Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny wiedza o społeczeństwie klasa VIII szkoła podstawowa

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny wiedza o społeczeństwie klasa VIII szkoła podstawowa Temat 1. Człowiek w społeczeńs twie Dopuszczając a [2] potrzeby osoby [podmioty, instytucje], które mają wpływ na rozwój młodego ról społecznych; norm społecznych. Wymagania na poszczególne oceny Dobra [4] Uczeń potrafi: dopasować wskazane potrzeby do właściwych kategorii; różnica potrzebami naturalnymi a społeczny mi znaczenie słowa socjalizacja; jaką rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina; społeczne oczekiwania dotyczące pełnienia roli dziecka i rodzica oraz ucznia i nauczyciela; konfliktu ról społecznych; kategorie norm społecznych. Dostateczna [3] kategorie potrzeb oddziaływani a rodziny, szkoły i rówieśnikó w na postawy i zachowania jednostki; społeczne oczekiwania wynikające z pełnienia roli dziecka i ucznia; norm społecznych obowiązując ych w wybranych społeczności ach, np. w rodzini e, szkole. Bardzo dobra [5] dostrzec i przedstawić zależności procesem zaspokajania potrzeb a rozwojem czynniki mające wpływ na samoocenę i dopasować wskazane normy społeczne do właściwych kategorii; pozytywne i negatywne wzorce zachowań funkcjonując e w swoim środowisku rówieśniczy m; dokonać autorefleksji, wskazać swoje mocne i słabe strony; na wybranych przykładach Celująca [6] przewidzieć konsekwencj e braku zaspokojenia poszczególny ch potrzeb na czym różnica normami formalnymi a nieformalny mi; na wybranych przykładach dokonać analizy sytuacji, w której dochodzi do konfliktu ról społecznych [wskazać przyczyny, konsekwencj e, sposoby rozwiązania problemu]; problem przestrzegani a norm społecznych w swoim środowisku [ocena zjawiska, dostrzeganie problemów

2 [tekst, ilustracja] dostrzec konflikt ról społecznych; wskazać przyczyny i skutki nieprzestrze gania przez jednostkę norm społecznych. i zagrożeń, wskazywanie przyczyn i konsekwenc ji]. 2. Grupy społeczne grup społecznych; konfliktów społecznych; sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie rówieśniczej i w szkole. grup społecznych; określić, jakim rodzajem grupy jest grupa koleżeńska; grupy społeczne, do których należy; typowe konflikty występujące w szkole i grupie rówieśniczej; postaw/zach owań jednostek wobec konfliktu; sposoby rozwiązywan ia konfliktów społecznych. poszczególne rodzaje grup społecznych; wskazać grupy nastawionej na realizację zadania, typowego dla społeczności uczniowskiej; korzyści i zagrożeń wynikających z bycia w grupie; zasad efektywnej współpracy; wskazać dobre i złe strony poszczególny ch postaw wobec konfliktu; typowe sposoby rozwiązywan ia konfliktów; dopasować właściwe do podanych grup społecznych; sytuacje, w których łamane są efektywnej współpracy w grupie; konsekwencj e przyjęcia określonych postaw wobec sytuacji konfliktowej dla jednostki i społeczeńst wa; różne sposoby rozwiązywan ia konfliktów, wskazać ich dobre i złe strony; wybór metody rozwiązywan grup nastawionych na realizację różnych typów zadań; dokonać analizy konkretnej sytuacji konfliktowej [wskazać strony konfliktu, przejawy, przyczyny i konsekwenc je społeczne konfliktu; zaproponowa ć sposoby rozwiązania konfliktu, uzasadnić wybór sposobu rozwiązania konfliktu].

3 warunki prowadzenia skutecznych negocjacji. ia konfliktu społecznego. 3. Komunikac ja i autopreze ntacja 4. Życie rodzinne skutecznej komunikacji; odróżnić nadawcę od odbiorcy komunikatu; sytuacji, w których młody człowiek powinien zachować się asertywnie [zachować dystans, sprzeciwić się]. rodzaje komunikacji; komunikató w niewerbalny ch; czynniki utrudniające wystąpienia publiczne; postawy asertywnej. czym różni się przekaz werbalny od niewerbal nego; jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna; określić nadawcę i odbiorcę przedstawio nego komunikatu;, których należy przestrzegać w wystąpieni ach publicznych; zastosować w praktyce skutecznej komunikacji, np. w wystąpieni u na forum klasy; postawy asertywne oraz postawy uległości, agresji i manipulacji. w jaki sposób odczytać znaczenie i rolę komunikató w niewerbalny ch w zaprezent owanych wystąpieniac h publicznych; zastosować wybrane komunikaty niewerbalne w wystąpieni u publicznym; czym się różni debata od dyskusji; dostrzec i opisać łamania zasad dobrej komunikacji; czym się różni postawa asertywna od postaw: uległości, agresji i manipulacji. stosować w praktyce warunki asertywności. wskazywać dokonać krytycznej analizy przekazu informacyjne go, np. reklamy [wykorzystan e środki perswazyjne, przejawy i sposoby manipulacji, wykorzystane komunikaty niewerbalne]; dokonać krytycznej analizy postaw uznawanych za asertywne pod kątem przestrzegani a zasad asertywności; [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] akcję społeczną propagującą postawy asertywne i asertywności. [przeprowadz

