Uwarunkowania strukturalne i przyrodnicze rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem zagadnień GMO

Transkrypt

1 Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Andrzej Masny Stanisław Flaga Departamentu Środowiska i Rozwoju Wsi Uwarunkowania strukturalne i przyrodnicze rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem zagadnień GMO

2 Uwarunkowania strukturalne - liczba gospodarstw indywidualnych w Małopolsce na tle kraju (w tys.) ,9 222,5 206,6 Rozłóg gospodarstw cechuje duŝe rozproszenie gruntów. Przeciętne gospodarstwo rolne składa się z kilku lub kilkunastu, a na południu Województwa nawet kilkudziesięciu, oddalonych od siebie działek ,1 150,9 146,5 134,9 110,9 102,8 90,1 82, Mazowieckie Małopolskie Małopolskie Podkarpackie Łódzkie Wielkopolskie Lubelskie Świętokrzyskie Śląskie Podlaskie Kujawsko-Pomorskie Dolnośląskie Warmińsko-Mazurskie 53,6 53,1 Pomorskie 48,4 38,9 Opolskie Zachodniopomorskie 28,7 Lubuskie Źródło: GUS Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 82 Rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa woj.. Małopolskiego małopolskiego Diagnoza stanu i planowane działania

3 Uwarunkowania strukturalne wielkość gospodarstw Średnia wielkość gospodarstwa w ha Warmińsko- Mazurskie 16,5 16,1 12,1 Pomorskie Średnia wielkość gospodarstw rolnych w Polsce wg województw: 10,7 Podlaskie Zachodniopomorskie Kujawsko- Pomorskie 10,5 9,9 9,4 Lubuskie Dolnośląskie 9,4 Wielkopolskie 7,4 Opolskie 7,2 Mazowieckie 6,5 Łódzkie 6,1 Lubelskie 4,7 Świętokrzyskie Polska - 8,9 ha 3,7 3,5 2,1 Śląskie Podkarpackie Małopolskie Źródło: GUS OLKUSKI MIECHOWSKI Średnia powierzchnia gospodarstw indywidualnych w Małopolsce wg powiatów CHRZANOWSKI OŚWIĘCIMSKI WADOWICKI KRAKOWSKI SUSKI WIELICKI MYŚLENICKI NOWOTARSKI PROSZOWICKI LIMANOWSKI TATRZAŃSKI BOCHEŃSKI BRZESKI DĄBROWSKI TARNOWSKI NOWOSĄDECKI GORLICKI 1,9-2,8 ha 2,9-3,7 ha 3,8-4,6 ha 4,7-5,5 ha (średnia woj. 2,1 ha) Źródło: Strategia Rozwoju Wsi, Obszarów Wiejskich i Rolnictwa Województwa Małopolskiego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 3

4 Krajowe akty prawne dotyczące GMO Ustawy zasadnicze Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 76. poz. 811 z późn. zm.) Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych Ŝywności i Ŝywienia (Dz. U. Nr 63. poz. 634 z późn. zm.) Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o środkach Ŝywienia zwierząt (Dz. U. Nr 123. poz. 1350) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62. poz. 627) Akty wykonawcze Rozporządzenie MŚ z dnia 8 lipca 2002 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu oceny zagroŝeń... (Dz. U. z 2002 r. Nr 107, poz. 944) Rozporządzenie MŚ z dnia 21 lutego 2002 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu funkcjonowania Komisji ds. organizmów genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2002 r. Nr 19, poz. 196) Rozporządzenie MŚ z dnia 16 maja 2002 r. w sprawie określenia zakresu przedmiotowego badań dla podmiotów ubiegających się o przeprowadzenie badań i wydawanie opinii w dziedzinie GMO (Dz. U. z 2002 r. Nr 73, poz. 674) Rozporządzenie MŚ z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie określenia listy organizmów patogennych oraz ich klasyfikacji, a takŝe niezbędnych środków dla poszczególnych stopni hermetyczności (Dz. U. z 2002 r. Nr 212. poz. 1798) Rozporządzenie MŚ z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie określenia wzorów wniosków dotyczących zgód i zezwoleń na działania w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2002 r. Nr 87, poz. 797) Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 4

5 Zakres badań prowadzonych nad roślinami GM w Polsce i na świecie Rośliny zbożowe: jęczmień, pszenica, ryż, pszenżyto, kukurydza Rośliny warzywne: ogórek, marchew, sałata, pomidory, bataty, cukinia, cebula, szparagi, kapusta, brokuły, papryka, cykoria, arbuz, melon, oberżyna, kapusta abisyńska Rośliny sadownicze: truskawka, orzech włoski, jabłoń, śliwa, winorośl, żurawina, kiwi, papaja, kasztanowiec, Rośliny ozdobne: goździk, mieczyk, pelargonia, róża, tagetes, petunia, Rośliny oleiste: rzepak jary, gorczyca sarepska, rzepak ozimy, rzepik, słonecznik, gorczyca biała, orzech ziemny, Drzewa leśne i ozdobne: brzoza, eukaliptus, świerk, sosna, topola, Motylkowe: soja, łubin wąskolistny, lucerna, groch, koniczyna, Inne: bawełna, len, trzcina cukrowa, tytoń, burak cukrowy, burak pastewny, ziemniak, chrzan, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 5

