ENERGA Living Lab pierwsze w Polsce żywe laboratorium energetyki

Transkrypt

1 EKOLOGIA EDUKACJA

2 ENERGA Living Lab pierwsze w Polsce żywe laboratorium energetyki ,35 dzielnic Gdyni gospodarstw domowych Programy Cenowe zestawów Inteligentnej Sieci Domowej mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii miesięcy testów w warunkach rzeczywistych mln zł dofinansowania Śródmieście Witomino Chwarzno-Wiczlino Redłowo Dąbrowa Wielki Kack Karwiny

3 Metodyka Living Lab Działania w projekcie prowadzone są w oparciu o nowatorską metodykę Living Lab żywego laboratorium w której rozwiązania dedykowane użytkownikom energii elektrycznej, w odróżnieniu od tradycyjnego podejścia zakładającego weryfikację w laboratoriach, są rozwijane w środowisku rzeczywistego zastosowania poprzez testowanie technologii przez użytkowników końcowych. Metodyka ta zakłada pozostawanie w ciągłej interakcji z użytkownikiem, który ma aktywny wkład w tworzenie innowacji w postaci pomysłów, doświadczenia, wiedzy i obserwacji z życia codziennego oraz interakcji z testowanym rozwiązaniem. Dzięki temu gospodarstwa domowe uczestniczące w projekcie mają bezpośredni wpływ na rozwój testowanych narzędzi i technologii. Idea żywych laboratoriów powstała w ramach powołanej w 2004 r. międzynarodowej grupy eksperckiej AMI@Work Family of Communities współpracującej z Komisją Europejską. W 2006 roku utworzona została Europejska Sieć Żywych Laboratoriów (The European Network of Living Labs ENoLL) organizacja mająca na celu upowszechnianie idei otwartych innowacji z udziałem użytkowników. Najwięcej laboratoriów powstało w krajach skandynawskich. Na koniec marca 2015 r. liczba zrzeszonych laboratoriów wynosiła 370, w tym 4 z Polski.

4 16 08 Taryfy wielostrefowe Czy zauważasz, że zużycie energii elektrycznej w Twoim domu zmienia się w zależności od pory dnia czy pory roku? Dla przykładu, zapotrzebowanie na energię elektryczną gwałtownie wzrasta o 6 rano, kiedy to wielu ludzi przygotowuje się do pracy lub szkoły. Podobnie jest, kiedy wracamy z pracy do domu przygotowujemy posiłki, włączamy pralkę, telewizor i komputery. Okresy w ciągu doby, w których zapotrzebowanie na energię elektryczną jest największe, a tym samym koszty jego pokrycia są najwyższe, nazywamy szczytowymi Rosnące zapotrzebowanie na energię i zbyt duże obciążenie w okresie szczytowym może doprowadzić do niedoborów mocy w Krajowym Systemie Energetycznym a tym samym zagrażać jego stabilności. Rozwiązaniem tego problemu jest ograniczenie poboru energii w okresach szczytu lub zwiększania zapotrzebowania poza szczytem obciążenia systemu. Aby zachęcić do tego odbiorców energii, firmy energetyczne przygotowują nowoczesne rozwiązania ze zmiennymi stawkami w ciągu doby, czyli tzw. taryfy wielostrefowe. W taryfie takiej, opłata za energię zmienia się w cyklu dobowym, tygodniowym (dni robocze/weekendy), oraz sezonowo (lato/zima). Zróżnicowanie cen za energię dostarcza odbiorcom bodźców do ograniczenia zużycia w szczytach obciążenia i korzystania z energii w okresach niskich cen. W ten sposób osoby rozważnie zużywające energię w szczycie, nie tylko oszczędzają pieniądze, ale także dbają o środowisko i bezpieczeństwo energetyczne kraju

5 Usługa redukcji mocy Jest to usługa, dzięki której użytkownicy mogą oszczędzać pieniądze, dbając jednocześnie o bezpieczeństwo energetyczne kraju. Polega ona na polega na czasowym obniżeniu wielkości mocy energii elektrycznej, dostarczanej do wybranych gospodarstw domowych na okres od 1 do 2 godzin. Za każde takie obniżenie mocy gospodarstwa uczestniczące w programie redukcji otrzymują odpowiednie wynagrodzenie. Poziom dostaw w czasie trwania redukcji pozwala na korzystanie z mniej energochłonnych niezbędnych sprzętów, ale uczestnicy powinni ograniczyć wykonywanie prac domowych wymagających działania urządzeń pobierających najwięcej energii. Usługa redukcji mocy jest aktywowana w sytuacji zagrożenia ciągłości dostaw energii i pozwala w szybki sposób wspomóc stabilność Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Na polskim rynku usługa redukcji mocy oferowana jest prze firmę Enspirion. Obecnie usługa ta jest wdrażana u dużych biorców energii. Testy wprowadzenia usługi u klientów indywidualnych są w fazie badawczej. MW MW Godziny Godziny

