mgr inż. Anna Łozowska, dr inż. Jerzy Osowski, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB Oddział w Boninie,
|
|
- Angelika Tomczyk
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ziemniak Polski 2017 nr 1 25 SUCHA ZGNIILIIZNA BULW ZIIEMNIIAKA NIIEUSTAJĄCE ZAGROŻENIIE OKRESU PRZECHOWALNIICZEGO DRY ROTT OFF TTUBERS TTHE CONTTI INUING TTHREATT DURING TTHE STTORAGE PERIOD mgr inż. Anna Łozowska, dr inż. Jerzy Osowski, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB Oddział w Boninie, lozowska@ziemniak-bonin.pl Streszczenie Podczas przechowywania niezwykle ważne jest stworzenie optymalnych warunków wilgotnościowo- -termicznych, dostosowanych do kierunku przeznaczenia ziemniaków (jadalne, sadzeniaki, przetwórstwo). W celu ograniczenia strat finansowych konieczne jest minimalizowanie ubytków naturalnych oraz ograniczanie uszkodzeń mechanicznych wynikających z błędów popełnionych podczas zbioru i przygotowania bulw do przechowywania, a także zmniejszanie strat na skutek rozwoju chorób okresu przechowalniczego. Sprawcami suchej zgnilizny bulw są grzyby z rodzaju Fusarium, m.in.: F. avenaceum, F. sambucinum i F. solani. Podczas przechowywania bulwy są często infekowane jednocześnie przez kilku sprawców i powstają tzw. zgnilizny mieszane. Wraz z Fusarium są to bakterie z rodzaju Pectobacterium oraz organizm grzybopodobny Phytophthora infestans sprawca zarazy ziemniaka. Do wczesnego wykrywania patogenów stosuje się obecnie nowoczesne metody molekularne, oparte głównie na technice PCR, które znajdują zastosowanie również w diagnostyce chorób powodowanych przez grzyby z rodzaju Fusarium. Słowa kluczowe: identyfikacja patogenów, ochrona, przechowywanie, ziemniak Abstract During the period of storage it is extremely important to create optimal temperature and humidity conditions adapted to the purpose of tubers (edible seed, processing). In order to limit the financial losses, it is important to avoid natural losses (due to respiration or evaporation tubers), mechanical damage resulting from errors made during harvesting and preparing the tubers for storage, as well as losses caused by the development of diseases during the storage (tuber skin rot diseases). One of the diseases presenting a serious threat during this period is the dry rot of potato tubers, whose culprits are fungi of the genus Fusarium F. avenaceum, F. sambucinum or F. solani. Sometimes it happens that during the period of storage, tubers are infected simultaneously by multiple pathogens, causing the formation of the so-called mixed rots. Along with fungi of the genus Fusarium, the most common cause of mixed rots are bacteria of the genus Pectobacterium, and fungi-like organism Phytophthora infestans potato late blight culprit. Proper diagnosis of pathogens is important for reduction of the loses caused by their development. Currently, for early detection of pathogens, including fungi of the genus Fusarium, modern molecular methods are used, mainly based on PCR. Keywords: dry rot, Fusarium, PCR, potato, protection, spores, storage O kres przechowywania ziemniaków jest ściśle uzależniony od ich przeznaczenia i wynosi zazwyczaj od 6 do 9-10 miesięcy. Aby możliwe było tak długie przechowywanie, należy odpowiednio przygotować bulwy. Wymaga to stworzenia takich warunków, dzięki którym straty masy bulw będą znacznie ograniczone, a ich jakość pozostanie nadal na wysokim poziomie, co zapewni późniejsze wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem na konsumpcję lub sadzeniaki (Osowski 2016). Okres przygotowania bulw do składowania i składowanie można podzielić na kilka etapów (dla wszystkich kierunków użytkowania ziemniaków): osuszanie od 1 do 7 dni, w temperaturze o C, przy wilgotności powietrza % i średnim czasie wentylacji h/dobę;
2 26 Ziemniak Polski 2017 nr 1 dojrzewanie od 10 do 15 dni, w temperaturze o C, przy wilgotności powietrza 90-95% i średnim czasie wentylacji 1-4 h/dobę; schładzanie od 15 do 20 dni, w temperaturze obniżanej 0,3 o C na dobę, przy wilgotności powietrza 90-95% i średnim czasie wentylacji 6-10 h/dobę; długotrwałe przechowywanie do ok. 250 dni, w temperaturze: dla sadzeniaków 3-4 o C, ziemniaków jadalnych 4-5 o C, przeznaczonych do przetwórstwa spożywczego 6-9 o C, dla przemysłu 3-4 o C; wilgotność powietrza powinna wynosić 90-95%, średni czas wentylacji 2-6 h/dobę; przygotowanie do użytkowania średnio 10 dni, w temperaturze o C dla ziemniaków przeznaczonych do konsumpcji i przetwórstwa oraz o C dla sadzeniaków, przy średnim czasie wentylacji 1-4 h/dobę (Czerko 2014). Ubytki masy bulw podczas przechowywania w dużym stopniu powstają wskutek odparowywania wody oraz oddychania, jednak główną przyczyną strat są choroby wywołane różnymi patogenami, jak grzyby, bakterie czy organizm grzybopodobny Phytophthora infestans, wywołujący zarazę ziemniaka. Jedną z ważniejszych chorób tego okresu jest sucha zgnilizna bulw ziemniaka (Osowski 2016). Objawy i przebieg choroby Zakażenie bulw następuje najczęściej w wyniku uszkodzeń mechanicznych powstających w czasie zbioru, transportu i sortowania. Stąd też intensywna (wysokotowarowa) uprawa może sprzyjać suchemu gniciu bulw, które szczególnie silnie rozwija się podczas przechowywania. Podwyższona temperatura (ok. 10 o C) i wysoka wilgotność, panujące wiosną (w końcowym okresie przechowywania), zaostrzają przebieg choroby, prowadząc często do dużych ubytków bulw osłabionych przez okres spoczynku (Wale i in. 2008). Pierwsze objawy to ciemne zagłębienia na powierzchni bulw. W miarę rozwoju choroby skórka się marszczy i tworzą się koncentryczne pierścienie. Uszkodzona tkanka ulega mumifikacji, a w końcowym efekcie wysycha. Często tym objawom zewnętrznym towarzyszy tworzenie się na powierzchni skórki poduszeczek grzybni o różnym zabarwieniu (zależnie od gatunku sprawcy), co stanowi istotny element diagnostyczny w identyfikacji patogenów (fot. 1 i 2). Zainfekowany miąższ w miarę rozwoju choroby zmienia zabarwienie od jasnobeżowego do czekoladowobrązowego, niekiedy nawet do czarnego. Martwa tkanka stopniowo wysycha, a w jej wnętrzu tworzą się różnego kształtu i wielkości kawerny, które bardzo często wyścielone są silnie zarodnikującą grzybnią, barwy od żółtej do białej lub różowej (Wharton i in. 2007). Chore bulwy oraz obecne w nich zarodniki konidalne i grzybnia Fusarium stają się źródłem infekcji dla innych przechowywanych bulw, a pozostawione na polu resztki zakażają glebę (Sobkowiak, Śliwka 2013). Fot. 1. Typowe objawy suchej zgnilizny na powierzchni bulwy ziemniaka (fot. J. Osowski) Fot. 2. Poduszki grzybni grzybów z rodzaju Fusarium na skórce (fot. A. Łozowska)
