Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły podstawowej

Transkrypt

1 Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły j Temat Człowiek w społeczeństwie Dopuszczając a [2] potrzeby osoby [podmioty, instytucje], które mają wpływ na rozwój młodego ról społecznych norm społecznych. Wymagania na poszczególne oceny Dobra [4] Dostateczna [3] kategorie potrzeb oddziaływania rodziny, szkoły i rówieśników na postawy i zachowania jednostki społeczne oczekiwania wynikające z pełnienia roli dziecka i ucznia norm społecznych obowiązującyc h w wybranych społecznościa ch, np. w rodzinie, szkole. Uczeń potrafi: dopasować wskazane potrzeby do właściwych kategorii wyjaśnić, na różnica potrzebami naturalnymi a społecznymi wyjaśnić znaczenie słowa socjalizacja wyjaśnić, jaką rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina porównać społeczne oczekiwania dotyczące pełnienia roli dziecka i rodzica oraz ucznia i nauczyciela konfliktu ról społecznych kategorie norm społecznych. Bardzo dobra [5] dostrzec i przedstawić zależności procesem zaspokajania potrzeb a rozwojem przedstawić czynniki mające wpływ na samoocenę rozpoznać i dopasować wskazane normy społeczne do właściwych kategorii przedstawić pozytywne i negatywne wzorce zachowań funkcjonujące w swoim środowisku rówieśniczym dokonać autorefleksji, wskazać swoje mocne i słabe strony na wybranych przykładach [tekst, ilustracja] dostrzec konflikt ról społecznych wskazać przyczyny i skutki Celująca [6] przewidzieć konsekwencje braku zaspokojenia poszczególnyc h potrzeb wyjaśnić, na różnica normami formalnymi a nieformalny mi na wybranych przykładach dokonać analizy sytuacji, w której dochodzi do konfliktu ról społecznych [wskazać przyczyny, konsekwencje, sposoby rozwiązania problemu] przedstawić problem przestrzegania norm społecznych w swoim środowisku [ocena zjawiska, dostrzeganie problemów i zagrożeń, wskazywanie przyczyn

2 nieprzestrzega nia przez jednostkę norm społecznych. i konsekwencji ]. 1. Grupy społeczne grup społecznych konfliktów społecznych sposoby rozwiązywani a konfliktów w grupie rówieśniczej i w szkole. cechy grup społecznych określić, jakim rodzajem grupy jest grupa koleżeńska grupy społeczne, do których należy typowe konflikty występujące w szkole i grupie rówieśniczej postaw/zacho wań jednostek wobec konfliktu sposoby rozwiązywani a konfliktów społecznych. rozpoznać poszczególne rodzaje grup społecznych wskazać cechy grupy nastawionej na realizację zadania, typowego dla społeczności uczniowskiej korzyści i zagrożeń wynikających z bycia w grupie zasad efektywnej współpracy wskazać dobre i złe strony poszczególnyc h postaw wobec konfliktu rozpoznać typowe sposoby rozwiązywani a konfliktów warunki prowadzenia skutecznych negocjacji. dopasować właściwe cechy do podanych grup społecznych rozpoznać sytuacje, w których łamane są efektywnej współpracy w grupie porównać konsekwencje przyjęcia określonych postaw wobec sytuacji konfliktowej dla jednostki i społeczeństw a porównać różne sposoby rozwiązywania konfliktów, wskazać ich dobre i złe strony uzasadnić wybór metody rozwiązywania konfliktu społecznego. porównać cechy grup nastawionych na realizację różnych typów zadań dokonać analizy konkretnej sytuacji konfliktowej [wskazać strony konfliktu, przejawy, przyczyny i konsekwencj e społeczne konfliktu zaproponowa ć sposoby rozwiązania konfliktu, uzasadnić wybór sposobu rozwiązania konfliktu]. 2. Komunikac ja i autoprezen tacja skutecznej komunikacji odróżnić rodzaje komunikacji wyjaśnić, czym różni się przekaz werbalny od niewerbaln ego odczytać znaczenie i rolę komunikatów niewerbalnych w zaprezentow dokonać krytycznej analizy przekazu informacyjneg o, np. reklamy