6 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata Pole: A A Mieszkańcy, Działanie A2 Środowisko promujące aktywność Działanie A2 obywateli, Środowisko Rozwiązania promujące Rozszerzenie aktywność obywateli współpracy organizacji Rozwiązania pozarządowych z partnerami publicznymi i gospodarczymi partnerami publicznymi i gospodarczymi Pole: B B PejzaŜ, działanie B1 Ochrona przyrody i róŝnorodności biologicznej, Rozwiązania Rozszerzenie współpracy organizacji pozarządowych z Działanie B1 Ochrona przyrody i róŝnorodności biologicznej, Rozwiązania Zwiększenie obszaru objętego róŝnymi formami ochrony przyrody Działanie B2 Kształtowanie krajobrazu kulturowego Rozwiązania Ochrona tradycyjnych form gospodarowania Pole: C Gospodarstwo Działanie C1 Konkurencyjne rolnictwo Rozwiązania Podniesienie jakości produkcji rolnej, rozwój rolnictwa ekologicznego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 6

7 Inne dokumenty i działania sprzyjające zachowaniu róŝnorodności biologicznej Małopolski Pole: Przyjęcie A Mieszkańcy, przez Radę Ministrów Działanie A2 w dniu Środowisko 25 lutego promujące 2003 r. aktywność Krajowej strategii obywateli, ochrony Rozwiązania i umiarkowanego Rozszerzenie uŝytkowania współpracy organizacji róŝnorodności pozarządowych biologicznej z wraz partnerami z programem publicznymi działańi gospodarczymi Przyjęcie przez Sejmik Województwa Małopolskiego Rezolucji Nr Pole: 26/04 B z dnia PejzaŜ, 29 listopada działanie 2004 B1 Ochrona r. w sprawie przyrody ogłoszenia i obszaru róŝnorodności Województwa biologicznej, Małopolskiego strefą wolna od upraw organizmów roślinnych zmodyfikowanych genetycznie Podpisanie przez Samorząd Województwa i COBORU w dniu 5 marca 2004 r. porozumienia gwarantującego udział Województwa w planowaniu i organizacji porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego Przyjęcie przez Konwent Marszałków Województw RP w dniu 9 września 2005 r. negatywnego stanowiska nr 5 w sprawie uprawy organizmów roślinnych genetycznie zmodyfikowanych w Polsce Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 7

8 Ochrona dziedzictwa kulturowego I Składowe dziedzictwa: zróżnicowanie kulturowe (22 grupy etnograficzne) bogaty ogaty dorobek kultury rolnej (lokalne odmiany roślin uprawnych, rodzime rasy zwierząt; tradycyjne metody uprawy roślin i hodowli zwierząt) zasoby dziedzictwa przyrodniczego krajobraz Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 8

9 Ochrona dziedzictwa kulturowego II Lokalne odmiany roślin uprawnych rośliny rolnicze rośliny ogrodnicze sadownicze warzywnicze rośliny przemysłowe 3-5 Lokalne rasy zwierząt gospodarskich 17 Potrawy regionalnej kuchni oparte na produktach rolnictwa tradycyjnego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 9

10 Wybrane regionalne produkty rolne i artykuły Ŝywnościowe Wyroby mleczarskie: bryndza podhalańska, oscypek, bunc, redykołka, Ŝentyca, korbacz Wyroby mięsne: szynka ze Spiszu, sołdra, kindziuk, gęsina zatorska, kiełbasa lisiecka, jagnięcina ze świniarki, Ryby i owoce morza: karp zatorski, raki górskie Produkty od zwierząt: miód spadziowy kamieński, topinka Potrawy: zupa konopna/lniana - siemieniec Olej: olej bity z lnicznika Owoce, warzywa: pomidor - Bawole serce, malinowy, krakowski; fasola - piękny jaś z Zakliczyna, orzeł, malinka Chleby, makarony, ciasta: chleb prądnicki, precelek krakowski, kukiełka lisiecka, siercioki, kulajdy, bordy, mordonie maćki, derkliki Napoje alkoholowe i bezalkoholowe: śliwowica łącka, paryjówka, sechlańska; miódy pitne (kasztelański, kapucyński, dębniak); piwo kozicowe, kandybał; wody mineralne... Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 10

11 Obszary prawnie chronione Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 11

12 Nadrodzina Pszczołowate (Apoidea) Fauna pszczół liczy w Polsce ok. 470 gat. a w Małopolsce gatunków Wykaz rodzin Lepiarkowate 37 Pszczolinkowate 97 Smuklikowate 103 Spójnicowate 11 Miesiarkowate 91 Porobnicowate 87 Pszczoły właściwe 41 gatunków w dwóch podrodzinach: pszczoły rojne 1 (pszczoła miodna) i trzmielowate 40 (trzmiele, trzmielce) Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 12

13 Znaczenie owadów zapylających Plantacje rzepaku ozimego (1994) Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 13

14 Trzmiele Małopolski na przestrzeni XX wieku Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 14

15 Trzmiele polan wysokogórskich Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 15

16 - akos@malopolska.mw.gov.pl