Energa Living Lab dla poprawy efektywności końcowego wykorzystania energii elektrycznej. Raport laika LIFE13 / ENV /

Transkrypt

1 Energa Living Lab dla poprawy efektywności końcowego wykorzystania energii elektrycznej Raport laika LIFE13 / ENV /

2 Energa Living Lab w pigułce najważniejsze fakty 02 Tło Projektu, czyli z jakim problemem się mierzyliśmy 03 Cel Projektu co chcieliśmy osiągnąć 04 Metodyka jak to zrobiliśmy 05 Wdrażane narzędzia i rozwiązania, czyli czym się wspieraliśmy 06 Rezultaty Projektu co udało się nam osiągnąć 01

3 02 01 Energa Living Lab w pigułce najważniejsze fakty Czas trwania 1. czerwca marca 2018 (46 miesięcy) Obszar wdrożenia miasto Gdynia województwo pomorskie Polska Uczestnicy ponad 300 gospodarstw domowych Narzędzia badawcze innowacyjne rozwiązania wspierające zarządzanie energią elektryczną przez gospodarstwa domowe Dofinansowanie Projekt współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Instrumentu LIFE+ 03 Całkowity budżet ,00 PLN Beneficjent Enspirion Spółka z o.o. Strona www elivinglab.pl

4 Podejmowane działania mające na celu ochronę środowiska pomijają istotną grupę uczestników, tj. indywidualnych użytkowników energii. Niezwykle ważne jest zatem testowanie i demonstrowanie nowatorskich rozwiązań pozwalających 04 Tło Projektu, czyli z jakim problemem się mierzyliśmy zbilansować podaż energii i stale rosnący popyt wśród gospodarstw domowych, w szczególności w okresach szczytowego zapotrzebowania. K O Ń C O W E G O W Y K O R Z Y S TA N I A E N E R G I I E L E K T R Y C Z N E J 02 Klimat na Ziemi diametralnie zmienił się w ostatnich latach. Działalność człowieka coraz bardziej negatywnie wpływa na nasze środowisko. Dwutlenek węgla emitowany jest przez gospodarstwa domowe w coraz to większych ilościach. Powietrze jest zanieczyszczone, ludzka działalność wywiera niekorzystne skutki na naszej planecie. 05 Dlatego powstał Projekt Energa Living Lab którego celem jest redukcja CO² poprzez edukację i zwiększanie świadomości w obszarze zużycia energii elektrycznej przez indywidualnych użytkowników oraz popularyzację narzędzi wspierających ludzi w zmianie nawyków z tym związanych. Projekt Energa Living Lab skupił się na zwykłym, indywidualnym użytkowniku, który jest w stanie chronić środowisko każdego dnia. Na jego potrzeby wdrożono nowatorskie narzędzia i metody, które uświadomiły uczestnikom, że nie potrzeba wielkiego wysiłku, aby szybko zobaczyć efekty rozważnego zarządzania energią. Zaledwie 300 gospodarstw domowych potrafiło ograniczyć swoje zużycie energii elektrycznej o 104 MWh, co przełożyło się na redukcję dwutlenku węgla wspólnie zaoszczędziliśmy ponad 124 tony CO²! A teraz pomyśl sobie, co moglibyśmy osiągnąć, gdyby każdy człowiek mieszkający na naszej planecie gasił niepotrzebne światło, brał kąpiel krótszą o 2 minuty, zamiast 30 minut oglądania TV wyszedł na spacer?

5 06 03 Cel Projektu co chcieliśmy osiągnąć Celem Projektu było zapobieganie zmianom klimatu poprzez demonstrację i popularyzację narzędzi wspierających zarządzanie zużyciem energii elektrycznej przez użytkowników indywidualnych. Wdrażane rozwiązania miały za zadanie zwiększyć efektywność wykorzystania energii elektrycznej przez uczestników, a tym samym ograniczyć emisję CO ² na obszarze realizacji Projektu. Aby w jak największym stopniu zapobiec zmianom klimatu, postawiliśmy sobie za cel: Optymalizację wykorzystania energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe biorące udział w Projekcie, prowadzącą do ograniczenia emisji CO ². Zwiększenie świadomości energetycznej uczestników Projektu oraz ogółu społeczeństwa. Upowszechnianie nowatorskich narzędzi umożliwiających aktywne zarządzanie zużyciem energii elektrycznej i zapobieganie jej marnotrawstwu. Promocję postawy prosumenckiej. 07 Edukacja Aplikacje Ochrona środowiska

