Powodzie 2010r. - przyczyny szkód powodziowych

Transkrypt

1 Dolnośląski Zarząd d Melioracji i Urządze dzeń Wodnych we Wrocławiu Powodzie 2010r. - przyczyny szkód powodziowych oraz wnioski po powodziach Wrocław, listopad 2010 r.

2 DZMiUW to wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna podległa Zarządowi Województwa Dolnośląskiego, wykonująca zadania Marszałka w zakresie praw i obowiązków określonych przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005r. Nr 239 poz z późniejszymi zmianami). Obszar działania obejmuje województwo dolnośląskie ( km²)

3 Wody i urządzenia administrowane przez DZMiUW we Wrocławiu cieki naturalne: rzeki i potoki km kanały sztuczne 291 km wały przeciwpowodziowe (chroniące obszar ha) km 33 stacje pomp odwadniających obszar ha 13 zbiorników wodnych o łącznej pojemności 6,2 mln m 3 pozostałe wody - nieistotne dla rolnictwa 215 km budowle hydrotechniczne 2709 szt.

4 Obszar województwa dolnośląskiego położony jest w dorzeczu środkowej Odry. Główne dopływy Odry w granicach województwa to: - Nysa Kłodzka - Oława - Ślęza - Bystrzyca - Widawa - Kaczawa - Barycz - Bóbr - Nysa Łużycka Województwo Dolnośląskie charakteryzuje się szczególną specyfiką hydrologiczną i hydrograficzną, a zatem i złożoną problematyką ochrony przeciwpowodziowej. Na jego terenie uchodzą do Odry większe rzeki takie jak: Oława, Ślęza, Bystrzyca, Widawa, Kaczawa tworząc określoną sytuację w dolinie, a szczególnie w aglomeracji wrocławskiej Występują również regiony ze zlewniami o charakterystyce górskiej i podgórskiej, np. Nysa Kłodzka, Bóbr, Kwisa czy Nysa Łużycka.

5 Wezbrania powodziowe w zlewni górnej g i środkowej Odry występuj pują prawie corocznie. Z często stości występowania maksymalnych opadów dobowych wynika, że e miesiącami o dużym zagrożeniu powodziowym jest lipiec i sierpień. w latach 988 w dorzeczu Odry, 1774 kroniki zanotowały 36 wielkich powodzi w XIX w. katastrofalne powodzie wystąpi piły y w latach : 1813, 1854, 1855, 1888, w XX w. wystąpi piło o szereg groźnych wezbrań m.in. w latach: 1903, 1915, 1924, 1938, 1940, 1947, 1958, 1960, 1963, 1964, 1965, 1970, 1972, 1977, 1980, 1985, 1997, 1988, 2001, 2002, 2006, 2009, Największa powódź o niespotykanych dotychczas rozmiarach i najbardziej katastrofalna w skutkach wystąpi piła w lipcu 1997r. wał p.powodziowy rz. Odra, gm. Oława Miedzianka, gm. Bogatynia

6 Przyczyny powstania szkód w ciekach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu długo utrzymujące się wysokie stany wód, duże prędkości i gwałtowność wezbrania wody (m.in. nadmierne spływy wód nie mieszczące się w korytach cieków powstałe w wyniku nawalnych opadów deszczu), zły stan koryt cieków i urządzeń wodnych oraz długotrwały okres eksploatacji (wieloletnie niedofinansowanie potrzeb w zakresie utrzymania wód i urządzeń wodnych, kradzieże, dewastacje, szkodliwa działalność zwierząt - lisy, bobry, dziki itp.), działania związane z prowadzeniem akcji przeciwpowodziowej tj. uszkodzenia spowodowane przez ciężki sprzęt wykorzystywany podczas prac zabezpieczających m.in. do transportu materiałów. wał p.powodziowy rz. Barycz, gm. Żmigród

7 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu, powstałe wskutek wezbrań w 2010r. 15,2 mln zł 1,6 mln zł 46,9 mln zł marzec 2010r. maj- czerwiec 2010r. sierpień wrzesień 2010r. Łączna szacunkowa wartość szkód powstałych w 2010r. wynosi ok. 63,7mln zł ( co stanowi równowartość ok. 16% administrowanego majątku).

8 Skala szkód (w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW) na terenie woj. dolnośląskiego 25,0-500,0 tys. zł 501, ,0 tys. zł 1 001, tys. zł , ,0 tys. zł > ,0 tys. zł Powiaty 1 m. Jelenia Góra 2 - m. Legnica 3 m. Wrocław 4 bolesławiecki 5 dzierżoniowski 6 głogowski 7 górowski 8 jaworski 9 jeleniogórski 10 kamiennogórski 11 kłodzki 12 legnicki 13 lubański 14 lubiński 15 lwówecki 16 milicki 17 oleśnicki 18 oławski 19 polkowicki 20 strzeliński 21 średzki 22 świdnicki 23 trzebnicki 24 wałbrzyski 25 wołowski 26 wrocławski 27 ząbkowicki 28 - zgorzelecki

9 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu, powstałe wskutek wezbrań w 2010r. cieki kanały wały p.pow 100% 100% 100% 100% budowle przepompownie 100% 100% wody pozostałe 5,1% cieki administrowane przez DZMiUW km / uszkodzone w czasie powodzi 299 km kanały administrowane przez DZMiUW 291 km / uszkodzone w czasie powodzi 4 km wały p.powodziowe administrowane przez DZMiUW 1 333,3 km / uszkodzone w czasie powodzi 108 km budowle hydrotechniczne administrowane przez DZMiUW szt / uszkodzone w czasie powodzi 155 szt. przepompownie administrowane przez DZMiUW 33 szt / uszkodzone w czasie powodzi 1 szt. wody pozostałe administrowane przez DZMiUW 215 km / uszkodzone w czasie powodzi 36 km

10 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu, powstałe wskutek wezbrań powodziowych w 2010r. - zlewnie OGÓŁEM 2010r. Szkody o najwyższej wartości: marzec 2010r. zlewnia Baryczy maj-czerwiec 2010r. zlewnia Odry sierpień i wrzesień 2010r. zlewnia Bobru

11 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu - powódź marzec 2010r. Łącznie uszkodzeniu uległo: cieki 20,2 km/ budowle 3 szt. wały przeciwpowodziowe 0,3 km/ budowle wałowe 4szt. w zlewniach rzek: Barycz, Kaczawa, Oława oraz Ślęza. Szkody obejmują m.in zamulenie koryt cieków naniesionym materiałem gruntowym, zatory, zniszczenia w zabudowie brzegowej koryt, uszkodzenia obwałowań (przerwy, wyrwy) i budowli wałowych itp. Wartość szkód powodziowych w wodach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMIUW we Wrocławiu oszacowano na ponad 1,6 mln zł.

12 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu powódź maj-czerwiec 2010r. Łącznie uszkodzeniu uległo: cieki 210,7km/ budowle 5 szt. kanały 4,2 km wały przeciwpowodziowe 105,7 km / budowle wałowe 140 szt. wody pozostałe (nieistotne dla rolnictwa) 7,3 km / budowle 4szt. przepompownia 1 szt. w zlewniach rzek: Barycz, Bóbr, Bystrzyca, Kaczawa, Odra, Ślęza oraz Widawa. Szkody obejmują m.in zamulenie koryt cieków naniesionym materiałem gruntowym, uszkodzenia budowli, zatory, zniszczenia w zabudowie brzegowej koryt, uszkodzenia obwałowań i budowli wałowych itp. Wartość szkód powodziowych w wodach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMIUW we Wrocławiu oszacowano na ponad 46,9 mln zł ( w tym pogłębieniu uległy uszkodzenia powstałe podczas wezbrania w marcu 2010r.)

13 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu - wezbranie sierpień i wrzesień 2010r. Łącznie uszkodzeniu uległo: cieki 67,4 km wały przeciwpowodziowe 1,9 km wody pozostałe (nieistotne dla rolnictwa) 28,9 km w zlewniach rz. Bóbr, Bystrzyca, Kaczawa, Nysa Łużycka, Nysa Kłodzka, Odra oraz Ślęza. Szkody obejmują m.in. wypłycenia koryt cieków naniesionym rumoszem, wyrwy brzegowe i korytowe, uszkodzenia ubezpieczeń brzegowych i korytowych, uszkodzenia murów oporowych, budowli regulacyjnych i komunikacyjnych, zatory, uszkodzenia obwałowań itp. Wartość szkód powodziowych w wodach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMIUW we Wrocławiu oszacowano na ok. 15,2 mln zł. Najpoważniejsze szkody wystąpiły na cieku Miedzianka, gm. Bogatynia

