sa Sserbow na leto Z nakładom Madicy Serbskeje. W Kommißiji M. Lsmolerja.

Transkrypt

1 Protyka sa Sserbow na leto co^ > (^a ^plhcwnja " Z nakładom Madicy Serbskeje. '% :?r>ytir)5s! W Kommißiji M. Lsmolerja. y Czischcz S s m o le r je z knihiczischczernje ro m aczicznym domje w Budyschinje.

2 2 W tutym leeze Po Khrystuszu, kotrez ma 365 dnjow, liezi ßo let: w o t stw o rje n ja ß w e t a , - w u sta je n ja julianskeje p ro ty k i , - czerpjenja a horjestacza K hrystußow eho , - spoczatka kschesczijanstwa w S s e rb a c h , w ot satozenja Budyschskeho tachantstw a , - spoczatka r e f o r m a z i j e , - n a ro d a k ra la A lb e rta , - satozenja M aczizy S serb sk eje Z y r k w i n l k e l e i n e s n a m j e n j a. W porjedzenej W stare j H rje h o rjo w ej p ro ty z y : julianskej p ro ty z y : sto ta l i c z b a w obw öd ß t ö n z a rom ske danske czißko C.... pißm ik njedzelski..... E. XXVI.... e p a k ty...v I I h a p rl.... ju tro w n ic z k a h a p r nov njedzela a d v e n ta not). S a e z r n i e z e t z l ö n z a a m c s t a c j k a. W lecze ßo ßkünzo dw öjzy pjerschczenojcze saczmi, w naschich stronach Pak zane saczmicze widzecz njebtldze. ^ P re n je ß tönzow e saczmicze ßo 1. febr. p o d a a ßo s zyka popokdnju 6 h. 2 3 m. sapocznje. W idzecz budze w zentraln ej A m erizy, w pokodnischej A m erizy s w uw saczom naranscheho a pokodnischeho nakönza, a n a juznoranschich pobrjohach, w pokodnischej pokojzy w ulkeho ozeana a n a juznoranschich australskich po brjohach. S aczm ic^ow y konz je w nozy 12 h. 9 m. D rn h e ßkönzow e saczmicze ßo 2 9. ju lija stanje, je widzecz n a w jeczornym afrikanskim pschim orju s w uw saczom jeho poknözneho a ju zn eh o dzela w atlantiskim o z e a n je, w ju z n e j Pokojzy pokn ö zn eje E m e riti a w zen traln ej A m erizy. S a p o c z n je ß o s zyka popokdnju 2 h. 2 m., pjerschczenjojte je w o t 3 h. 4 m. popokdnju hacz w jeczor do 6 h. 5 0 m., könz w osm je w jeczor 7 h. 52 h. W le e z e M a r s d" k n j e j i. M a rß o w e le ta ß u böte ßuche hacz w kozne; ru n jez ß o s czaßam i deschczuje, ß u to la M a r ß o w e leta s w jetscha ßuche byke. N a l e c z o je ßuche, hrube a sym ne, m a hacz do 9. ju n ija dziw je w etry a w jele m rösow, kiz ß u j a r a schködne. L e c z o je tak horze, so ßo d ru h d y w leß u ßuche d rje w o ß am e w o t ß ebje sap a li; tez nozy ß u j a r a czopke, reki a studnje w odu shubjuja. N a s y m a je tez böle ßucha hacz wközna, d u z ßo w ino radzi. D o 1. ad v en ta njendze ßneh, a hacz ru n je z w oktobrje d ru h d y m jersnje, je to la N ovem ber s w jetscha czopkh. S y m a je khetro sym na, zyle n jew o b stajn a, böle ßucha hacz wközna. S c h t y r i l e i n e e z a tz y. S ap o czatk nalecza: 2 0. m erza dopoldnja 9 hodz. - lecza: 21. ju n ija d opoldnju w 5 hodz., najdleschi dzen. - n asy m y : 22. septem bra popotdnju 8 hodz. - sy m y : 21. dezem bra pop. 2 hodz., n ajkrütschi dzen. W porjedzenej H rje h o rjo w ej P ro ty z y : 1 0. m erza 9. ju n ija 1 5. septem bra 1 5. dezem bra b o ra n, Jff* byk, t * dw öjnikaj, H E ra s, : 1 0. haprleje : 2. haprleje : 1 5. haprleje ; 7. h a p rle je. S c h t y r i k w a t e m b r y. R em iniscere ß w j. T ro jiz y kschiza L uzije la w, knjezna, tsh w a h a, M v schkorpion, J n t r y : W starej julianskej p ro ty z y : 5. m erza 2 4. ju n ija 1 7. septem bra 1 7. dezem bra. tselnik, ß i kosorözk, w ödny m uß, L rybje : 3 0. m erza : 12. h ap rleje : 3. haprleje : 2 3. h ap rleje. A b b r e v i a t n r y a b o p s c h i k r ö t s c h e n j a s t l o w o w. ßtonzo, meßaczk, pokny m eßaczk, C poß le n i b ertlik, m to d y m eßaczk, 3 p re n i bertlik, skhadz. skhadzenje, khow. khow anje, d o p. d o p o td n ja, p o p. p o p o k d n ju, h. h o d z in a, m. m in n tn. Macstcznych spißow czißko 9^.

3 Dny. Porjedzena protyka. Evangelskci. i K atholska. Nowe leto Nowe le to Maicharja Makarija V. J a n u a r, wulki rözk, ma 31 dnjow. O skhadz.i khow. h. m. h. m. II II D skhadz. khow. h. m. h. m pjatk 2 ßobota Qj, 1 tydzen 3Jfat. 2, njedzela n. p.n.l.o njedz.p.n.l pöndzela Balzarja Tita wutora Simeona Telesfora A ßrjeda 3 kralow Swj.3kral A schtwörtk Luzijana Lucijana pjatk Erharda Severina >*» ßobota Czesczimera Julijana rf? tydzen Luk. <!, njedzela l.n.p 3k.Z 1.n.po3kr dop. 11 pöndzela Aloysije Hygina wutora Reinholda Arnosta ßrjeda Hilarija Bohumera iwř schtwörtk Felixa Hilarija pjatk Bohuwera Paw. poz ßobota Erdmuty Marcella tydzen. J an. 2, > u. 17 njedzela 2. n. p. 3 kr. 2.n.p. 3kr HE pöndzela Felizity Stoi s. Petra HE wutora Priski (v) Kanuta ßrjeda Fabian, Seb. Fab. a Seb schtwörtk Hanze Hanze r pjatk Winzenzija Wincencija jf ßobota Kharity Marije r t njedzela 4. tydzen. M a l. 8, nj.p.3kr. 3.n.po3kr rht' dop Pöndzela Paw. wob. Paw. wobr wutora Polykarpa E Polykarpa ßrjeda Jan Khrysost. Jan Khrysost W v schtwörtk Karl wulki Karl wnlki pjatk Theobalda Franca Sal J f 5 40 pop. 30 ßobota Adelgundy Martina OJE ttjbjjen. M -t. 8, njedzela 4.n.p o 3 k r. 4.n.p o 3 k r K e r m a u K i a s ft o t n e w i k i p y taj sady na itro n om aj 17 a 18. Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. D M lody meßaczk, 3. jan. rano w 7 h. 3 m pokasuje na liwke wjedro a ßneh. 5 P ren i bertlik. lo.jan. w nozy 1 0 h. 46 m. symu Potny meßaczk, 18. jan. wjeczor 9 h. 17 m. je wetrojty a pschemenjazy. P oßledni bertlik, 25. jan. wjeczor 9 h. 9 m., saßo je symn hrojy. Stoket protyka. S wopredka sym ne, mutne a dejchezvjte wjedro, 16. lodojta jym a, w ot 2 0 hacz do 27. ßneh, Potom deschcz a ßneh hacz do könza. W ot 2. hacz do 1 0. januara jap itzow an je ptzvw, w ot 10. hacz do 8 1. ptzyczi Borot. Maspovknjevja.

4 4 IHI Februar, m a lt) tö $ f, m a 28 dnjow. O skhadz. i thow. t). m. 1b. m. Porjedzena protyka. - o 5 1 2) Dny. he sthadz. thow Evcmgelska. Katholska. 4 21b m. b iu 1 pöndzela Brigna # Jgnaca A routora Mar. wncz Czist. s. M A ßrjeda Anscharija Blazija MB» schtwörtk Veronika Handr. Kors MB» *< pjatk Agaty Agaty MB» ßobota Dorotheje Dorotheje <4L tydzen. M a l. 13, njedzela 5.n.po3kr. 5.n.po3kr pöndzela Honorata Jan z Math dop. 9 wutora Apolonije H Apolonije ßrjeda Scholastika Scholastika schtwörtk Ensrosiny Adolsa pjatk Jordana Eulalije ßobota Eulalije Benigna POP tydzen. M a l. 20, njedzela Septuages. Septuages pöndzela Faustina Siegfrieda wutora Onesima JulianyJ.M ßrjeda KonstanzijeT) Fintana Sf schtwörtk Konkordije Simeona pjatk Susany Mansuet B ßobota Leberechta Eleutherija kh tydzen. Lut. 8, njedzela Sexagestm. Sexagefim rhs pöndzela Petra st. Petra st Wo dop wutora Lazara Petr.Dam.w Wo ßrjeda Mathiaßa ^ Mateja jap Je? schtwörtk Viktora Waloory I k pjatk Jonaßa Mechtildy Qj ßobota Vollbrechta Leandera Qjt tydzen. Bus. 18, njedzela lo u^nguag.o inguages A Sermanki a skötne roifti pytaj fnbt) na stronomaj 17 a 18. Weßaczkowe pschemenjenje a wjedro. D M Iody meßaezt, 1 febr. wjeczor 9 h. 14 m., s njewidjom nym sac^miczom ßtonza blute wjedro pschin>eße. ) P röni bĕrttif, 9. febr. dopoldnja 8 h. 25m,ßot wtöznemu wjedru thila. P o ln y mefjucflf, 17. febr. dopoidnja 11 h 11 m, smeje blute a deschczowate wjedro. ^ P oßlcd ni bĕrttif, 24. febr. rano 4 h. 4 4 m, ma routte wetry. Stoketna protpka. S woprĕdta mroezne a deschezojte wjedro. w ol 19 harz do 18. ßneh a roetr, Potom fpnta; 21. ßo deschczik dze a Potom jaßo ßneh a thetra iym a sczehuje. 1. febr.: prcnja tcrmija grüntfkcho dnwka. Aaspomnjenja.

5 Dny. Porjedzena Evcm gclska. protyka. K atholska Her, naletnik, ma 31 brtjoto. O jkhadz. I khvw. h. m. h. m. j2 g 2) S B skhadz. = khow. SS.E h. m. t). m. 1 pöndzela Albina Alvina A wutora Pöstnizy Pöslnicy ßrjeda Popjl. ßrj.G Pop. srjeda schtwörtk Hadrijana Kazimera kr <+< pjatk Friederika Theofila »HP ßobota Fridolina Fridolina Hf lydzey. M al. 4, njedzela Jnvocav. 1. n pofta pöndzela Filemona Longina WP wutora Rebekki Franciski flwp 8 1 dop. 10 ßrjeda Kwatember Suche dny schtwörtk Rosiny H Eulogija pjatk Hrjehorja Hrjehorja w ßobota Salomona Nikofora J g li. tydzen M a l. 15, njedzela Reminisc. 2. n. p o fta HE pop pöndzela Khrystosa Longimana SS wutora Henrietty Heriberta B m ßrjeda Pok tzrjeda Patricija B i f schtwörtk Anselma (5) Cyrilla pjatk Josefa Jos., zast.jez kh ßobota Joachima Joachima kh tydzen. Luk. 20, njedzela Oculi 3 n. p o fta Wo pöndzela Kasimera Oktavijana dop wutora Eberhard«Oty J? ßrjeda Gabriela Gabriela Jtf schtwörtk Marje psch.e M arije psch oje pjatk Kastula Ludgera sje ßobota Ruperta Ruperta lydzen. J a n. 15, njedzela L ätare 4. n. p o fta pop. 29 pöndzela Eustachija Eustachija wutora Guida Quirina ßrjeda Detla Guida KermanKi a skötne wiki pytaj sady nn stronomaj 17 a 18. Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. 1D> Mkody meßaczk, 3. merza popokbnju 12 h. 57 m., na pschemenjaze wjedro pokasuje H P ren i bertlik, 11. merza popold n ju 4 h 28 m m am okrosym ne wjedro. ftß o tn i) meßaczk,>18. merza w nozy 10 h. 28 m nacßini beföcj a m'etw'ite wjedro. (Ej[ P oßled ni bertlik,25. merza, popokbnju 1 h., mozemy ßo dobreho wjedra nadzijecz. Stotetna prolyka. M erz ßo je symnym i dnjemi sapocznje a to rano, wjeczor taje; 8. a 9. deschczik a ßneh; w ot 10. hacz do 21. rjenjc, w nozy jara syma. 81. m erza: prenja lermija krajneje renty. Maspomnjenja.

6 Dny. 1 schtwörtk 2 pjatk 3 ßobota Porjedzen a protyka. E vangelska. K atholska. Theodora Huga Rosam. Agapy U Haprleja, jutrownik, ma 30 dnjow. k>frz.j.p.wob. Richards O jkhadz. I khow. h. m. ; h. m. t f SS« ih? fhf D jkhadz. khow. fj. m. h. m tydzen. J a n. 8, njedzela Judica 5. n. posta pöndzela Maxim a Vinc. Ferrer wutora Jrenäa Cölestina t i ßrjeda Cölestiny Hermana dop. 8 schtwörtk Liborija Alberta H pjatk Bogißlawa Marije Kleof E ßobota Ezechiela ) Ecechiela tydzen. M at. 21, njedzela Palmar 6. nj. posta pöndzela Eustorchija Julija Pop wutora Justina Hermenegildy ßrjeda Tiburzija Tiburcija schtwörtk Selen.schtw. Zeleny scht kh pjatk Czichi pjatk Wulki pjatk r*i ßobota Rudolfa <Z Aniceta Wh tydzen. M ark njedzela l.tzwj.j. l.s.dz.jutr Jto pöndzela 2.tzwj.jutr. L.s.dz.jutr wutora Sulpizija Viktora dop ßrjeda Benedikta Anselma schtwörtk Sotera Sotera a Knj pjatk Jurja C Jurja LZ ßobota Alberta Adalberta j C tydzen. J a n. 20, njedzela OuaftmG. 1. n. p. jutr A 2 29 pop. 26 pöndzela Kleta Kleta HM» wutora Anastasija Anastasija HB» ßrjeda Vitale Vitala irtf schtwörtk Sibyle Petra M irtf pjatk Eutropija Katariny zm KermanKi a skötne wiki pytaj jndy na stronomaj 17 a 18. Wleßaczkowe pschemenjenje a wjedro. D M lody meßaczk, 2. hapr. rano 5 h. 2 4 m., budze jaßnea symne wjedro. ) P ren i bertlik, 10. haprl. dopokdnja 9 t). 27 m. je pschemenjaze wjedro. P o in y meßaczk, 17. haprl. rano 7 h. 25 tu. pjchinjeße wulki ivetr a deschczik. T P oßled ni bertlik, 23. haprl. nozy 10 h. 4 8 m. smejemy saßv wetr a deschczik. Stoketna protyka. Hacz do 10. nözne mjersnjenje, na to hacz do 23. liwke wjedro ja«stupi, potent saßo m rös a hrube wjedro hacz do 29., potent rjane dny. 1. h a p r l: 1. termija wopalen» skeje kotzq 30. haprl. 1. termija vokhodneho dawka. Maspomnjenja.

7 Dny. Porjedzena protyka. Evangelska. K atholska meja, rözow nik, ma 31 dnjow. O jkhadz.! khow. S ä h. m. h. m. IS D jkhadz. I khow. h. m. 1h. m. 1 ßobota Filip. Jak. D Filip a Jak thdzen J a n. 20, njedzela Mis. Dom. L.n.p.jutr pöndzela t namak. Nam. ksch wutora Florians Moniki ßrjeda Gottharda Pija V. b t t schtwörtk Dietricha Jana s Pfort »E 6 51 dop. 7 pjatk Bohumera Stanislawa E ßobota Stanißlawa Michala zjew t t thdzen. J a n. 1 6, njedzela Jubilate Z 3.n.p.jutr t t pöndzela Gordijana Antonije t t wutora Mamerta Mamerta pop ßrjeda Pankrazija Pankraca schtwörtk Servazija Servaca pjatk Khrystijana Bonisaca r*i ßobota Sofije Sofije Mr> tyd^en. J a n. 16, njedzela Cantate 4 tt. p pöndzela Jodoka Ubalda wutora Ericha Venancija ßrjeda Potenzijany Petra Cölest Qj schtwörtk Anastasija Bernarda dop pjatk Prüdensa Felixa ßobota Heleny Julijany thdzen J a n. 16, njedzela Rogate 1 5.n.p.jutr pöndzela Esthery Hana MB. 4H 1 3 pop. 25 wutora Hurbana Hurbana MB» ßrjeda Bedy Filipa irt schtwörtk Bojcstpicjc Bozestpieze mf pjatk Wylema Wylema im ßobota Manilija Maximina JłNř thdzen. J a n. 15, 26 16, njedzela Exarrdi 6. tt. p. jutr pöndzela Petronile D Petronile t t Kermanki a sstdtnc wiki pytaj sndy na stronomaj 17 a 18. WHaczkowe pschemenjenje a wjedro. M lod y meßaczk, 1. meje wjeczor 9 h 46 m., spodobne wjedro lubi. ) P r e n i bertlik, 9. meje w nozy 10 h. 37 m., na c^opkotu pokasuje. Pokny meßaczk, 18. meje popokdnju 2 h. 54 m. je khiödno a wközno. P oßled ni hertlik, 23. meje dopok- dnja 1 0 h. 3 4 m. smeje czopke a ptödne wjedro. M iod y meßaczk, 3 1. meje popokdnju 1 h. 26 m, njewjedro pschinjeße. Stoketna protpka. N a 1 a 2. rjenje, na 3. hrima«nje, na to saßo hrosne a mröczne wjedro hacz do 1 0., potent 3 dny mite wjedro; w nozy 18. lob, a potent hacz do 20. sym a; mot 21. hacz do 29. rjenje; 30. a 31. m rös. Maspomnjenja.

8 8 Dny. Porjedzena protyka. Evangelska. Katholska Junis, tzmaznik, ma 30 dnjow. c # s skhadz. h. m. ) khow. h. m. # skhadz. h. m. D khow. h. m. 1 wutora Nikomeda Juventa n ßrjeda Marcelina Erasma HE schtwörtk Erasma Klotildy HE pjatk Karpasija Quirina HE ßobota Bonifaza Bonifaza 3 5 0, 8 7 M tydzen. J a n 1 4, njedzela l.tz.tzwjatk. 1. s. swjatk pöndzela L.tz.tzwjatk 2. s. swjatk $ dop. 8 wutora Medarda ) Medarda $ Pop ßrjeda Kwatember Kwatember schtwörtk Amfrija Margarety r 6! pjatk Barnabaßa Barnabasa ^$b ßobota Basilida Basilida b tydzen. J a n 3, njedzela Sswj. troj. Swj.s.troj Je? pöndzela Elisäa Basilija wutora Vita Vita Qj ßrjeda Justina Benna schtwörtk Säurt) Boje ezeko A pjatk Arnolfa Mark.aMarc A ßobota Gervasija Gervas. a P A tydzen. Lnk. 16, njedzela 1. n.p.tz. tr p. swj pöndzela Albana Aloysija >* wutora Achaza E Paulinusa Pop. 23 ßrjeda Basilija Edeltrudy r$ dop schtwörtk Jana kschcz. Jana kschcz iw? pjatk Eulogija Prospera ßobota Jeremiaßa Jan a Paw tydzen. Lnk. 1 4, njedzela 2.N.P. tz.tr. 3. n. p. swj frfr pöndzela Josua Leo II., b wutora Petr a Paw. Petra Paw HE ßrjeda Pawol. w. D Paw. wop HE KermanKi a skötne tot6t Oötaj saht) na stronomaj 17 a 18. Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. H P ren i bertlik, 8. junija dopokd. 8 h. 2 m., wotm enjaze deschczowaze a ßkönczne wjedro pschinjetze. Pokny meßaczk, 14. junija w»ozy 10 h. Im tvajnu czopkvtu lubi. C P oßledni bcrtlik, 2 2. junija ratio 12 h. 2 4 m. smeje dale czopke wjedro. D M tody meßaczk, 3 0. junija raito 3 b. 55 m wustupi s wulkej czopkotu. Stotettta prolyka. M eßaz juntj ßo s mrösom savocznje, Potom ma mutne wjedro, 9 saßo m rös, na to hacz do könza stajnje czopto. 30. junija: druha termtja krajneje renty. Waspomnjenja.

9 Dny. Porjedzenc Evangelska. protyka. Katholska Julis, praznik, ma 31 dnjow. O skhadz. 1khow. t). in. tj. m. ) If skhadz. khow. h. m. h. m. 1 schtwörtk Theobalda Theobalda p HE pjatk Marje doma. Dom.s.Mar. 3 52> ßobota Kornelija Anatolij, bijk tydzen. Sitf. 15, L njedzela Z.ri.p. tz.tr. Droha krej I pöndzela isttifetma Cyr.a Meth wutora Jesaiaßa Dominika, m rh ßrjeda Willibalda ) Pulcheria, k ih. pop schtwörtk Kilijana Kilian, m ih pjatk Cyrila Veronik, k Sb ßobota Bohußlawa Rufina, 7 br Wo 4 56 dop. 28. tydzen. Lnk. 6, njedzela 4.n.p.tz.tr.B rikcius, m pöndzela Hendricha Jan Gualb wutora Marhaty Anaklet, b Qjt ßrjeda Bonavent. (g) Bonaventury schtwörtk Jap. dzel. Hendrich II A pjatk Rafaela S. Mar. Kar A ßobota Alexija Alexij, w tydzen. Luk.5, 1 li. 18 njedzela 5 n potz tr Kamill L- w pöndzela Rufiny Vincenc P wutora Eliaßa M arhata *rtf ßrjeda Praxedy $ Proxedes, k rff pop. 22 schtwörtk Marje Mad. Mar. Madl pjatk Apolinary Apolinar, b ßobota Krpstiny Khrystina, k tydzen. ^ M at. 5, 20 2ö. 25 njedzela 6 n potz tr 26 pöndzela ^ant) 27 wutora Marty 28 ßrjeda Pantaleona 29 schtwörtk jbealrizy D 30 pjatk Ruth 31 ßobota Morentiny Jakub jap. Hana, m. Pantaleon, m. Nazar, m. Martha k. Abdona, Sen. Jgnac s Lojol HE H E dop iicrmanrt a skätne rviki pytaj fnbi) na ftnmomnj 17 a 18. Weßaczkorve pschemenjenje a rojebro. ) P ren i bertlik, 7. juli>a dop. 2 h. 32 m, ßnano toetr a dcschcz. Pokny meßaczk, 14. julija rano 5 h. 52 m je pschemenjaze wjcdro. ^ P vßledni bertlik, 21. julija pop. 4 h. 8 m., dobre wjedro vschinjeße. D Mkody meßaczk, 29. jul pop. 4 h. 58 m., s njewidzom nym fa«czmiczom ßlönza, hrosy j iijewjedrami. Stoketna prolyka. S wopredka wodnjo a w nozy jara horzv, czehoz bla ßo nim aie wschednje hrim a a krupy Bija, to traje hacz do 12., potom hacz do 28 mroczno a khlödno f deschczikom; w ot 29. hacz do 31. trajny deschcz. 21. julija spoczatk ptzyczich dnjow. Wstspomnjenja. 2

10 10 Dny. Porjedzena Evangelska Anglist, Mjenz, ma 31 dnjow. protyka. Katholska. O skhadz. I khow. h. m. h. m. l - l 8 S. D skhadz. I khow. h. m. 1 h. m tydzen. M ark. 8, njedzela 7 n potz tt. Petr w rjecz * pöndzela Gustava Alfons z L-, routora Augusta N. s. Schczep i h ßrjeda Dominika Dominik, ro r*i schtwörtk Osroalda S- Marij n. sn pop., pjatk Khr. psch. Z Pschekr. Khr b ßobota Donata Natusch, b tydzen. M a t. 7, njedzela 8 n potz tr Largus m Jet 5 6 dop. 9 pöndzela Romana Khe'tan. ro qje routora Larorjenza Lawrjenc,m « ßrjeda Hermana Susana, k., m schtwörtk Klary Klara, k pjatk Aurory Hippolit, m ßobota Eusebija Euseb., nieset) tydzen. Luk. 16, njedzela 9 n potz tr ü. 11. w. 8. M pöndzela Jsaaka Hyacinth-, m n 17 *rtf routora Verony Joach.,n. s.m fh? ßrjeda Agapeta Helena, khez schtwörtk Sebalda Ludwik, b wř 9 12 pop. 20 pjatk Bernhard«^ Bernhard, ro ßobota Anastasija Ja na Franc tydzen. Luk. 19, 4U njedzela Ivupo tztr Timothej, m pöndzela Zachäja Fil. Beu., ro dop routora Bartromja Bartrom, j HE ßrjeda Ludroiga Ludwik, b HE schtwörtk Samuela Sebald, ro 's# pjatk Gebharda Jöz. Kal-, ro ßobota Augustina D> August., b., ro tpdzen. Luk njedzela 1l.np.tztr. Jandzel pest # pöndzela Benjamina Roza Lim. kn rht routora Josuy Raimund N i h Kermanki a skötne wikt pytaj sady na stronomaj 17 a 18 Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. ) P ren i bertlif, 5. augusta rano 7 t)- 24 m, nta pschemeujaze wjedro. Potny meßaczk, 12 augusta pop. 3 h. 23 m, budze czopiy a mröczny. tt Poßledm bertlif, 20. aug dop. 9 h 2 9 m., pokasuje na njewjedra. D Mkody meßaczk, 28. aug. rano 4 h. 29 m., je jaßny a rjany. Stotetna prolyka. August ßo s kurjawu sapocznje, wo önj je rjenje a czopko, a wostanje tak hacz na könz, kiz je khetro horzy. 1. augusta: 2. tmnija grüntskeho bamtn augusta küuz ptzyczich dnjow. Mafpomnjenja.