6 Testy z udziałem gospodarstw domowych rozpoczęły się 1 kwietnia 2015 roku i zakończyły 31 stycznia 2018 r. odbywały się w ramach dwóch edycji. Wśród uczestników prowadzona była kampania informacyjno-edukacyjna, mająca na 08 Metodyka, czyli jak to zrobiliśmy celu wsparcie ich w optymalizacji zużycia. Metodyka Living Lab Do realizacji Projektu wybrana została nowatorska metodyka Living Lab żywego la- K O Ń C O W E G O W Y K O R Z Y S TA N I A E N E R G I I E L E K T R Y C Z N E J 04 Projekt obejmował swym zasięgiem 7 dzielnic Gdyni, których mieszkańcy korzystali z inteligentnych liczników zdalnego odczytu: Chwarzno, Redłowo, Wielki Kack, Dąbrowę, Witomino, Śródmieście i Karwiny. W fazie testowej wzięło udział 300 gospodarstw domowych, które testowały rozwiązania cenowe i usługi wspierające zarządzanie zużyciem energii elektrycznej. boratorium. Jej podstawowym założeniem jest weryfikacja testowanych narzędzi w warunkach rzeczywistych, a nie jak w tradycyjnym podejściu w laboratoriach. Oznacza to, że technologie i produkty opracowane przez nas dla użytkowników energii elektrycznej testowane były przez nich samych, w środowisku rzeczywistego zastosowania tych rozwiązań, czyli w domach. Połączeni wspólną ideą, konsumenci dzielili się swoimi doświadczeniami, spostrzeżeniami i obserwacjami na temat testowanych narzędzi mając w ten sposób aktywny wkład w ich rozwój. Żywe laboratorium w Gdyni Do udziału w Projekcie zaprosiliśmy 300 rodzin z 7 dzielnic Gdyni, którzy przez niemal 2 lata testowali narzędzia i produkty mające podnieść ich świadomość ekologiczną i zwiększyć ich energetyczną efektywność. Jednocześnie, dzieląc się z nami swoimi opiniami na temat testowanych rozwiązań, uczestnicy pomagali nam nieustanie je ulepszać i modyfikować. Stworzyliśmy w ten sposób pierwsze w Polsce żywe laboratorium energii, w którym konsumenci testując i równolegle tworząc nowe technologie i rozwiązania uczyli się, jak optymalizować swoje zużycie prądu. Dzięki temu oszczędzali na rachunkach za prąd dbając przy o stabilność Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz o czystość powietrza. 09

7 Wśród uczestników Projektu prowadzona była kampania edukacyjna, mająca na celu podniesienie ich świadomości energetycznej i środowiskowej. Filarem kampanii były raporty o zużyciu energii elektrycznej, przy- 10 Grywalizacja W ramach drugiej edycji Projektu każda rodzina została wyposażona w opomiarowanie bieżącego zużycia energii oraz tablet z aplikacją Living Lab 2, która z dokładnością do 5 minut pokazywała aktualne zużycie energii. gotowywane dla uczestników raz w miesiącu. Monitorując bieżące zużycie, uczestnicy zabawy ustawiali Specjalnie dla osób uczestniczących w projekcie cele oszczędnościowe na następne 2 tygodnie (tzw. runda). Cel zorganizowano także warsztaty na temat Inteli- oszczędnościowy to np. 4% redukcja zużycia energii (-4%). Za gentnej Sieci Domowej. Podczas trwania Badania, realizację celów oszczędnościowych oraz za inne osiągnięcia uczestnicy regularnie wspierani byli materiałami, w grze, każda rodzina otrzymywała punkty, które uwidocznione wskazówkami i poradami, dzięki czemu wypracowali były na planszy w aplikacji. Zbierając kolejne punkty zdobywali sobie nowe, bardziej świadome sposoby korzystania atrakcyjne nagrody, takie jak wejściówki do instytucji kulturalnych z energii elektrycznej. czy gadżety energetyczne. Badania Uczestnicy zostali podzieleni na 3 drużyny Faraday, Tesla i Edison. Indywidualne wyniki każdej z rodzin sumowały się na wyniki Równolegle do działań edukacyjnych prowadzono zespołu, do którego gracz należał. Grupa, która osiągnęła najlepszy działania badawcze: wynik w danej rundzie, otrzymywała dodatkowe punkty, użytkownicy skrupulatnie kontrolowali więc tabele klasyfikacji generalnej, walcząc 1. Badania monitorujące zachowania uczestników Projektu. 2. Analizę danych o zużyciu energii elektrycznej przez uczestników oraz przez urządzenia AGD RTV wpięte do Inteligentnej Sieci Domowej. 3. Analizę wpływu Projektu na problem środowiskowy. 4. Monitoring społeczno-ekonomicznego wpływu Projektu. zawzięcie o puchar najlepszej drużyny. Za pośrednictwem dedykowanego forum motywowali się wzajemnie i wspólnie ustalali strategię gry, aby to ich zespół otrzymał w danej rundzie tytuł najlepszego i zdobył dodatkowe punkty. Grywalizacja trwała w okresie październik 2017-styczeń 2018r. Podczas trwania rund uczestnicy motywowani byli dodatkowymi zadaniami i wyzwaniami. W trakcie czterech miesięcy trwania gry zdecydowania większość uczestników ograniczyła swoje zużycie energii elektrycznej. Wykazali się przy tym ogromnym zaangażowaniem oraz gorliwością, z pasją i zapałem śledzili swoje wyniki, komentowali je na portalu, z entuzjazmem brali udział w związanych z projektem warsztatach, a także wywiadach monitorujących. K O Ń C O W E G O W Y K O R Z Y S TA N I A E N E R G I I E L E K T R Y C Z N E J Edukacja 11