3 nadawcę od odbiorcy komunikatu sytuacji, w których młody człowiek powinien zachować się asertywnie [zachować dystans, sprzeciwić się]. komunikatów niewerbalnyc h czynniki utrudniające wystąpienia publiczne cechy postawy asertywnej. wyjaśnić, jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna określić nadawcę i odbiorcę przedstawion ego komunikatu, których należy przestrzegać w wystąpienia ch publicznych zastosować w praktyce skutecznej komunikacji, np. w wystąpieniu na forum klasy rozpoznać postawy asertywne oraz postawy uległości, agresji i manipulacji. anych wystąpieniach publicznych zastosować wybrane komunikaty niewerbalne w wystąpieniu publicznym wyjaśnić, czym się różni debata od dyskusji dostrzec i opisać łamania zasad dobrej komunikacji wyjaśnić, czym się różni postawa asertywna od postaw: uległości, agresji i manipulacji. stosować w praktyce warunki asertywności. [wykorzystane środki perswazyjne, przejawy i sposoby manipulacji, wykorzystane komunikaty niewerbalne] dokonać krytycznej analizy postaw uznawanych za asertywne pod kątem przestrzegania zasad asertywności zaplanować ć / wziąć udział] akcję społeczną propagującą postawy asertywne i asertywności. 3. Życie rodzinne więzi łączących członków rodziny oczekiwania społeczne wobec poszczególnyc h członków rodziny [dzieci, rodziców]. cechy rodziny jako grupy społecznej potrzeby młodych ludzi, które zaspokaja rodzina rodzaje współczesnyc h rodzin i obowiązki dziecka w wyjaśnić, w jaki sposób rodzina przyczynia się do zaspokajania potrzeb nazwy poszczególnyc h funkcji rodziny porównać cechy różnych typów rodzin / rozpoznać poszczególne typy rodziny wskazywać [rozpoznać sytuacje] realizacji przez rodzinę poszczególnyc h funkcji rozpoznawać sytuacje nieprawidłowe go realizowania przez rodzinę swoich funkcji wyjaśnić, jak na poszczególnyc h etapach życia zaplanować ć / wziąć udział] działanie [projekt społeczny] propagujący na terenie szkoły lub społeczności lokalnej wybrane wartości kształtujące życie rodzinne zaplanować

4 4. Edukacja i praca zadania szkoły, poszczególne typy szkół tworzących strukturę szkolną w Polsce, i obowiązki uczniów, osoby, u których może szukać pomocy, w przypadku naruszenia praw ucznia. rodzinie wartości kształtujące życie rodzinne problemy zagrażające prawidłowem u funkcjonowan iu współczesnyc h polskich rodzin. funkcje, które pełni szkoła, odczytać ze schematu informacje dotyczące struktury polskiego szkolnictwa, przedstawić różne warianty kontynuowani a edukacji po ukończeniu szkoły j określić, kto tworzy samorząd szkolny, formy życia szkolnego. czynniki sprzyjające zacieśnianiu więzi rodzinnych instytucje wspierające rodziny w realizacji swoich funkcji oraz formy pomocy rodzinie. działania za pomocą, których szkoła realizuje poszczególne funkcje przedstawić wady i zalety wyboru poszczególnyc h wariantów dalszej edukacji zaplanować swoją dalszą edukację pod kątem przyszłej aktywności zawodowej [preferencji zawodowych] scharakteryzo wać poszczególne formy życia szkolnego [organizacja, zadania, formy działania], rozpoznać przypadki naruszania jednostki, zmienia się rola rodziny w procesie socjalizacji wskazać zależności systemem wartości a zasadami funkcjonowani a rodziny. zhierarchizowa ć funkcje szkoły, określić, jaki wpływ na rozwój i przyszłość młodego człowieka wywiera szkoła wyjaśnić, jakich umiejętności oczekuje współczesny rynek pracy czynniki umożliwiające odniesienie sukcesu edukacyjnego i zawodowego ocenić pracę samorządu szkolnego / podejmowane przez niego działania i formy pracy ocenić i uzasadnić swoją aktywność ć / wziąć udział] działanie propagujące wiedzę na temat instytucji wspierających rodzinę i form pomocy rodzinie. zaplanować ć / wziąć udział] działanie propagujące ideę samorządnośc i uczniowskiej zaplanować ć / wziąć udział] działanie informujący społeczność szkolną, o sposobach dochodzenia swoich praw w szkole.

5 5. Ekonomia na co dzień Podsumowanie i test 1. Czym są człowieka? odróżnić dochody rodziny od wydatków wydatki i źródła dochodów typowego gospodarstwa domowego przysługujące konsumentow i. praw przysługującyc h dzieciom praw i wolności konstruowani a budżetu domowego rodzaje źródeł dochodów gospodarstwa domowego prawidłowo skonstruowan ego budżetu domowego łamania praw konsumenta wypełnić typowy formularz reklamacyjny. funkcje praw i wolności, kto i kiedy uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka praw ucznia. ocenić [uzasadnić ocenę], czy ny budżet gospodarstwa domowego jest prawidłowo skonstruowan y przyczyny powstawania deficytu w budżecie domowym opisać strukturę typowego budżetu domowego napisać reklamację instytucje chroniące konsumenta, którymi powinien kierować się świadomy konsument. cechy praw i wolności wyjaśnić, na szczególne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw [pracę] w ramach samorządu szkolnego. zaprojektować działania służące ograniczeniu wydatków budżetu domowego wyjaśnić, jak przestrzeganie zasad świadomego konsumenta wpływa na funkcjonowani e gospodarstwa domowego. przedstawić historię koncepcji praw i wolności wyjaśnić, znaczenie poszczególnyc h cech praw i wolności człowieka. na wybranych przykładach ocenić ofertę handlową [przydatność w gospodarst wie domowym, jakość, cena, konkurencyjn ość]. wyjaśnić, w jaki sposób młodzi ludzie mogą włączyć się w działania prowadzone przez UNICEF ć* wybraną formę