4 5. Edukacja i praca więzi łączących członków rodziny; oczekiwania społeczne wobec poszczególnyc h członków rodziny [dzieci, rodziców]. zadania szkoły, poszczególne typy szkół tworzących strukturę szkolną w Polsce, i obowiązki uczniów, rodziny jako grupy społecznej; potrzeby młodych ludzi, które zaspokaja rodzina; rodzaje współczesny ch rodzin; i obowiązki dziecka w rodzinie; wartości kształtujące życie rodzinne; problemy zagrażające idłowe mu funkcjonowa niu współczesny ch polskich rodzin. funkcje, które pełni szkoła, odczytać ze schematu informacje dotyczące struktury polskiego szkolnictwa, różne warianty kontynuowa rodzina przyczynia się do zaspokajania potrzeb nazwy poszczególny ch funkcji rodziny; różnych typów rodzin / rozpoznać poszczególne typy rodziny; czynniki sprzyjające zacieśnianiu więzi rodzinnych; instytucje wspierające rodziny w realizacji swoich funkcji oraz formy pomocy rodzinie. działania za pomocą, których szkoła realizuje poszczególne funkcje; wady i zalety wyboru poszczególny ch wariantów dalszej edukacji; [rozpoznać sytuacje] realizacji przez rodzinę poszczególny ch funkcji; rozpoznawać sytuacje nieidło wego realizowania przez rodzinę swoich funkcji; jak na poszczególny ch etapach życia jednostki, zmienia się rola rodziny w procesie socjalizacji; wskazać zależności systemem wartości a zasadami funkcjonowa nia rodziny. zhierarchizo wać funkcje szkoły, określić, jaki wpływ na rozwój i przyszłość młodego człowieka wywiera szkoła; jakich umiejętności oczekuje ić / wziąć aktywny udział] działanie [projekt społeczny] propagujący na terenie szkoły lub społeczności lokalnej wybrane wartości kształtujące życie rodzinne; [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące wiedzę na temat instytucji wspierającyc h rodzinę i form pomocy rodzinie. [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące ideę samorządnoś ci uczniowskiej; [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział]

5 6. Ekonomia na co dzień osoby, u których może szukać pomocy, w przypadku naruszenia ucznia. odróżnić dochody rodziny od wydatków; wydatki i źródła dochodów typowego gospodarstwa domowego; przysługujące konsumentow i. nia edukacji po ukończeniu szkoły j; określić, kto tworzy samorząd szkolny, formy organizacji życia szkolnego. konstruowan ia budżetu domowego; rodzaje źródeł dochodów gospodarstw a domowego; idłowo skonstruowa nego budżetu domowego; łamania swoją dalszą edukację pod kątem przyszłej aktywności zawodowej [preferencji zawodowych ]; scharakteryz ować poszczególne formy życia szkolnego [organizacja, zadania, formy działania], przypadki naruszania ucznia. ocenić [uzasadnić ocenę], czy any budżet gospodarstw a domowego jest idłowo skonstruowa ny; przyczyny powstawania deficytu w budżecie domowym; opisać strukturę typowego budżetu domowego; napisać reklamację; współczesny rynek pracy; czynniki umożliwiając e odniesienie sukcesu edukacyjneg o i zawodoweg o; ocenić pracę samorządu szkolnego / podejmowan e przez niego działania i formy pracy; ocenić i uzasadnić swoją aktywność [pracę] w ramach samorządu szkolnego. zaprojektow ać działania służące ograniczeniu wydatków budżetu domowego; jak przestrzegani e zasad świadomego konsumenta wpływa na funkcjonowa nie gospodarstw a domowego. działanie informujący społeczność szkolną, o sposobach dochodzenia swoich w szkole. na wybranych przykładach ocenić ofertę handlową [przydatność w gospodarst wie domowym, jakość, cena, konkurencyjn ość].

