Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły podstawowej

Transkrypt

1 Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły j Temat 1. Człowiek w społeczeńs twie Dopuszczająca [2] potrzeby osoby [podmioty, instytucje], które mają wpływ na rozwój młodego ról społecznych; norm społecznych. Wymagania na poszczególne oceny Dostateczna [3] Dobra [4] Bardzo dobra [5] Celująca [6] kategorie potrzeb oddziaływania rodziny, szkoły i rówieśników na postawy i zachowania jednostki; społeczne oczekiwania wynikające z pełnienia roli dziecka i ucznia; norm społecznych obowiązujących w wybranych społecznościach, np. w rodzinie, szkole. Uczeń potrafi: - dopasować wskazane potrzeby do właściwych kategorii; różnica potrzebami naturalnymi a społeczny mi znaczenie słowa socjalizacja; jaką rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina; - porównać społeczne oczekiwania dotyczące pełnienia roli dziecka i rodzica oraz ucznia i nauczyciela; konfliktu ról społecznych; kategorie norm społecznych. - dostrzec i przedstawić zależności procesem zaspokajania potrzeb a rozwojem czynniki mające wpływ na samoocenę i dopasować wskazane normy społeczne do właściwych kategorii; pozytywne i negatywne wzorce zachowań funkcjonujące w swoim środowisku rówieśniczym; - dokonać autorefleksji, wskazać swoje mocne i słabe strony; - na wybranych przykładach [tekst, ilustracja] dostrzec konflikt ról społecznych; - wskazać przyczyny i skutki nieprzestrzegani a przez - przewidzieć konsekwencje braku zaspokojenia poszczególnych potrzeb różnica normami formalnymi a nieformalnymi; - na wybranych przykładach dokonać analizy sytuacji, w której dochodzi do konfliktu ról społecznych [wskazać przyczyny, konsekwencje, sposoby rozwiązania problemu]; problem przestrzegania norm społecznych w swoim środowisku [ocena zjawiska, dostrzeganie problemów i zagrożeń, wskazywanie przyczyn i konsekwencji].

2 jednostkę norm społecznych. 2. Grupy społeczne grup społecznych; konfliktów społecznych; sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie rówieśniczej i w szkole. cechy grup społecznych; - określić, jakim rodzajem grupy jest grupa koleżeńska; grupy społeczne, do których należy; typowe konflikty występujące w szkole i grupie rówieśniczej; postaw/zachow ań jednostek wobec konfliktu; sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych. poszczególne rodzaje grup społecznych; - wskazać cechy grupy nastawionej na realizację zadania, typowego dla społeczności uczniowskiej; korzyści i zagrożeń wynikających z bycia w grupie; zasad efektywnej współpracy; - wskazać dobre i złe strony poszczególny ch postaw wobec konfliktu; typowe sposoby rozwiązywan ia konfliktów; warunki prowadzenia skutecznych negocjacji. - dopasować właściwe cechy do podanych grup społecznych; sytuacje, w których łamane są efektywnej współpracy w grupie; - porównać konsekwencje przyjęcia określonych postaw wobec sytuacji konfliktowej dla jednostki i społeczeństwa; - porównać różne sposoby rozwiązywania konfliktów, wskazać ich dobre i złe strony; wybór metody rozwiązywania konfliktu społecznego. - porównać cechy grup nastawionych na realizację różnych typów zadań; - dokonać analizy konkretnej sytuacji konfliktowej [wskazać strony konfliktu, przejawy, przyczyny i konsekwencje społeczne konfliktu; zaproponować sposoby rozwiązania konfliktu, uzasadnić wybór sposobu rozwiązania konfliktu]. 3. Komunikac ja i autoprezen tacja skutecznej rodzaje komunikacji; czym różni się przekaz werbalny - odczytać znaczenie i rolę komunikatów niewerbalnych - dokonać krytycznej analizy przekazu informacyjnego,