3 Ziemniak Polski 2017 nr 1 27 Patogeny odpowiedzialne za rozwój choroby Po raz pierwszy rodzaj Fusarium został wprowadzony do literatury światowej w roku 1809 przez Linka. Polska nazwa tego rodzaju sierpik pochodzi od bardzo charakterystycznego kształtu zarodników konidialnych, który przypomina sierp. Rozprzestrzenianiu się Fusarium sprzyjają opady deszczu i ruch powietrza, dzięki którym zarodniki mogą być przenoszone na duże odległości. Zakażeniu bardzo często sprzyja mechaniczne uszkodzenie tkanki. Grzyby z tego rodzaju wywołują wiele chorób, takich jak: więdnięcie, plamistości liści, zgorzel siewek czy zgnilizna części podziemnych roślin (Kwaśna i in. 1991). Grzyby z rodzaju Fusarium są zdolne do tworzenia stadium doskonałego, które rozmnaża się płciowo, a także form rozmnażających się bezpłciowo, które występują znacznie częściej. Grzybnia składa się z obficie występujących strzępek, o watowatej lub śluzowatej strukturze. Barwa strzępek należy do cech gatunkowych warunkowanych zasobnością w składniki pokarmowe (głównie cukrów) podłoża, w którym następuje ich rozwój. Sprawcy wytwarzają trzy typy zarodników: makrokonidia wielokomórkowe, o sierpowatym kształcie; mikrokonidia 1-3-komórkowe, owalne, cytrynkowate lub wydłużone; chlamidospory stanowiące formy przetrwalnikowe wytworzone z komórek grzybni w okresach niekorzystnych dla wzrostu grzyba. Grzyby z rodzaju Fusarium występują powszechnie w glebie jako saprotrofy żywiące się martwą materią organiczną. Charakteryzują się zdolnością do zmiany metabolizmu oraz szybkiego dostosowywania się do podłoża, na którym żyją. Pozwala im to na bardzo szybkie porażanie wielu gatunków roślin uprawnych. Zalicza się je do organizmów ubikwistycznych, tzn. takich, które łatwo przystosowują się do zmiennych warunków atmosferyczno-glebowych (Wolny- Koładka 2014). Głównymi sprawcami suchej zgnilizny bulw ziemniaka na świecie są trzy gatunki Fusarium: F. coeruleum (Libert) Sacc. (syn. F. solani var. coeruleum), F. sulphureum Schlechtend. (syn. F. sambucinum Fuckel), F. avenaceum (Fr.) Sacc. (Sobkowiak, Śliwka 2013). Fusarium avenaceum uznawany jest powszechnie za słabszy patogen w porównaniu z innymi gatunkami tego rodzaju. Jego rozwojowi sprzyjają umiarkowane warunki termiczne (od 10 do 25 o C) oraz okresy wilgotne podczas wegetacji. Kultury Fusarium avenaceum charakteryzują się dużą zmiennością morfologiczną. Grzybnia najczęściej jest bardzo puszysta, gęsta i watowata. Dominują kolory od białego przez łososiowy do koralowego. W miarę upływu czasu grzybnia staje się filcowata, zapada się do środka, a jej barwa zmienia się w ciemnoszarą lub żółtobrązową. Gatunek ten tworzy zróżnicowane zarodniki, zarówno mikro-, jak i makrokonidia. Mikrokonidia powstają dość rzadko i tylko u niektórych szczepów. Makrokonidia są zazwyczaj proste, wrzecionowate lub sierpowate (Pieczul i in. 2012). Fusarium sambucinum jest gatunkiem uznawanym za silnie patogeniczny. Jego grzybnia jest obfita, wełnista. Przybiera barwy od białej aż do różowej lub czerwonobrązowej. Wygląd całej kultury w dużej mierze uzależniony jest od ph podłoża. Makrokonidia widoczne są pod mikroskopem jako krótkie, grube, o wyraźnie zaznaczonych przegrodach i grubej ścianie (Kurzawińska 2012). Fusarium solani uznawany jest za sprawcę zgorzeli podstawy łodyg i korzeni. Tworzy on długie komórki konidiotwórcze. Trudności w dokładnej identyfikacji gatunków z rodzaju Fusarium są spowodowane dużą zmiennością wyglądu kultur, zdolnością wytwarzania różnego rodzaju zarodników oraz dużą liczbą opisanych gatunków (Marcinkowska 2003). Występowanie zgnilizn mieszanych Podczas przechowywania bulw bardzo często dochodzi do ich zakażenia więcej niż jednym patogenem. Infekcja mieszana znacznie przyspiesza powstawanie dużych strat plonu (Czerko 2015). Składowanie dużej ilości ziemniaków w niesprzyjających warunkach może prowadzić do masowego gnicia. Wraz z grzybami z rodzaju Fusarium najczęstszymi sprawcami mieszanych zgnilizn są bakterie należące do rodzaju Pectobacterium oraz Phytophthora infestans (Bernat 2012). Obecność kilku patogenów może
4 28 Ziemniak Polski 2017 nr 1 utrudnić właściwe zdiagnozowanie suchej zgnilizny. W warunkach wysokiej wilgotności powietrza, lub w przypadku gdy bulwy są mokre, tkankę porażoną przez patogeny suchej zgnilizny zasiedlają często również bakterie wywołujące mokra zgniliznę (Wharton i in. 2007) fot. 3. Fot. 3. Bulwa porażona przez patogeny suchej i mokrej zgnilizny (fot. A. Łozowska) Czynniki sprzyjające rozwojowi suchej zgnilizny Grzyby z rodzaju Fusarium atakują bulwy najczęściej jesienią, w okresie zbiorów, kiedy skórka nie jest jeszcze całkowicie dojrzała. Infekcjom sprzyja również zbiór przy wysokiej wilgotności powietrza oraz w temperaturze niższej niż 10 o C. Podczas przechowywania czynnikami sprzyjającymi rozprzestrzenianiu się grzybów z rodzaju Fusarium są: temperatura powyżej 3 o C, duża koncentracja dwutlenku węgla, uszkodzenia mechaniczne oraz brak odpowiedniego przygotowania do przechowywania (Osowski 2016). Innym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi suchej zgnilizny jest zastosowanie w przechowalni intensywnej wentylacji w niskiej temperaturze (Czerko 2010). Ograniczanie rozwoju choroby Bardzo duży wpływ na rozwój suchej zgnilizny w przechowalni mają warunki termiczno- -wilgotnościowe. Niska temperatura (4-6 o C) może ograniczyć jej rozwój. Istnieją jednak również przypadki, gdy pomimo niskiej temperatury porażenie wzrasta. Może to być spowodowane zwiększaniem się zawartości cukru w bulwach. Rozwój choroby można zahamować, ograniczając intensywną wentylację w przypadku gdy w przechowalni utrzymywana jest niska temperatura. Niezbędna jest ciągła obserwacja stanu składowanych bulw i odpowiednie korekty w technologii przechowywania (Czerko 2010). Wiosną i w okresie wegetacji do ważnych czynników ograniczających możliwość infekcji bulw jest uprawa ziemniaków na tym samym polu po 3-5-letniej przerwie, w szerokich międzyrzędziach (75 cm i powyżej). Bardzo ważna jest ochrona, dostosowana do stanu zachwaszczenia, tempa rozwoju chorób oraz potrzeb odmiany lub kierunku uprawy. Nawożenie mineralne i wapnowanie powinno być dostosowane do potrzeb odmiany lub jej przeznaczenia (Wale i in. 2008). Przed złożeniem do długotrwałego przechowywania niezbędne jest odparowanie nadmiaru wilgoci oraz zabliźnienie ran i uszkodzeń mechanicznych, a w wypadku bulw przeznaczonych na sadzeniaki dodatkowo wskazane jest ich zaprawienie środkami grzybobójczymi (Bernat 2012). Nowoczesne metody diagnostyczne identyfikacji grzybów z rodzaju Fusarium W dużej części przypadków rozpoznanie sprawców choroby na podstawie objawów na roślinie jest niemożliwe, np. ze względu na stan materiału roślinnego lub wtórne infekcje spowodowane przez innych sprawców. Rozwiązaniem, które pozwala na identyfikację sprawców, są badania laboratoryjne. Duża część grzybów występujących na ziemniaku nadaje się do badań laboratoryjnych bez specjalnego ich przygotowania (Kiraly i in. 1977). Stopień porażenia bulw przez sprawców zgnilizn można ocenić po zbiorze na próbach wielkości ok. 10 kg pobieranych z każdego poletka podczas zbioru. Ocenę można wykonywać zarówno jesienią po zbiorach, jak i wiosną po okresie przechowywania (Gawińska-Urbanowicz 2007). Najnowocześniejsze metody stosowane obecnie w celu wykrycia i identyfikacji patogenów ziemniaka oparte są na technice PCR. Zalicza się je do metod molekularnych, które cieszą się popularnością głównie ze względu na dużą czułość i znaczne skrócenie procedury badawczej. Metoda PCR jest oparta na łańcuchowej reakcji termostabilnego enzymu, jakim jest polimeraza. Doprowadza się do powielenia, czyli amplifikacji fragmentu genomu, który pochodzi z poszu-
5 Ziemniak Polski 2017 nr 1 29 kiwanego organizmu. W wyniku amplifikacji uzyskuje się miliardy kopii fragmentu genomu, który jest badany. W teście PCR analizuje się, a także wykorzystuje określone sekwencje kwasów nukleinowych (Chołuj, Przewodowski 2014). Metodę PCR z biegiem czasu zaczęto ulepszać w celu uzyskania jak najwyższej czułości, a także eliminacji błędnych wyników. Powstało wiele nowych wariantów testu. Ograniczeniami wszystkich wymienionych wcześniej metod opartych na technice PCR mogą stać się inhibitory polimerazy DNA czy zanieczyszczenie obcym, obecnym w laboratorium DNA (Przewodowski, Przewodowska 2012). Do najczęściej wykorzystywanych metod molekularnych służących wykrywaniu, identyfikacji oraz klasyfikacji patogenów należących do rodzaju Fusarium zaliczamy techniki: SCAR, RT-PCR, Real-Time PCR. Metoda SCAR polega na powielaniu ściśle zdefiniowanego obszaru genomu za pomocą pary starterów. Startery te mogą być uzyskane z badań metodą RAPD. Ich długość to nukleotydy. Analizę SCAR stosuje się jako analizę porównawczą genomów organizmów do weryfikowania lub ustalania przynależności gatunkowej izolatów, które podlegały badaniom. Metoda RT-PCR (Reverse-transcription PCR) pozwala badaczom stwierdzić, czy określony grzyb wykazuje aktywność w produkcji mykotoksyn. Wykorzystuje się tu odwrotną transkryptazę, enzym służący do przemiany RNA w cdna, przez amplifikację PCR. Real-Time PCR to technika, która umożliwia w czasie analizy pomiar powstających produktów automatycznie, po każdym cyklu reakcji, za pomocą specjalnych sond DNA (Suchorzyńska, Misiewicz 2009). Mykotoksyny fuzaryjne Grzyby z rodzaju Fusarium stanowią najczęściej izolowaną grupę patogenów z roślin uprawianych na świecie. Wykazują zdolność do syntezy bardzo niebezpiecznych i wysoce toksycznych związków, tzw. mykotoksyn fuzaryjnych. Wykrywane w środowisku naturalnym różne klasy mykotoksyn fuzaryjnych to: zearalenon, trichoteceny, fumonizyny, moniliforminy oraz bowerycyny. Uważa się, że do najbardziej toksynotwórczych gatunków należą F. culmorum i F. graminearum. Mykotoksyny wywołują zaburzenia w procesach mitozy oraz metabolizmie białkowym u roślin. Występowanie ich w strefie korzeniowej może powodować zmiany w pobieraniu oraz rozmieszczaniu składników pokarmowych w roślinach. Mykotoksyny fuzaryjne mogą kumulować się w komórkach roślinnych, które zostały zainfekowane, i w ten sposób przedostawać się do łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt. Udowodniono, że mykotoksyny mogą być wytwarzane w trudnych warunkach dla wzrostu grzyba. Stosowanie środków grzybobójczych może nie wpływać hamująco na wytwarzanie mykotoksyn, możliwe jest nawet spowodowanie odwrotnego efektu. Zastosowanie fungicydów poddaje grzyby nadmiernemu szokowi, co może skutkować większą produkcją mykotoksyn (Suchorzyńska, Misiewicz 2009). Literatura 1. Bernat E Występowanie chorób przechowalniczych ziemniaka i ograniczanie ich rozwoju. Ziemn. Pol. 3: 39-42; 2. Chołuj J., Przewodowski W Technika PCR i jej modyfikacje w identyfikacji patogenów ziemniaka. Ziemn. Pol. 3: 40-45; 3. Czerko Z Straty ilościowe ziemniaków podczas przechowywania w różnych warunkach termiczno-wilgotnościowych. Ziemn. Pol. 3: 1-6; 4. Czerko Z Wentylacja na każdym etapie przechowywania ziemniaków. Ziemn. Pol. 3: 50-57; 5. Czerko Z Jak przechowywać ziemniaki, stosując integrowaną ochronę roślin. Ziemn. Pol. 1: 24-30; 6. Gawińska-Urbanowicz H Ocena występowania chorób grzybowych i bakteryjnych ziemniaka w warunkach polowych. Biul. IHAR 243: ; 7. Kiraly Z., Klement Z., Solymosy F., Voros J Fitopatologia. Wybór metod badawczych. PWRiL Warszawa: ; 8. Kurzawińska H Fusarium sambucinum. [W:] Kompedium symptomów chorób roślin i morfologii ich sprawców. Red. Rataj-Guranowska M., Pukacka A. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań: ; 9. Kwaśna H., Chełkowski J., Zajkowski P Sierpik (Fusarium). [W:] Flora Polska Rośliny Zarodnikowe Polski i Ziem Ościennych. Grzyby (Mycota). T. XXII Wyd. Inst. Bot. PAN/PWN Warszawa-Kraków: 137 s.; 10. Marcinkowska J Oznaczanie rodzajów grzybów ważnych w patologii roślin. Fundacja Rozwój SGGW Warszawa; 11. Osowski J Choroby przechowalnicze ziemniaka. Ziemn. Pol. 1: 30-34; 12. Pieczul K., Łukaszewska-Skrzypniak N.,
6 30 Ziemniak Polski 2017 nr 1 Stępniewska-Jarosz S Fusarium avenaceum (Corda ex Fr.) Sacc. [W:] Kompedium symptomów chorób roślin i morfologii ich sprawców. Red. Rataj- Guranowska M., Pukacka A. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań: 71-75; 13. Przewodowski W., Przewodowska A Wykorzystanie biochemicznych i molekularnych metod w diagnostyce patogenów oraz identyfikacji jednorodności odmianowej ziemniaka. [W:] Produkcja i rynek ziemniaka. Red. nauk. J. Chotkowski. Wyd. Wieś Jutra Warszawa: 57-66; 14. Sobkowiak S., Śliwka J Grzyby z rodzaju Fusarium powodujące suchą zgniliznę bulw ziemniaka. Ziemn. Pol. 4: 18-24; 15. Suchorzyńska M., Misiewicz A Mikotoksynotwórcze grzyby fitopatogeniczne z rodzaju Fusarium i ich wykrywanie technikami PCR. Post. Mikrobiol : ; 16. Wale S., Platt H. W., Cattlin N Fusarium dry rot/wilt. Diseases, Pests and Disorders of Potatoes. A colour handbook. Manson Publ. London: 36-39; 17. Wharton P., Hammerschmidt R., Kirk W Fusarium dry rot. rium dry rot bulletin.pdf; 18. Wolny-Koładka K Grzyby z rodzaju Fusarium występowanie, charakterystyka i znaczenie w środowisku. Kosmos. Probl. Nauk Biol. 63, 4:
Przechowalnictwo i przetwórstwo
30 Przechowalnictwo i przetwórstwo CHOROBY PRZECHOWALNICZE ZIEMNIAKA dr inż. Jerzy Osowski IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka Boninie e-mail: osowski@ziemniak-bonin.pl Streszczenie Okres
Bardziej szczegółowoNajważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać?
.pl Najważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać? Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 31 marca 2018 Wczesną wiosną, zaraz po ruszeniu wegetacji, liczne choroby rzepaku ozimego
Bardziej szczegółowoZwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią!
https://www. Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią! Autor: Małgorzata Srebro Data: 16 maja 2018 Zaraza ziemniaka oraz alternarioza ziemniaka to jedne z najroźniejszych chorób.
Bardziej szczegółowoZagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego
Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego Paweł Skonieczek Mirosław Nowakowski Łukasz Matyka Marcin Żurek Zakład Technologii Produkcji Roślin Okopowych Instytut Hodowli
Bardziej szczegółowoPozostałe choroby grzybowe ziemniaków
Choroba ALTERNARIOZA Pozostałe choroby grzybowe ziemniaków Objawy Alternarioza jest chorobą wywołaną przez grzyby Alternaria solani i Alternaria alternata. W początkowym okresie rozwoju tej choroby objawy
Bardziej szczegółowoZwalczanie alternariozy ziemniaka oraz zarazy w jednym zabiegu!
https://www. Zwalczanie alternariozy ziemniaka oraz zarazy w jednym zabiegu! Autor: agrofakt.pl Data: 25 maja 2018 Alternarioza oraz zaraza to najgroźniejsze choroby, pojawiające się co roku w uprawie
Bardziej szczegółowoZaraza ziemniaka - Phytophthora infestans (Mont.) de By 1. Systematyka Rząd: Pythiales Rodzina: Pythiaceae Rodzaj: Phytophthora
Zaraza ziemniaka - Phytophthora infestans (Mont.) de By 1. Systematyka Rząd: Pythiales Rodzina: Pythiaceae Rodzaj: Phytophthora 2. Biologia i opis choroby Najgroźniejsza, pospolita choroba ziemniaków,
Bardziej szczegółowoZiemniak Polski 2016 nr 3
34 Ziemniak Polski 2016 nr 3 PLAMISTOŚCI LIŚCI ZIEMNIAKA SPOWODOWANE PRZEZ CZYNNIKI BIOTYCZNE dr inż. Jerzy Osowski, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz, mgr inż. Anna Łozowska IHAR-PIB, Zakład Nasiennictwa
Bardziej szczegółowoMetody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy
.pl https://www..pl Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 26 czerwca 2018 Kukurydza może być atakowana przez ponad 400 różnych patogenów powodujących różne
Bardziej szczegółowoZiemniak Polski 2014 nr 2 59
Ziemniak Polski 2014 nr 2 59 PRZYCZYNY STRAT PRZECHOWALNICZYCH I OCENA PRZECHOWYWALNOŚCI SZEŚCIU ODMIAN ZIEMNIAKA dr hab. Zbigniew Czerko, prof. nadzw. IHAR-PIB, Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa
Bardziej szczegółowomgr inż. Anna Łozowska, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB, Pracownia Ochrony Ziemniaka w Boninie
46 Ziemniak Polski 2016 nr 2 TRADYCYJNE I NOWOCZESNE METODY DIAGNOSTYCZNE STOSOWANE W OCHRONIE ZIEMNIAKA PRZED CHOROBAMI O PODŁOŻU GRZYBOWYM I BAKTERYJNYM mgr inż. Anna Łozowska, mgr inż. Hanna Gawińska-Urbanowicz
Bardziej szczegółowoMirosław Nowakowski Zakład Technologii Produkcji Roślin Okopowych IHAR-PIB Oddział w Bydgoszczy
Występowanie, powodowane straty i możliwości zwalczania rizoktoniozy na tle innych chorób wywołujących zgnilizny korzeni i zgorzel siewek buraka cukrowego w Polsce Mirosław Nowakowski Zakład Technologii
Bardziej szczegółowoOcena przezimowania, aktualne zalecenia i rekomendacje.