6 Podsumowani e i test 1. Czym są człowieka? 2. Katalog człowieka przysługującyc h dzieciom; i wolności konstytucyjny ch i wolności człowieka. konsumenta; wypełnić typowy formularz reklamacyjny. funkcje i wolności, kto i kiedy uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka;, kto i kiedy uchwalił Konwencję Praw Dziecka; łamania dziecka; działań podejmowan ych przez UNICEF. pierwszej, drugiej i trzeciej generacji; instytucje chroniące konsumenta;, którymi powinien kierować się świadomy konsument. i wolności szczególne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka; zawarte w Konwencji Praw Dziecka; rozwinąć skrót UNICEF różnica mi pierwszej, historię koncepcji i wolności znaczenie poszczególny ch cech i wolności człowieka. jaką rolę w państwie demokratycz nym odgrywa system w jaki sposób młodzi ludzie mogą włączyć się w działania prowadzone przez UNICEF; ać* wybraną formę aktywności UNICEFU. [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] kampanię społeczną

7 i wolności osobistych, politycznych oraz socjalnych, kulturalnych i ekonomiczn ych zagwaranto wanych w Konstytucji RP; drugiej i trzeciej generacji; łamania i wolności konieczność funkcjonowa nia systemu ochrony i wolności człowieka. ochrony człowieka. propagującą ideę ochrony i wolności człowieka. 3. Ochrona człowieka łamania człowieka we współczesnym świecie; instytucje chroniące człowieka w Polsce. s, z którymi można zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskic h i Rzecznika Praw Dziecka; organizacji międzynarod owych zajmujących się ochroną i wolności działań podejmowan ych przez Międzynarod owy Czerwony Krzyż. zagrożenia wynikające z łamania i wolności przyczyny łamania wyszukać w mediach opisy sytuacji, w których łamane są człowieka. poziom przestrzegani a człowieka w ch globalnego Południa i globalnej Północy; ocenić [uzasadnić] poziom przestrzegani a człowieka w Polsce. i ocenić poziom przestrzegani a i ochrony i wolności człowieka w wybranym państwie świata; ać* działalność wybranej organizacji międzynarod owej na rzecz ochrony i wolności człowieka. 4. Bezpieczeń określić, określić

8 stwo nieletnich 5. Służby ochrony zagrożeń wynikających z korzystania z cyberprzestr zeni; pozytywnego i negatywnego wykorzystania internetu przez młodych ludzi. działań policji;, innych niż policja, służb porządkowych w Polsce, działań straży miejskiej. kogo w świetle polskiego, nazywamy nieletnim; odpowiedzial ności nej nieletnich; korzyści i zagrożenia wynikające z korzystania z interenetu wskazać formy cyberprzemo cy. zadania policji; przysługując e policjantom; przysługując e nieletnim w kontakcie z policjantem ; rodzaje służ mundurowyc h w Polsce. odszukać informacje o ch przysługując ych ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym bezpieczneg o korzystania z internetu; wady i zalety aktywności na forach społeczności owych. zadania poszczególny ch służb mundurowyc h w Polsce; przysługując e ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym ; uzasadnić konieczność znajomości przysługując ych nam ; gdzie należy szukać pomocy w przypadku występowani a przemocy domowej jak skutecznie można się chronić przed zagrożeniem cyberprzemo cą konieczność reagowania w przypadku występowani a przemocy domowej, przemocy rówieśniczej; zinterpretow ać przepisy dotyczące działania służ porządkowyc h. [przeprowadz ić/ wziąć aktywny udział] działanie na rzecz promowania wśród rówieśników zasad idłoweg o korzystania z internetu. działanie [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] propagujące konieczność [skuteczne formy] przeciwdziała nia przemocy domowej [przemocy w grupie rówieśniczej / przemocy w szkole].

