Informacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim

Transkrypt

1 1 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim WOJEWÓDZK NSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWSKA W KRAKOWE DELEGATURA W TARNOWE nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim w 2008 roku Opracowanie: Dział Monitoringu Środowiska Delegatury WOŚ w Tarnowie Zatwierdził Kierownik Delegatury w Tarnowie mgr Krystyna Gołębiowska TARNÓW, grudzień 2009

2 2 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim

3 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 3 1. Ochrona powietrza 1.1. Emisja zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do powietrza atmosferycznego Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego w powiecie dąbrowskim są: zakłady przemysłowe, przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, transport, paleniska indywidualne oraz rolnictwo. Emisja z punktowych źródeł zanieczyszczeń tj. z zakładów przemysłowych i przedsiębiorstwa energetyki cieplnej jest w powiecie objęta kontrolą i ewidencją, natomiast emisja z pozostałych źródeł, ze względu na charakter i rozproszenie, jest trudna do zbilansowania i nie jest kontrolowana w skali powiatu dąbrowskiego Udział źródeł innych niż niepunktowe w ogólnej emisji jest szacowany jako znaczący, lecz nie określony ilościowo. W strukturze emisji zanieczyszczeń wyróżnia się: - zanieczyszczenia pyłowe: pyły ze spalania paliw, pyły z procesów technologicznych, - zanieczyszczenia gazowe: SO 2, NO 2, CO, CO 2 oraz inne gazy, głównie specyficzne z procesów chemicznych. Emisja z zakładów przemysłowych W 2008 roku do bilansów emisji zanieczyszczeń przyjęto punktowe źródła zanieczyszczeń, tj. takie zakłady i przedsiębiorstwa, z których emisja zanieczyszczeń objęta jest kontrolą i ewidencją. Tabela. Emisja zanieczyszczeń z punktowych źródeł zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych w roku 2008 Emisja ogółem (bez CO 2) Pyły ogółem Gazy Ogółem (bez CO 2) SO 2 NO 2 CO 2 Mg/rok Powiat dąbrowski 28,5 1,9 26,6 0,1 5, ,4 Udział emisji z powiatu w emisji z województwa w % 0,02 0,03 0,02-0,02 0,02 Woj. małopolskie , , , , , ,2 tys. Mg źródło: UMWM (dane za 2008) Na podstawie wykazów przekazanych przez podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska w 2008 roku w powiecie łączna emisja zanieczyszczeń wyniosła 28,5 Mg, w tym gazów 26,6 Mg (bez CO 2 ), pyłów 1,9 Mg. Nadmienić należy, że emisja rzeczywista z terenu powiatu jest wyższa, gdyż ta przedstawiona w powyższym bilansie nie uwzględnia emisji z wielu małych zakładów, palenisk indywidualnych, emisji powierzchniowej i liniowej. Emisja komunikacyjna Emisja komunikacyjna, ze względu na sposób rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń (niskie źródła emisji) jest najbardziej uciążliwa w najbliższym otoczeniu drogi. Wraz ze wzrostem odległości od drogi stężenia zanieczyszczeń gwałtownie maleją. Transport drogowy jest źródłem zwłaszcza emisji tlenków azotu, pyłów i węglowodorów. Szacuje się, że wielkość emisji liniowej rośnie wraz z systematycznym wzrostem liczby

4 4 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim pojazdów. Na jej wielkość wpływa między innymi długość tras komunikacyjnych, ich przepustowość, stan nawierzchni dróg, jakość poruszających się pojazdów i jakość spalanego paliwa. Emisja niska Na znacznej części obszaru powiatu o uciążliwości decyduje emisja powierzchniowa tj. z terenów zabudowy ogrzewanej indywidualnie, z małych kotłowni węglowych, z hałd i z terenów użytkowanych rolniczo. W osiedlach charakteryzujących się zwartą zabudową jednorodzinną gospodarstwa, w przeważającej części, wyposażone są w indywidualne ogrzewanie (paleniska na paliwo stałe węgiel, drewno) lub gaz. Emisja z tego sektora, tzw. niska emisja, ma szczególny wpływ na stan zanieczyszczenia powietrza w powiecie. Przy niekorzystnych warunkach rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wpływ niskiej emisji na lokalne warunki może być bardzo uciążliwy. Jej wielkość jest zależna od jakości i ilości spalanego paliwa (najkorzystniejsze jest paliwo gazowe), od gęstości zabudowy oraz od stanu technicznego małych kotłowni Stan czystości powietrza atmosferycznego Źródłem danych wykorzystanych do analizy stanu zanieczyszczenia powietrza w powiecie dąbrowskim były pomiary pasywne prowadzone w krajowej sieci monitoringu zanieczyszczeń powietrza, obsługiwanej przez Wojewódzki nspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Delegatury w Tarnowie i w Nowym Sączu. Poniższą analizę opracowano w oparciu o wyniki miesięcznych pomiarów stężeń zanieczyszczeń podstawowych (energetycznych) uzyskanych w 2008 roku. W 2008 roku obowiązywały dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu określone w Załącznikach do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281) Tabela. Poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę ludzi i ochronę roślin, z wyłączeniem uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej, okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów. Lp. Nazwa substancji Okres uśredniania pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu (µg/m 3 ) 1 benzen rok kalendarzowy 5 c) - 2 dwutlenek azotu jedna godzina 200 c) 18 razy rok kalendarzowy 40 c) - 3 dwutlenek siarki jedna godzina 350 c) 24 razy 24 godziny 125 c) 3 razy rok kalendarzowy 20 e) - c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi e) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin Pomiary pasywne Dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym Wojewódzki nspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Delegatura w Nowym Sączu i Delegatura w Tarnowie w 2008 roku kontynuowały pomiary zanieczyszczeń powietrza: SO 2, NO 2 i benzenu metodą pasywną w Dąbrowie Tarnowskiej, w punkcie pomiarowym przy ul. Zaręby 22.

