezwolenie, właściwy organ ustali, że uzasadnione jest stwierdzenie, że: dane działania mają na celu niesienie pomocy cywilnej populacji Syrii, w szczególności w związku z aspektami humanitarnymi, pomocą w zapewnianiu podstawowych potrzeb, odbudową lub przywróceniem działalności gospodarczej lub w innych celach cywilnych; a także dane działania nie są realizowane się przy pomocy funduszy ani zasobów gospodarczych udostępnianych, bezpośrednio lub pośrednio, wskazanej osobie, podmiotowi lub organowi lub z korzyścią dla nich; dane działania nie stanowią naruszenia jakiegokolwiek zakazu określonego w rozporządzeniu. Właściwe organy zażądają odpowiednich informacji dotyczących wykorzystania udzielonego zezwolenia, włącznie z informacjami dotyczącymi celu transakcji i uczestniczących w niej kontrahentów. 16

17 VI. OGRANICZENIA FINANSOWE 22. Czy zakazane są sprzedaż i zakup syryjskich obligacji publicznych lub gwarantowanych przez państwo? (art. 24 rozporządzenia) Tak. Zakazuje się sprzedaży lub nabywania syryjskich publicznych lub gwarantowanych przez państwo obligacji wyemitowanych po dniu 19 stycznia 2012 r., bezpośrednio lub pośrednio, następującym podmiotom lub od tych podmiotów: i. państwa syryjskiego lub jego rządu oraz jego organów, przedsiębiorstw i urzędów publicznych, ii. syryjskich instytucji kredytowych lub finansowych, iii. osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów działających w imieniu lub na zlecenie osób prawnych, podmiotów lub organów, o których mowa w ppkt (i) lub (ii), iv. osób prawnych, podmiotów lub organów będących w posiadaniu lub pod kontrolą osób, podmiotów lub organów, o których mowa w ppkt (i), (ii) lub (iii). Istnieje również zakaz świadczenia na rzecz osób, podmiotów lub organów, o których mowa w ppkt (i) (iv), usług pośrednictwa w odniesieniu do syryjskich publicznych lub gwarantowanych przez państwo obligacji wyemitowanych po dniu 19 stycznia 2012 r. oraz udzielania pomocy osobom, podmiotom lub organom, o których mowa w ppkt (i) (iv), w emitowaniu syryjskich publicznych lub gwarantowanych przez państwo obligacji, poprzez świadczenie usług pośrednictwa, reklamę lub inne usługi w odniesieniu do takich obligacji. 23. Czy instytucja kredytowa lub finansowa w UE może otworzyć nowy rachunek bankowy w jakiejkolwiek syryjskiej instytucji kredytowej lub finansowej? (art. 25 rozporządzenia) Nie, o ile nie uzyska zezwolenia odpowiedniego właściwego organu. Instytucjom kredytowym i finansowym objętym zakresem art. 35 zakazuje się również: a) otwierania nowych rachunków bankowych w syryjskich instytucjach kredytowych lub finansowych; b) nawiązywania współpracy w ramach bankowości korespondenckiej z syryjskimi instytucjami kredytowymi lub finansowymi; c) otwierania nowego przedstawicielstwa w Syrii lub ustanawiania nowego oddziału lub podmiotu zależnego w Syrii; d) ustanawiania nowych spółek joint venture z syryjskimi instytucjami kredytowymi lub finansowymi. Nie ma zakazu utrzymywania rachunku bankowego lub współpracy w ramach bankowości korespondenckiej z syryjskimi instytucjami kredytowymi i finansowymi, które nie są własnością wskazanej osoby ani nie są przez nią kontrolowane, o ile współpracę tę rozpoczęto przed 19 stycznia 2012 r. 17

18 Zakazuje się również: a) zezwalania na otwarcie przedstawicielstwa lub ustanowienie oddziału lub podmiotu zależnego w Unii przez jakąkolwiek syryjską instytucję kredytową lub finansową; b) zawierania na rzecz lub w imieniu syryjskich instytucji kredytowych lub finansowych umów dotyczących utworzenia przedstawicielstwa lub ustanowienia oddziału lub podmiotu zależnego w Unii; c) udzielania zezwoleń na podejmowanie i prowadzenie działalności przez instytucję kredytową lub finansową lub jakiejkolwiek innej działalności wymagającej uprzedniego zezwolenia, przez przedstawicielstwo, oddział lub podmiot zależny syryjskiej instytucji kredytowej lub finansowej, jeżeli przedstawicielstwo, oddział lub podmiot zależny nie funkcjonowały przed dniem 19 stycznia 2012 r.; d) nabywania lub zwiększania udziałów w instytucjach kredytowych lub finansowych objętych zakresem art. 35 lub nabywania jakichkolwiek innych tytułów własności w takich instytucjach przez jakiekolwiek syryjskie instytucje kredytowe lub finansowe. 24. Czy instytucja kredytowa lub finansowa UE może otworzyć nowy rachunek bankowy lub nowe przedstawicielstwo w Syrii, jeśli służy to wyłącznie celom udzielania pomocy syryjskiej ludności cywilnej? (art. 25a rozporządzenia) Tak. Właściwy organ może zezwolić na otwarcie nowego rachunku bankowego lub nowego przedstawicielstwa w Syrii, o ile ustali, że uzasadnione jest stwierdzenie, że dane działania: mają na celu niesienie pomocy cywilnej populacji Syrii, w szczególności w związku z aspektami humanitarnymi, pomocą w zapewnianiu podstawowych potrzeb, odbudową lub przywróceniem działalności gospodarczej lub w innych celach cywilnych; nie są realizowane przy pomocy funduszy ani zasobów gospodarczych udostępnianych, bezpośrednio lub pośrednio, wskazanej osobie lub podmiotowi lub z korzyścią dla nich; dane działania nie stanowią naruszenia jakiegokolwiek zakazu określonego w rozporządzeniu. 18