9 . Podsumowani e i test 1. Czym jest samorząd? 2. Gmina podstawowa jednostka samorządu określić, kto tworzy samorząd uczniowski; działań samorządu uczniowskiego ; jednostki podziału terytorialnego polskiego; określić, w której gminie, powiecie i województwi e mieszka. organy gminy, w której mieszka; s załatwianych rodzaje samorządów działających w Polsce; samorządów zawodowych ; działań samorządu terytorialneg o; odszukać na mapie województw o, w którym mieszka; herb miejscowości, w której mieszka; odszukać informacje na temat osób pełniących najważniejsz e funkcje w swojej gminie. zadania gminy; odróżnić organy uchwałodaw cze od w jakim celu tworzone są samorządy zawodowe; w czym przejawia się zasada decentralizac ji władzy publicznej w Polsce; organy samorządów terytorialnyc h w Polsce; określić, jaki charakter ma gmina, w której mieszka; herb województw a, w którym mieszka; imiona i nazwiska osób pełniących aktualnie najważniejsz e funkcje w swojej gminie. unienia organów uchwałodaw czych i wykonawcz ych gminy; konieczność, angażowania się w życie lokalnej społeczności; jaką rolę w państwie demokratycz nym odgrywa samorząd terytorialny; czym się różni gmina wiejska, od gminy miejskowiejskiej i miejskiej; organy, które mogą ingerować [kontrolować ] działania władz samorządow ych. do poszczególny ch rodzajów gminy dopasować odpowiadają ce im organy; ać* swoją gminę: historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach; [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] działanie na rzecz swojej społeczności lokalnej. wyszukać informacje na temat realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców finansowanyc

10 3. Powiat i województwo w urzędzie gminy; określić, gdzie znajduje się urząd gminy, w której mieszka. organy powiatu i województw a; organów wykonawczy ch gminy; sposób wyłaniania władz gminy; s rozstrzygany ch w referendu m gminnym. zadania samorządu powiatoweg o przeprowadz ania wyborów do władz gminy; zadań własnych i zleconych gminy; źródła finasowania gminy; wpływu mieszkańców na życie gminy; pojęcie budżet obywatelski; wyszukać informacje na temat przedsięwzię ć podejmowan ych przez młodzieżowe rady gminy, miasta. unienia organów uchwałodaw czych zinterpretow ać przepis dotyczący organizacji referendum gminnego; jaką rolę w budżecie gminy odgrywają środki uzyskiwane z funduszy unijnych; konieczność angażowania się mieszkańców w rozwiązyw anie problemów gminy i działalność organów gminy; w jaki sposób działalność samorządu gminnego przyczynia się do rozwoju społeczeńst wa obywatelskie go; działania młodzieżowe j rady gminy. strukturę i sposób powoływania władz samorządow h z budżetów obywatelskic h; przygotować kampanię wyborczą do młodzieżowej rady gminy; uczestniczyć w pracach młodzieżowej rady gminy; zareklamowa ć / promować na forum szkoły ideę młodzieżowej rady gminy; ać strukturę budżetu swojej gminy [wykres, tabela, prezentacja multimedialn a]. strukturę polityczną sejmiku swojego województw

11 s załatwianych w starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowski m; określić, gdzie znajdują się władze powiatu i województw a, w których mieszka. i wojewódzki ego; odróżnić organy uchwałodaw cze od organów wykonawczy ch powiatu i województ wa; sposób wyłaniania władz samorządow ych powiatu i województ wa; s rozstrzygany ch w referendu m lokalnym. i wykonawcz ych powiatu i województ wa; zinterpretow ać przepis dotyczący przeprowadz ania wyborów do władz uchwałodaw czych powiatu i województ wa. ych gminy, powiatu i województ wa. a; ać* swój powiat lub województw o [historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach]. 4. Obywatele a władza samorządowa s załatwianych przez urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski ; odszukać stronę internetową własnego urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowski ego. sporządzić wykaz s, które można załatwić w gminie za pomocą epuap; postępowani a etycznego w pracy administracji publicznej; pojęcie korupcja; przysługując e obywatelowi w urzędzie; wypełnić odszukać informacje zamieszczan e w Biuletynie Informacji Publicznej; jaki rodzaj informacji zamieszcza się w BIP; przypadki łamania obywateli w urzędzie. dlaczego należy przestrzegać zasad etycznego postępowani a urzędników administracji ; wskazać działania, które może podjąć obywatel w przypadku łamania jego w urzędzie; konieczność aktywności obywatelskie j [przeprowadz ić na forum szkoły] kampanię społeczną promującą etycznego postępowani a urzędników administracji [przeciwdział ającą zjawisku korupcji; nepotyzmu]; zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie/

