VIII Ogólnopolski Pijarski Konkurs Gramatyczny im. o. Onufrego Kopczyńskiego test finałowy dla uczniów oddziałów gimnazjalnych

Transkrypt

1 Szkoła Podstawowa Zakonu Pijarów im. o. Onufrego Kopczyńskiego Fundacja Krąg Przyjaciół Dziecka im. św. Józefa Kalasancjusza ul. Gwintowa 3, Warszawa VIII Ogólnopolski Pijarski Konkurs Gramatyczny im. o. Onufrego Kopczyńskiego test finałowy dla uczniów oddziałów gimnazjalnych GODŁO UCZESTNIKA: Droga Uczennico! Drogi Uczniu! Masz przed sobą test sprawdzający Twoją wiedzę z zakresu nauki o języku. Powyżej wpisz godło uczestnika otrzymane od przedstawiciela komisji konkursowej. Pracę z arkuszem rozpocznij od uważnego czytania tekstu o Zbigniewie Herbercie, gdyż część pytań będzie z nim związana. Pracując, uważnie czytaj polecenia. Zwróć uwagę na fakt, że dla każdego pytania prawidłowa jest co najmniej jedna dobra odpowiedź. Prawidłowe odpowiedzi zaznaczaj za pomocą znaku X. Jeśli się pomylisz, otocz kółkiem nieprawidłową odpowiedź i zaznacz właściwą lub właściwe. Na wykonanie wszystkich zadań masz 60 minut. Powodzenia! (1) Poeta i eseista, autor utworów dramatycznych i słuchowisk, pisarz o wielkim dorobku, wyjątkowym autorytecie artystycznym i moralnym, o biografii tragicznie uwikłanej w historię XX wieku. (2) Urodził się 29 października 1924 we Lwowie, zmarł 28 lipca 1998 w Warszawie. (3) Jest laureatem wielu polskich i zagranicznych nagród literackich. (4) Należy do najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy. (5) Jako poeta debiutował w roku 1950, jednak pierwszą książkę poetycką ("Struna światła") wydał dopiero w 1956 roku. (6) Kluczami do zrozumienia poezji Herberta są kategorie wydziedziczenia, ironii i wierności. (7) Wiersze poety stanowią próbę odnowienia tradycji jako aksjologicznego fundamentu życia jednostki. (8) W lirycznych przypowieściach dokonuje się przeciwstawienie obrazu moralnej jałowości i zagubienia współczesnego człowieka etycznemu kodeksowi bohaterów kultury śródziemnomorskiej, "obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów". (9) Pan Cogito, bohater słynnego cyklu z 1974 i wielu wierszy późniejszych, uosabia rozdarcie pomiędzy poczuciem rzeczywistości a pragnieniem chwały. (10) "Jest szarym człowiekiem, czytelnikiem gazet i bywalcem brudnych przedmieść; z drugiej strony jednak 'jest odbiciem świadomości potocznej, ale jej się nie poddaje', szukając oparcia w pamięci o utraconym 'dziedzictwie' ludzkości" - pisał Stanisław Barańczak. (11) W latach 80., kiedy poezja ta osiągnęła szczyt popularności, odgrywając rolę przewodniczki w aksjologicznym labiryncie i nauczycielki "mężności", nieomal zapomniano, iż Pan Cogito nie walczył z komunistami, nie strajkował, nie konspirował, nie uczestniczył w manifestacjach, lecz starał się uporać z problemem samodzielnego, nie determinowanego przez historię określenia swej postawy, oraz że jego bohaterstwo wykluwało się z przezwyciężenia powszechnego oportunizmu i tkwiącej w nim samym nijakości.(12) Ironia komplikuje pozorną prostotę i jednoznaczność Herbertowych wierszy, będąc jednocześnie figurą artystyczną i postawą wobec bytu. (13) Przedmiotem ironicznych demaskacji bywa pozór udający istotę rzeczy, pozór prawdy chcący uchodzić za prawdę samą, zadufanie w przebiegłość i siłę czy przywiązanie do pojęć fałszywych, słowem - pogląd o bezalternatywności tego, co zwykliśmy uważać za rzeczywiste. (14) Ironia okazuje się formą solidarności, gdyż ofiarowuje człowiekowi wyzwolenie spod władzy komunału, pomaga mu zrozumieć świat i godnie żyć. Źródło: www. culture.pl Strona 1 z 8