3 komunikacji; - odróżnić nadawcę od odbiorcy komunikatu; sytuacji, w których młody człowiek powinien zachować się asertywnie [zachować dystans, sprzeciwić się]. komunikatów niewerbalnych; czynniki utrudniające wystąpienia publiczne; cechy postawy asertywnej. od niewerbal nego; jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna; - określić nadawcę i odbiorcę przedstawio nego komunikatu;, których należy przestrzegać w wystąpieni ach publicznych; - zastosować w praktyce skutecznej komunikacji, np. w wystąpieni u na forum klasy; postawy asertywne oraz postawy uległości, agresji i manipulacji. w zaprezentowa nych wystąpieniach publicznych; - zastosować wybrane komunikaty niewerbalne w wystąpieniu publicznym; - czym się różni debata od dyskusji; - dostrzec i opisać łamania zasad dobrej komunikacji; czym się różni postawa asertywna od postaw: uległości, agresji i manipulacji. - stosować w praktyce warunki asertywności. np. reklamy [wykorzystane środki perswazyjne, przejawy i sposoby manipulacji, wykorzystane komunikaty niewerbalne]; - dokonać krytycznej analizy postaw uznawanych za asertywne pod kątem przestrzegania zasad asertywności; [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] akcję społeczną propagującą postawy asertywne i asertywności. 4. Życie rodzinne więzi łączących członków rodziny; oczekiwania społeczne wobec poszczególnych członków rodziny [dzieci, cechy rodziny jako grupy społecznej; potrzeby młodych ludzi, które zaspokaja rodzina; rodzaje współczesnych rodzin; w jaki sposób rodzina przyczynia się do zaspokajania potrzeb nazwy poszczególny ch funkcji rodziny; - wskazywać [rozpoznać sytuacje] realizacji przez rodzinę poszczególnych funkcji; - rozpoznawać sytuacje nieprawidłoweg o realizowania przez rodzinę [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie [projekt społeczny] propagujący na terenie szkoły lub społeczności lokalnej wybrane wartości kształtujące życie rodzinne;

4 rodziców]. i obowiązki dziecka w rodzinie; wartości kształtujące życie rodzinne; problemy zagrażające prawidłowemu funkcjonowaniu współczesnych polskich rodzin. - porównać cechy różnych typów rodzin / rozpoznać poszczególne typy rodziny; czynniki sprzyjające zacieśnianiu więzi rodzinnych; instytucje wspierające rodziny w realizacji swoich funkcji oraz formy pomocy rodzinie. swoich funkcji; jak na poszczególnych etapach życia jednostki, zmienia się rola rodziny w procesie socjalizacji; - wskazać zależności systemem wartości a zasadami funkcjonowania rodziny. [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące wiedzę na temat instytucji wspierających rodzinę i form pomocy rodzinie. 5. Edukacja i praca zadania szkoły, poszczególne typy szkół tworzących strukturę szkolną w Polsce, i obowiązki uczniów, osoby, u których może szukać pomocy, w przypadku naruszenia praw ucznia. funkcje, które pełni szkoła, - odczytać ze schematu informacje dotyczące struktury polskiego szkolnictwa, różne warianty kontynuowania edukacji po ukończeniu szkoły j; - określić, kto tworzy samorząd szkolny, formy organizacji życia szkolnego. działania za pomocą, których szkoła realizuje poszczególne funkcje; wady i zalety wyboru poszczególny ch wariantów dalszej edukacji; swoją dalszą edukację pod kątem przyszłej aktywności zawodowej [preferencji zawodowych ]; - scharakteryz - zhierarchizować funkcje szkoły, - określić, jaki wpływ na rozwój i przyszłość młodego człowieka wywiera szkoła; jakich umiejętności oczekuje współczesny rynek pracy; czynniki umożliwiające odniesienie sukcesu edukacyjnego i zawodowego; - ocenić pracę samorządu szkolnego / podejmowane przez niego działania i formy pracy; [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące ideę samorządności uczniowskiej; [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie informujący społeczność szkolną, o sposobach dochodzenia swoich praw w szkole.

5 ować poszczególne formy życia szkolnego [organizacja, zadania, formy działania], przypadki naruszania praw ucznia. - ocenić i uzasadnić swoją aktywność [pracę] w ramach samorządu szkolnego. 6. Ekonomia na co dzień Podsumowanie - odróżnić dochody rodziny od wydatków; wydatki i źródła dochodów typowego gospodarstwa domowego; przysługujące konsumentowi. konstruowania budżetu domowego; rodzaje źródeł dochodów gospodarstwa domowego; prawidłowo skonstruowaneg o budżetu domowego; łamania praw konsumenta; - wypełnić typowy formularz reklamacyjny. - ocenić [uzasadnić ocenę], czy zaprezentow any budżet gospodarstw a domowego jest prawidłowo skonstruowa ny; przyczyny powstawania deficytu w budżecie domowym; - opisać strukturę typowego budżetu domowego; - napisać reklamację; instytucje chroniące konsumenta;, którymi powinien kierować się świadomy konsument. - zaprojektować działania służące ograniczeniu wydatków budżetu domowego; jak przestrzeganie zasad świadomego konsumenta wpływa na funkcjonowanie gospodarstwa domowego. - na wybranych przykładach ocenić ofertę handlową [przydatność w gospodarstwie domowym, jakość, cena, konkurencyjność].