11 Duy. 1 ßrjeda 2 schtwörtk 3 pjatk 4 ßobota 5 njedzela 6 pöndzela 7 wutora 8 ßrjeda 9 schtwörtk 10 pjatk 11 ßobota Porjedzena Evangelska. Egidija Absaloma Mansueta Möjsaßa C 12 rr.p.tz tr Mag na Reginy Mar. narodz. Sidonije Pulcherije Abrahama (g S e p t e m b e r, poznjenz, protyka. Katholska. Egidij, a. Schczepan, k. Serapija, t Rozalija, k. ma 30 dnjow. O skhadz. khow. h. m. 1h. m tydzm. Mark. 7, Lawrij. Just. Albin, b. Regina, k. Marije nar. Gorgon, m. Miktawsch T. Protus;Hyac tydzen. Luk. 10, I I 1 1 skhadz. h. m. Wr> «2 A A Ht» >* wot ) khow. h. IU dop njedzela 13 n p ß tr Mjeno s. M pöndzela Amata Matern, b wutora Kschiza p. Pow. s. ksch ßrjeda Kwatem. Nikodemes,m fmf schtwörtk Euphemije Korn., Cypr mf pjatk Lamberta Zacz. bl.s.fr H 8 19 wot. 18 ßobota Tita Domasch, V tpdzeń. Sut. 17, njedzela 14.rr.tz.tr ) 7 bol. s. M HSg pöndzela Fausta Eustachij, m E wutora Mateja M atej, j dop ßrjeda Moriza Mauric, m « schtwörtk Thekle Thekla, k pjatk Jaua podj. S. M. w. j ßobota Kleofaßa Viktor, m tydzcn. M at. 6, njedzela la.n.tz.tr.dijustina, m i li pöndzela Kosm.a dam. Kos., Dam. m sh wutora Wjazßkawa Wjacskaw, m Wr> ßrjeda Michaka Michat, arcj schtwörtk Hironyma Hieron., m LermanKi a skötne wiki Pytaj sndy na stronomaj 17 a 18. Weßaczkowe pschemenjenje a wjedro. H P ren i Bectlif, 4. septembra rano h. 13 m, pschemenjaze wjedro pschinjeße. P v ln y meßaczk, 11. sept. rano 3 h. 12 m, czoptotu a jaßnc njebjo lubi. P oßled ni bertlik, 19 sept. rano 3 h. 51 m., wulki wetr pschinjeße. G M lody meßaczk, 26. septembra popotdnju 2 H. 46 m, na wközne a liwke wjedro pokasuje. Stoketna protyka. M eßaz september ßo s rjanym wjedrom sapocznje, kiz hacz do 13. traje, Potom stubke nasymske wjedro sastupi; Borst) bndze saßo rjenje a wostanje tajke hacz do 28. potom mröczne a deschczojte wjedro. 80. septembra: 8. termija krajneje renty. 2. termija dokhodneho dawka. Maspomnjenja.

12 12 Dny. 1 pjatk 2 ßobota Porjedzena Evangelska. protyka. Katholska. Remigija Remigija Rahele Leodegara Oktober, w inowz, ma 31 dnjow. o skhadz. I khow. «f h. m. h. m ) skhadz. [ khow. h. m. h. m. wot tydzen. gu t. 7, njedzela 1 6. p. t z. t r Z Rozarijs.M Q j pöndzela Franza Franc z AM QÄ wutora Plazida Placid, m dop. 6 ßrjeda 1Fidy Bruno, w A schtwörtk Esthery Mark, b MB» pjatk Ephraim«Brigitta, w M»» ßobota Dionysija Dionys, b. m H tydzen. Luk. 14, n. 10 njedzela 1 7. p. t z. t r. G Franc B., w rff pöndzela Gereona Gereon, m wutora Maximiliana Maxim., b nwf ßrjeda Colomana Eduard, kr schtwörtk Burkharda Kallist, bz pjatk Hedwigi Theresija, knj n ßobota Hawola Hawol, a wot. 42. tydzen. M a t. 22, njedzela 1 8. n. p. t z. t r Jadwiga, w pöndzela Lukascha ^ Lukasch, scz E wutora Ferdinanda Petr z A ßrjeda Wendelina Jan z K., w dop schtwörtk Wörschle Wörscha, m pjatk Kordule Kordula ßobota Severina Severin, b tydzen. M at. 9, njedzela 1 9. N. P. t z. t r. Rafaela, arcj r h s pöndzela Krispina Krispin, m r h t wutora Amanda D Evarist, b !3b ßrjeda Sabiny Florenc, k schtwörtk Sim. Judy Lim. a Jud. > pjatk Narcissa Eusebija, k ßobota Klaudija Theodolit, m wot tydzen. Luk. 13, njedzela Reform. tz.j Wolfgang b Kermanki a skötne wiki pytaj fttbt) na stonomaj 17 a 18. Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. D P ren i bertlik, 3. oktobra rano 6 h. 32 m, hischcze nekotre rjane dny lubi. E ) Pokny meßaczk, 10. oktobra pop. 1 h. 42 m, s toutfim wetrom a deschczvm hrosy. 4. Potzledni bertlik, 18. okt. w nozy 10 h. 9 m, je wlözny a symny. D M lod y meßaczk, 26. oktobra rano h. 28 m se symnym wjedrom dale jed^e. Stotetna protyka. W spoczatku njelnbosne wjedro, w ot 10. hacz bo 17. mrösy s rjanym dnjom, 25. syma, potom saßo rjane dny; wot 27. hacz bo 30. khetra svma 1. oktobra: 2. lernüja wopalenjkejc katzy. Maspomnjenja.

13 Dny. 1 pöndzela 2 wutora 3 ßrjeda 4 schtwörtk 5 pjatk 6 ßobota 7 njedzela 8 pöndzela 9 wutora 10 ßrjeda 11 schtwörtk 12 pjatk 13 ßobota N o v e m b e r, nasym nik, ma 30 dnjow. Porjedzena protyka. O stl& S-S skhadz. khow. 'S Evangelska. Katholska. 1 h. m. h. m. e tl Wsch. ßwj. C M c h s w ja t Khude dusche Khud. dusche Bohumila Hubert, b >*» Charloty Karl B>, m Blandiny Zach. a Hilz Leonharda Leonhard, a I.n p.tz.tr Bohumera 45. tydzen. J a n. 4, WiÜibrord, b. 4 krön. martr. Theodor, m. Marcz. Luth.. Handrij A., Marczina Merczin, bz. Modesta Merczin, bz. Arkadija Stau. Kost IF# HPK tti s) skhadz/ khow. h. m. h. m dop tydzeń. M a t njedzela 22.n.p.tz.tr. Livin, m HE pöndzela jleopolda Herta, k HE 9 5 wot. 16 wutora Huga Othmar, a R* ßrjeda Pok.tzrj. 1 Hrjehor, dziw schtwörtk Gelasija Otto, a j f dop pjatk Hilze Hilzbjeta. w ßobota Emilije Felix z V., w r*i tydzen. M a t. 2 2, njedzela Ss.semr. Wopr. s. Mar rhi pöndzela Cäzilija Cäcilija, k.,m Mr> wutora Klemenza Klimant, bz ßrjeda KhrysogenaD Jan wksch.,w schtwörtk Katariny Khatyrny, pjatk Konrada Konrad b ßobota Günthera Nikasius,b.,m Qj tydzeii. J a n. 15, njedzela l.n. advent l.n.advent pöndzela Eberharda Saturnina wutora Handrija Handrija >4^ wot Kermanki a skötne wiki pytaj sady na stronomaj 17 a 18. Weßaczkowe pschemenjenje a wjedro. 3 P r e n i bertlik, 1. noti. popoldnju. 3 h. 3 7 m., deschczik a wetrpschin;eße. Pokny meßaczk, 9. noö. dopokdnja 10 h. 50 m., je jaßny a symny. D P oßled ni bertlik, 1 7. noö. pop. 3 h. 2 m., weschczi ßneh arnjersnjenje. D Mkody meßaczk, 24. noö. w nozy 10 h. 20 m., je wközny a czmowy. Stotetna protyka. Noöem ber je hacz do 10. khetro iym ny, popoldnju pak s wjetscha spodobny a czopky. 11. ßo Blute wjedro spocznje, Potom czopky deschczik hacz do 18., na to hacz do 30. mjersnje, tola Pak popokdnjn ßkönczko ßw ecji. Naspomnjenja.

14 14 S W Dny. 1 ßrjeda 2 schtwörtk 3 pjatk 4 ßobota 5 njedzela 6 pöndzela 7 wutora 8 ßrjeda 9 schtwörtk 10 vjatk 11 ßobota 12 njedzela 13 pöndzela 14 wutora 15 ßrjeda 16 schtwörtk 17 pjatk 18 ßobota 19 njedzela 20 pöndzela 21 wutora 22 ßrjeda 23 schtwörtk 24 pjatk 25 ßobota 26 njedzela 27 pöndzela 28 wutora 29 ßrjeda 30 schtwörtk 31 pjatk S f l» Porjedzena protyka. Evangelska. Katholska. Longina H Eligius. b. Aurelije Bibiany, f, m Frz. Lavera Frc. Xao., w. Borbory Borbora, m. 2 n advent Miklawscha Agatona Marije podj. Agrippiny <A Judithy Damasa D e c e m b e r, hodow nik, ma 31 dnjow. O skhadz.i khow. h. m. h. m ?;s (3 53 i I 'S fkhadz. 1 khow. h. m. [h. m. ij> < dop Kermanki a skötne wiki pytaj t"nbt) na stronomaj 17 a 18. Meßaczkowe pschemenjenje a wjedro. ) P ren i bertlik, 1. dez. rano 4 h. 14 m., ma wichorojte wjedro. Po iu y meßaczk, 9. dezembra rano 6 h. 54 m., na jaßne wjedro pokasuje. C Poßledni bertlik, 17. dez. rano o h. 2Ž m, da jym u a ßneh. G Mkody metzaczk, 2 3. dezembra wjcczor 8 v. 5ö m., symu wobkhowa r* tqbacrt. Luk. 21, Sloketna protyka. PetrKhr.. b. Miklawsch Ambrosij, b. N jpod.s.m Valerija, k. Psch. laur. d. Damas, bz. 50. tydzen. M a t 11, n. advent Epim, m. Luzije Lucija, k., m. Nikasija Soiridion, b. Kwatember Khrystiana, sl. Ananijaßa Eusebij V-, b. Lazara E Lazar, b. Wunibalda Cz. s M. n. p. ' 51. tydzen. J a n. 1, n advent Abrahama Domascha Beaty Dagoberta D Patorziza Bozi dzen ti> po hodz. Jana sezen. Njewin. dzecz Janatana Davita Sylvestra Nemesis, m. Khrystian, m. Domasch, j- Flavian, m. Viktorija, k. Hadam ajeva B ožidž.n.j im? Mf tydzen. Luk. 2, Šćĕpan, m. Jan. jap. Njew. dzecz. Domasch K. Rajner. b. Sylvester, bz »E $ xh kh Wo Wo J? qjl A A dop Pop dop Dezem ber ßo s mjersnjenjom sapocznje, potom je btuki a deschczojty. symny a lodojiy, 10 ma ßneh, potom hacz bo 19. m jersnje; 20. deschcz, nie hnydom saßo syma hacz do könza. 31. dezembra: 4. termija krajncje renty. Üaspomtiiettja.

15 K a p i t a l. T - l i O O i O O i O O i O O i O O O O O O O O O O O O O O. H H (M C q C C C C rj i^ io C O I> C ^(M C O -^ic O O O H io O g O rtn «'#lflistc O t.c D «N US N 's b- ^ b- t- _ - hcm ^COGOOCQ^hl<X'GOOł005COt>COCOiOCOGOOCOcC> ist- HHHHHCMCNIMCOCO^CXKMCO H GO CO Wobliezenje danje. 1 s L.» Ä c ic 5 «S 1.05 s Ś t2 ^ ' s - - W S ioicoic I kc O ic io O I O I O 1 1 l 1 \ \ \ \ WiOI> I w ic lio lio I I I I H H H H (M N N C O C O < # 'i(lo O lo O lo C O O H H N N Ist lo O CMlO OCOb-istOOeOiN Ck C ist eo CO O ist *c _ i m io t> o ) H c o io c c ( M o w [> in im O t''o io o 5T~ s B H " HC 2 S»- ist ist ist ist ist ist ^N i0l>o (N istd»o {M islo isto ißo l O O I I 1 I N^COOSHCOiOOO 03 rh CD l O l O l O l 1 1 I g-» S s 1 5- o -..Ä e vl' -- ^ L 8 p «8 s. 1 Ä x- «I I I I I l 1 cq ^ O t - ^ ^ b- t» «# 00 ^ CO 1COtOCDOOOi ICOiOCDOCTcDOCOcO I CO CD CG 00 «O ^r* h h h h h (M',jcmwco co cd co cd co 1 I I I I 1 11 I I i i 1 I I 1 1 g Q g g 1 Z Z g g H H r t H H N ( N N 0 5 m ^ ( M O O O O I I I H H M ^ O O o ist ist ist N O 1!Ö st'ö^c(5n^, istl>ctt>':i, t C0T}ł^I>05OHC0^l>OC0CD05C0I>C0»OHXCD co t-h th i-h t-h oq G3 oq (M lo go os io g B > ist ist ist ist ist ist o - M t> N O t> K ) 0 ) 0 > o n o o io i o I I I i icoioc-ao CO -C «S «s.ä Ä.So C 1 8 &» ro CQ C «1 I I I I 1 I H H H rtrt(m (M IM n M C * 0 f l > ' 0 M I N I H H H M C - th eo eo ist oo eo ist c eo ist ist ist i WCOistCOI>OOOH(Nist^OlMistOiO I io O O I eo th H H H H (>J(7ś]GMlOI> 1 03 lo lo 1 1 I I M 1 I I I I I I I I 1 I I 1 C O io O io O is to io O iß O O O O O I I I I I I H fo CD l> 05 CN CO lo 'X H t> I I I I 1 H H H H H ^ (N (M C O C ß 0 5 (M io O O O I I I I 1 I I H H W ioo th CO Wobliezenje, schto punt plaezi, hdyz je zentnar 1, 2, 3 atd. mark. P u n t p s c h e z o te l k o np. p k a c z i, k az z e n t n a r markow. A n a w opak: Z e n t n a r p s c h e z o te lk o markow p l a e z i, k az p u n t np. K a p i t a l. 1 - i i O O i C O i C O i C O i C O O O O O O O O O O O O Q. H H N G q c O C O ^ ^ io c O ^ C C O lo O O O O O O O & r-lo O i H

16 3 «' ^oä * T=P OcDCD^O^Oirf^OObOl 1 h-l Š c*» P "-S K o«p n«*< f* s s& p rt 3 < w scr^ ^ w p GOMOi WWtOHh^C cot» o> I3 3 " n - g l l l l l l l l l l l l l l l l 8 3 ZTj 1 "p ^ F «Z e T1 L g 'o' frotsokobotnom-h-h-m-m-h- H hoco-j G00l^WM?D<lCnřM>5OG0-aC^0JK Wlfk'Jtt'H^ffiCOHCcGJiCO «"5: «L gr -tr o -Z-N rr er "LZ- 5 " S» OOOO-^QOi^WDOK Ä*: fv WWWtOWWtOtOtObOtOtOřOMh^H toko^oco^loicn^wtohocdoo^ 3 "LF ^ «Z d! i ^ 3 'ÄTÄ a* F «3 P II I gf M- M*>-* H1 KcS«o tdköo^oogo^^lo^ jff ^ 0b0OS COt{ Oi s rr V g s CJiO O'C^lř-l^l^lř-^WOiOJWWW >sř f* 0< ) CR^WHffl-]üi^t0OQ0'J0'WH4O töf-^c H^CiCO^Wto "L _ <& o... 1 F t-i -tj «*< l f " I s " E - O^tObObOtOtODOtOtOlNS -g "» OtOGO^OJÜ^^WtOK s ^^l^^^łř'^lm^wojojwwww» «S ' f siř oxiosoi^winskocoqo-aroo'^oo 8 >ST II F 5 «*«3 or -er «... 8 ^'O'? a U D OO^lOiOSO'O'rf^OJOJtNS MKKPKHHHMK * c» 3 7» H CObSOi f» Cto05 -p 3 COOOOC-O-^-O-^-^-dGiC^CiC^aiOO1 >2T «rf^oot LcD<imtf»-t>0OCi0*<]O'00H« boüttomboh^cseoi-^osoiod 05 - s "S l -3 a ;. I II 1 1 I I - «> E#4-8 -tr s p 8-3«* rr.a- 8 g 3-4rZ oo«*a~aot02ötüitf^^a3 g 3 S.- g ' OC^OC^OC^OCnoOT -e 3 Oüioc^O'Ooo^oiO'y^wtOHO^o Q0<]~aa)asoiO'UtO'atatu'O'O'ü'i4^ v «5? zr 3 - ř >sr I ä -3 KH^PMPKH ÄS»! I 3f l^rf^-rf^03 03 Ü505K)IS5lNS a rr 3 JL 44 ooo'bsusaioło-ałfa.i-i tfä. ho 1 L cocdcdcdcdcdgoqc - KH "F g g - L 8 bv Mt)003^Ü^fM^OG0<iCn00MOC0Oi Sr 0«s Ifka ü Mw05CO 05üx <& 111II1-111 g 2 ^ «s * -tr <*»< -tr 1 GZ <&8-8G- N IM M Z 3 s* 3 5-? -tr ^ rv I I O^^^OJOJCOtOHM I *+«1 1OO OÜ^ÖÜ'OCnOÜ11Oi CDCO00 O O1? HL 3 'S p ö» * I-a CnOJIN3bStN3tN3tOtOtOtNSl- l- l- l- l- ł- ^ 8! 3f s - ÜOOltDO'^WKJMK CD00 -a a>c c? - t f - 3 s td02łř-a5-3cccdol- 0Drfi 0'CTł-3G0O ül 05 Wif*o <1C bsłř-cł-^o ĕ "L n, M M v m g kavtz *4«i m m lzj-svj rlrqlj sluskittq ow

17 Hermanki a skötne wiki. (dop. dopokdnja; Pop. = popokdnju; k. konjaze roifi; ßw. ßw injaze w iki; w. wokmowe roifi; I. = lenow e wiki snamjeschko t reka sk ö tn e w ik i, snamjeschko 41 Pak h e r m a n k a s k ö tn e roifi; hdzez niczo pödla njesteji, kam je jenoz WutKi rözk. 3. Lipsk (hacz do 15.). 8. R uland f. 13. Njeßwaczidko f a I.; D obrilug ßw., Hrödk ßro. 14. Kamjenz f Biskopizy f. 25 D razdzany f. Wach rözk. 1. Kinspörk f, Luban *. 3. Njeßwaczidto t a I., Zarow, G rabin k. a t, Luban f. 6. R uland -j-. 8. Shorjelz. 9. Shor>clz f. 10. Hrödk ß w, Pokczniza f. 12. Shorjelz horncz w. 15. Biskopizy f I a h e n * k f. 17. D ob rilu g ßw., L uboras *, k. a -J Khoczebus k. a f. 22. Kinspörk f K ulow t, D am n a +, G ubin k a j- 24. D razdzany (st. m.) ßym jen., Nowomesto k. f. 25. Kamjenz +, M ito ra s * t, S ta r a T arbnja f. 26 K alaw a ßw Budyschin f, K alaw a k. a f, B rody * k. 1. W östrowz, K alaw a, Lipsk (w ot 1. hacz do 13.). 2. B a rt p. W. f, W ojerezy *, Zahan. * a f. 3 P a rzow f, Luban f, N jeßwaczidko + a l., Zahan. 6. Hkomacz *, k. a t, Drjowk t, Mischno k. a f 9. Boleßkaw, Barschcz * k. a-j-, L as * t, Rösbork * a f. 10. Stokpno t, Boleßkaw t, Hrödk * f, Seidenberg. 11 Seidenberg f, Zarow k. a f. 12. Wetoschow ßw 13. W ötran f, Wetoschow k. a -j Bjarnac^izy * a f, Biskopizy +., Nowosalz, Stokpno, D razdzany k., Wetoschow. 16. Dobrilug f, Bukow f. 17. Bjerw ald * a -j-, D obrilu g, Köstkow ßw. 19. Lubin ßw. 20. Zitawa, Rukow k. a f, Lubin k. a t, Hörka f. 21. Wulki Hajn f, k. a best. h e r m a n k.) NB. Dokelz ßo hermanki druhdy pschepokozuja, ßu smylki m eine. Merz. Meja. 22 Halschtrow f ", Z itaw a * a -j-, 7. Wetoschow ßw., K om orow Rukow, L ubin, Sskanknow ßw. * f a f. 8. Wetoschow k. a t, Komorow * f. 23 D am na t, G aßyn *, k. a t, Rychwald * a f, R uland f. 10. Biskopizy f, Wetoschow, 24. W ösbork f, Radeburg -f, Rakezy,Kom orow,seidenbg. R uland *. 11. Kutow f, Zarow w 2 5. Kamjenz +, Beskow 12. L uboras * a +, Hrödk ßw. 26.Beskow.Wikow,Komorow*-j Khoczebus w, D obrilug f. 27. Budyschin f, Trjebule 15. Pokczniza f. * f. o t, Komorow 17. Biskopizy, G ubin. 29. D razdzany, W rötßlaw * a 18. W ojerezy * a t, G ubin *, kozane w, Rychbach. k. a -b Radm erizy * a f. 3 0 Rychbach f, M uzakow * k. 19. Pokczniza f, N ow e Mesto. a f, u b j * o t, P iz n t a *. 20. Beskow 3 1. G rabin k a f, Rum burg, 21. S eb n iza, K alaw a ß w, Wulki Hajn f a desk. Drjowk f. 22. Hlomacz pjer. a I., K alaw a, Kaprkeja. k. f, R uland f, Trjebule * k. 1. Wulki Hajn, G rabin. 24. Kamjenz * t, Lubij * k. a f, 2. Lubnjow ßw., S t. D arbnja, Hkomacz, K alawa, Ruland. R uland f. 25. Barschcz" k. a P, Pschibus. 3. L ubnjow Rukow k a 's, W etniza * f. 4. Mischno. 28. Rukow. 5. Lubij k. a t, Pokczniza f, 2 9. Budyschin f, W ojerezy Lubnjow. w, W ikow, Lubin k. a f, 6. G ubin k. a f, Köstkow f- N ow e Mesto k. a f. 7. Njeßwaczidko t, Köstkow, 31. Wospork f, Kinspörk f, L uboras * f. a t, Hrödk ßw W ikow, L ubin, Sskanknow 8. Kamjenz f. *, k. a f, Komorow w. 9. W ojerezy f, K alaw a ßw., N ow e M esto k. a f. Im lijl 10. Budyschin, K alaw a k. a j-, 1. Kinspörk, Hrödk * f. W ötran k -ß. 2. Njeßwaczidko-s-, R adeburgf. 12. W ötran, Stokpno f - 3 K hoczebus,staradarbnjap. 13. Shorjelz f, K ulow * a f - 4. R uland, S ta ra Darbnja. Barschcz t - 8. Wokbramezy * a t, D eln i 14. S to tp n o t, D o b rilu g ßw. Z ybalin f *, K ulow * f Scherachow * t - Dzeze * f, 9. W rötßtaiv w., Khoczebus P arzow +. w., D o b rilu g ßw., L u b in w., 22. S t. D arbnja f, Zarowk. f. Stokpno f. 24. Budyschin f. 10. K alawa w. 25. Lipsk, hacz do 1. meje. 12. Hrödk w., Beka W oda * f. 26. B iskopizyf, K hoczebus,k in- 13. Mischno. spörkf,pozkowy,w ösporkp. 14. Shorjelz K hoeiebus k. a f, R yba- 15. S h orjelz t, G ubin k. a f, rjecy p. Z. D am n o f, Rychwakd * o f, 2 8. Radeberg t, B jerw ald * a f, P iz n * a +. R ideburg f, B rody * a f. 16. Radeberg t, Bjerw ald * 2 9. Radeberg. *1*56 a f, D a m n a, P arzow f. 17. Kalawa w., Khoczebus k. a f. INech. 18. Shorjelz h, Lubnjow ßw. 1. B a r tp W Drjowk *ap. 19. Lubnjow f. 3. Halschtrow f, Drjowk 21. Biskopizy f, Halschtrow f, 4. Krakow p K. * a f, B oleßlaw, Zahan * a f, D am n a t, o f, Lubnjow, Luban f. H uczina* f, W ulki Hajn k. Bukow. 22. W ulki H ajn, L ubin k. a t, 5. Njeßwaczidto t. Boleßkaw. Köstkow f, Rosbörk * a f, 6. M ito ra s * a t- M uzakow ł I. «t. 17 Juni. 23. G rab in k. a f, Luban f, Köstkow. 24. Kam jenz +, Wrötßkaw k. a f, W jeleczin, K alaw a w., Khoczebus k. a f, G rabin, W ötran k. a f, B rody * a f. 25. W ojerezy w., G rabin w., W ötran, Wetoschow ßw. 26. Wetoschow * f, Hörka f. 28. D razdzany, Wrötßkaw koz. 29. B a rt p. Wösp. t, Drjowk t Z arow * f. a f, Rychbach *' 30. Drjowk, Rychbach f, Lubo' ras k. a f, Komorow ßw^ Iutij. 1. Khoczebus ßw., Komorow P. 2. Huska, K alawa ßw., D ubz " a-j-, R u la n d f, Kom orow. 3. Kalawak. a-j-, Trjebulek.a-j-. 4. K alaw a ßw. 5. D razdzany k, K alaw a. 6 Dzeze * f, Barschcz t- 7. Njeßwaczidko f. 8. Beskow f, Khoczebus ßw. 10. Rukow k. a -j Rukow 12. Wrötßkaw k. a -j-, G aßyn f. Q t D obrilug ßw., Hrödk ßw. 15. Kamjenz f. 19. Biskopizy f, L ubij k. a f, Pokczniza f Polczniza. 21. Radeburg f. 24. Krakowy p K -j Wöspork f, Seidenberg Zarow k. a f, Bukow +, Seidenberg -j Pschibus f Wetoschow ßw. 31. Wetoschow k. a f. August.. 3. K ulow * f, Zahan * -J-, D am na. 4. W etniza "a-j-, N jeßw a czidto t- 6. K om orow ßw. 7. Budyschin, K om orow. 9. S h o rjelz f, D o b rilu g f, G ubin k. a f, Kinspörk f. 10. L a s * f, B a rt f, Shorjelz f. 11. D obrilug. 12. Kamjenz f S h orjelz ho ncz Lubin k. f Biskopizy f, Pokczniza f, Sskanknow " l a s.

