Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na do lata uchwały 2019 Nr 2022 LIV/505/2018 z Rady Miasta Pruszcz Gdański z dnia 8 listopada 2018 r. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata z Pruszcz Gdański

2 Wykonawca: Zakład Analiz Środowiskowych Eko-precyzja Ustroń ul. Sikorskiego 10 tel ; fax (33)

3 Spis treści 1. Wykaz skrótów Wstęp Cel i zakres opracowania Opis przyjętej metodyki Charakterystyka gminy Położenie Demografia Budowa geologiczna Warunki klimatyczne Założenia Programu Ochrony Środowiska Dokumenty nadrzędne i cele Streszczenie w języku niespecjalistycznym Ocena stanu środowiska Ochrona klimatu i jakości powietrza Źródła zanieczyszczeń powietrza Zaopatrzenie w ciepło, gaz i energię elektryczną Jakość powietrza Odnawialne Źródła Energii (OZE) Analiza SWOT Zagrożenia hałasem Stan wyjściowy Źródła hałasu Analiza SWOT Promieniowanie elektromagnetyczne Stan wyjściowy Źródła promieniowania elektromagnetycznego Analiza SWOT Gospodarowanie wodami Stan wyjściowy wody powierzchniowe Jakość wód - wody powierzchniowe Stan wyjściowy - wody podziemne Jakość wód - wody podziemne Analiza SWOT Gospodarka wodno-ściekowa Zaopatrzenie w wodę Odprowadzanie ścieków sanitarnych Odprowadzanie wód opadowych Analiza SWOT Gleby Stan aktualny Analiza SWOT Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Stan wyjściowy Analiza SWOT Zasoby przyrodnicze Formy ochrony przyrody Grunty leśne Analiza SWOT Zagrożenia poważnymi awariami Stan aktualny Analiza SWOT Syntetyczny opis realizacji dotychczasowego Programu Ochrony Środowiska

4 7. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finasowanie Wyznaczone cele i zadania System realizacji programu ochrony środowiska Współpraca z interesariuszami Edukacja ekologiczna Sprawozdawczość Monitoring realizacji programu Źródła finansowania Fundusze krajowe Fundusze Unii Europejskiej Spis tabel Spis rysunków

5 1. Wykaz skrótów Tabela 1. Słownik skrótów. Nazwa skrótu Wyjaśnienie PGO WP Analiza SWOT GIOŚ GUS JCW JCWP JCWPd JST KPGO KZGW NFOŚiGW OZE PEM PGW WP PMŚ POKzA POP POŚ PROW PSZOK RDLP RDOŚ RDW RZGW RIPOK SOOŚ UE WFOŚiGW WIOŚ PODR PZDR ZDW ZDR ZZR Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego Narzędzie służące do analizy strategicznej. Opiera się ona na określeniu silnych oraz słabych stron, a także wynikających z nich szans oraz zagrożeń. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Główny Urząd Statystyczny Jednolita część wód Jednolita część wód powierzchniowych Jednolita część wód podziemnych Jednostka samorządu terytorialnego Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Odnawialne Źródła Energii Pola elektromagnetyczne Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Państwowy Monitoring Środowiska Program Oczyszczania Kraju z Azbestu Program Ochrony Powietrza Program Ochrony Środowiska Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Ramowa Dyrektywa Wodna Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Unia Europejska Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku Zakłady Dużego Ryzyka Zakłady Zwiększonego Ryzyka 5

6 2. Wstęp 2.1. Cel i zakres opracowania Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata z jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ochrony środowiska na terenie miasta. Według założeń, przedstawionych w niniejszym opracowaniu, sporządzenie programu doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem, zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. Opracowanie jakim jest Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, a także wyznacza cele i zadania środowiskowe, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Podczas tworzenia dokumentu, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie poszczególnych zagadnień. Niniejsze opracowanie zawiera między innymi rozpoznanie aktualnego stanu środowiska w Pruszczu Gdańskim, przedstawia propozycje oraz opis zadań, które niezbędne są do kompleksowego rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska. Przedmiotowy dokument wspomaga dążenie do uzyskania w mieście sukcesywnego ograniczenia degradacji środowiska, ochronę i rozwój jego walorów oraz racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska z uwzględnieniem konieczności jego ochrony. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska, a ocenę efektów jego realizacji, zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U poz. 799 tj.), dokonuje się okresowo, co 2 lata. Struktura opracowania obejmuje omówienie kierunków ochrony środowiska w mieście w odniesieniu m.in. do gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony powierzchni ziemi i gleb, ochrony powietrza, ochrony przed hałasem, ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, ochrony przyrody, edukacji ekologicznej. W opracowaniu znajduje się ich charakterystyka, ocena stanu aktualnego oraz określenie stanu docelowego. Identyfikacja potrzeb miasta w zakresie ochrony środowiska, w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawnych, polega na sformułowaniu celów nadrzędnych oraz strategii ich realizacji. Na tej podstawie opracowywany jest plan operacyjny, przedstawiający listę przedsięwzięć jakie zostaną zrealizowane na terenie miasta do roku

7 2.2. Opis przyjętej metodyki Obowiązek wykonania Programu Ochrony Środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U poz. 799 tj.) 1, a w szczególności: Art Organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ochrony środowiska, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, uwzględniając cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w art. 14 ust. 1. Art Programy, o których mowa w art. 17 ust. 1, uchwala odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy. Art Z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy. Gminne Programy ochrony środowiska tworzone są w celu realizacji polityki ochrony środowiska na szczeblu gminnym Charakterystyka gminy Położenie Miasto Pruszcz Gdański to gmina miejska, o powierzchni ha, położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim. Graniczy bezpośrednio od strony północnej z miastem Gdańsk, natomiast od pozostałych stron otoczone jest gminą wiejską Pruszcz Gdański. Miasto Pruszcz Gdański leży w południowej części Aglomeracji Gdańskiej, na styku Wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego i Nizinnych Żuław Gdańskich, nad rzeką Radunią i Kanałem Raduni. Oddalone jest o 10 km od centrum Gdańska. Od 1 stycznia 1999 roku miasto jest siedzibą powiatu gdańskiego. Wg. J. Kondrackiego Pruszcz Gdański położony jest na styku dwóch makroregionów fizycznogeograficznych: Pojezierza Wschodniopomorskiego (mezoregionu Pojezierza Kaszubskiego i Pojezierza Starogardzkiego strefa krawędziowa wysoczyzny), Pobrzeża Gdańskiego (mezoregionu Żuław Wiślanych). Znajduje to swoje bezpośrednie odzwierciedlenie w różnicach w zakresie ukształtowania powierzchni ziemi. Granica między mezoregionami Pojezierzy i Żuław jest bardzo wyraźna i stanowi ją ostro zarysowana krawędź wysoczyzny morenowej. Naturalna granica tych mezoregionów na terenie Pruszcza Gdańskiego przebiega wzdłuż drogi krajowej nr 91 oraz Kanału Raduni. Zachodnia, pofałdowana część Pruszcza Gdańskiego wchodzi w skład Pojezierza Kaszubskiego, natomiast wschodnie obszary miasta charakteryzuje krajobraz płaskiej krainy deltowej Żuław. 1 Z uwzględnieniem zapisów ustaw zmieniających, w tym Ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U r., poz. 1101). 7

8 Silne przekształcenia terenu spowodowane działalnością człowieka w wielu miejscach zatarły tę granicę na terenie miasta. Jednak w jego północnej części, gdzie intensywność zagospodarowania nie jest tak duża, można ją wyraźnie zaobserwować. Rysunek 1. Położenie powiatu gdańskiego na tle województwa pomorskiego. źródło: www. 8

9 Demografia Rysunek 2. Położenie miasta Pruszcz Gdański na tle powiatu gdańskiego. źródło: www. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z 2017 roku liczba ludności w mieście Pruszcz Gdański wynosiła osób, z czego stanowili mężczyźni, a kobiety. Szczegółowe informacje na temat demografii zostały zamieszczone w poniższej tabeli. Tabela 1. Dane demograficzne miasta Pruszcz Gdański (stan na 31.XII.2017r.). Parametr Jednostka miary Wartość Ludność według miejsca zameldowania Liczba ludności (ogółem) osoba Liczba kobiet osoba Liczba mężczyzn osoba Wskaźnik modułu gminnego Gęstość zaludnienia ilość osób / km Ilość kobiet na 100 mężczyzn osoba 110 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców osoba 12,0 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem W wieku przedprodukcyjnym % 21,8 W wieku produkcyjnym % 60,5 W wieku poprodukcyjnym % 17,7 źródło: GUS 9

10 Informacje na temat wielkości bezrobocia na terenie miasta Pruszcz Gdański zestawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 2. Dane dotyczące bezrobocia na terenie miasta Pruszcz Gdański (stan na 31.XII.2017r.). Parametr Jednostka miary Wartość Bezrobotni zarejestrowani według płci Ogółem osoba 444 Mężczyźni osoba 131 Kobiety osoba 313 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Ogółem % 2,4 Mężczyźni % 1,4 Kobiety % 3,5 źródło: GUS Budowa geologiczna Na terenie miasta Pruszcz Gdański wyróżnić można następujące utwory określone do głębokości 4,5 m po zdjęciu gleby i nasypów: I utwory wysoczyzny - morenowe - gliny, gliny piaszczyste i piaski gliniaste. Utwory powstały w wyniku akumulacji lodowca. Teren wysoczyzny kończy się przy korycie Kanału Raduni. Dla krawędzi wysoczyzny charakterystyczne są liczne dolinki erozyjne wypełnione przeważnie piaskami drobnoziarnistymi na podłożu glin. Lokalnie dolinki wypełniają muły, gliny i namuły organiczne. II utwory tarasu plejstoceńskiego - zalegają na erozyjnej powierzchni u podnóża wysoczyzny w postaci: o stożków napływowych zbudowanych z piasków drobnoziarnistych i średnioziarnistych o miąższości ok. 4,5 m. o piasków drobnoziarnistych z wkładkami mułów (przeważnie glin), glin próchniczych, namułów organicznych i torfów. o piasków drobnoziarnistych o miąższości ok. 2,0 m i od 2,0 do 4,0 m. III utwory niziny deltowej oraz dolin i zagłębień wysoczyzny: o muły (przeważnie gliny) gliny próchniczne, namuły organiczne i torfy (z wkładami i przewarstwieniami piasku) o miąższości powyżej 4,5 m. o utwory o miąższości od 2,0 do ok. 4,0 m spoczywające na piaskach drobnoziarnistych. Z uwagi na skąpe zasoby geologiczne na terenie Pruszcza Gdańskiego nie ma obszarów wydobycia surowców. 10

11 Warunki klimatyczne Z uwagi na położenie Pruszcza Gdańskiego w obrębie trzech różnych jednostek morfologicznych i występujące na jego terenie trzy typy środowiska przyrodniczego obserwuje się trzy odmienne, lokalne typy klimatu. Są to: klimat wysoczyzny, klimat tarasu wysoczyzny i klimat terenów równiny deltowej. W obrębie terenów, na których panuje klimat wysoczyzny obserwuje się korzystne zjawiska związane z wietrzeniem terenów miasta. Występują one na skutek dominacji wiatrów południowo-zachodnich, które wentylują miasto czystym powietrzem z obszarów Pojezierza Kaszubskiego. Klimat tarasu wysoczyzny charakteryzuje się także korzystnymi warunkami, jednak jest on istotnie zmodyfikowany poprzez negatywne oddziaływania działalności ludzkiej głównie transportu i przestarzałych systemów grzewczych starszej substancji mieszkaniowej. Klimat terenów równiny deltowej charakteryzuje natomiast zwiększona wilgotności powietrza, wynikająca z płytkiego poziomu wód gruntowych. Średnia roczna temperatura na terenie miasta wynosi 8 C, natomiast średnie roczne opady 538 mm. Najwyższe temperatury występują tu w lipcu i sierpniu, natomiast najniższe w styczniu i lutym. W rocznym rozkładzie wiatrów najwyższy procent stanowią wiatry z kierunków zachodniego i południowo-zachodniego. Rysunek 3. Średnie temperatury i opady występujące w Pruszczu Gdańskim. źródło: 11

12 3. Założenia Programu Ochrony Środowiska Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata z zgodny jest z dokumentami wyższego szczebla, tj. dokumentami europejskimi, krajowymi, wojewódzkimi oraz powiatowymi. Dokument uwzględnia także założenia określone w innych dokumentach lokalnych Dokumenty nadrzędne i cele Uwarunkowania wspólnotowe Podstawę Wspólnotowej Polityki Ochrony Środowiska stanowi VII Program Działań na Rzecz Ochrony Środowiska (7th European Action Plan, w skrócie EAP). Wskazuje on na konieczność zastosowania strategicznego podejścia do problemów środowiskowych. Takie podejście powinno wykorzystywać różne środki oraz instrumenty, aby regulować działania podejmowane przez przedsiębiorców, konsumentów, polityków i obywateli. Zgodność celów, zawartych w VII Europejskim Programie Działań na Rzecz Ochrony Środowiska, została osiągnięta poprzez ich szczegółową analizę oraz dopasowanie do lokalnych potrzeb gminy Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Trzecia Fala Nowoczesności Uchwała Nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska Trzecia Fala Nowoczesności. 1. Cel 7: Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska : a) Kierunek interwencji Modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne, b) Kierunek interwencji Modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych, c) Kierunek interwencji Realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce, d) Kierunek interwencji Wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii, e) Kierunek interwencji Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki, f) Kierunek interwencji Zwiększenie poziomu ochrony środowiska. 2. Cel 8: Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych : a) Kierunek interwencji Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach, b) Kierunek interwencji Stworzenie warunków sprzyjających tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy na wsi i zwiększaniu mobilności zawodowej na linii obszary wiejskie miasta, c) Kierunek interwencji Zrównoważony wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno-spożywczego zapewniający bezpieczeństwo żywnościowe oraz stymulujący wzrost pozarolniczego zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, d) Kierunek interwencji Wprowadzenie rozwiązań prawno-organizacyjnych stymulujących rozwój miast. 12

13 3. Cel 9: Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski : a) Udrożnienie obszarów miejskich i metropolitarnych poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego Strategia Na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030r.) Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.). Cel główny: Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski, przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym. 1. Cel szczegółowy I: Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną. Główne obszary koncentracji działań: Reindustrializacja - wzrost zdolności polskiego przemysłu do sprostania globalnej konkurencji, Rozwój innowacyjnych firm - zwiększenie innowacyjności polskich przedsiębiorstw na rynku krajowym i rynkach zagranicznych, Małe i średnie przedsiębiorstwa - przemiany strukturalne sektora, nowe formy działania i współpracy, nowoczesne instrumenty wsparcia, Kapitał dla rozwoju - trwałe zwiększenie stopy inwestycji i ich jakości w dłuższej perspektywie, przy większym wykorzystaniu środków krajowych, Ekspansja zagraniczna - zwiększenie umiędzynarodowienia polskiej gospodarki, zwiększenie eksportu towarów zaawansowanych technologicznie. 2. Cel szczegółowy II Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony. Główne obszary koncentracji działań: Spójność społeczna - poprawa dostępności usług świadczonych w odpowiedzi na wyzwania demograficzne, wzrost i poprawa wykorzystania potencjału kapitału ludzkiego na rynku pracy. Rozwój zrównoważony terytorialnie - zrównoważony rozwój kraju wykorzystujący indywidualne potencjały endogeniczne poszczególnych terytoriów, wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych w oparciu o specjalizacje gospodarcze i nowe nisze rynkowe, podniesienie skuteczności i jakości wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie na wszystkich szczeblach zarządzania. 13

14 3. Cel szczegółowy III Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu. Główne obszary koncentracji działań: Prawo w służbie obywatelom i gospodarce - uproszczenie prawa zapewniające lepsze warunki dla działalności gospodarczej i realizacji potrzeb obywatel, System zarządzania procesami rozwojowymi, w tym instytucje publiczne - Inkluzywne i skuteczne instytucje publiczne dostępne i otwarte dla obywateli oraz przedsiębiorców, budowa zintegrowanego systemu planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego, E-państwo - cyfrowe państwo usługowe, Finanse publiczne - stabilne, efektywne i zrównoważone finanse publiczne, Efektywność wykorzystania środków UE - wykorzystanie środków z budżetu Unii Europejskiej w sposób przekładający się na trwałe efekty rozwojowe Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020r. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - perspektywa do 2020r. (BEiŚ) została przyjęta uchwałą Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 r. (M.P. z 2014, poz. 469). 1. Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska a) Kierunek interwencji 1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin, b) Kierunek interwencji 1.2. Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody, c) Kierunek interwencji 1.3. Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna, d) Kierunek interwencji 1.4. Uporządkowanie zarządzania przestrzenią, 2. Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię a) Kierunek interwencji 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii, b) Kierunek interwencji 2.2. Poprawa efektywności energetycznej, c) Kierunek interwencji 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, d) Kierunek interwencji 2.7. Rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich, e) Kierunek interwencji 2.8. Rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących paliwa alternatywne, 3. Cel 3. Poprawa stanu środowiska a) Kierunek interwencji 3.1. Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki, b) Kierunek interwencji 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne, c) Kierunek interwencji 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki, d) Kierunek interwencji 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych, e) Kierunek interwencji 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy, 14

15 Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Dynamiczna Polska 2020 Uchwała Nr 7 Rady Ministrów z dnia 15 stycznia 2013r. w sprawie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki "Dynamiczna Polska 2020". 1. Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i efektywnej gospodarki a) Kierunek działań 1.2. Koncentracja wydatków publicznych na działaniach prorozwojowych i innowacyjnych Działanie Identyfikacja i wspieranie rozwoju obszarów i technologii o największym potencjale wzrostu, Działanie Wspieranie różnych form innowacji, Działanie Wspieranie transferu wiedzy i wdrażania nowych/nowoczesnych technologii w gospodarce (w tym technologii środowiskowych), b) Kierunek działań 1.3. Uproszczenie, zapewnienie spójności i przejrzystości systemu danin publicznych mające na względzie potrzeby efektywnej i innowacyjnej gospodarki Działanie Eliminacja szkodliwych subsydiów i racjonalizacja ulg podatkowych, 2. Cel 3: Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców a) Kierunek działań 3.1. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na tzw. bardziej zieloną ścieżkę, zwłaszcza ograniczanie energo- i materiałochłonności gospodarki, Działanie Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej, Działanie Podnoszenie społecznej świadomości i poziomu wiedzy na temat wyzwań zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu, Działanie Wspieranie potencjału badawczego oraz eksportowego w zakresie technologii środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem niskoemisyjnych technologii węglowych (CTW), Działanie Promowanie przedsiębiorczości typu business & biodiversity, w szczególności na obszarach zagrożonych peryferyjnością, b) Kierunek działań 3.2. Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na etapie planowania, projektowania, wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi przez cały cykl życia Działanie Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych oraz istniejących zasobów, Działanie Stosowanie zasad zrównoważonej architektury 15

16 Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) Uchwała Nr 6 Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2013r. w sprawie Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.). 1. Cel strategiczny 1. - Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego a) Cel szczegółowy 1. Stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej, b) Cel szczegółowy 4. Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata Uchwała Nr 163 Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie przyjęcia Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata Cel szczegółowy 2: Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności przestrzennej a) Priorytet 2.1. Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne, sanitarne i wodne na obszarach wiejskich Kierunek interwencji Modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej, Kierunek interwencji Dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii elektrycznej, Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja ujęć wody i sieci wodociągowej, Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, Kierunek interwencji Rozwój systemów zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, Kierunek interwencji Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego, Priorytet 2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność transportową obszarów wiejskich, Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja lokalnej infrastruktury drogowej i kolejowej, Kierunek interwencji Tworzenie powiązań lokalnej sieci drogowej z siecią dróg regionalnych, krajowych, ekspresowych i autostrad, Kierunek interwencji Tworzenie infrastruktury węzłów przesiadkowych, transportu kołowego i kolejowego, b) Priorytet 2.5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa na obszarach wiejskich Kierunek interwencji Rozwój infrastruktury wodno-melioracyjnej i innej łagodzącej zagrożenia naturalne, 16

