WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący - Sędzia SA Małgorzata Manowska

Transkrypt

1 'VI yflf.o/ -ZJOĄGI' Sygn. akt VI ACa 1604/14 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 17 listopada 2015 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący - Sędzia SA Małgorzata Manowska Sędziowie: SA Agata Wolkenberg SO (del.) Marian Kociołek (spr.) Protokolant: sekr. sądowy Mariola Frąckiewicz po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa sp. z o.o. w M przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki 0 udzielenie koncesji na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - 1 Konsumentów z dnia 5 sierpnia 2014 r. sygn. akt XVII AmE 39/13 Sądu Ochrony Konkurencji I. oddala apelację; II. zasądza od sp. z o.o. w M, na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Marian Kociołek Małgorzata Manowska Agata Wolkenberg

2 Sygn. aktviaca 1604/14 Uzasadnienie Decyzją z dnia 31 stycznia 2013 r. na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne ( PE ), oraz w zw. z art. 104 k.p.a., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( URE ) odmówił udzielenia przedsiębiorcy - Sp. z o.o. w W koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej określonej w art. 32 ust. 1 pkt 4 PE, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi. Odwołanie od decyzji w dniu 19 lutego 2013 r. wywiódł przedsiębiorca Sp. z o.o., zaskarżając decyzję w całości oraz wnosząc o: -zmianę decyzji w całości poprzez udzielenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi, ewentualnie: -uchylenie decyzji i przekazanie wniosku o udzielenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi Prezesowi URE do ponownego rozpatrzenia. Zaskarżonej decyzji zarzucono: 1. naruszenie art. 33 ust. 1 pkt 3 PE polegające na odmowie udzielenia koncesji z powodu braku możliwości technicznych gwarantujących prawidłowe wykonywanie działalności w sytuacji gdy do wykonywania działalności gospodarczej polegającej na tzw. czystym obrocie paliw" nie ma konieczności wykorzystywania urządzeń infrastruktury; 2. błędną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie skutkującą przyjęciem, iż kwota zł nie jest kwotą gwarantującą prawidłowe wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na tzw. czystym obrocie paliw"; 3. naruszenie art. 33 ust. 3 PE polegające na wskazaniu w uzasadnieniu decyzji, że wnioskująca spółka nie spełnia warunków określonych tym przepisem, w sytuacji gdy spółka: 1/ nie znajduje się w postępowaniu upadłościowym lub likwidacji; 2/ w ciągu ostatnich 3 lat nie coftiięto koncesji na działalność określoną ustawą z przyczyn wymienionych w art. 58 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i w ciągu ostatnich 3 lat nie wykreślono z rejestru działalności regulowanej z przyczyn, o których mowa w art. 71 ust. 1 usdg; 3/ nie została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą

3 Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 360 zł. tytułem kosztów postępowania. Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 15 listopada 2012 r. przedsiębiorca Sp. z o.o. z siedzibą w W wystąpił do Prezesa URE o udzielenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres 10 lat w zakresie sprzedaży: 1) benzyn silnikowych innych niż benzyny lotnicze (w tym benzyny silnikowe z max 5% dodatkiem biokomponentu jak i benzyny silnikowe zawierające powyżej 5% biokomponentu), 2) oleju napędowego (w tym oleju napędowego z max 5% dodatkiem biokomponentu jak i oleju napędowego zwierającego powyżej 5% biokomponentu). Zgodnie z wnioskiem, działalność koncesjonowana przedsiębiorcy miała polegać na pośredniczeniu w obrocie paliwami ciekłymi poprzez nabywanie paliw od producentów i hurtowników, a następnie sprzedaży paliw przedsiębiorcom zajmującym się transportem samochodowym, wyposażonym w odpowiednie urządzenia do przechowywania i dystrybuowania paliw oraz przedsiębiorcom prowadzącym stacje paliwowe. Do wniosku załączony został biznes plan v który przewidywał prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na tzw. czystym obrocie". Spółka nie posiada własnej infrastruktury technicznej dla prowadzenia działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi. Na rachunku bankowym, bieżącym, prowadzonym przez Bank S.A. z siedzibą we W.Spółka na dzień 22 listopada 2012 r. posiadała zł, z czego kwota zł stanowiła kapitał zakładowy spółki, zaś kwota zł. stanowiła pożyczkę zaciągniętą na prowadzenie koncesjonowanej działalności gospodarczej. Według danych z rejestru przedsiębiorców kapitał zakładowy spółki wynosi ,00 zł. Prezes URE pismem z dnia 22 stycznia 2013 r. zawiadomił Spółkę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień, a następnie Decyzją z dnia 31 stycznia 2013 r. odmówił Spółce udzielenia koncesji. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, iż koncesja jest publicznoprawnym uprawnieniem podmiotowym przyznanym decyzją właściwego organu administracji indywidualnie oznaczonemu podmiotowi, który spełnia ustawowo określone wymagania zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe wykonywania określonego rodzaju działalności gospodarczej ( wyrok SN z dnia r., ffl RN 34/98, OSNP 1999, nr 5, poz. 157). W myśl art. 35 ust. 3 PE, Prezes URE odmawia udzielenia koncesji, gdy wnioskodawca nie spełnia wymaganych przepisami