18 18 August. 17. B vleßlaw, G aßyn * t. a Radeberg t, Boleßkaw f. G rabin!. a f Beskow t. Grobin. 20. Wetoschow ßw. 21. Stobt) * a f, Wetoschow I. a -f, Polczniza f Rum burg, Wetoschow k B a rt p. W., Halschtrow * t, R uland f, Hrödk * n f. 25. N ow e M esto k. a f, Bjerwald * a t, Ruland. 26. S ta ra Darbnja f. 27. W ojerezy f, Lubnjow ßw., T rebule k. a f, <Bt. Darbna. 29. Lipsk h. d. 19. sept., Mischn». 30. Wöspork * a f, Lubnjow, W ötran, Luban * September. 1. Njeßwaczidko f, Luban f. 3. R uland Kinspork f, Z itaw a, Rukow f. a t, B eta W oda * f. 6. Z itaw a * a t, Wulki Hajn f. fab., W rötßlaw * a kvz. Khoczebus, Rukow. 7. Wulki Hajn, Khoczebus k, f a karp., Köstkow f, Pschibus. 8. W vkbramezy* a f, Köstkow, S to lp n o t, D a m n a f. 9. D am n a f. 10. K alaw a ßw. 11 K alawa + k. 13. K alawa s e jc * c tf, 8 arott> *, t. a f, K omorow ro 15. Radeberg t, Radeburg f, D abrilug ßw., Hrödk ßw., P arzow t / Z arow. 16. Radeburg. 17. Lubin ßw. September. 18. Mischno k. a -ß, Drjvwk -s, Lubin k. a f, W ötran k. a t. 20. Biskopizy f, Kamjenz * f, W östrvwz. Drjvwk. G ubin, S u fo r o f, Rychbach», Lubin 2 1. B a rt p. W. * a t, G ubin * i q f, M uzakow *, k. a t. Rychbach t, Bnkow. 22. Pokczniza P olczniza, Khoczebus ßw., M ito ra s * a t Budyschin }-, W ojerezy w, Trebule * t, t a I. 27. Biskopizy, Halschtrow f, Seidenberg, Nowosalz. 28 W ojerezy * a f, Seid cn - berg f. 29 Wjeleczin Krakow p. Kinjp, * a f, Khoczebus ßw., Zarow ro. Gktober. 2. Hörka f..4. Huczina*ch, Scherachow * f, Rakezy. 5. Rybarjezy * a t, D u bz * a t, Barschcz *, k. a f, Z ahan * a f. 6. Njcßw aczidlo t a l., D obrilug ßw., W etniza * a f, Hrödk t- 7. Khoczebus ßw. 8 K om orow ßw. 9. Lubin t, Komorow * f. 11. L ubij * k. a t, Kulow * a t / Sskanknow * $. a t- 12. D elni Zybalin + *. 13. G rabin k. t, N ow e Mesto k. a t, G aßyn * f. a fr L uboras * k. 14. Khoczebus ßw., Grabin. Oktober. 15. G rabin ro. 17. Njeßwaczidko deski, $. a ßm. 18 Biskopizy t, Halschtrow f, Wöchork t, Kinspork f Kinsbörk, D am n a f, R adm erizy * f Wetoschow ßw. 23. Wetoschow k. a j Bjarnaczizy^-j-, Wetoschow, D razdzany. 26. W. Hajn k., t a d., B öleßkaw, Köstkow, P iz n * t, Rychwaid * o f, S ta r a D arbnja f. 27. Radeberg t, Boleßkaw f, Köstkow, S ta ra Darbnja. 28. Kamjenz f, Radeberg, B e s kow, W ötran k a j-, R u la n d f, Khoczebus k. a ch. 29. W ojerezy f, W ötran, B e s kow. 30. Budyschin f, Drjvwk f I November. 1. D razdzany!., R uland 2. B a rt p. W., S h orjelz ch, Hrödk *. 3. Njcßw aczidlo f a l., Nowe M esto. 4. Khoczebus ßw. 5. Lubnjow ßw., Ruland f. 6. Budyschin, Rukow k. a Lubnjow t, Trebule *, k, a G ubin, Lubnjow, Rychbach * a t- 8. Rychbach *. 9. G ubin *, k. a t, L as * t, Rösbork * a f, Rychbach f. 10. Bjcrw ald * 0 f, Köstkow ßw., Luban t- 11. Potczniza-j-, Khoczebus ßw., November. 11. B rod y * n t, Polcznrzasl Lubin ßw., K om orow ßw. 13. Lubin k. a f, K om orow f *, 15. Biskopizy f, A itaw a * a ch, Hlomacz, L ubin, Kom orow, Stokpno. 19. W rötßlaw I. a f Wöspork * a f, W rötßlaw a koz. 23. Kulow f, D obrilug. 24. Radeburg f, G rabin k. a -s- D obrilug. 25. Kamjenz f. 26. K alawa ßw. 27. Kalawa k. a f. 30. D am na f, Pschibus. Dezember. 1. Njeßwaczidko t a l- 2. M ikoras * ct f. 3. R uland {-. 6. Now osalz, Drjvwk, S eid en - berg. 7. Dzeze * a t, G aßyn * t. a f, R um burg, Seidenberg f. 8. Hrödk ßw. 9. Kamjenz f, Beskow f. 10. D obrilug ßw., S t. D arbna. 11. WojerezyLubnjow,hod. jenoz ja wokoln. 13. Biskopizy t, R uland, hod. Hrödk hod. 14. Barschcz Luboras *, t. a *, P iz n, hod, R uland *. 16. M uzakow hod. 17. Lubij hod. 18. Drazdzany, hod., jenoz sa domjazych, T rebule * a l. 19. Halschtrow, hod. 21. Kulow * a f- Wuezah se sakskeho sakonja, dokhodny dawk nastupazeho. klassa: lktny dokhöd: dawk: l a. p sch es mk. 1 mk ti klassa: lttn y dokhöd: dawk: 11. psches mk. 3 7 mk ,

19 Bratsik pomha szotsiczzy. Z ank s H anku, ßw ojej ßotsiczku, S s e j hrajka w rjan y m naleczu, : A kkadze kolik k kvlikej, D o n z maky mosczik stw arik n jej'. S njej dze psches hajki, psches pola, H acz m afu reczku w u h lad a. : < Netk s w jeß 'lo m psches m öst pschendzetaj S s o dom oj lohzy n am 'k ataj. 19 A H anka hizo saptaknu: < W v t Jan k a, dzeczi, nawukncze, S c h tv dha n a j' w jedze psches reczku?" : S s o lubo mecz 'zno w dzeczatstwje. Z a n k ß o tru rucze sm erow a: S c h tö z maky p o m h a w lubosczi, D o w ody skoczu, ßotsiczka." -1 S s o seschedziwi tue czesczi." 3*

20 20 Pomhai Böh! S o ßlönzo w o d n jo ßtoeczi, to niczo bäte njeje, a te so m eßaczk to nozy ßtoeczi, to je skerje neschto", taste be r a s schtö pschi ß w o jej to u ttej w udrosczi prajik. N a to te w u p ra je n je ßebi pschezo p o m y ß lu, hbyz ßkyschu, so ßebi ludzo tosbzelanoscz uetczischeho czaßa, d o b ry p o rja b to Ira ju, luulfe to u n a m a ta n ja k lu d o w em u sbozu a podobne bohre toeze th w a la a pschi ty m n a kschesczijansku zyrkej se sazpeczom tjla b aja, jako by to neschto byko, schtoz nikom u an t pröschka sboza pschinjeßlo njeje. W o n i ßo n je b o h la b a jn, so, kaz m a meßaczk ß w ö j tu st ß w e tla jenoz toot ß lö n za a by b jes n jeh o czm ow a b u ta byk, rm tje t a t toscha tosbzelanoscz, wscho nasche berjehicze, toschön bobry p o rjab s kschesczijanstwa w ukhabza. A hbzez kschesczijanska toera hascha, tarn jebze tez wscho sboze bo h ro m ab y. D oketz je Pak to netsischim czaßu s közbym d n jo m tajkich m u b raczk o w w ja zy, kiz bo kschesczijanstwa niczo tojete njebzerza, bnz njech ßo pschebzenakej krötke ßkowo bow oli, so s n im trochn rosestaja, ketko sboza n a m kschesczijanska to era s közbym b n jo m s n o to a w obrabza. P o h an sk e ln b y ß n tez n a ß w o je waschnje n m b re a nekotre b jes nim i ß u tez wschelake to u n a m a ta n ja czinile, m a ja tez ß w o je toyßoke schale, ßw ojich wuczenych lu b zi a bybla w rjan y ch mestach. A le p rato e sboze tarn to ta njeknjezi a n t zenje knjezicz njem öze a njebubze. A czeho b ta n iz? D oketz tarn nichtö ßtoojeho blizscheho njeczesczi a ßebi njetoa^t jako je m n ru n e s B o zim bnchom to n h o to to ane stto o rjen je s B o zeje ru ft. W jele böte tarn közby n a zykym wscherokim ßtoecze jenoz ßo ß am eho snaje a czcsczi a ja ß o ß am eho ß o jta ra. D rn sy ß u sa n jeh o jeniczzy ßrebki, kiz m a ju k jeho sbozu ßtuzicz, ru u je kaz wsche b rü h e toezy, ro sttin y, kam jenje sköt atb. D u z b rje tarn knjes ßw ojich bzekaczerjow tez tt)e= sabiw a jen eh o Po b ru h im atm jim w oby w um rjecz n je b a ; ate tobn to ujeczini s luboscze k ntnt, tojete böte teho bta, bokelz jich m ozy sa ß w o je bzelo trjeb a. H a j tobn toe, czim tepje jich ziwi, czim tojazy jenttt nabzekaju, a czim tepje s nim i w obkhabzuje, czim ßw ernischi ß n. S c h to z ß w o jem u skotej w opokasnje s m nbrosczu, to tez ß w o jem u P obban em u bzekaczerjej. A le luboscze k n jein u p o la n jeh o zaneje schkriczki njeuam akasch. S teho pschiubze, so ßo H iu b u w Jnbiskej ß w o jeje kasty bzerzi a ßo czlow jeka s nizscheje kasty n jeb b tfn ie, bokelz by ßo s tym böte toom asa!, hacz hby by schtö k otm as n a n jeh o kibnyk, s teho pschiubze, so T ü rk a Armeuskich sabiw a a ßo to jeho frtoi toata. Cziscze neschto d ru h e m am y to ta to kschesczijansttoje. Kschesczijanska touczba touczi n a ß, blizscheho to czesczi mecz jako sttoorjenje B o z e s B o zim bnchom to u h o to w a n e. D u z je b je s kschesczijanami p o tn a runoscz. T o b rje tu tez je, so m a köz'vy ß w o je pow okanje a so ßo jen e Jpotoofattje toot lubzi sa czeßuische bzerzi byzti brü h e, a te kaz B ö h n a tooßobu n je h la b a ate jenttt közbe jenak tojete pkaczi, ta t tez kschesczijanska w uczba zatteho ro sb z e la b je s lnbzim i njesnaje. K özby tra t ßw ojich pobbanoto czesczi, jako ßw ojich jenttt n a staroscz pokozettych b ra tro to, sa kotrychz m a ßo staracz, sa kotrychz smeje ju n u sam oltojenje bacz. Közby h o sp o b a r m a ßw ojich bom jazych tookoko ßo, niz jako czetabnych, kiz m a ja jem n jeho brözeü pjetn icz; ate tobn m a ßo sa nich staracz, kaz sa ßtvoje bzeczi. S s u ß o b pschi ß n ß o b ze njeb y b li jako znsom uik, kiz by ßo w jeßelik, hbyz ß u ß o b a njesboze pobeübze, ate jako b ra tr, kiz toot n jeh o njesboze w otw obroczicz p y ta a wscho sboze jenttt pschitoobroczuje. A zyka w o ß a b a m a ßo b jes ß o b u sa b ra tro to a sa ß o try. K az ßo n a schtom je wsche lopjeschka sasetenja, hbyz ßo korjeujam pschiliwa, tak ßo zyka w o ß a b a w jeßeli, hbyz ßo jen em u staw ej berje bze. K az wsche lopjeschka ß o satschaßnu, hbyz ßo bo jen eje tootnohi storczi, tak tez toschitzy w o ß a b n i ß o b u czerpja, hbyz jebyn b je s nim i bo njesboza p ab n je. A toschitzy ß u sw ölnitoi n a pom oz. T o je n etto to ta cziscze Hinasche zitojenje, byzti to pohansttoje. T u t a w uczba kschesczijanstwa, so ß u toschitzy pob B o h o m b ra tsja a ß o try b jes ßobu, je kaz n a te tn a ßkönczna p ru h a, kiz toschubzom kwetki sboza sbubznje. N e tto Pak ßo m i uapschecziw o bzerzi: T o te ßo j a r a rje n je czita, ate t a t jenoz b jes kschesczijanami njesteji. W o n i n je jß u b jes ß o b u toschitzy tajzy b ra tsja a ta jfe ß o try ate m nosy ß u böte n a ßo hacz law y, wjetki, tig ry a p o b o b n a jto erin a." N tö j tuby, n a ty m toe to in je n jeje kschesczijanska touczba, a te lubzo, bokelz po u jej n jeczinja. H byz czlowjek ß o pschi stubni lehnje a te s n jeje czerpacz njecha a teho b ta s lacznosczu satoutli, b h a stubzen n a jeho ßm jerczi toe toinje njeje, a te jeho lenjoscz. R u n je t a t tez kschesczijanska touczba sa to njem öze, so p o la n a ß hischcze p o ln e sboze njeknjezi, ate skych lubzi saßakloscz, kotraz Ijim n jeb a, ßo pob kschesczijanske w uczby shibotoacz. T o ta w o t- h ta b a jo toot tajkich njekschesczijanvw to kschesczijansttoje, byrbim y to ta s bzakom w usuacz, so m am y tojete sboza. W berje sarja b o w an y m kraju byblim y, sa khubych ßo jta ra, so h lo b u trab a cz u je trje b a ju, bzeczom ßo touczba b a to a ; schtöz ßluzi, to n toe, so wyschuoscz tez n a knjesow kebzbuje, so njebychu se ß ln zo b n y m i sle sakhabzeti. A to ß u wscho p lo b y n a schtom je kschesczijanskeje wuczby. N a dw oje chzemy netto pschi ty m blizsche pohlabacz, n a to, so je kschesczijanska touczba zönski sptah sbehnyla a so je khubym a hubjenym pom oz pschinjeßka. Z önske ß u to p ö hanstw je ja r a m a lo czesczene a czim njesbzekanischi zabyn lu b je, czim hubjeuscho je

21 fu nje. P o l a czornuchow w A frizy ß u zünske stw o rjen ja, n a kotrez ßo wscho dzeko ktadze, kiz ßo w o t m uzow b ija a kotrez zaneho w jeß e la n jew o - fjlabajxt, b jes tl)m, so m n zo jo lenikow p a ß u, zlokaju abo n a w üjny czahaja. Z önska n jeplaczi sa p v ln eh o czlow jeka. N iczo w jele lepje n jeje p o la Jndiskich, C hinesow a Jap a n e so w. N a ro d z i ßo naitej holczka, je zyly born srudny, a tu ta srn d o b a ßo lohzy rosym i, hdyz ßebi pom yßlisch, schto n a zönsku czaka, do zaneje schule njeßm e, w o n a je n n so w an a czaß ziw jen ja n jen aw je d zita wostacz, nihdze do sjaw noscze njestupi, wscho je jej sam knjene. W o n a je czaß z iw jen ja do dom a pokasana, hdzez niczo b ä te n jeje khiba ßknzobniza, kiz m a n a ßkowo poßkuchacz kaz poß, hew ak Pak h n b n dzerzecz. T a jk e wscho sa n ju tooftanje, doniz m uz n jew u m rje. A je ßo to stako, P o to m je sa zo n n hischcze h ö rje ; pschetoz w o n a d y rb i n a m uzow ej ßm jerczi toina bycz, a to ßo jej spochi porokuje. Z a d y n dziw njeje, so teho d la w udow y, rn n je z bychn hischcze mködsche byke, ß w o jem n srndnem u ziw jen jn ß am e se ß w o jej ru fit könz sczinja. D o K h ry stnßow eho czaßa ßo zünske p o la p o h a n o w am prvschka lepje njem ejachu. Kschesczijanska w nczba Pak je tu te swjaski ro sw ja sa k a a je zykemu d o ta l czw ilow a- n em u zonskemn splahej czescz a sboze wröczika. P schetoz n etto ßo wuczesche, so je zönska ß o b u h erb a B o zeje kraßnoscze, so psched B o h o m to ß am e pkaczi, schtoz m nz. Zonske ß u hnydom spösnake, so je tu ta w nczba sa n je rausche sera now eho sbozow neho czaßa. S w nlkej lnbosczn ß n evangelij pschijake a jö n w dom je wnczike. H dyz m iß io n a ro jo B o z e ßkowo b jes d rn h im i ln d am i wnczachn, dnchow ni w e w oßadze so w nkkadowachn, d h a ß u zonske w d o m je so b jes ß w o jim i dom jazym i pschezo kruczischo sakozecz pytake. A to 6ejdje jich sboze. Netko je zönska n im a le w e wschech wezach m uzej ru n a. W o n a m a pschistnp do schule a do wschelakich sastojnstw ow, w o n a w o t zanych radosczow w otdzelena n jew o stan je a m a w d o m jazy m ziw jen ju tont wyschnoscze schkitowane p ra w o. H dyz kschesczijanske zonske ßw oje ziw jenje p sch iru n ju ja se ziw jenjom ßw ojich pöhanskich ß o tro w, a hdyz w o- p o m n ja, so je jim sboze w urostko jenoz s korjenja kschesczijanskeje wuczby, d ha ßo B o h u dodzakow acz njem öza sa to, so je zyrkej n a semi sakozit. D u z pak m a ju czim w jetschu pschiczinu, n a to dzerzecz, so w jich dom ach tez kschesczrjanska w nczba m ö zn a w o- stanje. H dzez tu ta w nczba hascha w dom je, tarn zönske n a jp rje d y a n a jb ö le srudne pschem enjenje p y tn u a pod n im czerpja. W rö cza ßo saßo sa n je czerpjenja pöhanskeho czaßa, a toone k zanem u sbozu w jazy njepschm du, doniz ßm jercz ;ich sru d o b je könz njescziui. S o to te n jeje s prösdneje hkowy w um yßlene, ale so je w o p raw d ze tak, mözesch w e wschech tych dom ach nashonicz, hdzez m uz do kschesczijanskeje wuczby niczo ' 21 w jazy njedzerzi, njech netko tu te ß w o je w aschnje psched lndzim i sjaw nje pokaze abo njech jo taji. D r u h a d o b ra wez, kiz je kschesczijanska w nczba ßw etej pschinjeßka, je sastaran je khndych a hubjeuych. H dyz ptaczk skhori, n a hakozku sleczi, ß w o ju hkowczkn pod kschidleschko tyknje, doniz m o rw y s hakozki n je - p a d n je ; d ru h e ptaczki Pak nim o n jeh o lecza a ßo w o ß w o jeh o khoreho tow arscha an i n je p o sta ra ju, khiba so do n jeh o hischcze s w ü try m pyskom hakaju. T ak le ßo khudhm a hubjen y m w pöhanskim czaßu dzesche. S a khndych niczo njew osta, khiba d ro h a, hdzez bychn w o ß m iln e d ary p ro ß y li. A w uczeny R om ski meschczan w o tra d z a khndym neschto d aw acz: S c h to d h a jim häkle daw acze a s h u b jen y m i sbytknym i kruschkami jim jich h u b jen e ziw jenje sdzerzicze? D ajcze jim to la w um rjecz, so tu to h ubjeństw o skerje a lepje w o t- b u b u!" S a khorym i ßo tez nichtö bäte praschak njeby, khiba jeho uajblizschi, a schtöz by b jes nich byl, by tez b jes h la d a n ja w um rjecz dyrbjak. A kak srn d n je besche sa starych, kiz ßo ß am i w jazy seziwicz n jem ö zach u? W jele b je s nim i je hködu w um rjecz dyrbjako. P o l a A ra u k a n a rjo w w jn zn ej A m erizy je waschnje, so dorosczeuy ßyn, hdyz m öze ßo ß am seziwicz, n a n e j ro w w u ry je, n a n ßo ziwy do n jeh o leh n je a ß y n ro w saßo sam jeta, a s ty m je n a n sasta ra n y. T a jk e le neschto m öze pohan stw o wupkodzicz. S c h to je to la w ty m wschem kschcsczijanstwo do pschem enjenja pschinjeßko? W o n e wuczi, najblizschi je közdem n tön, kiz jeho pom ozy trje b a a sa n jeh o m a ßo Po tajkim n ajb ö le staracz. S c h tö z Pak t a t blizschemu ßkuzi, tö n ßkuzi s tym K hrystußej ß am em n. D u z kschesczijenjo börsy blizschemu w nusy pom hacz, niz jen o z sa pschißkuschnoscz, a le ßam o sa czescz a sboze dzerzachu. D okelz tajka w nczba w e w n tro b je knjezesche, nastaw ach u netko w schndzom khorow nje, hdzez khorych h ladachu a ß y ro to w n je, hdzez buchn w oßyrvczene dzeczi h lad an e, khudobne kheze, hdzez khudzi hospodu a khleb nam akachu. A s közdym letom bu sastaran je lepsche. H dzez ß u w nowischim czaßu w ulkotne pokkadnizy sa p ad khoroscze a bednoscze do z iw je n ja stupika, je to jenoz w otnozka se schtom a kschesczijanskeje w uczby. A tu tü n schtom n je je poß le n ju hakozku doczerik a le smeje Pschezo rjeńsche a mködnische. D z iw n je je, so ß o wschelazy khudzi teho hischcze d o h la d a li n je jß u, hacz rn n je z m ö h li jo s ru k o m aj m aßacz, so je m jen u jzy kschesczijanska zyrkej khndych lu d zi najlepscha, h a j jeniczka sp ra w u a pscheczelniza. _ T o le ß u jenoz nekotre wezy, n a kotrychz widzisch, kak s kschesczijanstwa n a m wschednje n o w e sboze skhadza. D u z d y rb jeli Pak wschitzy khorej kschesczijanskeje teert) krucze dzerzecz. H dyz ßo w e w ö jn je n jepscheczel pokaze, tehdy ß o wscho wokoko khorhoje hrom adzi. A tak dyrbjako w naschim czaßu tez