17 2. Cel szczegółowy 3: Bezpieczeństwo żywnościowe a) Priorytet 3.2. Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla konsumentów produktów rolno spożywczych Kierunek interwencji Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów rolno spożywczych, w tym produktów wytwarzanych metodami integrowanymi, ekologicznymi oraz tradycyjnymi metodami produkcji z lokalnych surowców i zasobów oraz produktów rybnych, b) Priorytet 3.4. Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów oraz konsumentów w zakresie produkcji rolno spożywczej i zasad żywienia Kierunek interwencji Wsparcie działalności innowacyjnej ukierunkowanej na zmiany wzorców produkcji i konsumpcji, 3. Cel szczegółowy 5: Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich a) Priorytet 5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich Kierunek interwencji Ochrona różnorodności biologicznej, w tym unikalnych ekosystemów oraz flory i fauny związanych z gospodarką rolną i rybacką, Kierunek interwencji Ochrona jakości wód, w tym racjonalna gospodarka nawozami i środkami ochrony roślin, Kierunek interwencji Racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na potrzeby rolnictwa i rybactwa oraz zwiększanie retencji wodnej, Kierunek interwencji Ochrona gleb przed erozją, zakwaszeniem, spadkiem zawartości materii organicznej i zanieczyszczeniem metalami ciężkimi, Kierunek interwencji Rozwój wiedzy w zakresie ochrony środowiska rolniczego i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich i jej upowszechnianie, b) Priorytet Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ładu przestrzennego Kierunek interwencji Zachowanie unikalnych form krajobrazu rolniczego, Kierunek interwencji Właściwe planowanie przestrzenne, Kierunek interwencji Racjonalna gospodarka gruntami, c) Priorytet 5.3. Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział w przeciwdziałaniu tym zmianom (mitygacji) Kierunek interwencji Adaptacja produkcji rolnej i rybackiej do zmian klimatu, Kierunek interwencji Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie i całym łańcuchu rolno żywnościowym, Kierunek interwencji Zwiększenie sekwestracji węgla w glebie i biomasie wytwarzanej w rolnictwie, Kierunek interwencji Badania w zakresie wzajemnego oddziaływania rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa na zmiany klimatu, Kierunek interwencji Upowszechnianie wiedzy w zakresie praktyk przyjaznych klimatowi wśród konsumentów i producentów rolno spożywczych, 17

18 d) Priorytet 5.4. Zrównoważona gospodarka leśna i łowiecka na obszarach wiejskich Kierunek interwencji Racjonalne zwiększenie zasobów leśnych, Kierunek interwencji Odbudowa drzewostanów po zniszczeniach spowodowanych katastrofami naturalnymi, Kierunek interwencji Zrównoważona gospodarka łowiecka służąca ochronie środowiska oraz rozwojowi rolnictwa i rybactwa, Kierunek interwencji Wzmacnianie publicznych funkcji lasów, e) Priorytet Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich Kierunek interwencji Racjonalne wykorzystanie rolniczej i rybackiej przestrzeni produkcyjnej do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, Kierunek interwencji Zwiększenie dostępności cenowej i upowszechnienie rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii wśród mieszkańców obszarów wiejskich Strategia Sprawne Państwo 2020 Uchwała Nr 17 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013r. w sprawie przyjęcia strategii "Sprawne Państwo 2020". 1. Cel 3: Skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych a) Kierunek interwencji 3.2. Skuteczny system zarządzania rozwojem kraju Przedsięwzięcie Wprowadzenie mechanizmów zapewniających spójność programowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego, Przedsięwzięcie Zapewnienie ładu przestrzennego, Przedsięwzięcie Wspieranie rozwoju wykorzystania informacji przestrzennej z wykorzystaniem technologii cyfrowych, 2. Cel 5: Efektywne świadczenie usług publicznych a) Kierunek interwencji 5.2. Ochrona praw i interesów konsumentów Przedsięwzięcie Wzrost świadomości uczestników obrotu o przysługujących konsumentom prawach oraz stymulacja aktywności konsumenckiej w obszarze ochrony tych praw, b) Kierunek interwencji 5.5. Standaryzacja i zarządzanie usługami publicznymi, ze szczególnym uwzględnieniem technologii cyfrowych Przedsięwzięcie Nowoczesne zarządzanie usługami publicznymi, 3. Cel 7: Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego a) Kierunek interwencji 7.5. Doskonalenie systemu zarządzania kryzysowego Przedsięwzięcie Usprawnienie działania struktur zarządzania kryzysowego. 18

19 Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022 Uchwała Nr 67 Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013r. w sprawie przyjęcia Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej Cel 3: Rozwój odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego a) Priorytet 3.1. Zwiększanie odporności infrastruktury krytycznej Kierunek interwencji Zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania energetyki jądrowej w Polsce, 2. Cel 4: Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa a) Priorytet 4.1. Integracja rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa narodowego Kierunek interwencji Wzmocnienie relacji między rozwojem regionalnym kraju a polityką obronną. Kierunek interwencji Koordynacja działań i procedur planowania przestrzennego uwzględniających wymagania obronności i bezpieczeństwa państwa. Kierunek interwencji Wspieranie rozwoju infrastruktury przez sektor bezpieczeństwa. Kierunek interwencji Wspieranie ochrony środowiska przez sektor bezpieczeństwa Krajowa strategia rozwoju regionalnego : regiony, miasta, obszary wiejskie Uchwała rady ministrów z dnia 13 lipca 2010r. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : regiony, miasta, obszary wiejskie. 1. Cel 1: Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów a) Kierunek działań 1.1. Wzmacnianie funkcji metropolitalnych ośrodków wojewódzkich i integracja ich obszarów funkcjonalnych. Działanie Warszawa stolica państwa. Działanie Pozostałe ośrodki wojewódzkie. b) Kierunek działań 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększania ich absorpcji na obszary poza ośrodkami wojewódzkimi. Działanie Zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz regionów. Działanie Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych. Działanie Pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego obszarów wiejskich. Kierunek działań 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw działania tematyczne. Działanie Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii oraz reagowanie na zagrożenia naturalne. Działanie Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa kulturowego. 19

20 2. Cel 2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych a) Kierunek działań 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe Działanie Zwiększanie dostępności i jakości usług komunikacyjnych, Działanie Usługi komunalne i związane z ochroną środowiska, b) Kierunek działań 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, c) Kierunek działań 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE, d) Kierunek działań 2.5. Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 Uchwała Nr 104 Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 2013 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego Cel szczegółowy 4: Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności systemu opieki zdrowotnej a) Kierunek interwencji kształtowanie zdrowego stylu życia poprzez promocję zdrowia, edukację zdrowotną oraz prośrodowiskową oraz działania wspierające dostęp do zdrowej i bezpiecznej żywności Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 Uchwała Nr 61 Rady Ministrów z dnia 26 marca 2013r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego Cel szczegółowy 4: Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego a) Priorytet Strategii 4.1. Wzmocnienie roli kultury w budowaniu spójności społecznej Kierunek działań Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz krajobrazu Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030r. 1. Kierunek poprawa efektywności energetycznej a) Cel główny dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, b) Cel główny konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15, 2. Kierunek wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii a) Cel główny racjonalne i efektywne gospodarowanie złożami węgla, znajdującymi się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, b) Cel główny zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, 20

21 3. Kierunek wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła a) Cel główny zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymalnego możliwego wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii. 4. Kierunek dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej a) Cel główny przygotowanie infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie inwestorom warunków do wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych technologiach, z poparciem społecznym i z zapewnieniem wysokiej kultury bezpieczeństwa jądrowego na wszystkich etapach: lokalizacji, projektowania, budowy, uruchomienia, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych. 5. Kierunek rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw a) Cel główny wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, b) Cel główny osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, c) Cel główny ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, d) Cel główny wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, e) Cel główny zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach. 6. Kierunek rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii a) Cel główny zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciwdziałanie nadmiernemu wzrostowi cen. 7. Kierunek ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko a) Cel główny ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, b) Cel główny ograniczenie emisji SO2 i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych, c) Cel główny ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych, d) Cel główny minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, e) Cel główny zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych. 21

22 Krajowy plan gospodarki odpadami Został przyjęty Uchwałą nr 88 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2016r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami Kierunki działań w zakresie ogólnym: 1) realizacja badań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, między innymi badania dotyczące analizy składu morfologicznego odpadów oraz właściwości fizycznych i chemicznych odpadów; 2) utrzymanie finansowania inwestycji, między innymi przez instrumenty finansowe, ukierunkowanych na modernizację instalacji przetwarzających odpady komunalne, w tym odpady ulegające biodegradacji selektywnie zebrane, tak aby mogły dostosować się i spełniać wysokie standardy ochrony środowiska; 3) ograniczenie możliwości finansowania ze środków publicznych inwestycji z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi i pochodzącymi z ich przetworzenia w przypadku wystąpienia zagrożenia możliwości osiągnięcia wyznaczonych celów do 2020 r. lub w przypadku wystąpienia nadwyżki mocy przerobowych instalacji w regionach gospodarki odpadami lub województwach w stosunku do dostępnego strumienia odpadów; 4) organizowanie i prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych zarówno na szczeblu ogólnokrajowym, jak i gminnym mających na celu między innymi: a. podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie ZPO (zapobieganie powstawaniu odpadów), w tym odpadów ulegających biodegradacji, ze szczególnym podkreśleniem należytego, to jest racjonalnego planowania zakupów artykułów spożywczych, aby zapobiegać marnotrawieniu żywności, b. właściwe postępowanie z odpadami, w tym odpadami ulegającymi biodegradacji, szczególnie w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, c. promowanie takich technologii przetwarzania bioodpadów, w wyniku których powstaje pełnowartościowy i bezpieczny dla środowiska materiał wykorzystywany do celów nawozowych lub rekultywacyjnych, d. promowanie prawidłowego sposobu postępowania z odpadami i korzyści z tego wynikających (szeroko pojęte działania edukacyjno-informacyjne skierowane do różnych grup docelowych, w szczególności przedszkolaków, uczniów i studentów, ogółu obywateli, a także decydentów); 5) utworzenie systemu monitorowania gospodarki odpadami komunalnymi w oparciu o BDO (baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami); 6) stworzenie podstawy prawnej i organizacyjnej dla gmin do prowadzenia kontroli prawidłowego odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, w szczególności przez zniesienie rozwiązań prawnych odnoszących się do możliwości ryczałtowego rozliczania firmy odbierającej odpady komunalne od mieszkańców proporcjonalnie do ich ilości oraz łączenia przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów; 7) wdrożenie rozwiązań pozwalających na należyte monitorowanie i kontrolę postępowania z frakcją odpadów komunalnych wysortowywaną ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczoną do składowania (frakcja ); 22

23 8) realizacja działań na rzecz należytego zbilansowania funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi w świetle obowiązującego zakazu składowania określonych frakcji odpadów komunalnych i pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych, w tym odpadów o zawartości ogólnego węgla organicznego powyżej 5% s.m., od 1 stycznia 2016 r.; 9) określenie procentowej różnicy pomiędzy stawkami opłat za odpady zbierane w sposób selektywny a odpadami zbieranymi w sposób nieselektywny, tak aby stanowiła ona zachętę do selektywnego zbierania odpadów; 10) na etapie aktualizacji poszczególnych WPGO (Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami) dokonanie analizy podziału na regiony gospodarki odpadami komunalnymi wraz ze wskazaniem gmin wchodzących w skład każdego regionu, tak aby prawidłowo wykorzystać moce przerobowe instalacji, z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych; 11) prowadzenie przez gminy gospodarki odpadami komunalnymi w ramach systemu regionów gospodarki odpadami komunalnymi i w oparciu o RIPOK; 12) wdrażanie przez przedsiębiorców BAT (najlepsza dostępna technika (ang. Best available techniques)) Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2022 (PGOWP 2022) Uchwała Nr 321/XXX/16 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 Uchwała nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego Program Ochrony Środowiska dla Województwa Pomorskiego na lata z perspektywą do roku 2025 Uchwała Nr 461/XLIII/18 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 lutego 2018r. Obrane cele w podziale na poszczególne obszary interwencji przedstawione zostały poniżej: 1) Klimat i jakość powietrza CEL I: Poprawa stanu jakości powietrza 2) Zagrożenia hałasem CEL II: Poprawa klimatu akustycznego 3) Pola elektromagnetyczne CEL III: Utrzymanie dotychczasowego stanu braku zagrożeń ponadnormatywnym promieniowaniem elektromagnetycznym 4) Gospodarowanie wodami CEL IV: Czyste wody i bezpieczeństwo przeciwpowodziowe 5) Gospodarka wodno-ściekowa CEL V: Racjonalna gospodarka wodno ściekowa 6) Zasoby geologiczne CEL VI: Optymalizacja i racjonalne gospodarowanie zasobami kopalin ze złóż 7) Gleby CEL VII: Przywrócenie i utrzymanie dobrego stanu gleb 23

24 8) Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów CEL VIII: Racjonalna gospodarka odpadami 9) Zasoby przyrodnicze CEL IX: Ochrona krajobrazu i różnorodności biologicznej 10) Zagrożenia poważnymi awariami CEL X: Ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych dla ludzi i środowiska oraz minimalizacja ich skutków Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Gdańskiego na lata z perspektywą do 2023 Obszar interwencji: Ochrona klimatu i jakości powietrza Cel: Poprawa standardów jakości powietrza poprzez stałą redukcję emisji pyłów, gazów. Obszar interwencji: Zagrożenia hałasem Cel: Zminimalizowanie uciążliwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej jakości stanu akustycznego środowiska. Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne Cel: ochrona mieszkańców przed polami elektromagnetycznymi. Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami Cel: zwiększenie bezpieczeństwa powodziowego. Cel: ochrona zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. Obszar interwencji: Gospodarka wodno-ściekowa Cel: rozbudowa systemu wodociągowo-kanalizacyjnego. Obszar interwencji: Zasoby geologiczne Cel: racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi. Obszar interwencji: Gleby Cel: ochrona gleb. Obszar interwencji: Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Cel: skuteczny rozwój systemu gospodarki odpadami. Obszar interwencji: Zasoby przyrodnicze Cel: ochrona zasobów przyrodniczych. Obszar interwencji: Zagrożenia poważnymi awariami Cel: Przeciwdziałanie występowaniu poważnych awarii Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański Uchwała Nr XXXI/296/2017 Rady Miasta Pruszcz Gdański z dnia 13 marca 2017r Strategia Rozwoju Miasta Pruszcz Gdański na lata Uchwała Nr X/128 /2011 Rady Miasta Pruszcz Gdański z dnia 26 października 2011 r Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Pruszcz Gdański Uchwała Nr XXVI/238/2016 Rady Miasta Pruszcz Gdański z dnia 12 października

25 4. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Cel opracowania Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata z jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ekologicznej na terenie Miasta. Według założeń, przedstawionych w niniejszym dokumencie, opracowanie programu doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem, zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. Opracowanie, jakim jest Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, a także wyznacza cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Podczas tworzenia opracowania, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień, będących zagadnieniami techniczno-ekonomicznymi, związanymi z przyszłymi projektami. Zakres opracowania Sporządzony Program zawiera między innymi rozpoznanie aktualnego stanu środowiska w gminie, źródła jego zanieczyszczeń, analizę SWOT, propozycje oraz opis celów i zadań, które niezbędne są do kompleksowego rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska. Program wspomaga dążenie do uzyskania w gminie sukcesywnego ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska, a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów działalności środowiskowej, dokonywana okresowo (co 2 lata). Struktura opracowania obejmuje omówienie kierunków ochrony środowiska w Pruszczu Gdańskim w odniesieniu m.in. do ochrony klimatu i jakości powietrza, zagrożeń hałasem, promieniowania elektromagnetycznego, gospodarowania wodami, gospodarki wodno-ściekowej, gleb, gospodarki odpadami, zasobów przyrodniczych, zagrożeń poważnymi awariami, edukacji ekologicznej, z podaniem ich charakterystyki, oceną stanu aktualnego umożliwiającą tym samym identyfikację obszarów problemowych. Identyfikacja potrzeb miasta w zakresie ochrony środowiska, w odniesieniu do obowiązujących w kraju przepisów prawnych i regulacji prawnych Unii Europejskiej, polega na sformułowaniu celów średniookresowych (do 2026 roku) oraz strategii ich realizacji. Na tej podstawie opracowywany jest plan operacyjny, przedstawiający listę przedsięwzięć jakie zostaną zrealizowane na terenie miasta do roku Charakterystyka miasta Pruszcz Gdański Miasto Pruszcz Gdański to gmina miejska, o powierzchni ha, położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim. Graniczy bezpośrednio od strony północnej z miastem Gdańsk, natomiast od pozostałych stron otoczone jest gminą wiejską Pruszcz Gdański. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z 2017 roku liczba ludności w mieście Pruszcz Gdański wynosiła osób, z czego stanowili mężczyźni, a kobiety. 25

26 Ocena stanu środowiska W niniejszym opracowaniu opisano stan środowiska na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański. Wyznaczono w tym zakresie następujące kategorie: Jakość powietrza (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Hałas (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Promieniowanie elektromagnetyczne (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Wody powierzchniowe i podziemne (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Gleby (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Gospodarka odpadami (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska); Zagrożenia poważnymi awariami (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska). Analiza SWOT Analiza SWOT jest narzędziem służącym do analizy strategicznej. Opiera się ona na określeniu silnych oraz słabych stron, a także wynikających z nich szans oraz zagrożeń (w przypadku niniejszego opracowania środowiska). Od tych elementów pochodzi jej nazwa: S strenghts (silne strony); W weaknesses (słabe strony); O opportunities (szanse), T threats (zagrożenia). W przypadku badań środowiska przyrodniczego analiza polega na określeniu słabych i silnych stron poszczególnych elementów środowiska także szans oraz zagrożeń tworzonych przez czynniki wewnętrzne oraz zewnętrzne. Cele i strategia ich realizacji W niniejszym Programie obrano kierunki interwencji wynikające z dokumentów wyższego szczebla oraz lokalnych potrzeb i są to: Ochrona klimatu i jakości powietrza; Zagrożenia hałasem; Promieniowanie elektromagnetyczne; Gospodarowanie wodami; Gospodarka wodno-ściekowa; Zasoby geologiczne; Gleby; Gospodarka odpadami; Zasoby przyrodnicze; Zagrożenia poważnymi awariami; Edukacja ekologiczna. Na ich podstawie wyznaczono cele krótko- i średniookresowe, a także strategię ich realizacji na poziomie gminnym. Narzędziem pomocniczym w realizacji założonych celów są zadania 26

27 przedstawione w rozdziale 6. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie. Wyznaczone zadania są spójne z planowanymi inwestycjami miasta oraz obowiązującym prawem lokalnym. Wdrażanie i monitoring programu Właściwe wykorzystanie możliwych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne znaczenie w procesie wdrażania programu i jego realizacji. Wprowadzenie zasad monitoringu umożliwi sprawną realizację działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację celów programu. Z tego powodu w rozdziale 7. System realizacji programu ochrony środowiska, sformułowano zasady zarządzania środowiskiem, które stanowią podstawę sprawnej realizacji i kontroli działań programowych. Analiza uwarunkowań finansowych miasta Realizacja zadań inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska wymaga nakładów finansowych znacznie przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu terytorialnego. Istnieje zatem potrzeba pozyskania zewnętrznych źródeł finansowego wsparcia przedsięwzięć inwestycyjnych. W tym celu w rozdziale 6. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie przedstawiono potencjalne źródła finansowania wyznaczonych zadań. 27

28 5. Ocena stanu środowiska 5.1. Ochrona klimatu i jakości powietrza Źródła zanieczyszczeń powietrza Niska emisja Niską emisję definiuje się jako emisję pyłów oraz gazów do atmosfery z emitorów znajdujących się na wysokości do 40 m. Pyły i gazy są produktami spalania paliw stałych, ciekłych oraz gazowych. Samą emisję można podzielić na: Emisję komunikacyjną emisja związana ze spalaniem paliw płynnych przez pojazdy, Emisję przemysłową związaną z procesami odbywającymi się w ramach działalności zakładów przemysłowych, Emisję z kotłowni lokalnych i palenisk indywidualnych związaną ze spalaniem paliw na potrzeby ogrzewania. Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 3. Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza. Zanieczyszczenia Pył ogółem SO 2 (dwutlenek siarki) NO (tlenek azotu) NO 2 (dwutlenek azotu) NO x(suma tlenków azotu) CO (tlenek węgla) O 3 (ozon) Dioksyny WWA Źródło emisji spalanie paliw, unoszenie pyłu w powietrzu; spalanie paliw zawierających siarkę; spalanie paliw; spalanie paliw, procesy technologiczne; sumaryczna emisja tlenków azotu; produkt niepełnego spalania; powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń będących utleniaczami; Spalanie odpadów, spalanie materii organicznej Spalanie odpadów, niecałkowite spalanie paliw źródło: opracowanie własne Zanieczyszczenia powietrza związane z niską emisją mogą być powodem wielu negatywnych skutków dla środowiska oraz żywych organizmów. Pył zawieszony Pył zawieszony jest nośnikiem metali ciężkich, której mają negatywny wpływ na żywe organizmy. Sam pył może także osadzać się w pęcherzykach płucnych oraz powodować podrażnienie oczu oraz błon śluzowych nosa i gardła. Dwutlenek siarki Dwutlenek siarki, powstający podczas spalania paliw, ma negatywny wpływ na błony śluzowe układu oddechowego oraz powoduje zmniejszenie dróg oddechowych. 28