2 Zadania: 1. Wypowiedzenie 1. zawiera: a) 5 przymiotników b) 6 przymiotników c) 7 przymiotników 2. Mianownik równy jest biernikowi w wyrazach: a) poeta i eseista b) Lwów i Warszawa c) klucz i wydziedziczenie d) wiersz i wierność 3. W wypowiedzeniu 4. występuje przysłówek w stopniu: a) równym b) wyższym c) najwyższym 4. W wypowiedzeniu 4. występują kolejno: a) czasownik, przyimek, przysłówek, przymiotnik, przymiotnik, rzeczownik b) czasownik, spójnik, przysłówek, przymiotnik, przymiotnik, rzeczownik c) czasownik, przyimek, przysłówek, imiesłów, przymiotnik, rzeczownik 5. Wypowiedzenie 5. zawiera: a) czasownik dokonany b) czasownik niedokonany 6. Wypowiedzenie 8. zawiera singulare tantum, czyli rzeczownik używany wyłącznie w liczbie pojedynczej: a) prawda b) fałsz 7. W wypowiedzeniu 14. czasowniki występują w: a) 3 os. l. poj. b) 1 os. l. poj. c) 3. os. l. mn. 8. Występujący w wypowiedzeniu 14. wyraz wyzwolenie zakwalifikujemy do: a) czasowników b) rzeczowników c) imiesłowów d) zależnie od kontekstu zdania wyraz ten możemy klasyfikować jako różne części mowy Strona 2 z 8

3 9. Wyrazy warto, trzeba, szkoda zaliczymy do: a) rzeczowników b) przysłówków c) czasowników d) partykuł 10. Zaznacz szereg/szeregi, w którym/których wymieniono tylko czasowniki nieprzechodnie: a) leżeć, patrzeć, śmiać się, siedzieć b) marzyć, wynaleźć, oglądać, zamykać c) pisać, śpiewać, grać, tańczyć 11. Które zdanie/zdania zawiera/zawierają błąd/błędy językowy/językowe? a) Starczy już tych dyskusji! b) Na dworzec wjechał pociąg pospieszny. c) Ci chłopacy nie przyszli dziś do szkoły. d) Ten argument jest przekonywujący. 12. Znaszli ten kraj? Pyta poeta, używając niespotykanej już we współczesnej polszczyźnie cząstki li. Jaką część mowy reprezentuje ta cząstka? a) zaimek b) wykrzyknik c) partykułę d) przysłówek 13. Pod względem słowotwórczym nieprawidłowo podzielono wyraz/wyrazy: a) list-o-pad b) dobr-a-noc c) nos-i-wod-a d) jasn-o-włos-a 14. Wypowiedzenie 1. to: a) zdanie bezpodmiotowe b) wypowiedzenie z podmiotem domyślnym c) zdanie pojedyncze d) równoważnik zdania 15. Wypowiedzenie 2. to przykład zdania złożonego współrzędnie: a) łącznego b) rozłącznego c) przeciwstawnego d) wynikowego Strona 3 z 8

4 16. W tekście o Zbigniewie Herbercie odnajdziemy: a) jeden równoważnik zdania b) dwa równoważniki zdania c) trzy równoważniki zdania 17. W wypowiedzeniach 3. i 4. mamy do czynienia z podmiotem: a) logicznym b) gramatycznym c) domyślnym 18. W wypowiedzeniu 5. podmiot to: a) wyraz poeta b) wyraz książka c) w tym zdaniu mamy do czynienia z podmiotem domyślnym 19. Człony 1950 i 1956 w wypowiedzeniu 5. pełnią funkcję: a) okoliczników czasu b) przydawek c) dopełnień 20. Wypowiedzenie 7.: a) zawiera wyrazy poza związkami zdania b) nie zawiera wyrazów poza związkami zdania 21. Wypowiedzenie 12. stanowi przykład: a) wypowiedzenia złożonego b) wypowiedzenia, w którym jedno ze zdań składowych stanowi imiesłowowy równoważnik zdania c) wypowiedzenia składającego się z dwóch zdań składowych d) wypowiedzenia składającego się z trzech zdań składowych 22. Wypowiedzenie 13.: a) zawiera orzeczenie imienne b) nie zawiera orzeczenia imiennego Strona 4 z 8

5 UWAGA! Zadania dotyczą poniższego wypowiedzenia. Zbigniew Herbert powiedział kiedyś, że moda tworzy piękno, które szybko staje się brzydkie, a sztuka tworzy brzydotę, która stanie się piękna później. 23. Powyższe wypowiedzenie składa się z: a) sześciu zdań składowych b) pięciu zdań składowych c) czterech zdań składowych d) trzech zdań składowych 24. Zdaniem głównym w powyższym wypowiedzeniu jest: a) pierwsze zdanie składniowe b) drugie zdanie składowe c) trzecie zdanie składowe d) czwarte zdanie składowe 25. W powyższym wypowiedzeniu występuje zdanie złożone współrzędnie: a) łączne b) przeciwstawne c) wynikowe d) nie występuje w nim żadne zdanie złożone współrzędnie 26. W powyższym wypowiedzeniu są: a) dwa zdania podrzędne dopełnieniowe b) dwa zdania podrzędne przydawkowe c) dwa zdania podrzędne: dopełnieniowe i okolicznikowe d) dwa zdania podrzędne: okolicznikowe i przydawkowe 27. Drugie zdanie składowe jest zdaniem złożonym podrzędnie: a) okolicznikowym b) przydawkowym c) podmiotowym d) dopełnieniowym 28. Następnego dnia wstał on z łóżka już nie jako skąpiradło, ale hojny darczyńca. Przytoczone zdanie zawiera: a) błąd stylistyczny b) błąd składniowy c) błąd ortograficzny d) nie zawiera błędów Strona 5 z 8