6 i test 1. Czym są człowieka? 2. Katalog praw człowieka praw przysługujących dzieciom; praw i wolności konstytucyjnych praw i wolności człowieka. główne funkcje praw i wolności, kto i kiedy uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka;, kto i kiedy uchwalił Konwencję Praw Dziecka; łamania praw dziecka; działań podejmowanyc h przez UNICEF. praw pierwszej, drugiej i trzeciej generacji; praw i wolności osobistych, politycznych oraz socjalnych, kulturalnych i ekonomicznyc h zagwarantowan ych w Konstytucji RP; cechy praw i wolności szczególne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka; zawarte w Konwencji Praw Dziecka; - rozwinąć skrót UNICEF różnica mi pierwszej, drugiej i trzeciej generacji; łamania praw i wolności funkcjonowa nia systemu ochrony praw i wolności człowieka. historię koncepcji praw i wolności znaczenie poszczególnych cech praw i wolności człowieka. jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa system ochrony praw człowieka. w jaki sposób młodzi ludzie mogą włączyć się w działania prowadzone przez UNICEF; wybraną formę aktywności UNICEFU. [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię społeczną propagującą ideę ochrony praw i wolności człowieka. 3. Ochrona praw człowieka łamania praw spraw, z którymi zagrożenia wynikające z - porównać poziom przestrzegania i ocenić poziom przestrzegania

7 człowieka we współczesnym świecie; instytucje chroniące człowieka w Polsce. można zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka; organizacji międzynarodow ych zajmujących się ochroną praw i wolności działań podejmowanyc h przez Międzynarodow y Czerwony Krzyż. łamania praw i wolności przyczyny łamania praw - wyszukać w mediach opisy sytuacji, w których łamane są człowieka. praw człowieka w państwach globalnego Południa i globalnej Północy; - ocenić [uzasadnić] poziom przestrzegania praw człowieka w Polsce. i ochrony praw i wolności człowieka w wybranym państwie świata; działalność wybranej organizacji międzynarodowej na rzecz ochrony praw i wolności człowieka. 4. Bezpieczeń stwo nieletnich 5. Służby ochrony zagrożeń wynikających z korzystania z cyberprzestrze ni; pozytywnego i negatywnego wykorzystania internetu przez młodych ludzi. działań policji;, innych niż policja, służb porządkowych - określić, kogo w świetle polskiego, nazywamy nieletnim; odpowiedzialno ści prawnej nieletnich; korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z interenetu - wskazać formy cyberprzemocy. główne zadania policji; główne przysługujące policjantom; - określić bezpieczneg o korzystania z internetu; wady i zalety aktywności na forach społeczności owych. zadania poszczególny ch służb mundurowyc h w Polsce; główne jak skutecznie można się chronić przed zagrożeniem cyberprzemocą reagowania w przypadku występowania przemocy domowej, przemocy [przeprowadzić/ wziąć aktywny udział] działanie na rzecz promowania wśród rówieśników zasad prawidłowego korzystania z internetu. działanie [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] propagujące [skuteczne formy] przeciwdziałania

8 w Polsce, działań straży miejskiej. przysługujące nieletnim w kontakcie z policjantem; rodzaje służ mundurowych w Polsce. - odszukać informacje o ch przysługujących ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym. przysługując e ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym ; -uzasadnić znajomości przysługując ych nam praw; gdzie należy szukać pomocy w przypadku występowani a przemocy domowej rówieśniczej; -zinterpretować przepisy dotyczące działania służ porządkowych. przemocy domowej [przemocy w grupie rówieśniczej / przemocy w szkole]. Podsumowanie i test 1. Czym jest samorząd? - określić, kto tworzy samorząd uczniowski; działań samorządu uczniowskiego; jednostki podziału terytorialnego państwa polskiego; - określić, w której gminie, powiecie i województwie mieszka. rodzaje samorządów działających w Polsce; samorządów zawodowych; działań samorządu terytorialnego; - odszukać na mapie województwo, w którym mieszka; herb miejscowości, w której mieszka; - odszukać informacje na w jakim celu tworzone są samorządy zawodowe; w czym przejawia się zasada decentralizac ji władzy publicznej w Polsce; organy samorządów terytorialnyc h w Polsce; - określić, jaki charakter ma gmina, w której mieszka; herb, angażowania się w życie lokalnej społeczności; jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa samorząd terytorialny; czym się różni gmina wiejska, od gminy miejskowiejskiej i miejskiej; organy państwa, które mogą ingerować [kontrolować] działania władz samorządowych. swoją gminę: historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach; [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie na rzecz swojej społeczności lokalnej.

