Konspekt lekcji religii dla klas liceum i technikum

Transkrypt

1 Konspekt lekcji religii dla klas liceum i technikum Temat: Spojrzenie na kwestię uchodźców w kontekście katolickiej nauki społecznej Treści podstawy programowej: Zakres zaangażowania Kościoła w rozwiązywaniu aktualnych problemów świata. Cele katechetyczne: Ukazanie, że troska o migrantów i uchodźców jest zakorzeniona w katolickiej nauce społecznej Cele szczegółowe: Spojrzenie na sytuację uchodźców od strony prawnej, socjologicznej i ewangelicznej Przedstawienie fragmentów przemówień papieży: Jana Pawła II, Benedykta XVI, Franciszka dotyczących uchodźców Metody: dyskusja panelowa Przebieg zajęć: Przebieg zajęć Część wstępna Modlitwa Przedstawienie przebiegu debaty Przeczytanie artykułów i przygotowanie wystąpień Treści i zadania metodycznodydaktyczne Uczniowie wchodzą do sali, nauczyciel sprawdza listę obecności. Propozycja: Panie Jezu, proszę Cię, abym potrafił rozpoznać Ciebie w osobach cierpiących z powodu wojen i prześladowań. Amen Nauczyciel przedstawia uczniom przebieg debaty, zgodnie z instrukcją znajdującą się w Załączniku 1. Dzieli klasę na cztery grupy i trzem grupom rozdaje artykuły potrzebne do opracowania przez grupę wystąpienia - Załączniki 2., 3., 4. Czwartą grupę prosi, aby wypisali pytania do panelistów. W trzech grupach uczniowie wspólnie przegotowują referaty na podstawie materiałów otrzymanych od nauczyciela. Z każdej grupy uczniowie wybierają jednego przedstawiciela, który w charakterze eksperta przedstawi referat całej klasie. W czwartej grupie uczniowie przygotowują pytania do ekspertów opierając się na Pomoce dydaktyczne Załącznik 1. Przebieg debaty Załączniki 2., 3., 4. Czas 3 min. 2 min. 5 min 10 min.

2 własnych obserwacjach i przemyśleniach, obawach. Prezentacja referatów trzech grup Przedstawienie pytań do ekspertów grupy czwartej. Dyskusja Uczestnicy panelu: I grupa - Prawnik z Fundacji Refugee "Kto to jest uchodźca?" II grupa - Socjolog z Urzędu ds. Cudzoziemców "Napływ uchodźców do Polski" III grupa - Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Sprawiedliwości i Pokoju "Zaangażowanie Kościoła w działalność na rzecz uchodźców" Część pierwsza: Prezentacja referatów. Nauczyciel zaprasza kolejnych ekspertów do przedstawienia referatów, podsumowuje ich wypowiedzi, zwraca uwagę na najważniejsze wnioski. Część druga: Nauczyciel prosi członków czwartej grupy (widownia) o zadanie pytań, odnoszących się do wysłuchanych referatów. Zachęca do zadania pytań przygotowanych na podstawie własnych obserwacji, przemyśleń i obaw. Rozpoczyna dyskusję. Podsumowanie Nauczyciel zapisuje na tablicy 5 najważniejszych wniosków. Nie podaje ostatecznych ocen czy osądów. Podkreśla, że troska o migrantów i uchodźców wypływa z wartości ewangelicznych i jest wpisana w katolicką naukę społeczną. Modlitwa na zakończenie Propozycja: Panie Jezu, proszę Cię abym w swojej rodzinie, klasie, wśród koleżanek i kolegów był osobą, która wprowadza pokój, a tym samym przyczyniał się do budowania pokoju na świecie. Amen 8 min. 10 min. 5 min. 2 min.