22 22 s kschesczijanstwom bycz. W je le njepscheczelow ßo pokasuje, kotrym z je kschiz hrosnoscz. S s u to s p re n ja, zidzi, kotsiz ßebi zanej skkadnosczi hicz njed ad za, hdzez m öza neschto n a kschesczijansku zyrkej czißnycz, ß u to sozialdem okratojo, kotsiz w o t zidow w uczeni wschudzom kschesczijanstwu sakozkne m u rje p o dryw acz p y ta ju, ß u to Pak tez w oßebje w S s e rb a c h ludzo, kiz ßo w S s e rb a c h w u ß y n u a niczo n im a ju hacz poknu möschen P je n je s a poknu w n tro b u n jew e ry a poknu hkow u njekschesczijanskich m yßlow, a kotsiz netko wscho dobre pobozne ßerbske waschnje w ußm eschuja, ßerbsku luboscz k B o zem u ßkow u h a n ja, a tak kaz czertb czeko ßerbskeho n a ro d a pschetocza, so hacz d o ta l m ködna selena hokosa ßerbskeho pobozneho^ lu d a n a schtom je kschesczijanstwa tu a tarn zoktnycz pöcznje, so tez wschelazy S s e r b jo zyrkw je ßo sdalow acz poczinaju. L u b i S s e r b ja, dopom ncze ßo, schto w kschesczijanstw je m acze a schto byschcze s n im shubili. N jestow arschcze ßo s tu tej n jew eru, ale stejcze n a stro n je ßw ojich duchow nych, kotsiz w am w e ru sdzerzecz p y ta ju. D u c h o w n i steja w ß w o jej czezkej ßkuzbje a m a ja pschi czelnym a duchow nym n a p in a n ju w uczbu ß w jateh o p iß m a rosscherjecz a w obtw jerdzicz. A sa wschu ß w o ju p rü z u zneja w o t wschelakich njedzak. A to la je sich ßku^ba w ulzy w azn a. N jech ^by jich r t n a khwitku, n a neschto let pschestak reczecz, njech bychu bohaczi neschto let b jes n a p o m in a n ja w ostali, sa khudych ß o staracz, khudzi b jes n a p o m in a n ja, ßo spokojicz s tym, schtoz jim B ö h dak je, m aczerje b jes n a p o m in a n ja, ß w o je dzeczi s czaßom k K hrh stu ß ej wodzicz, njech bychu r a s B o ze dzeßacz kasnje, B o zi h ro zazy ßud a wsche d ru h e w uczby ß w jateh o p iß m a neschto let n jen asp o m n jen e wostako, p y to m byschcze spösnali, kak w jele duchow nych dzeko sam öze. H a j, krötke d rje je p re d o w an je n a kletzy, pschi w oktarju, pschi ro w je, krötki czaß tra je ro sw u c z o w a n je paczerskich dzeczi, a le tu w uczene ßkowo B o ze dzerzi w o p raw d ze wschön p o rja d a wscho sboze. D u z lu b i S s e r b ja, w azcze ßebi dzeko ßw ojich duchow nych a pokazcze to s tym, so k n im ß w eru stejicze. T e z by w ulzy zadacz byko, so bychu wschitzy w jazy n a ra d u duchow nych tez pschi swonkownych wezach, pschi w ölbach do ßejm a, do wschelakich radow, kaz tez pschi wschelakich gmejnskich wezach d aw ali. H usto ßo w o t saw jerczanych hkotbczkow, w kotrychz je nop prvsdny a w kotrychz ß o jen o z jasyk speschnje w jerczi, wodzicz d ad z a a P o to m ß o dziw ne wezki stan u. D zerzcze böle n a ra d u ßw ojich duchow nych, a czincze Po njej. T a k to zörko, s kotrehoz w jazy z o h n o w a n ja do S s e r b o w ßo w u liw a, dyzli se zaneh o druheho, w S s e rb a c h n jesap rah n je: ß le b ro ja ß n e zörko kschesczijanskeje w ery. Roshlav w tzweez'e. S a ß o je ßo leto minyko. B o h u budz dzak, so nam njeje zane wjetsche njesboze pschinjeßko. W jele böle ßm y w nim wschelake swjeßelaze nashonili. S c h to z n ajp rjö d z y naschu Saksku n astu p a, manch se sandzeneho le ta rad zeu je D razdzanskeje w ustajenzy a pschede wschem jejn eh o ßerbskeho dzela wusbehnycz. N ow ischi czaß je czaß w ustajenzow. K az besche prjedaw schi czaß czaß wikow abo herm ankow, so bychu ludzo daloko a scheroko n a herm anki khodzili, dokelz dom ach wscho, s najm jenscha niz w nekajkim w ubjerku, dostali njebychu, tak je netczischi czaß czaß w ustajenzow. R u n je z je wscho wschudzom dostacz, d h a je to la nusue, so w azne wezy ßo n a westych mestnach w u stajeja, so bychu drusy je widzecz a n a nich w uknycz m ühli, b jes teho, so bychu ßo tajke wezy pschedawake. H dyz tak jedyn rjem jeßlnik w o t druheho w uknje, m üzeja jich dzeka pschezo dospokuische a rjensche bycz. D u z mejeschc to n t B a r lin tajk u w u- stajenzu, kaz tez D ra zd z an y. D razdzanska w u stajen za ßo jenoz n a S aksku wobmjesowasche, tak so bechu w n jej jenoz wezy, w Sakskej shotow ane, widzecz. S wjetscha bechu te ß am e w e w ulkotnym tw a rje nakhopjene. S c h tö z je ßebi te ßam e w obhladak, d y rb i rjez, so sakski rjem jeßlnik w opraw dze neschto h ödne dokonja. W ysche teho besche ßebi w ubjerk w ustajenzy pschedewsak, w o p y to w a rja m psched woczi stajicz, kajke^ ß u s ta tt N em zy psched nchdze 3 letstotetkam i m esta a bydka mcli, a kak ß u w nich ßo ziw ili. D u z besche n a w ustajenzy n a n ap o h lad m assivne, to la Pak w o praw dze d rjew ja n e stare mesto n a tw a rje n e, cziscze w ty m stylu, w kajkimz bu tehdy tw arje n e. Besche tarn ra d n a kheza s w inow ej pinzu, pöst se sastarskim pöstnym wosom, hkvw na straza, psched kotrejz w ojazy w sastarskej drascze s hoborskimi tselbam i strazow achu, a tak dotho hacz strazowacz njetrjeb ach u, sa ß w o je zony n o h ajzy schtrykow achu, dokelz je to nehdy tak w aschnje byko. H usto by tez tvrhoschczo meschczanosta, sastarski baret na hkowje a sastarski m antel wobleczeny, dokhi kij w ruzy dzerzo, pscheschok, so by hladak, hacz tez je wschudzom wscho w rjedze. Herzy se sastarskimi hußlem i a trubam i haru czinjachu, a schtöz by chzyk, müzesche ßebi Po jich schkrabanju jenu saskoczicz. W e ßo, be w közdym domje korczma, ale niz se sastarskim, ale s dobrym netczischim piw om, a tez niz se sastarskimi, ale s netczischimi wyßokim i pkaczisnami. H dyz tez ßu stari N em zy khetro pili, a na to hladachu, so njeby schija wuskhka, w közdym domje wschak to la piw o porjedzeli njejßu. T o la dla w o- p ytow arjow w ustajenzy be tu telko korczmow trjeba. S ch töz je do stareho mesta stupik, temu besche w o praw dze tak wokoko wutroby, jako budzesche psches skutk nekajkeho kuskarja w o neschto letstotetkow do

23 sady pscheßadzeny 6 t)t T u to stare m esto mejesche w ß w o jcj bliskosczi ßerbsku w jeß se ßerbskej w n - stajenzu. Besche jcira m u d ra a dzakow na myßliczka, so besehe pschedßydstw o zykeje w ustajenzy tajk u ßerbsku wjeß, kajkaz hischcze n etto je, ludzom psched w oczi stajiko. A to be ßo tez ja r a d erje radziko. W u - hladasche tarn n ajp rjö d z y dorn s B kötow w D e ln je j L uzizy. W nim be wscho tajke n ap ra w je n je, kajkez tarn nadcndzesch, a psched dom om besche r ja n a h rjeb ja w u ry to, so müzesche ßo dacz w o t ßerbskeje holczki s D e ln je je L uzizy Po czvkmje wosycz, kaz ßo w B kütach, hdzez d ro h t n jejß u, wscho Po czokmach wosy, ke mschi a do schule, sküt n a pastw u, ßyno s kukow a pkody s polow. W e ßo, bechu wsche dom y se ßkom u kryte, a tez n a baczonow e hnesdo ßo sabyko njebe, kiz n a tsesche stejeschc. Psched dom am i a pschi h rjebjach ßo ry b jaze ßaki ßusehachu. S c h tü z w B tö tach zenje bt)t itjeje, je tu widzak, kajkez wscho kam je. N jedaloko w o t tu te je w ßy besche hornjokuziska w jeß. B echu to rvscho tajke se ßkom u kryte a s d rje w a tw a rje n e dom y, kajkez bechu psched nehdze 6 0 letam i w S s e rb a c h wschudzom nam akacz a kajkez tu a tarn, w oßebje w holi, hischcze dzenßa nadendzesch. J e d y n s nich besche w o praw dze w ßerbskej semi stak a bu tarn w otkam any a n a w ustajenzy saßv sestajeny. Besche to nchduscha R albiczanska schula. S c h tö z je do itjeje stupik, je ßo wjeßelik, kak r ja n e dom y ßu ßebi uaschi w ötzojo s d rjew a a se ßkom y shotow acz nröhli, a je spösnak, so ßo w tajkich ßuchich dom ach lepje bydli, hacz w kam jentnych pinzach, kiz ßo n etto wschudzom tw a rja. N im o domskeho besche tarn pak tez hrüdz a kolnja, t a t so be burski d w v r dospoknje hotorvy. T e z ßkom a, d rjew o, g ra t a wosy njepobrachow achu. W hrödzi ß am o kruw y stejachu, kotrychz m loko ßo sa tu n i P je n je s pschedawasche. T ez tsjo herzy se S s le p e h o se stary m i a sastarskim i in stru m en tam i w ßerbskej w ßy n u sn u hudzbu w obstarachu. W o tp o h lad, kiz je w ubjerk s n a tw a rje u jo m ßerbskeje tvßy mek, njeje jeniczzy tö n byk, meschczanam ueschto w jeß n e psched w oczi skuskacz, ale je waznischi. L udzo a pschede wschem tw arzy d y rb ja tu neschto riaw uknycz. W o n i d y rb ja ßebi w othladacz, kak ß u S s e r b jo tw a rili, a Po tu ty m stylu, w e ßo, s nusnym i pschem enjeujeini tw aricz poczeez, so bychu saßo rja n e dom y nastaw acz sapoczake. W mestach n etto dvkhe leta hizo niczo w jazy njew jedza, hacz dom y Po tak m jen o w an y m kasarm ow ym stylu stajecz. S o te rja n e njejß u, közdy we. Psched ueschto czaßom wschak ß u poczeli, hdyz bechu ßo burskich dom ow w S c h w a jz a r- skej d v h lad ali, po tak m jen o w an y m schwajzarskim stylu tw aricz. S s u to dom y s dokhim wottseschkom. T o la wschudzom ßo tu tö n styl njehodzi. D u z je uetko inözno, so tw arzy w o t sastarskich ßerbskich dom ow neschto naw ukuu a po tu ty m sty lu tw a rja. 23 Lubike ßo tajke dom y, sa netczischi czaß a sa netczische sam ery pschipraw jene, wescze bychu. W escze n a j- w aznischi dzel ßerbskeje w ßy pak besche born se sberku sastarskich ßerbskich w ezow. D o m besche po naczisku architekty G ro th y, kiz je w S s e rb a c h ßebi hizo s tym czestne m jeno dobyk, so je naczisk sa n o w u H odzijsku zyrkej a sa n o w y M acziczny born w B u d y - schinje shotowak, n a tw a rje n y a w nim besche w o p raw d ze w ulkotne bohatstw o ßerbskich sastarskich wezow, s kotrychz mözesche ziw jenje ßerbskeho ro d n sa krötki czaß spüsnacz. B echu ta m wöskowe sigury, ßerbsku d ra stu w obleczene a ziw jen je ßerbskeho ro d u w o- sn am jen jaze; ßerbske p iß m a w o t p renjeho s 15. letstotetka hacz do uajnow ischeho; ßerbske hudzbne in - s tru m e n ty ; pschasne koleska, kham ory, ß m jertu e heje atd. W u lk i dzel tutych nahrom adzenych wezow budze w ß w o jim czaßu n o w y ßerbski rnusej w M aczicznym dom je Pyfchicz. H dyz je sakfki kral pschi w o b h la d a n ju tu teh o dvm u prajik, so je tu tö n ßerbski dzel pycha zykeje w ustajenzy, d h a je to n aß wschech ja r a swjeßelaze ßkowo. T a jk a w u stajen z a Pak, kaz ßebi to nechtözkuli tnyßli, ß a m a se fern je njew ulese, ale zada ßebi w jele Prözy a w jele starosczow. L edm a w n - P rajicz ßo hodzi, kelko dzeka a w o p o ro w je nusne byko, P rjedy hacz buchn wsche tu te wezy snam kane, do D ra z d z a n pößkane a ta m sestajane. D u z skuscha ty m knjesam, kiz ß u tu te dzeka w v b starali, dzak wschech S s e r b o w. W o ß e b je je ßo w tu ty m n a - stu p a n ju saßkrrzbny sczinik knjes wyschschi g y m n asialn y w uczer d r. M u k a (rodzeny f W oßyka) w F reib erg u. W ü n, kaz je pködny spißaczel n a p o ln ßerbskeje lite ra tu ry, tez tu prözy a w o p o ro w hladak njeje, so by w D razd zan ach ßerbska w u stajen za neschto hödne byta. A to je ßo jem u s pom o zu druhich ßerbskich w ubjerkow nikow pokuje radziko. W o te w rje n a bu tu ta w u stajen z a ß o b o tu 2 0. ju n ija dopokdnja. T e h d y sendze ßo psched ßerbskim m usejom za d n a a w o ß e b n a shrom adzisna. N a prenim m estnje m jenujem y tu n ad o b n u schkitowarku ßerbskeje w u stajenzy, J e je kralow sku W yßokoscz p ry n z eß u M a th ild u, teho ru n ja bechu pschitom ni J e je n a n, J e h o kralow ska W yßokoscz p ry n z J u r j j, P ry n za j F riedrich A u g u st a J a n J u r is a drusy. Psched d u rjem i ßerbskeho m useja w oczakow achu w yßoki w o p y t ßobustaw y ßerbskeho w u b jerk a: kk. d r. M u k a, w uczer S o m m e r, redaktor S s m o le r, H a n d rij S y m n y a ßerbskaj ßejm skaj sa- püßkanzaj K okla a S sm o k a. Kralowskich hosczi pow ita knjes d r. M u k a se ßledow azym i ß to w a m i: N ajß w etlisch a knjeni p ry n zeß a! S o ßebi M ascha kralow ska W yßokoscz naschu p o n izn u ßerbsku w u - stajenzu, kotraz m a sboze, pod W aschim w yßokim d o h lad o w a rstw o m stejecz, mikoscziwje w obhladacz pschindze, n a ß s najw jetschej wjeßekosczu a s n a j- nutrnischej dzakownosczu n ap jeln i. A tu le naschu

24 24 wjeßekoscz a dzakownoscz budze zyky ßerbski lud, w ulzy w obsbozeny, s n a m i saczuwacz, shoniwschi, so stej ßo n a jem u d ro h o lu b e wezy jeho ziw jen ja a skutkow anja w oczi W ascheje kralow skeje W yßokoscze mikoscziwje skozitoj. D u z p o w itam y W aschu kralow sku W yßokoscz, ß w o ju w jeleczesczenu schkitarku, s dzakow uej w u tro b u a se ßerbskim p o stro w o m : W itajcze, w itajcze najw u tro b n isch o do nascheho ßerbskeho m useja, a w okam y s najhkubscheje dusche: B ö h zo h n u j nasch zyty lu b o w a n y kralowski dom! S s la w a! " czescz jako pschewodnika a w u kasow arja dostala, pschispom nicz: K ralow ska W yßokoscz, ßm y tak sbozowni, so w o b ra s w obßedzim y, kotryz W aschu kralowsku W yßokoscz jako ßerbsku u jew jestu pokasuje." S e wschem, schtoz w ßerbskim m useju w idzachu, bechu w yßozy hosczo s kralowskeho dom u ja ra spokojeni; a w ospjet be w o t nich ßkyschecz, so je ßerbski m usej jedyn s uajsajim awschich dzelow zykeje w ustajerizy. T ö n ß am y dzen p o p o ld n ju mejesche ßo w ulkotny drastny czah. N a nim ßo wobdzelichu ludzo se P sch asa w szerbskim m u seju. P ry n z e ß u a be s tym ile w u tro b n y u u ß lo w am i w idzom nje pschekw apjena a sw jeßclena, pschija h u ad n je w o t knjezny W o ju a rje z s K onjez rözvw y büket, sa kotryz ßo ßerbski podzakow a, a sastupi hnydom po ty m do w u stajeü zy ßam eje, kotruz ßcbi s w ulkim sajim an jo m w o b h lad a, ru n je kaz tez je ju i w yßozy pschew odnizy. S serb sk u ujewjesczinsku b o rtu ßebi w obhladaw schi, p ra ji J e je kralow ska W yßokoscz: T a jk u b o rtu ßym tez uoßyka^ pschi stotym kw aßu m o jeh o njebocziczkeho knjesa dzeda, k ra la S a n a " k czemuz mözesche knjes d r. M uka, kotrem uz be ßo mschech dzelow S akskeje ß am eje w n a ro d u e j drascze, kaz tez w oßebje h o rn jo - a dclnjoluziszy S s e r b jo. Besche wschak w o t»ich wschech w ulki w o p o r, s d alo - kosczc ßo do D ra z d z a n podacz, to la m y to w a n a bu p rö z a s d o b ry m radzen jo m zyteho czaha. S sc rb sk i w otdzel be pschede wschem tez teho dla uajw aznischi, dokelz ß o w nim w id za n a u a ro d n a d ra sta w o praw dze hischcze trjeb a, hdhz tez niz w jazy husto wokoko B udyschina, d h a to la b je s w uw sacza wokoko Khröscziz, M u z a k o w a a K hoczebusa. W jeczor ßo p o to m ßerbske hry a re je pokasow achu.

25 N jed zeln n a to popokdnjn besche w ulkotny spcwanski ßerbski konzert w D razd zan ach pod wod^en jo m knjesa w u czerja K raw za. D okelz besche po- P v td n ju a tez w otdzerzenje konzerta ßo doscz snate eziniko itje&e, njebesche doscz w o p y ta n y ; to la je jjo ja ra rjen je spewako, a je ßebi tez spew w e wschöch now inach w u lk u khw albn bobtyt, t a t so za d a n je nasia, so by ßo tajki konzert börsy w ospjetow ak. T o je ßo tez ftato. A künz septem bra (ß o b o tu 2 6.) w o t- mewasche ßo s n o w a tajki ßerbski konzert, teho r n n ja pod w odzenjom knjesa w uczerja K ra w za. P sches spew arjow a spew arkow pschi w u w jed zen ju teho ßam eho ß o b u skutkowasche. P schednoschow ane buchn ludow e spewy a nekotre now e kom posizije w o t K raw za, F reyschlaga, S sk o d en k a a drnhich. Wsche m estna bechu w obßadzene. B je s w o p y to w a rje m i besche tez macz nascheje khezorki, Adelheid, S chlesw ig-h olsteinska wjerchowka. W o p y to w a rjo w je ßerbski m usej psches 5 0,0 0 0 mek. T e z ß u wschelale ßerbske a nemske schule tarn pobyke. S e ßerbskeho w otdzelenja w u stajen zy tez neschto sa n o w o tw a r M acziczneho d o m a w o tp ad n jc. T o w jedze n a ß n a n o w o tw a r M acziczneho dom a. M a c z iz a S se rb sk a bu w lecze sakozena a smeje teho d la letß a ( ) ßw öj skoty ju b ilej. W jele z o h n o w an ja je ßo s M acziczneho skutkow anja do zykeje ßerbskeje sem je w uliw ako, dokelz je ßo w o n a sa czischcz dobrych ßerbskich knihow, w oßebje tez schulskich knihow, staraka. W o tm y ß le n e je, tu tö n ju b ilej tez s tym ßwjeczicz, so ßo w tu ty m lcc^e, je-li nekak m özno, sakkadny kam jen sa noivy M acziczny born pokozi. J a r a rje n je by bhko, hdy bychu S s e r b jo ß o nap ro ß y cz d ali, Po inöznosczi w ulke d ary sa M acziczn y born hacz do ju tro w naw dacz, so m ohk ßo spom njeny w o tp o h lad tez w uw jescz. R ja n a a zyke S s e rb o w s tw o poczesczow aza wez budze, hdyz budze sköncznje dokho wotczakany born w B udyschinje stacz. S w je ß e la z e je, so bn lvni pschi ßejmskich w ölbach n a m estno sem rjeteho sapoßkanza knjesa K erka s R o d ez teho r u n ja w vtzvw szy sm yßleny S s e r b, knjes S s m o k a se S p y te z, w usw oleny. S o S s e r b jo ß o w nim m y lili n jejß u, je w ö n börsy pvkasak, hdyz je ßerbske naleznoscze n a ß ejm je s w ulkej w u - schiknosczu a sahorjenosczu sastupow acz wjedzak. W ß ejm je je ßo w sandzenym lecze n o w y w ö lb n y sakon pschijak, kotryz p o staja, so budze ßo pschichodnje do ß ejm a Po tsjöch klassach wolicz. W e L uzizy ßo lo n i w prenich dnjach septem bra w pschitom nosczi sakskeho krala a nemskeho khezora w ulkotne m an ev ry w otm ew achu. S c h ty ri arm eekorpsy ßo wobdzelichu, a bu ransche wöjsko w o t h ra b je W a ld e rsee a, w jeczvrne w o t sakskeho p ry n z a J u r j a w odzene, m je s tym so najwyschsche ro sk a so w an je w ruzy khezora lezesche. Telko w ojakow nascha 25 L u ziz a w o t leta w jazy w idzaka njebe. S a - jim ake besche pschihladow acz, kak njepscheczel nje- Pscheczela p y ta a kak p o to m wöjsko wöjsko pschimasche. Bitw ischczo besche w Bukeczanskich a Porschiskich stronach. M a n e v e r je ßo k w ulkej spokojnosczi n a - scheho khezora poradzik. S w je ß e la z e je, so ß u S s e r b jo s n o w a pokasali, so ß u hospodliw y lu d ; pschekoz n im ale wschitzy h o sp o d arjo ß u s radosczu wscho m özne czinili, w chakam dobre hospody pschihotowacz, a je ßo to tez w o t wojerskich wyschschich w odzerjow sjaw n je s dzakom pschipösnako. T e z s r ta jednorych w ojakow ßm y ßtyscheli, so tajke dobre kw artery, kaz w S serb a c h, druhdze m eli n je jß u. W e ßo, tajke wojerske w u w u c zo w a n ja T ez w jele schkody n a Polach n a c zin jeja a ratarske dzeko s a to rh u ja ; to la lepje je, so s tajkim neczim sa lu b o w osm jem y, hacz so m am y njesw uw uczow ane wöjsko, a p o to m njepscheczel do kraja pschindze a tak sakhadza, kaz F ran z o w so jo w naschich S serb a c h. S nemskeho khezorstwa b äte niczo waznische spom nicz njeje, khiba so je ßo dokho pschihotow any zivilny sakon, kiz w lecze do skutkow anja stupi, pschijak. W n im je w jele p o stajen jo w, kiz ß u ja r a dobre a w uzitne. W schem w erjazy m kschesczijanam Pak je to jene w nim w opak, so zivilne m andzelstw o tez d ale jenak pkaczaze w o stan je a so n o w y sakon tu to sbehnyk njeje. S akska wschak mejesche hizo d o ta l dobry zivilny sakon, so by ja r a d erje b je s now eho w u traka, kaz dze je S akska tez w drnhich wezach pod ß w o jim m u d ry m knjezerstw om do predka, ate w e wschelakich drnhich dzelach nemskeho khezorstwa besche zyle nusne, so n o w e lepsche p o sta je n ja Pschindu. A dobre je, so w zykym khezorstw je P o to m jen e p ra w o knjezi. W ju n iju Nem sku chinesiski m inister L i H a n g T schang w o p y ta a b u s w ulkim poczesczow anjom w itan y, a w septem brn ßo s nemskim khezorom ruski z a r Mikkawsch se ßw ojej mkodej m andzelsku sendze. S a spscheczelenje w o b e ju ludow tajke sendzenje w jerchow niczo njeschkodzi. D u z je woczakowacz, so s najm jenscha w blizschim czaßu w ö jn a b jes R u ß a m i a N em zam i n jew u d y ri. R u ß o jo wschak n im a ju pschicziny, N em zam neschto k ra ja wotew sacz, a N em zy teho r u n ja ernt sa kohczom rnskeje semje njeßledza. D u z d rje tu m er w ostanje. Awstriska m a pschezo ß w o je staroscze. Czezke hkow ubolenje je jej cziniko, so besche meschczanske sastupjerstw o w e W in je an tisem itu sa meschczanostu w usw oliko, a hdyz besche khezor jeh o njewobkruczik byk, jeho w o sp jet w usw oliko. K hezor Pak je p ra w y w u pucz nam akak, so je spom njeneho kandidatu L u eg e ra nam okw jak, so by m a n d a t njepschijak. T o le je w ö n cziuil, a d uz je w ö n nelkv n am estny meschezanosta, m je s ty m so je sa m eschczanostu ßo d ru h i antisem ita w uswolik. 4