8 12 05 Wdrażane narzędzia i rozwiązania, czyli czym się wspieraliśmy Testowane narzędzia: Wielostrefowe programy cenowe Specjalne cenniki energii ze stawkami zróżnicowanymi w zależności od pory dnia, dnia tygodnia i pory roku. Uczestnicy Projektu byli zachęcani do unikania korzystania z najbardziej energochłonnych urządzeń w okresach szczytowych gdy energia była najdroższa i używania ich w okresach o niższych stawkach. Przesuwając zużycie energii poza okresy największego zapotrzebowania na prąd, uczestnicy uzyskiwali oszczędności na swoich rachunkach za energię, jednocześnie przyczyniając się do stabilności Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Inteligentne Sieci Domowe Innowacyjny system od zarządzania energią w domu. Pozwalał na monitorowanie zużycia energii pobieranej przez podłączone do niego urządzenia oraz na zdalne nimi sterowanie poprzez tablet lub smartfon. Odpowiednio skonfigurowany system ISD pozwalał zaoszczędzić energię, wyłączając światło podczas naszej nieobecności w pomieszczeniu, redukując moc oświetlenia zewnętrznego wraz z nastaniem dnia lub wyłączając urządzenia pracujące w trybie czuwania. System testowany był przez 150 uczestników. 13 Odnawialne Żródła Energii W 30 gospodarstwach domowych biorących udział w projekcie zainstalowane zostały przydomowe odnawialne źródła energii o mocy 1 kw: 22 zestawy paneli fotowoltaicznych i 8 mini elektrowni wiatrowych. Testujący je uczestnicy nie tylko generowali zieloną energię, ale także promowali wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych oraz postawę prosumencką w swoim sąsiedztwie. Układ Pomiarowy W każdym gospodarstwie domowym biorącym udział w Projekcie zainstalowano specjalne urządzenie pozwalające na bieżący pomiar całkowitego zużycia energii elektrycznej. Było to niewielkich rozmiarów urządzenie montowane w skrzynce rozdzielczej. Dzięki niemu na dołączonym do zestawu tablecie domownicy otrzymywali informację o bieżącym całkowitym zużyciu, co pozwoliło na jego optymalizację.