6 Prosument kto to taki? Prosument = producent + konsument. To w rynkowym rozumieniu aktywny konsument, który ma szeroką wiedzę o produktach lub usługach i bierze udział w ich tworzeniu, dzieląc się swoją wiedzą z innymi. Termin ten został wprowadzony wprowadzony pod koniec lat 70 przez Aliva Tofflera, pisarza i futurystę. Co oznacza prosument w ujęciu energetycznym? Prosument to uczestnik rynku energetycznego, który jest nie tyko odbiorcą energii konsumentem, ale także wytwórcą. Prosument wytwarza energię w mikroźródłach na potrzeby własne, a niewykorzystane nadwyżki sprzedaje do sieci dystrybucyjnych. Prosumenci posiadają szeroką wiedzę energetyczną i dużą świadomość w zakresie mechanizmów i środków umożliwiających zmianę końcowego wykorzystania energii elektrycznej i chętnie dzielą się tą wiedzą z innymi. Co o byciu prosumentem mówią Polacy? Co 3. Polak najchętniej wykorzystywałby energię pochodzącą z odnawialnych źródeł energii (OZE) w swoim gospodarstwie domowym. Ok. 14% Polaków deklaruje zainteresowanie inwestycją w mikroinstalację OZE już w najbliższej perspektywie do 2 lat. Statystyczny potencjalny prosument ma miedzy lat, średnie wykształcenie i dochody rodziny przekraczające 2500 zł Źródło: TNS Polska dla Instytutu Energii Odnawialnej Postawy społeczne Polaków wobec mikroinstalacji i energetyki obywatelskiej ( , Omnibus CATI)

7 Odnawialne źródła energii Panele fotowoltaiczne Termin fotowoltaika pochodzi od słów photo oznaczającego światło oraz voltaic oznaczającego elektryczność. Odnosi się zatem do elektryczności pochodzącej z promieniowania słonecznego. Ogniwa fotowoltaiczne zawarte w panelach słonecznych pod wpływem energii słonecznej podlegają tzw. efektowi fotowoltaicznemu, w wyniku którego powstaje prąd stały. Następnie za pomocą inwertera napięcie stałe zostaje przekształcone w napięcie zmienne. Wytworzony w ten sposób prąd przesyłany jest do domu na zaspokajanie potrzeb energetycznych użytkownika, natomiast nadwyżka prądu przesyłana jest do sieci elektroenergetycznej. Panele fotowoltaiczne zostały zainstalowane u 22 uczestników ENERGA Living Lab. Wszyscy korzystają z jednego standardowego typu konfiguracji, składającego się z czterech paneli o mocy 250 W i inwertera. Panele montowane są na dachach, w różnych układach, w zależności od możliwości i rodzaju zadaszenia. Występują również instalacje umiejscowione na specjalnie przygotowanych stelażach na posesjach i ogrodach. Moc mikroźródeł instalowanych w ramach Projektu wynosi 1 kw.

8 Przydomowe Odnawialne Źródła Energii Mini elektrownie wiatrowe Elektrownie wiatrowe to nie tylko stumetrowe wieże z wielkimi śmigłami na szczycie. Mini elektrownie wiatrowe można z powodzeniem instalować w warunkach przydomowych. Starczą one na zasilanie prądem domków letniskowych, w domu mogą być dodatkowym źródłem energii do podgrzania wody użytkowej lub do kaloryferów. Turbina aluminiowa waży około 20 kg, ma wysokość średnio m. i średnicę ok m. Płaty wykonane są z kompozytu polimerowego i aluminium. Wiatraki posiadają 2 rodzaje płatów, płaty poziome typu Savonius i płaty pionowe typu Darrieus. Poruszane wiatrem płaty poprzez wał i przekładnie napędzają generator wytwarzający prąd elektryczny. Tak samo jak w przypadku paneli fotowoltaicznych, prąd przechodzi przez inwerter, gdzie zostaje przekonwertowany na prąd o parametrach odpowiadających sieci publicznej. W ramach ENEREGA Living Lab w 8 gospodarstwach domowych zainstalowano turbiny wiatrowe o mocy 1 kw.