Centrum Kompetencji BASF w Pągowie aktualna sytuacja ocena stanu roślin Ocena przezimowania, aktualne zalecenia i rekomendacje. Przebieg warunków atmosferycznych w sezonie jesiennym i na przełomie jesieni/zimy
Bardziej szczegółowoOCCURRENCE OF TUBER DRY ROT (FUSARIUM SPP) ON SOME POTATO CULTIVARS GROWN IN ORGANIC SYSTEM
Leszek LENC Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. J. J. Śniadeckich, Katedra Fitopatologii 85-225 Bydgoszcz, Ks. Kordeckiego 20, e-mail: lenc@utp.edu.pl OCCURRENCE OF TUBER DRY ROT (FUSARIUM SPP)
Bardziej szczegółowoFuzariozy: jak im przeciwdziałać?
.pl https://www..pl Fuzariozy: jak im przeciwdziałać? Autor: Sylwia Krupiak Data: 14 września 2015 Wzrost areału zbóż, uproszczenia uprawy gleby i zacieśnienie płodozmianu sprzyjają rozwojowi groźnych
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoOcena występowania chorób grzybowych i bakteryjnych ziemniaka w warunkach polowych
NR 243 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2007 HANNA GAWIŃSKA-URBANOWICZ Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie Ocena występowania
Bardziej szczegółowoPrzechowalnictwo i przetwórstwo
46 Ziemniak Polski 2013 nr 2 Przechowalnictwo i przetwórstwo OCENA TRWAŁOŚCI PRZECHOWALNICZEJ ODMIAN ZIEMNIAKA dr hab. Zbigniew Czerko, prof. nadzw. IHAR PIB Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa w Jadwisinie,
Bardziej szczegółowoNasilenie występowania głównych patogenów ziemniaka na terenie Polski w latach
NR 232 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2004 HANNA GAWIŃSKA-URBANOWICZ Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie Instytut Hodowli Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Nasilenie występowania
Bardziej szczegółowoBADANIA W IHAR-PIB O/BYDGOSZCZ
BADANIA W IHAR-PIB O/BYDGOSZCZ 1) Monitorowanie zmian w populacjach patogena Rhizoctonia solani sprawcy rizoktoniozy korzeni buraka cukrowego (Zadanie 6.11 w PW) 2) Ocena i doskonalenie genotypów gorczycy
Bardziej szczegółowoKiła kapusty w rzepaku: zabieg T0 receptą na sukces?
.pl https://www..pl Kiła kapusty w rzepaku: zabieg T0 receptą na sukces? Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 23 marca 2018 Aby w przyszłości liczyć na satysfakcjonujący plon, rzepak ozimy należy chronić
Bardziej szczegółowoQuantum MZ 690 WG. fungicyd mankozeb, dimetomorf. Energia w czystej postaci!
Quantum MZ 690 WG Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf Quantum MZ 690 WG (mankozeb 600 g/kg + dimetomorf 90 g/kg): niezbędny element ochrony fungicydowej ziemniaka, dwie substancje
Bardziej szczegółowoOchrona kukurydzy przed chorobami powinna być przeprowadzona wszystkimi dostępnymi metodami nie tylko chemicznymi
https://www. Ochrona kukurydzy przed chorobami - kiedy i jak Autor: Małgorzata Srebro Data: 28 czerwca 2018 Ochrona chemiczna kukurydzy zazwyczaj sprowadza się do zbiegu przeciwko chwastom i szkodnikom.
Bardziej szczegółowoQuantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf
Quantum MZ 690 WG Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf Quantum MZ 690 WG n niezbędny element ochrony fungicydowej ziemniaka, n dwie substancje aktywne o uzupełniających się mechanizmach
Bardziej szczegółowoGrzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej
ETRAFOON project is funded by the European Community's Seventh Framework Programme (FP7/27-213) under grant agreement no. 613912 Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla
Bardziej szczegółowoBADANIA W IHAR-PIB W BYDGOSZCZY
BADANIA W IHAR-PIB W BYDGOSZCZY Monitorowanie zmian w populacjach patogena Rhizoctonia solani sprawcy rizoktoniozy korzeni buraka cukrowego (Zadanie 6.11 w PW) Mirosław Nowakowski Zakład Technologii Produkcji
Bardziej szczegółowoChoroby powodujące największe starty w uprawie marchwi
Choroby powodujące największe starty w uprawie marchwi CHOROBA OPIS Arternarioza naci marchwi Plamistości naci marchwi pojawiają się w postaci ciemnych plam na liściach i ogonkach liściowych, które w późniejszym
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoRzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy to roślina wymagająca profesjonalnego podejścia od momentu siewu do zbioru. Okres wegetacyjny trwa ok. 11 miesięcy (czasami nawet 12
Bardziej szczegółowoWpływ ochrony przeciwko zarazie ziemniaka na trwałość przechowalniczą bulw czterech skrobiowych odmian ziemniaka
NR 232 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2004 BARBARA SAWICKA Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Akademia Rolnicza, Lublin Wpływ ochrony przeciwko zarazie ziemniaka na trwałość przechowalniczą
Bardziej szczegółowoBiuletyn agrotechniczny KWS 1/2002
Biuletyn agrotechniczny KWS 1/2002 KWS Polska Sp. z o.o. Wschody OCENA JAKOŚCI WSCHODÓW Szybkie i wyrównane wschody buraków to podstawowy warunek wysokiego plonu o dobrej jakości. Prawidłowa ocena wschodów
Bardziej szczegółowoQuantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf
Quantum MZ 690 WG Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf Quantum MZ 690 WG (mankozeb 600 g/kg + dimetomorf 90 g/kg): niezbędny element ochrony fungicydowej ziemniaka, pozytywnie wpływa
Bardziej szczegółowoSkracanie rzepaku ozimego i ochrona przed chorobami w jednym
.pl https://www..pl Skracanie rzepaku ozimego i ochrona przed chorobami w jednym Autor: Karol Bogacz Data: 18 sierpnia 2017 Rzepak ozimy wymaga starannej pielęgnacji w okresie jesiennym. Atakują go od
Bardziej szczegółowoNawożenie sadu w okresie pozbiorczym
Nawożenie sadu w okresie pozbiorczym Autor: Tomasz Kodłubański Data: 9 listopada 2017 Jak ważna jest ochrona drzew w okresie pozbiorczym mogli się przekonać ci sadownicy, którzy zaniedbali podawania drzewom