9 2. Gmina podstawowa jednostka samorządu organy gminy, w której mieszka; spraw załatwianych w urzędzie gminy; - określić, gdzie znajduje się urząd gminy, w której mieszka. temat osób pełniących najważniejsze funkcje w swojej gminie. zadania gminy; - odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych gminy; sposób wyłaniania władz gminy; spraw rozstrzyganych w referendum gminnym. województw a, w którym mieszka; imiona i nazwiska osób pełniących aktualnie najważniejsz e funkcje w swojej gminie. uprawnienia organów uchwałodaw czych i wykonawcz ych gminy; przeprowadz ania wyborów do władz gminy; zadań własnych i zleconych gminy; źródła finasowania gminy; wpływu mieszkańców na życie gminy; pojęcie budżet obywatelski; - wyszukać informacje na temat przedsięwzię ć - do poszczególnych rodzajów gminy dopasować odpowiadające im organy; - zinterpretować przepis dotyczący organizacji referendum gminnego; jaką rolę w budżecie gminy odgrywają środki uzyskiwane z funduszy unijnych; angażowania się mieszkańców w rozwiązywanie problemów gminy i działalność organów gminy; w jaki sposób działalność samorządu gminnego przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego; - wyszukać informacje na temat realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców finansowanych z budżetów obywatelskich; - przygotować kampanię wyborczą do młodzieżowej rady gminy; - uczestniczyć w pracach młodzieżowej rady gminy; - zareklamować / promować na forum szkoły ideę młodzieżowej rady gminy; - zaprezentować strukturę budżetu swojej gminy [wykres, tabela, prezentacja multimedialna].

10 3. Powiat i województwo organy powiatu i województwa; spraw załatwianych w starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowskim ; - określić, gdzie znajdują się władze powiatu i województwa, w których mieszka. zadania samorządu powiatowego i wojewódzkieg o; - odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych powiatu i województwa; sposób wyłaniania władz samorządowych powiatu i województwa; spraw rozstrzyganych w referendum lokalnym. podejmowan ych przez młodzieżowe rady gminy, miasta. uprawnienia organów uchwałodaw czych i wykonawcz ych powiatu i województ wa; - zinterpretow ać przepis dotyczący przeprowadz ania wyborów do władz uchwałodaw czych powiatu i województ wa. działania młodzieżowej rady gminy. - porównać strukturę i sposób powoływania władz samorządowych gminy, powiatu i województwa. strukturę polityczną sejmiku swojego województwa; swój powiat lub województwo [historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach]. 4. Obywatele a władza samorządowa spraw załatwianych przez urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski; - odszukać stronę internetową własnego urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskie go. - sporządzić wykaz spraw, które można załatwić w gminie za pomocą epuap; postępowania etycznego w pracy administracji publicznej; pojęcie korupcja; praw przysługujące obywatelowi - odszukać informacje zamieszczan e w Biuletynie Informacji Publicznej; jaki rodzaj informacji zamieszcza się w BIP; przypadki łamania praw obywateli w urzędzie. dlaczego należy przestrzegać zasad etycznego postępowania urzędników administracji; - wskazać działania, które może podjąć obywatel w przypadku łamania jego praw w urzędzie; aktywności obywatelskiej dla prawidłoweg o [przeprowadzić na forum szkoły] kampanię społeczną promującą etycznego postępowania urzędników administracji [przeciwdziałającą zjawisku korupcji; nepotyzmu]; - zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie/ dyskusji] na temat przyczyn i skutków zjawiska korupcji i [lub] nepotyzmu