5 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 5 Metoda pasywnego pobierania próbek powietrza opiera się na zjawisku samoistnej dyfuzji gazów oraz ich pochłanianiu na odpowiednio dobranym absorbencie. Do pasywnego pobierania próbek powietrza wykorzystano próbniki pasywne, które po miesięcznej ekspozycji na stanowiskach pomiarowych poddawane są analizie chromatograficznej. W oparciu o tę metodykę pomiarową w 2008 roku uzyskano następujące wartości średniorocznych stężeń: NO 2-17,8 µg/m 3 SO 2-10,5 µg/m 3 benzen - 2,6 µg/m 3 Wykres. Średnie roczne stężenia zanieczyszczeń powietrza metodą pasywną w latach w powiecie dąbrowskim (źródło: WOŚ) Badania zanieczyszczeń metodą pasywną są kontynuowane w 2009 roku. Uzyskane tą metodą średnioroczne wartości stężeń zanieczyszczeń nie przekraczają wartości dopuszczalnych. Wykres. Średnie miesięczne stężenia zanieczyszczeń uzyskanych w pomiarach pasywnych w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska w 2008 roku (źródło WOŚ)

6 6 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 1.3 Ocena jakości powietrza bieżąca W roku 2009 przeprowadzono kolejną bieżącą ocenę jakości powietrza w oparciu o art.89 Prawa ochrony środowiska. Ocena polegała na zaliczeniu strefy do określonej klasy (A,B,C), która zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podstawę zaliczenia strefy do określonej klasy stanowią wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwyższych poziomach stężeń danego zanieczyszczenia w strefie. Tabela. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w pierwszej rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji. Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane działania nie przekraczający wartości dopuszczalnej A brak powyżej wartości dopuszczalnej lecz nie przekraczający wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji Powyżej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji i poziomów docelowych B określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych C - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji -opracowanie programu ochrony powietrza POP Zgodnie z tą klasyfikacją dla kryterium ochrony zdrowia powiat dąbrowski 2008 został zakwalifikowany do klasy A. za rok 1.4. Chemizm opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża w latach W ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska w roku 2008, na zlecenie Głównego nspektoratu Ochrony Środowiska, wykonawcą krajowego monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża był nstytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu. Na podstawie danych pomiarowych i analitycznych opadów z 25 stacji monitoringowych oraz danych pomiarowych ze 162 punktów pomiaru wysokości opadów, charakteryzujących średnie pole sum opadów dla obszaru Polski, opracowane zostały mapy rozkładu przestrzennego wysokości opadów i stężeń substancji zawartych w opadach oraz wielkości ich depozycji na obszar Polski i jej poszczególne tereny. W województwie małopolskim badania chemizmu opadów atmosferycznych prowadzone były w stacjach monitoringowych w Nowym Sączu i na Kasprowym Wierchu. Skład chemiczny opadów analizowano w cyklach miesięcznych, w zakresie obejmującym stężenia związków kwasotwórczych, biogennych i metali (w tym metali ciężkich), tj. na zawartość chlorków, siarczanów, azotynów i azotanów, azotu amonowego, azotu ogólnego, fosforu ogólnego, potasu, sodu, wapnia, magnezu, cynku, miedzi, żelaza, ołowiu, kadmu, niklu, chromu i manganu. Badano również odczyn (ph) opadów oraz przewodność elektryczną właściwą. Wielkość depozycji wprowadzana na określony obszar zależy od koncentracji danej substancji w opadzie atmosferycznym i ilości wody opadowej. W roku 2008 odczyn (ph) dobowych próbek opadów na stacjach w Nowym Sączu i na Kasprowym Wierchu przedstawiono poniżej w tabeli. W roku 2008 w 54 % próbek opadów stwierdzono kwaśne deszcze tj. opady o wartości ph poniżej 5,6.

7 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 7 Tabela. Minimum, maksimum i średnie ważone odczynu ph w opadach oraz wysokość opadu na stacjach monitoringowych województwa małopolskiego w 2008r. 165 [ 54 %] Stacja Nowy Sącz Kasprowy Wierch Roczna suma opadów atmosferycznych w [ mm] 645,3 1563,9 Wartość odczynu ph min 4,20 4,02 max 7,66 6,98 średnia ważona 5,17 5,04 lość dobowych próbek opadów o wartości ph poniżej 5,6 * * - wartość ph =5,6 naturalny stopień zakwaszenia wód opadowych. (źródło MGW) Wielkości poszczególnych zanieczyszczeń jakie wody opadowe wniosły na teren powiatu dąbrowskiego w 2008 roku przedstawiono poniżej w tabeli. W 2008 roku wody opadowe wniosły: 926 ton siarczanów, 360 ton chlorków, 183 tony azotynów i azotanów, 271 ton azotu amonowego, 799 ton azotu ogólnego, 18,6 ton fosforu ogólnego, 138 ton sodu, 122 tony potasu, 384 tony wapnia, 53 tony magnezu, 20,8 ton cynku, 2,3 ton miedzi, 7,5 ton żelaza, 0,66 ton ołowiu, 0,067 ton kadmu, 0,27 ton niklu, 0,122 ton chromu, 2,32 ton manganu oraz 1,78 ton wolnych jonów wodorowych. W latach depozycja badanych substancji ma charakter malejący, przy czym największe tendencje spadkowe stwierdzono w przypadku ładunków metali ciężkich - ołowiu, kadmu, żelaza, niklu, chromu, miedzi oraz sodu i siarczanów. Charakter rosnący depozycji zanieczyszczeń obserwuje się w przypadku związków azotu, chlorków, fosforu, wapnia magnezu i manganu. Ocena wyników badań depozycji z wielolecia wykazała, że depozycja roczna dla: siarczanów, sodu i metali ciężkich, wprowadzanych z opadami na obszar powiatu dąbrowskiego, wykazuje tendencje spadkowe a dla pozostałych zanieczyszczeń obserwuje się wzrost. Udział ładunków poszczególnych zanieczyszczeń wniesionych wraz z opadami w 2008 roku na teren powiatu dąbrowskiego wynosi średnio od 2,8 do 3,3% ładunków badanych substancji zdeponowanych na obszar województwa małopolskiego. Wprowadzony na obszar powiatu dąbrowskiego depozyt zanieczyszczeń stanowi dodatkowe źródło zanieczyszczeń oddziaływujących na stan środowiska naturalnego.