9 Narzędzia wspierające: Aplikacja Living Lab Na potrzeby drugiej edycji Projektu zaprojektowano innowacyjną aplikację na tablet. Dzięki niej uczestnicy w łatwiejszy sposób mogli zarządzać zużywaną energią. Aplikacja pokazywała pobór energii w chwili bieżącej, w ciągu dnia, tygodnia oraz miesiąca. Był to łatwy i motywujący sposób na kontrolę zużycia. Aplikacja posiadała następujące funkcjonalności: Podgląd bieżącego zużycia energii elektrycznej Podgląd zużycia w zakresie wczorajszym, tygodniowym, miesięcznym Możliwość ustawieniu celu na okres dwóch tygodni pod katem zużycia energii elektrycznej Portal uczestnika Autorskie narzędzie informatyczne służące realizacji Projektów badawczych, których elementem składowym było badanie opinii uczestników, w tym Projektów realizowanych w formule tzw. żywego laboratorium. Było to główne narzędzie służące do komunikacji z uczestnikami to właśnie na Portalu osoby biorące udział w projekcie miały dostęp do wszystkich informacji, jakie były im przekazywane: raportów, ankiet oraz wiadomości na temat Projektu. Strażnik Taryf Aplikacja na urządzenia mobilne wyposażone w system operacyjny Android. Zainstalowany widget w prosty i przystępny sposób informował uczestnika o aktualnej stawce za jedną kilowatogodzinę w jego Programie Cenowym, do kiedy ta stawka obowiązywała oraz jaka była następna. Narzędzia edukacyjne: Raporty zużycia energii elektrycznej Spersonalizowane raporty z informacją o zużyciu energii dostępne w formie elektronicznej na dedykowanym uczestnikom portalu. Zawierały szczegółowe informacje na temat sposobu w jaki dane gospodarstwo zużywało prąd. Pokazując zwyczaje energetyczne uczestników Projektu, raporty zachęcały ich do oszczędzania i wspierały w planowaniu zużycia energii. Symulator ISD Internetowa aplikacja edukacyjna dostępna na stronie Projektu. To interaktywne narzędzie w atrakcyjny sposób wprowadzało użytkowników w świat inteligentnych domów i taryf typu wielostrefowych, pokazując odwiedzającym jakie korzyści płyną z zastosowania tych narzędzi. Korzystając z Symulatora można było dowiedzieć się czym jest Inteligenta Sieć Domowa, jakie możliwości daje jej zastosowanie w gospodarstwie domowym oraz jak może ona wspomóc użytkownika w oszczędzaniu energii. Odwiedzający Symulator dowiadywał się także wielu ciekawostek na temat urządzeń elektrycznych oraz wskazówek dotyczących oszczędzania energii. Symulator Taryf Na potrzeby Projektu zaprojektowano specjalne narzędzie, dzięki któremu możliwe jest dokonywanie symulacji pobieranej energii oraz dobór odpowiedniej dla Klienta taryfy. Symulator umożliwiał symulowanie kosztu energii elektrycznej w oparciu o indywidualny profil zużycia, według osobistych potrzeb. Narzędzie przedstawiało dzienny profil według pór roku oraz dni tygodnia, na podstawie uśrednionych danych historycznych. Podczas symulacji widoczny był poszczególny koszt zużytej energii wedle każdej taryfy i zużycia. 15

10 16 06 Rezultaty Projektu Główne rezultaty: Ograniczenie zużycia emisji CO ² łącznie o 124 tony Wzrost wykorzystania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii Poprawa świadomości ekologicznej i energetycznej wśród użytkowników energii elektrycznej Upowszechnienie wykorzystania narzędzi wspierających efektywność energetyczną wśród użytkowników indywidualnych Najważniejsze wnioski: Odpowiednio motywowani, uczestnicy są w stanie modyfikować swoje zachowania związane ze zużyciem energii elektrycznej przez niemal całą dobę. Większość respondentów (79,4%) deklarowała, że przez cały okres fazy testowej starali się dostosowywać swoje zachowania związane ze zużyciem energii. Niemal wszyscy uczestnicy projektu podjęli w trakcie fazy testowej różnego typu działania zmieniające strukturę zużycia energii. Realizacja Projektu w formule angażującej uczestnika pozwoliła na zebranie ogromnej wiedzy na temat użytkowników energii, sposobu, w jaki z niej korzystają oraz tego, co ich motywuje do gospodarnego z niej korzystania. Zgromadzona w trakcie projektu wiedza o wpływie bodźców cenowych i technologicznych na sposób korzystania z energii przez konsumentów pozwoli na dalsze rozwijanie i doskonalenie tych narzędzi. 17 Uczestnicy to przeciętnie 3-osobowe gospodarstwo domowe Średnio zredukowali swoje zużycie o około 4,3%. Po zakończeniu Projektu uczestnicy cechowali się bardzo wysokim poziomem świadomości energetycznej i ekologicznej. Zdecydowana większość uczestników uważała, że ich zachowania mają wpływ na środowisko naturalne, przede wszystkim na poziom emisji CO ². 91,4% chętnie weźmie udział w podobnym projekcie w przyszłości 92,7% deklarowało, że stara się zawsze lub często oszczędzać energię elektryczną w swoim domu.

11 Publikacja powstała w ramach Projektu ENERGA Living Lab dla poprawy efektywności końcowego wykorzystania energii elektrycznej przy udziale instrumentu finansowego Unii Europejskiej LIFE+ oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.