11 Podsumowanie i test 1. Naród i ojczyzna 2. Obywatelst wo i narodowoś ć polskiego dziedzictwa narodowego; więzi łączących polską wspólnotę narodową, i rozpoznać polskie symbole narodowe; - nazwać swoją dużą i mała ojczyznę; Narodowe Święto Niepodległości i Święto Narodowe Trzeciego Maja. i obowiązki obywatela RP; w urzędzie; - wypełnić wniosek o wydanie dowodu osobistego. główne czynniki kształtujące polską tożsamość narodową; pojęcie ojczyzna; - opisać polskie symbole narodowe; sytuacje, w których używa się polskich symboli narodowych; najważniejsze polskie święta narodowe; prawidłowego zachowania w trakcie uroczystości państwowych, świąt narodowych, wobec symboli narodowych. - odróżnić [rozpoznać na przykładach] pojęcie narodowość od obywatelstw różnica wspólnotą narodową i wspólnotą etniczną; jakie znaczenie dla współczesne go młodego człowieka ma tożsamość narodowa; historię polskich symboli narodowych; różne rodzaje tożsamości społecznych. różne sposoby nabywania obywatelstw a polskiego; funkcjonowania społeczności lokalnej; - zaprezentować strukturę organizacyjną swojego urzędu gminy., że można pogodzić różne tożsamości społecznokulturowe - wyjaśnić, w jaki sposób historia kształtowała polską tożsamość narodową, - do podanych świat narodowych dopasować odpowiadające im wydarzenia historyczne, negatywne i pozytywne aspekty funkcjonowania społeczeństw wieloetnicznych/ narodowych, z czego mogą wynikać trudności w utrzymaniu polskiej tożsamości narodowej. - porównać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego; w życiu publicznym; - zaprojektować inicjatywę, która może być sfinansowana w ramach budżetu obywatelskiego. jak i dlaczego, jak zmieniały się na przestrzeni dziejów polskie symbole narodowe, wybrany problem etniczny / narodowy współczesnego świata*, - zaprezentować wybrany element polskiego dziedzictwa narodowego*; czynniki utrudniające i ułatwiające prawidłową komunikację różnymi grupami etnicznymi / narodowymi. wzorzec obywatela polskiego; wybór postaci uzasadnić, odwołując się do jego cnót, postaw,

12 cnót /wartości obywatelskich; postaci najwybitniejszyc h Polaków XX i XXI wieku. a; więzi łączące obywatela i państwo; sposoby nabycia obywatelstwa polskiego; na czym zasada krwi; cechy dobrego obywatela. różnica obywatelstw em a narodowoś cią; konstytucyjn e i obowiązki obywatela RP; jaki wpływ ma państwo na kształtowani e więzi narodowych. przestrzegania cnót/wartości obywatelskich we współczesnym państwie demokratyczny m; konsekwencję odrzucenia wartości w życiu publicznym. działań, osiągnięć. 3. Czym jest patriotyzm? 4. Mniejszośc i narodowe i etniczne w Polsce postaw patriotycznych i działań na rzecz dobra Ojczyzny; postaw patriotycznych wśród współczesnej młodzieży. mniejszości etnicznych i narodowych we współczesne j Polsce; pojęcie patriotyzm; przejawy patriotyzmu lokalnego i gospodarczego. przysługujące mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce, potrzebę patriotyzmu we współczesny m świecie; - porównać postawy patriotyczne dawniej i dzisiaj. zamieszkując e Polskę mniejszości narodowe i etniczne, oraz grupę posługującą się językiem - wskazać zalety i wady postaw określanych jako patriotyzm gospodarczy; - wskazać zalety i wady postaw uznawanych współcześnie za przejawy patriotyzmu, np. kibicowanie na zawodach sportowych. na czym różnica mniejszością narodową a mniejszością etniczną; - podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania służące propagowaniu postaw patriotycznych [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]; - podjąć działania sprzyjające rozwojowi lokalnej społeczności [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]. historię, kulturę, formy organizacji wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej w Polsce

13 grupy cudzoziemców przebywających w Polsce. pojęcie Polonia, - odczytać z mapy, gdzie znajdują się największe skupiska mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce; - odczytać z mapy, gdzie współcześnie znajdują się największe skupiska Polonii. regionalnym; różnica mniejszościa mi narodowymi i etnicznymi w Polsce a cudzoziemca mi; różnica pojęciami: imigranci i uchodźcy; przysługując e uchodźcom w Polsce; związki łączące Polonię z Polską. kryteria, które decydują w Polsce o uznaniu danej społeczności za mniejszość narodową lub etniczną; główne czynniki, które zadecydowały o powstaniu Polonii; szczególnej ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych. 5. Tolerancja i przejawy ksenofobii / rozpoznać przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityzmu ; postawy tolerancyjne i braku tolerancji. pojęcia: ksenofobia, rasizm, szowinizm; pojęcie tolerancja; - odróżnić postawę tolerancyjną od postawy bezkrytycznej akceptacji; stereotypów. pojęcie stereotyp; cechy stereotypu; w jaki sposób można przeciwstawi ać się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmow i i antysemityz mowi. - porównać potrzebę przeciwstawiani a się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzmo wi; społeczne konsekwencje stereotypizacji. - podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania sprzyjające kształtowaniu postawy otwartości, akceptacji i tolerancji wobec odmienności etnicznych, religijnych i kulturowych.

14 Podsumowani e i test 1. Państwo i demokracja działań władzy państwowej; cechy państwa; nazwy współczesnych reżimów politycznych [demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm]. co to znaczy, że państwo jest suwerenne; funkcje państwa; realizacji przedstawicielst wa; cechy państwa demokratyczneg o. postawę patriotyczną i nacjonalisty czną; słuszność postawy tolerancyjnej. - formy demokracji bezpośredni ej; czym się różni demokracja bezpośredni a od pośrednie j; korzyści, jakie daje obywatelom ustrój demokratycz ny; cechy autorytaryz mu i totalitaryzm u; - dopasować działania władzy państwowej do poszczegó lnych funkcji państwa; różnica - wskazać wady i zalety demokracji bezpośredniej i pośredniej; - wskazać na mapie Europy monarchie i republiki; współczesnych państwa autorytarnych; współczesnych i historycznych państw totalitarnych. sytuację człowieka w państwie totalitarnym - porównać pozycję obywatela w państwie demokratycznym oraz państwie autorytarnym i totalitarnym.

15 2. Polska państwem demokratyczny m główne rodzaje władzy państwowej; organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce; nazwę ustawy zasadniczej. ustroju Polski; na czym : konstytucjonaliz mu, przedstawicielst wa i trójpodziału władzy; źródła powszechnie obowiązującego w Polsce; szczególne cechy konstytucji. monarchią a republiką. rozdziały Konstytucji RP; czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjn y; czym jest preambuła; ją : pluralizmu politycznego, republikański ej formy rządu, państwa ; wartości, do których odwołuje się preambuła Konstytucji; - odszukać w Konstytucji RP przepisy dotyczące wskazanych kwestii; czego dotyczyły referenda ogólnokrajo we przeprowadz one po 1989 roku. jakich spraw może dotyczyć referendum ogólnokrajowe; - dokonać interpretacji przepisu Konstytucji RP dotyczącego referendum ogólnokrajoweg o; główne nowelizacji Konstytucji RP. dlaczego konstytucjonalizmu, przedstawicielstwa, trójpodziału władzy, pluralizmu politycznego, państwa są fundamentem ustroju demokratycznego; - wskazać wady i zalety republikańskiej formy rządów; historię polskiego konstytucjonalizmu. 3. Sejm i Senat RP organy władzy - określić, z ilu posłów składa - określić, z kogo składa - porównać wyborów wybraną polską

16 ustawodawczej; główną funkcję Sejmu i Senatu; - określić, z kogo składa się Sejm i Senat; zasadę zgodnie, z którą formowany jest Sejm i Senat; przykład partii politycznej działającej w Polsce. się Sejm, a z ilu Senat; najważniejsze kompetencje Sejmu i Senatu; na czym zasada przedstawicielst wa; w jaki sposób podejmowane są decyzje w Sejmie i Senacie; - wymieć, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; partie polityczne, których przedstawiciele zasiadają w Sejmie bieżącej kadencji. się Zgromadzeni e Narodowe; przykład sytuacji, w której Sejm i Senat obradują jako Zgromadzeni e Narodowe;, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; pojęcie immunitet; główne etapy procesu ustawodawc zego; co jest głównym celem działalności partii politycznej. do Sejmu i Senatu; - porównać rolę Sejmu i Senatu w procesie ustawodawczym ; jaką rolę w procesie ustawodawczym posiada Prezydent RP; pojęcia: mandat, komisje sejmowe, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, jakie znaczenie w państwie demokratyczny m ma aktywność wyborcza obywateli; - wskazać skutki, jakie niesie dla państwa i społeczeństwa niska frekwencja wyborcza. partię polityczną [struktura organizacyjna, program, działalność, wartości]. 4. Prezydent i Rada Ministrów organy władzy wykonawczej w Polsce; imię i nazwisko urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów; - określić sposób powoływania Prezydenta RP; przykład uprawnienia Prezydenta RP. główne wyboru Prezydenta RP; kompetencje Prezydenta RP; kompetencje Rady Ministrów. - uporządkow ać kompetencje Prezydenta RP [polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna]; - omówić główne procedury tworzenia rządu; na czym kontrola polityczna Sejmu nad Radą Ministrów; na czym zasada kontrasygnaty; główne zadania wskazanych ministerstw; Prezydentów RP zadania i zakres działań wybranego ministerstwa; - na podstawie zgromadzonych informacji, wyjaśnić, w jaki sposób działania wskazanych ministerstw wpływają na życie przeciętnej polskiej rodziny.