26 2 6 S khezoroweho bomit je 19. meje arzyw öjw oda K orla L udw ig semrel. Dokelz khezor ßam zaneho ß yna nim a, besche Won khezorowy naßlednik. P o jeho ßmjerczi pschendze tuto praw o na jeho prenjeho ßyna F ran za Ferdinatida, kiz Pak je khorow aty a njezenjeny. Tak njeje m oznota wusamknjena, so w ßw ojim czaßu jeho druhi ßyn Oka, mandzelski sakskeje prynzeßy M arje Josefy, khezorsku krönu dostanje. _ Wuherska ßwjeczesche loooletnt) jubilej ßw ojeho wobstacza, pschi kotrejz skladnosczi besche tez w Pescze wulka wustajenza, kotraz pak je ßo m alo poradzita. W uherska se ß w ojim i hordym i B laggaram i, kotsiz ßw oju möz na to ualozuja, wsclic w e Wuherskej lud powjescz w o ßlnbje s wulkej radosczu pschijak- Psched neschto lctdzeßatkami ßcbi wescze zadyn wjerch na to pomyßlik njeby, ßkowjanskn prynzeßu sa zonn ßebi shladacz. Zyka E uropa by k temu ßw oju schedziwu hkown tschaßka. N etto pak ßu ßkowjanske ludy k czesczi pschischle. W escze ßebi m toda czornohörska prynzeßa borst) luboscz ßwojich nowych krajan ow dobudze. S Turkowskeje ßu sie powjescze pschischke. Kak je Turkowska w Armeniskej sakhadzaka, w Pschedze-^ naht" na druhim mestuje czitasch. A le tez w K oustantinoplu, kaz tez na kupje Kreta a w M a lej Asiskej je w ou a w jele kschesczijanskeje krwe pschelala. Nekotsi w ot Turkowskeje wyschuoscze najeczi rubjez- Jtalski kröupriin; i czornohörska prynzcha, «jewjcsta italskeho krönprynza. bydlaze ßlowjauske uarody pvdtloczowacz, je wschak uehdy m ozny kraj byla, netto pak s jeje mozti a nahladnosczu do sady dze. Jtalska je loui czezke porazeuje dostala; pschetoz jejnc wvjsko w Abyssiniskej bu do czista sbite, tak so drje Jtalska ßebi w jazy n a dobycze kolouijow inyßlicz ujebudze. S l e wschak je sa tu ton kraj, so tajke porazeuje pschiudze, kiz krajej w jele m illionom se saka wnczehnje, hdyz w Jtalskej tak hizo wschudzom na pjenjesach pobrachuje. S a to pak je se strony knjezerstwa ludej neschto swjeßelaze ßo dostalo. Jtalski krouprynz je ßebi njewjestu shladal, druhu dzowku moutenegriskeho wjercha Nikity. D okelz je montenegriniska prynzeßa wulkotna rjanoscz, je italski nizy, kiz bechu armeusku drastu wobleczeni, bechu banku w K onstantinoplu nadpanyli a czinili, jako bychu ju wurubicz chzyli. T o placzesche netto Turkam sa samoßl, ßo na w K onstanünoplu psche-. bywazych A rm enow w alicz a sich kvnzowacz. W jele ; psches 1 0,0 0 0 ßu jich sa krötki czaß sabili. Kohvz njebychu sabili, teho bychu na czolm donjeßli a s nim na m orjo w u jeli a jeho tarn tepili. Wscho to sta : ßo pak na w oßebitn pschikasnju turkowskeho knjejstwa. A pschi wschcm könzowanju lezachu lödze europiskich wnlkom ozow psched mestom a s nich njepschindze wbohim A rm enjanam zana pomoz. T ez na kupje K reta T nrkojo kschesczijanow sabiwaju. Czi pak ßo w obaraju. Kajki könz wez smeje, ßo netto hischcze

27 prajicz njehodzi. T v Pak je Weste, so T u rk u sköncznje s E u ro p y w u h n a ju, ale najskerje hischcze doscz kschesczijanskeje krwe pschelateje njeje. T a jk i muz, kaz sultan, kiz tat' knjezi, do E u ro p y njeßluscha. 27 a jesdzenje löd^ow sadzelaju. D u z je ßo n etto w jele let n a tym dzelalo, psches tu te kam jenje scheroku ru n u h rje b ju wutselecz, so m ohte uuilfe lodze Po iijej b je s stracha jesdzicz. T o je ßo p o rad zilo, a hdyz w septem bru p re n ja lodz s awstriskim khezorom a rum unskim a ßerbiskim kralom n o w u d ro h n pschejedze, be n o w y pucz w o tew rjen y. W o n pschekupstwu tamnischich stron w jele pom ha. Bolharska ßo d ale w u d o k o n ja pod ß w o jim knjezerjom. M lo d y P ry n z B o r is je do orthodoxskeje w ery pschijaty, schtoz ßo wschak ludej lubi, schtoz Pak je n je p ra w d a se strony katholskeho w jercha F e rd in a n d a. M Czornohörski wjerch Nikita. Ruska je n aleto w ulki ßw jedzen m ein; pschetoz kam bu m lody khezor M iklaw sch I I. krönow any. W u lk o tn a pycha be pschi tym n a zyle mesto w upschestrjena. W scho ß o sybolesche a jaßnjesche a w jeczor ro sß w e tli m estno w ulkotny w ö h n jo stro j. T o la w ulka czischczenza pschi ludow yrn ß w jed zen ju je n a ruskim khudym ludzom ßm jercz pschinjeßla, a tu to njesboze kaz czem na m röczel n ad hew ak poradzenym ßw jedzenju lezi. K az ßo sda, m lody zar wotezki knjezenja w e w ilstojnej a tw jerd ej ruzy dzerzi. W o n we, schtv chze. N o w a zelesniza psches S sib irisk u ßo d ale tw ari, ta t so budze R uska börsy pschi czichim m o rsn s knjesom a smeje C hinesow a Ja p a n e sv w to ß w o jej m ozy. L odze ro czornym m o rsn ßo pschisporjeja, a R u ß a n a p ra w y wokomik czaka, so by ß w o ju rnku n a K o n stan tin o p el polozil. N a m m öze wscho jen e bycz, hacz R u ß a abo Jen d zelczan, abo schtv d ru h i tu to mesto dostanje, jen e so by skoro su ltan s n jeh o w u - h u aty b y l a so bychu tarn kschesczijenjo ßo w jazy Po tyßazach njesabiw ali. Rumunska, Tserbiska a ^lwstriska m ejachu pod i w obdzelenjom ßw ojich w jerchow w ulkotny ßw jedzen. R eka D u n a w a m a m jenujzy krütko psched ß w o jim w u liw au jo m do m o rja w ßw ojim recznischczu w jele moznych kam jenjow, kotrez ßo zelesne to ro ta " m jenuja, Botharski krönprynz Boris. T c h w e d s k o -N v rw e g s k a je ß w o jem u krajanej Jan se n e j, kiz besche n a lodze g r a m psched 3 letam i w ujel, so by p o ln ö zn y p o l dozpil, a kiz ßo n etto saßo w röczi a mözesche sjewicz, so je ta t w yßoko k p o lnozy döschol, kaz d o ta l zadyn d ru h i czlowjek,

28 28 w ulkotne d o m v jw ita n je pschihotow aka, n a kotrym z ßo ß a m o fre i w obdzeli. W jele wschak ß u tuczi khrobli ködznizy W ustali, kaz n a ködzi, kiz besche 3 le ta do lodow ych h ö r sam knjena byka, tos pschede wschem J a n s e n se ß w o jim tow arschom, kiz je kodz w o- puschcziwschi n a ßankach s p ß am i w jele stow kilom etroto daloko puezowak, n a kotrym z besche m jedzw jedz polezak, a kiz besche tez hew ak w jele spytak. S c h to ß u n ow eho nashonili, J a n s e n weseze borsy w knihach, kotrez zyle tu n je njeb u d zeja, sjewi. D ru h i khrobolak, A n d re r, je w o tm y ß len je mek, ßo w b a llo n je psches poknözny p o l pschenjesez daez. B a llo n besche hizo n ap je ln je n y, wscho do n jeh o natykane, ale w etr njechasche hojiez. D u z je A n d re r w o t ßw ojeho w o t- p o h la d a lo n je ( ) w othladak a ßo dom oj wroezik. S s n a n o je jem n tez khrobkosez trochu do schkörnjow sjeka, hdyz je ßebi n a hrozazy strach pom yßlik. W ulki w uzitk wschak njesm eje, hdyz schto n a p o l pschindze a ta in widzi, so tarn lu ty ßneh a löd lezi. B ydlicz ta m tak nicht» njem öze. W e L uzizy je to la lepje. Fmtlzowska je ruskeho z a ra w idzaka a jeho s w ulkej ezesezu pow itaka. F ra n z o w sa m wschak derje ezini, hdyz m ö zeja w oßvbnem u m uzej ßkaw a" w o- kaez a pschi tym trochu w jeß eli pobyez. H dyz ß u ßo saßo d o h lad ali, kajka r ja n a w ez je, krönow aneho m u za pschi ßebi merz, ß n a n o n a tu m y ß l pschindu, ßebi saßo krala w usw oliez. T o by sa lud wschak n ajlep je byko. T o la njech je dosez se sandzeneho leta. Ludzo w jele pißaja a w jele reeza, w on i ßebi w jele starosezow czm ja a w jele Prözy, a nechtözknli ßebi pom yßli, so Po jeho w oli pondze tola wscho wodzi B o z a ruka, a duz möze pschezo byez dobreje nadzije werjazy kschesezijan. Pschefciehanie w Armeuskim kraju. Arm enski lud bydli w ranschim dzele m akeje Asiskeje a je w o t starodaw nych ezaßow ßem kschesezijanski. A rm e n o jo ß u dzekawi a wuschikni ro ln ik a rjo a ziw ja ßo se wschej ezesezu. D okelz ß u slu tn iw i a sprözniw i, ß u tez po ezaßu k neezvm u pschischli, ru n je z pod ezezkim spschahom turkowskeho knjejstw a sdyehuja. T o te knjejstw o Pak s közdym letom wbohich A rm envw, dokelz ß u kschesezijenjo a niz M u h a m e d a n a rjo, böle krjndon'aez poeza. P ow jeseze w o tu ty m njesbozow - nym döneze wbohich A rm enow tez hizo psched letdzeßatkam i do kschesezijanskich krajow a w oßebje do R uskeje döndzechu a tam m y ß l w ubudzichu, A rm ensku n a nekajke w aschnje s ruki m özneho turkowskeho su lta n a a jeho m ordarskeho lu d a w um oz. P r e n i n adbeh, tajk u pom oz pschinjesez, sezini R uski lud. H dyz besche R uska w leeze Turkow sku sbika a wbohich B o k h arjo w s ruki turkowskich m uham edanskich w jelkow w um öhka, tehdy besche tez w sbozownej lö o jn je A rm eniskn dobyka a w obßadzika, a budzische ju w obkhow aka a n a tajke waschnje A rm e n am sbozom ny pschichod swesezika, hdy budzichu jenoz d ru h e europiske m ozy pseheeziwo tem u njebyke. A le dokelz ßo bojachu, so m ohka R uska P otom w zykej ransehej semi pschem ozna byez, ß u ju nusowake, armenski kraj saßo wopuscheziez a w bohi kschesezijanski lu d w turkowskich swjaskach sawostajiez. T o la Pak ßebi netko R u ß a zadasche, so bychu T u rk o jo n u sow ani byli, A rm enotv pschi sich w erje w ostajiez a sich dale njekrjudow aez a so ßo Ruskej pschewostaji, T u rk o w k tem u dzerzeez a nusow aez. T o la tez to te nekotre w ulkom ozy Ruskej njedow olichu a, ßo bojo, so R uska n a tajke waschnje psehewjele m ozy dostanje, n a w abjen je Jendzelskeje postajichn, so m aju tu te w ulkom ozy ß a m i n a to hladaez, so T u rk o jo s A rm enam i lepje sakhadzeja haez P rjedy. T o la B o h u z e l tu te w ulkom ozy ß w ö j nadaw k w uw jedke n je jß u, T u rk o jo A rm enow krjudow achu. R u n je z ßo jim w o t jieh w Arm eniskej bydlazych konsulow w jazy haez jnnkrvez wobkruezi, jeli so T u rk o jo d ale tak kschesezijanow pschesezehaju a podtkvezuja, budze Arm eniski lud borsy haez n a p o ß led n jeh o proscherja w u tu p je n y, d h a ßo w ulkom ozy to la a n t kuska njehibachu, haez so n a su ltan a lisch sezelichu, so dyrbjak netko borsy lepschi p o rja d w Arm eniskej postajiez. S u lta n by p o to m pscheezelnje w otm olw ik, so to te zadan je borsy dopjelni a wscho by pschi starym wostako a wbosy A rm e n o jo bychu d ale ezerpili. D u z pschindze leto '). Z ak o ß n e k rju d o w anje w Arm eniskej ßo skoro tvjazy snjesez njehodzesche. T e h o d la A rm enojo dep u tazijn n a su lta n a pößkachu, so by jim jich spschah trochu polozik. A le schto ßo s ta? T a d ep u tazija, s w jele stow A rm enow w obstejaza, bu w K o n stan tin o p lu, jako chzysche k su ltan ej ßo podaez, w o t T u rk o w s w ulkeho dzela sesabiw ana. T u te krejrosleeze a m ord o w an je besehe Pak snam jo sa to srudne krejrosleeze, kiz je ßo könz leta w A rm eniskej meko, w kotrejz bn A rm enow n a bolosne w aschnje skönzowanych, nusow anych, m uham e- dansku pschiwern psehijeez, w o wschu jich ziwnosez pschinjeßenych a w jele zyrkw jow sapusezenych abo do m uham edanskich moschejow pschewobroezenych. H dyz buch» kschesezijenjo w prenich letstotkach w ot hrubych p ö h an o w psehesezehani, dha to la tam n i tajke n u ttte ezwile n je jß u pscheezerpiez trje b a li, kaz?lrm eniszy kschesezijenjo w lonschim pschesezehanju pod m ordarskej ruku krwelaeznych T u rk o w. D uz ßkyscheze tu to ezw ilow anje. W o t starych ezaßow ßem zanem u kschesezijanej d o w o len e njeje, b ro n je noßyez w Turkow skej, b je s tym so ß u T u rk o jo tam wschitzy brünjeni. N etko bechu ßebi T u rk o jo wschudze krotko

29 do tych dnjow, hdzcz chzychu ßo n a A rm en o w w alicz, zabali, so A rm e n o jo wsche ß w o je w dom je skhow ane b rv n je sw unoschuja a je T u rk a m pschepodadza, a, jeli so to njeezinja, ßo se ßm jerezu khostaja. S bojosczu pscheb tajkim khoftanjom ßo teho d la A rm e n o jo wschudze ßw ojich b rö n jo w w sdachu a n etto ßo T u rk o jo n a nid) kaz w jelki n a w ow zy w a lid )u a poczachu jid) m orbow aez. S w jetscha bedju m o rd a rjo m uham ebanszy mesehezenjo abo h ro m a b u sbezany w jeßny prak, ale turkow szy w ojazy jim pod n aw je d o - w ansom wysd)schich pvm hachu a wsd)v to sta ßo n a w oßebitu psehikasnjuturkow skehoknjejstw a. S a w in o w a li A rm enojo tajke sakhadzenje n a zane w aschnje njebechu. W o b a raez ßo njem özachu, dokelz b rö n jo w njem ejaehu. D u z be T u rk a m to m o rö o w a n je lohka wez, a w o n i to w uzichu. M u h am edanski meschnik by ra n o s weze bete b oha A lla h " w o sboze sa m orbow an je proßyk a n etto by ßo könzow anje sapoezako. S w oprebka b rje bychu T u rk o jo ßo s tym spokojili, so byd)u A rm e n am s m jeezom hkow u w o tru b a li, ale tn to ru b a n je ßo jim bottjo boscz njelubjesche, w o n i chzychu w jazy meez, krjubow aez a ezw ilow aez ß w o je w bohe w o p o ry. W jenej w ßy nekotrych w opak n a koliki swjasachu, bruhich, n a 5 0 lubzi, s hosbzikam i sw obw iw achu a jid) h ro m ab u sw jasachu a n etto bo nid) tselaehu, harz be p o ß len i w um rjek. W esty T u rk a D je v e r w G a b a rsn b a bw eju b ra tro w h ro m a b u sw jasaez, n a sem ju pokoziez a psches n je ju koliki byri, haez njebeschtaj wubyehakoj. W je ß n y pjekar w Kesserik befdje ß a m se ß w o jim m jeezom 97 kschesezijanow skvnzowak a Won ßo pschißahasche, so tt) tez hischeze könz w osm je. W o tezate hkowy bychu n a tebije stykali a je Po meseze w okvlo n o ß y li a pschi tym w jeß ele spewy spew ali. T e z bo bom ow bychu A rm enow honili, P otom P etro leu m n a tsed)n n ale li a born sp alili s tym i, kiz bed)u nutskach. T o l a ß n a n o m a ju T u rk o jo s bzeezimi ßm ilnosez! A le tez to niz. S u l t a n b rje befdje pschikasak, so m a ju bzeezi bo 7. le ta ßo pschepuschezeez. A le sehto ß o tu tö n lub w o to s ta r a? M a te bzeezi, kotryd)z starschi hizo m o rw i lezachu, a kotrez netto h lv b n e a pkaezo po h aß ad) behad)u w o khleb proscho, w ojazy bo p alazeh o bom a ezißnychu a wschej jich nusy könz ezinjachu. W B aib u reze 15 m aezerjow s ezesehnymi bzeezim i bo bom a samknychu a jö n sapatiehu. B o h a ty meschezan w T ra p e z u n e z e A v a tia n proschesehe m o rb arjo w, so chze jim wscho ß w o je sam özenje baez, jen o so jeho bw e bzesezi a jeho m anbzelsku pschepusd)eza. T o la schto T u rk o jo? Dzesezi skönzuja psd)eb w oezom aj starsd)eju. W B itlisu sab a ja m uham ebanszy w ojazy bzoweziezku n a klinje jejn eje m aezerje a to ezekko s jeneho b ay o n e tta n a b ru h i m jetaehu, haez sköneznje mjeez m aezeri bo w u tro b y storezichu. W nekotrych mestaeh Arm enojo bo ßwojich 29 zyrkw jow ezekachu, ßebi m yßlo, so T u rk o jo tarn ruku n a nid) njepokoza. T o la kak ßo m ylachn! Z yku zyrkej sapaliehu w o jazy a ßo w jeßelachu n ab stysknym w okanjom w bohich w o p o ro w, haez sköneznje pkom jo wsehed) spözera. W S c h a b in u befdje tez A rm enow bo zyrkw je ezekko. J id ) w ojazy f zyrkw je sw uezahachu a jieh pscheb b u rje m i jen eh o Po b ru h im skönzow adju. N a jh ö r je sakhabzaehu s w o ß o b n y m i A rm enam i. P schebstejiezerja klüschtra w S a h a g s bzeßaez budjo w - nym i sabrehu a jim kozu s ezeka sezezeehu a tü tn kozn je ß io m u w u ty k an u n a sdjtom y p o w jeß n y d ju a m ejad )u s ty m ß w o je ßm edji. H a j, hbze ß u nehby rom szy p ö y a n jo tajke bjabokske ezwile ßebi w u m y ß lili, so bychu kschesezijanow krjubo)vali, kaz T u rk o jo nascheho c z a ß a? A psehi tu ty m künzow anju ßo zaneho ro sb z e la njeezinjesche b jes stary m i a mkobymi, b jes zöuskim i a mnzskimi, khiba so bychu mköbsehe a rjensehe zünske w o tw je b li, so bychu je pvsbzischo w ßw ojich H arem ach k njeezesezi trjeb a li. A kak ßo ksdjesezijanske zönske psd)eb ty m b o ja d ju! W je le stow tajkich ß u ß am e w o t ßo bo rekow a stu b n jo w skoezike, so bychu psches ßm jerez h an ib je wuezekke. W o ß e b n a arm eniska zönska bu s d ru h im i zönskimi tez ta t preez w jeb zen a. H byz k b rjo h am re tt E u p h ra ta bonbze, pschiw oka ß w o jim njesbozow uym tow arsdjkam : W uezeknm y njeezesezi", a skoezi bo zokmow, a wsche ksdjesezijanske zünske sa n je j. A n jeb y rb i ßo n a m w u tro b a skamaez, hbyz tü n le list arm eniskeho n a n a n a jeho w zusbje pschebyw azeho ß y n a ezitam y: M o h a m e b an szy pschinbzechu a h ro zad )n m je skünzowaez, jeli so jim tw o ju ß o tru n jep o b am. W scho bed)n n am hizo sebrali: brastu, poßlescheza, jebz, b rjew o. A n etto ehzydjn hischeze m o ju bzow ku. J a jim napscheeziw o stupich a njechach pschibaez. H byz pak m i teßak n a krk skozichu a be m i ßm jerez w esta, buz ßo tw o ja ß o tra ß a m a w o t ßo T u rk a m k n o h o m a j ezißny a wokasche:»psehepuscheze m o jeh o n a n a, tu m je m aeze«. A w o n i ß u ju preez w lekli." T o la n a ty m hischeze bosez njebe. H rosnoseze ß u T u rk o jo wobeschli, kiz ßo a n i w o- pißaez n jeh o b za a kiz m öze jenoz satan ß a m ßebi w um yßliez. _ S c h to z pak skünzow ane njebu, m ejesdje s n a j- m jenscha kschesezijansku w eru pokleez a m uham ebansku pschijeez a sa to buchu najßurow isehe ßrebki nakozow ane. S w jetscha bu jim p ra je n e, jeli so chzeeze pschi ziw jen ju wostaez, m aeze m uham ebansku w eru pfdjijeez. S c h tö chzyk wbohich wopufchezenyeh tam aez, hbyz P o to m s rto m ßlubiehu, so to ehzebza, jeno so bychu psches to bolosnej ßm jerezi ßo w ukhow ali. T o la tez p o to m hischeze ß u m nohich skönzow ali, b erje w jebzo, so ta m n i roe w u tro b je to la kschesezijenjo w o stan u. H bzez pak bychu w o t m uham ebanskeje pschiwery niezo wjebzeez njechali, by n a nid) zakoßne k rju b o w a n je ezakako. A rc h im a n b rita J a n P a p a z ia n