14 Środki na usuwanie szkód powodziowych powstałych w 2010r. 1,7 mln zł 63,7 mln zł 12,5 mln zł środki na usuwanie szkód środki rezerwy celowej budżetu państwa na usuwanie skutków klęsk żywiołowych środki budżetu państwa na utrzymanie wód i urządzeń wodnych środki NFOŚiGW środki UG

15 Usuwanie szkód powodziowych W 2010r. realizowano najpilniejsze zadania z zakresu usuwania szkód powodziowych w celu poprawy bezpieczeństwa na administrowanym terenie. Uszkodzenia o mniejszym stopniu pilności oraz wymagające znacznych nakładów finansowych oraz opracowań dotyczących uwarunkowań środowiskowych i ich realizacji planowane są do wykonania w latach następnych. Do usunięcia pozostają również szkody powstałe przed 2010r. o szacunkowej wartości 13,2 mln zł. Najpilniejsze z tych zadań to: zabezpieczenie przed powodzią Jelcza-Laskowic (dokumentacja w trakcie opracowania) i modernizacja i odbudowa wału polderu Lipki- Oława (dokumentacja opracowana), gm. Oława i Jelcz- Laskowice, popowodziowa odbudowa cieku Miedzianka, gm. Bogatynia (wymaga opracowania dokumentacji, realizacja przedsięwzięcia uzależnione od przyznania środków finansowych na ten cel planowany termin realizacji ), modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego (projekt finansowany przez Bank Światowy).

16 Szkody w ciekach i urządzeniach administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu, powstałe wskutek wezbrań powodziowych przed 2010r. - zlewnie (stan na r.) Łączna szacunkowa wartość szkód pozostałych do realizacji po 2009r. wynosi ok. 13,2 mln zł

17 Usuwanie szkód powodziowych w 2010r. Szkody ogółem 63,7 mln zł ,7 mln zł 14,6 mln zł wartość powstałych szkód środki na usuwanie szkód Łączna wartość szkód powodziowych w majątku administrowanym przez DZMiUW we Wrocławiu 76,9 mln zł. Do usunięcia pozostają szkody o szacunkowej wartości 57,2 mln zł (w tym zadania rozpoczęte w roku br. z terminem zakończenia w 2011r. oraz zadania zaplanowane do wykonania w 2010r. dla których trwają procedury przetargowe).

18 Potrzeby z zakresu utrzymania wód i urządzeń wodnych w latach ,4 mln zł 63,9 mln zł potrzeby pozyskane środki 23,2 % 21,8% 2008r. 2009r. 2010r. * w tym ujęto: środki budżetu państwa, funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, urzędów gmin oraz wartość prac zrealizowanych w ramach programu Bezrobotni dla gospodarki wodnej i ochrony p.powodziowej

19

20 jednostki straży pożarnej w gotowości, Siedlce, pow. oławski akcja w Jelczu-Laskowicach uszczelnianie wału p.powodziowego rz. Odry, m. Wrocław

21 wał p.powodziowy rz. Odra, m. Wrocław wał p.powodziowy rz. Orla, gm. Żmigród

22 wał p.powodziowy rz. Odra, gm. Oława wał p.powodziowy rz. Orla, gm. Żmigród wał p.powodziowy rz. Olszówka, gm. Olszyna

23 Miedzianka, gm. Bogatynia Ośna, gm. Wleń Miedzianka, gm. Bogatynia

24 wał p.powodziowy rz. Orla, gm. Żmigród wał p.powodziowy rz. Orla, gm. Wąsosz

25 wał p.powodziowy rz. Odra (polder Lipki-Oława), gm. Oława Sobótka, gm. Lwówek Śl. wał p.powodziowy rz. Barycz, gm. Żmigród wał p.powodziowy rz. Nysa Łużycka gm. Zgorzelec

26 PODSUMOWANIE 1. Łączna szacunkowa wartość szkód w ciekach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMiUW we Wrocławiu powstałych w wyniku wezbrań powodziowych w 2010r. wynosi ok. 63,7mln zł. 2. Konieczne jest jak najszybsze usunięcie szkód powstałych w ciekach i urządzeniach wodnych administrowanych przez DZMIUW we Wrocławiu (w tym również z lat poprzednich, których wartość wg stanu na r oszacowano na ponad 13,2 mln zł). Do usunięcia pozostają szkody o wartości 57,2 mln zł. 3. Główną przyczyną powstania szkód oraz lokalnych podtopień były nadmierne, nie mieszczące się w korytach cieków spływywód powstałe w wyniku niezwykle intensywnych opadów deszczu (w przypadku wystąpienia zjawisk o takiej jak w sierpniu br. intensywności nie ma możliwości uniknięcia szkód, wszelkie działania doraźne mogą jedynie w niewielkim stopniu złagodzić skutki powodzi) oraz zły stan techniczny cieków i urządzeń wodnych (będący m.in. wynikiem wieloletniegoniedofinansowania potrzeb w zakresie utrzymania wód i urządzeń wodnych),

27 PODSUMOWANIE 4. Dla poprawy skuteczności ochrony p.powodziowej na obszarze administrowanym przez DZMiUW we Wrocławiu należy: a) systematycznie przeprowadzać konserwację cieków i urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, należy zapewnić drożność dolin rzecznych (umożliwienie swobodnego spływu wód, oczyszczenie przestrzeni międzywala), jak najszybciej należy podjąć działania w celu odtworzenia infrastruktury (obiektów) małej retencji, systematyczne wykonywanie prac konserwacyjnych pozwoli na zachowanie stanu środowiska, b) dokonać analizy potrzeb w zakresie przebudowy, naprawy jak również wykonania nowych urządzenia związanych z ochroną przeciwpowodziową z uwzględnieniem wpływu planowanych do realizacji robót na przyległy teren, liczby osób chronionych przed wylewami powodziowymi, aspektów ekologicznych, wniosków stron zainteresowanych realizacją przedsięwzięcia, powiązania z innymi projektami itp.

28 PODSUMOWANIE ocena wpływu obiektów hydrotechnicznych wybudowanych bądź zmodernizowanych w wyniku realizacji Programu dla Odry 2006 na ograniczenie skutków powodzi jaka wystąpiła w dorzeczu Odry w 2010r. wykazała iż wykonane prace zabezpieczyły przyległy teren przed wylewami powodziowymi 5. Konieczne jest sukcesywne zwiększanie środków przyznawanych na utrzymanie cieków i urządzeń wodnych oraz zadania inwestycyjne, środki finansowych przyznawanych z budżetu państwa pokrywają ok. 20 % potrzeb w zakresie utrzymania wód i urządzeń wodnych; sytuacji w tym zakresie nie poprawiają środki pozyskiwane m.in. z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz budżetów gmin i powiatów), 6. Konieczne jest wdrożenie krótko- i długookresowego programu poprawy stanu technicznego wałów i urządzeń ochrony przed powodzią (szacuje się, że ok. 70 % wałów p.powodziowych w woj. dolnośląskim jest w złym stanie technicznym).

29 PODSUMOWANIE 7. Uregulowania prawnego wymaga wskazanie podmiotów i instytucji zobowiązanych do uprzątnięcia z wałów zabezpieczeń układanych (m.in. worków) w czasie akcji p.powodziowej. Należy wskazać źródła, z jakich takie działania powinny być finansowane. 8. Założenie iż praktyka ekologiczna jest nadrzędna w procesach budowy i modernizacji infrastruktury hydrotechnicznej w wielu przypadkach okazała się działaniem negatywnym zagrażającym bezpieczeństwu ludzi i mienia w miejscowościach i osiedlach położonych w dolinach rzek. Ochrona przed powodzią powinna stanowić priorytet. 9. Konieczne jest opracowanie strategicznych założeń działań związanych z ochrona przed powodzią w celu przystosowania się do zmian klimatycznych. 10. Należy wzmocnić nadzór nad procedurami planowania przestrzennego w zakresie wyznaczania i zagospodarowania obszarów zalewowych. Należy rozważy ściślejsze powiązania przepisów dot. Zagospodarowania przestrzennego z prawem wodnym i prawem budowlanym w powyższym zakresie.

30 PODSUMOWANIE 11. Istotne jest uszczegółowienie i aktualizacja planów ochrony p.powodziowej / zarządzania kryzysowego (m.in. w zakresie miejsc szczególnie zagrożonych) wobec wielu zmian wynikających m.in. z prowadzenia inwestycji finansowanych przez Unię Europejską, 12. Istotne byłoby stworzenie wspólnej platformy umożliwiającej przetwarzanie danych i szybką wymianę informacji pomiędzy służbami biorącymi udział w akcji p.powodziowej - b. ważne w sytuacji kryzysu.

31 Dziękuję za uwagę