9 Inteligentna Sieć Domowa (ISD) to system umożliwiający efektywne zarządzanie zużyciem energii elektrycznej w domu. Pozwala on na monitorowanie zużycia energii podłączonych do niego urządzeń oraz zdalne nimi sterowanie za pomocą tableta lub smartfonu. W skład typowego zestawu wchodzą centralka serce sterujące całym systemem oraz urządzenia peryferyjne: różnego rodzaju czujniki, np. czujnik zalania, czujnik ruchu, czujnik temperatury, czujnik otwarcia drzwi i okien oraz inteligentne gniazdko, dzięki któremu można zdalnie sterować odbiornikami podłączonymi do ISD. System ISD a taryfy wielostrefowe W taryfie wielostrefowej obowiązuje kilka stawek za energię elektryczną, w zależności od pory dnia, dnia tygodnia bądź pory roku. Oferują one zatem możliwość oszczędności, pod warunkiem, że pamiętamy o tym, by najbardziej energochłonnych urządzeń używać w strefach o niższej stawce i unikać korzystania z nich kiedy energia jest najdroższa. Poprawnie skonfigurowany system ISD ułatwia dostosowanie zużycia do taryf wielostrefowych, informując, kiedy najkorzystniej używać urządzeń, lub blokując możliwość uruchomienia danego urządzenia, gdy stawka za energię elektryczną jest wysoka.

10 Inteligentna Sieć Domowa korzyści dla użytkowników Oszczędność Komfort Odpowiednio skonfigurowany system ISD pozwala zaoszczędzić energię, wyłączając światło podczas naszej nieobecności w pomieszczeniu, redukując moc oświetlenia zewnętrznego wraz z nastaniem dnia lub wyłączając urządzenia pracujące w trybie czuwania. System może także wyłączyć ogrzewanie lub klimatyzację, gdy wykryje, że w pomieszczeniu zostało otwarte okno. ISD daje także możliwość zaprogramowania własnego scenariusza, np. Idę spać, w ramach którego wybrane urządzenia wyłączą się, a temperatura w całym domu zostanie zmniejszona gdy użytkownik włączy na smartfonie lub tablecie tę opcję. ISD oferuje wiele innych rozwiązań ułatwia jących domownikom codzienne czynności. System może np. włączyć radio i ekspres do kawy o określonej godzinie, automatycznie dostosować temperaturę do panujących warunków pogodowych oraz do naszych przyzwyczajeń, a po naszym wyjściu z domu zamknąć okna, uzbroić alarm i wyłączyć wskazane przez nas urządzenia. ISD może także sterować oświetleniem: auto matycznie włączyć światło w pomieszczeniu, w którym wykryje ruch, uruchomić przy ciemnione oświetlenie, gdy wykryje mniejsze natężenie światła lub włączyć oświetlenie ogrodowe, gdy nastanie zmierzch. Bezpieczeństwo ISD daje możliwość stałej kontroli nad domem nawet, gdy jesteś z dala od niego: dzięki zain stalowanym elementom systemu, zyskujemy stały podgląd na nasze urządzenia i w porę dowiemy się o źle działającym sprzęcie lub awarii. Ponadto, czujniki bezpieczeństwa poinformują domowników o zagrożeniu takim jak zalanie bądź pożar, a odpowiednio zapro gramowane czujniki ruchu wyślą informację o włamaniu.

11 Oświetlenie, w typowym gospodarstwie domowym, wraz z drobnym sprzętem AGD stanowi ok. 20% całkowitego zużycia energii elektrycznej. Stąd rozważne korzystanie z oświetlenia może przynieść wymierne korzyści dla domowego budżetu. Najbardziej energochłonnym źródłem światła jest zwykła żarówka. Żarowe źródła światła mają bardzo niską skuteczność świetlną (energia przetwarzana na światło to tylko 4 5%). Pozostała energia przekształcana jest na ciepło. Średni czas pracy przeciętnego źródła światła w gospodarstwie domowym to 2500 godzin rocznie, cena energii elektrycznej ok. 0,65 zł/kwh w zależności od sprzedawcy prądu. Obecnie najszybciej rozwijającą się technologią energooszczędnego oświetlenia są diody elektroluminescencyjne (LED). Oprócz bardzo wysokiej efektywności energetycznej, charakteryzują się m.in. dużą wytrzymałością mechaniczną (w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek), bardzo szybkim czasem załączania i prawie stukrotnie dłuższą trwałością (do 100 tys. godzin pracy). Ponadto, źródła światła z LED nie zawierają szkodliwych substancji (rtęci), co ułatwia proces ich utylizacji.