4 prawa warunków. Prezes URE jest nie tylko uprawniony, ale wręcz zobligowany do weryfikacji wszystkich przesłanek warunkujących udzielenie koncesji, wskazanych w art. 33 PE, w tym w szczególności przesłanki dysponowania przez przedsiębiorcę środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności, względnie udokumentowania możliwości ich pozyskania (art. 33 ust. 1 pkt 2 PE). Zdaniem Sądu Okręgowego odwołanie podlega oddaleniu, gdyż Prezes URE słusznie odmówił udzielenia sp. z o.o. koncesji na obrót paliwami, jako że spółka ta nie dysponuje środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności. Słuszność decyzji Prezesa URE potwierdza analiza Biznes Planu działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi tzw. czysty obrót paliwami". Z dokumentu tego wynika, że w latach zakup jednej cysterny paliwa miał stanowić wydatek ponad zł. To z kolei oznacza, że środki, którymi spółka dysponuje, łącznie z kwotą pożyczki - wystarczyłaby zaledwie na zakup trzech cystern paliwa. Sąd nie widzi też szans na przeprowadzenie planowanego obrotu paliwami oraz osiągniecie zakładanego ( skumulowanego ) zysku, bez angażowania środków własnych. Sąd Okręgowy - odnosząc się do koncepcji powoda prowadzenia działalności opartej na czystym obrocie paliwami", która w skrócie miała polegać na: wyszukiwaniu zleceń potencjalnych odbiorców paliw, pobieraniu od nich przedpłat na przyszłą dostawę, składaniu zamówień do producentów i hurtowników paliw, dokonując przy tym przedpłaty ze środków uzyskanych od odbiorców końcowych, w końcu odbiorze zakupionego paliwa od producentów i hurtowników i dostarczeniu do odbiorcy końcowego - wskazał, że na akceptację tego modelu prowadzenia działalności gospodarczej nie pozwala analiza przedłożonej przez powoda '.", a to dlatego, że wzór tej umowy odnosi się tylko do jednej strony obrotu, tj. pomiędzy ; i jego odbiorcą. nie wyjaśnił zasad obrotu na odcinku i jego dostawcy (hurtownicy). Postanowienia nie pozwalają na stwierdzenie, że zakup paliwa przez od hurtowników nie wymaga angażowania jego środków finansowych. W 5 umowy ramowej podano dwa momenty zapłaty przez odbiorców: na podstawie faktur i na podstawie faktur pro-forma. Przedpłata jest jedynie warunkiem dostawy na linii i jego odbiorca, a zapłata za towar (paliwo) przez odbiorcę następuje po wstawieniu faktury VAT. Natomiast nie wykazał zasad rozliczeń z hurtownikami ( SA, SA) poprzez podanie, kiedy następuje zapłata za paliwo. Sąd Okręgowy uznał za zasadny zarzut powoda dotyczący naruszenia przez Prezesa URE art. 33 ust. 1 pkt 3 PE polegający na odmowie udzielenia koncesji z powodu braku możliwości