17 5. Sądy i trybunały 6. Organizacje pozarządowe spraw, z którymi człowiek może zwrócić się do sądu; rodzaje sądów w Polsce. organizacji pozarządowych; działań wolontariuszy. główne postępowania sądowego; nazwy trybunałów działających w Polsce; - określić główne zadanie Trybunału Konstytucyjneg o; czym zajmują się sądy administracyjne. realizacji do swobodnego zrzeszania się; - odszukać stowarzyszeń i fundacji działających w swoim fakty dotyczące życiorysu politycznego urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów. główne postępowani a sądowego, zasada niezależności sądów; zasada niezawisłości sędziów; jaką rolę pełnią sędziowie w procesie sądowym; strony postępowani a sądowego [postepowan ie karne i cywilne]. pojęcia: fundacja i stowarzysze nie; jak rolę pełnią związki zawodowe; po 1989 r. gwarantujące niezawisłość sędziów, znaczenie dwuinstancyjnoś ci postępowania sądowego; w jaki sposób realizowana jest zasada dwuinstancyjnoś ci postępowania sądowego, rolę Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu dla ochrony państwa. jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa zasada swobodnego zrzeszania się; różnicę fundacją - omówić strukturę i hierarchię sądów w Polsce; - zaprezentować strukturę organizacyjną sądu rejonowego; - zająć stanowisko w sprawie roli ławników w procesie sądowym [zbudować argumenty i kontrargumenty]. - aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz wspierania innych ludzi, rozwoju środowiska lokalnego [aktywność w organizacjach pozarządowych, praca

18 7. Media i opinia publiczna środków masowego przekazu; pracy dziennikarzy; - odszukać w środkach masowego przekazu reklam. środowisku lokalnym; działań podejmowanyc h przez związki zawodowe; cechy wolontariatu. główne cechy środków masowego przekazu; główne cechy opinii publicznej; główne funkcje mediów; mediów społecznościow ych; - odczytać, zilustrowane w prostej formie, wyniki wskazanego sondażu opinii publicznej; główne funkcje reklamy. angażowania się w działania organizacji pozarządowy ch; korzyści wynikające z pracy w wolontaria cie; główne organizacje młodzieżowe działające w Polsce. - odczytać cel wskazanej kampanii społecznej; - wskazać pozytywne i negatywne aspekty funkcjonowa nia mediów społeczności owych; główne etyki dziennikarski ej; - odszukać w tekście publicystyczn ym fakty i opinie; sposoby perswazji / manipulacji stosowane w mediach. a stowarzyszenie m; czym jest organizacja pożytku publicznego i w jaki sposób można wspomóc jej działalność. - dostrzec środki perswazji / manipulacji zastosowane we wskazanej rekla mie; jaką rolę pełni opinia publiczna [sondaże opinii publicznej] w państwie demokratyczny m; przestrzegania zasad etyki dziennikarskiej; - odszukać łamania etyki dziennikarskiej; oddzielania faktów od opinii. w wolontariacie]; wybraną organizację pozarządową [misja, wartości, cele, formy działania, struktura organizacyjna, znaczenie dla środowiska]; historię NSZZ Solidarność ; działalność i strukturę organizacyjną dowolnego stowarzyszenia. w jaki sposób należy strzec się przed manipulacją stosowaną w reklamach; - dokonać krytycznej analizy wybranej reklamy; [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię reklamową [kampanię społeczną].