6 29. W wypowiedzeniu 8. dochodzi do następujących zjawisk fonetycznych: a) ubezdźwięcznienie b) udźwięcznienie c) uproszczenie grupy spółgłoskowej d) utrata dźwięczności w wygłosie absolutnym 30. Prześledźmy proces powstawania głoski. Wydostające się z płuc powietrze wędruje do krtani, gdzie znajdują się wiązadła głosowe. Zaznacz nieprawidłowe informacje dotyczące ich funkcji. a) Gdy są zsunięte, powstaje głoska dźwięczna. b) Gdy są zsunięte, powstaje głoska bezdźwięczna. c) Gdy są rozsunięte, powstaje głoska bezdźwięczna. d) Gdy są rozsunięte, powstaje głoska dźwięczna. 31. Głoska i w wyrazie Stanisław: a) pełni rolę zgłoskotwórczą b) nie pełni roli zgłoskotwórczej c) zmiękcza głoskę sąsiadującą d) nie zmiękcza głoski sąsiadującej 32. W wyrazie Zbigniew występuje: a) 6 głosek b) 7 głosek c) 8 głosek 33. Wskaż szereg/szeregi wyrazów, w których uproszczenie grupy spółgłoskowej w wymowie nie jest błędem językowym. a) krakowski, jabłko b) trzeba, strzała, trzy c) znawstwo, piętnaście 34. Zaznacz prawidłową odpowiedź. a) Głoska u nie tworzy sylaby, jeśli występuje w połączeniach samogłoskowych. b) Głoska u tworzy sylabę także wtedy, gdy występuje w połączeniach samogłoskowych. 35. Ruchome narządy mowy to: a) język b) wargi c) podniebienie miękkie d) podniebienie twarde e) wiązadła głosowe Strona 6 z 8

7 36. Zaznacz zdanie/zdania zawierające pleonazmy. a) W ostatnim okresie czasu rzadko odwiedzał rodzinę. b) Ola obiecała poprawić się na lepsze za rok. c) Nie potrafię twórczo rozwiązać tego problemu. d) Nie umiałam rozwiązać zagadki. 37. Pochodzącego z łaciny wyrażenia nomen omen używamy, gdy: a) gdy do zdania chcemy wprowadzić dodatkową, ale ważną informację b) chcemy zwrócić uwagę, że czyjeś imię lub nazwisko wskazuje na jakieś cechy danej osoby 38. Wyraz komunał użyty w wypowiedzeniu 14. oznacza: a) wykorzystywanie jakichś okoliczności, naginanie lub przeinaczanie faktów w celu udowodnienia swoich racji lub wpływania na cudze poglądy i zachowania b) zdanie lub powiedzenie pozbawione istotnej treści, ogólnie znane c) ustrój oparty na zasadach komunizmu 39. Zwycięzcą plebiscytu młodzieżowe słowo roku 2017 organizowanego przez PWN jest wyraz: a) sztos b) dwudzionek c) XD d) ogarnąć 40. Ks. Kopczyński opatrzył rannych, odział nagich, głodnym pokarm dostatni zostawił, a wzmocniwszy ich na duszy słowy Zbawiciela, szczęśliwie wraca w mury Warszawy! Powyższą informację odnajdziemy w rozdziale poświęconym szkołom parafialnym w dokumencie pt. Projekt Ustawy Komisji Edukacji Narodowej dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisane. Onufry Kopczyński dokonał opisanego wyżej bohaterskiego czynu podczas: a) klęski szczekocińskiej b) rzezi Pragi c) insurekcji kościuszkowskiej 41. Onufry Kopczyński był także poetą. Wiersze tworzył w języku: a) francuskim b) włoskim c) łacińskim d) rosyjskim Strona 7 z 8

8 42. Onufry Kopczyński zasłynął jako autor pierwszego podręcznika do gramatyki języka polskiego dla rodzimych użytkowników języka. Pijar ten był także wydawcą podręczników do: a) języka łacińskiego b) języka francuskiego c) języka rosyjskiego d) religii 43. Onufry Kopczyński był członkiem: a) Towarzystwa Ksiąg Elementarnych b) Izby Edukacji Publicznej c) Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk d) konfederacji targowickiej 44. Około 1794 roku Onufry Kopczyński został relegowany z kraju przez władze austriackie. Przebywał wówczas: a) w Czechach b) na Węgrzech c) w Niemczech d) we Włoszech 45. Za zasługi w krzewieniu nauki na ziemiach polskich Onufry Kopczyński otrzymał medal, na którym widniał napis: a) Za gramatykę języka polskiego ( ) Ziomkowie b) Za krzewienie nauk ( ) Rodacy c) Za umiłowanie mowy polskiej ( ) Polacy Strona 8 z 8