29 Tlenki azotu Tlenki azotu powodują zwiększenie się podatności na infekcje układu oddechowego, zwiększa prawdopodobieństwo ataków astmatycznych oraz uszkadza komórki układu immunologicznego w płucach. Tlenek węgla Tlenek węgla ma negatywny wpływ na układ naczyniowo-sercowy człowieka. Przenikając do układu krwionośnego łączy się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, które nie jest zdolna do przenoszenia tlenu. Kontakt z dużym stężeniem tlenku węgla może spowodować śmierć, natomiast dłuższa ekspozycja ma wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa zawału serca oraz hamuje odpowiedź immunologiczną organizmu. Ozon Ozon w górnych warstwach atmosfery jest gazem niezbędnym do przetrwania życia, natomiast w warstwach dolnych cechuje się negatywnym wpływem na żywe organizmy. Atakuje on komórki błony śluzowej wyścielające drogi oddechowe, płuca oraz oskrzela a także zmniejsza odporność na infekcje. Dioksyny Dioksyny kumulują się w organizmie wpływając negatywnie na odpowiedź immunologiczną organizmu. W dużych stężeniach mogą wywoływać choroby dermatologiczne takie jak trądzik chlorowy. WWA Najpowszechniej występującymi wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi są benzo(a)piren oraz naftalen. Długotrwałe narażenie na WWA może powodować występowanie nowotworów, chorób oczu, nerek oraz wątroby a także zmniejszają odpowiedz immunologiczna organizmu. Zgodnie z corocznym raportem Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), dotyczącym jakości powietrza w Europie, Polska od wielu lat znajduje się w czołówce krajów o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu. Dotyczy to zwłaszcza zanieczyszczenia pyłem PM 10 oraz benzo(a)pirenem. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej W celu poprawy sytuacji utworzony został Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej. Wyznaczono w nim priorytety mające doprowadzić do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju: Modernizacja infrastruktury krajowego systemu elektroenergetycznego, Rozwój wykorzystania OZE, Upowszechnienie alternatywnych, innych niż odnawialne, metod pozyskiwania energii, Promocja optymalnego wykorzystywania surowców, Rozwój niskoemisyjnej gospodarki odpadami, Tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju niskoemisyjnej gospodarki w sektorze przemysłu, 29

30 Rozpowszechnienie istniejących technologii niskoemisyjnych w procesach produkcyjnych, Poprawa standardu energetycznego istniejących budynków, Rozwój zrównoważonej produkcji w rolnictwie, Zwiększenie efektywności wybranych elementów łańcucha logistycznego, Transformacja niskoemisyjna w sektorze handlu, Modernizacja pojazdów oraz infrastruktury w celu upowszechnienia niskoemisyjnych form transportu, Poprawa efektywności zarządzania transportem oraz wspieranie rozwoju transportu publicznego, Rozwój i zastosowanie niskoemisyjnych paliw w transporcie oraz magazynowania energii w środkach transportu, Promocja wzorców zrównoważonej konsumpcji w edukacji, Wspieranie dostępności oraz wiarygodności informacji na temat wpływu konsumpcji poszczególnych produktów i usług na emisyjność gospodarki, Promocja wzorców zrównoważonej konsumpcji w gospodarstwach domowych, Promocja transformacji niskoemisyjnej w sektorze publicznym. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański Realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański ma na celu przyczynić się do osiągnięcia celów Unii Europejskiej określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku Na tej podstawie jako cele strategiczne Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pruszcz Gdański jest wytyczenie kierunków działań do roku 2020, przyczyniających się do: redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej, poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są Plany (naprawcze) ochrony powietrza oraz plany działań krótkoterminowych. Przy precyzowaniu celów w zakresie gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Pruszcz Gdański wzięto pod uwagę działania we wszystkich możliwych sektorach, w tym w szczególności, w obszarach przyjętych w projekcie NPRGN tj. w: energetyce, budownictwie, transporcie, rolnictwie i rybactwie, leśnictwie, przemyśle, handlu i usługach, gospodarstwach domowych, odpadach i edukacji. Wyznaczono następujące cele: 1. W zakresie energetyki: a. rozwój niskoemisyjnych źródeł energii i eliminacja niskosprawnych oraz zamiana paliw na mniej emisyjne, b. rozwój sieci ciepłowniczych i gazowych oraz poprawa efektywności energetycznej procesów związanych z dystrybucją ciepła, c. wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, d. podniesienie efektywności wytwarzania i zarządzania energią. 30

31 2. W zakresie budownictwa (w tym gospodarstw domowych, budynków administracji publicznej itp.): a. realizacja nowych budynków i obiektów budowlanych zaprojektowanych zgodnie z zasadami ekoprojektowania (minimalizacji zapotrzebowania na energię) i wykorzystania energii odnawialnej, b. przeprowadzanie remontów i rewitalizacji starych obiektów z uwzględnianiem zasad ekoprojektowania (minimalizacji zapotrzebowania na energię) i wykorzystania energii odnawialnej, c. uwzględnianie w warunkach specyfikacji zamówień publicznych wymagań odnośnie budowy obiektów i budynków niskoemisyjnych, d. ograniczenie emisji gazów cieplarniach oraz innych zanieczyszczeń powietrza poprzez zastępowanie indywidualnych źródeł energii przez instalacje niskoemisyjne i wysokosprawne oraz podłączenia do sieci ciepłowniczych i gazowych, e. termomodernizacja budynków (w tym termoizolacja i modernizacja systemów centralnego ogrzewania), f. modernizacja systemów oświetlenia i wymiana żarówek na energooszczędne. 3. W zakresie transportu: a. usprawnienia systemów komunikacyjnych, b. budowa i modernizacja dróg w celu usprawnienia systemów komunikacyjnych i zmniejszenia ich emisyjności, w szczególności na obszarach przekroczeń norm jakości powietrza, c. promocja systemów komunikacji publicznej w celu zwiększenia jej atrakcyjności, d. rozwój i promocja alternatywnych środków transportu (pieszego, rowerowego i wodnego), e. tworzenie stref ograniczonego ruchu, f. modernizacja systemów oświetlenia ulic przy przebudowie i budowie. 4. W zakresie edukacji: a. edukacja ekologiczna społeczeństwa w kierunku zrównoważonych wzorów konsumpcji oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii, b. promocja w przedsiębiorstwach stosowania zrównoważonych wzorców produkcji, stosowania systemów zarządzania środowiskowego, oraz identyfikacja możliwości ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza, c. szkolenie administratorów budynków i wspólnot mieszkaniowych w zakresie zarządzania energią, d. dla ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń wykorzystywać elementy gospodarki przestrzennej. 31

32 Emisja z gospodarstw domowych Głównymi źródłem tego rodzaju zanieczyszczeń powietrza jest: spalanie paliwa stałego (węgiel, drewno opałowe, ekogroszek), spalanie odpadów w piecach indywidualnych gospodarstw domowych. Emisja komunikacyjna Negatywne oddziaływanie na środowisko niesie ze sobą emisja komunikacyjna, która szczególnie odczuwalna jest w pobliżu dróg charakteryzujących się znacznym natężeniem ruchu kołowego. Na terenie gminy Pruszcz Gdański źródłem emisji komunikacyjnej są: Droga ekspresowa S6: Szczecin Goleniów Nowogard Kołobrzeg Ustronie Morskie Koszalin Sławno Słupsk Lębork Gdynia Gdańsk Straszyn Rusocin, Na terenie gminy miejskiej Pruszcz Gdański źródłem emisji komunikacyjnej są: Droga krajowa 91: Gdańsk Pruszcz Gdański Rusocin Tczew Gniew Warlubie Świecie Chełmno Toruń Piotrków Trybunalski Kamieńsk Radomsko Kłomnice Częstochowa, Drogi wojewódzkie: o 226: Przejazdowo Pruszcz Gdański Mierzeszyn Horniki /ulice: Kopernika, Chopina, Zastawna/ o 227: Pruszcz Gdański - Trutnowy Cedry Małe /ul. Powstańców Warszawy/ Drogi powiatowe: o 2213G ul. Obrońców Westerplatte, o 2214G ul. Prof. Mariana Raciborskiego, o 2215G ul. Obrońców Wybrzeża, o 2243G ul. Juliusza Słowackiego, o 2244G ul. Józefa Konrada Korzeniowskiego, o 2246G ul. Emilii Plater, o 2247G ul. Ildefonsa Gałczyńskiego, Drogi gminne. 32

33 Rysunek 4. Układ dróg na terenie miasta Pruszcz Gdański. źródło: Głównymi zanieczyszczeniami emitowanymi w związku z ruchem samochodowym są: tlenek i dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu, pyły zawierające metale ciężkie, pyły ze ścierania się nawierzchni dróg i opon samochodowych. Dla stanu powietrza atmosferycznego istotne znaczenie ma emisja NO x oraz metali ciężkich. Duże znaczenie ma również tzw. emisja wtórna z powierzchni dróg, która zależy w dużej mierze od warunków meteorologicznych. Komunikacja jest również źródłem emisji benzenu, benzo(a)pirenu oraz innych związków organicznych. Na wielkość tych zanieczyszczeń wpływa stan techniczny samochodów, stopień zużycia substancji katalitycznych oraz jakość stosowanych paliw. Gwałtowny rozwój transportu, przejawiający się wzrostem ilości samochodów na drogach oraz aktualny stan infrastruktury dróg spowodował, iż transport może być uciążliwy dla środowiska naturalnego. 33

34 W przypadku substancji toksycznych emitowanych przez silniki pojazdów do atmosfery, źródła te trudno zinwentaryzować pod kątem emisji zanieczyszczeń, gdyż zwykle nie ma dla nich materiałów sprawozdawczych. Na podstawie znanych wartości średniego składu paliwa, szacowany przeciętny skład spalin silnikowych przedstawiono w tabeli. Tabela 4. Przeciętny skład spalin silnikowych (w % objętościowo). Składnik Silniki benzynowe Silniki wysokoprężne Uwagi Azot nietoksyczny Tlen 0, nietoksyczny Para wodna 3,0 5,5 0,5 4 nietoksyczny Dwutlenek węgla 5, nietoksyczny Tlenek węgla 0,5 10 0,01 0,5 toksyczny Tlenki azotu 0,0 0,8 0,0002 0,5 toksyczny Węglowodory 0,2 3 0,009 0,5 toksyczny Sadza 0,0 0,04 0,01 1,1 toksyczny Aldehydy 0,0 0,2 0,001 0,009 toksyczny źródło: J. Jakubowski Motoryzacja a środowisko W zakresie układów komunikacji kolejowej w obszarze Pruszcza Gdańskiego znajdują się: magistrala kolejowa E 65 (9) Gdańsk Warszawa - Katowice wchodząca w system europejskich linii kolejowych na terenie Polski dwutorowa, linia kolejowa nr 229 Pruszcz Gdański- Kartuzy - Łeba jednotorowa nieczynna, dworzec kolejowy dla obsługi ruchu pasażerskiego. Miasto Pruszcz Gdański jest członkiem Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej, który ma na celu integrację komunikacji na terenie aglomeracji trójmiejskiej. Polega ona na: wprowadzeniu jednolitej taryfy na całym obsługiwanym obszarze, koordynacji różnych środków transportu, optymalizacji rozkładów jazdy, modelowaniu węzłów przesiadkowych. W ramach współpracy ze samorządami lokalnymi Związek jako zadanie statutowe realizuje programowanie lokalnego transportu zbiorowego m.in. w zakresie budowy węzłów integracyjnych typu Park&Ride i Bike&Ride. Emisja lotnicza Na jakość powietrza na terenie miasta mają także wpływ spaliny, którego źródłem są samoloty. W południowej części miasta znajduje się lotnisko wojskowe użytkowane przez 49 Bazę Lotniczą. Na mocy porozumienia z wojskiem z płyty lotniska korzystają również cywilne statki należące do Aeroklubu Gdańskiego i jego członków. Możliwe jest korzystanie z lotniska przez inne cywilne statki powietrzne (nie należące do Aeroklubu Gdańskiego) po spełnieniu odpowiednich procedur. Stwarza to możliwość rozwoju cywilnych form lotnictwa, a także turystycznego ruchu małych samolotów, zwłaszcza w weekendy, kiedy to przestrzeń powietrzna nad Pruszczem Gdańskim jest wykorzystywana wyłącznie do cywilnej działalności lotniczej. Dla lotniska wyznaczono powierzchnie ograniczające generujące ograniczenia w wysokości zabudowy. 34

35 Emisja przemysłowa Miasto Pruszcz Gdański należy do gmin z rozwiniętą strefą inwestycyjną. Położenie jednostki w strefie przygranicznej z aglomeracją trójmiejską sprawia, że jest to atrakcyjny teren dla rozwoju inwestycji gospodarczych. Najważniejszymi podmiotami gospodarczymi działającymi na terenie miasta są: POLSANDERS Sp. z o.o. - produkuje premiksy przemysłowe i farmerskie, koncentraty i mieszanki uzupełniające, zakwaszacze, śruty poekstrakcyjne i dodatki paszowe; AUTOCONSULT S.A. działalność związana z motoryzacją; Rogum Kable Sp. z o.o. - produkcja specjalistycznych przewodów elektrycznych dedykowanych dla różnych branż; Inter Cars S.A. dystrybutor części zamiennych rynku motoryzacyjnego; LPP S.A. przedsiębiorstwo zajmujące się projektowaniem, produkcją i dystrybucją odzieży; BAT Materiały Budowlane hurtownia i market budowlany, materiały budowlane niezbędne do budowy, remontu i wykończenia od fundamentów, aż po dach; ERONTRANS Sp. z o.o. jeden z czołowych, polskich operatorów logistycznych, oferujący kompleksowe rozwiązania w zakresie frachtu drogowego, spedycji morskiej, usług celnych oraz logistyki; Assel usługi produkcji kontraktowej, w tym usługi produkcji elektroniki oraz montażu płytek drukowanych (PCBA), montażu elektromechanicznego i skomplikowanych systemów; BNA Nutrition Animate Sp. z o. o. producent premiksów, mieszanek paszowych uzupełniających, koncentratów i dodatków paszowych; Smurfit Kappa Polska Sp. z o.o. produkcja wielokolorowych opakowań wykrojnikowych i pudeł klapowych głównie dla przemysłu spożywczego, farmaceutycznego, kosmetycznego oraz elektroniki użytkowej; AGC Gdańsk Oddział w Pruszczu Gdańskim produkcja szyb zespolonych do stolarki okiennej; PPU Łężyk produkcja różnej klasy betonu oraz elementów betonowych; Pomorskie Centrum Mięsne K&K dystrybutor mięsa i wędlin na Pomorzu; Crown Packaging Polska Sp. z o.o. Oddział w Pruszczu Gdańskim produkcja opakowań; Cargill Polska Sp. z o.o. firma m.in. pozyskuje, przetwarza i dostarcza producentom żywności oraz pasz zwierzęcych zboża, rośliny oleiste oraz wiele innych towarów, Panattoni Park Gdańsk II centrum logistyczne, Poczta Polska w Pruszczu Gdańskim. Emisja niezorganizowana Do tej kategorii zaliczane są inne niewymienione źródła emisji. Do pozostałych źródeł emisji można zaliczyć np. wypalanie traw, emisję lotnych związków organicznych związanych z lakierowaniem. 35

36 5.1.2 Zaopatrzenie w ciepło, gaz i energię elektryczną System ciepłowniczy 2 W mieście potrzeby cieplne pokrywane są ze źródeł energetyki indywidualnej i zbiorowej zasilających odbiorców za pośrednictwem systemu sieci ciepłowniczych a także poprzez sieć ciepłowniczą eksploatowaną przez spółkę Pruszczańskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze PEC Sp. z o.o., a także sieci ciepłowniczej należącej do ORCHIS Energia Sopot Sp. z o.o. Pruszczańskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze PEC Sp. z o.o. posiada 35 kotłowni o łącznej mocy zainstalowanej ok. 18,79 MW, w tym: Kotłownie gazowo-olejowe pracujące na miejską sieć ciepłowniczą oznaczone symbolami: o K-01 przy ul. 24-go Marca 5 5,58 MW, o K-02 przy ul. Tysiąclecia 16 2,8 MW, o K-03 przy ul. Gen. Władysława Sikorskiego 1,46 MW, o K-04 przy ul. Obrońców Wybrzeża 14 1,15 MW. o K-19 przy ul. Azaliowej 0,720 MW Razem: 11,71 MW. Kotłownie gazowe zlokalizowane pracujące na potrzeby budynków mieszkalnych, w których są zainstalowane o łącznej mocy 5,78 MW. Przedsiębiorstwo posiada również źródło ciepła oraz sieć ciepłowniczą w miejscowości Rotmanka. Z sieci ciepłowniczych zasilane są budynki mieszkalne wielorodzinne będące w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Radunia, TBS-ABK, ZNK, jak również budynki użyteczności publicznej, takie jak: szkoły, przedszkola, urzędy oraz budynki wspólnot mieszkaniowych. Ciepło dostarczane siecią ciepłowniczą wykorzystywane jest do produkcji ciepłej wody użytkowej oraz ogrzewania pomieszczeń. Kotłownia K-03 dostarcza ciepło poprzez sieć ciepłowniczą do 13 budynków wspólnot mieszkaniowych na Osiedlu Komarowo. PEC Sp. z o.o. modernizuje znajdujące się we własnych zasobach kotłownie oraz sieci ciepłownicze. Stan techniczny wszystkich kotłów należących do Przedsiębiorstwa Ciepłowniczego PEC Sp. z o.o. oceniany jest jako dobry i bardzo dobry, co gwarantuje wysoką sprawność wytwarzania ciepła, osiągającą poziom powyżej 93%. W większości kotłowni zainstalowane są układy automatycznej regulacji, które prowadzą ruch technologiczny urządzeń znajdujących się w ww. obiektach. Znaczna część systemu przesyłowego jest zmodernizowana, tzn. wykonana w technologii rur preizolowanych, co wpływa na ograniczenie strat ciepła występujących w procesie jego przesyłania. Wszystkie węzły cieplne należące do Przedsiębiorstwa są wyposażone w układy automatycznej regulacji parametrów centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej oraz urządzenia pomiarowo-rozliczeniowe ciepłomierze ultradźwiękowe. Przedsiębiorstwo ORCHIS Energia Sopot Sp. z o.o. dostarcza ciepło poprzez sieć ciepłowniczą do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej Radunia oraz wspólnot mieszkaniowych zlokalizowanych na Osiedlu Wschód. Roczna produkcja ciepła sieciowego na terenie miasta wynosi ok. 115,0 TJ. 2 Pruszczańskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze PEC Sp. z o.o. 36

37 Sieć gazowa 3 Dostawą gazu na terenie miasta Pruszcz Gdański zajmuje się Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Oddział Pomorski Zakład Gazowniczy w Gdańsku. Źródłem gazu dla miasta Pruszcz Gdański jest stacja redukcyjno-pomiarowa I-ego stopnia Juszkowo o przepustowości Q=35 000Nm 3 /h. Stacja zlokalizowana jest przy granicy administracyjnej miasta, w rozwidleniu torów kolejowych relacji Pruszcz Gdański Kartuzy i drogi do Trąbek Wielkich. Stacja stanowi źródło gazu nie tylko dla Pruszcza Gdańskiego, ale również dla Gdańska, czy Sopotu. Od stacji redukcyjnej Juszkowo prowadzi gazociąg średniego ciśnienia Dn 400 w kierunku Gdańska. Z gazociągu są wyprowadzone dwie, spięte ze sobą, nitki średniego ciśnienia jedna w ul. Raciborskiego o średnicy 225 PE, a druga w pobliżu stacji I o średnicy 150. Obie nitki połączone są ze sobą, a od nich poprowadzone są sieci ś/c na obszar wschodni miasta jedna w ul. Chopina, a druga w ul. Gen. Sikorskiego. Tworzą one układ pierścieniowy poprzez sieć spinającą 100 w ul. Pułaskiego i Słoneczną. Sieć średniego ciśnienia zasila sześć stacji redukcyjno-pomiarowych II-ego stopnia. Ponadto, istnieją trzy punkty redukcyjne gazu. Każdy z punktów posiada przepustowość Q = 60 Nm 3 /h. Z układu miejskich gazociągów o średnim ciśnieniu, poprowadzony jest wzdłuż ul. Grunwaldzkiej rurociąg o przekroju 225 PE zasilający stację redukcyjnopomiarową II zlokalizowaną w Rusocinie, obsługującą sąsiednie wsie. Na terenie miasta istnieje rurociąg średniego ciśnienia o przekroju 225 PE, który stanowi m.in. zasilanie stacji przy ul. Kasprowicza. Energia elektryczna 3 Źródłem zasilania miasta Pruszcz Gdański w energię elektryczną są GPZ-ty 110/15 kv (GPZ-główny punkt zasilania) Pruszcz i Pruszcz Południe. Podstawowymi elementami wiążącymi w/w GPZ - ty z systemem elektroenergetycznym są linie 110 kv, które pracują w układzie zamkniętym sekcjonowanym, a wyprowadzone są ze stacji elektroenergetycznych (SE) 400/110 kv GPZ Gdańsk Błonia i (SE) 400/220/110 kv Gdańsk I w Leźnie. GPZ-ty Pruszcz i Pruszcz Południe zlokalizowane są na terenie Pruszcza Gdańskiego i w bezpośrednim jego sąsiedztwie. Linie 110 kv zasilające są liniami dwutorowymi w większości w wykonaniu napowietrznym, jedynie krótki odcinek linii 110 kv wiążący GPZ Pruszcz Południe z systemem elektroenergetycznym wykonany jest linią kablową 110 kv. Sieć średniego napięcia (SN) Linie średniego napięcia pracują w układzie pierścieniowym otwartym, rozcinane są w odpowiednio dobranych stacjach transformatorowych wyposażonych w rozłączniki lub odłączniki średniego napięcia. Takie układy pracy sieci średniego napięcia pozwalają na: maksymalnie równomierne obciążenie ciągów sieci tworzących pętle, zapewnienie odbiorcom wysokiej pewności zasilania podstawowego, umożliwiają zasilanie drugostronne. Poza siecią będącą na majątku Energa Operator S.A., na terenie miasta dwie stacje transformatorowe będące własnością miasta: Stacja o mocy 400kVA przy Centrum Kultury i Sportu w Pruszczu Gdańskim, Stacja o mocy 250kVA przy ulicy Kasprowicza 16 (przy pływalni). 3 Projekt Założeń do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata

38 5.1.3 Jakość powietrza Zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U poz. 799 tj.), Państwowy Monitoring Środowiska stanowi systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Podstawowym celem monitoringu jakości powietrza jest uzyskanie informacji o poziomach stężeń substancji w powietrzu oraz wyników ocen jakości powietrza. W celu oceny jakości powietrza na terenie województwa pomorskiego wyznaczono 2 strefy: Aglomeracja trójmiejska (kod strefy: PL2201), Strefa pomorska (kod strefy: PL2202). Ocenę jakości powietrza prowadzono w oparciu o wyniki pomiarów prowadzonych w stałych punktach pomiarowych monitoringu środowiska na terenie województwa pomorskiego. Badania obejmowały następujące zanieczyszczenia: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenki azotu, tlenek węgla, ozon, benzen, pył zawieszony PM10 i PM2,5, arsen, kadm, nikiel, ołów, benzo(a)piren. Wykorzystane metody w rocznej ocenie jakości powietrza: Pomiary automatyczne ciągłe prowadzone z zastosowaniem mierników automatycznych uśrednianie do czasu jednej godziny. Metodą tą mierzone są: dwutlenek siarki SO 2, dwutlenek azotu NO 2, tlenek węgla CO, ozon O 3, tlenki azotu NOx, benzen C 6H 6, pył zawieszony PM10 oraz PM2,5. Pomiary manualne prowadzone codziennie lub w sposób systematyczny odpowiedni do metodyk referencyjnych. Obejmują badania zanieczyszczań takich jak: pył PM10, pył PM2,5, metale ciężkie w pyle zawieszonym PM10 (arsen As, nikiel Ni, ołów Pb, Kadm Cd), benzo(a)piren B(a)P w pyle zawieszonym PM10, benzen C 6H 6, dwutlenek siarki SO 2 oraz dwutlenek azotu NO 2. Modelowanie matematyczne opracowane na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach pracy pt. Wspomaganie ocen jakości powietrza z użyciem modelowania w zakresie PM10, PM2,5, SO 2, NO 2, B(a)P dla lat 2015, 2016 i 2017 oraz Wspomaganie systemu oceny jakości powietrza z użyciem modelowania w zakresie ozonu troposferycznego dla lat W ocenie wykorzystano wariant II modelowania stosujący metody łączenia wyników modelowania stężeń zanieczyszczeń z wariantu I (czyli wykorzystującego wyłącznie modelowanie stężeń zanieczyszczeń dla obszaru całego kraju i poszczególnych województw) z wynikami pomiarów ze stacji monitoringu powietrza atmosferycznego. Jak wynika z danych przekazanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, na terenie miasta Pruszcz Gdański nie prowadzono pomiarów dotyczących stanu jakości powietrza, dlatego w celu określenia stanu jakości powietrza kierowano się wynikami dla całej strefy pomorskiej. 38

39 Rysunek 5. Lokalizacja strefy pomorskiej. źródło: Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu Tabela 5.Klasyfikacja stref zanieczyszczeń powietrza Poziom stężeń Klasa strefy zanieczyszczenia Wymagane działania A C nie przekraczający poziomu dopuszczalnego * powyżej poziomu dopuszczalnego * 1. Utrzymanie stężeń zanieczyszczenia poniżej poziomu dopuszczalnego oraz próba trzymania najlepszej jakości powietrza zgodnej ze zrównoważonym rozwojem. 1. Określenie obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych; 2. Opracowanie programu ochrony powietrza POP w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu (jeśli POP nie był uprzednio opracowany); 3. Kontrolowanie stężeń zanieczyszczenia na obszarach przekroczeń i prowadzenie działań mających na celu obniżenie stężeń przynajmniej do poziomów dopuszczalnych. * z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMŚ w sprawie niektórych poziomów substancji w powietrzu. źródło: WIOŚ. 39

40 Wynik oceny strefy pomorskiej za rok 2017, w której położone jest miasto Pruszcz Gdański, wskazuje, że dotrzymane są poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe substancji w powietrzu (klasa A) ustanowione ze względu na ochronę zdrowia dla następujących zanieczyszczeń: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla, ozonu, ołowiu, kadmu, niklu, benzenu, arsenu w pyle zawieszonym PM10, pyłu PM2,5. Przekroczone natomiast zostały dopuszczalne poziomy dla: pyłu PM10, benzo(a)pirenu, ozonu w przypadku celu długoterminowego (2020r.) Zestawienie wszystkich wynikowych klas strefy pomorskiej z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia, zostało przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 6. Wynikowe klasy strefy pomorskiej dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej za 2017r. dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Symbol klasy wynikowej Nazwa strefy SO 2 NO 2 CO C 6H 6 O 3 PM10 Pb As Cd Ni B(a)P PM2,5 strefa A A A A A/D2 C A A A A C A pomorska źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie pomorskim raport za 2017 rok Stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy pomorskiej, ze względu na ochronę roślin, nie zostały przekroczone w przypadku tlenków siarki i azotu, a także ozonu. Zestawienie wszystkich wynikowych klas strefy pomorskiej z uwzględnieniem kryterium ochrony roślin, zostało przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 7. Wynikowe klasy strefy pomorskiej dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej za 2017r. dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin Symbol klasy wynikowej Nazwa strefy SO 2 NO 2 O 3 strefa pomorska A A A/D2 źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie pomorskim raport za 2017 rok Jak wynika z oceny jakości powietrza w województwie pomorskim w roku 2017, na terenie strefy pomorskiej, stwierdzono występowanie w ciągu roku, ponadnormatywnej ilości przekroczeń dopuszczalnego średniodobowego stężenia pyłu zawieszonego PM10, a także przekroczenie wartości docelowej stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu w pyle PM10 oraz niedotrzymane poziomy dla ozonu w przypadku celu długoterminowego (2020r.). 40

41 Wyniki oceny stężeń zanieczyszczeń w powietrzu występujących w 2017r. na obszarze strefy pomorskiej, uwzględniające kryterium ochrony roślin, nie wykazały przekroczeń stanu dopuszczalnego poza niedotrzymaniem poziomu dla ozonu w przypadku celu długoterminowego (2020r.). Osiągnięcie poziomu celu długoterminowego zawartości ozonu w powietrzu, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dz.U poz. 799 tj.) winno być jednym z celów wojewódzkiego programu ochrony środowiska. Zgodnie z art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska dla wszystkich stref, w których stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych i docelowych (strefy w klasie C) należy opracować programy ochrony powietrza, mające na celu osiągnięcie ww. poziomów substancji w powietrzu. Należy pamiętać, iż powyższe wyniki oceny obejmują całą strefę pomorską i są wartościami uśrednionymi dla jej obszaru. Programu Ochrony Powietrza (POP) 4 Uchwała Nr 353/XXXIII/17 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 marca 2017 roku w sprawie określenia aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu. Głównym celem POP jest poprawa jakości życia mieszkańców województwa pomorskiego, w tym miasta Pruszcz Gdański, poprzez wskazanie i wdrożenie działań zmierzających do ograniczenia negatywnego wpływu zanieczyszczeń powierza. Aby cel ten został zrealizowany, niezbędne jest osiągnięcie dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu. Program stanowi aktualizację do przyjętego uchwałą Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r. w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej związana jest z weryfikacją kierunków poprawy jakości powietrza w oparciu o aktualne dane, zmienione uregulowania prawne, finansowe i organizacyjne oraz doświadczenia płynące z dotychczasowego procesu ograniczania emisji zanieczyszczeń. Dokument został oparty na analizach dla roku 2015 jako roku bazowego natomiast realizacja zaplanowana jest do roku Potrzeba aktualizacji Programu wynika wprost z ustawy Prawo ochrony środowiska, która wskazuje na konieczność aktualizacji programów ochrony powietrza co 3 lata, w przypadku występowania przekroczeń standardów jakości powietrza. Na terenie strefy w dalszym ciągu występują przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 oraz poziomów docelowych benzo(a)pirenu. 4 Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu 41

42 Realizacja działań zmierzających do ograniczenia emisji z indywidualnych systemów grzewczych W miastach i gminach strefy pomorskiej, w których stwierdzono przekroczenie poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu oraz dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10 konieczne jest prowadzenie systemowych działań prowadzących do redukcji emisji zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych, tzw. niskiej emisji. Działania takie wskazane również zostały w KPOP w ramach kierunku Rozwój i upowszechnienie technologii sprzyjających poprawie jakości powietrza. Podstawowymi działaniami wskazanymi do realizacji na terenie całej strefy pomorskiej są: 1. Realizacja uchwały wdrażającej zachęty finansowe mobilizujące do zmiany ogrzewania z niskosprawnych kotłów, pieców i palenisk zasilanych paliwem stałym na źródła niskoemisyjne poprzez podłączenie do sieci ciepłowniczej, zastąpienie kotłów węglowych urządzeniami opalanymi gazem lub wymianę na urządzenia zasilane paliwami stałymi spełniające wymagania klasy 5 normy PN-EN 303:5/ Ograniczenie wtórnej emisji z dróg w miastach strefy pomorskiej. 3. Rozwój sieci gazowych w celu umożliwienia większej liczbie ludności wykorzystania tego niskoemisyjnego paliwa. 4. Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie przewietrzania miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych (nasadzanie drzew i krzewów). 5. Działania prewencyjne na poziomie wydawania decyzji z zakresu przepisów ochrony środowiska Uwzględnianie konieczności ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza, szczególnie pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu, na etapie wydawania decyzji środowiskowych. 6. Działania promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje). 7. Kontrola gospodarstw domowych w zakresie przestrzegania zakazu spalania odpadów. 8. Kontrola spalania pozostałości roślinnych z ogrodów na powierzchni ziemi. 9. Kontrola przestrzegania zakazu wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów. 42

43 Raport z pomiarów stężeń masowych frakcji PM10 i PM2,5 pyłu zawieszonego w powietrzu na osiedlach mieszkaniowych Wschód i Nad Radunią w Pruszczu Gdańskim w sezonie grzewczym i po sezonie grzewczym. W ramach umowy z Urzędem Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański Narodowe Centrum Badań Jądrowych wykonało pomiary stężeń masowych frakcji PM10 i PM2,5 pyłu zawieszonego w powietrzu na dwóch Osiedlach mieszkaniowych Wschód i Nad Radunią w Pruszczu Gdańskim w dwóch sezonach: w sezonie grzewczym w okresie listopad i grudzień 2015 i po sezonie grzewczym w czerwcu 2016 roku. Sezon grzewczy Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że dopuszczalne dobowe PM10 (50 µg/m 3 ) było przekroczone jeden raz na Osiedlu Wschód i dwa razy na Osiedlu Nad Radunią. W przeprowadzonych pomiarach odnotowano wysokie stężenia PM2,5 powyżej 25 µg/m 3 zarówno na Osiedlu Wschód jak i na Osiedlu Nad Radunią. Po sezonie grzewczym Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że dopuszczalne dobowe PM10 nie było przekroczone na obu osiedlach. Wyższe stężenia PM10 rejestrowano na Osiedlu Wschód. W przeprowadzonych pomiarach odnotowano bardzo niskie dobowe stężenie PM2,5 poniżej 20 µg/m 3, zarówno na Osiedlu Wschód jak i Osiedlu Nad Radunią. Przeprowadzone oszacowania niskiej emisji z obu osiedli, mimo wykonania dokładnych pomiarów stężeń PM10, dają wyniki przybliżone, ponieważ w trakcie ich trwania wystąpiły nietypowe dla każdego z sezonów warunki atmosferyczne. Większość pomiarów stężeń PM10 w sezonie grzewczym przeprowadzono przy dodatnich temperaturach powietrza atmosferycznego powyżej +5 C. w tych warunkach urządzenia grzewcze w budynkach jedno lub kilku rodzinnych nie pracowały przy pełnym obciążeniu. Pełne ich obciążenie wystąpiło przy ujemnych dwucyfrowych temperaturach powietrza. Z drugiej strony w czasie trwania pomiarów PM10 w sezonie grzewczym wiały silne wiatry z prędkościami do 7 m/s, co prowadziło do rozrzedzenia zanieczyszczeń pyłowych. Dodatkowo padały obfite deszcze. 43

44 5.1.4 Odnawialne Źródła Energii (OZE) Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na energię a przy jednoczesnym wyczerpywaniu się zasobów konwencjonalnych wzrasta zainteresowanie alternatywnymi sposobami pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Energia odnawialna jest to energia pochodząca z naturalnych, powtarzających się procesów przyrodniczych, uzyskiwana z odnawialnych niekopalnych źródeł energii (energia: wody, wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalna, fal, prądów i pływów morskich, oraz energia wytwarzana z biomasy stałej, biogazu i biopaliw ciekłych). Odnawialne źródło energii to natomiast źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych. Biomasa Biomasę stanowią organiczne, niekopalne substancje o pochodzeniu biologicznym, które mogą być wykorzystywane w charakterze paliwa do produkcji ciepła lub wytwarzania energii elektrycznej. Do najważniejszych rodzajów tego typu paliw należą: drewno, słoma i odpady pochodzące z produkcji rolniczej, odpady organiczne, oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce, osady ściekowe, rośliny szybko rosnące, takie jak: o wierzba wiciowa, o miskant olbrzymi (trawa słoniowa), o słonecznik bulwiasty, o ślazowiec pensylwański, o rdest sachaliński. Biomasa jest obecnie źródłem energii o największym potencjale. Udział paliw takich jak słoma, drewno czy wierzba energetyczna w bilansie energetycznym kraju systematycznie wzrasta. Po odliczeniu areału upraw do celów spożywczych oraz upraw na potrzeby produkcji komponentów biopaliw, ostateczna powierzchnia możliwa do wykorzystania pod uprawy substratów energetycznych na terenie kraju wynosi około tys. ha. Wykorzystywanie biomasy w celu pozyskiwania energii należy prowadzić w sposób przemyślany i zrównoważony, gdyż zgodnie z prognozami Agencji Ochrony Środowiska zaorywanie ziemi pod uprawy roślin energetycznych może przyczynić się do większej produkcji CO 2 do roku 2030 niż preferowane dotychczas spalanie paliw kopalnych. Jak wynika z prowadzonych badań, najbardziej sprzyjające środowisku jest pozyskiwanie energii z odpadów drewna. Uprawa roślin energetycznych niesie ze sobą ryzyko niebezpieczeństwa biologicznego, polegającego na niekontrolowanym rozprzestrzenianiu się gatunków obcych. Podczas produkcji energii z biomasy, należy także pamiętać o niskoemisyjnym sposobie jej produkcji. Teren miasta z uwagi na jej czysto miejski charakter nie jest obszarem preferowanym do rozwoju energetyki na bazie biomasy stałej. Szacuje się, iż udział biomasy (drewna) w bilansie energetycznym miasta wynosi około 12%. 44

45 Energia wiatru Energię wiatru stanowi energia kinetyczna wiatru wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej w turbinach wiatrowych. Potencjał elektrowni wiatrowych jest określany przez możliwości generowania przez nie energii elektrycznej. Tereny o korzystnym potencjale wyznacza się na podstawie badań kierunku, siły oraz częstotliwości występowania wiatrów. Na tej podstawie sporządzono strefy energetyczne wiatru oraz podzielono powierzchnię kraju zgodnie z potencjałem energetycznym. Według IMGW obszar Polski można podzielić na 5 stref energetycznych warunków wiatrowych: Strefa I wybitnie korzystna, Strefa II bardzo korzystna, Strefa III korzystna, Strefa IV mało korzystna, Strefa V niekorzystna. Zgodnie z podziałem wprowadzonym przez Ośrodek Meteorologii IMGW, teren miasta leży w strefie I wybitnie korzystnej. Poniższy rysunek przedstawia podział terytorium Polski na strefy energetyczne wiatru. Rysunek 6.Strefy energetyczne warunków wiatrowych. źródło: imgw.pl 45

46 Obecnie na terenie gminy nie funkcjonuje żadna farma wiatrowa i nie planuje się budowy takowych w najbliższych latach. Planując tego typu inwestycję należy wziąć pod uwagę uwarunkowania przyrodnicze, techniczne, środowiskowe (przede wszystkim formy ochrony przyrody oraz obszary cenne przyrodniczo), prawne, ekonomiczne oraz społeczne. Ograniczenia rozwoju energetyki wiatrowej Potencjał techniczny rozwoju energetyki wiatrowej uwzględnia istniejące ograniczenia wynikające z: Przepisów prawnych, Występowaniem form ochrony przyrody, Występowaniem korytarzy ekologicznych, Ryzyka wystąpienia konfliktów społeczno środowiskowych. Wykorzystanie energii wiatru do produkcji energii elektrycznej i związane z nim uciążliwości wiążą się z ryzykiem konfliktów społecznych, których głównym powodem jest lokalizacja farm wiatrowych. Największy wpływ na potencjał wykorzystania energii wiatru w województwie ma ustalenie wielkości strefy buforowej dla lokalizacji farm wiatrowych. Wpływ na faunę Użytkowanie farm wiatrowych, może wpływać negatywnie na awifaunę poprzez: Utratę lub fragmentację istniejących siedlisk, Zmianę dotychczasowych wzorców wykorzystania terenów, Prawdopodobieństwem śmiertelnych zderzeń z elementami wiatraków, Tworzenie efektu bariery. Na chiropterofaunę poprzez: Utraty tras przelotu, Zmiany tras przelotu, Śmiertelne kolizje, Utratę miejsc żerowania lub kryjówek. Użytkowanie turbin generuje hałas mechaniczny (emitowany przez przekładnię i generator) oraz szum aerodynamiczny generowany przez obracające się łopaty wirnika. W związku z tym zaleca się, aby podczas budowy instalacji służących do pozyskiwania energii z energii wiatru: Dobrze dobrać lokalizację inwestycji, ograniczyć do minimum negatywne oddziaływanie na awifaunę oraz chiropterofaunę, Prace budowlane prowadzić poza okresem lęgowym ptaków, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt zabrania się niszczenia siedlisk i ostoi oraz gniazd gatunków chronionych, natomiast terminy i sposoby wykonywania prac budowlanych muszą być dostosowane w sposób umożliwiający zminimalizowanie ich wpływu na biologię poszczególnych gatunków i ich siedliska. 46

47 Energia geotermalna Energia geotermalna jest to energia cieplna pozyskiwana z głębi ziemi i stosowana głównie w celach grzewczych. Ciepłe wody o wyższej temperaturze zdatne są do produkcji energii elektrycznej, pozostałe z powodzeniem stosowane się w ciepłownictwie, rolnictwie czy do celów rekreacyjnych. Oszacowanie potencjału energii geotermalnej wiąże się z koniecznością kosztownych odwiertów próbnych. Na podstawie prowadzonych aktualnie wstępnych analiz można stwierdzić, iż budowa instalacji geotermalnych na terenie gminy nie jest aktualnie uzasadniona. Warto jednak zaznaczyć, iż dopuszcza się możliwość wykorzystania energii wód podskórnych i ciepła ziemi przy zastosowaniu indywidualnych pomp ciepła. Rysunek 7.Mapa temperatury na głębokości 2000 metrów pod powierzchnią terenu. źródło: Szewczyk 2010, Państwowy Instytut Geologiczny 47

48 Energia słońca Energia promieniowania słonecznego wykorzystywana jest w dwojaki sposób: do produkcji energii elektrycznej bądź ciepła. Ciepło może być pozyskiwane w sposób bierny poprzez nagrzewanie pomieszczeń bezpośrednim promieniowaniem bądź poprzez systemy cieczowych lub powietrznych kolektorów słonecznych służących ogrzewaniu mieszkań, podgrzewaniu wody użytkowej itp. Konwersja promieniowania na prąd elektryczny odbywa się natomiast poprzez zastosowanie ogniw fotowoltaicznych bądź elektrowni termicznych. W strefie klimatycznej, w której leży Polska produkcja energii elektrycznej na szerszą skalę przy pomocy ogniw fotowoltaicznych jest nieopłacalna. Natomiast zastosowanie kolektorów słonecznych może okazać się zasadne już nawet w przypadku użytkowania przez pojedyncze gospodarstwa domowe, w zależności od stopnia zapotrzebowania na ciepłą wodę. Poniższe rysunki przedstawiają dwa najważniejsze czynniki wpływające na opłacalność inwestycji związanych z wykorzystaniem energii słonecznej. Rysunek 8.Średni czas nasłonecznienia w ciągu roku na terenie Polski. źródło: imgw.pl 48

49 Rysunek 9. Mapa nasłonecznienia Polski. źródło: cire.pl Gmina Miejska Pruszcz Gdański zlokalizowana jest w strefie gdzie średnioroczna suma promieniowania słonecznego wynosi 900 kwh/m 2. Nasłonecznienie na terenie całego miasta szacowane jest na h/rok. Opisane powyżej warunki panujące na terenie miasta określane są jako mało korzystne, jednak dają możliwość wykorzystywania energii promieniowania słonecznego do podgrzewania wody użytkowej w budynkach mieszkalnych. Negatywne oddziaływanie na środowisko w przypadku budowy farm fotowoltaicznych dotyczyć będzie głównie dzikich gatunków ptaków oraz owadów. Skala tego oddziaływania, zależna będzie w od lokalizacji inwestycji fotowoltaicznych. W przypadku ptaków zajmowanie terenów rolniczych skutkować będzie bezpośrednią utratą siedlisk lęgowych, głównie dla gatunków gniazdujących na ziemi. Skala problemu będzie mniejsza w przypadku pól uprawnych lub ugorów, natomiast większa w przypadku różnego rodzaju łąk, które charakteryzują się znacznie większą różnorodnością awifauny lęgowej. 49

50 Negatywne oddziaływanie może mieć miejsce także w przypadku gdy farmy fotowoltaiczne tworzone będą w sąsiedztwie obszarów mokradłowych lub zbiorników wodnych. Wynika to z faktu, iż na obszarach tych można spodziewać się gniazdowania znacznie większej liczby gatunków ptaków. Należy pamiętać, iż dochodzić tu może także do kolizji ptaków z panelami fotowoltaicznymi, które w skutek odbicia lustrzanego mogą imitować taflę wody. Negatywne oddziaływanie może być także wynikiem konieczności odprowadzenia pozyskanej energii. Tworzenie nowych linii energetycznych na obszarach intensywnie wykorzystywanych przez ptaki może doprowadzić do zwiększenia ich śmiertelności będącej wynikiem kolizji z elementami linii lub porażeniem prądem. Budowa instalacji przyczyni się do zmiany krajobrazu. W związku z powyższym, zaleca się, aby podczas tworzenia farm fotowoltaicznych: Dobrze dobrać lokalizację inwestycji, Stosować panele fotowoltaiczne, które wyposażone są w warstwy antyrefleksyjne, Prace budowlane prowadzić poza okresem lęgowym ptaków, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Ministra z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt zabrania się niszczenia siedlisk i ostoi oraz gniazd gatunków chronionych, natomiast terminy i sposoby wykonywania prac budowlanych muszą być dostosowane w sposób umożliwiający zminimalizowanie ich wpływ na biologię poszczególnych gatunków i ich siedliska, Odpowiednio planować przebieg linii energetycznych, w celu zminimalizowania śmiertelności ptaków w wyniku porażenia prądem lub kolizji z liniami energetycznymi Energia cieków wód powierzchniowych Potencjalna i kinetyczna energia cieków wód powierzchniowych wykorzystywana jest do wytwarzania energii w elektrowniach wodnych. Potencjał energii wodnej zależny jest spadu i przepływu. Przepływy ze względu na dużą zmienność w czasie muszą być przyjęte na podstawie wieloletnich obserwacji dla przeciętnego roku przy średnich warunkach hydrologicznych. Spad określany jest jako iloczyn spadku i długości na danym odcinku rzeki. Rzeczywiste możliwości wykorzystania zasobów wodnych są znacznie mniejsze. Do energii odnawialnej zalicza się tylko i wyłącznie produkcję energii elektrycznej w elektrowniach na dopływie naturalnym (przepływowych). Planując tego typu inwestycję należy wziąć pod uwagę uwarunkowania przyrodnicze (ocena zasobów przez IMGW, warunków geomorfologicznych i geologicznych), techniczne (tryb pracy elektrowni, specyfikacja techniczna turbin, wydajność, środowiskowe (przede wszystkim formy ochrony przyrody: obszary Natura 2000, prawne (pozwolenie wodnoprawne zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego), ekonomiczne oraz społeczne (np. turystyka). Obecnie na terenie miasta funkcjonują 2 elektrownie wodne: Niewielka elektrownia wodna Pruszcz I o mocy 100 kw usytuowana w rozwidleniu rzeki Raduni powstała w roku Teren elektrowni ma powierzchnię 0,0536 ha. Zlokalizowany jest na nim budynek elektrowni z upustem bocznym i kanał dopływowy. W roku 2005 na jednym z jazów hydrowęzła uruchomiona została elektrownia Pruszcz II o mocy 250 kw. Jest to bezobsługowa, nowoczesna elektrownia z turbiną rurową, ze średnim przepływem na poziomie 5,72 m 3 /s. Średnia roczna produkcja energii elektrycznej elektrowni Pruszcz II wynosi ok. 1,2 GWh. 50

51 Biogaz Biogaz to paliwo gazowe otrzymywane w procesie fermentacji metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, z wyłączeniem gazu pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów. Biogaz powstaje w wyniku fermentacji metanowej ścieków. Przyjmuje się, iż ze 100 m 3 osadu o zawartości suchej masy na poziomie 5% można uzyskać od 10 do 30 m 3 gazu, który może być wykorzystany do produkcji energii cieplnej, elektrycznej, do napędzania pojazdów bądź przesyłany wprost do sieci gazowej Analiza SWOT J A K OŚĆ POWIETRZ A SILNE STRONY 1. Opracowany i wdrożony Plan Gospodarki Niskoemisyjnej. 2. Niewielki stopień zanieczyszczenia powietrza. 3. Położenie miasta w wybitnie korzystnej strefie energetycznej warunków wiatrowych. SZANSE 1. Stopniowe zastąpienie ogrzewania węglowego, bardziej nowoczesnym systemem (w tym OZE). 2. Modernizacja kotłowni opartych na spalaniu węgla. 3. Termomodernizacja budynków na terenie miasta. 4. Tworzenie ścieżek rowerowych. 5. Edukacja ekologiczna mieszkańców ze szczególnym naciskiem na zagadnienia dotyczące nielegalnego spalania odpadów komunalnych. SŁABE STRONY 1. Przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń w zakresie: wartości docelowej stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu w pyle PM10, Ilości przekroczeń dopuszczalnego średniodobowego stężenia pyłu zawieszonego PM Ogrzewania budynków starymi kotłami nie spełniającymi norm emisji zanieczyszczeń. 3. Spalanie śmieci w domowych kotłach. ZAGROŻENIA 1. Zanieczyszczenie powietrza wynikające z tzw. niskiej emisji, w tym spalania odpadów komunalnych w piecach domowych. 2. Wzrost natężenie ruchu pojazdów samochodowych szlakami komunikacyjnymi przebiegającymi przez teren miasta. 3. Brak wystarczających środków finansowych na inwestycje związane z ochroną powietrza. 4. Zanieczyszczenia powietrza pochodzące spoza obszaru miasta (przede wszystkim z miasta Gdańska). 51

52 5.2. Zagrożenia hałasem Stan wyjściowy Hałas definiuje się jako wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego oddziałujące na organizm ludzki. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U poz. 799 tj.), podstawowe pojęcia z zakresu ochrony przed hałasem są następujące: emisja - wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio energie do powietrza, wody lub ziemi, związane z działalnością człowieka (takie jak hałas czy wibracje), hałas - dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do Hz, poziom hałasu - równoważny poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db). Oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U poz. 799 tj.). W rozumieniu ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności na utrzymaniu poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie, oraz zmniejszeniu poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. W związku ze stwierdzoną uciążliwością akustyczną hałasów komunikacyjnych Państwowy Zakład Higieny opracował skalę subiektywnej uciążliwości zewnętrznych tego rodzaju hałasów. Zgodnie z dokonaną klasyfikacją uciążliwość hałasów komunikacyjnych zależy od wartości poziomu równoważnego LAeq 5 i wynosi odpowiednio: mała uciążliwość LAeq< 52 db średnia uciążliwość 52 db<laeq< 62 db duża uciążliwość 63 db<laeq< 70 db bardzo duża uciążliwość LAeq> 70 db Źródła hałasu Hałas drogowy Kryteria dopuszczalności hałasu drogowego określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2014, poz. 112). Dla rodzajów terenu, wyróżnionych ze względu na sposób zagospodarowania i pełnione funkcje (tj. tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny szpitali, szkoły, tereny rekreacyjno wypoczynkowe i uzdrowiska), ustalono dopuszczalny równoważny poziom hałasu LAeqD w porze dziennej i LAeqN w porze nocnej. Podstawą określenia dopuszczalnej wartości poziomu równoważnego hałasu dla danego terenu jest zaklasyfikowanie go do określonej kategorii, o wyborze której decyduje sposób jego zagospodarowania. Dla hałasu drogowego, dopuszczalne wartości poziomów hałasu wynoszą w porze dziennej w zależności od funkcji terenu od 50 do 65 db, w porze nocnej db. Dopuszczalne poziomy hałasu, w zależności od przeznaczenia terenu, zestawiono w tabeli poniżej. 5 LAeq równoważny poziom hałasu 52

53 Tabela 8. Dopuszczalne poziomy hałasu w zależności od przeznaczenia terenu. Dopuszczalny poziom hałasu w db Przeznaczenie terenu a) Obszary A ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży** c) Tereny domów opieki d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi c) Tereny rekreacyjnowypoczynkowe poza miastem d) Tereny zabudowy zagrodowej Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców *** Drogi lub linie kolejowe* LAeq D 6 przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom LAeq N 7 przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu LAeq D przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym LAeq N przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy * Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. ** W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. *** Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych 6 LAeg D równoważny poziom hałasu: w porze dziennej 7 LAeg N - równoważny poziom hałasu w porze nocnej 53

54 Zagrożenie dla środowiska na terenie miasta stanowi występowanie ponadnormatywnego hałasu pochodzenia komunikacyjnego, przy czym o pogorszeniu się klimatu akustycznego decyduje głównie hałas drogowy, związany z intensywnym rozwojem motoryzacji. Na terenie gminy Pruszcz Gdański źródłem emisji komunikacyjnej są: droga ekspresowa S6, DK 91, DW 226 i DW 227. Ciągły wzrost ilości pojazdów, zarówno osobowych, jak i ciężarowych, powoduje adekwatny wzrost hałasu w środowisku. Liczba zarejestrowanych samochodów osobowych nieustannie wzrasta. Monitoring WIOŚ Celem Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) jest uzyskanie danych i ich ocena oraz obserwacja zmian stanu środowiska, w tym stanu akustycznego. Uzyskane informacje służą zapewnieniu ochrony przed hałasem, realizowanej przez poprawne planowanie przestrzenne oraz instrumenty ochrony środowiska, takie jak mapy akustyczne, programy ochrony przed hałasem oraz rozwiązania techniczne zmierzające do zminimalizowania oddziaływania źródła hałasu (np. budowa ekranów akustycznych, wałów ziemnych, zakładanie pasów zieleni). Na terenie województwa pomorskiego, niezmiennie od kilku lat decydujące znaczenie dla odczuwania uciążliwości hałasowej ma hałas komunikacyjny, tj. dźwięki powstające w związku z komunikacją, głównie samochodową, rosnącym ruchem lotniczym oraz, w mniejszym stopniu, ruchem kolejowym. Na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U poz. 799 tj.), Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska dokonują oceny klimatu akustycznego na terenach miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tysięcy oraz na terenach położonych przy drogach o natężeniu ruchu poniżej 3 mln pojazdów w ciągu roku (8200 pojazdów na dobę). Dla pozostałych obszarów istnieje obowiązek wykonywania map akustycznych, przy czym: dla aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy, obowiązek wykonania map spoczywa na staroście (prezydencie miasta na prawach powiatu), dla dróg publicznych o średniorocznym natężeniu ruchu powyżej 3 mln pojazdów oraz linii kolejowych o natężeniu ruchu powyżej 30 tys. pociągów rocznie, obowiązek wykonania map spoczywa na zarządcach danych odcinków dróg i linii kolejowych. Mapy akustyczne sporządza się co 5 lat. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku w 2015 roku wykonał pomiary hałasu drogowego obejmujące m.in. miasto Pruszcz Gdański. Badania dla miasta były wykonane na wniosek mieszkańców w związku z uciążliwym hałasem komunikacyjnym. Badania wykraczały poza obowiązek zapisany w Wojewódzkim Programem Monitoringu Środowiska. Pomiary hałasu zostały wykonane zgodnie z referencyjną metodyką wykonywania okresowych pomiarów poziomu hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i linii tramwajowych oraz kryteriami lokalizacji punktów pomiarowych, która stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz.U. z 2011 r., poz. 824). 54

55 Tabela 9. Hałas drogowy - wyniki pomiarów wskaźników krótkookresowych dla pory dnia i pory nocy w innych miejscowościach badanych w 2015r. Miejscowość Pruszcz Gdański Lokalizacja punktu pomiarowego ul. Bartosza Głowackiego 2 Świńcz Świńcz 3/4 Żukczyn ul. Czeremchowa 3 Źródło emisji hałasu ul. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego - droga powiatowa nr 2247G droga wojewódzka nr 226 (DW226) - Świńcz autostrada A1 - odcinek między węzłem Rusocin a węzłem Stanisławie Wyniki pomiarów [db] Wartość dopuszczalna [db] Wielkość przekroczenia [db] L Aeq D L Aeq N L Aeq D L Aeq N L Aeq D L Aeq N 53,2 43, ,8 54, ,8-51,7 51, źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2015 roku Powyższe wyniki wskazują, że wzdłuż ulicy Bartosza Głowackiego nie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w porze dziennej i nocnej. Przekroczenia wystąpiły natomiast w miejscowości Świńcz (sąsiadującej z miastem Pruszcz Gdański), przez którą przebiega droga wojewódzka nr 226 prowadząca do miasta. Należy założyć wysoce prawdopodobne występowanie ponadnormatywnych poziomów hałasu na odcinkach dróg o zwiększonym natężeniu ruchu pojazdów kołowych w mieście Pruszcz Gdański, czyli wzdłuż drogi ekspresowej S6 oraz głównych ulic miasta: ul. Grunwaldzkiej (DK 91), ul. Raciborskiego, ul. Chopina (DW 226), ul. Kopernika (DW 226), ul. Powstańców Warszawy (DW 227) Lokalizację punktów pomiarowych hałasu drogowego w 2015r. przedstawiono na rysunku. 55

56 Rysunek 10. Lokalizacja punktów pomiarowych hałasu drogowego w 2015r. Monitoring GDDKiA Drogi o natężeniu ruchu pojazdów w skali roku mogą powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach. Dla obszarów tych niezbędne jest utworzenie map akustycznych. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zobligowana jest jako zarządca dróg do opracowywania tego typ map. W 2012 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad opracowała dokument pn.: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5). Badano stan warunków akustycznych m.in. przy drodze krajowej nr 91 oraz drodze ekspresowej S6 na terenie miasta Pruszcz Gdański. Analizie na terenie powiatu gdańskiego poddano 11 odcinków dróg, w tym: odcinki drogi krajowej nr 91, odcinki drogi krajowej nr 7, odcinki drogi ekspresowej S6 oraz odcinek autostrady A1. Badane odcinki położone na terenie miasta Pruszcz Gdański zostały przedstawione w tabeli. 56

57 Tabela 10. Zestawienie odcinków dróg położonych w graniach miasta Pruszcz Gdański wraz z kilometrażem, długością oraz powierzchnia obszaru objętego opracowaniem Nr drogi Nazwa odcinka Km początku Km końca Długość odcinka [km] Powierzchnia obszaru analizy [km 2 ] 91 GDAŃSK-PRUSZCZ GD. 16,700 18,706 2,006 3, PRUSZCZ GD. /PRZEJŚCIE/ 18,706 21,373 2,667 4,267 S6 WĘZEŁ RUSOCIN-ŁĘGOWO 348, ,307 0,446 0,713 źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) Lokalizację odcinków poddanych badaniom klimatu akustycznego w obrębie całego powiatu gdańskiego przedstawiono na poniższym rysunku. Rysunek 11. Lokalizacja analizowanych odcinków dróg krajowych na terenie powiatu gdańskiego. źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) 57

58 Mapę emisji hałasu w ciągu całej doby na terenie miasta Pruszcz Gdański przedstawiono na poniższym rysunku. Rysunek 12. Mapa emisji hałasu w ciągu całej doby. źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) Tabela 11. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik LDWN - powiat gdański. powiat gdański Wskaźnik L DWN < 5 db 5-10 db db db >20dB przekroczenie wartości dopuszczalnych Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] Liczba lokali mieszkalnych w danym zakresie [szt.] niedobry 58 Stan warunków akustycznych zły bardzo zły 1,218 0,695 0,305 0,103 0, Liczba zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [os.] źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5)

59 Tabela 12. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik LN - powiat gdański. powiat gdański Wskaźnik L N < 5 db 5-10 db db db >20dB przekroczenie wartości dopuszczalnych Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] Liczba lokali mieszkalnych w danym zakresie [szt.] niedobry Stan warunków akustycznych zły bardzo zły 1,442 0,918 0,377 0,141 0, Liczba zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [os.] źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) Tabela 13. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik LDWN powiat gdański. Wskaźnik L DWN powiat gdański Poziomy dźwięku w środowisku < 5 db 5-10 db db db >20dB Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] Liczba lokali mieszkalnych w danym zakresie [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [os.] Liczba narażonych na hałas przekraczający dopuszczalną wartość LDWN=55dB w danym zakresie [os.] Liczba narażonych na hałas przekraczający dopuszczalną wartość LDWN=60dB w danym zakresie [os.] źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) Tabela 14. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik LN powiat gdański. Wskaźnik L DWN powiat gdański Poziomy dźwięku w środowisku < 5 db 5-10 db db db >20dB Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie [km 2 ] Liczba lokali mieszkalnych w danym zakresie [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [os.] 5,237 3,374 1,845 0,907 0, Liczba narażonych na hałas przekraczający dopuszczalną wartość LDWN=50dB w danym zakresie [os.] źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) 59

60 Jak wynika z tabel, ruch komunikacyjny na drogach krajowych w obrębie powiatu gdańskiego, niesie ze sobą ryzyko przekroczenia dopuszczalnych norm emisji hałasu. Poniżej przedstawiono w formie graficznej emisję hałasu na terenie miasta Pruszcz Gdański, przy DK 91 oraz S6 z uwzględnieniem wskaźnika LDWN oraz LN. Na mapie wskazano także liczbę mieszkańców narażonych na poszczególne zakresy natężenia dźwięku. Rysunek 13. Mapa rozmieszczenia ludności eksponowanej na hałas w ciągu całej doby. źródło: Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego (zadanie 5) LN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku, rozumianych jako przedział czasu od godz do godz (wskaźnik hałasu dla pory nocnej). LDWN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem: pory dnia, rozumianej jako przedział czasu od godz do godz ; pory wieczoru, rozumianej jako przedział czasu od godz do godz ; pory nocy, rozumianej jako przedział czasu od godz do godz

61 Program ochrony środowiska przed hałasem na lata z perspektywą na lata następne dla terenów poza aglomeracjami w województwie pomorskim, położonych wzdłuż odcinka drogi krajowej nr 91 Gdańsk - Czarlin, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 756/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 roku Na rysunku poniżej przedstawiono lokalizację odcinka drogi krajowej Nr 91 objętego zakresem opracowania. Rysunek 14. Lokalizacja odcinka drogi krajowej nr 91 Odcinek Gdańsk - Czarlin. źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem na lata z perspektywą na lata następne dla terenów poza aglomeracjami w województwie pomorskim, położonych wzdłuż odcinka drogi krajowej nr 91 Gdańsk - Czarlin, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN 61

62 Zgodnie z opracowanymi w 2013r. mapami akustycznymi dla dróg o natężeniu ruchu powyżej 3 milionów pojazdów dla terenów położonych wzdłuż odcinka drogi krajowej nr 91 Gdańsk - Czarlin, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN opracowano program ochrony środowiska przed hałasem. Program ten wskazuje odcinki na których występują przekroczenia długookresowego średniego poziomu dźwięku LDWN i LN na terenach podlegających ochronie akustycznej, zlokalizowanych w sąsiedztwie analizowanej drogi krajowej nr 91 oraz nadają priorytet z jakim powinny zostać podjęte działania mające na celu ograniczenie poziomu hałasu. Zakres naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku pochodzącego od ruchu pojazdów na terenie miasta przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 15. Tereny zagrożone hałasem zlokalizowane w sąsiedztwie analizowanego odcinka drogi krajowej Nr 91 objęte opracowaniem programu ochrony środowiska przed hałasem. Lp. Nazwa odcinka Orientacyjny kilometraż od do Strona drogi Maksymalna wartość przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu wyrażonych wskaźnikiem LDWN i LN Priorytet L 10 db niski 2. Gdańsk P 5 db niski Pruszcz 3. Gdański P powyżej 10 db wysoki L +P powyżej 10 db wysoki 5. Pruszcz L +P powyżej 10 db wysoki 6. Gdański L +P powyżej 10 db wysoki 7. (Przejście) L 5 db niski źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem na lata z perspektywą na lata następne dla terenów poza aglomeracjami w województwie pomorskim, położonych wzdłuż odcinka drogi krajowej nr 91 Gdańsk - Czarlin, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN W ramach strategii krótkookresowej zakłada się spełnienie następującego celu kierunkowego niniejszego programu: Ograniczenie uciążliwości akustycznych dla odcinków dróg o priorytecie wysokim (obniżenie wartości przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na przedmiotowych obszarach do poziomu co najmniej niskiego priorytetu ochrony akustycznej tj. osiągnięcia w ich otoczeniu wartości przekroczeń długookresowego średniego poziomu LN mniejszej od 10 db). Dla osiągnięcia powyższego celu zakłada się realizację w perspektywie strategii krótkookresowej następujących działań: konsekwentna realizacja planów inwestycyjnych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Należy przy tym przyjąć jako zasadę wykonanie skutecznych zabezpieczeń akustycznych nowych i rozbudowywanych odcinków dróg krajowych, niedopuszczenie do ich późniejszego obudowywania obiektami mieszkalnymi (wskazanie dla prowadzonej polityki planowania przestrzennego) oraz przeprowadzenie remontu nawierzchni dotychczasowych odcinków, 62

63 konsekwentna realizacja zapisów raportów oddziaływania na środowisko, analiz porealizacyjnych oraz innych opracowań środowiskowych, które będą wykonane dla przebudowywanych w przyszłości odcinków drogi - wykonanie niezbędnych zabezpieczeń przeciwdźwiękowych, mających na celu poprawę klimatu akustycznego w otoczeniu budynków podlegających ochronie akustycznej, ograniczenie uciążliwości akustycznej aktualnie funkcjonujących odcinków analizowanej drogi poprzez zastosowanie odpowiednich działań naprawczych dla odcinków posiadających priorytet wysoki. Działania długookresowe powinny polegać na właściwym planowaniu przestrzennym w sąsiedztwie dróg krajowych. Nie należy zezwalać na budowanie nowych budynków w strefie oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne pochodzącego od ruchu pojazdów. Hałas lotniczy Dla znajdującego się na terenie miasta lotniska wojskowego w 2013r. przeprowadzono analizę oddziaływania w zakresie hałasu na środowisko naturalne. Analizie poddano zarówno zasięgi długotrwałego poziomu dźwięku wyrażonego wskaźnikami LDWN i LN jak również poziomu równoważnego dźwięku wyznaczonego dla reprezentatywnej doby lotnej wyrażonego wskaźnikami LAeq D i LAeq N. Zgodnie z dokumentem Zbadanie wpływu hałasu na środowisko naturalne dla obiektu Jednostki Wojskowej Pruszcz Gdański lotnisko dla obiektu jakim jest lotnisko JW.1300 Pruszcz Gdański, po przeprowadzeniu pomiarów, obliczeń i wykreśleniu zasięgów niekorzystnego oddziaływania stwierdzono, że przy obecnym i planowanym na najbliższy czas użytkowaniu obiektu i obciążeniu poszczególnych tras ruchem lotniczym, na terenach podlegających ochronie przed hałasem, zgodnie z obowiązującymi aktami prawa miejscowego i faktycznym zagospodarowaniem, nie występują przekroczenia poziomów dopuszczalnych. W związku z tym nie proponuje się utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska. Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Gdyni dnia r. ogłosił przetarg na realizację opracowania pn. Zbadanie wpływu hałasu na środowisko dla dwóch obiektów (Jednostka Wojskowa Gdynia Babie Doły - lotnisko wojskowe EPOK - Oksywie oraz Jednostka Wojskowa Pruszcz Gdański - lotnisko wojskowe) poprzez wykonanie pomiarów hałasu oraz opracowanie dokumentacji zawierającej analizę wyników przedmiotowych pomiarów i ocenę wpływu funkcjonowania wyżej wymienionych obiektów na miejscowy klimat akustyczny wraz z prezentacją wyników, tj.: 13) Część I zamówienia - zbadanie wpływu hałasu na środowisko dla lotniska wojskowego Pruszcz Gdański 14) Część II zamówienia - zbadanie wpływu hałasu na środowisko dla Jednostki Wojskowej Gdynia Babie Doły - lotnisko wojskowe EPOK-Oksywie. Hałas przemysłowy Hałas przemysłowy powodowany jest eksploatacją instalacji lub urządzeń zawiązanych z prowadzoną działalnością przemysłową. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu przez zakłady przemysłowe, wydawane są dla zakładu decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu (odrębnie dla pory dziennej i nocnej). 63

64 Uciążliwość hałasu emitowanego z obiektów przemysłowych zależy między innymi od ich ilości, czasu pracy czy odległości od terenów podlegających ochronie akustycznej. Na terenie miasta Pruszcz Gdański nie ma wielu zakładów przemysłowych mogących wpływać na środowisko akustyczne, dlatego tez nie stanowią one uciążliwości dla środowiska, a ewentualne przekroczenia nie są częste i długotrwałe. Hałas kolejowy Zgodnie z opracowanymi w 2011 r. mapami akustycznymi dla obszarów otaczających odcinki linii kolejowych na terenie województwa pomorskiego, po których przejeżdża ponad pociągów rocznie dla linii kolejowej nr 009 na odcinku Pruszcz Gdański Gdańsk Południe oraz linii kolejowej nr 260 Zajączkowo Tczewskie - Pruszcz Gdański stwierdzono, że ich eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN. W związku z powyższym opracowano program ochrony przed hałasem, który wskazuje odcinki na których występują przekroczenia długookresowego średniego poziomu dźwięku LDWN i LN na terenach podlegających ochronie akustycznej, zlokalizowanych w sąsiedztwie analizowanych linii kolejowych oraz nadają priorytet z jakim powinny zostać podjęte działania mające na celu ograniczenie poziomu hałasu. Rysunek 15. Lokalizacja odcinka linii kolejowej nr 009 objętego zakresem opracowania. źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem na lata z perspektywą na lata następne dla terenów poza aglomeracjami w województwie pomorskim, położonych wzdłuż odcinka linii kolejowej nr 009 Pruszcz Gdański Gdańsk Południe, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN 64

65 Rysunek 16. Lokalizacja odcinka linii kolejowej nr 260 objętego zakresem opracowania. źródło: Program ochrony środowiska przed hałasem na lata z perspektywą na lata następne dla terenów poza aglomeracjami w województwie pomorskim, położonych wzdłuż odcinka linii kolejowej nr 260 Zajączkowo Tczewskie Pruszcz Gdański, której eksploatacja powoduje ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne, określone wskaźnikami hałasu LDWN i LN W sąsiedztwie analizowanego odcinka linii kolejowej nr 009 i nr 260 występują jedynie odcinki o niskim priorytecie narażenia na hałas (maksymalna wartość przekroczeń wskaźnika LN do 5 db). W związku z powyższym nie proponowano dla nich żadnych dodatkowych działań ponad te, które są ujęte w planach inwestycyjnych zarządcy infrastruktury kolejowej. Podstawowym działaniem, jakie powinno być realizowane w ramach polityki długookresowej jest konieczność spełniania prawa w zakresie ochrony przed hałasem w przypadku realizacji nowych inwestycji. W przypadku braku możliwości spełnienia tego warunku, budynki podlegające ochronie akustycznej powinny być zabezpieczone przed oddziaływaniem ruchu pojazdów szynowych przez zastosowanie odpowiednich urządzeń ochrony środowiska. Jeżeli natomiast ich zastosowanie jest niemożliwe np. z uwagi na bezpieczeństwo ruchu kolejowego, powinno się dążyć do zmiany funkcji lub wykupu przez zarządców linii kolejowych budynków, których nie można zabezpieczyć przed działaniem hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Jednym z najważniejszych aspektów polityki długookresowej jest właściwe planowanie przestrzenne w sąsiedztwie istniejącej linii kolejowych. 65

66 Nie należy zezwalać na budowanie nowych budynków w strefie oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne pochodzącego od ruchu pojazdów szynowych. Właściwe pod względem akustycznym planowanie przestrzenne powinno się również charakteryzować lokalizowaniem nowych odcinków linii kolejowych na terenach nie objętych ochroną akustyczną Analiza SWOT K L I M A T A K U S T Y C Z N Y SILNE STRONY 1. Sporządzona mapa akustyczna dla obszarów położonych wzdłuż DK 91 oraz S6. 2. Sporządzony Program ochrony środowiska przed hałasem dla obszarów położonych wzdłuż odcinka linii kolejowej nr 009 oraz nr Brak uciążliwych obiektów przemysłowych pod względem akustycznym SZANSE 1. Monitorowanie poziomów hałasu wzdłuż ciągów komunikacyjnych z największym natężeniem ruchu. 2. Budowa ekranów akustycznych na obszarach narażonych na nadmierny poziom hałasu. 3. Dbanie o poprawny stan techniczny nawierzchni ciągów komunikacyjnych. 4. Uwzględnianie w Planach Zagospodarowania Przestrzennego odległości od potencjalnych źródeł hałasu. SŁABE STRONY 1. Nadmierny poziom hałasu na terenach położonych wzdłuż drogi krajowej, drogi ekspresowej, dróg wojewódzkich i powiatowych. 2. Występowanie hałasu lotniczego. ZAGROŻENIA 1. Niedostateczny poziom funduszy na inwestycje zmierzające do poprawy stanu środowiska akustycznego. 2. Wzrost ilości pojazdów. 66

67 5.3. Promieniowanie elektromagnetyczne Stan wyjściowy Zagadnienia dotyczące ochrony ludzi i środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych regulowane są przepisami dotyczącymi: ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa budowlanego, zagospodarowania przestrzennego, przepisami sanitarnymi. Jako promieniowanie niejonizujące określa się promieniowanie, którego energia oddziałująca na każde ciało materialne nie wywołuje w nim procesu jonizacji. Promieniowanie to związane jest ze zmianami pola elektromagnetycznego. Poniżej zestawiono potencjalne źródła omawianego promieniowania: urządzenia wytwarzające stałe pole elektryczne i magnetyczne, urządzenia wytwarzające pole elektryczne i magnetyczne o częstotliwości 50 Hz, (stacje i linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia), urządzenia wytwarzające pole elektromagnetyczne o częstotliwości od 1 khz do 300 GHz, (urządzenia radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne), inne źródła promieniowania z zakresu częstotliwości: 0-0,5 Hz, 0,5-50 Hz oraz Hz. Zagadnienia dotyczące promieniowania niejonizującego są określone przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003r., Nr 192, poz. 1883). Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, rozporządzenie ustala odrębną wartość składowej elektrycznej pola w wysokości 7 V/m. Dla pozostałych terenów, na których przebywanie ludzi jest dozwolone bez ograniczeń, rozporządzenie ustala wysokość składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz w wysokości 10 kv/m, natomiast składowej magnetycznej w wysokości 60 A/m. Ponadto, rozporządzenie określa: dopuszczalne poziomy elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego; metody kontroli dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych; metody wyznaczania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, jeżeli w środowisku występują pola elektromagnetyczne z różnych zakresów częstotliwości. 67

68 Źródła promieniowania elektromagnetycznego Na terenie miasta Pruszcz Gdański źródła promieniowania niejonizującego stanowią: punkt zasilania (GPZ) i prowadzące do niego linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia 110 kv, linie i stacje elektroenergetyczne średnich i niskich napięć, urządzenia radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne. Poniżej przedstawiono lokalizację stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie miasta Pruszcz Gdański. Rysunek 17. Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie miasta Pruszcz Gdański. źródło: opracowanie własne 68

69 Monitoring WIOŚ Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska zgodnie z art. 123 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U poz. 799 tj.). Zakres i sposób prowadzenia badań pomiarowych PEM określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. 2007, Nr 221, poz. 1645). Monitoring prowadzony jest od 2008 r. na terenie każdego z województw w 135 punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk) w ciągu 3 lat pomiarowych, tj. w 45 ppk w każdym roku. Zgodnie z wytycznymi rozporządzenia punkty rozlokowane są na trzech reprezentatywnych, dostępnych dla ludności terenach na obszarze województwa: - w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. (15 punktów); - w pozostałych miastach (15 punktów); - na terenach wiejskich (15 punktów). Pomiary wykonuje się w cyklu trzyletnim. W każdym roku z wymienionych obszarów realizuje się pomiary w 15 punktach pomiarowych. Po trzech latach następuje powrót do uprzednio wyznaczonych punktów pomiarowych. W ten sposób pozyskane są dane porównawcze pozwalające określić zmiany i kierunki zmian na przestrzeni lat. Tabela 16. Wyniki pomiarów poziomów pola elektromagnetycznego na terenach miast o liczbie mieszkańców mniejszej niż 50 tys. Miejscowość Adres Wartość natężenia PEM [V/m] Starogard Gdański ul. Pomorska 0,25 Rumia ul. Rybaków 0,50 Wejherowo ul. 3 maja 0,39 Chojnice ul. Pokoju Toruńskiego 0,79 Kwidzyn ul. Pokoju Toruńskiego 0,59 Lębork Al. Niepodległości 0,26 Debrzno ul. Parkowa 0,33 Kartuzy ul. Rynek 0,45 Pruszcz Gdański ul. Wojciecha Kossaka 0,28 Sztum ul. Adama Mickiewicza 0,52 Kępice ul. Niepodległości 0,31 Pelpin ul. Dworcowa 0,40 Czersk ul. Szkolna 0,20 Łeba ul. Obrońców Westerplatte 0,38 Bytów ul. Wojska Polskiego 0,43 źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2016 roku 69

70 Z przeprowadzonych badań wynika, że na terenie województwa pomorskiego nie dochodziło do przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w 2016 roku. Uzyskane wyniki były znacznie poniżej dopuszczalnych poziomów. Pomimo potencjalnie korzystnej sytuacji, zarówno na terenie całego województwa pomorskiego jak i miasta Pruszcz Gdański, niezbędny jest ciągły nadzór nad istniejącymi oraz potencjalnymi źródłami promieniowanie elektromagnetycznego Analiza SWOT P R O M I E N I O W A N I E E L E K T R O M A G N E T Y C Z N E SILNE STRONY 1. Niski poziom zagęszczenia potencjalnych źródeł promieniowania elektromagnetycznego. SZANSE 1. Stała kontrola istniejących oraz planowanych inwestycji mogących emitować promieniowanie elektromagnetyczne. SŁABE STRONY 1. Lokalizacja potencjalnych źródeł promieniowania elektromagnetycznego w bezpośredniej bliskości zabudowy mieszkaniowej. ZAGROŻENIA 1. Wzmacnianie istniejących pól elektromagnetycznych przez nowe emitery Gospodarowanie wodami Stan wyjściowy wody powierzchniowe Na terenie miasta Pruszcz Gdański podstawowym elementem hydrograficznym jest rzeka Radunia i Kanał Raduni. Rzeka Radunia stanowi oś hydrograficzną miasta, która uregulowana jest jazami. Na terenie Pruszcza Gdańskiego od Raduni odchodzi Kanał Raduni. Stanowi on budowlę hydrotechniczną, w której wielkość przepływu i stan wody jest sztucznie regulowany przez urządzenia hydrotechniczne. Wschodnia część miasta odwadniana jest poprzez system polderów oraz grawitacyjnie do Kanału Czarna Łacha, a południowa do rzeki Kłodawy. Północno-zachodnią część miasta odwadnia ciek Rotmanka uchodzący do Kanału Raduni w północnej części obszaru. Natomiast przez południową część miasta przepływa ciek Struga Gęś uchodzący do Raduni w rejonie ulicy Dworcowej. Rzeka Radunia wypływa z jezior Raduńskich i w początkowym biegu pozbawiona jest zanieczyszczeń. 70

71 Obszar miasta leży w zlewniach 4 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), które zestawiono w tabeli. Tabela 17. Jednolite Części Wód Powierzchniowych w zasiegu których leży Pruszcz Gdański. Lp. Kod Jednolitej Części Wód Powierzchniowych Nazwa Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 1. RW Kanał Raduński 2. RW Motława od dopł. z Lubiszewa do ujścia wraz z Radunią od Kanału Raduńskiego do ujścia i Kłodawą od Styny do ujścia 3. RW Gęś 4. RW Radunia od Strzelenki do Kanału Raduńskiego źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Obszary zagrożone podtopieniem Na obszarze miasta Pruszcz Gdański wyznaczone zostały tereny zagrożone podtopieniami tereny wyznaczone na skutek analizy maksymalnych możliwych zasięgów występowania podtopień (położenia zwierciadła wody podziemnej blisko powierzchni terenu, co skutkuje podmokłościami). Rysunek 18. Tereny miasta Pruszcz Gdański narażone na podtopienia. źródło: 71

72 W ramach działań inwestycyjnych, mających na celu zabezpieczenie terenów miasta przed potencjalną powodzią RZGW w Gdańsku opracował strategiczny program Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015). 8 Obszary zagrożone suszą Susza jest zjawiskiem ciągłym o zasięgu regionalnym i oznacza dostępność wody poniżej średniej w określonych warunkach naturalnych. Suszą nazywa się nie tylko zjawiska ekstremalne, ale wszystkie, które występują w warunkach mniejszej dostępności wody dla danego regionu. Wyróżnia się następujące typy suszy: Susza atmosferyczna, Susza rolnicza, Susza hydrologiczna, Susza hydrogeologiczna. Zgodnie z dokumentem pn.: Opracowanie projektu Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Dolnej Wisły wraz ze wskazaniem obszarów najbardziej narażonych na jej skutki teren miasta Pruszcz Gdański jest bardzo zagrożony wystąpieniem suszy atmosferycznej, rolniczej i hydrologicznej. Jako kryterium do oceny zagrożenia suszą atmosferyczną wzięto pod uwagę: udział miesięcy i lat bardzo i ekstremalnie suchych w wieloleciu, tendencje zmian w seriach rocznych wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI) oraz zasięg suszy z lat z intensywną suszą atmosferyczną. Na całym obszarze regionu wodnego Dolnej Wisły tereny silnie zagrożone występowaniem susz atmosferycznych zajmują 15,6% powierzchni. Dominujący udział (65,6%) mają obszary bardzo zagrożone suszą (w tym miasto Pruszcz Gdański), a na 18,8% regionu susza atmosferyczna zagraża w stopniu umiarkowanym. Nie stwierdzono obszarów w pierwszej klasie zagrożenia suszą atmosferyczną (słabo i niezagrożonych). Klasa zagrożenia suszą atmosferyczną na terenie Pruszcza Gdańskiego III BARDZO NARAŻONE Obszary, na których czas trwania susz atmosferycznych bardzo silnych i ekstremalnych był długi (obejmował wysoki odsetek lat i miesięcy w wieloleciu) o wysokim poziomie intensywności zdarzeń w wieloleciu oraz stwierdzony kierunek zmian warunków pluwialnych wskazuje na możliwy wzrost deficytów opadów Analizę dla suszy rolniczej wykonano na podstawie klimatycznego bilansu wodnego (KBW). Na obszarze regionu wodnego Dolnej Wisły wyznaczono obszary II, III oraz IV klasy zagrożenia wystąpienia zjawiska suszy rolniczej. Nie zidentyfikowano obszarów o słabym narażaniu. Największą powierzchnię, bo aż 43,4% regionu wodnego Dolnej Wisły zajmują obszary silnie narażone na suszę rolniczą. Dość dużą powierzchnię zajmują także obszary bardzo narażone (w tym miasto Pruszcz Gdański) - 34,8% całkowitej powierzchni. Pozostała część obszaru regionu wodnego (21,8%) to obszary o umiarkowanym narażeniu

73 Klasy zagrożenia suszą rolniczą na terenie Pruszcza Gdańskiego III BARDZO NARAŻONE Obszary na których czas trwania susz rolniczych wyrażony procentem miesięcy w wieloleciu był wysoki oraz na których czas trwania okresów o mniejszej intensywności warunków niekorzystnych dla wegetacji (posuchy) był znaczny a występowanie susz rolniczych przypadało w miesiącach letnich oraz sporadycznie zjawisko występowało w miesiącach początkowych okresu wegetacyjnego (IV-V). W celu oceny zagrożenia suszą hydrologiczną wykorzystano procentowy wskaźnik występowania niżówek, średnią liczbę niżówek w roku, średni czas trwania niżówki, wskaźnik niedoboru dynamicznych zasobów wodnych niżówki ekstremalnej oraz tendencję zmian w seriach średnich rocznych przepływów niżówki. W regionie wodnym Dolnej Wisły największy udział w całkowitej powierzchni regionu mają obszary bardzo zagrożone występowaniem suszy hydrologicznej (w tym miasto Pruszcz Gdański), stanowią one 77,0%. Najsilniej zagrożone zjawiskiem suszy hydrologicznej jest 14,5% obszaru. Klasa zagrożenia suszą hydrologiczną na terenie Pruszcza Gdańskiego III BARDZO NARAŻONE Obszary na których czas trwania susz hydrologicznych był długi, liczba niżówek była duża i z wysokim wskaźnikiem występowania niżówek w wieloleciu przy jednocześnie wysokiej intensywności niżówek oraz najczęściej ujemnej tendencji zmian odpływu średniego niżówki. Rysunek 19. Mapa klas zagrożenia występowania zjawiska suszy atmosferycznej. źródło: Opracowanie projektu Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Dolnej Wisły wraz ze wskazaniem obszarów najbardziej narażonych na jej skutki 73