8 8 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Tabela. Obciążenie powierzchniowe województwa małopolskiego i powiatu dąbrowskiego substancjami wniesionymi przez opady atmosferyczne w roku 2008 (źródło MGW) Wskaźniki Powiat/ obszar Siarczany SO4-2 Chlorki Cl Azotyny + azotany NNO2 +NO3 Azot amonowy NNH4+ Azot ogólny Nog Fosfor ogólny Pog. Sód Na Potas K Wapń Ca Magnez Mg Cynk Zn Miedź Cu Żelazo Fe Ołów Pb Kadm Cd Nikiel Ni Chrom Cr Mangan Mn Jon wodorowy H+ ton/rok województwo , ,5 71,5 242,3 20,29 2,226 8,18 3,785 81,76 61,02 małopolskie dąbrowski , ,8 2,3 7,5 0,66 0,067 0,27 0,122 2,32 1,78 3,1 3,0 3,2 3,2 2,9 3,3 2,9 2,9 2,9 3,0 3,2 3,2 3,1 3,3 3,0 3,3 3,2 2,8 2,9 % udział u depozycji zanieczyszczeń powiatu w depozycji zanieczyszczeń w województwie Tabela. Obciążenie powierzchniowe powiatu dąbrowskiego substancjami wniesionymi przez opady atmosferyczne w poszczególnych latach Wskaźniki Powiat dąbrowski Rok Siarczany SO4-2 Chlorki Cl Azotyny + azotany NNO2 +NO3 Azot amonowy NNH4+ Azot ogólny Nog Fosfor ogólny Pog. Sód Na Potas K Wapń Ca Magnez Mg Cynk Zn Miedź Cu Żelazo Fe Ołów Pb Kadm Cd Nikiel Ni Chrom Cr Mangan Mn Jon wodorowy H+ ton/rok , ,4 3,1 9,0 0,98 0,158 0,36 0,154 2,23 2, , ,2 3,2 12,3 0,98 0,094 0,44 0,143 2,23 2, , ,8 2,3 7,5 0,66 0,067 0,27 0,122 2,32 1,78

9 9 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 2. Ochrona przed hałasem Hałas w środowisku, na który narażeni są ludzie reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 25 czerwca 2002 roku w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku 2002/49/WE. Dyrektywa wprowadziła ujednolicone i stosowane w krajach Unii wskaźniki oceny hałasu. Wskaźniki te są stosowane do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem (L N 1 i L DWN 2 ) oraz do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby (L AeqD i L AeqN ). Kryteria oceny hałasu zróżnicowane w zależności od rodzaju terenu, rodzaju obiektu lub działalności będącej źródłem hałasu oraz w zależności od pory dnia lub nocy są określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz.826). Stan środowiska akustycznego w powiecie dąbrowskim oceniany jest w oparciu o prowadzone badania uciążliwości akustycznej źródeł hałasu. Głównymi źródłami zagrożenia hałasem na obszarze powiatu jest komunikacja (w szczególności hałas drogowy) oraz przemysł. W 2008 roku w ramach Wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska dla województwa małopolskiego przeprowadzono badania monitoringowe poziomu hałasu drogowego w jednym punkcie na obszarze powiatu, pomiary długookresowe hałasu w jednym punkcie pomiarowym i w ramach kontroli wykonano pomiary poziomu hałasu w jednym obiekcie przemysłowym. Z przeprowadzonych w latach pomiarów poziomu hałasu drogowego wynika, że w przekroju pomiarowym występowały przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu dla pory dnia i nocy. Tabela. Wyniki pomiarów hałasu drogowego (L AeqD i L AeqN) w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska przy ul. Piłsudskiego 70b w latach Poziom równoważny hałasu w Leq (AdB) w 2007r. Poziom równoważny hałasu w Leq (AdB) w 2008r. Data 12/ r. 19/ r. Data 28/ r. 9/ r. dzień 61,2 62,4 dzień 62,3 63,8 noc 57,6 58,0 noc 59,1 59,8 dla dnia/ dla nocy 60,0 / 50,0 Wartość dopuszczalna poziomu hałasu w środowisku wg Rozporządzenia MŚ z dnia r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz.826) źródło: WOŚ Poziom hałasu od drogi międzyregionalnej 73 w punkcie przy ul. Piłsudskiego 70b przekroczył najwyższą wartość poziomu dopuszczalnego określoną w rozporządzeniu MŚ dla pory dnia (do 3,8 AdB) i dla nocy (do 10 AdB). W tym punkcie poziom hałasu w 2008 roku w porównaniu do roku 2007 dla dnia wzrósł o ok. 2% a dla nocy o ok. 3 %. 1 L N długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach, wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku 2 L DWN - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach, wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku

10 10 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Tabela. Wyniki pomiarów długookresowego hałasu (L N i L DWN ) w punkcie pomiarowym Dąbrowa Tarnowska przy zabudowie mieszkalnej posesja przy ul. Kościuszki nr 9, w 2008 roku. Długookresowy poziom hałasu w LDWN i LN (AdB) Data od do r. Dzień LDWN 74,3 Noc LN 66,6 Wartość dopuszczalna poziomu hałasu w środowisku dla dnia/ dla nocy wg Rozporządzenia MŚ z dnia r. w sprawie dopuszczalnych poziomów 60,0 / 50,0 hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz.826) źródło: WOŚ Poziom długookresowy hałasu w punkcie pomiarowym przy ul. Kościuszki nr 9 przekroczył najwyższą wartość poziomu dopuszczalnego określoną w rozporządzeniu MŚ dla pory dnia o 14,3 AdB a dla nocy o 16,6 AdB. 3. Ochrona wód 3.1. Gospodarka wodna W 2008 roku z ujęć zlokalizowanych na terenie powiatu dąbrowskiego pobrano ogółem około 0,98 mln m 3 wody podziemnej, na potrzeby ludności. Dodatkowym źródłem wody jest zakup wody powierzchniowej z Tarnowskich Wodociągów. Według danych GUS w latach wskaźnik zużycia wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w ciągu roku wzrasta, co obrazuje poniższa tabela. Tabela. Zmiany wskaźnika zużycia wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w m 3 w latach Wyszczególnienie Wskaźnik zużycia wody dla powiatu dąbrowskiego 18,7 19,0 z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w m 3 dla województwa 26,3 26,5 źródło: GUS

11 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Gospodarka ściekowa W 2008 roku z terenu powiatu dąbrowskiego odprowadzono ogółem około 0,6 mln m 3 ścieków, z czego: - 93,0 % stanowiły ścieki oczyszczane chemicznie i biologicznie - 7,0 % stanowiły ścieki oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów. oczyszczanie chemiczne i biologiczne oczyszczanie z podwyższonym usuwaniem biogenów 7% 93% Wykres. Struktura oczyszczania ścieków w powiecie dąbrowskim w 2008 roku (źródło WOŚ) Głównymi odbiornikami ścieków w powiecie dąbrowskim są rzeki: Wisła, Breń, Żabnica, Upust i Nieczajka. W roku 2006 w powiecie dąbrowskim stosunek długość sieci wodociągowej do długości sieci kanalizacyjnej był czterokrotnie większy. W roku 2007 wskaźnik ten obniżył się, co świadczy o postępującej sanitacji szczególnie obszarów wiejskich i zmniejszaniu się dysproporcji pomiędzy długością sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Tabela. Zmiany w gospodarce komunalnej w powiecie dąbrowskim w latach Wyszczególnienie Jednostka Wodociągi Długość czynnej sieci rozdzielczej km 918,1 927,4 Połączenia prowadzące do budynków tys. szt Woda dostarczana gospodarstwom domowym hm ,1 1113,5 Kanalizacja Długość sieci kanalizacyjnej km 229,1 240,5 Połączenia prowadzące do budynków tys. szt Ścieki odprowadzane hm 3 582,5 614,7 Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków % 37,6 38,7 Stosunek długości sieci wodociągowej do sieci kanalizacyjnej - 4,0 3,8 Źródło:GUS

12 12 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 4. Jakość wód powierzchniowych Od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej tj. od 1 maja 2004 r. Polska zobowiązana jest wdrożyć zapisy Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) z dnia 23 października 2000 roku dokumentu uznawanego za jeden z najbardziej kompleksowych pakietów dotyczących celów i zobowiązań w zakresie gospodarki wodnej. Głównym celem wdrażania zapisów Dyrektywy jest osiągnięcie do 2015 roku dobrego stanu ekologicznego i chemicznego w wodach powierzchniowych oraz dobrego stanu chemicznego i ilościowego w wodach podziemnych. Narzędziem służącym do osiągnięcia celów Ramowej Dyrektywy Wodnej jest monitoring wód, którego celem jest dostarczenie spójnej i pełnej informacji o stanie ekologicznym i chemicznym wód w obrębie każdego obszaru dorzecza. Wody powiatu dąbrowskiego przeznaczone są dla bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz do celów rekreacyjnych. Żaden z cieków powiatu nie został przeznaczony do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. W 2008 roku na terenie powiatu dąbrowskiego zlokalizowane zostało 5 punktów pomiarowokontrolnych na wodach rzek: Breń, Żabnica, Upust oraz Kanał Zyblikiewicza. Wykonawcą badań było Laboratorium Wojewódzkiego nspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie - Delegatura w Tarnowie. Rys. Lokalizacja punktów pomiarowokontrolnych jakości wód w 2008 roku

13 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 13 Tab. Dane o Jednolitej Części Wód Powierzchniowych (JCWP). Kod JCWP Nazwa JCWP Punkt zamykający JCW Kod ppk Dorzecze: Górna Wisła; kod:2000 Zlewnia: Wisła od Dunajca do Wisłoki; kod: 217 PLRW Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie - Kanał Zyblikiewicza PL01S1501_1832 PLRW Żabnica do Żymanki Grądy - Żabnica PL01S1501_1829 PLRW Breń-Żabnica do Żabnicy Łężce - Breń PL01S1501_1830 PLRW Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia Słupiec - Breń PL01S1501_1831 PLRW Upust Suchy Grunt - Upust PL01S1501_2193 W zależności od ustalonego dla danego punktu programu badawczego, ocena obejmuje analizę zmienności parametrów fizykochemicznych, biologicznych (fitobentos, chlorofil) oraz parametrów mikrobiologicznych (liczba bakterii coli, liczba bakterii grupy coli typu kałowego, liczba paciorkowców kałowych, obecność Salmonelli). Ocenę jakości wód przeprowadzono zgodnie z metodykami zawartymi w rozporządzeniach Ministra Środowiska Ocena stanu wód według rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162/2008 poz.1008). W celu wykonania klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych (JCW) dokonano interpretacji wyników badań wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych i biologicznych. Klasyfikacja wskaźników biologicznych obejmuje 5 klas jakości wód, natomiast klasyfikacja wskaźników fizykochemicznych 2 klasy jakości wód Ocena jakości wód w zakresie elementów fizykochemicznych oraz zanieczyszczeń specyficznych syntetycznych i niesyntetycznych polega na określeniu stężeń substancji fizykochemicznych oraz stężeń substancji specyficznych syntetycznych i niesyntetycznych oraz porównaniu ich ze standardami określonymi w cytowanym powyżej rozporządzeniu (załączniki nr 1 i 5). Powyższej klasyfikacji dokonano w 5 punktach: Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie, Żabnica Grądy, Breń Łężce, Breń Słupiec, Upust Suchy Grunt.

14 14 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Tab. Zestawienie klasyfikacji wód wraz ze wskaźnikami fizykochemicznymi oraz zanieczyszczeniami specyficznymi syntetycznymi i niesyntetycznymi decydującymi o klasie wód. Rzeka Lokalizacja punktu pomiarowego Km biegu rzeki Ocena ogólna Wskaźniki charakteryzujące Ocena w grupie wskaźników Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie 0,1 dobry warunki termiczne Żabnica Grądy 4,9 stan poniżej dobrego Breń Łężce 27,5 stan poniżej dobrego Słupiec 2,4 stan poniżej dobrego Upust Suchy Grunt 6,1 stan poniżej dobrego warunki tlenowe i zanieczyszczenie org. zasolenie zakwaszenie warunki biogenne zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne warunki termiczne warunki tlenowe i zanieczyszczenie org. zasolenie zakwaszenie warunki biogenne zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne warunki termiczne warunki tlenowe i zanieczyszczenie org. zasolenie zakwaszenie warunki biogenne zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne warunki termiczne warunki tlenowe i zanieczyszczenie org. zasolenie zakwaszenie warunki biogenne zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne warunki termiczne warunki tlenowe i zanieczyszczenie org. zasolenie zakwaszenie warunki biogenne zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego stan poniżej dobrego W roku 2008 w punkcie Kanał Zyblikiewicza- Zagórskie Błonie ocena jakości wód w zakresie elementów fizykochemicznych oraz zanieczyszczeń specyficznych syntetycznych i niesyntetycznych wykazała stan dobry. W pozostałych przebadanych punktach wskaźniki biogenne nie spełniły wymagań klasy i czyli osiągnęły stan poniżej dobrego. Dodatkowo w punkcie Upust Suchy Grunt stan poniżej dobrego osiągnęły warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne. nne wskaźniki charakteryzujące warunki termiczne oraz warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne zasolenie, zakwaszenie oraz zanieczyszczenia specyficzne syntetyczne i niesyntetyczne spełniły wymagania klasy i.

15 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Ocena stanu ekologicznego wód jest wynikiem klasyfikacji elementów biologicznych i fizykochemicznych. Warunkiem klasyfikacji elementów biologicznych jest przypisanie im jednej z 5 klas, stanowiących określenie stanu tych elementów. Natomiast elementy fizykochemiczne obejmują grupy wskaźników charakteryzujących: stan fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie, substancje biogenne. W wyniku klasyfikacji elementom tym przypisuje się jedną z 2 klas. Oceny stanu ekologicznego dokonano w tych punktach, w których istniała równoczesna możliwość oceny zarówno elementów biologicznych jak i elementów fizykochemicznych. Oceny stanu ekologicznego wód dokonano w 3 punktach: Żabnica Grądy, Breń Łężce, Breń Słupiec. W 2008 roku stan ekologiczny wód przedstawiał się następująco: - w żadnym z badanych punktów nie stwierdzono bardzo dobrego stanu ekologicznego wód, - w wodach rzeki Breń stwierdzono umiarkowany stan ekologiczny wód, - w punkcie Żabnica Grądy odnotowano stan ekologiczny słaby. Tab. Zestawienie klasyfikacji wód wraz ze wskaźnikami decydującymi o stanie ekologicznym wód Rzeka Lokalizacja punktu Km Ocena pomiarowego biegu rzeki Elementy biologiczne Elementy fizykochemiczne Żabnica Grądy 4,9 stan słaby poniżej dobrego (klasa V) Breń Łężce 27,5 stan umiarkowany poniżej dobrego (klasa ) Słupiec 2,4 stan umiarkowany poniżej dobrego (klasa ) Stan ekologiczny słaby umiarkowany umiarkowany Zgodnie z metodyką oceny, określoną w cytowanym wyżej rozporządzeniu stwierdza się, że w dwóch badanych punktach tj.: Breń - Łężce oraz Breń - Słupiec, woda osiągnęła umiarkowany stan ekologiczny. W wodach Brnia elementy fizykochemiczne wykazały stan poniżej dobrego, a elementy biologiczne osiągnęły stan umiarkowany (klasa ). Wody rzeki Żabnica osiągnęły stan poniżej dobrego ze względu na elementy fizykochemiczne, natomiast ze względu na elementy biologiczne stan słaby (klasa V), co złożyło się na słaby stan ekologiczny tej rzeki Ocena stanu chemicznego wód polega na określeniu stężeń substancji priorytetowych (substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego) i porównaniu ich ze standardami określonymi w cytowanym powyżej rozporządzeniu (załącznik nr 8). Klasyfikacja stanu chemicznego wód obejmuje 2 klasy jakości wód (stan dobry i stan poniżej dobrego). Oceny stanu chemicznego wód dokonano w 3 punktach: Żabnica Grądy, Breń Łężce, Breń Słupiec.