6 2. Katalog praw człowieka 3. Ochrona praw człowieka konstytucyjny ch praw i wolności człowieka. łamania praw człowieka we współczesnym świecie instytucje chroniące człowieka w Polsce., kto i kiedy uchwalił Konwencję Praw Dziecka łamania praw dziecka działań podejmowany ch przez UNICEF. praw pierwszej, drugiej i trzeciej generacji praw i wolności osobistych, politycznych oraz socjalnych, kulturalnych i ekonomiczny ch zagwarantowa nych w Konstytucji RP spraw, z którymi można zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka międzynarodo wych zajmujących się ochroną Człowieka zawarte w Konwencji Praw Dziecka rozwinąć skrót UNICEF wyjaśnić, na różnica mi pierwszej, drugiej i trzeciej generacji rozpoznać łamania praw i wolności uzasadnić funkcjonowan ia systemu ochrony praw i wolności człowieka. przedstawić zagrożenia wynikające z łamania praw i wolności przyczyny łamania praw wyszukać w mediach opisy sytuacji, w których łamane są człowieka. wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa system ochrony praw człowieka. porównać poziom przestrzegania praw człowieka w ch globalnego Południa i globalnej Północy ocenić [uzasadnić] poziom przestrzegania praw człowieka w Polsce. aktywności UNICEFU. zaplanować ć / wziąć udział] kampanię społeczną propagującą ideę ochrony praw i wolności człowieka. przedstawić i ocenić poziom przestrzegania i ochrony praw i wolności człowieka w wybranym państwie świata ć* działalność wybranej międzynarodo wej na rzecz

7 praw i wolności działań podejmowany ch przez Międzynarodo wy Czerwony Krzyż. ochrony praw i wolności człowieka. 4. Bezpieczeń stwo nieletnich 5. Służby ochrony zagrożeń wynikających z korzystania z cyberprzestr zeni pozytywnego i negatywnego wykorzystania internetu przez młodych ludzi. działań policji, innych niż policja, służb porządkowych w Polsce, działań straży miejskiej. określić, kogo w świetle polskiego, nazywamy nieletnim odpowiedzialn ości prawnej nieletnich korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z interenetu wskazać formy cyberprzemoc y. zadania policji przysługujące policjantom przysługujące nieletnim w kontakcie z policjantem rodzaje służ mundurowych w Polsce. odszukać określić bezpiecznego korzystania z internetu przedstawić wady i zalety aktywności na forach społecznościo wych. zadania poszczególnyc h służb mundurowych w Polsce przysługujące ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym uzasadnić znajomości przysługującyc h nam praw wyjaśnić, wyjaśnić, jak skutecznie można się chronić przed zagrożeniem cyberprzemoc ą uzasadnić reagowania w przypadku występowania przemocy domowej, przemocy rówieśniczej zinterpretować przepisy dotyczące działania służ porządkowych. zaplanować ć/ wziąć udział] działanie na rzecz promowania wśród rówieśników zasad prawidłowego korzystania z internetu. zaplanować działanie ć / wziąć udział] propagujące [skuteczne formy] przeciwdziała nia przemocy domowej [przemocy w grupie rówieśniczej / przemocy w szkole].