30 30 w klöschtrje T a d e m njechasche ß w o ju kschesczijansku roeru saprecz. D u z jem u n a jp rje d y porsty a P o to m ru zy w otresachu. A jako tez to njepom hasche, w otczachu jem u n a h aß y h to w u. W M re d jik u bu schedziwz, kiz ß w o ju w e ru saprecz njechasche, k semi czißnjeny, n a to bu zehliw e w u h lo n a jeho czeto ktadzene, a jako ßo netto w stysknych bolosczach wijesche, dzerzachu jem u b ib liju psched w oczi a jeho h a n jo proschachu, so by jim to la nekotre ßlu b jen ja, n a kotrez je ßo spuschczat, w uczitat. W D iarb ek iru bu w ulka zyrkej, do kotrejez bechu kschesczijenjo czekali, w o t T u rk o w w obdata, je jn a tsecha w otkryta a do njeje palaze khoschcza a drjew o m jetane. H dyz n etto wbosy w o b leh n jen i s zyrkw je czekachu, M u h au ied a n szy do nich se wschech botow tselachu. B je s uim i besche tez duchow ny K atherschijan. H dyz teho sa duchow - n eho spösnachu, storzechu jeho k semi a bijachu jeho s tc titm i. B id iija b u jem u w v trw rje u a a jem u s jejn ej p a p je ru h u b a satykana, n a czoz jeho s w u- ßm echow anjom nam otw jachu, jim p re d o w an je dzerzecz. H dyz chzysche n etto ßw ojim m o rd a rja m wulescz, jeho pschim nychu a do w o h e n ja czißnychu, hdzez ßo spali. N je d o p o m in a n a ryczerstw o M akkabejskeho czaßa, hdyz w U rfa kschesczijanska macz, jako chzychu jejnych ß y n o w k w o tp ad ej nusow acz, jich napom inasche: N jech w a ß pschezo sabija, ale njesaprejcze ßw ojeho knjesa J e s u ß a ", a ryczerszy ß y n o jo ^dachu ßo jedyn po d ru h im s m jeczom saresacz. Zönske a dzeczi bechu w tu ty m ryczerstw je ßebi ru n e. W B itlisu zönskich, kotrychz m uzow bechu skönzowali, n a torhoschczo dow jedzechu, je w obstupichu a jim p ra ja c h u : W o t- rjekncze ßo Jesu ß e j a w aß pschi ziw jen ju w o stajim y ". S c h to n a to zönske w o tm o lw ich u? N e, nascht m uzojo ß u sa n jeh o w u m rje li a my budzem y to tez czinicz". N a to je wsche sesatselachu. W Z e s a riju be pschi w ulkim krejpscheliw anju P rotestantski kschesczijan se ßw ojej 1 2 letnej dzowcziczku ß am dom ach, m je s tym so besche m acz ßebi ru n je k pscheczelnizy wuschka. D u z h ru b y T u rk a do teje jstw y, w kotrejz holczka besche, sastupi a k njej rjekny: M o je dzeczo, tw ü j n a n je m o rw y, dokelz niczo w o t m uham edanskeje w ery wjedzecz njechasche. N e tto chzu ja tebje M u h a m e d a n k u sczinicz a chzu cze jako tajku do ß w o jeh o d o m a pschijecz a cze sa ß w o je dzeczo mecz. Chzesch ty? " J a w e rju do J e s u ß a ", w o tm o lw i holczka. W o n je m öj sböznik a ja m am jeho lubo. J a njecham czinicz, schtoz ßebi zadasch, tez hdyz m je skönzujesch." N a to krw aw ny njebolak ßo n a to dzeczo s m jeczom d a a do n jeh o bijesche a kakasche, so s 1 2 ra n o w krwawjesche. S c h to ßo p o to m sta, nichtö n jew e; dom Pak bu spaleny a sapusczeny. T ö n ß am y dzen w jeczor Pak ßo kara psched tö n dom storczi, w kotrym z m acz ta m n e je holczki ru n je Pschebywasche, T e j spscheczeleny m uz k njej do dom u sastupi a rjek n y : J a czekko tw o jeje dzowki n a karje w jesu. J a jo lezo w ostajicz njem üzach, duz masch jo a p o h rje b a j jo." M a c z wsa to czeko a ßo dohlada, so hischcze ß lab je dycha. Lekar bu w okany a tön tu holczku sw obala, ta t so je netto saßo sahojena. T o la hdyz tez m nosy ß w e rn i wostachu, schtö chzyk tych wbohich tam acz, kotsiz zakoßnu bolosnu ßm jercz psched w oczom aj ßo w obresacz dachu a s tym m uham e- dansku w e ru pschijachu, s tej nadziju, so tak rucze hacz m özno tu tü n n a n u sv w a n y spschah w o t ßo czißnu? T o le tez T u rk o jo w jedzachu a duz ßu tez mnohich, kiz bechu ledm a do ß w o jeje w ery pschijeli, skönzowali. N e tto w jedzachu, so ßu czi ß am i jako m u h am ed anarjo w um rjeli. A tu wschitko je ßo stako n a pschikasnju turkow - skeho knjejstw a w K o n stan tin o p lu. W o n e je w ukasnje sa m v rd o w a n je bafe a je ß w ojim w ojakam pschikasako, sv m v ju m v rd m ja m p v m h arz a mbvhich kschesrzrjauvw jim do rukow honicz. S o Pak njebychu europiske w ulkom ozy jeho hrosne skutki sadzewake, je w one w ßw ojich sekharnych now inach kze rosscherjecz dato, so ß u A rm e n o jo sbezk cziuili a so ß u ßo T u rk o jo jenoz w o b a ra li a so ßu ßo jenoz nekotsi sabili. A B o h u z e l wjetschi dzel nemskich n o w in o w ß u ßo w ot T u rk i m eßazy dokho sa nüß wodzicz b äte a ß u tu te tze ß w o jim czita rjam sa w erne podaw ki p o d aw ali. N aschi w ö tzo jo ß u derje w jedzeli, schto ß u cziuili, hdyz ß u w zyrkw i spew ali: S d z e rz, K njeze, tw oje ß to w o n a m a postorcz T u rk u ßam. 31etko Pak kschesczijanske ludy tu teh o T u rk u w K o n stan tin o p lu czescza kaz zaneho dru h eho w jercha. B ö h chzyt ßo ßm ilicz. M e r w Armeniskej tö n czaß hischcze njeknjezi. T o la we wschech krajach ßo kschesczijenjo h ib aju, so bychu ßo Po A rm enach h o rje-" b ra li. D u z je to la m özno, so s n jew in o w ateje krwe sabitych A rm enow ty m sbytknym b ra tra m kwetka ßw obody a sboza sendze. Sbözny je tön, kiz f$o tcho Knjesa boji, ale hrech je ludzi skazenje. I. H o lla! A m ri, pschinjeß m i hischcze jedyn tust d rjew a. A le w u b e ra j m i p ra w je cziste a mjehke. T y wesch, m am snam jo nascheho sböznika s d rjew a w uresacz; knjes fa ra r be w czera ß a m tu a je m i to p oruczit. B u d z e dzeto hvtow e, rja n y P je n jes dostanu, to la wescze 1 0 frankow. S a te chzu czi p o to m now u d ra stu kupicz, selenu s najlepschcje tw ory, kaz.ju ß ußodziz T r u d i m a, so smejesch n a n jej ßw oje w jeßele. D u z khw ataj a dzi do kölniczki, hdzez m am ßuche d rjew o a czin kaz czi p ra ja c h ", takle m uz ßrenich let psched ßw ojim dom om ßedzo reczesche a pschezo dale

31 pschi tym s wötrym makym nozitom s bekeho, arboweho drjewa podobu dziweje kosy wnresowasche, pschi czimz aiii tvöczko w ot ßw ojeho dzeka njew otw obroczi. W on besche w ßwojej tvßy S i l s w schwajzarskich horach ßo narodzik, w ot ßw ojeho nana tuto dzeko nawuknyk a hdyz be wön, litt, so? rekasche, w letnym czaßu zusych na wyßoke hory pschewodzowat, dha, hdyz nichtü runje jeho njezadasche, s wjeßekosczu ßw oje w ot n ana nawuknjene dzeko hajesche a pschi tym neschto hödne dokonja, so be jemu ßam o w oßadziny duchowny poruczik, snamjo kschizowaneho sa zyrkwiny now y wvktar wudzekacz. J a hizo du, tuby nmm", s tutym i ßkowami ßnze ßo s niskimi durjemi makeho domczka rjana 20 letna holczka, Amri, N liow a jeniczka dzowka. R jan a Po czcle a runa srvsczena by w ona küzdu semjanku wukakaka, hdy by ßo s nim i w o w jetn drasczicz mohta. Tak Pak be w ona wobleczena tu ßam u drastu, kiz wjeßne holzy w hörskej wßy S ils u noschachu. J a hizo du, a mi czini wjeßele, tebi w neczim poßknzicz. S ch tvz Pak ßlubjenu drastu nastupa, njetrjebam zaneje now eje. Nakoz radschv pjenjesy na to, so psched born m afu khködnizu stajicz dasch. J a chzu ju Potom s dziwim w inom wobßadzecz, a ty njebudzesch wjazy w ßkönzu dzekacz trjebacz a psched wetrom budzesch tez. wukhowany. N jew erno, pschi tym wostanje, n anv?" a tote poreezawschi ßo speschna jeleniza w makej kvlniczzy shubi, kiz besche domej pschiplaznjena a hdzez ßebi drjew vw uresow ar llli drjewo kholvasche, so by pschezo poknje ßuche a stare doscz sa ßw oje khumschtne dzeto mel. J e tola pekne dzeczo", pschi ßebi nan myßlesche, kiz w njej mam. Cziscze tajka, kajkaz be jejna njebocziczka macz B ö h daj jej sbözny wotpoezink, kotraz ßo pschi jejnym narodzenjn wudycha. J e poßkuschna, sw ölniw a, dzekawa kaz zana w zykym S ils u a zt kym d ole reki B erniny, kiz se ßnehowych hör pluskoze psches zyky dok, a pschi tym zaneho wjetscheho wjeßela njesnaje hacz mi ßknzicz. B v h sapkacz jej tole wscho s tym, so ßo jej w posdzischim ziw jenju derje hicz da, H dy by wschak ßußodziz F ran zl " T u ßym hizo, uano, a hladaj, hacz njejßym dobry kruch toufluolifa. B ud ze ßo czi na nim derje dzekacz," takle poreezawschi, Amri s kruchom drjewa pschindze a jön nanej pschepvda, kiz jön wsa, Po czimz ßo saßo shnbi, so by ßw ojeho dom jazeho dzeka yladata. N a n wsa drjewo do rukow a dzekasche a njemejesche kedzbu, kak ßkönzo se wschej kraßnosczu ßo khowasche, tusche könczki horow se ßw ojim ßw etlom poskoczejo, jäko by Na nje neschto njebjeskeje kraßnoscze wnlecz chzyko. P o to m pocza czmokischo bycz a kruwy s pastwischczow na horach, hdzez bechn ßo zyky dzen paßke, do w ßy czehnichu, közda ßw vj rjenje klinczazy swönczk pod schiju, kiz pschi közdym stupnjenju saklincza. Wsche ßam e w ot ßo wjedzachu, do kotreho domu zana ßkuscha a közda by ßo ßam a w ot czrjödy wot-- dzelika a psched durje ßw ojeje hrödziczki schka, hdzez by zona abo dzeczo jej durje wocziniko, a kruwa by na nöz do ßw ojeje hospody schka. F e z U liz dwe kruwje, rjanej czerwjenobrunej schtrymje Psched N liz dom om w ot stadla ßo wotdzeliwschi k domej ßo nastajischtej, psched U tiom wokomik posastaschtej a na njeho pohladaschtej kaz byschtej jemu chzykej dobry wjeczor prajicz, so tak p ilnje dzeka, a potom jej Am ri do hrödze wsa, hdzez jej börsy dejicz pocza. U li staze, dokelz ßo czmicz pocza, se ßw ojeho stoka a poda ßo do dom u a börsy noz zyky S i l s s zykym dokom B ern in a pschikrywasche a w domach spasche közdy mernje abo njem ernje, sa tym hacz mejesche dobre abo ske ßwedom nje, strowe abo khore czeko. U liz hospodar a jeho pekna dzowka A m ri mejeschtaj w oboje, strowoscz a dobre ßwedom nje a duz spizy pucz w ot wjeczora hacz do ranja pschekroczischtaj tak rucze, kaz schtö durjow y proh Pschekroczi. II. R jan e ranje nastawasche. S sk ö n zo saßo hory, netto s druheho boka, poskoczowasche, ptaczki ßwöj pysk pod kschidleschkom wuczezechu a se schtomow na kuczku sleczichu, so bychu neschto k jedzi uamakake. D o ln y wetsik, kiz po dole zyky dzen duje, ßo sbehny, kruwy, hdyz besche w jeßny pastyr satrubik, se ßwojich hrödzow do stadka ßo sestupachu, so bychu na p anw u schke, a wyßoko nad dokom czehnjesche ß w oje koleßa worjok s w ötrym wüczkom na semju hladajo, hacz taw njeby zaneho sajaza, mkodu ßornu abo mkodu dziw jn kosn wuhladak, so mohk do 'njeje tselicz a ju ßw ojiin mkodym do hnesda na wyßoku skalnu Horn wotnjescz. D u rje U liz dom a ßo wotewrichu, a hdyz mejesche nan dzenßa jeneho zusomnika n a ßuehow u horu gletscher wjescz a be hizo s zusomnikom do ß w itan ja wuschok, dzesche A m ri na hörku, kiz sady jejneho dom a ßo sbehasche, so by tarn ßyno, kiz besche nan poßykk, wobroczaka, prjedy Pak ßam a neschto traw y poßykta. Speschnje stupajo tarn dzesche. W o n a nj.ewjedzesche, so besche ßyn w jeßneho w ojn arja Jok la widzak, kak w on a s dom u wustupiwschi na kuku dze a so w ön Po druhej schczezzy dzesche, kiz na to ßam e mestno wjedzesche, hdzez w ona besche. D zen ßa", pschi ßebi do ß w ojeje czerwjeneje brody börbotasche, chzu jej prajicz so ßym ßebi ju sa mandzelsku shladak. A le hacz tez m je rodzi? T o by khort ßam byk, hdy bychu prajili, so je w ojnarjez Jok la podarm o w o holzu sa zonu Proßyk. H dy by ßebi swerika, mi ne", prajicz, potom dyrbjak ju djabok a pschi tym hrosne selenje s jeho rta wujedze, w ön Pak ßo w ußm ja a hubu sczehnje, so by ßo tön strözik, kiz by jeho

32 32 w tym mokomiknjenju wobkedzbowak. S s n a n o Pak A m ri n a F ran zln w ißy, kiz je jako ßußodny holz, s njej wotrostk a netko w zusbje. T o la teho chzu jej s hkowy wubicz, teho njeplecha, kiz je mi se ßw ojim hkupym ßwedczenjom 1 lcto jastw a na schiju powißnyk. Njemözesche hknpy khadla pschißahacz, kaz be ja m njc nusnc? S ch tü dha by jemn kzu dopokasak? S s u d - nizy w dalokim mescze, kiz ßo ströza, hdyz na nasche hory pschindu, wescze niz. A le ton neschto w ßwcdom ju czujesche, kiz jem n kzu njedow oli, a w o B osy, kiz wsche falschne pschißahi wjcczi. Hknpy khadla, se ßw ojej poboznosczu. Njech to la tajke ßkaboscze staryin zonam a duchownym w ostaji ale ßw obodny schwajzar m a mudrischi bycz a njeßm c w jeßneho towarscha do njesboza pschinjescz. A hdy by tu tun F ra n zl m i hischcze s rjanej A m ri wujek czert a hela to chzyk sinnt m. T v la netko do predka." D ob re ranje Amri, hizo pschi dzele?" jn postrowi. H aj, schto dha mohka lepsche czinicz, hacz dzekacz, hdyz dzeko a möz k dzeku doßahnje", w otm olw i, ßo wuströziwschi A m ri a nastaji ßo na drnhn pokojzu kuki, so by kam ßykka a tak w ohidnem n Joklej a jeho reczam wuczekka. T o la Jok la jej pucz sastupi: W ostan tndy ja chzu ßo cze jenoz neschto w o- praschecz a njebudze dokho tracz." D h a czin wez krötku, ja mam dzetacz a njejßyiir swuczena, ßwetky dzen pscheplapotacz a jöit tak B o h u kradnycz." W ostaj B o h a na pokoj, to je w um yßlena wez " pschekhwata ßo s reczn Jok la; to la hnydom ßo dopom niwschi, so m a psched A m ri pobozneho hracz, chzysche pschekhwatanje porjedzicz w um yßlena wez, haj niz po inojim m enjenju ale Po drnhich m enjenju. T y wesch, ja ke mschi khodzu a ßym dobry kschesczijan a njejßym zenje»iczo njepraw e S ch to, ty dobry kschesczijan", pschetorze jeho Am ri, jeho wurecz pösnawschi, je to dobry kschesczijan, kiz jako schulski hülz ptaczki koji a jim kschidleschka sw utorha a je puschczi, a njeje tebje tehodla knjes wuczer bik a saßo bil?" Ach tehdy bech hlupe dzeczo, posdzischo njejßym tajke neschto czinik," sakitowasche ßo Jokla. N iz to ßame drje, ale", porokowasche A m ri dale, runje kaz ßudnik stöstnikej jeho hrechi psched w oczi staja, ale hischcze hörsche wezy." J e ß n an o tön dobry kschesczijan, kiz murm le, hdyz w jamach spja, w uryje a je könzuje a tuk pscheda, hdyz je to la sakasane m urm le w uryw acz a je jeno dow olen e je wonkach tselecz, so ßo w naschich krajach tute rjane, make swerjatka njebychu shubike? A bo je ß nano tön dobry kschesczijan, kiz, hdyz praw o na h ontw u nim a, to la dziw je kosy tsela a je Potom skradzu pschedawa a Pjenjesy ßebi skhowa. N jeje to paduchstwo, abo je ß n an o tön dobry kschesczijan Amri, budz smerom a njehnewaj mje", ßo czerw jenowoßaty Jokla ro s- skobi a w ohen jem n s jeho njedowerliwych w oczow ßapasche, schto wscho to dale? njejßu hory nasche a njeje B ö h dziw je kosy sa wschech stworil, czeho dla dyrbja je jenoz nekotsi mecz a bohaczi ßo s nim i kormicz? A bndzische tön kotrötny Franzl, tuta helska kaka, w ßw ojej h low je lute ßykanje njemek ale kusk rosom a, njebndzische na mit je ßwedczik, so je mje tehdy widzal. T ö n czlowjek hödny njeje, so N jerecz", snapschecziwi Amri, na njeho niczo, tön je lepschi hacz ty, a jene ßkotvczko w ot njeho je m i wjazy w inojte hacz tyßaz w ot tebje." A j, a j, dha drje ßebi na njeho myßlisch. S nim by khnde ziwjenje meka. S ch to dha bychn lndzo p rajili? W ö n je khndlas, kiz nima, hacz schtoz na ßebi noßy", hanjesche Jokla. Sch toz na ßebi noßy a w ßebi", jem n Am ri do recze padny, je w jazy w inojte hacz tw öj dom a tw oje knki a tw öj sköt. N a ßebi m a czescz, kiz ßy ty w jastw je wostajik, a w ßebi ma dobre ßwedom nje a kschesczijanskn wern, schtoz je tebi w oboje czert ßam losak. A w ön je mi tyßaz kröcz lnbschi dyzli ty. A netko czin, so prjecz pschindzesch." D h a je to tw oje poßlenje ßkowo?" praschesche ßo Jok la s hrosnej khntnosczn. H aj, poßlenje", wobkrnczi Amri, a netko dzi mi s w oczow. N a tebje ßo hischcze prjecz czißnycz njetrjebam ", a s tym ßo w o t njeho wobroczi a jeho stejo w ostaji. T o le ßebi Jok la to la w o t njeje doczakak njeby. S n b y saknßnywschi do leßa dzesche a tarn prenjn mkodn jedln shrabnywschi jn se ßw ojim aj ßylnym aj rnkomaj roskam a a ßo roczesche: Kaz tütn jedln roskamam, tak dyrbi ßo tez pod m ojej rnkn F ran zlow e ziwjenje roskamacz a A m rijow e ßobn a hdyz m oja rnka doscz ßylnoscze njesmeje, dha njech czert ßam jn poßylni. W ö n dyrbi m öj pomoznik bycz a n a pschelatej krwi m ojeho pschecziwnika a jeho hordeje njewjesty dyrbi m oje wöczko ßo sradowacz. D u z do predka: H oldrijo!" T akle w u w ola, so m özny wvthköß ßo wröczi w o t ßußodnych skakow, a Potom dzesche dom, so by ßw öj hnew s w in ow salak. W bohaj ßlubjenaj, F ran zl a Am ri, kak ßo w am aj pöndze, hdyz je ßo czert ßam na w aju rosskobik? III. Leto be ßo minykv, czopky wetr besche ßneh rostak a saßo n aletn i wodych psches d o l dujesche. U li besche wsche m ozy napinak, so by snamjo sböznikowe rjane shotowak, schtoz besche ßo jem n tez poinje poradziko, a hizo stejesche n a woktarjn, a hdy by U li, schtoz ßo közdu njedzelu sta, w B o zim domje na woktarjn ß w oje dzeko wuhladak, by jem n tak derje byko, so je tez neschto sa B o z i dom wndzekacz ßmek. A m ri besche jemn dale luba dzowka, kiz do zykeho