16 16 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim Tab. Zestawienie klasyfikacji wód wraz ze wskaźnikami chemicznymi decydującymi o klasie wód. Rzeka Lokalizacja punktu pomiarowego Km biegu rzeki Ocena stanu chemicznego Żabnica Grądy 4,9 dobry Breń Łężce 27,5 dobry Breń Słupiec 2,4 dobry W punktach pomiarowo-kontrolnych Żabnica Grądy, Breń Łężce oraz Breń Słupiec elementy chemiczne odpowiadają stanowi dobremu. Podczas badań nie stwierdzono ponadnormatywnych przekroczeń elementów chemicznych w tych punktach Oceny stanu jednolitych części wód. Stan wód jest wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego. Zasady klasyfikacji stanu wód określa tabela poniżej. Tab. Klasyfikacja stanu jednolitych części wód powierzchniowych Stan ekologiczny Stan chemiczny dobry poniżej dobrego bardzo doby stan ekologiczny dobry stan wód zły stan wód dobry stan ekologiczny dobry stan wód zły stan wód umiarkowany stan ekologiczny zły stan wód zły stan wód słaby stan ekologiczny zły stan wód zły stan wód zły stan ekologiczny zły stan wód zły stan wód Ocenę jednolitej części wód (JCW) dokonano w 3 punktach: Żabnica Grądy, Breń Łężce, Breń Słupiec. Stan jednolitych części wód powierzchniowych ocenia się, porównując wyniki klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych z wynikami klasyfikacji stanu chemicznego tych jednolitych części wód. Tab. Ocena stanu jednolitych części wód powiatu dąbrowskiego. Kod JCWP Nazwa JCWP Rzeka/Potok Punkt zamykający JCW Stan ekologiczny Stan chemiczny PLRW Żabnica do Żymanki Żabnica Grądy słaby dobry zły PLRW Breń-Żabnica do Żabnicy Breń Łężce umiarkowany dobry zły Breń-Żabnica od Żymanki PLRW do ujścia Breń Słupiec umiarkowany dobry zły Stan wód

17 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 17 Ocenę jednolitej części wód (JCW) o nazwie Breń-Żabnica do Żabnicy i kodzie PLRW wykonano na podstawie badań prowadzonych w punkcie Breń - Łężce. Monitoring wód prowadzony w tym punkcie wykazał zły stan jednolitej części wód. Klasyfikacja ta pokrywa się z klasyfikacją dla punktu Breń Słupiec, dla jednolitej części nazwie Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia i kodzie PLRW , w którym również stwierdzono zły stan jednolitej części wód. W przypadku punktu Żabnica Grądy stan ekologiczny wykazał słaby stan wód, a stan chemiczny dobry stan wód. Na tej podstawie można stwierdzić, iż stan JCW o nazwie Żabnica do Żymanki i kodzie PLRW ocenia się jako zły stan wód Jakość wód według wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176/2002, poz. 1455) Zgodnie z Wykazami wód sporządzonymi przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie wody powierzchniowe przeznaczone są: Kanał Zyblikiewicza do bytowania ryb karpiowatych, Upust - do bytowania ryb karpiowatych. Według oceny wykonanej na podstawie wyników badań monitoringowych: - żaden z cieków nie spełniał wymagań przydatności wód do bytowania ryb, ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji biogennych. Tab. Ocena przydatności wód dla bytowania ryb w 2008 roku. Rzeka Punkt pomiarowo-kontrolny Przydatność wód dla Nazwa km bytowania ryb Wskaźniki degradujące Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie 0,1 nie spełnia wymagań azotyny, fosfor ogólny Upust Suchy Grunt 6,1 nie spełnia wymagań azot amonowy, niezjonizowany amoniak, azotyny, fosfor ogólny Tab. Zestawienie wyników badań we wskaźnikach decydujących o jakości wody. Rzeka lokalizacja punktu pomiarowego km biegu rzeki przydatność wód dla bytowania ryb wskaźniki degradujące jedn. średnioroczna maksymalna minimalna Kanał Zyblikiewicza Zagórskie Błonie 0,1 nie spełnia wymagań Upust Suchy Grunt 6,1 nie spełnia wymagań azotyny mg/l 0,029 0,099 0,003 fosfor ogólny mg PO4/l 0,469 1,808 0,092 azot amonowy mg/l 0,36 2,6 0,05 niezjonizowany amoniak mg/l 0,0071 0,028 0,001 azotyny mg/l 0,078 0,2 0,016 fosfor ogólny mg PO4/l 0,611 1,257 0,337

18 18 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim W okresie gwałtownych wezbrań w wodach badanych cieków notowano wysokie i bardzo wysokie stężenia zawiesin. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych, wyników tych nie uwzględniono w ocenie, jako uzyskanych z prób pobranych podczas wyjątkowych warunków pogodowych Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie substancjami biogennymi- ocena eutrofizacji Ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych ze źródeł komunalnych za okres Ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych wykonana zgodnie z art. 47 ust. 6 Prawa wodnego, według wytycznych opracowanych przez GOŚ (pismo znak: DM/ /05/08/PG z dnia r.) za okres objęła wody w punktach: Żabnica Grądy Breń Łężce Breń Słupiec Tab. Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na eutrofizację spowodowana zrzutami zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych. Rzeka Punkt pomiarowokontrolny Nazwa Km Azot ogólny Azot azotanowy Azot Kjeldahla Wskaźniki eutrofizacji Stężenia średnioroczne [mg/l] Azot amonowy Fosfor ogólny [P] Tlen rozpuszczony BZT5 OWO Chlorofil a [µg/l] Żabnica Grądy 4,9 8,07 7,70 3,53 2,69 0,32 5,97 3,43 10,21 4,82 0,265 eutrofizacja Breń Łężce 27,5 11,27 7,07 8,66 7,09 1,50 3,38 6,12 11,11 5,89 0,226 eutrofizacja Fitobentos Ocena Słupiec 2,4 7,33 6,03 1,59 0,72 0,37 7,07 3,32 10,09 6,20 0,286 eutrofizacja Wartości graniczne ,56 0, /50 0,45/ 0,25 Zarówno w wodach rzeki Żabnica jak i rzeki Breń występuje zjawisko eutrofizacji ze źródeł komunalnych Ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych ze źródeł rolniczych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241/2002, poz. 2093) Na podstawie przeprowadzonej oceny jakości wód, zgodnie z metodyką zalecaną w cytowanym rozporządzeniu, wśród badanych cieków: - nie stwierdzono wód, w których zawartość azotanów wynosi od 40 do 50 mg NO 3 /dm 3 lub powyżej 50 mg NO 3 /dm 3 ;

19 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 19 - stwierdzono eutrofizację wód rzek Żabnica oraz Breń, co potwierdzają zestawione w tabeli stężenia średnioroczne wskaźników eutrofizacji ze źródeł rolniczych. Tab. Ocena wód według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Rzeka Punkt pomiarowokontrolny Wskaźniki eutrofizacji Stężenia średnioroczne [mg/l] Nazwa km Ocena Azot ogólny Azot azotanowy Azotany Fosfor ogólny [P] Chlorofil a [µg/l] Kanał Zagórskie Błonie Zyblikiewicza 0,1 1,60 0,80 3,56 0,153 2,60 Żabnica Grądy 4,9 4,52 3,20 14,13 0,147 4,31 eutrofizacja Breń Łężce 27,5 5,96 4,12 18,24 0,311 2,70 eutrofizacja Słupiec 2,4 3,98 2,86 12,65 0,212 5,36 eutrofizacja Upust Suchy Grunt 6,1 2,52 1,15 5,08 0,199 7,08 Wartości graniczne 5 2,2 10 0,20 20 Reasumując w okresie stwierdzono w punktach Żabnica Grądy, Breń - Łężce i Breń Słupiec występowanie zjawiska eutrofizacji spowodowanej zrzutami ścieków ze źródeł komunalnych. Stan eutrofizacji w tych punktach utrzymywał się również w roku W roku 2008 w wodach Żabnicy oraz Brnia stwierdzono zjawisko eutrofizacji spowodowanej odprowadzaniem związków azotu i fosforu ze źródeł rolniczych. W przypadku wód Żabnicy i Brnia określenie, które zanieczyszczenia (ze źródeł komunalnych czy z działalności rolniczej) mają większy wpływ na zjawisko eutrofizacji, wymaga szczegółowych badań. 5. Wody podziemne Podstawą określenia stanu wód podziemnych jest monitoring stanu ilościowego i stanu chemicznego realizowany przez Państwową Służbę Hydrogeologiczną pod nadzorem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i Głównego nspektoratu Ochrony Środowiska. Badania prowadzone są w sieci krajowej. Monitoring stanu chemicznego wód prowadzony jest w sieciach monitoringu: diagnostycznego, operacyjnego i badawczego. W oparciu o wyniki obserwacji i badań wód podziemnych z wielolecia Państwowy nstytut Geologiczny opracował charakterystyki i oceny stanu Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd). Na terenie województwa małopolskiego wydzielono 22 Jednolite Części Wód Podziemnych. Zakres monitoringu stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych obejmuje pomiary zwierciadła wód podziemnych oraz określenie dostępnych zasobów wód podziemnych i rzeczywistego poboru wód podziemnych w odniesieniu do każdej jednolitej części wód podziemnych. Monitoring stanu chemicznego to badanie wskaźników fizyko-chemicznych, mikro- i makroskładników oraz elementów biogennych.

20 20 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim W roku 2008 badania monitoringowe wód podziemnych na terenie powiatu dąbrowskiego prowadzone były w punkcie badawczym Lubasz. Tab. Charakterystyka punktu badawczego wraz z klasyfikacją jakości w 2008 roku Nr punktu SOH Miejscowość Typ chemiczny wody 832 Lubasz HCO3-SO4- Ca Wody Stratygrafia Numer JCWPd Klasa jakości Stan chemiczny gruntowe Q - czwartorzęd 139 dobry (Rocznik hydrogeologiczny 2008 PG Warszawa 2009) Objaśnienia do tabeli: - nr punktu SOH numer punktu w bazie danych Sieć Obserwacji Hydrogeologicznych - JCWPd Jednolite części Wód Podziemnych 5.1. Ocena stanu wód podziemnych przeprowadzona zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143/2008 poz.896) wykazała, że: - wody w punkcie Lubasz w 2008 w roku odpowiadają klasie, ze względu na mangan oraz stwierdzone ponadnormatywne stężenia żelaza, - stan chemiczny tych wód jest dobry Ocena jakości wód podziemnych według wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. nr 61/2007, poz.417) wykazała, że: - w punkcie Lubasz w 2008 roku stwierdzono przekroczenia norm dla wód przeznaczonych do spożycia dla ludzi. Przyczyną przekroczeń były zanieczyszczenia geogeniczne, głównie mangan i żelazo.

21 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 21 olkuski miechowski 8 Bukowno-Wygiełza 22 7 Bukowno Lubasz Bukowno-Biskupi Bór 6 krakowski 15 chrzanowski Goszyce proszowicki dąbrowski 35 Chrzanów-Borowiec 9 20 Szczurowa Bobrek 27 Kraków Pobiednik Mały Płaza Broszkowice TARNÓW 24 oświęcimski 38 KRAKÓW 4 Niepołomice Bochnia wadowicki 13 wielicki brzeski Zawada 1 Facimiech Babica bocheński tarnowski Kalwaria Zebrzydowska 18 Ponikiew myślenicki Czchów Jodłówka Tuchowska 23 Pcim Młynne suski Zawadka-Rojówka Zbyszyce 40 limanowski NOWY Zawoja-1 Zawoja-2 gorlicki SĄCZ Zawoja-3 42 Rabka Szczawa Poręba Wielka Nowy Sącz 33 Stary Sącz nowosądecki nowotarski Rytro-Roztoka Jabłonka Dębno Krynica-1 Czarny Dunajec Falsztyn Wierchomla Wielka Białka Tatrzańska Jaworki-Biała Woda 2 Zakopane-Capki 237 tatrzański km Klasyfikacja wód podziemnych Klasy wód Charakterystyka Punkty pomiarowe wg rodzaju monitoringu: monitoring ilościowy monitoring operacyjny brak wyników w punkcie w 2008 roku klasa klasa klasa klasa V klasa V wody bardzo dobrej jakości wody dobrej jakości wody zadowalającej jakości wody niezadowalajacej jakości wody złej jakości Mapa. Sieć monitoringu i klasyfikacja jakości wód podziemnych w województwie małopolskim w 2008 roku (źródło PG)

22 22 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 6. Podsumowanie Na podstawie wykazów przekazanych przez podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska w 2008 roku w powiecie łączna emisja zanieczyszczeń wyniosła 28,5 Mg, w tym gazów 26,6 Mg (bez CO 2 ), pyłów 1,9 Mg. Jakość powietrza na terenie powiatu dąbrowskiego kształtują, w kolejności według wielkości emisji: emisje z Dąbrowy Tarnowskiej, emisje z sąsiednich powiatów i emisje ze źródeł położonych w gminach należących do powiatu. W 2008 roku w punkcie pomiarowym w Dąbrowie Tarnowskiej średnioroczne wartości stężeń zanieczyszczeń: SO 2, NO 2 i benzenu, uzyskane metodą pasywnego pobierania próbek, nie przekraczają wartości dopuszczalnych. Zgodnie z bieżącą oceną jakości powietrza dla kryterium zdrowia za rok 2008 powiat dąbrowski został zakwalifikowany do klasy A. Udział ładunków zanieczyszczeń wniesionych wraz z opadami atmosferycznymi na teren powiatu dąbrowskiego w 2008 roku wynosi średnio 2,8-3,3% ładunków badanych substancji zdeponowanych na obszar województwa małopolskiego. Wprowadzony na obszar powiatu depozyt zanieczyszczeń stanowi dodatkowe źródło zanieczyszczeń oddziaływujących na stan środowiska naturalnego. Na podstawie oceny depozycji zanieczyszczeń wprowadzanych z opadami na obszar powiatu dąbrowskiego w latach stwierdza się, że tendencje spadkowe wykazuje depozycja roczna dla: siarczanów, sodu i metali ciężkich, dla pozostałych zanieczyszczeń obserwuje się wzrost. Z przeprowadzonych w latach pomiarów poziomu hałasu wynika, że poziom hałasu od drogi międzyregionalnej 73 w punkcie Dąbrowa Tarnowska przekraczał najwyższą wartość poziomu dopuszczalnego, określoną w rozporządzeniu MŚ tak dla pory dnia (do 3,8 AdB) jak i nocy (do 10 AdB). W 2008 roku poziom długookresowy hałasu w punkcie pomiarowym przy zabudowie mieszkalnej w Dąbrowie Tarnowskiej, przy ul. Kościuszki nr 9 przekroczył najwyższą wartość poziomu dopuszczalnego określoną w rozporządzeniu MŚ dla pory dnia o 14,3 AdB a dla nocy o 16,6 AdB. Wody powiatu dąbrowskiego przeznaczone są dla bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz do celów rekreacyjnych. Żaden z cieków powiatu nie został przeznaczony do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. W 2008 roku na terenie powiatu dąbrowskiego zlokalizowane zostało 5 punktów pomiarowokontrolnych na wodach rzek: Breń, Żabnica, Upust oraz Kanał Zyblikiewicza. Według oceny wykonanej na podstawie wyników badań monitoringowych w 2008 roku stan wód powierzchniowych powiatu dąbrowskiego przedstawiał się następująco: według rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych

23 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim 23 w zakresie elementów fizykochemicznych oraz zanieczyszczeń specyficznych syntetycznych i niesyntetycznych - w punkcie pomiarowym Kanał Zyblikiewicza - Zagórskie Błonie - stan dobry - w pozostałych 4 przebadanych punktach - stan poniżej dobrego w zakresie elementów biologicznych - w wodach rzeki Breń - elementy biologiczne osiągnęły stan umiarkowany (klasa ) - wody rzeki Żabnica - elementy biologiczne osiągnęły stan słaby (klasa V) stan ekologiczny wód - w żadnym z badanych punktów nie stwierdzono bardzo dobrego stanu ekologicznego wód - w wodach rzeki Breń - umiarkowany stan ekologiczny wód - w punkcie Żabnica Grądy - stan ekologiczny słaby stan chemiczny - w punktach Żabnica Grądy, Breń Łężce, Breń Słupiec - stan dobry stan jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) - jednolita część wód o nazwie Breń-Żabnica do Żabnicy (PLRW ) - zły stan wód - jednolita część wód o nazwie Żabnica do Żymanki (PLRW ) - zły stan wód - jednolita część wód o nazwie Breń-Żabnica od Żymanki do ujścia (PLRW ) - zły stan wód według wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych Według wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych żaden z cieków nie spełniał wymagań przydatności wód do bytowania ryb, ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji biogennych. według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie substancjami biogennymiocena eutrofizacji. Według kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie substancjami biogennymi ocena eutrofizacji w okresie wykazuje w punktach Żabnica Grądy, Breń - Łężce i Breń Słupiec występowanie zjawiska eutrofizacji spowodowanej zrzutami ścieków ze źródeł komunalnych. Stan eutrofizacji w tych punktach utrzymywał się również w roku W roku 2008 w wodach Żabnicy oraz Brnia stwierdzono zjawisko eutrofizacji spowodowanej odprowadzaniem związków azotu i fosforu ze źródeł rolniczych. W przypadku wód Żabnicy i Brnia określenie, które zanieczyszczenia (ze źródeł komunalnych czy z działalności rolniczej) mają większy wpływ na zjawisko eutrofizacji, wymaga szczegółowych badań. Ocena stanu wód podziemnych przeprowadzona zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143/2008 poz.896) wykazała, że:

24 24 nformacja o stanie środowiska w powiecie dąbrowskim - wody w punkcie Lubasz w 2008 w roku odpowiadają klasie, ze względu na mangan oraz stwierdzone ponadnormatywne stężenia żelaza, - stan chemiczny tych wód jest dobry Ocena jakości wód podziemnych według wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. nr 61/2007, poz.417) wykazała, że: - wody w punkcie Lubasz w 2008 roku nie spełniają wymagań jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, ze względu na przekroczenia stężeń manganu i żelaza.