8 informacje o ch przysługującyc h ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym. gdzie należy szukać pomocy w przypadku występowania przemocy domowej Podsumowanie i test 1. Czym jest samorząd? 2. Gmina podstawowa jednostka samorządu określić, kto tworzy samorząd uczniowski działań samorządu uczniowskiego jednostki podziału terytorialnego polskiego określić, w której gminie, powiecie i województwi e mieszka. organy gminy, w której mieszka rodzaje samorządów działających w Polsce samorządów zawodowych działań samorządu terytorialnego odszukać na mapie województwo, w którym mieszka rozpoznać herb miejscowości, w której mieszka odszukać informacje na temat osób pełniących najważniejsze funkcje w swojej gminie. zadania gminy odróżnić organy wyjaśnić, w jakim celu tworzone są samorządy zawodowe wyjaśnić, w czym przejawia się zasada decentralizacji władzy publicznej w Polsce organy samorządów terytorialnych w Polsce określić, jaki charakter ma gmina, w której mieszka rozpoznać herb województwa, w którym mieszka imiona i nazwiska osób pełniących aktualnie najważniejsze funkcje w swojej gminie. uprawnienia organów uchwałodawc zych uzasadnić, angażowania się w życie lokalnej społeczności wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa samorząd terytorialny wyjaśnić, czym się różni gmina wiejska, od gminy miejskowiejskiej i miejskiej organy, które mogą ingerować [kontrolować] działania władz samorządowyc h. do poszczególnyc h rodzajów gminy dopasować odpowiadające ć* swoją gminę: historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach zaplanować ć / wziąć udział] działanie na rzecz swojej społeczności lokalnej. wyszukać informacje na temat realizacji lokalnych inicjatyw

9 3. Powiat i województwo spraw załatwianych w urzędzie gminy określić, gdzie znajduje się urząd gminy, w której mieszka. organy powiatu i województw a spraw załatwianych w starostwie powiatowym uchwałodawc ze od organów wykonawczyc h gminy sposób wyłaniania władz gminy spraw rozstrzyganyc h w referendum gminnym. zadania samorządu powiatowego i wojewódzkie go odróżnić organy uchwałodawc ze od i wykonawczy ch gminy przeprowadza nia wyborów do władz gminy zadań własnych i zleconych gminy źródła finasowania gminy wpływu mieszkańców na życie gminy wyjaśnić pojęcie budżet obywatelski wyszukać informacje na temat przedsięwzięć podejmowany ch przez młodzieżowe rady gminy, miasta. uprawnienia organów uchwałodawc zych i wykonawczy ch powiatu i województw a im organy zinterpretować przepis dotyczący referendum gminnego wyjaśnić, jaką rolę w budżecie gminy odgrywają środki uzyskiwane z funduszy unijnych uzasadnić angażowania się mieszkańców w rozwiązywan ie problemów gminy i działalność organów gminy wyjaśnić, w jaki sposób działalność samorządu gminnego przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskieg o działania młodzieżowej rady gminy. porównać strukturę i sposób powoływania władz samorządowyc h gminy, powiatu i województwa. mieszkańców finansowanyc h z budżetów obywatelskich przygotować kampanię wyborczą do młodzieżowej rady gminy uczestniczyć w pracach młodzieżowej rady gminy zareklamować / promować na forum szkoły ideę młodzieżowej rady gminy ć strukturę budżetu swojej gminy [wykres, tabela, prezentacja multimedialna ]. przedstawić strukturę polityczną sejmiku swojego województwa ć* swój powiat lub

10 i urzędzie marszałkowski m określić, gdzie znajdują się władze powiatu i województw a, w których mieszka. organów wykonawczyc h powiatu i województw a sposób wyłaniania władz samorządowy ch powiatu i województw a spraw rozstrzyganyc h w referendum lokalnym. zinterpretowa ć przepis dotyczący przeprowadza nia wyborów do władz uchwałodawc zych powiatu i województw a. województwo [historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach]. 4. Obywatele a władza samorządowa spraw załatwianych przez urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski odszukać stronę internetową własnego urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowski ego. sporządzić wykaz spraw, które można załatwić w gminie za pomocą epuap postępowania etycznego w pracy administracji publicznej wyjaśnić pojęcie korupcja praw przysługujące obywatelowi w urzędzie wypełnić wniosek o wydanie dowodu osobistego. odszukać informacje zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej wyjaśnić, jaki rodzaj informacji zamieszcza się w BIP rozpoznać przypadki łamania praw obywateli w urzędzie. wyjaśnić, dlaczego należy przestrzegać zasad etycznego postępowania urzędników administracji wskazać działania, które może podjąć obywatel w przypadku łamania jego praw w urzędzie uzasadnić aktywności obywatelskiej dla prawidłow ego funkcjonowani a społeczności lokalnej ć strukturę organizacyjną swojego urzędu gminy. zaplanować ć na forum szkoły] kampanię społeczną promującą etycznego postępowania urzędników administracji [przeciwdziała jącą zjawisku korupcji nepotyzmu] zorganizować debatę / dyskusję [wziąć udział w debacie/ dyskusji] na temat przyczyn i skutków zjawiska korupcji i [lub] nepotyzmu w życiu publicznym

11 Podsumowanie i test 1. Naród i ojczyzna 2. Obywatelst wo i narodowoś ć polskiego dziedzictwa narodowego więzi łączących polską wspólnotę narodową, i rozpoznać polskie symbole narodowe nazwać swoją dużą i mała ojczyznę rozpoznać Narodowe Święto Niepodległośc i i Święto Narodowe Trzeciego Maja. i obowiązki obywatela RP czynniki kształtujące polską tożsamość narodową wyjaśnić pojęcie ojczyzna opisać polskie symbole narodowe sytuacje, w których używa się polskich symboli narodowych najważniejsze polskie święta narodowe przedstawić prawidłowego zachowania w trakcie uroczystości państwowych, świąt narodowych, wobec symboli narodowych. odróżnić [rozpoznać na przykładach] pojęcie narodowość wyjaśnić, na różnica wspólnotą narodową i wspólnotą etniczną wyjaśnić, jakie znaczenie dla współczesneg o młodego człowieka ma tożsamość narodowa przedstawić historię polskich symboli narodowych różne rodzaje tożsamości społecznych. rozpoznać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego uzasadnić, że można pogodzić różne tożsamości społecznokulturowe wyjaśnić, w jaki sposób historia kształtowała polską tożsamość narodową, do podanych świat narodowych dopasować odpowiadające im wydarzenia historyczne, przedstawić negatywne i pozytywne aspekty funkcjonowani a społeczeństw wieloetnicznyc h/ narodowych, wyjaśnić, z czego mogą wynikać trudności w utrzymaniu polskiej tożsamości narodowej. porównać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego zaprojektowa ć inicjatywę, która może być sfinansowana w ramach bud żetu obywatelskieg o. wyjaśnić, jak i dlaczego, jak zmieniały się na przestrzeni dziejów polskie symbole narodowe, przedstawić wybrany problem etniczny / narodowy współczesneg o świata*, ć wybrany element polskiego dziedzictwa narodowego* przedstawić czynniki utrudniające i ułatwiające prawidłową komunikację różnymi grupami etnicznymi / narodowymi. ć* wzorzec obywatela polskiego

12 cnót /wartości obywatelskich postaci najwybitniejsz ych Polaków XX i XXI wieku. od obywatelst wa więzi łączące obywatela i państwo sposoby nabycia obywatelstwa polskiego wyjaśnić, na zasada krwi cechy dobrego obywatela. wyjaśnić, na różnica obywatelstwe m a narodowości ą konstytucyjne i obowiązki obywatela RP wyjaśnić, jaki wpływ ma państwo na kształtowanie więzi narodowych. uzasadnić przestrzegania cnót/wartości obywatelskich we współczesnym państwie demokratyczny m przedstawić konsekwencję odrzucenia wartości w życiu publicznym. wybór postaci uzasadnić, odwołując się do jego cnót, postaw, działań, osiągnięć. 3. Czym jest patriotyzm? 4. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce postaw patriotycznyc h i działań na rzecz dobra Ojczyzny postaw patriotycznyc h wśród współczesnej młodzieży. mniejszości etnicznych i narodowych we współczes nej Polsce grupy wyjaśnić pojęcie patriotyzm przejawy patriotyzmu lokalnego i gospodarcze go. przysługujące mniejszościo m narodowym i etnicznym w Polsce, wyjaśnić pojęcie uzasadnić potrzebę patriotyzmu we współczesnym świecie porównać postawy patriotyczne dawniej i dzisiaj. zamieszkujące Polskę mniejszości narodowe i etniczne, oraz grupę posługującą się językiem regionalnym wskazać zalety i wady postaw określanych jako patriotyzm gospodarczy wskazać zalety i wady postaw uznawanych współcześnie za przejawy patriotyzmu, np. kibicowani e na zawodach sportowych. wyjaśnić, na różnica mniejszością narodową a mniejszością etniczną kryteria, które podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania służące propagowaniu postaw patriotycznyc h [zaplanować, aktywnie uczestniczyć] podjąć działania sprzyjające rozwojowi lokalnej społeczności [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]. ć* historię, kulturę, formy wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej w Polsce

13 cudzoziemcó w przebywającyc h w Polsce. Polonia, odczytać z mapy, gdzie znajdują się największe skupiska mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce odczytać z mapy, gdzie współcześnie znajdują się największe skupiska Polonii. wyjaśnić, na różnica mniejszościam i narodowymi i etnicznymi w Polsce a cudzoziemca mi wyjaśnić, na różnica pojęciami: imigranci i uchodźcy przysługujące uchodźcom w Polsce związki łączące Polonię z Polską. decydują w Polsce o uznaniu danej społeczności za mniejszość narodową lub etniczną czynniki, które zadecydowały o powstaniu Polonii uzasadnić szczególnej ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych. 5. Tolerancja i przejawy ksenofobii / rozpoznać przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityz mu rozpoznać postawy tolerancyjne i braku tolerancji. wyjaśnić pojęcia: ksenofobia, rasizm, szowinizm wyjaśnić pojęcie tolerancja odróżnić postawę tolerancyjną od postawy bezkrytycznej akceptacji stereotypów. wyjaśnić pojęcie stereotyp cechy stereotypu wyjaśnić, w jaki sposób można przeciwstawia ć się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityz mowi. porównać postawę patriotyczną i nacjonalistyc zną uzasadnić słuszność postawy uzasadnić potrzebę przeciwstawia nia się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzm owi przedstawić społeczne konsekwencje stereotypizacji. podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania sprzyjające kształtowaniu postawy otwartości, akceptacji i tolerancji wobec odmienności etnicznych, religijnych i kulturowych.

14 tolerancyjnej. Podsumowanie i test 1. Państwo i demokracja 2. Polska państwem demokratycznym działań władzy państwowej cechy nazwy współczesnyc h reżimów politycznych [demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm]. rodzaje władzy państwowej wyjaśnić, co to znaczy, że państwo jest suwerenne funkcje realizacji przedstawiciel stwa cechy demokratyczn ego. ustroju Polski wyjaśnić, na formy demokracji bezpośredniej wyjaśnić, czym się różni demokracja bezpośrednia od pośredniej korzyści, jakie daje obywatelom ustrój demokratyczn y cechy autorytaryzm u i totalitaryzmu dopasować działania władzy państwowej do poszczegól nych funkcji wyjaśnić, na różnica monarchią a republiką. rozdziały Konstytucji RP wyjaśnić, czym zajmuje wskazać wady i zalety demokracji bezpośredniej i pośredniej wskazać na mapie Europy monarchie i republiki współczesnych autorytarnych współczesnych i historycznych państw totalitarnych. wyjaśnić, jakich spraw może dotyczyć referendum ogólnokrajowe ć* sytuację człowieka w państwie totalitarnym porównać pozycję obywatela w państwie demokratyczn ym oraz państwie autorytarnym i totalitarnym. wyjaśnić, dlaczego konstytucjona lizmu, przedstawiciel

15 organy władzy ustawodawcz ej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce nazwę ustawy zasadniczej. : konstytucjona lizmu, przedstawiciel stwa i trójpodziału władzy źródła powszechnie obowiązujące go w Polsce szczególne cechy konstytucji. się Trybunał Konstytucyjny wyjaśnić, czym jest preambuła wyjaśnić, na ją : pluralizmu politycznego, republikańskie j formy rządu, wartości, do których odwołuje się preambuła Konstytucji odszukać w Konstytucji RP przepisy dotyczące wskazanych kwestii wyjaśnić, czego dotyczyły referenda ogólnokrajow e przeprowadzo ne po 1989 roku. dokonać interpretacji przepisu Konstytucji RP dotyczącego referendum ogólnokrajowe go przedstawić nowelizacji Konstytucji RP. stwa, trójpodziału władzy, pluralizmu politycznego, są fundamentem ustroju demokratyczn ego wskazać wady i zalety republikańskie j formy rządów przedstawić historię polskiego konstytucjona lizmu. 3. Sejm i Senat RP organy władzy ustawodawcz ej główną funkcję Sejmu i Senatu określić, z kogo składa się Sejm i Senat zasadę zgodnie, z którą określić, z ilu posłów składa się Sejm, a z ilu Senat najważniejsze kompetencje Sejmu i Senatu wyjaśnić, na zasada przedstawiciel stwa wyjaśnić, w jaki sposób określić, z kogo składa się Zgromadzenie Narodowe przykład sytuacji, w której Sejm i Senat obradują jako Zgromadzenie Narodowe wyjaśnić, według, porównać wyborów do Sejmu i Senatu porównać rolę Sejmu i Senatu w procesie ustawodawczy m wyjaśnić, jaką rolę w procesie ustawodawczy m posiada Prezydent RP ć* wybraną polską partię polityczną [struktura organizacyjna, program, działalność, wartości].