5 technicznych gwarantujących prawidłowe wykonywanie działalności w sytuacji, a to z tej przyczyny, iż do planowanej działalności powoda nie ma potrzeby wykorzystywania urządzeń infrastruktury (samochody do transportu paliwa, magazyny paliw, urządzenia do przeładunku paliw). Sąd Okręgowy dostrzegł sprzeczność w argumentacji prezesa URE, polegającą na tym, że w jednym miejscu decyzji stwierdził, że do planowanej przez powoda działalności obrotu paliwami ciekłym nie jest potrzebne posiadanie infrastruktury technicznej, po czym w innym miejscu decyzji stwierdził, że podstawą odmowy udzielenia koncesji był brak dysponowania przez powoda środkami technicznymi gwarantującymi prawidłowe prowadzenie działalności. Apelację od wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w całości, zarzucił: 1. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż apelujący nie dysponuje środkami finansowymi w wysokości gwarantującej prawidłowe wykonanie działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, podczas gdy według koncepcji apelującego, do prowadzenia działalności nie ma potrzeby angażowania środków własnych, tym samym nie istnieje konieczność wykazania przez apelującego dysponowania określoną ilością środków własnych; 2. naruszenie art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż fakt zapłaty z góry", tj. przed jego wydaniem, za paliwo kupowane od sprzedawców hurtowych wymaga udowodnienia i nie można go wywieść z innych ustalonych faktów; 3. naruszenie art. 33 ust. 2 PE, polegające na przyjęciu, że apelujący nie wykazał, iż dysponuje środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonanie działalności bądź jest w stanie udokumentować możliwość ich pozyskania. W oparciu o powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny zważył, co następuje. Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy i dokonał właściwej oceny prawnej. Ustalenia te i ocenę prawną Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za własne. Przyjmuje się w doktrynie, że wprowadzenie działalności koncesjonowanej, w ramach ustawy prawo energetyczne, związane jest z bezpieczeństwem państwa, obywateli oraz ważnym interesem publicznym. W art. 33 PE wprowadzono szereg przesłanek warunkujących udzielenie koncesji. Wnioskodawca wnioskując o udzielenie koncesji winien wykazać m.in., że albo dysponuje środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności, albo jest w stanie udokumentować możliwości ich pozyskania. 4

6 Jeśli idzie o pierwszą ze wskazanych przesłanek ustalano fakt niesporny, iż apelujący dysponuje kwotą zł. Prezes URE w decyzji odmawiającej udzielenia koncesji odniósł tę kwotę do planowanego przez apelującego na lata obrotu paliwami ciekłymi, który średnio wynieść miał tys. zł rocznie, co przekłada się na kwotę obrotu miesięcznego na poziomie 3.920,4 tys. zł. i uwzględniając jeszcze inne koszty planowanej działalności, takie jak: opłaty za koncesję, obsługę pożyczki, czy koszty zarządu, stwierdził, że apelujący nie byłby w stanie zapewnić prawidłowej działalności już w pierwszym miesiącu prowadzenia dzielności. Sąd Okręgowy do tego dodał, że posiadane przez apelującego środki finansowe wystarczyłyby mu na zakup zaledwie trzech cystern paliwa. Ustaleń Prezesa URE, jak i Sądu Okręgowego apelujący nie kwestionuje, podobnie jest w przypadku wniosków, iż środki, którymi dysponuje nie są wystarczające do rozmiaru planowanej działalności. W związku z powyższym niezrozumiały i oczywiście niezasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art k.p.c. W istocie, argumentacja apelującego zmierza do tego, że do dokonywania obrotu paliwami nie są mu potrzebne środki własne, ani obce, w rozumieniu pierwszej części dyspozycji art. 33 ust. 1 pkt 2 PE tj. w takim sensie by on dysponował środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności". Lokując się w roli pośrednika pomiędzy sprzedawcami hurtowymi paliw a sprzedawcami detalicznymi apelujący argumentuje, że sprzedawcom hurtowym będzie płacił środkami pozyskanymi wcześniej w formie przedpłat od sprzedawców detalicznych. Tym samym, zdaniem apelującego, wypełnia drugą dyspozycje art. 33 ust. 1 pkt 2 PE w taki oto sposób, że jest w stanie udokumentować możliwość pozyskania środków finansowych. W świetle tej argumentacji zarzut apelującego skierowany do rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, wskazujący na naruszenie art. 231 k.p.c., pozbawiony jest logiki. Ani w trakcie procesu, ani w apelacji apelujący nie wskazał na podstawie jakich to faktów wcześniej ustalonych miałoby dojść do ustalenia zasad zapłaty pomiędzy nim a sprzedawcami hurtowymi. Tym samym nie było podstaw stosowania domniemań z art. 231 k.p.c. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że o ile zgodzić się można, że przedstawiony przez apelującego mechanizm czystego obrotu paliwami" może wyczerpać drugą część dyspozycji art. 33 ust. 1 pkt 2 PE, tj. stworzyć okoliczności, w których apelujący będzie miał możliwość pozyskania środków finansowych na dokonywanie zapłaty za zakupy paliwa ( a pozostałe koszty bieżące pokrywane będą ze zgromadzonych wcześniej środków ), to w żaden sposób nie można zgodzić się z apelującym, że nie wymaga udowodnienia istnienie opisanej przez apelującego praktyki, ani tego, że wiedza o tej praktyce jest powszechna. 5