12 Podsumowani e i test 1. Naród i ojczyzna polskiego dziedzictwa narodowego; więzi łączących polską wspólnotę narodową, i rozpoznać polskie symbole narodowe; nazwać swoją dużą i mała ojczyznę; Narodowe Święto Niepodległości i Święto Narodowe Trzeciego Maja. wniosek o wydanie dowodu osobistego. czynniki kształtujące polską tożsamość narodową; pojęcie ojczyzna; opisać polskie symbole narodowe; sytuacje, w których używa się polskich symboli narodowych; najważniejsz e polskie święta narodowe; idłoweg różnica wspólnotą narodową i wspólnotą etniczną; jakie znaczenie dla współczesne go młodego człowieka ma tożsamość narodowa; historię polskich symboli narodowych; różne rodzaje tożsamości społecznych. dla idło wego funkcjonowa nia społeczności lokalnej; ać strukturę organizacyjn ą swojego urzędu gminy., że można pogodzić różne tożsamości społecznokulturowe wyjaśnić, w jaki sposób historia kształtowała polską tożsamość narodową, do podanych świat narodowych dopasować odpowiadają ce im wydarzenia historyczne, negatywne i pozytywne aspekty funkcjonowa nia dyskusji] na temat przyczyn i skutków zjawiska korupcji i [lub] nepotyzmu w życiu publicznym; zaprojektowa ć inicjatywę, która może być sfinansowana w ramach bu dżetu obywatelskie go. jak i dlaczego, jak zmieniały się na przestrzen i dziejów polskie symbole narodowe, wybrany problem etniczny / narodowy współczesneg o świata*, ać wybrany element polskiego dziedzictwa narodowego* ; czynniki utrudniające i ułatwiające idłową

13 2. Obywatels two i narodowo ść i obowiązki obywatela RP; cnót /wartości obywatelskich ; postaci najwybitniejsz ych Polaków XX i XXI wieku. o zachowania w trakcie uroczystości państwowyc h, świąt narodowych, wobec symboli narodowych. odróżnić [rozpoznać na przykładach] pojęcie narodowość od obywatels twa; więzi łączące obywatela i państwo; sposoby nabycia obywatelstw a polskiego; zasada krwi; dobrego obywatela. różne sposoby nabywania obywatelstw a polskiego; różnica obywatelstw em a narodowoś cią; konstytucyjn e i obowiązki obywatela RP; jaki wpływ ma państwo na kształtowani e więzi narodowych. społeczeńst w wieloetniczn ych/ narodowych, z czego mogą wynikać trudności w utrzymani u polskiej tożsamości narodowej. różne sposoby nabywania obywatelstw a polskiego; konieczność przestrzegani a cnót/wartośc i obywatelskic h we współczesny m państwie demokratycz nym; konsekwencj ę odrzucenia wartości w życiu publicznym. komunikację różnymi grupami etnicznymi / narodowymi. ać* wzorzec obywatela polskiego; wybór postaci uzasadnić, odwołując się do jego cnót, postaw, działań, osiągnięć. 3. Czym jest patriotyzm? postaw patriotycznych i działań na rzecz dobra Ojczyzny; pojęcie patriotyzm; przejawy patriotyzmu lokalnego i gospodarcz potrzebę patriotyzmu we współczesny m świecie; postawy wskazać zalety i wady postaw określanych jako patriotyzm gospodarczy; wskazać podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania służące propagowani

14 4. Mniejszośc i narodowe i etniczne w Polsce postaw patriotycznych wśród współczesnej młodzieży. mniejszości etnicznych i narodowych we współczes nej Polsce; grupy cudzoziemcó w przebywającyc h w Polsce. ego. przysługując e mniejszościo m narodowym i etnicznym w Polsce, pojęcie Polonia, odczytać z mapy, gdzie znajdują się największe skupiska mniejszości etnicznych i narodowyc h w Polsce; odczytać z mapy, gdzie współcześnie znajdują się największe skupiska Polonii. patriotyczne dawniej i dzisiaj. zamieszkując e Polskę mniejszości narodowe i etniczne, oraz grupę posługującą się językiem regionalnym; różnica mniejszościa mi narodowymi i etnicznymi w Polsce a cudzoziemca mi; różnica pojęciami: imigranci i uchodźcy; przysługując e uchodźcom w Polsce; zalety i wady postaw uznawanych współcześnie za przejawy patriotyzmu, np. kibicowa nie na zawodach sportowych. różnica mniejszością narodową a mniejszości ą etniczną; kryteria, które decydują w Polsce o uznaniu danej społeczności za mniejszość narodową lub etniczną; czynniki, które zadecydował y o powstaniu Polonii; konieczność szczególnej ochrony nej mniejszości narodowych i etnicznych. u postaw patriotycznyc h [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]; podjąć działania sprzyjające rozwojowi lokalnej społeczności [zaplanować, aktywnie uczestniczyć]. ać* historię, kulturę, formy organizacji wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej w Polsce