Bardziej szczegółowoAgrotechnika i mechanizacja
Ziemniak Polski 2013 nr 3 29 Agrotechnika i mechanizacja WYBRANE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WIELKOŚĆ PLONU HANDLOWEGO TRZECH ODMIAN ZIEMNIAKA W LATACH 2010-2012 dr inż. Cezary Trawczyński IHAR PIB, Oddział
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU MIKOTOKSYN ROŚLINY ROLNICZE
ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU MIKOTOKSYN ROŚLINY ROLNICZE Ekspertyza pod redakcją: prof. dr. hab. Marka Korbasa i dr inż. Joanny Horoszkiewicz-Janka, Instytut Ochrony Roślin - PIB Metabolity grzybów nazywa
Bardziej szczegółowoMilena Pietraszko
Milena Pietraszko 05.04.2018 Dział fitopatologii Omawia rozwój chorób i ich szkodliwość w populacji roślin Przedmiotem badań są m. in. źródła infekcji, wpływ czynników zewnętrznych na rozwój chorób i rozprzestrzenianie
Bardziej szczegółowoWystępowanie ospowatości (Rhizoctonia solani) na bulwach wybranych odmian ziemniaka
NR 237/238 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2005 EDWARD BERNAT Pracownia Ochrony Ziemniaka, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w
Bardziej szczegółowoOmacnica a grzyby z rodzaju Fusarium
.pl Omacnica a grzyby z rodzaju Fusarium Autor: Magdalena Kowalczyk Data: 7 czerwca 2016 Pozbycie się omacnicy prosowianki z plantacji to nie koniec problemu. Uszkodzone przez omacnicę rośliny są podatne
Bardziej szczegółowoTematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa
Bardziej szczegółowoWpływ odmiany i temperatury przechowywania ziemniaków na wielkość strat masy bulw
NR 254 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2009 ZBIGNIEW CZERKO IHAR Radzików, Oddział w Jadwisinie Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Ziemniaka Wpływ odmiany i temperatury przechowywania
Bardziej szczegółowoZiemniak Polski 2016 nr 3
8 Ziemniak Polski 6 nr 3 Ochrona WPŁYW ALTERNARIOZY NA PORAŻENIE ROŚLIN I PLON ZIEMNIAKA W ZALEŻNOŚCI OD ZAKRESU OCHRONY I SYSTEMU UPRAWY mgr Milena Pietraszko, dr inż. Krystyna Zarzyńska IHAR-PIB, Zakład
Bardziej szczegółowoZabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych
https://www. Zabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych Autor: Katarzyna Szponar Data: 5 maja 2017 W tym roku wszystko jest opóźnione. Opóźnione były siewy zbóż, opóźniony start wiosenny
Bardziej szczegółowoPoprawa zdrowotności plantacji truskawek z wykorzystaniem nawozu Perlka i środka ochrony biologicznej Prestop.
Poprawa zdrowotności plantacji truskawek z wykorzystaniem nawozu Perlka i środka ochrony biologicznej Prestop. Marek Łada 12.03.2018 Perlka cyjanamid wapnia azotowany (azotniak) Działanie nawozowe Perlka
Bardziej szczegółowoSucha zgnilizna kapustnych - jak z nią walczyć?
.pl https://www..pl Sucha zgnilizna kapustnych - jak z nią walczyć? Autor: Katarzyna Szponar Data: 29 września 2017 Rzepak jesienią jest atakowany przez wiele chorób i to już od momentu siewek. Do najgroźniejszych
Bardziej szczegółowoChoroby ziemniaka: choroby części nadziemnych
https://www. Choroby ziemniaka: choroby części nadziemnych Autor: mgr inż. Marta Jurga Data: 10 sierpnia 2019 Ziemniak w trakcie wegetacji narażony jest na atak patogenów. W dużej mierze to nasze decyzje
Bardziej szczegółowoJak zwalczać zarazę i alternariozę ziemniaka?
https://www. Jak zwalczać zarazę i alternariozę ziemniaka? Autor: Karol Bogacz Data: 2 czerwca 2017 Jeszcze kilka lat temu zabiegi grzybobójcze w ziemniakach ukierunkowane były na zwalczanie zarazy. Ta
Bardziej szczegółowoWpływ nawożenia azotem na występowanie ważniejszych chorób na bulwach ziemniaka
NR 237/238 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 25 BOŻENA CWALINA-AMBROZIAK EDWARD WRÓBEL 1 Katedra Fitopatologii i Entomologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 1 Katedra Produkcji
Bardziej szczegółowoBadanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych. Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp.
Badanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp. Rola azotu w roślinach: materiał budulcowy białek i kwasów nukleinowych większy
Bardziej szczegółowoDuże zagrożenie chorobami przechowalniczymi
www.agrobakalarzewo.pl www.agro-plus.pl www.kazgod.pl Duże zagrożenie chorobami przechowalniczymi Być może niezbyt optymistyczne nastroje, wywołane sytuacją na rynkach zbytu, nie sprzyjają rozmyślaniom
Bardziej szczegółowoAKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ r.
AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 16.10.2014r. RZEPAK Warunki pogodowe odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju patogena, będącego sprawcą suchej zgnilizny
Bardziej szczegółowoPrzechowalnictwo i przetwórstwo
24 Przechowalnictwo i przetwórstwo JAK PRZECHOWYWAĆ ZIEMNIAKI, STOSUJĄC INTEGROWANĄ OCHRONĘ ROŚLIN dr hab. Zbigniew Czerko, prof. nadzw. IHAR PIB, Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Ziemniaka w Jadwisinie
Bardziej szczegółowoOchrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach
https://www. Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 27 kwietnia 2018 Z roku na rok rośnie presja chorób grzybowych. Priorytetem jest profilaktyczna ochrona zbóż
Bardziej szczegółowoMożliwości ograniczania mikotoksyn
Możliwości ograniczania mikotoksyn Prof. dr hab. Marek Korbas Zakład Mikologii Instytut Ochrony Roślin PIB Poznań Mikotoksyny są wytwarzane przez wiele różnych rodzajów grzybów, jednakże większość z nich
Bardziej szczegółowoMączniak prawdziwy zbóż i traw: kiedy zwalczanie będzie skuteczne?