3 Załącznik 1. Dyskusja panelowa Temat dyskusji panelowej brzmi: "Migranci i uchodźcy wyzwaniem czy wezwaniem dla Kościoła?" W pierwszej części panelu wysłuchamy wystąpień trzech ekspertów. Uczestnicy panelu: I grupa - Prawnik z Fundacji Refugee "Kto to jest uchodźca?" II grupa - Socjolog z Urzędu ds. Cudzoziemców "Napływ uchodźców do Polski" III grupa - Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Sprawiedliwości i Pokoju "Zaangażowanie Kościoła w działalność na rzecz uchodźców" Czas na prezentację referatów 8 min. W drugiej części panelu widownia (IV grupa) będzie zaproszona do zadawania ekspertom pytań odnoszących się do wysłuchanych referatów, a także przygotowanych na podstawie własnych obserwacji, przemyśleń i obaw. Rozpocznie się dyskusja. Czas na zadawanie pytań i dyskusję 10 min. Po przedstawieniu przebiegu panelu Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. W trzech grupach uczniowie wspólnie przegotowują referaty na podstawie materiałów otrzymanych od nauczyciela. Z każdej grupy uczniowie wybierają jednego przedstawiciela, który w charakterze eksperta przedstawi referat całej klasie. W czwartej grupie (widownia) uczniowie przygotowują pytania do ekspertów opierając się na własnych obserwacjach i przemyśleniach, obawach. Czas na przeczytanie materiałów i przygotowanie wypowiedzi 10 min.

4 Załącznik 2. Prawnik z Fundacji Refugee "Kto to jest uchodźca?" W czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu miliony ludzi: więźniowie obozów koncentracyjnych, jeńcy wojenni, robotnicy przymusowi szukali schronienia poza granicami swojego kraju. W 1951 roku przez grupę państw europejskich została przyjęta Konwencja Genewska, dotycząca statusu uchodźców. Konwencja jest częścią międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka. W myśl tego dokumentu "uchodźcą jest osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa". Aby otrzymać ochronę międzynarodową w Polsce, osoba musi przejść trwającą od pół roku do kilku lat procedurę prawną: złożyć wniosek o nadanie statusu uchodźcy, odbyć przesłuchanie, podczas którego sprawdzana jest jej wiarygodność, badane są motywy, dla których dana osoba stara się o ochronę międzynarodową i okoliczności ucieczki. W niektórych sytuacjach powód wyjazdu jest łatwym do ustalenia faktem, np. wojna domowa w kraju pochodzenia. W innych przypadkach motywy ucieczki są bardziej indywidualne, dlatego podlegają wnikliwej analizie Państwa. W mediach i języku potocznym słowem "uchodźca" określa się dziś często wszystkich cudzoziemców, którzy opuścili swój kraj pochodzenia. W ten sposób błędnie zalicza się do tej grupy: migrantów oraz osoby oczekujące jeszcze na decyzję o udzieleniu ochrony międzynarodowej przez Państwo, która może być pozytywna lub negatywna. W przypadku, kiedy po dokładnym przebadaniu motywów ubiegania się o ochronę w Polsce, pracownicy Urzędu do Spraw Cudzoziemców stwierdzą, że osoba ma uzasadnione obawy przed prześladowaniem w kraju, z którego pochodzi, przyznają jej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą. Natomiast jeśli ocenią, że motywy są inne, osoba musi opuścić Polskę. Osoba, oczekująca na decyzję w sprawie przyznania statusu uchodźcy przebywa w ośrodku dla cudzoziemców. Przez pierwsze pół roku od złożenia wniosku o udzielenie statusu uchodźcy nie może podjąć pracy. Zgodnie z przepisami osoba, która prosi o ochronę międzynarodową, powinna rozpocząć procedurę prawną w pierwszym Państwie, do którego przybyła i nie może poszukiwać ochrony w innych państwach Unii. W Unii Europejskiej obowiązują takie przepisy, że jeśli po trwającej czasami kilka lat procedurze jakaś osoba otrzyma decyzję negatywną, nie uzyska także statusu w innym Państwie członkowskim Unii.

5 Załącznik 3. Socjolog z Urzędu ds. Cudzoziemców "Napływ uchodźców do Polski" Po roku 1991, kiedy Polska przystąpiła do Konwencji Genewskiej do końca 2016 roku prawie 140 tys. cudzoziemców wystąpiło o nadanie statusu uchodźcy. W tym czasie największą liczbę wniosków złożono w 2013 roku przez obywateli Federacji Rosyjskiej, narodowości czeczeńskiej w związku z napiętą sytuacją polityczną i konfliktami zbrojnymi w regionie kaukaskim. Urząd do spraw Cudzoziemców każdego roku publikuje raport, w którym znajdują się dane dotyczące m.in. ilości osób, które otrzymały status uchodźcy w Polsce oraz ich krajów pochodzenia. W latach o status uchodźcy w Polsce najczęściej wnioskowali obywatele: Armenii, Gruzji, Federacji Rosyjskiej (głównie narodowości czeczeńskiej), Ukrainy i Afganistanu. W odniesieniu do napływu uchodźców do Unii Europejskiej w ostatnich latach, w Polsce zaledwie nieliczna grupa znajduje schronienie. W roku 2016 status uchodźcy w Polsce otrzymało 108 osób. Często w rozmowach na temat uchodźców pojawia się opinia, że w Polsce największą liczbę uchodźców stanowią obywatele Ukrainy. Od momentu rozpoczęcia konfliktu zbrojnego na Ukrainie kilka tys. osób starało się o status uchodźcy w Polsce. W latach otrzymało go zaledwie 96 obywateli Ukrainy. Rok Obywateli Ukrainy, starających się o status uchodźcy a Polsce Liczba osób, która otrzymała status uchodźcy w Polsce Źródło:

6 Załącznik 4. Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Sprawiedliwości i Pokoju "Zaangażowanie Kościoła w działalność na rzecz uchodźców" Chrześcijanie od początku angażowali się w dziedziny życia społecznego. Pod wpływem zmian społeczno-politycznych zachodzących w XIX wieku, związanych z powstawaniem nowoczesnych społeczeństw zrodziła się potrzeba opracowania nauczania Kościoła katolickiego, w kwestiach odnoszących się do aktualnych problemów społecznych. Troskę o migrantów i uchodźców wyrażali następujący po sobie papieże: Paweł VI, Jan XXIII, Jan Paweł II, Benedykt XI, a także obecny Ojciec święty Franciszek. Jan Paweł II w przemówieniu na Filipinach w 1981 roku stwierdził: "Podejmowane przez Kościół działania na rzecz uchodźców są integralną częścią jego misji w świecie". Benedykt XVI opowiedział się za uchodźcami z okazji Światowego Dnia Uchodźcy, obchodzonego 20 czerwca z inicjatywy ONZ. Podkreślił wtedy "siłę ducha, którą musi odznaczać się ten, kto zmuszony jest zostawić wszystko, niekiedy nawet własną rodzinę, aby uniknąć poważnych problemów i niebezpieczeństw". Zaznaczył, że wspólnota chrześcijańska, która "czuje się bliska wszystkim, którzy żyją w tej bolesnej sytuacji, [stara się] im pomóc, [okazuje] swoje zainteresowanie i miłość". Wyraża to w "gestach solidarności, aby wszyscy, którzy żyją z dala od swojego kraju, czuli, że Kościół jest ich ojczyzną, w której nikt nie jest cudzoziemcem". Papież Franciszek wielokrotnie wzywał do odnajdywania Chrystusa we wszystkich, którzy uciekają od wojen i głodu lub są zmuszeni opuścić swoją ziemię z powodu dyskryminacji, prześladowań, ubóstwa i degradacji środowiska. W Orędziu na 51. Światowy Dzień Pokoju napisał: Danie osobom ubiegającym się o azyl, uchodźcom, migrantom i ofiarom handlu ludźmi szansy na znalezienie pokoju, którego poszukują, wymaga strategii, która połączy w sobie cztery działania: przyjmowanie, chronienie, promowanie i integrowanie. Przyjmowanie zwraca uwagę na konieczność rozszerzania możliwości legalnego wjazdu, aby nie odsyłać uchodźców i migrantów do miejsc, gdzie czekają ich prześladowania i przemoc, oraz równoważenia troski o bezpieczeństwo narodowe z ochroną podstawowych praw człowieka. Pismo Święte przypomina nam: Nie zapominajcie też o gościnności, gdyż przez nią niektórzy, nie wiedząc, aniołom dali gościnę ". W tym samym Orędziu Papież Franciszek stwierdził "W wielu krajach, do których zdążają migranci, szeroko rozpowszechniła się retoryka, która wyolbrzymia zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego lub koszty przyjęcia nowych przybyszów, lekceważąc w ten sposób godność ludzką, którą należy uznać we wszystkich, bo są synami i córkami Boga. Ci, którzy podsycają strach przed migrantami, być może w celach politycznych, zamiast budować

7 pokój, sieją przemoc, dyskryminację rasową oraz ksenofobię, które są źródłem wielkiego niepokoju dla tych wszystkich, którym leży na sercu ochrona każdego człowieka. Wszystkie dane, którymi dysponuje wspólnota międzynarodowa, wskazują na to, że globalne migracje dalej będą naznaczały naszą przyszłość. Niektórzy widzą w nich zagrożenie. Ja natomiast zachęcam was do spojrzenia na nie z ufnością, jako na szansę budowania pokojowej przyszłości".