15 związki łączące Polonię z Polską. 5. Tolerancja i przejawy ksenofobii Podsumowani e i test 1. Państwo i demokracja / rozpoznać przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityz mu; postawy tolerancyjne i braku tolerancji. działań władzy państwowej; ; nazwy współczesnyc h reżimów politycznych [demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm]. pojęcia: ksenofobia, rasizm, szowinizm; pojęcie tolerancja; odróżnić postawę tolerancyjną od postawy bezkrytyczne j akceptacji; stereotypów. co to znaczy, że państwo jest suwerenne; funkcje ; realizacji przedstawici elstwa; pojęcie stereotyp; stereotypu; w jaki sposób można przeciwstawi ać się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmo wi i antysemityz mowi. postawę patriotyczną i nacjonalisty czną; słuszność postawy tolerancyjnej. formy demokracji bezpośredni ej; czym się różni demokracja bezpośredni a od pośrednie j; korzyści, potrzebę przeciwstawi ania się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmo wi i antysemityz mowi; społeczne konsekwencj e stereotypizac ji. wskazać wady i zalety demokracji bezpośredni ej i pośredniej; wskazać na mapie Europy monarchie i republiki; współczesny ch autorytarnyc podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania sprzyjające kształtowaniu postawy otwartości, akceptacji i tolerancji wobec odmienności etnicznych, religijnych i kulturowych. ać* sytuację człowieka w państwie totalitarnym pozycję obywatela w państwie demokratycz nym oraz państwie autorytarnym i totalitarnym.

16 2. Polska państwem demokratyczn ym rodzaje władzy państwowej; organy władzy ustawodawcz ej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce; nazwę ustawy zasadniczej. demokratycz nego. ustroju Polski; : konstytucjon alizmu, przedstawici elstwa i trójpodziału władzy; źródła powszechnie obowiązując ego w Polsce; szczególne konstytucji. jakie daje obywatelom ustrój demokratycz ny; autorytaryz mu i totalitaryzm u; dopasować działania władzy państwowej do poszczegó lnych funkcji ; różnica monarchią a republiką. rozdziały Konstytucji RP; czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjn y; czym jest preambuła; ją : pluralizmu politycznego, republikański ej formy rządu, ; wartości, do h; współczesny ch i historyczny ch państw totalitarnych. jakich s może dotyczyć referendum ogólnokrajo we; dokonać interpretacji przepisu Konstytucji RP dotyczącego referendum ogólnokrajo wego; nowelizacji Konstytucji RP. dlaczego konstytucjon alizmu, przedstawicie lstwa, trójpodziału władzy, pluralizmu politycznego, są fundamente m ustroju demokratycz nego; wskazać wady i zalety republikański ej formy rządów; historię polskiego konstytucjon

17 których odwołuje się preambuła Konstytucji; odszukać w Konstytucj i RP przepisy dotyczące wskazanych kwestii; czego dotyczyły referenda ogólnokrajo we przeprowadz one po 1989 roku. alizmu. 3. Sejm i Senat RP organy władzy ustawodawcz ej; główną funkcję Sejmu i Senatu; określić, z kogo składa się Sejm i Senat; zasadę zgodnie, z którą formowany jest Sejm i Senat; przykład partii politycznej działającej w Polsce. określić, z ilu posłów składa się Sejm, a z ilu Senat; najważniejsz e kompetencje Sejmu i Senatu; zasada przedstawici elstwa; w jaki sposób podejmowan e są decyzje w Sejmie i Senacie; wymieć, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; określić, z kogo składa się Zgromadzeni e Narodowe; przykład sytuacji, w której Sejm i Senat obradują jako Zgromadzeni e Narodowe;, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu; pojęcie immunitet; etapy procesu ustawodawc zego; wyborów do Sejmu i Senatu; rolę Sejmu i Senatu w procesie ustawodawc zym; jaką rolę w procesie ustawodawc zym posiada Prezydent RP; pojęcia: mandat, komisje sejmowe, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, jakie znaczenie w państwie ać* wybraną polską partię polityczną [struktura organizacyjna, program, działalność, wartości].