7 Fakty powszechnie znane, czyli tzw. notoryczność w doktrynie dzieli się na notoryczność ogólną i szczególną. Przy czym przez notoryczność ogólną rozumie się sytuacje, gdy pewne fakty ze względu na swój charakter mogą być znane każdemu normalnemu człowiekowi. Z dotychczasowej praktyki orzeczniczej wskazać można, że z dziedziny procesów ekonomicznych za fakty notoryczne uznaje się: dewaluację pieniądza, wprowadzenie Euro w niektórych krajach Europy, czy też powstanie kryzysu gospodarczego w latach Nie uważa się za fakt notoryczny danych dotyczących wysokości sum osiągniętych na polskim rynku transferowym" ( wyrok SN z 13 grudnia 2007 r., I CSK 309/07, LEX nr ). Z pewnością każdemu normalnemu człowiekowi nie są znane zasady rozliczania się dostawców paliw z sprzedawcami hurtowymi i sprzedawcami detalicznymi. Zasady te mogą być znane tylko ograniczonej liczbie osób, specjalistom w danej dziedzinie wiedzy, co stanowić może najwyżej notoryczność szczególną. Jednak w takim przypadku, wiadomości objęte notorycznością szczególną nie są traktowane jako fakty powszechnie znane i przez to zwolnione z obowiązku dowodzenia, w zakresie przewidzianym w art k.c. Według ogólnych reguł dowodzenia, to strona wywodząca skutki prawne winna wskazać dowody ( art. 232 k.p.c. ). Apelujący żadnych dowodów na wykazanie zasad finansowania swej działalności nie przedstawił. Nie można uznać za wiarygodny dowód wzór umowy ramowej dostawy paliwa", gdyż nie ma pewności czy którykolwiek z kontrahentów apelującego zaakceptuje relację handlową nakreśloną tym wzorem. Podnieść też należy, że sam apelujący we wzorze pozostawił niewypełnioną przestrzeń w miejscu, gdzie znajduje się zapis o przedpłacie za dostarczone paliwo. Jest to o tyle ważne, że apelujący chciałby otrzymywać w ramach przedpłat 100 % ceny za paliwo, jednak we wzorze takiego zapisu nie umieścił. W związku z powyższym niezasadny okazał się zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 33 ust. 2 PE. Mając to wszystko na uwadze apelacja skarżącego jako niezasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art w zw. z art k.p.c.). Na koszty te składały się koszty zastępstwa procesowego przysługujące w wysokości wynikającej z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców pfawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia).