Zgaś ryzyko. Program ograniczenia liczby ofiar pożarów

Transkrypt

1 Zgaś ryzyko Program ograniczenia liczby ofiar pożarów

2 Diagnoza bezpieczeństwa pożarowego w Polsce

3 Diagnoza bezpieczeństwa pożarowego w Polsce - analiza zagrożeń

4 Liczba pożarów i poszkodowanych w pożarach w latach

5 Pożary i ranni oraz ofiary śmiertelne w latach

6 Liczba pożarów i ofiar śmiertelnych w latach Silna korelacja liczby pożarów i liczby ofiar śmiertelnych Ze względu na ograniczone możliwości wpływania na liczbę pożarów należy poszukiwać działań oddziaływujących na inne czynniki pożarowe, które zmniejszą liczbę ofiar, niezależnie od liczby pożarów.

7 Ofiary śmiertelne w pożarach budynków ZL w latach

8 Diagnoza Problem śmiertelności w pożarach dotyczy przede wszystkim budynków mieszkalnych

9 Obiekty szczególnie wrażliwe i przyczyny wrażliwości Stara substancja mieszkaniowa (kamienice, familoki ) zły stan techniczny, palne elementy konstrukcyjne (poddasza użytkowe, klatki schodowe), używanie urządzeń niesprawnych lub niezgodnie z ich przeznaczeniem, niebezpieczne zachowania użytkowników Cały przekrój obiektów niebezpieczne zachowania użytkowników (alkohol + zaśnięcie z papierosem oraz osoby starsze) Cały przekrój obiektów codzienne czynności (mięso w garnku na kuchni, włączone żelazko, wybuchy gazu) Obiekty, w których używane są kotły gazowe z otwartym paleniskiem brak skutecznej wentylacji ( ostatnia kąpiel ) Obiekty socjalne - palna konstrukcja, zły stan techniczny, używanie urządzeń niesprawnych lub niezgodnie z ich przeznaczeniem, niebezpieczne zachowania użytkowników

10 Dotychczasowe działania PSP Działalność kontrolno - rozpoznawcza Działalność ratownicza

11 Kontrola budynków mieszkalnych art. 23 ust.11 ustawy o PSP Tylko mieszkalne wielorodzinne, brak prawa wstępu do części mieszkalnych działania kontrolne w tych budynkach dotyczą części wspólnych, takich jak klatki schodowe, korytarze i piwnice.

12 Kontrole w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych w latach

13 Kontrole w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych w latach

14 Pożary budynków mieszkalnych - wg wielkości

15 Pożary budynków mieszkalnych wg wielkości

16 Niewielkie rozmiary pożarów w budynkach mieszkalnych wynikają m.in. z faktu, że mieszkania są projektowane na zasadach zbliżonych do wydzieleń przeciwpożarowych (Klasa odporności ogniowej przegród wewnętrznych oraz oddzielających mieszkania od dróg komunikacji ogólnej) Nie bez znaczenia jest również skuteczność prowadzonych działań ratowniczo - gaśniczych, w tym krótki czas dojazdu

17 Diagnoza Problem śmiertelności w pożarach dotyczy przede wszystkim budynków mieszkalnych Pomimo prowadzenia kontroli oraz zapewnienia skutecznego systemu ratowniczego nie udało się doprowadzić do znaczącego zmniejszenia liczby ofiar

18 Zagrożenia pożarowe - zmiany Zmiany w budownictwie większe domy na mniejszych działkach aranżacja mieszkań/domów pozbawiona przegród wewnętrznych tzw. open space (salony z aneksami, antresole itp.) wzrastające obciążenie ogniowe dominacja tworzyw sztucznych (siding, styropian, plastikowe obudowy, dywany, ubrania, stolarka okienna, meble itd.) Ich skutki wzrost zagrożeń pożarowych (szybsze rozprzestrzenianie się pożaru, bardziej toksyczne produkty spalania, większe zadymienie, szybsze rozgorzenie) bardziej niebezpieczne środowisko pracy strażaków nowe technologie (np. panele słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne) Zmiany społeczno-gospodarcze starzenie się społeczeństwa tempo życia migracje ludności (mieszanie kultur) eksplozja rozwoju technologicznego szybka urbanizacja Trendy w zakresie zmniejszenia nadzoru administr. nad przestrzeg. przepisów ppoż.

19 Możliwe działania poprawiające bezpieczeństwo wprowadzenie rozwiązań w zakresie wykrywania i informowania o zagrożeniu: - autonomiczne czujki dymu (instalowanie w mieszkaniach/domach prywatnych) - czujniki tlenku węgla (instalowanie w mieszkaniach/ domach prywatnych) działania edukacyjno - informacyjne mające na celu podniesienie świadomości osób zagrożonych

20 Prace legislacyjne - rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo? Rozporządzenie MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: rozszerzenie definicji urządzeń przeciwpożarowych o autonomiczne czujki dymu i czujniki tlenku węgla wprowadzenie zapisów do 28 o obowiązku stosowania: autonomicznych czujek dymu w budynkach mieszkalnych czujników tlenku węgla w budynkach ZL wyposażonych w instalacje ogrzewcze lub inne urządzenia, w których następuje proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego w otwartej komorze spalania wymagania dotyczą budynków nowych oraz budowy, nadbudowy, rozbudowy, przebudowy i zmiany sposobu użytkowania

21 Diagnoza bezpieczeństwa pożarowego w Polsce - stan bezpieczeństwa

22 Pożary ogólnie Pożary obiektów mieszkalnych Średnia roczna liczba pożarów w ujęciu kwartalnym I-III IV-VI VII-IX X-XII 0 Ogólnie Obiekty mieszkalne Wykres opracowany w oparciu o publikację: R. Mazur, "Analiza statystyczna pożarów w Polsce", w: P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć (red.), "Czerwona księga pożarów, CNBOP-PIB, Józefów Do opracowania skorzystano z danych statystycznych KGPSP za lata

23 Pożary ogólnie 1200 Średnia roczna liczba pożarów, w których zarejestrowano rannych lub ofiary śmiertelne wg kwartałów I-III IV-VI VII-IX X-XII Ogólnie Obiekty mieszkalne Opracował: R. Mazur, Wydział Przetwarzania Danych Operacyjnych KCKRiOL na podstawie danych statystycznych KGPSP za lata

24 Pożary ogólnie Pożary obiektów mieszkalnych Średnia roczna liczba pożarów w ujęciu miesięcznym Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 0 Ogólnie Obiekty mieszkalne Wykres opracowany w oparciu o publikację: R. Mazur, "Analiza statystyczna pożarów w Polsce", w: P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć (red.), "Czerwona księga pożarów, CNBOP-PIB, Józefów Do opracowania skorzystano z danych statystycznych KGPSP za lata

25 Pożary ogólnie Pożary obiektów mieszkalnych Średnia roczna liczba pożarów w ujęciu dni tygodnia Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota 0 Ogólnie Obiekty mieszkalne Wykres opracowany w oparciu o publikację R. Mazur, "Analiza statystyczna pożarów w Polsce", w: P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć (red.), "Czerwona księga pożarów, CNBOP-PIB, Józefów Do opracowania skorzystano z danych statystycznych KGPSP za lata

26 Pożary ogólnie 600 Średnia roczna liczba pożarów, w których zarejestrowano rannych lub ofiary śmiertelne wg dni tygodnia Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela Ogólnie Obiekty mieszkalne Opracował: R. Mazur, Wydział Przetwarzania Danych Operacyjnych KCKRiOL na podstawie danych statystycznych KGPSP za lata

27 Pożary ogólnie Pożary obiektów mieszkalnych Średnia roczna liczba pożarów w ujęciu godzinowym Ogólnie Obiekty mieszkalne Wykres opracowany w oparciu o publikację R. Mazur, "Analiza statystyczna pożarów w Polsce", w: P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć (red.), "Czerwona księga pożarów, CNBOP-PIB, Józefów Do opracowania skorzystano z danych statystycznych KGPSP za lata

28 250 Średnia roczna liczba pożarów, w których zarejestrowano rannych lub ofiary śmiertelne w ujęciu godzinowym Ogólnie Obiekty mieszkalne Opracował: R. Mazur, Wydział Przetwarzania Danych Operacyjnych KCKRiOL na podstawie danych statystycznych KGPSP za lata

29 40,0 35,0 Średnie roczne wskaźniki ofiar śmiertelnych na 5000 pożarów w Polsce w latach wg województw 34,0 30,0 25,0 26,4 24,2 20,0 15,0 18,0 14,5 15,8 12,2 18,8 19,9 14,1 15,9 16,8 19,5 14,4 16,5 16,2 15,0 10,0 5,0 0,0 Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

30 250,0 Średnie roczne wskaźniki rannych na 5000 pożarów w Polsce w latach wg województw 228,9 200,0 150,0 100,0 118,8 98,4 109,7 117,9 77,7 114,2 90,5 125,1 89,5 124,6 145,7 146,2 94,6 123,2 139,5 82,8 50,0 0,0 Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

31 30,0 Średnie roczne wskaźniki ofiar śmiertelnych na 1 mln. mieszkańców w Polsce w latach wg województw 25,0 24,6 20,0 15,0 10,0 14,8 16,2 12,1 18,2 14,3 18,7 11,5 16,3 10,8 9,2 14,1 16,5 13,4 17,3 9,4 16,6 5,0 0,0 Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

32 200,0 180,0 Średnie roczne wskaźniki rannych na 1 mln. mieszkańców w Polsce w latach wg województw 174,6 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 96,8 109,8 83,0 79,7 91,0 70,2 73,1 97,4 90,1 121,2 123,4 84,3 129,9 81,0 93,0 60,0 53,3 40,0 20,0 0,0 Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

33 900 Grupy wiekowe ofiar śmiertelnych w pożarach w Polsce ogółem w latach wg płci >99 Ogółem Mężczyźni Kobiety Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

34 2500 Grupy wiekowe rannych w pożarach w Polsce ogółem w latach wg płci >99 Ogółem Mężczyźni Kobiety Źródło: R. Mazur, CZERWONA KSIĘGA POŻARÓW. WYBRANE PROBLEMY POŻARÓW ORAZ OCHRONY PRZED POŻARAMI. ANALIZA STATYSTYCZNA POŻARÓW W POLSCE, CNBOP-PIB, WARSZAWA 2015

35 Czas dojazdu jednostek ratowniczo - gaśniczych

36 Społeczno-ekonomiczne koszty pożarów oraz prognozy na przyszłość w zakresie bezpieczeństwa pożarowego

37 Ile tak naprawdę kosztują nas pożary? Czy możliwe jest ustalenie rzeczywistych kosztów pożarów? Czy tematyka kosztów pożarów powinna znajdować się w obszarze naszego szczególnego zainteresowania?

38 Niepokojące dane statystyczne (1) Liczba interwencji ogółem jednostek KSRG ma tendencję rosnącą

39 Niepokojące dane statystyczne (2) Liczba pożarów ma tendencję rosnącą Przeciętnie 4,05 pożarów na 1 tys. mieszkańców rocznie przy średniej 40 państw świata 2,46

40 Niepokojące dane statystyczne (3) Liczba ofiar śmiertelnych pożarów ma tendencję rosnącą Wskaźnik ofiar śmiertelnych w roku 2012 w przeliczeniu na: 100 tys. ludności 1,48 (przy średniej w grupie 63 państw świata 1,00) 1 tys. pożarów 3,07 (przy średniej w grupie 63 państw świata 1,22)

41 Niepokojące dane statystyczne (4) Ofiary śmiertelne w pożarach na 100 tysięcy osób w latach

42 Niepokojące dane statystyczne (5) Liczba ofiar śmiertelnych pożarów ma tendencję rosnącą

43 Niepokojące dane statystyczne (6) Liczba ofiar rannych pożarów wzrasta Wskaźnik ofiar rannych w roku 2012 w przeliczeniu na: 100 tys. ludności - 11,02 (przy średniej w grupie 16 państw świata 7,7) 1 tys. pożarów - 22,76

44 Niepokojące dane statystyczne (7) Rzeczywista liczba ofiar pożarów nie jest znana Zestawienia statystyczne ofiar pożarów nie obejmują osób, które na skutek doznanych w pożarze obrażeń zmarły w trakcie transportu oraz leczenia szpitalnego Zestawienia statystyczne ofiar pożarów nie obejmują osób, które zgłosiły się do lekarza lub leczenia szpitalnego po pożarze Wiele państw na świecie śledzi los ofiar pożarów w okresie 1-4 tygodni po pożarze W Polsce liczba rzeczywistych ofiar śmiertelnych i rannych w pożarach jest wyższa niż jest to wykazywane w statystykach prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną!

45 Koszty pożarów (1) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Koszty indywid. rodzina Koszty instytucji Koszty dla budżetu Koszty majątkowe - ból i cierpienie po - koszty służb ratow. - utracone dochody - straty w obiektach stracie osoby i porządkowych budżetu państwa - straty w urządze- bliskiej - koszty medyczne (np. PKB) niach wielokryterialny - koszty administr. - niezrealizowana - straty w infrastruk- efekt długofalowy - koszty sądownicze konsumpcja turze

46 Koszty pożarów (3) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania STRATY POŻAROWE STRATY BEZPOŚREDNIE Straty spowodowane przez bezpośrednie oddziaływanie ognia - wszystko to, co uległo spaleniu bądź zniszczeniu na skutek oddziaływania płomieni i wysokiej temperatury STRATY POŚREDNIE Pozostałe straty związane z powstałym pożarem (okopcenia, zniszczenia mechaniczne obiektów, zalania etc.)

47 Koszty pożarów (4)

48 Koszty pożarów (5) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Koszt jednostkowy ofiary śmiertelnej w odniesieniu do kosztów działania instytucji i służb państwowych (2012) Koszt jednostkowy ofiary śmiertelnej w odniesieniu do utraty przyszłych dochodów budżetu państwa (2012) zł jednostkowy zł jednostkowy PRZYBLIŻONY KOSZT JEDNEJ OFIARY ŚMIERTELNEJ POŻARU zł jednostkowy

49 Koszty pożarów (6) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Koszt jednostkowy ofiary osoby śmiertelnej rannej w odniesieniu (w odniesieniu do kosztów do kosztów działania instytucji i służb państwowych) (2012) Koszt jednostkowy ofiary osoby śmiertelnej rannej w odniesieniu (w odniesieniu do utraty do utraty przyszłych dochodów budżetu państwa) (2012) zł jednostkowy b.d. zł jednostkowy PRZYBLIŻONY KOSZT JEDNEJ OFIARY RANNEJ POŻARU zł jednostkowy

50 Koszty pożarów (7) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Straty bezpośrednie pożarów oszacowane przez dowodzących działaniami (2012) zł jednostkowy

51 Koszty pożarów (8) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Koszty pożarów w działalności TU

52 Koszty pożarów (9) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Przybliżony koszt jednej ofiary śmiertelnej pożaru (2012) zł jedntkowy 565 jowy zł jedntkowy Przybliżony koszt jednej ofiary rannej pożaru (2012) zł jednosowy wy zł jednosowy Straty bezpośrednie w przeli-czeniu na jeden pożar (2012) zł jednosowy owy zł jednosowy Koszty pożarów w działal. TU przeliczeniu na 1 szkodę (2012) zł jednosowy owy zł jednosowy Koszty pożarów w postępow. przygotow. Art (2011) 316 zł jednosowy owy zł jednosowy RAZEM zł jednostkowy

53 Koszty pożarów (10) Rzeczywiste koszty pożarów są trudne do oszacowania Patologia oszustw powodujących uszczuplenia podatku od towarów i usług jest poważnym problemem dla Unii Europejskiej i też Polski. To zjawisko przestępcze tworzy problemy natury fiskalnej, moralnej i kryminalnej, destabilizuje procesy konkurencyjności gospodarczej. W publicystyce i literaturze specjalistycznej od kilku lat w szacunkach oszustw podatkowych podawane są straty 250 mld euro ponoszone rocznie przez państwa UE, w tym 60 mld euro w podatku VAT. R. Bełdzikowski, Kontrola skarbowa. Uprawnienia, struktura, skuteczność, Difin, Warszawa W POLSCE OCENIA SIĘ, ŻE STRATY BUDŻETU PAŃSTWA Z TYTUŁU OSZUST PODATKOWYCH SIEGAJĄ OK. 4 MILIARDÓW ZŁOTYCH ROCZNIE

54 Koszty pożarów (11)

55 Koszty pożarów (12) OFIARY RANNE I ŚMIERTELNE Wymierne koszty dla Państwa pociągają za sobą ofiary śmiertelne oraz osoby ranne w pożarach Zgodnie z danymi brytyjskimi koszt śmierci jednego człowieka szacuje się na kwotę ok. 780 tys. funtów, co odpowiada ok. 3,7 mln zł. [1] Jedna osoba ranna pociąga za sobą koszty w wysokości przeciętnie 92 tys. funtów, co odpowiada ok. 432,4 tys. zł. [2], [3] [1] 1 GBP = 4,7 PLN [2] j.w. [3] Safer Communities: Towards Effective Arson. The Report of the Arson Scoping Study, Home Office, 1999.

56 Prognozy na przyszłość w zakresie bezpieczeństwa pożarowego

57 Prognozy bezpieczeństwa pożarowego Według prognoz naukowców pożary pomimo rozwoju nauki i technologii jeszcze przez kilka stuleci będą pozostawały w głównym obszarze zagrożeń w życiu człowieka Źródło: N. Bruschlinsky, S. Sokolov, P. Wagner, Ryzyko pożarowe i zapobieganie pożarom dzisiaj i prognozy na przyszłość, [w:] P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć, Czerwona księga pożarów, CNBOP-PIB, Józefów 2014.

58 Prognozy bezpieczeństwa pożarowego Według bardzo ostrożnych ocen szacuje się, że pożary przynoszą straty w wysokości ok. 1 % PNB wszystkich państw świata. Innymi słowy, wszyscy pracujemy przez 3-4 dni w roku, by zrekompensować straty powstające podczas pożarów. Przewiduje się, że do połowy XXI wieku koszty pożarów wzrosną do ok. 1,5 1,7 % PKB wszystkich państw świata. Unifikacja wyrobów oraz technologii, zarówno w Europie, jak i na całym świecie, będą przyczyniać się do powstawania pożarów w podobnych okolicznościach i z podobnych przyczyn w różnych regionach naszego globu.

59 Wnioski: Według prognoz naukowców pożary jeszcze przez wiele lat będą jednym z głównym zagrożeń w życiu człowieka Trudność w szacowaniu kosztów pożarowych przyczynia się do pomijania tego zagadnienia w analizach dotyczących bezpieczeństwa pożarowego Szacowania kosztów pożarów jest złożonym procesem wymagającym wdrożenia metodologii ich badań oraz zaangażowania wielu instytucji Ujawnione koszty pożarów - tylko w kilku wybranych obszarach! - potwierdzają, że mają one znaczący wpływ na budżet państwa Znajomość rzeczywistych kosztów pożarów pozwala właściwie ocenić wpływ zagrożeń pożarowych na bezpieczeństwo społeczne i gospodarcze kraju Znajomość rzeczywistych kosztów pożarów pozwoli właściwie zaplanować zadania w obszarze zapobiegania pożarom oraz ich skutkom Znajomość etiologii pożarów pozwala właściwie planować skuteczne działania w obszarze prewencji pożarowej i zapobiegania przestępczości z udziałem ognia Rzetelna diagnoza sytuacji (analizy statystyczne) połączona z analizami CBA (Cost/Benefit Analysis) pozwala na przygotowanie i wdrożenie właściwych programów profilaktycznych, które mogą przyczynić się do ograniczenia liczby ofiar pożarów oraz strat pożarowych Jednym z głównych filarów bezpieczeństwa pożarowego we współczesnym świecie jest tzw. prewencja społeczna, a więc budowania świadomości o zagrożeniach pożarowych z udziałem lokalnych społeczności, władz samorządowych, instytucji państwowych oraz innych podmiotów (towarzystw ubezpieczeniowych, organizacji pozarządowych, organizacji społecznych, firm etc.)

60 Pytania?

61 Idea Programu

62 Efektywność - holenderski problem? audyt efektywności holenderskiego systemu ochrony ppoż. (2008 r.) M M x1000 kosten brandweer nakłady finansowe schade straty pożarowe doden śmiertelne ofiary gewonden ranni w wyniku reddingen door brw liczba osób uitrukken liczba wezwań na Straż Pożarną pożarów pożarów uratowanych do pożarów rządowy projekt pod nazwą Strategiczna Podróż Holenderska Straż Pożarna 2040, którego celem jest optymalizacja wydatków oraz poprawa efektywności funkcjonowania systemu ochrony ppoż.

63 Czy można to zmienić? - W Wigilię i dwa dni świąt straż pożarna łącznie do wszystkich zdarzeń wyjeżdżała 2438 razy, czego 654 razy do gaszenia pożarów, w których zginęło 15 osób, a 37 zostało rannych - powiedział rzecznik komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej Paweł Frątczak ( ). - Najtragiczniejszy był pierwszy dzień świąt, kiedy w 201 pożarach zginęło aż 11 osób, a 12 zostało rannych - podkreślił. - Trudno na razie powiedzieć, co było przyczyną tych pożarów, ale większość z nich wybuchła w nocy. Takie pożary mają to do siebie, że są bardzo późno zauważane i zgłaszane do straży pożarnej, stąd też szanse uratowania kogokolwiek maleją niemal do zera stwierdził ( ). Źródło:

64 Po co ten Program? (1) Pomimo bardzo intensywnego rozwoju ochrony ppoż. oraz KSRG znaczących inwestycji finansowych usprawnień organizacyjnych doskonalenia systemu szkolenia istotne zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych jednostek ochrony ppoż. liczba pożarów utrzymuje się na stałym poziomie (średniorocznie 166 tys.) Nadal liczba ofiar śmiertelnych pożarów utrzymuje się na stałym poziomie (średniorocznie 550+) liczba ofiar rannych pożarów stale rośnie (średniorocznie 3,5 tysiąca) szacunkowa wartość bezpośrednich strat pożarowych rośnie (średniorocznie ok.1 mld zł) ze wskaźnikiem 1,53 ofiary śmiertelnej na 100 tys. mieszkańców * Polska jest jednym z krajów o najwyższym poziomie śmiertelności w pożarach Zgaś ryzyko. * World Program Fire Statistics ograniczenia Centre liczby (Bulletin ofiar No. pożarów 28)

65 Po co ten program? (2) Czy można odwrócić te niekorzystne trendy i wskaźniki pożarowe? możliwe

66 Po co ten Program? (3) misja vs. narzędzia do jej realizacji (1)

67 Po co ten Program? (4) misja vs. narzędzia do jej realizacji (2) Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; 3) prowadzenie działań ratowniczych. Dz.U nr 81 poz. 351 Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej

68 Po co ten Program? (5) paradoks sytuacji najwięcej - bo aż 80% wszystkich przypadków śmiertelnych pożarów oraz zatruć CO - ma miejsce w obiektach mieszkalnych, czyli w miejscach, gdzie co do zasady czujemy się najbezpieczniej najwięcej ofiar pożarów ginie przed przybyciem Straży Pożarnej - z czego 80% poniosło śmierć, pomimo dotarcia jednostek ratowniczych na miejsce zdarzenia w czasie do 15 min (do 10 min - miasta na prawach powiatu) tragizm sytuacji potęguje świadomość, że: większości tych pożarów/zatruć CO oraz ich ofiar można było zapobiec istnieją niedrogie i sprawdzone rozwiązania ograniczające liczbę pożarów /zatruć CO oraz ich ofiar

69 Po co ten Program? (6) Potencjalne trudności w osiągnięciu założonych celów Programu: mieszkania i domy prywatne pozostają praktycznie poza nadzorem służb publicznych (ale istnieją instytucje, które mają znaczący wpływ, np.: spółdzielnie mieszkaniowe, administracje osiedli mieszkaniowych, deweloperzy, korporacja kominiarska - naturalni partnerzy Programu) osiągniecie celów Programu w znacznej mierze polegać będzie na kształtowaniu odpowiednich nawyków i postaw adresatów Programu (aby bezpieczeństwo pożarowe stało się przedmiotem codziennej troski i zainteresowania) indywidualna domena bezpieczeństwa - obszar, na który organy państwowe mają ograniczony wpływ ochrona przeciwpożarowa > działania Straży Pożarnej

70 Po co ten Program? (7) Od zauważenia do zgaszenia Czas zauważenia Alarmowanie i dojazd Gaszenie dojazd dysponowan. alarm zauważenie pożaru Zgłoszenie

71 Dlaczego warto i trzeba? bo te działania się opłacają - przynoszą wymierne rezultaty - doświadczenia wielu państw + sukcesy PSP z Nie dla czadu - wyeliminowanie wstydliwego zapóźnienia (pomimo ogromnego potencjału PSP) inni już to dawno robią z dużym sukcesem - wymagają niewielkich nakładów finansow. ( duży projekt prewencyjny zamiast kolejnych 2 pojazd. ) - nie trzeba niczego robić zamiast, lecz równolegle do obecnie realizowanych zadań bo to poprawi bezpieczeństwo pożarowe - obniżenie liczby pożarów oraz ich ofiar pożarów - ograniczenie (materialnych) strat pożarowych - obniżenie niekorzystnych wskaźników pożarowych bo to wzmocni pozytywny wizerunek PSP - w oczach opinii publicznej - przed decydentami - Po co tyle inwestycji w PSP, skoro one nie przynoszą proporcjonalnych rezultatów? - bardziej efektywne wykorzystanie strażaków systemu zmianowego

72 Po co ten Program? (8) Działania interwencyjne vs. prewencyjne Straży Pożarnej (oczekiwania społeczne vs. realne możliwości) Rodzaj zagrożenia Działania interwencyjne Działania prewencyjne na drogach PSP Policja, RBRD, Insp. Transportu Drogowego chemiczne i ekologiczne PSP Inspektoraty i Fundusze Ochrony Środowiska wodne PSP WOPR wypadki przy pracy PSP Państowa Inspekcja Pracy medyczne PSP PCK, Ministerstwo Zdrowia pożary PSP PSP działania prewencyjne (również w zakresie prewencji społecznej) Straży Pożarnej powinny skupić się przede wszystkim na zagrożeniach pożarowych - co wydaje się oczywiste Zgaś (zgodne ryzyko. z oczekiwaniami Program ograniczenia społecznymi liczby ofiar oraz pożarów realnymi możliwościami)

73 Cele Programu (1) Nadrzędny cel Programu znacząca poprawa bezpieczeństwa pożarowego w obiektach mieszkalnych w Polsce w szczególności zmniejszenie liczby ofiar pożarów, zarówno śmiertelnych jak i rannych przy wykorzystaniu szerokiej palety działań o charakterze systemowym i przy zaangażowaniu wszelkich podmiotów, mogących wnieść wartość dodaną i gotowych wesprzeć realizację Programu w taki sposób, aby: nie przekreślać pomysłów i przedsięwzięć realizowanych przez różne jednostki i instytucje, lecz inspirować, wzmacniać i koordynować ich działania

74 Cele Programu (2) Cele główne Jako dwa główne cele do osiągnięcia do roku 2024 przyjęto: ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych pożarów o co najmniej 30 % do roku 2024 (cel powinien być osiągnięty względem roku 2012 (565 ofiar śmiertelnych) - co oznacza nie więcej niż 395 ofiar śmiertelnych do roku % ograniczyć liczbę ofiar rannych pożarów o co najmniej 30 % do roku cel powinien być osiągnięty względem roku 2012 (4186 ofiar rannych) - oznacza nie więcej niż 2930 ofiar rannych do roku %

75 Cele Programu (3) roczne koszty pożarów wynoszą ok. 1% PKB światowej gospodarki!!! CTIF (2010) Cele pośrednie Obok celów głównych, zdefiniowano również następujące cele pośrednie: ograniczyć liczbę pożarów w obiektach mieszkalnych ograniczyć wartość strat materialnych powodowanych przez pożary wzmocnić znaczenie prewencji pożarowej lepiej zapobiegać niż interweniować zwrócić uwagę społeczną na powagę zagrożeń pożarowych wzmocnić poczucie samo odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo zbudować koalicję instytucji oraz osób na rzecz poprawy bezpieczeństwa pożarowego

76 Realność celów doświadczenia zagraniczne w Anglii w latach udało się doprowadzić do*: spadku liczby interwencji straży pożarnej o 40 % spadku liczby interwencji pożarowych o 48% spadku liczby pożarów w budynkach o 39% spadku liczby pożarów drobnych o 44% spadku liczby ofiar śmiertelnych pożarów o 30 % Ostatnie dane wskazują na utrzymywanie się trendu spadkowego! * Raport KU PRZYSZŁOŚCI Wnioski z przeglądu efektywności i działalności organów straży pożarnych w Anglii, opracowanego przez Sir Ken Knight, opublikowanego 17 maja 2013 r. w Estonii w latach udało się ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych pożarów o 50%

77 Priorytety i kierunki działań (1) Obszary bezpieczeństwa człowiek budynek działalność ratownicza system co godzinę 8 osób umiera z powodu pożaru, a kilkanaście odnosi obrażenia CTIF (2010)

78 Priorytety i kierunki działań (2) Obszary bezpieczeństwa Człowiek świadomość zagrożenia (wśród społeczeństwa oraz ratowników) i kształtowanie bezpiecznych zachowań profilaktyka pożarowa obiektów mieszkalnych Budynek doskonalenie standardów bezpieczeństwa dla konstrukcji budynków - eliminujących największe zagrożenia w warunkach pożaru doskonalenie standardów bezpieczeństwa dla materiałów służących wyposażeniu wnętrz promowanie bezpiecznych urządzeń i systemów technicznych w budynkach

79 Priorytety i kierunki działań (3) Obszary bezpieczeństwa Działalność ratownicza czas dojazdu wyszkolenie wyposażenie bezpieczeństwo ratowników (strażaków) zwiększenie skuteczności działań gaśniczych System koordynacja działań zmierzających do ograniczenia liczby ofiar pożarów legislacja - ustawy, rozporządzenia i prawo miejscowe finansowanie - wypracowanie mechanizmu finansowania działań zmierzających do ograniczenia ofiar pożarów promocja i wspieranie Programu doskonalenie systemu ratowniczego monitoring, ocena i reagowanie (na zaobserwowane trendy, problemy, zjawiska wpływające na bezpieczeństwo) badania i rozwój corocznie w całej Europie odnotowuje się ok pożarów, w wyniku których ginie ok osób!!! CTIF (2010)

80 Charakter planowanych działań (1) Dla osiągnięcia celów programu, niezbędne będzie podjęcie w każdym obszarze działań o charakterze: technicznym (bezpieczne urządzenia, wyposażenie oraz budownictwo + system powiadamiania ratunkowego, wyposażenie techniczne służb ratowniczych) legislacyjnym (zmiana przepisów prawa oraz jego egzekwowanie - prewencja techniczna) edukacyjnym (dostarczenie wiedzy/informacji oraz wzrost świadomości - prewencja społeczna)

81 Charakter planowanych działań (2) Dla osiągnięcia celów programu, niezbędne będzie podjęcie w każdym obszarze działań o charakterze: Priorytet Budowanie świadomości o zagrożeniach i kształtowanie bezpiecznych zachowań Człowiek Kierunki działania Edukacja Nadzór/legislacja Technika organizowanie konkursów na najlepsze inicjatywy ukierunkowane na poprawę bezpieczeństwa pożarowego na poziomie lokalnym wprowadzenie zadania Prewencji społecznej do budżetu państwa oraz dokumentów strategicznych stworzenie portalu edukacyjnego o tematyce pożarniczej, skierowanego do: dzieci - gry edukacyjne; młodzieży i dorosłych - nowinki techniczne, ciekawostki, porady itp.

82 Małe inwestycje w duże bezpieczeństwo - przykład zabezpieczenia przed pożarem/co vs. zabezpieczania antywłamaniowe zwykle: nic (w Polsce) a wystarczy chociaż zainstalować: zwykle: solidne stalowe drzwi z wielopunktowymi zamkami, żaluzje antywłama - niowe, kraty w oknach, system alarmowy czujkę dymu + czujnik tlenku węgla lub ok. 200 PLN!!! czujnik dwufunkcyjny - dymu i tlenku węgla Pamiętaj! Do antywłamaniowego systemu alarmowego można podłączyć również: - czujkę dymu - czujnik tlenku węgla - czujnik gazu - czujnik zalania wodą I wszystkie te urządzenia podłączyć do stacji monitorującej 200 PLN 4000 PLN mała inwestycja w duże bezpieczeństwo vs. duża inwestycja w duże bezpieczeństwo

83 Zasady wdrażania Programu

84 Zadania statutowe Zasady wdrażania Programu PROGRAM org. konkursów na najlepsze inicjatywy mające na celu poprawę bezp. pożarowego na poziomie lokalnym zmiana zasad sporządzania informacji ze zdarzenia wykorzystanie rzeczywistości wirtualnej w procesie szkolenia ratowników i dowódców prelekcje strażaków z zakresu bezpiecz. pożarowego w szkołach

85 Struktura wdrożeniowa Programu (1) Komendant Główny PSP Komitet Sterujący Programu Pełnomocnik Komendanta ds. Programu Sekretarz Komitetu Sterującego Etatowy Zespół ds. Programu Sekretariat Komitetu Sterującego KG PSP KW PSP Szkoły PSP / CNBOP-PIB / CMP KP/KM PSP

86 Struktura wdrożeniowa Programu (2) Komendant Wojewódzki PSP Komitet Sterujący Programu Koordynator Programu Sekretarz Komitetu Sterującego Etatowy lub nieetatowy Zespół ds. Programu ds. Programu Sekretariat Komitetu Sterującego KW PSP KP/KM PSP

87 Struktura wdrożeniowa Programu (3) Komendant Powiatowy/Miejski PSP Komitet Sterujący Programu Koordynator Programu Sekretarz Komitetu Sterującego Nieetatowy Zespół ds. Programu ds. Programu Sekretariat Komitetu Sterującego KP/KM PSP

88 Zasady finansowania Programu Dwa podstawowe źródła finansowania: wewnętrzne - projekty i zadania realizowane w ramach statutowej działalności instytucji publicznych (rządowych, samorządowych i pozarządowych) zaangażowanych w realizację Programu zewnętrzne - dotacje celowe, środki unijne, środki Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, środki od sponsorów, inne. szczegółowe zasady finansowania zostaną określone dopiero dla poszczególnych projektów, przedsięwzięć i zadań realizowanych w ramach Programu

89 Główne ryzyka Biorąc pod uwagę cele Programu, skalę oraz planowany czas trwania (10 lat), jego realizacja obarczona będzie sporym ryzykiem nie osiągnięcia zamierzonych celów: ryzyko akceptacji wewnętrznej niechęć do realizacji Programu w środowiskach przewidzianych do jego realizacji (niechęć ta może wynikać: z niezrozumienia idei Programu, ze strachu przed nowymi zadaniami, z dużego obciążenia dotychczasowymi zadaniami itp.) ryzyko zasobów ludzkich źle dobrany zespół ludzi do realizacji i nadzoru nad Programem (kwalifikacje, motywacja i predyspozycje) ryzyko wsparcia brak lub niewystarczające wsparcie ze strony decydentów w instytucjach zaangażowanych w realizację Programu (wiele instytucji publicznych w Polsce ciągle nie jest jeszcze zorientowane na osiągnie zamierzonych celów - sukces/wyniki, lecz na administrowanie samo w sobie) ryzyko zasobów finansowych zbyt niski poziom finansowania w stosunku do skali przedsięwzięcia (środki zewnętrzne i własne)

90 Działalność interwencyjna Prewencja społeczna Prewencja techniczna Wnioski Po osiągnięciu pewnego poziomu, dalsze inwestowanie w system reagowania, nie przełoży się na proporcjonalne (do ponoszonych nakładów) organicznie liczby ofiar pożarów - konieczne są działania innego rodzaju. Istnieją skuteczne, sprawdzone i niedrogie środki i sposoby poprawy bezpieczeństwa pożarowego w obiektach mieszkalnych. Realizacja Programu Zgaś Ryzyko powinna doprowadzić do: - obniżenia liczby ofiar pożarów w Polsce - zbudowania III filaru ochrony ppoż. Dla osiągnięcia celów Programu niezbędne są: - intensywne i skoordynowane działania wielu instytucji (a nie tylko Straży Pożarnej) - determinacja osób odpowiedzialnych za kształt ochrony ppoż. - przyjęcie liczby ofiar, jako głównego miernika bezpieczeństwa pożarowego - skoncentrowanie uwagi na obiektach, gdzie ginie najwięcej ludzi - obiekty mieszkalne - zbudowanie świadomości - sam muszę zadbać o swoje bezpieczeństwo (Straż Pożarna pomoże mi - pod warunkiem, że zdąży) Ochrona ppoż.

91 Pytania?