18 partie polityczne, których przedstawici ele zasiadają w Sejmie bieżącej kadencji. co jest głównym celem działalności partii politycznej. demokratycz nym ma aktywność wyborcza obywateli; wskazać skutki, jakie niesie dla i społeczeńst wa niska frekwencja wyborcza. 4. Prezydent i Rada Ministrów 5. Sądy i trybunały organy władzy wykonawczej w Polsce; imię i nazwisko urzędującej głowy oraz Prezesa Rady Ministrów; określić sposób powoływania Prezydenta RP; przykład unienia Prezydenta RP. s, z którymi człowiek może zwrócić się do sądu; rodzaje sądów w Polsce. wyboru Prezydenta RP; kompetencje Prezydenta RP; kompetencje Rady Ministrów. postępowani a sądowego; nazwy trybunałów działających w Polsce; określić uporządkow ać kompetencje Prezydenta RP [polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna]; omówić procedury tworzenia rządu; fakty dotyczące życiorysu politycznego urzędującej głowy oraz Prezesa Rady Ministrów. postępowani a sądowego, zasada niezależności sądów; kontrola polityczna Sejmu nad Radą Ministrów; na czym zasada kontrasygnat y; zadania wskazanych ministerstw; Prezydentów RP po 1989 r. gwarantując e niezawisłość sędziów, znaczenie dwuinstancyj ności ać* zadania i zakres działań wybranego ministerstwa; na podstawie zgromadzony ch informacji, wyjaśnić, w jaki sposób działania wskazanych ministerstw wpływają na życie przeciętnej polskiej rodziny. omówić strukturę i hierarchię sądów w Polsce; ać strukturę organizacyjną sądu rejonowego;

19 6. Organizacje pozarządowe organizacji pozarządowyc h; działań wolontariuszy. zadanie Trybunału Konstytucyjn ego; czym zajmują się sądy administracy jne. realizacji do swobodnego zrzeszania się; odszukać stowarzysze ń i fundacji działających w swoim środowisku lokalnym; działań podejmowan ych przez związki zawodowe; wolontariatu. zasada niezawisłości sędziów; jaką rolę pełnią sędziowie w procesie sądowym; strony postępowani a sądowego [postepowan ie karne i cywilne]. pojęcia: fundacja i stowarzysze nie; jak rolę pełnią związki zawodowe; konieczność angażowania się w działania organizacji pozarządowy ch; korzyści wynikające z pracy w wolontaria cie; organizacje młodzieżowe działające w Polsce. postępowani a sądowego; w jaki sposób realizowana jest zasada dwuinstancyj ności postępowani a sądowego, rolę Trybunału Konstytucyjn ego i Trybunału Stanu dla ochrony. jaką rolę w państwie demokratycz nym odgrywa zasada swobodnego zrzeszania się; różnicę fundacją a stowarzysz eniem; czym jest organizacja pożytku publicznego i w jaki sposób można wspomóc jej działalność. zająć stanowisko w sie roli ławników w procesie sądowym [zbudować argumenty i kontrargum enty]. aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz wspierania innych ludzi, rozwoju środowiska lokalnego [aktywność w organizacja ch pozarządowy ch, praca w wolontaria cie]; ać* wybraną organizację pozarządową [misja, wartości, cele, formy działania, struktura organizacyjna, znaczenie dla środowiska];

20 7. Media i opinia publiczna środków masowego przekazu; pracy dziennikarzy; odszukać w środkach masowego przekazu reklam. środków masowego przekazu; opinii publicznej; funkcje mediów; mediów społeczności owych; odczytać, zilustrowane w prostej formie, wyniki wskazanego sondażu opinii publicznej; funkcje reklamy. odczytać cel wskazanej kampanii społecznej; wskazać pozytywne i negatywne aspekty funkcjonowa nia mediów społeczności owych; etyki dziennikarski ej; odszukać w tekście publicystyczn ym fakty i opinie; sposoby perswazji / manipulacji stosowane w mediach. dostrzec środki perswazji / manipulacji zastosowane we wskazanej re klamie; jaką rolę pełni opinia publiczna [sondaże opinii publicznej] w państwie demokratycz nym; konieczność przestrzegani a zasad etyki dziennikarski ej; odszukać łamania etyki dziennikarski ej; konieczność oddzielania faktów od opinii. historię NSZZ Solidarność ; działalność i strukturę organizacyjną dowolnego stowarzyszen ia. w jaki sposób należy strzec się przed manipulacją stosowaną w reklamach; dokonać krytycznej analizy wybranej reklamy; [przeprowadz ić / wziąć aktywny udział] kampanię reklamową [kampanię społeczną]. Podsumowani e i test 1. Organizacj e międzynar rozwinąć skrót ONZ; rozwinąć, cele i zadania ONZ; jaką rolę pełnią czym różni się ONZ od ać* wybraną