74 Rysunek 20. Mapa klas zagrożenia występowania zjawiska suszy rolniczej. źródło: Opracowanie projektu Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Dolnej Wisły wraz ze wskazaniem obszarów najbardziej narażonych na jej skutki Rysunek 21. Mapa klas zagrożenia występowania zjawiska suszy hydrologicznej. źródło: Opracowanie projektu Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionie wodnym Dolnej Wisły wraz ze wskazaniem obszarów najbardziej narażonych na jej skutki 74

75 Jakość wód - wody powierzchniowe Informacje na temat stanu wód JCWP zlokalizowanych na terenie miasta Pruszcz Gdański zebrano w poniższej tabeli. Tabela 18. Stan JCWP zlokalizowanych na terenie miasta Pruszcz Gdański. Kod JCWP Status Stan chemiczny Stan/potencjał ekologiczny Stan wód Zagrożenie nieosiągnięciem celów środowiskowych RW SCW dobry poniżej dobrego zły zagrożona RW SZCW dobry RW NAT poniżej dobrego RW SZCW dobry 75 dobry i powyżej dobrego dobry zagrożona poniżej dobrego zły zagrożona dobry i powyżej dobrego dobry źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Gdzie: NAT naturalna, SCW sztuczna część wód, SZCW silnie zmieniona część wód. niezagrożona Monitoring WIOŚ W ramach realizacji programu monitoringu wód powierzchniowych województwa pomorskiego, którego szczegółowy zakres został podany w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa pomorskiego na lata w 2016 roku, zostały zrealizowane badania wód rzek, jezior, zbiorników zaporowych, wód przejściowych i przybrzeżnych, w zakresie elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz chemicznych w następujących sieciach: monitoringu diagnostycznego (MD), monitoringu operacyjnego (MO), monitoringu obszarów narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu, pochodzącymi ze źródeł rolniczych (MORO), monitoringu obszarów wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych (MOEU), monitoringu jcwp przeznaczonych do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, dostarczające średnio więcej niż 100 m 3 na dobę (MOPI), monitoringu jcwp przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych (MORE), monitoringu obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, ustanowionych w ustawie o ochronie przyrody, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie (MDNA, MONA), monitoringu badawczego (MB). Punkty pomiarowo-kontrolne w ramach poszczególnych sieci zostały zlokalizowane na podstawie dostępnych dokumentów referencyjnych przekazanych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej oraz wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

76 Uzyskane, na podstawie prowadzonego w 2016 roku monitoringu, wyniki badań pozwoliły na sporządzenie klasyfikacji elementów jakości wód, stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz na oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych i spełnienia warunków dodatkowych wynikających z objęcia jcwp obszarem chronionym. Ocenę przeprowadzono na podstawie rozporządzenia Ministerstwa Środowiska z dnia 21 lipca 2016r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1187) oraz rozporządzenia Ministerstwa Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549). Wyniki klasyfikacji stanu wód zostały przedstawione na mapach. Rysunek 22. Stan/potencjał ekologiczny JCWP płynących w woj. pomorskim oceniony w 2016r. źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2015r. 76

77 Rysunek 23. Stan chemiczny JCWP płynących w woj. pomorskim oceniony w 2016r. źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2015r. Na terenie miasta Pruszcz Gdański nie ma zlokalizowanych punktów pomiarowo kontrolnych wchodzących w skład systemu monitoringu wód powierzchniowych. 77

78 Stan wyjściowy - wody podziemne Miasto Pruszcz Gdański położona jest w obrębie 2 jednolitych części wód podziemnych: nr 13 (PLGW200013), nr 15 (PLGW200015). Informacje szczegółowe dotyczące JCWPd znajdują się w poniższych tabelach. Tabela 19. Charakterystyka JCWPd nr 13. Powierzchnia [km 2 ] 2 856,0 Województwo Powiaty Dorzecze Region wodny Główna zlewnia w obrębie JCWPd (rząd zlewni) pomorskie pucki, wejherowski, kartuski, m. Gdańsk, m. Gdynia, m. Sopot, gdański, starogardzki, tczewski, kościerzyński Wisły Dolnej Wisły Kacza, Zagórska Struga, Reda, Czarna Woda, Piaśnica (I) Liczba pięter wodonośnych 3 Zasoby wód dostępne do zagospodarowania [m 3 /d] źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna Tabela 20. Charakterystyka JCWPd nr 15. Powierzchnia [km 2 ] 472,4 Województwo Powiaty Dorzecze Region wodny Główna zlewnia w obrębie JCWPd (rząd zlewni) pomorskie m. Gdańsk, gdański, tczewski, nowodworski, malborski Wisły Dolnej Wisły Martwa Wisła, Wisła Śmiała (I) Liczba pięter wodonośnych 3 Zasoby wód dostępne do zagospodarowania [m 3 /d] źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna 78

79 Rysunek 24. Mapa z lokalizacją JCWPd nr 13 oraz nr 15. źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna 79

80 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych występujące na terenie miasta Pruszcz Gdański (wg Informatora PSH Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Polsce, wydanego przez Państwowy Instytut Geologiczny oraz Państwowy Instytut Badawczy w 2017 roku, przy współpracy z Ministerstwem Środowiska oraz Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej) to: GZWP Nr 111 Subniecka Gdańska, GZWP Nr 112 Żuławy Gdańskie Informacje szczegółowe dotyczące GZWP znajdują się w poniższej tabeli. Tabela 21. Charakterystyka GZWP nr 111 oraz GZWP nr 112. Nazwa GZWP GZWP nr 111 Subniecka Gdańska GZWP nr 112 Żuławy Gdańskie Województwo pomorskie pomorskie Powiat m. Gdańsk, m. Gdynia, gdański, kartuski, wejherowski, pucki gdański, m. Gdańsk, m. Sopot RZGW Gdańsk Gdańsk Numer JCWPd (wg podziału na 172 części) Jednostka hydrogeologiczna wg Paczyńskiego, Sadurskiego (2007) Jednostka hydrogeologiczna wg Kleczkowskiego (1990a, b), zmieniona Zlewnia powierzchniowa (II rzędu wg MphP) Prowincja i makroregion fizycznogeograficzne wg Kondrackiego (2002) 11, 13, 15, 28 13, 15 prowincja Wisły: SP region dolnej Wisły subregion Pojezierny; prowincja wybrzeża i pobrzeża Bałtyku: RWP region wschodniopomorski pasmo zbiorników Pojezierzy Pomorskiego i Mazurskiego (GZWP w paśmie pojezierzy) Przymorza od Wieprzy do Martwej Wisły, Martwej Wisły, Wisły od Drwęcy do ujścia, Przymorza od Martwej Wisły do granicy państwa na Mierzei Wiślanej Niż Środkowoeuropejski (31): Pobrzeże Gdańskie (313.5), Pojezierze Południowopomorskie ( ) Parametry hydrogeologiczne warstw wodonośnych prowincja Wybrzeża i Pobrzeża Bałtyku: RWP region wschodniopomorski; prowincja Wisły: SŻW region dolnej Wisły subregion Żuław Wiślanych pasmo zbiorników Pobrzeży (GZWP w strefie Pobrzeży Bałtyku) Przymorza od Wieprzy do Martwej Wisły, Martwej Wisły Niż Środkowoeuropejski (31): Pobrzeże Gdańskie (313.5), Pojezierze Wschodniopomorskie (314.5) Typ zbiornika porowy porowy Stratygrafia kreda górna czwartorzęd Klasa jakości wody na przeważającym obszarze Ib Id wg. Macioszczyk, 1987 na przeważającym obszarze II, III Wg rozporządzenia MŚ z dnia 23 lipca 2008 r. Wodoprzewodność [m 2 /d] Moduł jednostkowy zasobów dyspozycyjnych [m 3 /d km 2 ] 54,5 645,6 80

81 Nazwa GZWP Szacunkowe zasoby dyspozycyjne [m 3 /d] Podatność zbiornika na antropopresję GZWP nr 111 Subniecka Gdańska GZWP nr 112 Żuławy Gdańskie bardzo mało podatny na przeważającym obszarze bardzo podatny, podatny, lokalnie średnio i mało podatny źródło: Informatora PSH Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Polsce Rysunek 25. Lokalizacja GZWP znajdujących się na terenie Pruszcza Gdańskiego. źródło: Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych stan na r. 81

82 Jakość wód - wody podziemne Informacje na temat stanu jakości wód podziemnych miasta Pruszcz Gdański przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 22. Wyniki oceny stanu wód podziemnych na terenie miasta Pruszcz Gdański. Nr JCWPd Stan chemiczny Stan ilościowy Status JCWPd Ocena ryzyka niespełnienia celów środowiskowych PLGW dobry dobry dobry niezagrożona PLGW dobry dobry dobry zagrożona źródło: Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Zgodnie art. 4.1 Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) oraz art. 38e pkt. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r., poz. 1566), celem środowiskowym dla JCWPd jest zapobieganie lub ograniczanie wprowadzania do niej zanieczyszczeń; zapobieganie pogorszeniu oraz poprawa stanu oraz ochrona i podejmowanie działań naprawczych, a także zapewnianie równowagi między poborem a zasilaniem wód, tak aby osiągnąć i utrzymać ich dobry stan. Monitoring WIOŚ Na terenie Pruszcza Gdańskiego nie znajduje się żaden z punktów monitoringu krajowego wód podziemnych prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny ani monitoringu regionalnego prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku Analiza SWOT G O S P O D A R O W A N I E W O D A M I SILNE STRONY 1. Dobry stan chemiczny wód powierzchniowych. 2. Dobry stan chemiczny wód podziemnych. 3. Położenie miasta w zasięgu dwóch GZWP. SZANSE 1. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków tam gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie. 2. Inwentaryzacja oraz kontrola szczelności zbiorników bezodpływowych. 3. Edukacja ekologiczna mieszkańców w zakresie prawidłowego użytkowania wód podziemnych. SŁABE STRONY 1. Niewłaściwe opróżnianie zbiorników bezodpływowych. 2. Niska świadomość ekologiczna mieszkańców. ZAGROŻENIA 1. Zagrożenie wystąpienia powodzi i suszy. 2. Podatność wód na zanieczyszczenie. 3. Spływ powierzchniowy zanieczyszczonych wód z terenów rolniczych. 4. Przedostawanie się do wód powierzchniowych zanieczyszczeń z dzikich składowisk odpadów, nieszczelnych zbiorników bezodpływowych i kanalizacji. 82

83 5.5. Gospodarka wodno-ściekowa Zaopatrzenie w wodę Obsługą sieci wodociągowej na terenie miasta Pruszcz Gdański zajmuje się Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK Sp. z o.o. (ul. Grunwaldzka 1, Pruszcz Gdański). Miasto Pruszcz Gdański zaopatrywane jest w wodę z ujęć eksploatujących czwartorzędowe oraz kredowe warstwy wodonośne. Na terenie miasta pracują 3 stacje uzdatniania wody: SUW nr 1: Stacja zlokalizowana jest przy ul. Grunwaldzkiej. Woda z głębokości ok. 220m, ujmowana jest poprzez dwie studnie głębinowe, które działają w trybie naprzemiennym. Kolejno woda jest uzdatniana na filtrach wypełnionych złożem kwarcowym. Tutaj eliminowany jest jon amonowy, który występuje w nadmiernej ilości. Eliminowany jest metodą biologiczną, poprzez utlenienie go w złożu filtracyjnym przez bakterie Nitrosomonas oraz Nitobacter naturalnie butujące w wodach: NH O 2 NO H 2O Nitrosomonas NO ½ O 2 NO 3 - Nitobacter Po filtracji woda trafia do zbiorników retencyjnych wody czystej a stąd do sieci wodociągowej. SUW nr 2: Stacja znajduje się przy ul. Podmiejskiej. Podobnie jak stacja przy ul. Grunwaldzkiej woda ujmowana jest poprzez dwie studnie - z kredowej warstwy wodonośnej (ok. 220 m głębokości). W analogiczny, do SUW nr 1 jest uzdatniana na filtrach zasiedlonych bakteriami Nitrosomonas oraz Nitobacter. SUW nr 3: Stacja znajduje się przy ul. Obrońców Westerplatte. Tutaj woda pochodzi z czwartorzędowej warstwy wodonośnej z głębokości ok. 90m. Podobnie jak na pozostałych stacjach uzdatniania wody i tutaj pracują w trybie naprzemiennym 2 studnie głębinowe. Woda z utworów czwartorzędowych charakteryzuje się ponadnormatywną zawartością związków żelaza i manganu i te muszą być z wody eliminowane do pożądanej wartości, którą definiuje rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 13 listopada 2015 r. W sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U ). Określono w nim wymagania dla 6 wskaźników mikrobiologicznych i 57 parametrów fizykochemicznych i organoleptycznych. Uzdatnianie wody na każdej z trzech stacji uzdatniania wody opiera się na naturalnych procesach. Podczas uzdatniania nie dodaje się do wody żadnych chemicznych reagentów. Pruszczańska woda nie jest chlorowana. Wydobywana z dużych głębokości jest bezpieczna bakteriologicznie co potwierdzają liczne badania prowadzone przez zakładowe laboratorium oraz powiatową inspekcję sanitarną. 83

84 Jakość wody do spożycia jest systematycznie kontrolowana zarówno przez pracowników Przedsiębiorstwa jak i Powiatowego Inspektora Sanitarnego z siedzibą w Pruszczu Gdańskim. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych przez Przedsiębiorstwo w ramach kontroli wewnętrznej oraz wyników badań przeprowadzonych przez pracowników Stacji Sanitarno Epidemiologicznej Inspektor Sanitarny dwa razy do roku wydaje ocenę o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Tabela 23. Charakterystyka ujęć wód podziemnych dostarczających wodę dla miasta Pruszcz Gdański. Wydajność max h Ujęcie Ujęty poziom [m 3 Lokalizacja /h] nr 1 K 168 ul. Grunwaldzka nr 2 K 190 ul. Podmiejska nr 3 QII 70 źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągowo Kanalizacyjne WiK Sp. z o.o. ul. Obrońców Westerplatte Tabela 24. Charakterystyka sieci wodociągowej na terenie miasta Pruszcz Gdański (stan na 2017r.). Wskaźnik Jednostka Wartość Długość czynnej sieci rozdzielczej km 100,6 Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt Woda dostarczona gospodarstwom domowym dam ,7 źródło: Urząd Miasta w Pruszczu Gdańskim Odprowadzanie ścieków sanitarnych Miejski system kanalizacji sanitarnej obejmuje niemal 100% powierzchni terenów zurbanizowanych Pruszcza Gdańskiego. Całość ścieków pochodzących z terenu Miasta odprowadzana jest przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WiK w Pruszczu Gdańskim do Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód. Gospodarka ściekowa Miasta opiera się na uporządkowanym systemie kolektorów ściekowych o przekroju od dn 160 do dn 600, uzupełnionym przez 18 przepompowni ścieków sanitarnych. Ilość ścieków odprowadzanych z terenu Pruszcza Gdańskiego i wymagających oczyszczenia systematycznie wzrasta. Jest to związane przede wszystkim ze wzrostem liczby mieszkańców miasta. Wszystkie ścieki sanitarne spływają w układzie grawitacyjnopompowym do przepompowni pośrednich, które pompują ścieki do przepompowni głównej PS-1, zlokalizowanej na terenie Pruszcza Gdańskiego w rejonie ulic Grunwaldzkiej i Przemysłowej, skąd wysyłane są do gdańskiego systemu kanalizacji. Całość wytworzonych na terenie miasta ścieków pompowana jest za pomocą kolektora tłocznego przebiegającego pod dnem Kanału Raduni do Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód. 84

85 Jakość ścieków oczyszczonych ulega systematycznej poprawie. Obecnie całość ścieków odprowadzanych z terenu miasta poddawana jest oczyszczaniu z podwyższonym usuwaniem biogenów. Cały system przepływu i przepompowywania ścieków jest zautomatyzowany. Praca wszystkich przepompowni ścieków sanitarnych (a także sieci wodociągowej) jest na bieżąco monitorowana. Dodatkowo zainstalowane są także cztery urządzenia pomiarowe do pomiaru ilości ścieków z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański. W 2016r. miasto Pruszcz Gdański posiadało sieć kanalizacyjną o długości 146,5 km z czynnymi podłączeniami do budynków mieszkalnych. Z sieci kanalizacyjnej korzystało osób. Odprowadzono nią 1 866,7 dam 3. W tabeli przedstawiono charakterystykę sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Pruszcza Gdańskiego w 2016r. Tabela 25. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej na terenie miasta Pruszcz Gdański (stan na 2016r.). Wskaźnik Jednostka Wartość Długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 146,5 Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt Ścieki odprowadzone siecią kanalizacyjną dam ,7 Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba źródło: GUS W 2016r. na terenie miasta istniało 36 zbiorników bezodpływowych oraz 1 przydomowa oczyszczalnia ścieków (wg. GUS). Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Głównym celem KPOŚK jest ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczonych ścieków na terenie poszczególnych aglomeracji. W Programie opracowane zostały szczegółowe potrzeby oraz działania dla aglomeracji o RLM>2 000 w zakresie rozbudowy systemów kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG warunkami koniecznymi do spełnienia dla aglomeracji jest: wydajność oczyszczalnia dostosowana do wielkości ładunku zanieczyszczeń generowanych na terenie aglomeracji, zastosowanie technologii podwyższonego usuwania biogenów dla wszystkich oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na terenie aglomeracji > RLM, wyposażenie aglomeracji w zbiorczy system odbioru ścieków komunalnych gwarantujące 95% poziom obsługi dla aglomeracji o RLM < Zgodnie z aktualizacją KPOŚK 2017 aglomeracje zostały podzielone na trzy priorytety, w ramach których uwzględniono znaczenie inwestycji oraz pilność w zapewnieniu środków na ich realizację. Poniżej przedstawiono charakterystykę poszczególnych priorytetów: Priorytet I Aglomeracje o najwyższym priorytecie: powyżej RLM, które spełniają przynajmniej 2 warunki zgodności z dyrektywą 91/271/EWG a po realizacji planowanych działań, uzyskają lub utrzymają pełną zgodność z dyrektywą. 85

86 Priorytet II Aglomeracje, które do dnia 31 września 2016 r. wywiązały się z warunków dyrektywy 91/271/EWG pod względem jakości i wydajności oczyszczalni oraz zagwarantowały właściwy poziom zbiorczego systemu odbioru ścieków komunalnych, a pomimo tego planują dalsze prace w celu utrzymania oraz poprawy stanu środowiska. Priorytet III Aglomeracje, które w wyniku realizacji planowanych inwestycji, spełnią warunków dyrektywy 91/271/EWG pod względem jakości i wydajności oczyszczalni oraz zagwarantowały właściwy poziom zbiorczego systemu odbioru ścieków komunalnych po dniu 31 grudnia 2021 r. Pozostałe kategorie Uzupełnieniem podziału na priorytety są następujące kategorie: PP aglomeracja poza priorytetem (nie spełniające wymogów dyrektywy 91/271/EWG ale planujące działania w tym kierunku) R5% - aglomeracje o niezweryfikowanej RLM Aglomeracja Gdańsk Miasto Pruszcz Gdański znajduje się na terenie aglomeracji Gdańsk. Obszar aglomeracji został wyznaczony Uchwałą Nr 293/XXVII/16 Sejmiku Województwa Pomorskiego dnia 24 października 2016r. Tabela 26. Charakterystyka Aglomeracji Gdańsk. Charakterystyka Aglomeracja Gdańsk ID aglomeracji Nazwa aglomeracji Gminy w aglomeracji RLM aglomeracji zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem/uchwałą Dane podstawowe 86 PLPM001 Gdańsk miasto Gdańsk, miasto Sopot, miasto Pruszcz Gdański, gmina Pruszcz Gdański, gmina Szemud, gmina Żukowo, gmina Kolbudy, część terenu m. Gdynia RLM rzeczywiste Priorytet Liczba rzeczywistych mieszkańców w aglomeracji Liczba mieszkańców korzystających z systemu kanalizacyjnego Liczba mieszkańców korzystających ze zbiorników bezodpływowych Długość sieci kanalizacyjnej ogółem (sanitarnej i ogólnospławnej) w aglomeracji [km] Wskaźnik zbierania siecią (% RLM korzystających z sieci) w 2016 Długość istniejącej kanalizacji deszczowej w aglomeracji [km] P ,1 97,00 970,9

87 Charakterystyka Aglomeracja Gdańsk Działania inwestycyjne z zakresu sieci kanalizacyjnych Długość sieci kanalizacyjnej planowanej do budowy [km] Niezbędne nakłady inwestycyjne na budowę sieci kanalizacyjnej [tys. zł] 179, ,8 Przyrost liczby rzeczywistych mieszkańców Wskaźnik zbierania siecią (% RLM korzystających z sieci) po realizacji inwestycji Długość sieci kanalizacyjnej planowanej do modernizacji [km] Niezbędne nakłady inwestycyjne na modernizację sieci kanalizacyjnej [tys. zł] ID oczyszczalni ścieków Nazwa oczyszczalni Rodzaj istniejącej oczyszczalni Oczyszczalnie ścieków , ,8 PLPM0010 Oczyszczalnia ścieków "Gdańsk-Wschód" PUB1 Średnia przepustowość oczyszczalni [m 3 /d] Maksymalna przepustowość oczyszczalni [m 3 /d] Sucha masa osadów powstających na oczyszczalni [Mg s.m./rok] Metoda przeróbki osadu na oczyszczalni poprzedzająca zagospodarowanie Forma zagospodarowania osadu aktualnie 2016 rok WARUNEK I (wydajność) WARUNEK II (standardy oczyszczania) WARUNEK III (%RLM sieć) po realizacji inwestycji 2021 WARUNEK I (wydajność) WARUNEK II (standardy oczyszczania) WARUNEK III (%RLM sieć) Osady ściekowe Warunki zgodności z Dyrektywą 6310,017 zagęszczanie na prasach filtracyjnych osadu nadmiernego, fermentacja beztlenowa w zamkniętych komorach fermentacyjnych osadu mieszanego (wstępnego i zagęszczonego), odwadnianie w wirówkach sedymentacyjnych osadu przefermentowanego unieszkodliwianie bieżącej produkcji w instalacji termicznego przekształcania osadów i kompostowanie depozytów z lat ubiegłych stan na dzień 30 września 2016 r. zgodny z obowiązującą uchwałą (rozporządzeniem). W przypadku uchwał podjętych w okresie r. stan z końca października 2016 r. zgodny z podjętą uchwałą. źródło: Aktualizacja KPOŚK 2017 TAK TAK NIE TAK TAK TAK

88 Odprowadzanie wód opadowych 9 Pruszcz Gdański posiada dobrze rozwiniętą sieć kanalizacji deszczowej. Wody opadowe z zachodniej części miasta odprowadzane są przede wszystkim powierzchniowo oraz trafiają poprzez układ kanalizacyjny do Kanału Raduni. Wody opadowe z terenu pomiędzy Kanałem Raduni a torami PKP trafiają do Starej Raduni. Natomiast wody z osiedli Wschód i Kasprowicza prowadzone są siecią kanalizacji deszczowej do Rowu Wschodniego, potem Kanałem Radunickim i Kanałem Rokitnickim do stacji pomp nr 23 - Rokitnica, a następnie trafiają do Czarnej Łachy. Radunia jest odbiornikiem wód opadowych z terenu Pruszcza Gdańskiego o powierzchni ok. 268 ha, Kanał Raduni odbiera wody opadowe z części miasta o powierzchni ok. 222 ha. Zlewnia Gęsiej Strugi wynosi ok. 90 ha, Rowu Wschodniego ok. 101 ha, natomiast Rowu Północnego 122,5 ha. Całkowita długość sieci na dzień 31 grudnia 2014 r. wynosiła 5 922,2 m i składała się na nią zarówno sieć grawitacyjna jak i tłoczna. Integralnym elementem sieci jest 14 przepompowni wód opadowych oraz 45 separatorów Analiza SWOT G O S P O D A R K A W O D N O -ŚCIEKOWA SILNE STRONY 1. Dostęp do wodociągów wszystkich mieszkańców miasta. 2. Dostęp do sieci kanalizacyjnej większości mieszkańców miasta. 3. Systematyczne prace związane z rozbudową sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie miasta Pruszcz Gdański. SZANSE 1. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków tam gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie. 2. Inwentaryzacja oraz kontrola szczelności zbiorników bezodpływowych. 3. Edukacja ekologiczna mieszkańców ze szczególnym naciskiem na zagadnienia dotyczące prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej. SŁABE STRONY 1. Niewłaściwe opróżnianie zbiorników bezodpływowych przez mieszkańców tam gdzie nie ma sieci kanalizacyjnej. 2. Niska świadomość ekologiczna mieszkańców. ZAGROŻENIA 1. Stale rosnąca liczba ludności, rozwój budownictwa jednorodzinnego i letniskowego, co wywołuje rosnący popyt na wodę pitną. 2. Negatywny wpływ zanieczyszczeń spoza obszaru gminy. 9 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański na lata z perspektywą na lata

89 5.6. Gleby Stan aktualny Na terenie miasta Pruszcz Gdański wykształciły się w większości średniej jakości gleby brunatne (głównie wyługowane i kwaśne) oraz bielice i pseudobielice. Są to najczęściej gleby kwaśne wymagające wapnowania. Gleby brunatne wytworzone z glin zwałowych i piasków gliniastych występują głównie na wysoczyznach morenowych (w obrębie pojezierza Kaszubskiego i Starogardzkiego). Gleby wytworzone z utworów holoceńskich mad rzecznych, torfów i mułotorfów występują na terenie Żuław Wiślanych. Bielice i pseudobielice, wytworzone ze żwirów, piasków luźnych i piasków słabo gliniastych występują głównie na sandrach i na terasach nadzalewowych (w obrębie Pojezierza Kaszubskiego). Użytkowanie powierzchni ziemi Użytki rolne na terenie miasta Pruszcz Gdański stanowią 31,94% całego obszaru miasta. Dane statystyczne na temat struktury użytkowania powierzchni ziemi na terenie miasta zostały zestawione poniżej. Tabela 27. Użytkowanie powierzchni ziemi na terenie miasta Pruszcz Gdański (stan na rok 2014). Lp. Nazwa Jednostka Wielkość obszaru 1. użytki rolne - razem ha użytki rolne - grunty orne ha użytki rolne - sady ha użytki rolne - łąki trwałe ha użytki rolne - pastwiska trwałe ha użytki rolne - grunty rolne zabudowane ha użytki rolne - grunty pod stawami ha 5 8. użytki rolne - grunty pod rowami ha 15 Pozostałe grunty 9. grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione razem ha grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - lasy ha grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione - grunty zadrzewione i zakrzewione ha grunty pod wodami razem ha grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi ha grunty zabudowane i zurbanizowane razem ha grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny mieszkaniowe ha grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny przemysłowe ha grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny inne zabudowane grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny zurbanizowane niezabudowane grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny rekreacji i wypoczynku ha 170 ha 112 ha 30 89

90 Lp. Nazwa Jednostka grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne - drogi grunty zabudowane i zurbanizowane - tereny komunikacyjne - kolejowe Wielkość obszaru ha 152 ha nieużytki ha tereny różne ha 300 POWIERZCHNIA OGÓŁEM ha źródło: GUS Analiza SWOT G L E B Y SILNE STRONY 1. Użytki rolne stanowiące 1/3 obszaru miasta. 2. Brak terenów OSN (Obszarów Szczególnego Narażenia), SZANSE 1. Wdrażanie zasad dobrej praktyki rolniczej. 2. Zwiększenie świadomości ekologicznej rolników. 3. Ograniczenie użycia chemicznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych. 4. Zalesianie gleb o niskim potencjale rolnym. 5. Przeciwdziałanie zakwaszeniu gleb poprzez wapnowanie. SŁABE STRONY 1. Niewielkie zróżnicowanie gleb. 2. Odprowadzanie przez mieszkańców nieoczyszczonych ścieków do gleby. ZAGROŻENIA 1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. 2. Zanieczyszczenia przy szlakach komunikacyjnych. 3. Nieprawidłowe praktyki rolnicze. 4. Degradacja gleb. 5. Brak środków finansowych na inwestycje związane z ochroną powierzchni ziemi. 90

91 5.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Stan wyjściowy Region gospodarowania odpadami 10 W poprzednim Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 wyznaczonych było 7 regionów gospodarki odpadami komunalnymi, były to regiony: Szadółki, Eko Dolina, Północny, Północno-Zachodni, Południowo-Zachodni, Południowy i Wschodni. W obecnym dokumencie dokonano podziału województwa na 4 RGOK: 1. Region Północny, 2. Region Południowy, 3. Region Zachodni, 4. Region Wschodni. Nowy region Północny powstał przez połączenie regionów Szadółki, Eko Dolina i Północnego; w wyniku połączenia regionu Południowego z Południowo-Zachodnim powstał nowy region Południowy; obecny region Zachodni to dawny region Północno-Zachodni, natomiast region Wschodni nie uległ zmianom. Miasto Pruszcz Gdański należy do Regionu Północnego. Tabela 28. Wykaz funkcjonujących RIPOK na terenie Regionu Północnego Lp. Nazwa RIPOK Adres RIPOK 1. RIPOK Szadółki 2. RIPOK Eko Dolina 3. RIPOK Czarnówko Zakład Utylizacyjny Sp. z o.o., ul. Jabłoniowa 55, Gdańsk Dolina Sp. z o.o., Łężyce, Al. Parku Krajobrazowego 99, Koleczkowo Zakład Zagospodarowania Odpadów Czysta Błękitna Kraina Sp. z o.o., Czarnówko 34, Nowa Wieś Lęborska 4. RIPOK Chlewnica Elwoz Sp. z o.o., Chlewnica, Potęgowo 5. RIPOK Swarzewo Spółka Wodno-Ściekowa Swarzewo, ul. Władysławowska 84, Swarzewo, Władysławowo 6. RIPOK Łeba Spółka Wodna Łeba, ul. Wspólna 1, Łeba źródło: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego

92 Rysunek 26. Region północny w województwie pomorskim. źródło: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2022 Region Północny jest obszarowo największym wyznaczonym regionem gospodarki odpadami komunalnymi, który swoim zasięgiem obejmuje łącznie 38 gmin, w tym Trójmiasto oraz gminy z powiatów kartuskiego, lęborskiego, puckiego, wejherowskiego, bytowskiego, gdańskiego i słupskiego. Region ten jest również najliczniejszym regionem w województwie pomorskim, pod względem liczby zamieszkujących osób, liczy ponad tys. mieszkańców województwa pomorskiego. Na terenie regionu Północnego funkcjonują 4 duże regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK Szadółki, RIPOK Eko Dolina, RIPOK Czarnówko, RIPOK Chlewnica), które zapewniają mechaniczno biologiczne przetwarzanie odpadów komunalnych, zagospodarowanie odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz składowanie pozostałości po mechaniczno-biologicznym przetwarzaniu oraz sortowaniu odpadów komunalnych. Ponadto, na terenie regionu Północnego działają dwie instalacje regionalne, które zajmują się przetwarzaniem odpadów zielonych i innych odpadów ulegających biodegradacji (RIPOK Swarzewo, RIPOK Łeba). Są to kompostownie odpadów zlokalizowane przy oczyszczalniach ścieków, a ich moce przerobowe, pozwalają, aby instalacje te pełniły funkcję RIPOK w zakresie zagospodarowania odpadów zielonych wytwarzanych w tym regionie. 92

93 W regionie Północnym nie wyznaczono instalacji zastępczych do obsługi regionu, gdyż moce przerobowe funkcjonujących RIPOK są wystarczające do przyjęcia i przetworzenia wytwarzanych na terenie tego regionu zmieszanych odpadów komunalnych, selektywnie zebranych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych i innych bioodpadów. Ilość zebranych odpadów komunalnych W poniższej tabeli przedstawiono masę poszczególnych odpadów komunalnych zebranych z terenu miasta Pruszcz Gdański w latach Tabela 29. Ilość zebranych odpadów komunalnych na terenie gminy Pruszcz Gdański. Kod odpadów Nazwa Masa [Mg] Opakowania z papieru i tektury 431, , Opakowania z tworzyw sztucznych 271, , Opakowania ze szkła 354, , Zużyte opony 9, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 19,440 96, Gruz ceglany 150,590 82, Tworzywa sztuczne 0, Żelazo i stal 6, Materiały izolacyjne 0,200 0, Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w ,860 85, * Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 2 264, , Odzież 20,860 14, * Urządzenia zawierające freony 9,494 0, * Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w , Leki inne niż wymienione w ,477 1, * Baterie i akumulatory inne niż wymienione w * Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w i zawierające niebezpieczne składniki Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w , i ,575 0,560 12,174 4,060 5,423 3, Odpady ulegające biodegradacji 269,520 23, Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 7 967, , Odpady z targowisk 329,060 25,98 93

94 Kod odpadów Nazwa Masa [Mg] Odpady wielkogabarytowe 192,500 69,700 Razem , ,813 źródło: Sprawozdanie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta/związku międzygminnego z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za 2016 i 2017 rok Gminny Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (GPSZOK) Do GPSZOK, który zlokalizowany jest przy ul. Kupieckiej, można przekazywać następujące odpady: Szkło, Papier, Tworzywa sztuczne, Opakowania wielomateriałowe, Meble, Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, Odpady wielkogabarytowe, Odpady niebezpieczne (np.: farby, lakiery, środki ochrony roślin, oleje, akumulatory, baterie, przeterminowane leki), Opony, Zużytą odzież i tekstylia, Popiół, Odpady budowlano remontowe i rozbiórkowe w ilości 0,5 tony rocznie na gospodarstwo domowe, Skoszoną trawę, liście i inne odpady z ogrodów i parków. Poziomy recyklingu/ograniczenie składowania Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. ws. poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych, poziomy te wynoszą w roku 2016 odpowiednio: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło 18%, inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe 42%. Poziomy recyklingu przewidziane do osiągnięcia w poszczególnych latach w uwzględnia poniższa tabela. Tabela 30. Wymagane poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia poszczególnych odpadów. Wymagany poziom [%] Papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło Inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz.U poz. 2167). 94

95 Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów, dopuszczalny poziom masy odpadów przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 dla roku 2016 wynosi 45%. Tabela 31. Dopuszczalne poziomy składowania odpadów ulegających biodegradacji w stosunku do masy wytworzonych tych odpadów w roku Dopuszczalny poziom [%] Odpady ulegające biodegradacji źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz.U poz. 676). Zgodnie ze sprawozdaniem z realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Pruszcz Gdański, w roku 2016 zostały osiągnięte następujące poziomy recyklingu/ograniczenia składowania: osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosi 51,62%, poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wynosi 58%, osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania wynosi 1,72%. Zgodnie ze sprawozdaniem z realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Pruszcz Gdański, w roku 2017 zostały osiągnięte następujące poziomy recyklingu/ograniczenia składowania: osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosi 49,405%, poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wynosi 78,3%, osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania wynosi 4,884%. Wszystkie wymagane poziomy zostały osiągnięte Odpady w postaci wyrobów zawierających azbest Gmina Miejska Pruszcz Gdański w 2009 roku przystąpiła do Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski przyjętego przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej 14 maja 2002 r. Program ten zakłada oczyszczenie do 2032 roku terytorium Polski z azbestu i usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest. 95

96 Aktualny Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański został uchwalony przez Radę Miasta Pruszcz Gdański dnia 23 grudnia 2014r. (Uchwała nr III/16/2014) Analiza SWOT G O S P O D A R K A O D P A D A M I SILNE STRONY 1. Większość mieszkańców objęta systemem selektywnej zbiórki odpadów. 2. Funkcjonujący GPSZOK. 3. Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu. SZANSE 1. Edukacja ekologiczna mieszkańców. 2. Zwiększenie stopnia odzysku materiałów ze strumienia odpadów komunalnych. SŁABE STRONY 1. Konieczność zwiększenia świadomości ekologicznej społeczeństwa w temacie gospodarki odpadami. 2. Istniejące wyroby azbestowe na terenie miasta. 3. Spalanie odpadów w domowych kotłach. ZAGROŻENIA 1. Nieprzepisowe składowanie odpadów. 2. Odpady związane z ruchem turystycznym Zasoby przyrodnicze Realizując zadania zawarte w niniejszym Programie Ochrony Środowiska należy uwzględnić ochronę gatunkową roślin i zwierząt, wynikającą z ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018r. poz. 142, t.j.), mającą na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu okazów gatunków oraz ich siedlisk i ostoi. Wymagane jest również przestrzeganie zapisów ww. ustawy, dotyczących zakazów oraz odstępstw od zakazów w odniesieniu do ww. gatunków oraz wydanych na jej podstawie przepisów wykonawczych, zwłaszcza: rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016r. poz. 2183), rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014r. poz. 1409), rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. z 2014r. poz. 1408) Formy ochrony przyrody Pomniki przyrody Na terenie miasta Pruszcz Gdański występuje 8 obiektów zakwalifikowanych jako pomnik przyrody nieożywionej. Ich opis został przedstawiony w tabeli. 96

97 Tabela 32. Charakterystyka pomników przyrody położonych na terenie miasta Pruszcz Gdański. Data ustanowienia Rodzaj pomnika Typ pomnika Gatunek drzewa Wysokość [m] Pierśnica [cm] Dane aktu prawnego o ustanowieniu Opis pomnika / lokalizacja drzewo jednoobiektowy Klon pospolity (Klon zwyczajny) - Acer platanoides 22,0 92,0 Zarządzenie nr 11/89 Wojewody Gdańskiego z dnia 29 marca 1989 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody niektórych drzew i głazów w województwie gdańskim Drzewo rośnie blisko cmentarza przy kościele. Ma drobny posusz w koronie drzewo jednoobiektowy Wierzba biała - Salix alba 15,0 137,0 Zarządzenie nr 11/89 Wojewody Gdańskiego z dnia 29 marca 1989 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody niektórych drzew i głazów w województwie gdańskim Drzewo rośnie przy skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Obr. Pokoju. Ma przycięte konary i gałęzie oraz założone wiązanie w koronie drzewo jednoobiektowy Jesion wyniosły - Fraxinus excelsior 28,0 109,0 Rozporządzenie nr 3/91 Wojewody Gdańskiego z dnia 25 lutego 1991 r w sprawie uznania za pomniki przyrody niektórych drzew i głazów w województwie gdańskim Drzewo rośnie przy ul. Krótka drzewo jednoobiektowy Klon jawor (Jawor) - Acer pseudoplatanus 18,0 87,0 Rozporządzenie nr 5/95 Wojewody Gdańskiego z dnia 15 grudnia 1995 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody niektórych drzew w województwie gdańskim Drzewo rośnie na terenie Zespołu Szkół Ogrodniczych i Ogólnokształcących przy ul Wojska Polskiego 4. Drzewo ma ubytek w pniu drzewo jednoobiektowy Wiąz szypułkowy - Ulmus laevis (Ulmus pedenculata, Ulmus effusa) 32,0 158,0 UCHWAŁA Nr XLVIII/458/2014 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI z dnia 24 września 2014 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody w mieście Pruszcz Gdański Drzewo rośnie na terenie Parku przy ul. Obrońców Westerplatte. 97

98 Data ustanowienia Rodzaj pomnika Typ pomnika Gatunek drzewa Wysokość [m] Pierśnica [cm] Dane aktu prawnego o ustanowieniu Opis pomnika / lokalizacja drzewo jednoobiektowy Dąb szypułkowy - Quercus robur 23,0 106,0 UCHWAŁA Nr XLVIII/458/2014 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI z dnia 24 września 2014 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody w mieście Pruszcz Gdański Drzewo rośnie na terenie Parku przy ul. Obrońców Westerplatte drzewo jednoobiektowy Dąb szypułkowy - Quercus robur 23,0 106,0 UCHWAŁA Nr XLVIII/458/2014 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI z dnia 24 września 2014 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody w mieście Pruszcz Gdański Drzewo rośnie w parku za Urzędem Miasta przy ul. Grunwaldzkiej drzewo jednoobiektowy Leszczyna turecka (Leszczyna drzewiasta) - Corylus colurna 18,0 101,0 UCHWAŁA Nr XLVIII/458/2014 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI z dnia 24 września 2014 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody w mieście Pruszcz Gdański Drzewo rośnie na terenie Parku Miejskiego przy ul. Mickiewicza. Drzewo ma ubytek w pniu. źródło: crfop.gdos.gov.pl 98

99 Miasto Pruszcz Gdański graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich (od strony północnej, wschodniej i południowej). Jest to teren o dużej różnorodności biologicznej i klimatycznej, który może stanowić zaplecze przyrodniczo-rekreacyjne miasta, jednocześnie stanowi także potencjalne bariery jego rozwoju przestrzennego. Położenie miasta na tle form ochrony przyrody przedstawiono na rysunku. Rysunek 27. Formy ochrony przyrody położone blisko miasta Pruszcz Gdański. źródło: geoserwis.gdos.gov.pl 99