19 Podsumowani e i test 1. Organizacj e międzynar odowe - rozwinąć skrót ONZ; - rozwinąć skrót NATO; działań podejmowanyc h przez ONZ; działań podejmowanyc h przez NATO., główne cele i zadania ONZ; główne cele i zadania NATO; przejawy realizacji przez państwo polityki zagranicznej; główne organy ONZ. jaką rolę pełnią ambasadorzy i konsulowie; jakie są główne cele polityki zagranicznej państwa; - określić, kiedy powstało ONZ i kiedy powstało NATO; czym zajmuje się Rada Bezpieczeńst wa ONZ; -wyjaśnić pojęcie misja pokojowa ONZ, - wymienić aktywności Polski w ONZ i NATO. czym różni się ONZ od innych organizacji międzynarodow ych; jaka rolę odgrywa NATO w polityce obronnej państwa polskiego; nazwy, innych niż ONZ i NATO, organizacji międzynarodow ych, do których należy Polska. wybraną misję pokojową ONZ, w której brały udział/biorą wojska polskie [cele, zadania, historia misji, charakterystyka konfliktu, udział wojsk polskich, geografia polityczna], - wskazać na mapie państwa członkowskie NATO. 2. Unia Europejska rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej; państwa sąsiadujące z Polską, które należą do Unii Europejskiej. - określić, kiedy i gdzie podpisano traktat o powstaniu Unii Europejskiej; imiona i nazwiska Ojców założycieli zjednoczonej Europy; główne główne etapy integracji europejskiej; - wskazać na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej; - odszukać informacje o życiorysie politycznym kompetencje głównych organów Unii Europejskiej, wady i zalety procesu integracji europejskiej, - zaprezentować sylwetki polityczne Polaków wybrane problemy [osiągnięcia] Unii Europejskiej; wybrane państwa członkowskie Unii Europejskiej [historia, kultura, demografia, ekonomia, itp.] [zorganizować / aktywnie uczestniczyć] Dzień

20 3. Polska w Unii Europejski ej praw/korzyści, które nabyli obywatele polscy po wejściu Polski do Unii Europejskiej, rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. przyczyny integracji europejskiej, główne funkcjonowania Unii Europejskiej;. w jaki sposób nabywa się obywatelstwo Unii Europejskiej, wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej, nazwy funduszy unijnych, z których korzysta Polska. Ojców założycieli zjednoczonej Europy; główne funkcjonowa nia Unii Europejskiej; nazwy głównych organów Unii Europejskiej; imiona i nazwiska Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjac h /organach Unii Europejskiej. informacje dotyczące głównych etapów integracji Polski z Unią Europejską [referendum ratyfikacyjne ]; wykorzystani a funduszy unijnych; Europejski Rynek Wewnętrzny. pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej. - ocenić proces integracji Polski z Unią Europejską - przedstawić korzyści i zagrożenia; na jakich zasadach funkcjonuje Strefa Schengen; korzyści wynikające z przynależności Polski do Strefy Schengen. Europy w szkole. inwestycje gminne, finansowane ze środków unijnych; wybraną inicjatywę unijną dotyczącą młodzieży. 4. Problemy współczesn - wskazać, na podstawie przyczyny działania wybranej

21 ego świata 5. Konflikty zbrojne na świecie ilustrujące proces globalizacji; pomocy humanitarnej. działań terrorystycznyc h; konfliktów międzynarodow ych. mapy, państwa globalnej Północy i globalnego Południa; na czym różnica państwami globalnej Północy i globalnego Południa; globalizacji ekonomicznej i kulturowej współczesnego świata. organizacji międzynarodow ych zajmujących się rozwiązywanie m konfliktów i walką z terroryzmem; skutki długotrwałych konfliktów międzynarodow ych. ilustrujące dysproporcję rozwojową państwami globalnego Południa i globalnej Północy; zależności państwami globalnej Północy i globalnego Południa; udzielania pomocy humanitarne j. - na wybranych przykładach przedstawić przyczyny współczesny ch konfliktów międzynarod owych; skutki rozwoju terroryzmu we współczesny m świecie; cechy ludobójstwa. dysproporcji rozwojowych współczesnego świata; korzyści i zagrożenia wynikające z procesu globalizacji; dlaczego pomoc dla państw biednego Południa jest często nieskuteczna; pojęcia Grupa G7. różne rodzaje terroryzmu; dlaczego walka z terroryzmem jest trudna i często nieskuteczna. organizacji pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy humanitarnej; - zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie / dyskusji] dotyczącą sposobów udzielania efektywnej pomocy społecznościom globalnego Południa; problemy wybranego państwa globalnego Południa. wybrany konflikt międzynarodowy [lokalizacja konfliktu na mapie, strony konfliktu, przyczyny i formy konfliktu, sposoby rozwiązania sporu]. Podsumowani e i test