21 odowe skrót NATO; działań podejmowany ch przez ONZ; działań podejmowany ch przez NATO. cele i zadania NATO; przejawy realizacji przez państwo polityki zagranicznej; organy ONZ. ambasadorzy i konsulowie; jakie są cele polityki zagranicznej ; określić, kiedy powstało ONZ i kiedy powstało NATO; czym zajmuje się Rada Bezpieczeńst wa ONZ; wyjaśnić pojęcie misja pokojowa ONZ, wymienić aktywności Polski w ONZ i NATO. innych organizacji międzynarod owych; jaka rolę odgrywa NATO w polityce obronnej polskiego; nazwy, innych niż ONZ i NATO, organizacji międzynarod owych, do których należy Polska. misję pokojową ONZ, w której brały udział/biorą wojska polskie [cele, zadania, historia misji, charakterysty ka konfliktu, udział wojsk polskich, geografia polityczna], wskazać na mapie członkowskie NATO. 2. Unia Europejska rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej; sąsiadujące z Polską, które należą do Unii Europejskiej. określić, kiedy i gdzie podpisano traktat o powstaniu Unii Europejskiej; imiona i nazwiska Ojców założycieli zjednoczonej Europy; przyczyny integracji europejskiej, etapy integracji europejskiej; wskazać na mapie członkowskie Unii Europejskiej; odszukać informacje o życiorysie politycznym Ojców założycieli zjednoczonej Europy; kompetencje głównych organów Unii Europejskiej, wady i zalety procesu integracji europejskiej, ać sylwetki polityczne Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach ać* wybrane problemy [osiągnięcia] Unii Europejskiej; ać* wybrane członkowskie Unii Europejskiej [historia, kultura, demografia, ekonomia, itp.] [zorganizowa ć / aktywnie

22 3. Polska w Unii Europejski ej /korzyści, które nabyli obywatele polscy po wejściu Polski do Unii Europejskiej, rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. funkcjonowa nia Unii Europejskiej;. w jaki sposób nabywa się obywatelstw o Unii Europejskiej, wynikające z obywatelst wa Unii Europejskiej, nazwy funduszy unijnych, z których korzysta Polska. funkcjonowa nia Unii Europejskiej; nazwy głównych organów Unii Europejskiej; imiona i nazwiska Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjac h /organach Unii Europejskiej. informacje dotyczące głównych etapów integracji Polski z Unią Europejską [referendum ratyfikacyjne ]; wykorzystani a funduszy unijnych; Europejski Rynek Wewnętrzny. Unii Europejskiej. ocenić proces integracji Polski z Unią Europejską przedstawić korzyści i zagrożenia; na jakich zasadach funkcjonuje Strefa Schengen; korzyści wynikające z przynależn ości Polski do Strefy Schengen. uczestniczyć] Dzień Europy w szkole. ać* inwestycje gminne, finansowane ze środków unijnych; ać* wybraną inicjatywę unijną dotyczącą młodzieży. 4. Problemy współczes nego świata ilustrujące proces globalizacji; pomocy wskazać, na podstawie mapy, globalnej Północy i globalnego Południa; ilustrujące dysproporcję rozwojową mi globalnego przyczyny dysproporcji rozwojowych współczesne go świata; korzyści ać* działania wybranej organizacji pozarządowej zajmującej się

23 5. Konflikty zbrojne na świecie humanitarnej. działań terrorystyczny ch; konfliktów międzynarodo wych. różnica mi globalnej Północy i globalnego Południa; globalizacji ekonomiczne j i kulturowej współczesne go świata. organizacji międzynarod owych zajmujących się rozwiązywan iem konfliktów i walką z terroryzme m; skutki długotrwałyc h konfliktów międzynarod owych. Południa i globalnej Północy; zależności mi globalnej Północy i globalnego Południa; konieczność udzielania pomocy humanitarne j. na wybranych przykładach przedstawić przyczyny współczesny ch konfliktów międzynarod owych; skutki rozwoju terroryzmu we współczesny m świecie; ludobójstwa. i zagrożenia wynikające z procesu globalizacji; dlaczego pomoc dla państw biednego Południa jest często nieskuteczna ; pojęcia Grupa G7. różne rodzaje terroryzmu; dlaczego walka z terroryzmem jest trudna i często nieskuteczna. udzielaniem pomocy humanitarnej ; zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie / dyskusji] dotyczącą sposobów udzielania efektywnej pomocy społecznościo m globalnego Południa; ać* problemy wybranego globalnego Południa. ać* wybrany konflikt międzynarod owy [lokalizacja konfliktu na mapie, strony konfliktu, przyczyny i formy konfliktu, sposoby rozwiązania sporu]. Podsumowani e i test

24