12 Rozważne użytkowanie energii to wykorzystywanie urządzeń w taki sposób, aby dawały nam jak najwięcej korzyści przy minimalnym zużyciu energii. Poniżej przedstawiamy praktyczne porady, które umożliwią optymalne użytkowanie domowych sprzętów. Zmywanie Uruchamiaj zmywarkę wtedy, gdy jest pełna Korzystaj jak najczęściej z programów zmywania ekonomicznego (tzw. programy szybkie lub pół wsadu ) zwłaszcza, gdy zmywarka nie jest do końca zapełniona lub naczynia są lekko zabrudzone Przed włożeniem naczyń do zmywarki usuń resztki jedzenia Gotowanie Gotuj z wykorzystaniem przykrywek oraz wykorzystaj fakt (w przypadku płyt ceramicznych), że płyta pozostaje nagrzana nawet po jej wyłączeniu Małe ilości wody zagotuj w czajniku elektrycznym i przelej jej go garnka, zamiast gotować wodę na płycie ceramicznej. Usuwaj kamień w naczyniach do gotowania wody możesz zaoszczędzić około 10% energii Gotuj tylko taką ilość wody, jaka jest aktualnie potrzebna Pranie Pranie wstępne stosuj tylko wtedy, gdy ubrania są mocno zabrudzone Korzystając ze standardowych programów prania zadbaj, aby pojemnik był całkowicie wypełniony w przeciw razie stosuj programy ekonomiczne. W przypadku, gdy pralka posiada programy ekonomiczne, należy z nich korzystać według zaleceń producenta Staraj się jak najwięcej prać w temperaturze 40 C. Wyższe temperatury prania stosuj jedynie, gdy jest to konieczne. Pranie w temperaturze 40 zamiast 60 jest krótsze i oszczędniejsze

13 Instrument finansowy LIFE+ Projekt ENERGA Living Lab uzyskał dofinansowanie ze środków Programu LIFE+, który dedykowany jest inicjatywom wspierającym nowe rozwiązania służące poprawie środowiska naturalnego. Jest to jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z dziedziny ochrony środowiska i klimatu. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja unijnej polityki w tym zakresie, a także identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska w tym przyrody. Program LIFE jest zarządzany bezpośrednio przez Komisję Europejską. Realizowany jest od 1992 roku. W ciągu ponad 20 lat funkcjonowania programu dofinansowanie z Komisji Europejskiej uzyskało blisko projektów z całej Europy, w tym 69 z Polski. Więcej informacji na temat Instrumentu Finansowego LIFE+ znaleźć można na stronie internetowej programu: Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ustanowiony został Krajową Instytucją Wdrażającą Instrument Finansowy LIFE+ w Polsce i pełni funkcję Krajowego Punktu Kontaktowego LIFE+. Pełniąc rolę Instytucji Wdrażającej LIFE+ Narodowy Fundusz wspiera polskich Wnioskodawców proponując nowatorski i jedyny w Europie program dodatkowego współfinansowania projektów. Dzięki takiemu rozwiązaniu w Polsce realizowane są obecnie 64 projekty LIFE o budżecie blisko 620 mln PLN i wsparciu NFOŚiGW 260 mln PLN. Narodowy Fundusz, działający od 1989 roku, jest główną instytucją finansującą ochronę środowiska w Polsce, w szczególności przedsięwzięcia ponadregionalne, o kluczowym znaczeniu dla środowiska naturalnego, służące wypełnieniu przez Polskę zobowiązań, wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. Więcej informacji na Narodowego Funduszu i jego roli we wdrażaniu projektów LIFE znaleźć można na stronie internetowej Źródło tekstu: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

14 Publikacja powstała w ramach projektu ENERGA Living Lab dla poprawy efektywności końcowego wykorzystania energii elektrycznej przy udziale instrumentu finansowego Unii Europejskiej LIFE+ oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.