33 dom a se wschem ßw o jim peknym w aschnjom p ru h i wobsbozazeho ß w e tla sczelesche. Jo k lej wschudzom s pucza dzesche, hdzez müzcsche, n a w jeßuych rejach ßo njewobdzelcsche a wonkach by pschezo speschnje dale khw atala, hdy by jeho n asd a la w u h la d a la. D u z ßo F ra n z l, s kotrym z be rootroftfa, dom oj w rüczi. W on be w e wschelakich mestach ßlnzil. W schudzom be ra d w idzany, dokelz mözesche ßo jeho knjejstw o we wschem n a n jeho spnschczecz. T e z besche ßebi hizo hüdny p je n je s n a lu to w a l. N etko pak ßo jem u, kaz közdemu S c h w a jz a rje j Po jeho hvrach a rekach, Po w ötznym dom je styskacz pocza. T u tö n stysk pschiberasche, so ßo sköucznje s znsby dom oj w rüczi. T u chzysche w ot n jebo n a n a nam retu khczku ßebi w u p o - rjedzicz, do n jeje rja n e j kruwiczzy kupicz a k tem u neschto lukow. A hdyz potom A m ri, kaz wjedzesche, s w erow anskeho w o lta rja s nim do jeho dom a poezehnje, P otom budze jeho sboze dokonjane. S tajkim i nadzijem i dom oj pschindze, s tajkim i nadzijem i w yßoke hoch witasche, s tajkim i nadzijem i sbozow ny wscho nusne s A m ri a jejnym n an o m Ukiom, kiz ra d ßw o- jej dzow zy Po w oli czinjesche a se ß w ojeje strony h a j" prajesche, w otrccza. B örsy tez s Jo k lo m hrom adze pschindze. W jeß ely n a sdaczc a pscheczelny jeho dom oj witasche a wjeczor, hdyz ßo w jeß n i hülzy p o la korczm arjcz pschi w inje shrom adzichu, n a jeho sboze a n a sboze jeho njew jesty jem u pschipiwasche, so ßebi F ra n z l n a niczo stc njem yßlcsche a besche teho m enjenja, so zaneho hnew a w jazy n a njeho nim a a so je ßebi pschem yßlih so Won tehdy psched ßudom n jeje hinak ßwedczicz mohk. W b o h i F ra n z l, to tooit an t njesnajeschc, so mejesche J o k la neschto druhe n a njeho, a so w on se ß w o jej pscheczelnosczu ßycz pleczesche, w kotrejz chzysche s czim wjetschej westosczu F ra n z la popadnycz. S a d y w ßy besche h o ra nahka a skakvjta. N a m tr. sbehaschc ßo skaka ru n je h o rje a jen o z tu a tarn bechu s n jeje a rv y a schmreki wtirostke, kotrcz netko ß w o jim, korjenjam hkuboko do rosschczepjeneje skaky yicz dachn a ju hischcze böle rosschczepjachu, pschi tym Pak ß am e kaz ßw eza ru n e k n jeb jn rosczechu, kaz bychu n a najptödnischej semi ß ad zan e byke. T u te schmreki nichtü ßadzak njebe a nichto je njepuschczesche, dokelz nichtö k n im njemvzesche. S s y ln y ßneh abo M etr by d rje s nich h o rn ju Pokojzu wotkam ak, a ta h e ln ja be stejo sh n ila a poto m p o l shnika do d o la sjela. L udzo n a tu tu skalu njem özachn,, tez dziw je kosy sgemsy), kiz hew ak s Westes n o h u wschudzom ßebi sw erja, tarn pschistup njenam akachu, ale czim Wesezischa w ukhow anka be tarn sa ptaki, ja rapak i a schkraholzy, sa ßokole a w orjoky. P o r w orjokow tarn n a njepschistupnym m estnje hnesdzesche a czinjesche, tak dolho hacz m lodym pizu noschesche, zylej w ßy w jele schkody b jes m lodym i dziwim i kosami a sajazam i. N ckotry w o b y d ler w ßy S ils a besche n a rubjezneho ptaka ßebi s tselbu m eril, to la d o ta l pschezo b jes w u - specha. H a j hdy by schtö mkode s hnesda w u b racz m oht, d h a byschtaj tez sta ra j skalu ß a m a j w o t ßo w opuschcziloj a w jeß n i bychu rubjeznikow w o tb y li byli, a le schtö d h a ßebi n a w yßoku skalu sweri. N a to te netkle Jo k la ßw öj helski w otpohlad slozi. R a s ßedzachu, besche to w n a le tn im czaßu, w jeß n i hro m ad ze w korczmje. F ra n z l a J o k la beschtaj tez b jes m ini. J o k la Pocza ßo börsy khwalicz, so jem u z a n a schkaloba pschescheroka njeje, tooit ju pscheskoczi, a z a n a skala pschenahla, so w ön Po n jej n a nckajke waschnje h o rje pschischol njeby, a pschi tym pow jedasche, s kajkej wuschiknosczu je psched krötkim dw eju Jen d z elczan o w pschew odzal n a Horn M o n te R o sa, hdzez sich ßneh o w a m jeczel pschekhwata, hdzez pak be w ön s w ulkim wuschikom w obeju zusobnikow sbozow nje do d o la pschiwjedk, sa czoz bu jem u rja n e m yto w o t ttjejtt date. W schitzy poßluchachu a, w jedzo, so J o k la w o p raw d ze ßebi w jele sw eri a w jele dokonja, jeho khw alachu. T ö n wschak dyrbi, kiz chze tajke neschto dokonjecz, w S ch w y zy w o stacz", menjcsche J o k la s w oezom aj tro ch u n a F ra n z la p o h lad ajo, a niz ßw öj najlepschi czaß w mestach ru n in y ßluziez, hkupym lenim m eschczanam czrije czeßacz, sich d rastu klepaez a pschi ty m sa lu b o bracz, ßo w o t sich hlupych zonow sa p ß a tarn a ßem ßlacz dacz a sich ß w a rje n ja do ßo zracz; pschi tajkim dzele wscha khrobloscz w u - skhnje kaz jedla, hdyz ju do peska tyknjesch. S ch tö z je ta m p o b y l a posdzischo do S chw yzy ßo w röczil, je podom n y starej zonje a n jeje sa niczo dale khm any, khiba so dzeczi h la d a a kruw y a kosy, a schtoz p ra w a kruw a je, by ßo h a n b o w a la w o t tajkeho sm jehczeneho czlowjeczka ßo dejicz dacz a by jem u s w opuschu do n o p a p ra ß la. N je je w erno, F ra n z lo!" W ö tre ßm jecze besche m sda sa Jo k lo w e recze; közdy wschak wjedzische, som it to te placzesche, a F ra n z l ßo s hnew om saczerw jeni a by ß w o jem u w ußm echow arjej n a j- radscho neschto sa wuscht b a t; to la ßo w obknjezi a rjek n y : T y jed o jta huba, Jo k la, njekhw al ßo tw ojich wulkich wezow, w jastw je w B a se lu ßy tez sm erom ßedzecz d y rb ja l a tehdy tez n jejß y Po skalach lasycz m o h l; a schtoz m je n astu p a, d h a czi p ra ju, schtoz ßebi ty swerisch, to ßebi tez ja sw erju, njech je jd )to chze; m o ja r u f a ", Pschi ty m s m öznej Pjasczu w o blido dyri, so schklenzy schczerczachu, kaz by ßo sem ja satschaßka w ß lu zb je w o ß la b la njeje a m o ja n o h a ß w ö j westy stup shubika njeje. S to b n ßo hischcze m erju w e wschem dzele, hdyz pschecziwo sakonjej njeje. A netko dzerz tw o ju je d o jtu khlam u, hew ak mözesch neschto nashonicz." T y m i hrosysch?" sleczi J o k la n a njeho, ja chzu czi pokasacz", a besche n a tym, jeho pschimacz, 5 33

34 34 to la w ön ß o d o p o m n i ßw ojeho w o tp o h lad a, kiz nichto njesnajesche, khiba w ö n ß a m ; hdyz chzysche jö n w u - wjescz, mejesche netko m erneho hracz a duz n a sdacze m erny prajesche: F ra n z lo, ty prajisch, so ßebi wscho swerisch schtoz ja. J a ßym ßebi d o lh o n a jene dzelo m yßlil, kotrez by s wulkim w uzitkom byle sa zylu w je ß ; ale ja sa to pom oznika trjeb am, dokelz wez ßam w uw jescz njem öze, a w zylym dole B e rn in a d rje ßebi nichto sw eril njeby m i w ty m pom hacz. D u z je ta wez w o stala. A tez tebi by tw o ja khrobloscz s zylej w u tro b u do schkörni sjela, hdy bych czi ßw öj w o tp o h lad w osjew il." P r a j ", w o tm o lw i F ra n z l, n a kotrehoz wschitzy w jeß n i hladachu, schtö masch w m yßlach a ja ßo n jeströ zu." D u z ßlysch", pocza Jo k la, wschitzy wescze, so w o rjo la j n am w jele let d o lh o w ulku schkodn czinitaj. Z y la w jeß by lernn dzakow na byla, kiz by je ju hnesdo w u b ra l. N je je ta k? " T a k je ", wschitzy pschitom ni s hlow ukhilenjom wobkruczichu. A le hnesdo", pokraczow asche Jo k la, je n a w yßokim mescze a je czezko, k n jem u pschincz. M ö z n o Pak je, hdy by m i jed y n s w a ß pom h al. N a ß dzeßaczv dzemy s boka n a Horn. H o rk a ßo w okolo w ulkeje arvy, kiz tarn ß n a n o hizo let roscze, p re n i p o w ja s swinje, a ja ßo s tym, kiz chze m i pom hacz, dele puschczu hacz k schmrekej, kiz tarn steji. W okolo njeho d ru h i p o w ja s sw injem oj, a dale nizsche tseczi a s tym hacz k hnesdej pschindzem oj. M lo d e w o rjo ly skönzowawschi h o rje slesemoj a wez je dokonjane. J a ßym ßebi wscho d erje pschem yßlil. Chzesch F ra n z lo ß o b u? A bo budze tw o ja n jew jesta A m ri se ßw ojim i ßylsyczkami tw o ju w u tro b u smjehczicz, kaz hdyz ßo schmalz schkreje?" F ra n z l, kiz derje wjedzesche, kajki strach w e w o t- p o h lad ze lezesche, by ßebi wez najradscho blize pschem y ß lil. D okelz pak bechu wschitkich w oczi n a njeho w obroczene, hacz w ö n h aj abo ne p ra ji, d h a ßo rucze rosßudziw schi rjekny: ja ßym sw ülniw y, ßobu hicz, a ru n jez to hizo jutsje b y lo ". D h a tez ju tsje hizo p o n d ze m o j", pschistaji Jo k la, kiz ßo bojesche, so m o h laj A m ri a Uti, jeli so, ßo wez b jes kom dzenja njew uw jedze, F r a n z la w o t w o tp o h lad an e h o skutka sköucznje hischcze w otdzerzecz. S c h tö chze netko n a ju hacz n a h o ru pschewodzecz a n a n a ju tarn czakacz, doniz ßo njew röczim oj?" T o chzychu wschitzy a börsy dzeßaczv ßlubjachu, so budza n a s a jtra do ß w ita n ja se wschem nusnym g rato m, s pow jasam i a m otykam i a kijemi hoto w i sa w otpucz. T a k n a dobre p o ra d zen je se schklenzami saklinkajm y" najstarschi b je s w jeßnym i ßo sbehnywschi pocza, ^.a w u p ijm y n a strow e saß o w id zen je". ßo sta a n a to ßo w jeßni rosbezachn. T a k IV. F ra n z l dom oj pschischedschi ßo dom ach njesadzerza, ale hnydom k N liej dzesche, so by jem u a jeho dzow zy wez w upow jedak. U lij poßluchasche; ale jem u ßo ta wez njelubjesche. A m ri Pak pocza za lo ß n je plakacz: T ö n m a m y ß l", pschetorze w o n a jeho, teb je pschi tym skönzowacz. J a wem, kajka slöscz jem u s w oczow ß a p a a kajke hrvsne m yßle w e w u tro b je m a : hörschi czert bycz njem üze, dyzli to n ; ja cze proschu, njendz ßobu, njendz ßobu a w ostan tu." A le A m ri, ty ßebi to la Jo k lu psches m eru sleho myßlisch, tajki w ö n to la njeje. T o ßebi to la wescze n a ßw edom nje wsacz njesw eri, m je skönzowacz. A hdy by to chzyl, n im am ja tez woczi, so ßo w obh la d u ju abo ru h t, kiz ßlabscha njeje, dyzli je h o? " pytasche F ra n z l ß w o ju n jew jestu smerowacz. L u b y F ra n z l", proschesche A m ri dale, s lesczu w ön n a tebje pondze. O, njendz s nim! D z e n ß a w nozy ßym w o ß n je w idzala, kak ty s w yßokeho schtoma padze a n a ßm jercz sranjeny wolasche a p o to m cze dom oj pschinjeßechu a ty ledm a dychasche a ja tak ja ra plakach. Zyky dzen ßym ßebi teh o d la m y ß lila, hacz cze dzenßa zaue njesboze podeschlo n jeje a bech tak w jeß o la, jako cze w jeczor k n am hicz widzach. A le netko wem, schtö m a ß ü n n a ßebi. T ö n n a jutsischi dzen dze a czi njesboze weschczi; njendz s Jo k lo m!" A le, schtö d h a bychu w jeß n i p ra jili, hdyz ßym n ajp rje d y p ra jil, so ßo stracha n jeboju, a netko bych to la m ydlo w jesl? H a n ili m je bychu czaß ziw jenja a ßo w jazy bjes nim i pokasacz n je trje b a l. D u z d y rb ju hicz. A ßo niczeho njeboju. S m e ru j ß o!" N jech p r a ja, schtoz p ra ja ", plakasche A m ri, wschako sich njetrjebasch. Czem u dha ludzazych reczow d la do tajkeho stracha ßo podacz! N jen d z ju tsje ß o b u." J a bych najradscho tez ra d z il", U li sköncznje rjekny, so Jo k le j hischcze w otprajisch. H dyz wschak tajku slöscz Jo k le j n jedow erju, kaz A m ri, d h a k njem u to la zenje zaneje w ery m el n jejß y m a b jes stracha ta wez ß a m a to la njeje. T y wesch, p o w ja s ßo ro s to rh n je, schtom ßo w u w a li a p o to m staj w obaj sh n b jen ap " T a k sle wschak njebudze, kaz ßebi m y ß lita j; a sköncznje, njeje d h a B ö h n a n jeb ju, kiz m öze Jo k le j w obaracz, hdyz m a sle m yßle n a m n je? S c h to z ßym ßlu b il, to ßym ßlu b il, a ß lo w o lam acz njecham, D u z d o b ru nöz a ju tsje w jeczor n a sbozow ne saßow idzenje." A s tym ßo w u to rz e ß w o jej njewjescze a p o d a ßo k merej. A m ri wscha w ßyslach srudnje sa n im hladasche. J e j besche, jako budzische dzenßa p o ß led n i kröcz jeho ß lo w o ßlyschala. B u d ze t a k?

35 35 V. derje je A m ri Jo k lo w u czertow u w u tro b u spösnaka. R ja n e rartjc ßwitasche. R o ß a froetfi debjesche a T o la Pak bojoscz tajo, hacz ru n je z ßo an i w o b aracz nastaw azy dokowy w etr pocza kwetkowe hkotvczki a n i czeknycz njemözesche, bokelz n a pschew ißow atym tschascz. P taczki spewachu a ru n je S i l s se ß w o jej kam jenju stejesche, s m erom w osta, jako by ßo niczeho kczejazej w okolinu sdasche ßo B o z i r a j bycz. N a 12 njebojak. P r a j m t", a pschi tym k n jem u w o muzi s pow jasam i, w ötrym i m otykam i a b rn h cj nabotni kroczel blize stupi, czeho b la ßy m je ty s tw ojim se w ßy w on kroczachn a ßo bürsy w rja n y m leßn ßw ebczenjom bo jastw a pschinjeßk? D z e n ß a czi w o t- shubichu. M u rm le, kiz rausche ßwetko wnziwschi, ßo pkaczu. C zeho b la ßy m je ty p o la A m ri wukakak? paßechu, jako m uzow w uhladachu, ßo kaz bkysk do D z e n ß a czi m sbn bam. T u lecz", a pschi ty m ßo ßwojich podscinskich khowankoio shnlnchn. D ziw je s hrosnym h a n je n jo m n a n jeh o w a li a jeho s kam jenja kosy bcchu ßebi trvchu daloko do boliiü) flu m to. bo hkubiny storczi, tu lecz, a h lab aj, hacz tw ö j B ö h Jich w odzcrka, nash o n jen a kosa, hbyz m nzow w n h lad a, jan b z e la pösczele, so cze m ir. hkuboko b jes schkoby sahwisda a wsche ßo w skalinje shubichu. Czi m uzojo bete p o n je ß e." Pak, J o k la a F ra n z! n a sich czole, pom akn a nje- O Je so m K hryschcze", w uw oka F ra n z l, a bokelz w ustaw njo Po h o rje wysche a wysche stupachn. Chzychu ßo niczeho bzerzecz njemözesche, be hizo s kam jenja k w orjokow em u hncsdu. F ra n z l a J o k la hrom adze storczeny a w o t njeho niczo w jazy wibzecz njebe. pow jedaschtaj a J o k la besche tak pscheczelny a b e b te je D zak czercze czi", ßebi ru zy ry b u jo J o k la m yßle a wjedzische wscho tak b e t je rosestajecz, t a t s helskim w oschczerjenjom rse tn y, so ß y m i pom h at. chzetaj hacz k w orjokow em u hnesdu ßo bete puschczicz, N etko njech ßo A m ri s n im w eruje, hbyz jeho ro s - so F ra n z l wschu njcd o w eru spuschczi a ßo hizo n a to razeneho a sm jeczeneho sa neschto bitjoto saßo w ibzi, wjeßelesche, so je ßo wscho radziko a so je J o k la so by jeho bo ro w a pokozika. K özba ßylsa s jejnych lepschi, hacz je ßebi w o n a jeho m yßlika. T ak w oczow Pak dyrb i kaz w o lij n a m o ju sra n je n u pschinbzechu hacz n a wjerch hory. T u ßo n ajp rjö b z y w u tro b u pabnycz. N e tto ßym ßo lepje wjeczik hacz scßhbachu a w ino, tw arozk a khleb swuczahawschi ßo schtö b ru h i w zykej S ch w ajzarsk ej." A n a to ßo poßylnichu a n etto honjesche J o k la : D o b zela "! prözow asche Po p o w jasu saßo h o rje slescz. H b y z tam P o w ja sy sw otw iw aw schi tö n p re n i w okoto tolsteje pschinbze, ßo tow arschojo kaz s jenym hkoßom praschachu: arv y swichu a po nim ßo J o k la a F ra n z l bete A le hbze b h a je F r a n z l? " puschczischtaj. T a m besche ßylny schmrek se skaly F r a n z l? D z iw n y czlowjek, so ßebi tez wscho w u ro stl, kaz besche tez J o k la jim wschem to prjeby sweri, hbyz to la w jazy niczo k niczom njeje. P o w ja s, w o p iß at, a jeho ßo bzerzo, ta j bw aj khrobolakaj ßo bete puschczo, w jazy bzerzecz njemözesche. M ö z d ru h i p o w ja s w okoto njeho sabzernhschtaj a ßo jeho wopuschczi a bo hkubiny p ab n y. Chzych jeho hischcze hlubje puschczischtaj. S s w o jim to>varscham bzerzecz. A le njem özach jeho boßahnycz. W ö n an i beschtaj cziscze s w oczow pschischlaj, bokelz H ornja w orjokow e hnesbo w ohlabak njeje. S a jeho czekom jkala h to b in u w o neschto pschewißowasche. T e z jich pytacz a n i hübnje njeje. W o n e je to la n a w u ß m u z h lö ß w jazy ßkyschecz njebe, pschetoz reczka s w jercha ro sm jeczen e ", takle sehkarny m o rb a r F ra n z e lo w e njeh ory w bliskosczi s w ozu schumjesche, kotrejez sboze wukkabowasche. O kajke njesboze! T ö n pekny schum jenje an i thßaz lubzi njebychu pschewolacz m öhli. F ra n z l, so byrbjesche tajki könz w sacz", wschitzy w o D u z sköucznje k w o rjo lcm u hnesbu pschinbzeschtaj. n jeh o se ßylsam i zarow acz poczachn, schto budze T s i m tobe ßo tam nutskach hajachu a ru n je bo A m ri p ra jic z; schkoba, so jem u w v tra b zeli njejß m y m lobeje bziw jeje kosy hakachu a ju zerjechu, kiz besche w o t straschneho bzeta. T o la netto rucze, so bychmy stary w orjok jim sa ß n eb a n je pschinjeßk. S ta r e s Pak jeho czeko p y ta li a jo s czesczn pokhow ali." ta m njebeschtaj. T e h o b la besche lohka p rö z a te J o k la tem u pschihkoßowasche a ß am srubobu m tobe sesabiwacz. lubasche. D zelo be bokonjane a F r a n z l ßo sa p o w ja s H acz je ß o tez", böte w o b starn y m uz, kotryz pschimny a stupi trochu Won n a pschew ißaty kam jeü, J o k lu snajesche, pschi ßebi rjekny, ta wez t a t meka, so mohk Po p o w jasu h o rje lescz, b je s ty m so J o k la kaz to J o k la w u b a w a. N ichtö b rje to p ra w je n jepschi skale w osta, hbzez mejesche n o h a tw jerb y salozk sh o n i; to la n a ß u b n y m b n ju ß n a n o ßo bzenßnische a ruka mözesche ßo jaw o rzo w eho korjen ja tw jcrb ze njesboze Irö c h u hinak wopische. B ö h budz krw aw nikej bzerzecz. P o m a lu ", J o k la saw o la a bziw i w ohen h n a b n y!" jem u s w oczow ßapasche, pom aku, m am s to b u jow le, N a to ßo wschitzy n a p y ta n je dachn. S boka hbzez ßm öj b jes ßwebkow, neschto poreczecz, p rjeb y skaky wjebzesche schkakoba preki psches skaku. T a m hacz cze dom oj bo rukow tw o jeje h orbeje A m ri ß o w o t jen eh o schtom a k b ru h e m u w leczichu; pschetoz puschczu." w o t ta m m özachu zyle d erje to m estno pschewibzecz, F ra n z l ßo strözi. Netko pocza rosymicz, kak n a kotrez besche F ra n z l po jich m enjenju pabnycz 6 *

36 86 dyrbjak. S s n a n o tarn nehdze jeho czeko lezo w u - h la d a ju, pschi ßebi m enjachu. D o lh o tarn a ßem pod strachom ziw jen ja kazachn a la jn u tu sa schtom, tarn sa kam jeü sadzerniwschi ß o dele pnschczachn, pschi czimz, w e ßo, J o k la pom hasche, hacz sküncznje jed y n s nich w u lo w a : J a jeho w idzu. T a m w halosach alpow ych rözow saschm atany lezi. W yßoko p a d n y l njeje, lcdm a 3 0 m etrow, ß u a n o je B ö h dziw czinil a jeho pschi ziw jenjn sdzerzak". H a llo, h a llo! S B o h o m do predka, n etto reka ziw jen je wazicz, wschako m anch nad ziju, so tow arscha ziw eho dom oj d o n jeß em y ", tak w o tm o lw i khor druhich. A, kaz w o ziw jenje, tak n e tto ßo n a to dachn, so bychu ßebi k F ra n z le j pucz dobyli. T o be czezke dzelo. P ü t ß o w bohim S ils a n a m po czole lijesche, kolena a ru zy j a r a kraw jachu, to la nichto teho kedzbn njemejesche. J o k la ßo to la pocza bojecz, so m o h l F r a n z hischcze ziw jenje w ßebi mecz. T o l a schto chzysche n etto sapoczecz? S s n a n o je to la m o rtet)", ß a m ßo troschtowasche, a hdyz njeje, d h a p re jn. N ichto p ü d la b y l n je je ; d y rb jeli m i m jen je wericz, dyzli je m n? " T o l a Pocza jem n trochn dziw no bycz. S ch to dha pak ßo netto wo njeho starasche? Neschto do w jeczora skoncznje tow arschojo hacz n a m estno pschińdzechn, hdzez F ra n z l lezesche. O kajki n a p o h la d? S hknbokeje ra n y n a czole krej bezesche, a rnka be slam an a, ale, dziw wschehom vzneho B o h a, wodych hischcze w n im >e. T o la pschi ßebi wschak w jazy njebesche a a n i ßkowczka piknycz njemözesche. N ajskerje be do hakosow d w e jn jedlow padnyk, kotrejuz wjerschkaj beschtaj w o tk am an aj a p o to m häkle do halosow alpow ych rözow, hdzez w iß a jo w o sta ; psches to be m öz p a d n je n ja w o w jele pom jeńschena a F ra n z l w osta ziw y. J a n d z e l B o zi besche jeho w o p raw d ze n a ß w o jej ru zy w sat a jem n w alpow ych rözach kozo pschihotowak. S c h to m ohk radoscz S ils a n o w w opißacz, hdyz ziw jenje w n im p y tn y ch n? pschetoz F ra n z la mejcsche közdy ra d, dokelz besche spraw ny snjeßliw y towarsch. N e tto jeho s lein am i w nw jasachn a jeho n jeßechn a wleczechn, kaz to sam özachn, hacz n a schczezkn s nim pschiüdzechn. T u ßebi s halosow n o ß y d lo shotow achn a jeho dale njeßechn. B e hizo czma, jako ßo jed y n w o t tych 12, kiz bechn ra n o wnschli, a kiz bn s pow jesczn do predka p ö ß lan y, w o U lijv w e d n rje klapasche. W jeß e la w n- skoczi A m ri, ßebi m yßlo, so ßo F ra n z l strow y wröczi, ale, jako d rn h eho psched d n rjem i stejo w n h lad a, s w ö try m kschikom k semi p a d n y : D h a je m öj F ra n z l m orw y, a ty njeßesch mi srndnn pow jescz. O m öj ßün, o m öj F ra n z l! " N iz m o rw y ", troschtowasche tam n y, jen o z w obschkodzeny; m y jeho njeßem y a toon borst) saßo w otkhori." S a khwilkn jeho tez pschinjeßechn, ale niz do jeho dom n, dokelz pschi nim nichtö njebe, starschej beschtaj d aw n o njebohej, ale do U lijow eho dom n, so m cl tam d o b re h lad an je. W je ß n y lekar ß o b n pschmdze. O to be srndne w itan je! Zlmri ßo njemözesche smerowacz, so jeho tajkole dom dosta, to la Pak n a mescze pocza ra n n mycz a pod lekarjow ej w nkasni w obalecz. Lekar jeho pschepytawschi rjekny: S tra sc h n e ß u ra n y, ale b je s n adzije n jejß n. J e h o ß y ln a n a tn r a ß n a n o s B o zej pom ozn wscho pschcw inje." O to bechn troschtne ßkow a sa A m ri a sa U lija, a A m ri s dzakom lekarjej rnkn tlöczesche. D u z, hdyz besche lekar wscho nnsne w nkasal, ßo w o tß a li se wschemi w jeßnym i, a U li a A m ri beschtaj ß a m o j se ß w o jim sranjenym F ra n z lo m, kiz d ale w e w o m o rje lezo ß la b je dychasche a a n i stawczka hibnycz a an i ßlow czka piknycz njemözesche. Kak ßo A m ri prözow asche, jeho hladacz, a kak n a jeho wodych kedzbowasche, hacz by ßlabschi abo müznischi byk, a kajke horze pröstw y k B o h n sczelesche, so by, kiz be n a h o rje w id o m n je jeho schkitowal, tez jem n ziw jenje sdzerzak. S s w e z a jstw n rosßw etlesche, czaßnik ßw öj tik tak" czinjesche, wscho be hew ak czische, pschetoz U li a A m ri s niczim sranjeneho spanje mylicz njechaschtaj. D u z A m ri, kiz nöschto saßtyscha, jako by schtü psched w oknom n a ta m lezaze ßnche d rjew o stnpil, ßo k w oknn w obroczi a o B o zo p o m h aj! schto to be?.psches wokno ßo do jstw y tseli a A m ri saczn tu lew ej ru zy boloscz, jako by jn schtü klöl, a w ospjet ßo tseli a knlka sranjenem n lizo w obodre. U li staze a s d n rjem i w o n sleczi, a h laj, czlowjek psched n im czekasche, ale toon jeho njespösna, dokelz be czm a; to la pak ßo sa nim poda. T a m n y preki ' Psches pucz bezesche, so by w leßn ßo shubil, ale hdyz chzysche s pncza n a skalojtn lnkn, ßo w obßnny. a w n w o la jo : czert a hela, dze dha dzenßa wscho p reki?" m iß n n a p ad n n. J l l t ßo dom oj wröczi, hdzez wnlke w jeßele n a njeho czakasche. A m ri d rje be lohko sranjena, sa to Pak besche psches w rjeskot w n tselen ja F ra n z s w om ory w otznczil a mejesche telko m ozy, so ßo shraba a w e lo z n ßedzesche. O to be w jeßele! B ö rsy be wscho w n - pvw jedal, kak je J o k la jeho se skaly storczil, a kak besche n a w jerchaj d w ejn schmrekow padnyw schi w -alpow ych rözach w iß ajo w o stal; hdzez besche ß o krw aw jo w jedzcnje shubil. W zytej w ßy njebesche psched krötkim wjetscha srndoba byla, n etto Pak njebe nihdze wjetsche w jeßele hacz w Uliz born je. P sch es w ntselenje naströzeni ß n ß o d za tu börsy bechn a dzechn n etto w o t U li w jedzem psches dröhn, hdzez be ßo tön m o rd a r shubil, a schto ta m w id z a? Se ß w o jej tselbn tarn J o k la lezesche a besche ßebi jenoz 2 m etraj hlnboko padnyw schi schiju sw inyl. P ra w e h o besche B ö h sdzerzak pschi p a d n je n jn s w yßo-

37 keje t'fałt), a n jep ra w y n to rb a r nam aka tu ß w o ju msbu, ßm jercz n a ntm ale n m e j semi. W jeczenje je moje, p ra ji B oze ßfow o. VI. R ja n y njebzelski bzen be pschischof. Besche sapoczatk ju lija. S e le u y haj rja n e dym y do p o w e tra sczelesche, wsche brözki ßo seleujachu s ittföbnej tra w u a ßo p ißanjachn s czerw jenym i, m fü b ry m i a b ru h im i barbam i, kaz m ajit w alpach wsche kwetki czemnischu, wötrischu barbu, byzli w ru n in a c h ; hbzez h aj husty njebe, ßo zyfe h o u a sybolachu kaz czerw jeny pfaschcz; pschetoz tarn kczejesche r ja n a a lp v w a rö za. W yßoko n a skakach rosczesche kralvw y befuschk (E belw eiß), a hischcze wysche Horn weczny ßneh kryjesche: kaz by lubzom p rajicz chzyf: czlotvske bzeczo, chzesch-li bo njebjeß, b h a m a tw o ja w u tro b a liefst s n jew in u bycz". P o brösy puczow achu italszy ßyzzy, kotsiz, jenoz h u b jeu u b ra stu w obleczeni, s zusby pschinbzechu, so bychu bohatschim S c h w a jz a rja m fu fi poßykli a ßebi pschi Ihm neschto saßfuzili. D o teje kraßnoscze sczelechu ß w o je ßfabe, nie ßleboroklinczate swttki sw ony zyrkwiczki w S ils u, a h laj, kw aßny czah czehnjesche s U lijow eho bonut bo zyrkw je. A m ri a F ra n z chzyschtaj bzenßa ßw öj m anbzelski swjask pscheb w o lta rjo m swjasacz bacz. Z yka w jeß ßo n a tym wobbzeli, bokelz beschtaj w o b aj wschem w jeß n y m lu b aj. N a w o lta rjn stejesche sböznikowe snam jo, kiz besche U lijo w a ru k a shotow aka, a kotrez ß w o jej ruzy kaz zohnujo w upschestrjenej bzerzesche. W ulki b^iro", tak pocza buchow ny, je B ö h itslb w am aj c jin il", a p o ten t reczesche w o ty m ßam ym. Z a n e woezko b jes bzaknych ß y ljo w njew osta, a hbyz besche buchow ny skönczik, czehnjeschtaj bo ßw ojeho b o m u sbozow naj A m ri a F ra n z!. T a m Pak we w enzu n ap iß an e ßkowo jeju bom oj w itasche: S b ö z n y je tön, kiz ßo teho K njesa bvji, ake -h rech je kubzi skazenje." Starschich poboznosc; dzecz'i wobarnuje. Z a n b a rm se ß w o jeh o ziw jen ja to^e pow jebasche: S a m nje besche jebyn s najczezschich nabaw kow, kiz ßym w ß w o jim ziw jen ju m ef, hbyz byrbjach r a s mkobeho pöstneho sastojnika bo teje b rv z n je bowjescz, w kotrejz besche nekotre p jenjezne lisch skhowak, kotrez besche pschekschiwik. P schi tym m ejachm oj nim o jstw y hicz, w kotrejz jeho starschej bybleschtaj, kotrejz w o tej zykej wezy hischcze niczo njew jebzischtaj. H byz bech lisch pob ßköm n swuczahak, m ejach se ßynom pscheb starscheju stupicz a jim a j pow jescz w o ß y n o w y m saw in o w a n jn a jeho sajeczu pschinjescz. H byz chzych ru n je w o b u rje kkapacz, ßchschach, so ßo n a n ru n je nutskach moblesche. J a pscheb b u rjem i sm erom stejo wostach! pschetoz ja njechach jeho w jeho m oblenjn ' 37 satorhnycz. M koby sköstnik pschi m ni stejesche a ja w ohlabach, t a t w ö n ja rz a a sbychny. M ö j sczezechmoj közby kkobuk a bnbzichm oj ru zy stykkoj, njebubzich ja pschikasnju mef, r u h t m fobeho pabucha bzerzecz. D u z ßfyschachmoj, kak n a n n u trn je tez sa ßw o jeh o jeniczkeho ß y n a proschesche, so by B ö h jem u pabnycz njebaf, ake by jeho pscheb spytow anjem i tu teh o sfeho ß w e ta sw arn o w af. S s y n to ßfyschawschi n a zyfym czele rzesche a ßylsy ßo jem u s w oczow ronjachu. T e z ja bech najhfubscho sato rh n jen y a chzych hizo ßo teho w ostajicz, ru n je n etto schebziwemu n an e j tu srubzazu powjescz pschinjescz, ale ja byrbjach bo jstw y ; Pschetoz tam m ejach hischcze Weste p a p je ry pytacz. W o p iß acz pak njem vzu, schto n etto pschinbze. S r u b o b a a zafoscz starscheju besche tottlfa. W o t teho czaßa wem, schto to reka, n jeporabzeneho ß y n a mecz. N a Pos hobziny b rje tam saw ostach: pschetoz ja byrbjach hfuboko srubzenym aj m anbzelskim aj czloäiske bzelbracze pokasacz. T e h b y bech tez teho ßwebk, so bo tu te je czemnoscze p ru h a B o zeje h n ab y p a b n y : se wscheje stysknosczc ßo to la w em a n ab z ija k n je b ju bobyw aschtej. N a jp rje b y b rje njeßfyschach niczo, khiba Itttti skörzbu, P otom Pak n a n k ß w o jej zpnje rjek n y : S m e r u j ßo, luby B ö h to la nasche pröstw y w ußfyschi." B ö h je tehby ßw öj skutk n a ßynow ej w u tro b je czinif, so je ßo ß y n polepschow af. S a m n je pak je tu tö n pobaw k tö n sczehwk mef, so n etto n a m fobych lubzi, kotrychz m am jimacz, s hinaschim aj w oczom aj hlab am, byzli P rjeb y ; b y rb ju m jenujzy pschezo s bobom tez n a w b o h eju starscheju m yßlicz, kotrym ajz chze ßo pschi njesbozu je ju bzeczi w u tro b a sfamacz. Japanesiskc towarstwo pscheeziwo palcnzpiczn. N a pofn ö znym könzu Jap a n sk eje n tafa spobziw na kupa lezi. T a ß a m a reka Okuschiri a je ß n a n o 5 hobzin b o fh a a 2 hobzinje scheroka. S e m ja je p fö b n a a s rja n y m i schtom am i porosczena, w o byblerjo pak ßo s ry b o fo je u jv m ziw ja, bokelz je tam w jele ry b o w. W o ß e b je ßo tarn w naleczu w jele jerjo w n a fo ji. A schtüz ßo tehby prözuje, möze telko saßfuzicz, so psches zyfe leto w jele w jazy bzefacz n jetrjeb a. S teho b rje je tez pschischfo, so czi lubzo ta m w jazy p ija, hacz to hew ak rybazy w Jap a n sk ej czinja. W lecze n a tu te j kupje w oßobow byblesche. C zi ß a m i sa jen e jeniczke leto h riw n o w sa palenz, kiz ßo s r a jß a bzcfa, w ubachu, tak so n a közbeho, bzeczi ß o b u liczene, m eßacznje 4 h riw n y sa p alen z pschinbze. H byz ßo n etto w opom ni, so tajki rybak sa m eßaz lehntet 2 0 hr. saßfuzi, spösnajesch, schto to reka, hbyz na közbu w o ß o b u 4 hr. sa p alen z w o tp ab n je. D u z besche b je s bziw a, so w o b y b lerjo kupy O kuschiry w okhubzichu a husto boscz hfo b u

38 38 trad ach u. D o m y poczachu bo hro m ad y jecz, ro s - to rh a n e ßaki njebuchu w jazy P la tan e, pucze psches m eru hubj-ene, jeniczka schuln ßo ledm a dzerzesche. D o b ro cziw i sastojnizy chzychu jim pom hacz a n am jeto - toachu, n a lu to w a rn jn salozicz; haj, eile tonnt njem ejachu zenje niczo toyschsche, dokelz bu hnydom toscho pschepite. D u z ßn tsjn m uzojo jich ßrjedzifuy smuzichu, tu te m u palenzpiczu napschecziwo stupicz. N a jp rjc d y d rje ßo toscho sepjerasche, nie sköncznje tö tn to dozpechu, so toschitzy w o bydlerjo se ßtovjim p odpißm om ßo n a dw oje ß lu b jen je sw jasachu: 1. M y w o bydlerjo kupy Okuschiry ßlubim y, toschitzy hrvm adze a kozdy sa ß w o ju tooßobu, ßo wscheho palenzpicza wsdacz, jö n a n i njekupow acz a n t njepschedatoacz. 2. Kozdy w obydler, kiz to le ß lu b jen je ß o b u njepodpische a tez d ale p alen z knpnje, pschedatoa abo ß am pije, je w usam knjeny toot toscheje pom ozy se strony w obydlerjoto, hdzez by tajkeje pom ozy tez najpotrebnischi byk. W u k rajm, kiz ru n je n a knpje pschebytoachu, bechu n usow ani, ßo teho r u n ja tu tem u toobsam knjenju p o d - czißnycz. W scho tole Pak dyrbjesche n a jp rjo d z y jenoz n a blizsche 5 let kaz n a p ru h u pkaczicz. A schto be s te h o? S s lu b je n je bu krucze dzerzane. S s a m o knjezersttootoi sastojnizy, kiz bychu n a khwilku knpu toopytali, dyrbjachu ßo p alen z a sdzerzecz. Pschi tym ßo w obydlersttoo too 5 kröcz pschispori, toscho to ßakach a d ru h e j rybakotoej n ad o b je ßo too 10 kröcz potojetschi, lösche tw a r je n ja bechu rje n je sw uporjedzane, toschudze nastachu dobre d rv h i a pschi tym wschem mejesche kozdy born tojele u alu to to au y ch p jeu jes. Neschto pusteho k ra ja bu do p o la pschetoobroczeue a w jazy schulow ßo sakozi. H dyz be p rjed y tojele pschestupjenjoiv sakonja, d h a be tajke neschto netto ja r a zadne. P o pjeczich letach bu ß lu b je n je toobn o w jen e a hizo je je n a d ru h a toulka japanska to o ß ad a to ß am e ß lu b je n je tootpokozika. T a le wez s J a p a n - skeje je dobra, a j a r a rje n je by bylo, hdyz bychu czi ß a m i S s e r b jo, kotsiz to p alen z u ß w o je sboze p y ta ju, a le Pak ß w o je njesboze nam akaju, ru n je tajke ß lu b jen je n a 5 let w otpokozili. W v n i bychu ßo dzitoali, w o kak tojele ß u sa tu te 5 let w e wschem sbozu do predka pschischli. T u m asch n a t a b e l i t o o b l ic z e n e : S ap o czatk K önz ßuczelnoscze ßuczelnoscze p o l. kosow p o la fönt p.krntooto aw o w zo w Pol. ßw ini 1. jan. 6. dez. 12. oft. 3. ju n ija 30. hapr. 2. febr. 7. jan. 13. not). 5. ju lija 1. ju n ija 1. m erzn 3. febr 10. dez. 1. aug. 28. ju n ija 1. h ap r. 3. merzn 10. jan. 1. sept. 29. ju lija 1. m eje 5. hapr. 9. febr. 1. oktobra 28. aug. 1. ju n ija 6. m eje 12. m erzn 1. not) sept. 1. ju lija 5. ju n ija 11. hapr. 1. dez. 28. oft. 1. aug. 6. ju lija 12. m eje 1. jan. 28. not). 1. sept. 6. aug. 12. ju n ija 1. febr. 29. dez. 1. oft. 5. sept. 12. ju lija 3. m erzn 2 8. jan. 1. not). 6. oft. 12. aug. 3. h ap r febr. 3. dez. 7. not). 13. sept. 5. m eje 1. h ap r. N a jejach ß y d a ja kokosche: , s wjetscha 2 1 d u jo w ; tru ty : d n jo w ; h u ß y : b n jo to ; kaczka: d n jo w ; hokbje: dnjow. Ssmeschki. F a r a r : H la j, M o tso, kak d ha mözesch ßo takle b je s ro so m a toopicz! S s a m o luby sköt we, hdy m a pschestacz zlokacz." ' M o t s : H a j, knjes fa ra r, hdyz ja w odu piju, d h a ja to tez toem." Kak dokho szo flö t s pkodom notzy: ßreni czaß najkrötschi czaß najdlezschi czaß K o n je d n jo w d n jo w d n jo w K ru w y W otozy a kvsy S s w in je P ß y Köczki Recznik: D ajcze ßebi radzicz a skorzcze se ß u ß odom, kaz ßym toant radzik. W y to la wescze, so chzu wasche n a jle p s c h e." B u rik : W em zno. knjes reczniko, so chzecze m oje n a jle p s c h e m oje p j e n j e s y. M ejcze ßo derje, to B ozem je."

39 W öjnski lekar pschi m crje rekru tu pschepytajo: M asch zaneho b rach a? " R e k ru ta, J a m am j a r a bliske w idzenje, knjes b o fo ro." L e k a r: Ach, bliske w idzenje, niczo d ale hacz w urecz." R e k ru ta : J a chzu toctm to n a mescze dopokasacz. W idzicze tarn n a sczenje ton czorny bleczk?" L ekar: S s o we, so w idzu." R ek ru ta : N o haj, a ja niz." Wopak nalojenn wuczba. 39 (N a tu h ro sn u khodojtu.) S tu d e n ta (f ßw ojcj hosposy): T n tu nöz m je khodojta z a lo ß n je tloczesche." H osposa: W e rjn w a m ; pschetoz wschitzy drnsh schtudenczi n ah toarni lezachu, jako w a ß m üj m uz dzenßa w nozy s pscherow a czahasche." ( P l o d n y h a j. ) F in a n z n y m inister: R oscze p o la w a ß tez d e rje? " B u r : O haj, knjeze, a hdy^ hcw ak niczo dale, d h a to la b ato tt." S s u d n ik : C zeho d la möschen, kiz scze ß rje d u w nozy n am akali, n a mescze njejscze n a Polizist w o te d a li? " D okelz besche sa to pscheposdze." S s n d n ik : C zeho d la jn njejscze n a s a jtra ra n o to o te b a li? " W obskorzeny: D okelz besche tehdy hizo prösdna." Kak M ic h a l po w uczbje knjesa w u czerja czini, hdyz besche ton r a s rubischko shubik a M ic h a l chzysche jem u k w oli bycz a jo sbehnycz. S e r g e a n t a : T y w jed ro w y khadla, schto d h a ßw öj pysk sczahujesch? N je jß y ßlyschal, so masch sm erom stacz?" W o j a k : M je m ucha do n o ß a klö." S e r g e a n t a : S c h to to dale. S akski w ojak m a sm erom stacz a a n t s wöczkom miknycz njeßm e, tez hdy by jem u czrjbda elefantow n a n o ß n Polka re jw ak a." N a n : K orlka, baczon je m aleho bratsika pschinjeßk. Chzesch jeho w idzecz?" K orlka: B ratsik a niz, ale baczvna."

40 40 Po poßlednim liczenju luda w lecze 1890 ma: N e m s k i k r a j : 5 4 5,0 8 6 ü f m. a 4 9,4 2 2,9 2 8 w o b y d l.; khezor W y le m I I., rodz w ulk. r ; khezorski k rö n p ry n z B jed rich W y lem, ro d z. 6. m eje S a k s k a : 1 4,9 9 3 ü f m. a 3,5 0 0,5 1 3 w o b y d l. k ra l B jedrich A lb e rt, rodz h a p rle je ; zenjeny s p ry n z e ß y n u K a ro lu s W a s a, ro d z. 5. a u g K rö n p ry n z B jed rich A u g u st J u r i j, ro d z. 8. aug ; be zenjeny s portugalskej p ry n z e ß y n u H a n u M a r ju, w udow z w o t 5. fe b ru a ra P r u s k a : 3 4 8,3 5 4 ü b t. a 2 9,9 5 9,3 8 8 w o b y d l.; k ra l W y le m, rodz wulk. rözka B a j e r s k a : 7 5,8 9 8 D f m. a 5,5 8 9,3 8 2 w o b y d l.; k ra l O tto, ro d z h a p r , njezenjeny, kotrehoz m esto, dokelz je n a duch khory, jako p ry n z -re z e n t sastupuje p ry n z L u itp o ld, rodz m erza W ü r t e m b e r g s k a : 1 9,5 0 3 D f m. a 2,0 3 5,4 4 3 w o b y d le rjo w ; k ra l W y lem I I., ro d z febr B a d e n s k a : 1 5,0 8 1 ( ü b t. a 1,6 5 6,8 1 7 w o b y d l.; w ulkow öjw oda B jed rich, ro d z. 9. sep tem b ra A w s t r i j a : 6 7 3,4 6 3 D f m. a 4 0,9 6 8,4 1 2 w o b y d le rjo w ; khezor F r a n z Jo sef, rodz a u g u sta J t a l s k a : 2 8 7,2 2 0 D f m. a 2 8,4 6 0,9 3 1 w o b y d le rjo w ; k ra l H u m b e rt I., ro d z m e rz a F r a n z o w s k a : 5 2 8,5 7 2 D f m. a 3 8,2 1 9,0 0 0 w o b y d le rjo w ; P räsid en t republiki F e lix F a n re. J e n d z e l s k a : 3 1 5,2 7 9 ü b t. a 3 7,2 4 2,0 0 0 w o b y d lerjo w ; k ra lo w a V ik to rija, rodz m eje S c h p a n i s k a : 4 9 7,2 4 4 ü f m. a 1 6,9 5 2,6 0 0 w o b y d le rjo w ; k ra lo w a M a r ija, w u d o w a 2 5. nov sem rjeteho k ra la A lfo n sa X I I., sastu p u je ß w o jeh o ß y n a k ra la A lfo n sa X I I I., rodz m eje P o r t u g a l s k a : 9 1,2 6 0 D f m. a 4,5 7 6,0 0 0 w o b y d lerjo w ; k ra l K o rla, ro d z m eje Statiftiske a genealogiske powjeseze. R u s k a : 5,3 8 9,6 2 7 ü b t. a 8 8,3 5 6,0 0 0 w o b y d l.; khezor M iklaw sch I I., rodz. 18. meje T u r k o w s k a : 1 7 2,2 2 4 D f m. a 4,6 5 8,0 0 0 w o b y d l. ; khezor A b d u l H a m id I I., rodz sept G r i c h is k a : 6 4,6 8 8 ilikm. a 2,0 1 9,0 0 0 w o b y d le rjo w ; k ral J u r i j 1, rodz dezem bra R u m u n s k a : 1 2 9,9 4 7 D f m. a 5,3 7 6,0 0 0 w o b y d le rjo w ; k ra l K h o rla I., rodz h a p rle je S s e r b i j a : 4 8,5 8 6 D lm. a 1,9 5 2,0.0 0 w o b y d l.; k ral A lexander I., rodz. 14. augusta B o l h a r s k a : 6 3,8 5 6 O h n. a 1,9 6 5,5 0 0 w o b y d l.; w jerch F e rd in a n d K oburgski, rodz fe b ru a ra C z o r n o h ö r s k a : O b t. a 2 4 5,0 0 0 w o b y d le rjo w ; w jerch N ik ita (M iklaw sch) I., rodz sep tem b ra P o t n ö z n a A m e r i k a : 9,0 6 8,2 7 2 H jkilom. a 5 7,0 0 0,0 0 0 w o b y d l.; P räsid en t republiki C leveland. E g i p t o w s k a m a : 1,0 2 1,3 5 4 D f m. a 5,5 8 6,2 8 0 w o b y d le rjo w ; wjerch A b b a s P a sch a ; 1 4,0 0 0 w ojakow ; najw jetsche m esta: K a iro 3 5 0,0 0 0 w o b y d l.; A le x a n d rija 2 1 2,0 0 0 w o b y d l.; S u e z 1 5 0,0 0 0 w o b y d l.; K h a rtu m 5 0,0 0 0 w obydl. A f g h a n i s t a n : 1,0 4 9,8 6 6 tm.; 6,0 0 0,0 0 0 w o b y d le rjo w ; wjerch A b d h a ra m a n, 7 0,0 0 0 w ojakow ; n a j wjetsche m e sta : K a b u l 6 0,0 0 0 w o b y d l.; K a n d a h a r 5 0,0 0 0 w o b y d l.; H e ra t 8 5,0 0 0 w o b y d l.; K e la t 1 2,0 0 0 w obydl. C h i n e s i s k a : 8,5 6 2,8 8 0 D b v, 4 3 7,6 0 0,0 0 0 w o b y d l.; khezor K w a n g S ii, rodzeny ; 8 0 0,0 0 0 w o jak o w ; najw jetsche m esta: P ek in g 2 w ill. w o b y d l.; T ie n tsin 9 5 0,0 0 0 w o b y d l.; N ankin g 5 0 0,0 0 0 w o b y d l.; S h a n g h a i 1,5 0 0,0 0 0 w obydl. atd. J a p a n s k a m a : 3 7 9,7 1 1 D f m.; 3 4,3 3 8,4 0 0 w o b y d l.; M ik ad o abo w jerch: M u th u h ito, rodz ; 3 5,4 0 0 w ojakow ; najw jetsche m esta: J e d d o 1 m it. w o b y d le rjo w ; H okodode 1 1 2,0 0 0 w o b y d l.; D okoham a 6 4,0 0 0 w obydl. Kermusche w sakskej a pruskej tzerbstej hornjej Luzizy na leto a u g u sta : W ösbvrk sep tem b ra : Bndyschska ßerbska katholska w o ß a d a, H odzij sept.: P a lo w, W ojerezy, S sy w ik. 3. o k to b ra : B udestezy, D o lh a Borschcz, H ösniza, W jeleczin. 10. okto b ra: Hbjelsk, K u lo w okto b ra: H o rn i W njcsd, M uzakow ske w ßy, N jeßw aezidlo, W o tro w o k to b ra: B ukezy, Huska, K etlizy, Khrösczizy, L u p o j, L ubij, P a rz o w, S s le p o, S p re jiz y, S chczenz, C zelno, W elzej o ft.: Hrodzischczo, H u e z in a,^ J a ß e n, K otezh, Kschischow, K rjebja, L ejn o, N oßaezizy, Nadschow, S s m iln a, S l y K om orow, W ukranczizy, Z a rn o w. 7. n o v e m b ra : B a r t, Budyschska M ichalska w oßada, Budyschink, D e ln i W ujesd, J a b lo n z, K letno, Kluksch, K holm, C zo rn y K holm z, L nczo, M aleschezy, M in a k a l N jebjelczizy, P orschizy, R akezy, R ychw ald, S d z a r y. 14. n o v.: B lu n jo, B ukow, K am jenz, L a s, P taczezy, W ochosy, H a m o ry, W ößlink, R a d w o r n o v e m b ra : R alb izy.