16 formowany jest Sejm i Senat przykład partii politycznej działającej w Polsce. podejmowane są decyzje w Sejmie i Senacie wymieć, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu partie polityczne, których przedstawiciel e zasiadają w Sejmie bieżącej kadencji. których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu wyjaśnić pojęcie immunitet etapy procesu ustawodawcz ego wyjaśnić, co jest głównym celem działalności partii politycznej. wyjaśnić pojęcia: mandat, komisje sejmowe, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, wyjaśnić, jakie znaczenie w państwie demokratyczny m ma aktywność wyborcza obywateli wskazać skutki, jakie niesie dla i społeczeństw a niska frekwencja wyborcza. 4. Prezydent i Rada Ministrów organy władzy wykonawczej w Polsce imię i nazwisko urzędującej głowy oraz Prezesa Rady Ministrów określić sposób powoływania Prezydenta RP przykład uprawnienia Prezydenta RP. 5. Sądy i trybunały spraw, z którymi przedstawić wyboru Prezydenta RP kompetencje Prezydenta RP kompetencje Rady Ministrów. postępowania sądowego uporządkować kompetencje Prezydenta RP [polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna] omówić procedury tworzenia rządu przedstawić fakty dotyczące życiorysu politycznego urzędującej głowy oraz Prezesa Rady Ministrów. rozpoznać postępowania sądowego, wyjaśnić, na kontrola polityczna Sejmu nad Radą Ministrów wyjaśnić na zasada kontrasygnaty przedstawić zadania wskazanych ministerstw Prezydentów RP po 1989 r. gwarantujące niezawisłość ć* zadania i zakres działań wybranego ministerstwa na podstawie zgromadzonyc h informacji, wyjaśnić, w jaki sposób działania wskazanych ministerstw wpływają na życie przeciętnej polskiej rodziny. omówić strukturę i hierarchię sądów

17 6. Organizacje pozarządowe człowiek może zwrócić się do sądu rodzaje sądów w Polsce. pozarządowyc h działań wolontariuszy. nazwy trybunałów działających w Polsce określić zadanie Trybunału Konstytucyjne go wyjaśnić, czym zajmują się sądy administracyj ne. realizacji do swobodnego zrzeszania się odszukać stowarzyszeń i fundacji działających w swoim środowisku lokalnym działań podejmowany ch przez związki zawodowe cechy wolontariatu. wyjaśnić, na zasada niezależności sądów wyjaśnić, na zasada niezawisłości sędziów wyjaśnić, jaką rolę pełnią sędziowie w procesie sądowym strony postępowania sądowego [postepowani e karne i cywilne]. wyjaśnić pojęcia: fundacja i stowarzyszen ie wyjaśnić, jak rolę pełnią związki zawodowe uzasadnić angażowania się w działania pozarządowyc h przedstawić korzyści wynikające z pracy w wolontariac ie organizacje młodzieżowe działające w Polsce. sędziów, wyjaśnić, znaczenie dwuinstancyjn ości postępowania sądowego wyjaśnić, w jaki sposób realizowana jest zasada dwuinstancyjn ości postępowania sądowego, wyjaśnić rolę Trybunału Konstytucyjneg o i Trybunału Stanu dla ochrony. wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratyczny m odgrywa zasada swobodnego zrzeszania się wyjaśnić różnicę fundacją a stowarzyszen iem wyjaśnić, czym jest organizacja pożytku publicznego i w jaki sposób można wspomóc jej działalność. w Polsce ć strukturę organizacyjną sądu rejonowego zająć stanowisko w sprawie roli ławników w procesie sądowym [zbudować argumenty i kontrargume nty]. aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz wspierania innych ludzi, rozwoju środowiska lokalnego [aktywność w organizacja ch pozarządowyc h, praca w wolontariac ie] ć* wybraną organizację pozarządową [misja, wartości, cele, formy działania, struktura organizacyjna, znaczenie dla środowiska]

18 7. Media i opinia publiczna środków masowego przekazu pracy dziennikarzy odszukać w środkach masowego przekazu reklam. cechy środków masowego przekazu cechy opinii publicznej funkcje mediów mediów społecznościo wych odczytać, zilustrowane w prostej formie, wyniki wskazanego sondażu opinii publicznej funkcje reklamy. odczytać cel wskazanej kampanii społecznej wskazać pozytywne i negatywne aspekty funkcjonowan ia mediów społecznościo wych etyki dziennikarskie j odszukać w tekście publicystyczny m fakty i opinie sposoby perswazji / manipulacji stosowane w mediach. dostrzec środki perswazji / manipulacji zastosowane we wskazanej rekl amie wyjaśnić, jaką rolę pełni opinia publiczna [sondaże opinii publicznej] w państwie demokratyczny m uzasadnić przestrzegania zasad etyki dziennikarskiej odszukać łamania etyki dziennikarskiej uzasadnić oddzielania faktów od opinii. przedstawić historię NSZZ Solidar ność zaplanować działalność i strukturę organizacyjną dowolnego stowarzyszeni a. wyjaśnić, w jaki sposób należy strzec się przed manipulacją stosowaną w reklamach dokonać krytycznej analizy wybranej reklamy zaplanować ć / wziąć udział] kampanię reklamową [kampanię społeczną]. Podsumowanie i test 1. Organizacj e międzynaro dowe rozwinąć skrót ONZ rozwinąć skrót NATO, cele i zadania ONZ cele i zadania wyjaśnić, jaką rolę pełnią ambasadorzy i konsulowie wyjaśnić, wyjaśnić, czym różni się ONZ od innych międzynarodo wych ć* wybraną misję pokojową ONZ, w której

19 działań podejmowany ch przez ONZ działań podejmowany ch przez NATO. NATO rozpoznać przejawy realizacji przez państwo polityki zagranicznej organy ONZ. jakie są cele polityki zagranicznej określić, kiedy powstało ONZ i kiedy powstało NATO wyjaśnić, czym zajmuje się Rada Bezpieczeńst wa ONZ wyjaśnić pojęcie misja pokojowa ONZ, wymienić aktywności Polski w ONZ i NATO. wyjaśnić, jaka rolę odgrywa NATO w polityce obronnej polskiego nazwy, innych niż ONZ i NATO, międzynarodo wych, do których należy Polska. brały udział/biorą wojska polskie [cele, zadania, historia misji, charakterysty ka konfliktu, udział wojsk polskich, geografia polityczna], wskazać na mapie członkowskie NATO. 2. Unia Europejska rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej sąsiadujące z Polską, które należą do Unii Europejskiej. określić, kiedy i gdzie podpisano traktat o powstaniu Unii Europejskiej imiona i nazwiska Ojców założycieli zjednoczonej Europy przyczyny integracji europejskiej, funkcjonowan ia Unii Europejskiej. etapy integracji europejskiej wskazać na mapie członkowskie Unii Europejskiej odszukać informacje o życiorysie politycznym Ojców założycieli zjednoczonej Europy wyjaśnić funkcjonowan ia Unii Europejskiej nazwy głównych organów Unii Europejskiej kompetencje głównych organów Unii Europejskiej, przedstawić wady i zalety procesu integracji europejskiej, ć sylwetki polityczne Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej. ć* wybrane problemy [osiągnięcia] Unii Europejskiej ć* wybrane członkowskie Unii Europejskiej [historia, kultura, demografia, ekonomia, itp.] zaplanować [zorganizować / aktywnie uczestniczyć] Dzień Europy w szkole.

20 3. Polska w Unii Europejski ej praw/korzyści, które nabyli obywatele polscy po wejściu Polski do Unii Europejskiej, rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. wyjaśnić, w jaki sposób nabywa się obywatelstwo Unii Europejskiej, wynikające z obywatelstw a Unii Europejskiej, nazwy funduszy unijnych, z których korzysta Polska. imiona i nazwiska Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej. informacje dotyczące głównych etapów integracji Polski z Unią Europejską [referendum ratyfikacyjne] wykorzystania funduszy unijnych wyjaśnić, na Europejski Rynek Wewnętrzny. ocenić proces integracji Polski z Unią Europejską przedstawić korzyści i zagrożenia wyjaśnić, na jakich zasadach funkcjonuje Strefa Schengen przedstawić korzyści wynikające z przynależnoś ci Polski do Strefy Schengen. ć* inwestycje gminne, finansowane ze środków unijnych ć* wybraną inicjatywę unijną dotyczącą młodzieży. 4. Problemy współczesn ego świata ilustrujące proces globalizacji pomocy humanitarnej. wskazać, na podstawie mapy, globalnej Północy i globalnego Południa wyjaśnić, na różnica mi globalnej Północy i globalnego Południa globalizacji ekonomicznej i kulturowej współczesneg o świata. ilustrujące dysproporcję rozwojową mi globalnego Południa i globalnej Północy zależności mi globalnej Północy i globalnego Południa uzasadnić udzielania pomocy przyczyny dysproporcji rozwojowych współczesnego świata korzyści i zagrożenia wynikające z procesu globalizacji wyjaśnić, dlaczego pomoc dla państw biednego Południa jest często nieskuteczna wyjaśnić pojęcia Grupa G7. ć* działania wybranej pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy humanitarnej zorganizować debatę / dyskusję [wziąć udział w debacie / dyskusji] dotyczącą sposobów udzielania efektywnej pomocy

21 5. Konflikty zbrojne na świecie działań terrorystyczny ch konfliktów międzynarodo wych. międzynarodo wych zajmujących się rozwiązywani em konfliktów i walką z terroryzme m skutki długotrwałych konfliktów międzynarodo wych. humanitarnej. na wybranych przykładach przedstawić przyczyny współczesnyc h konfliktów międzynarodo wych skutki rozwoju terroryzmu we współczesnym świecie cechy ludobójstwa. przedstawić różne rodzaje terroryzmu wyjaśnić, dlaczego walka z terroryzmem jest trudna i często nieskuteczna. społecznościo m globalnego Południa ć* problemy wybranego globalnego Południa. ć* wybrany konflikt międzynarodo wy [lokalizacja konfliktu na mapie, strony konfliktu, przyczyny i formy konfliktu, sposoby rozwiązania sporu]. Podsumowanie i test