.pl https://www..pl Mączniak prawdziwy zbóż i traw: kiedy zwalczanie będzie skuteczne? Autor: Katarzyna Szponar Data: 11 kwietnia 2017 W początkowej fazie rozwoju naszych zbóż bardzo często występuje mączniak
Bardziej szczegółowoSkład gatunkowy grzybów z rodzaju Fusarium powodujących fuzariozę kłosów pszenicy oraz skażenie ziarna toksynami fuzaryjnymi w latach 2014 i 2015
Skład gatunkowy grzybów z rodzaju Fusarium powodujących fuzariozę kłosów pszenicy oraz skażenie ziarna toksynami fuzaryjnymi w latach 2014 i 2015 Program Wieloletni Tworzenie naukowych podstaw postępu
Bardziej szczegółowoWpływ jesiennego zaprawiania bulw ziemniaka na ograniczenie rozwoju chorób grzybowych w okresie przechowywania sadzeniaków Komunikat
NR 232 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2004 EDWARD BERNAT Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Wpływ jesiennego zaprawiania
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Bardziej szczegółowoZadanie 6.11 Monitorowanie zmian w populacjach patogena Rhizoctonia solani sprawcy rizoktoniozy korzeni buraka cukrowego
Zadanie 6.11 Monitorowanie zmian w populacjach patogena Rhizoctonia solani sprawcy rizoktoniozy korzeni buraka cukrowego 2008-2013 Mirosław Nowakowski, Paweł Skonieczek, Łukasz Matyka, Marcin Żurek, Ewa
Bardziej szczegółowoObserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej
Obserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej Anna Kimak-Cysewska 2018 Samodzielne przeprowadzenie nawet bardzo prostego doświadczenia lub obserwacji dostarcza
Bardziej szczegółowoGrzyby zasiedlające sucho gnijące bulwy ziemniaka
NR 223/224 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2002 HALINA KURZAWIŃSKA IWONA GAJDA Katedra Ochrony Roślin Wydział Ogrodniczy, Akademia Rolnicza im. H. Kołłątaja w Krakowie Grzyby zasiedlające
Bardziej szczegółowoŁubin wąskolistny. Tabela 75. Łubin wąskolistny badane odmiany w 2017 roku. Rok wpisania do Rejestru Odmian
Łubin wąskolistny. W dobie intensywnej produkcji roślinnej, pól zdominowanych przez uprawy zbożowe, stale zwiększających się kosztów nawożenia i ochrony, warto pomyśleć o ratunku dla zmęczonej gleby. W
Bardziej szczegółowoZakres i wyniki badań dotyczące przechowalnictwa odmian ziemniaka w sezonie
Zadanie A Zakres i wyniki badań dotyczące przechowalnictwa odmian ziemniaka w sezonie 21-216 Monitoring przechowywalności odmian ziemniaka Do badań przechowalniczych w okresie od lipca 21 roku zostało
Bardziej szczegółowoNawożenie dolistne roślin w warunkach stresu suszy. Maciej Bachorowicz
Nawożenie dolistne roślin w warunkach stresu suszy Maciej Bachorowicz Co się działo w 2015 i 2018r? 3 Opady w 2015r. * Pomiar w okolicy Konina Suma opadów w 2015r. 400mm 4 Opady w 2015 i 2017r. * Pomiar
Bardziej szczegółowoNieudane nawożenie jesienne- wysiej nawozy wieloskładnikowe wiosną!
https://www. Nieudane nawożenie jesienne- wysiej nawozy wieloskładnikowe wiosną! Autor: Małgorzata Srebro Data: 28 marca 2018 Tegoroczna mokra jesień w wielu regionach uniemożliwiła wjazd w pole z nawozami
Bardziej szczegółowoWzrost porażenia rzepaku przez kiłę kapusty! [WYWIAD Z EKSPERTEM]
https://www. Wzrost porażenia rzepaku przez kiłę kapusty! [WYWIAD Z EKSPERTEM] Autor: Krzysztof Machajski Data: 24 sierpnia 2018 Ostatnimi czasy obserwujemy wzrost porażenia rzepaku przez sprawcę kiły
Bardziej szczegółowoAneks do I N S T R U K C J I. dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji
Aneks do I N S T R U K C J I dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji część II, tom I i II wydana w 1993 r. pt. Metody sygnalizacji i prognozowania pojawu chorób i szkodników
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia (klasa piąta)
Przedmiot: Biologia (klasa piąta) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy piątej szkoły
Bardziej szczegółowoAgrotechnika i mechanizacja
Ziemniak Polski 2016 nr 3 23 Agrotechnika i mechanizacja DŁUGOŚĆ OKRESU SPOCZYNKU BULW ZIEMNIAKA W ZALEŻNOŚCI OD WYSTĘPOWANIA WYSOKIEJ TEMPERATURY I SUSZY W CZASIE WEGETACJI* prof. dr hab. Krystyna Rykaczewska
Bardziej szczegółowoDoświadczenia polowe w Kampanii 2017/2018 w Nordzucker Polska SA
Doświadczenia polowe w Kampanii 2017/2018 w Nordzucker Polska SA Pokampanijna Konferencja Techniczno Surowcowa STC 21-23.02.2018 Tematyka i zakres doświadczeń ścisłych i demonstracji CHE OPA NZP zakres
Bardziej szczegółowoBloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka
Bloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka INSTYTUT BIOLOGII EKSPERYMENTALNEJ W Katedrze Genetyki Ogólnej, Biologii Molekularnej
Bardziej szczegółowoTemat: Budowa i funkcje korzenia.
Temat: Budowa i funkcje korzenia. Korzeń to część podziemna organizmu roślinnego (organ wegetatywny) przystosowana do wypełniania określonych funkcji: Umocowania rośliny w podłożu. Pobierania z gleby wody
Bardziej szczegółowoZabieg T3 - ochroń kłos przez groźnymi chorobami!
https://www. Zabieg T3 - ochroń kłos przez groźnymi chorobami! Autor: Małgorzata Srebro Data: 21 maja 2018 Trudno uzyskać wysoką jakość ziarna bez prawidłowej ochrony fungicydowej. Zwalczanie chorób kłosa
Bardziej szczegółowoNawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią!
.pl https://www..pl Nawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią! Autor: Małgorzata Srebro Data: 23 lipca 2018 Rośliny ozime, w tym zboża i rzepak, powinny zostać dobrze zaopatrzone
Bardziej szczegółowoSymetra Nowa. Długotrwała. Plonotwórcza.
Symetra Nowa. Długotrwała. Plonotwórcza. Symetria korzyści Nowy fungicyd zapewnia wzrost plonu rzepaku na każdym polu, w każdym sezonie i w każdych warunkach NOWA Fungicyd zawiera nową substancję aktywną
Bardziej szczegółowoKanciasta plamistość i brunatna bakteryjna plamistość liści tytoniu
Kanciasta plamistość i brunatna bakteryjna plamistość liści tytoniu Plamy na liściach różnego kształtu, wielkości i koloru są jednymi z najczęstszych sygnałów mówiących, że z naszymi roślinami jest coś
Bardziej szczegółowoKorzeń to podstawa! Wzmocnij go dzięki zaprawie
https://www. Korzeń to podstawa! Wzmocnij go dzięki zaprawie Autor: Renata Struzik Data: 30 kwietnia 2018 To, jak ważny jest zdrowy korzeń, warto powtarzać aż do znudzenia. Bo od korzenia w dużej mierze
Bardziej szczegółowoZadanie 3.4. Wykonawcy: dr Tomasz Góral, dr Piotr Ochodzki Zakład Fitopatologii, Pracownia Chorób Roślin
Program Wieloletni Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju
Bardziej szczegółowoNawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice
Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane
Bardziej szczegółowoZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW
ZAPRAWY NASIENNE CIESZ SIĘ SIEWEM WOLNYM OD GRZYBÓW SAROX T 500 FS zaprawa nasienna zawierająca dwie substancje aktywne o różnych mechanizmach działania - kontaktowym i systemicznym, które gwarantują bardzo
Bardziej szczegółowoSkracanie rzepaku wiosną z ochroną fungicydową!
Skracanie rzepaku wiosną z ochroną fungicydową! Autor: Małgorzata Srebro Data: 11 kwietnia 2018 Regulacja wzrostu rzepaku jest bardzo istotnym zabiegiem nie tylko jesiennym, ale również wiosennym. Zadaniem
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne biologia klasa 1
Wymagania edukacyjne biologia klasa 1 Dział programu Numer i temat lekcji ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1 2 3 4 5 6 7 I. Podstawy biologii 1. Biologia
Bardziej szczegółowoI: WARUNKI PRODUKCJI RO
SPIS TREŚCI Część I: WARUNKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ Rozdział 1. Uwarunkowania produkcyjne XXI wieku 1.1. Potrzeby i ograniczenia technologii produkcji roślinnej 1.1.1. Nowe kierunki produkcji rolnej 1.1.2.
Bardziej szczegółowoDział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
Bardziej szczegółowoZastosowanie preparatu Huwa San TR 50 w uprawie truskawek. Konsultant: Henryk Wurszt tel
Zastosowanie preparatu Huwa San TR 50 w uprawie truskawek Konsultant: Henryk Wurszt tel. 602 275 478 1 Huwa San TR 50 to 50% nadtlenku wodoru stabilizowanego 0,036% jonami srebra Srebro jako lek stosowali
Bardziej szczegółowoLato na plantacjach buraczanych. Zapobieganie występowaniu chorób
Lato na plantacjach buraczanych. Zapobieganie występowaniu chorób Występowanie chorób jest przede wszystkim uzależnione od przebiegum warunków atmosferycznych. Niestety, to co najbardziej sprzyja rozwojowi
Bardziej szczegółowoIntegrowana ochrona plantacji ziemniaka przed chorobami
Integrowana ochrona plantacji ziemniaka przed chorobami mgr Milena Pietraszko mgr inż. Joanna Jankowska Elżbiecin 2015 Integrowana Ochrona Roślin Zadaniem integrowanej ochrony roślin jest połączenie różnych
Bardziej szczegółowoMasowe występowanie koguciego ogona na plantacji Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu
Koguci ogon Jedną z chorób tytoniu, z którą niekiedy spotykają się plantatorzy tytoniu, a często nie potrafią powiązać obserwowanych objawów z konkretną przyczyną jest koguci ogon. Koguci ogon można czasem
Bardziej szczegółowoKanciasta plamistość i brunatna bakteryjna plamistość liści tytoniu
Apoloniusz Berbeć IUNG-PIB Puławy 1 Kanciasta plamistość i brunatna bakteryjna plamistość liści tytoniu Plamy na liściach różnego kształtu, wielkości i koloru są jednymi z najczęstszych sygnałów mówiących,
Bardziej szczegółowoZampro. Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! 150 lat. z INITIUM
Zampro z INITIUM Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! 15 lat Zampro 56 WG 22 Zampro I Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! Charakterystyka u Zampro jest pierwszym fungicydem stworzonym do ochrony ziemniaka
Bardziej szczegółowoSkuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego
https://www. Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 15 kwietnia 2018 Jedną z głównych chorób zagrażających zbożom jest mączniak prawdziwy zbóż i traw.
Bardziej szczegółowoINFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS
1 INFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS Nourivit jest produkowany w kilku etapach z naturalnych składników mineralnych w kontrolowanym procesie kruszenia i sortowania bez użycia
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MIKROROZMNAŻANIA W HODOWLI I NASIENNICTWIE ZIEMNIAKA
8 ZASTOSOWANIE MIKROROZMNAŻANIA W HODOWLI I NASIENNICTWIE ZIEMNIAKA mgr Rajmund Bruski Hodowla Roślin w Szyldaku Spółka z o.o., ul. Gdańska 10, 14-106 Szyldak Z iemniak należy do roślin rozmnażanych wegetatywnie.
Bardziej szczegółowoPOZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: Joanna Stawarz i Marian Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ ocena
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA DLA KASY V. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
BIOLOGIA DLA KASY V 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe dziedzin biologii Uczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane
Bardziej szczegółowoKomórka organizmy beztkankowe
Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać
Bardziej szczegółowoII BUDOWA I FUNKCJONOWANIE BAKTERII, PROTISTÓW, GRZYBÓW I WIRUSÓW
II BUDOWA I FUNKCJONOWANIE BAKTERII, PROTISTÓW, GRZYBÓW I WIRUSÓW Zadanie 1. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz literę P; jeśli fałszywe, wpisz literę F. Wśród bakterii są organizmy samożywne i cudzożywne.
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Bardziej szczegółowoSkutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowo