Kierunki planowanych działań w zakresie informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego

Transkrypt

1 Podczas obrad Komisji Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, która miała miejsce 15 i 16 lutego br., Minister Administracji i Cyfryzacji przedstawił informację o kierunkach planowanych działań w zakresie informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Poniżej zamieszczamy część z tych informacji. Tekst zaczerpnięty został z blogu Posła na Sejm RP, Janusza Piechocińskiego. Opublikowane informacje dzielą się na 4 główne grupy: I. Dokumenty strategiczne wyznaczające kierunki działań w zakresie informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. 1. Zagadnienia dotyczące społeczeństwa wskazane w obszarach CZŁOWIEK, GOSPODARKA, PAŃSTWO Strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 w związku z reformą systemu prowadzenia polityki rozwoju zostały ujęte w Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego, Strategii Rozwoju Zasobów Ludzkich, Strategii Efektywności i Innowacyjności Gospodarki (w zakresie infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym rozwoju sieci nowej generacji) oraz Strategii Sprawne Państwo. 2. Priorytetowe kierunki interwencji w obszarze rozwoju społeczeństwa informacyjnego zawarte w średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020 obejmują przede wszystkim zapewnienie powszechnego dostępu do Internetu, upowszechnienie wykorzystania technologii cyfrowych i zapewnienie odpowiedniej jakości treści i usług cyfrowych. 1 / 8

2 3. Wdrożenie sprzyjających warunków dla uzyskania prorozwojowego impetu cyfrowego wskazano wśród 25 kluczowych decyzji niezbędnych do osiągnięcia wizji określonej w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Trzecia fala nowoczesności. 4. Istotny wpływ na kształtowanie polityki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce mają również zapisy Europejskiej Agendy Cyfrowej, jednej z siedmiu inicjatyw przewodnich strategii Europa Jej głównym celem jest wykorzystanie potencjału TIK na rzecz wzrostu gospodarczego oraz poprawy jakości życia obywateli. W dokumencie w 8 obszarach interwencji wskazane zostały cele szczegółowe, plany Komisji Europejskiej oraz zalecenia konkretnych działań dla krajów członkowskich. 5. W czasie, gdy zasoby środków publicznych są bardzo ograniczone, technologie informatyczne mogą pomóc sektorowi publicznemu w opracowaniu innowacyjnych sposobów świadczenia obywatelom usług, przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności i zmniejszeniu kosztów. Aby wykorzystać ten potencjał Komisja Europejska ogłosiła Europejski plan działań na rzecz administracji elektronicznej na lata (Technologie informacyjno-komunikacyjne w służbie inteligentnej, zrównoważonej i innowacyjnej administracji publicznej). II. Aktualny stan informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz potrzeby w tym zakresie: Społeczeństwo Informacyjne 1. Dystans Polski do średniej dla 27 państw UE w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego systematycznie zmniejsza się, jednak większość wskaźników osiąga wartości niższe od średniej unijnej. 2. Najmłodsi obywatele korzystają z technologii teleinformatycznych tak samo lub czasem nawet intensywniej niż ich rówieśnicy z innych państw UE. 3. Stan infrastruktury internetowej w Polsce charakteryzuje się niedostatecznym rozpowszechnieniem łączy szerokopasmowych oraz niską przepływnością. 4. Ponad połowa gospodarstw domowych bez dostępu do Internetu, nie ma go z braku potrzeby, a 30% z braku kompetencji informatycznych. 5. Wykluczanie cyfrowe zarówno pod postacią braku dostępu do Internetu, niekorzystania z niego, jak i braku umiejętności informatycznych obejmuje w pierwszym rzędzie osoby z gospodarstw domowych o najniższych dochodach, grupy wiekowej 55+, osoby z wykształceniem niższym i nieaktywne zawodowo. 6. Poziom umiejętności cyfrowych wśród mieszkańców Polski jest często niższy niż przeciętnie w UE, podobnie zresztą jak zainteresowanie szkoleniami w tym zakresie. Polska ma też niezbyt wysoki odsetek specjalistów w obszarze teleinformatyki wśród ogółu pracujących. 7. Z usług e-administracji korzysta 28% społeczeństwa (przy 42% w UE) głównie z powodu wąskiej oferty i zbyt niskiego stopnia zaawansowania usług, gdyż często załatwienie całości sprawy drogą elektroniczną jest niemożliwe. 2 / 8

3 8. Handel elektroniczny i sektor ICT rozwijają się w Polsce dość wolno. 9. W 2011 r. wprowadzono jedno z najbardziej przyjaznych rozwiązań umożliwiających dostęp i ponowne wykorzystanie informacji publicznych. Jako podstawowy nośnik informacji publicznych do ponownego wykorzystywania przewidziano Biuletyn Informacji Publicznej oraz centralne repozytorium. Informatyzacja 1. Dotychczas informatyzowane były archaiczne procesy zadań publicznych, których realizacja opierała się na obrocie dokumentami utrwalonymi na nośniku papierowym i braku dostępności do informacji zgromadzonej w innych podmiotach publicznych, a niezbędnych do realizacji tego procesu. 2. Dysproporcje między nowoczesnością systemów teleinformatycznych, a skostnieniem instytucji je wdrażających, wyrażające się nadmiernym przywiązaniem do papieru" i niechęcią posługiwania się dokumentem w postaci elektronicznej. 3. Istnieje wiele systemów teleinformatycznych określanych mianem silosów informacyjnych", z których trudno podmiotom zewnętrznym pozyskiwać na drodze elektronicznej informacje niezbędne do sprawnej realizacji zadań publicznych. 4. Braki kompetencyjne po stronie podmiotów publicznych w stosunku do branży ICT skutkujące zamawianiem nie tego czego tak naprawdę dany podmiot potrzebuje, za zbyt wygórowaną cenę, a na koniec powodujące przywiązanie podmiotu do wykonawcy w procesie utrzymania i modyfikacji zamówionego systemu. 5. Brak warunków organizacyjnych i prawnych do współdzielenia zasobów infrastruktury oraz sieci, a także aplikacji pomiędzy różne podmioty publiczne, co skutkuje zwiększeniem kosztów utrzymywania systemów. 6. Sektorowy podział środków finansowych na informatyzację uniemożliwiający skuteczną koordynację i efektywne wydatkowanie tych środków. 7. Brak współdzielonego zasobu danych referencyjnych znajdujących się w rejestrach publicznych. 8. Mała dostępność usług elektronicznych dla obywateli i przedsiębiorców, zarówno co ich rodzajów, jak i liczby podmiotów je świadczących, a już dostępne są wykorzystywane w zbyt małym zakresie. III. Wyzwania w obszarze społeczeństwa informacyjnego i informatyzacji 1. Wspieranie inwestycji w infrastrukturę szerokopasmową w celu zapewnienia powszechnego, wysokiej jakości dostępu. 2. Podniesienie poziomu motywacji, świadomości i umiejętności obywateli w zakresie wykorzystania ICT. 3. Reforma procesu edukacji, poprzez budowanie kompetencji cyfrowych osób 3 / 8

4 nauczających (m.in. nauczycieli, pracowników innych instytucji edukacyjnych i kultury, pracowników organizacji pozarządowych), powszechny program edukacji cyfrowej oraz stworzenie nowoczesnej sieciowej infrastruktury i zasobów edukacyjnych. 4. Wspieranie dostosowywania stron internetowych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz użytkowników starszego sprzętu lub oprogramowania. 5. Zwiększenie ilości zasobów publicznych (m.in. zasobów edukacyjnych, zbiorów dziedzictwa, publikacji naukowych i treści mediów publicznych) dostępnych w Sieci, w celu zapewnienia podaży treści wysokiej jakości. 6. Wdrożenie mechanizmów nowoczesnej debaty społecznej i komunikacji państwa z obywatelami, obejmujące zmianę procedur administracyjnych, wspartą wykorzystaniem narzędzi ICT. 7. Istnieje potrzeba uregulowania następujących zasad: 1. procedur powiadomienia i blokowania dostępu do bezprawnych danych, 2. odpowiedzialności usługodawców z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną, które nie uwzględniają wyłączeń odpowiedzialności usługodawcy o sytuacje pośredniczenia" w dostępie do cudzych danych poprzez zamieszczanie odesłań do stron WWW, gdzie znajdują się te treści, 3. wykorzystywania publicznych zasobów wiedzy, będących w posiadaniu podmiotów publicznych oraz innych podmiotów wykonujących zadania publiczne, 4. dotyczących audiowizualnych usług medialnych (filmy z sieci, VOD, streaming online), 5. prawa autorskiego niedostosowanego do potrzeb społeczeństwa cyfrowego, w tym kwestii podstawowych takie jak: pola eksploatacji, zakres dozwolonego użytku czy przepisy karne. 6. dochodzenia należności w transakcjach transgranicznych oraz niejednolitego prawa konsumenckiego w krajach Unii Europejskiej (propozycja KE dotycząca Dyrektywy w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów). 7. Zintegrowanie dziedzinowych systemów teleinformatycznych w sposób umożliwiający realizację drogą elektroniczną horyzontalnych procesów zachodzących w administracji. 8. Zapewnienie dostępu drogą elektroniczną do danych gromadzonych w rejestrach państwowych dla obywateli i uprawnionych urzędników. 9. Udostępnienie szerokiego zakresu usług administracji publicznej świadczonych drogą elektroniczną. 10. Spowodowanie zmniejszenia liczby wizyt obywateli w urzędzie oraz ograniczenie korespondencji w postaci tradycyjnej w przypadku najczęściej załatwianych spraw przez obywateli i przedsiębiorców (80% wszystkich kontaktów). 11. Spowodowanie eliminacji wymiany pomiędzy urzędami dokumentów jawnych w postaci papierowej. 12. Zmniejszenie przynajmniej o 10% kosztów ponoszonych na utrzymanie infrastruktury informatycznej wspierającej działania administracji. 13. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa informacji i ochrony prywatności w systemach sieciach teleinformatycznych. 4 / 8

5 Nowoczesne państwo musi tworzyć optymalne warunki dla rozwoju społeczeństwa. Należy przekształcić polską administrację w administrację nowoczesną, sprawną, otwartą i partnerską. Cyfryzacja stwarza szanse na usprawnienie działania administracji oraz ustanowienie nowej jakości w relacjach administracji z obywatelami i przedsiębiorcami. Oba te postulaty winny być poparte działaniami w następujących kierunkach: usprawnienia działania administracji oraz ustanowienia nowej jakości w relacjach administracji z obywatelami i przedsiębiorcami. IV. Dla osiągnięcia celów stawianych w dokumentach strategicznych oraz sprostaniu wyzwaniom w obszarze informatyzacji i społeczeństwa informacyjnego Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji planuje następujące działania: 1. Kontynuacja realizacji Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oś priorytetowa Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji oraz 8 oś priorytetowa Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki. W ramach 7 osi realizowane są projekty informatyczne wdrażane przez instytucje publiczne centralnego szczebla służące restrukturyzacji wewnętrznych procesów zarządzania w administracji publicznej w oparciu o technologie teleinformatyczne oraz zwiększeniu dostępności usług publicznych w formie cyfrowej dla obywateli i przedsiębiorców. W ramach 8 osi realizowane jest wsparcie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie rozwoju gospodarki elektronicznej (8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej i 8.2 Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B) oraz dostarczanie na obszarach, na których działalność taka na zasadach rynkowych jest nieopłacalna finansowo (8.4 Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie ostatniej mili"). Ponadto w ramach 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - e Inclusion realizowane jest wsparcie jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych w zakresie dostarczania dostępu do Internetu szerokopasmowego grupom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym. 2. Realizacja Projektu systemowego działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego dostępu do Internetu. Istotą projektu jest konieczność zwiększenia kompetencji cyfrowych wśród osób wykluczonych cyfrowo, w szczególności osób niepełnosprawnych i o szczególnych potrzebach społecznych oraz osób w kategorii wiekowej 50+. Zakłada się również, iż pośrednio wpłynie to na zwiększenie popytu na usługi elektroniczne. Zadania wyznaczone w Projekcie Systemowym, obejmą sporządzenie raportu otwarcia, wsparcie ekspercko-doradcze beneficjentów wszystkich działań związanych z rozwojem społeczeństwa informacyjnego realizowanych ze środków funduszy strukturalnych (PO IG, programy regionalne, PO Rozwój Polski Wschodniej), udostępnienie wiedzy eksperckiej i modelowych rozwiązań oraz kampanie promocyjno-informacyjne dla środowisk wykluczonych cyfrowo. 3. Realizacja Rządowego programu rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych Cyfrowa szkoła". Działanie opiera się na założeniu, iż jednym z zasadniczych zadań współczesnej szkoły powinno być przygotowanie uczniów do świadomego i aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym. Przedsięwzięcie będzie realizowane w ramach programu wieloletniego i obejmować będzie zarówno działania związane z dotacjami dla szkół na zakup sprzętu 5 / 8

6 komputerowego i nowoczesnych pomocy dydaktycznych (pilotaż programu Cyfrowa Szkoła zakłada 55 mln wydatkowania w roku 2012), ale również komponenty związane z rozbudową cyfrowych zasobów edukacyjnych (ok. 20 mln w latach ) oraz podnoszeniem umiejętności nauczycieli (43 mln w latach ). Komponenty miękkie będą realizowane w ramach projektów systemowych PO KL Istotnym elementem pilotażu, który zostanie przeprowadzony w 2012 r. w odniesieniu do wybranych szkół podstawowych będzie moduł badawczy, który ma za zadanie zidentyfikować najwłaściwsze strategie interwencyjne, które zostaną wykorzystane w ramach programu wieloletniego. 4. Wspieranie inicjatyw i aktywności sektora pozarządowego w obszarze rozwoju społeczeństwa informacyjnego, w szczególności działań informacyjnych i edukacyjnych służących: 1. podnoszeniu motywacji i świadomości w zakresie korzyści związanych z uczestnictwem w społeczeństwie informacyjnym (w tym kierowane do grup wykluczonych: osób starszych, niepełnosprawnych); 2. promocji dobrych praktyk w zakresie wdrażania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w społeczeństwie, gospodarce i administracji; 3. promocji dziedzin nauki związanych z rozwojem społeczeństwa informacyjnego oraz podejmowania kariery zawodowej w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych, 4. otwartości i udostępnianie zasobów informacyjnych sektora publicznego dla szerokiego kręgu odbiorców; 5. popularyzacji wiedzy nt. zasad ochrony prywatności w sieci oraz bezpiecznego korzystania z Internetu. 6. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego procedury powiadomienia i blokowania dostępu do bezprawnych danych, umożliwiającym osobom, które posiadają informację o bezprawnych treściach zamieszczonych w sieci Internet przesłania do usługodawcy tzw. wiarygodnej wiadomości w celu ich zablokowania. 7. Wprowadzenie regulacji dotyczących wyłączenia odpowiedzialności w przypadku świadczenia drogą elektroniczną usług w postaci dostarczania odnośników do stron internetowych oraz świadczenia usług wyszukiwania stron internetowych pod pewnymi warunkami określonymi w przepisach prawa. 8. Wprowadzenie nowych rozwiązań regulujących zasady dostępu i ponownego wykorzystywania zasobów wiedzy, obejmujących m.in. dane, raporty, opracowania, statystyki, ale także wyniki badań prowadzonych przez określone podmioty oraz zasobów kultury i oświaty, w tym podręczniki. 9. Określenie norm regulujących zasady udostępniania utworów, przedmiotów praw pokrewnych oraz chronionych baz danych generowanych bądź finansowanych przez podmioty publiczne oraz jednolitych zasad nabywania zasobów wiedzy przez podmioty publiczne. 10. Wprowadzone zostaną do polskiego porządku prawnego przepisy wdrażające dyrektywę audiowizualną w zakresie audiowizualnych usług medialnych na żądanie na minimalnym poziomie wymogów UE. Rozważa się wprowadzenie systemu monitoringu zgodności działań podmiotów na rynku z wymogami ustawy na zasadach koregulacji wraz z odejściem od pomysłu utworzenia nowego wykazu w KRRiTV. 11. Przewiduje się wprowadzenie zmian m. in. w zakresie przedmiotu prawa autorskiego, 6 / 8

7 dozwolonego użytku, złagodzenia sankcji karnych, czy też okresu ochrony autorskich praw majątkowych. 12. Proponowane przez KE regulacje powinny przyczynić się do rozwoju handlu, zarówno wewnętrznego jak i transgranicznego. Stworzenie pozasądowego systemu rozstrzygania sporów może przyczynić się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa konsumentów, a przez to do rozwoju handlu online. Istnienie ujednoliconego systemu ADR może skutkować większym zaufaniem do dokonywania zakupów wewnątrz państw członkowskich, jako alternatywa dla sformalizowanego i często długotrwałego postępowania przed sądami cywilnymi. 13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji będzie wspierało Ministerstwo Sprawiedliwości we wdrożeniu dyrektywy w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej. 14. Usprawnienie koordynacji informatyzacji państwa i rozwoju systemów teleinformatycznych instytucji realizujących zadania publiczne. Należy sformułować zasady organizacyjne oraz prawne spójnego systemu informatycznego państwa. 15. Dokonanie gruntownej analizy istniejących procedur pod kątem obowiązków i uprawnień wynikających z przepisów prawa. Konieczne jest opracowanie planu zmian legislacyjnych obejmujących nie tylko wprowadzanie nowych rozwiązań prawnych, ale również uwzględnianie w istniejących procedurach możliwości ich przetwarzania w sposób elektroniczny. 16. Uwspólnienie zasobów informacyjnych oraz danych referencyjnych. Stworzenie podstawy prawnej dla rozwiązań technicznych umożliwiających zniesienie obowiązku składania przez obywateli odpisów aktów, kopii dokumentów i zaświadczeń stanowiących poświadczenie danych niezbędnych do dokonywania czynności przed organami administracji publicznej i usprawnienie działania organów bazujących na danych zawartych w rejestrach państwowych, w tym: 1. opracowanie zasad tworzenia i komunikowania się systemów teleinformatycznych podmiotów realizujących zadania publiczne w celu zapewnienia ich spójności, standaryzacji i interoperacyjności; 2. dopuszczanie do realizacji tylko takich projektów, które spełniają wymagania w zakresie interoperacyjności, a także sukcesywna przebudowa w tym kierunku istniejących systemów rejestrowych podczas ich modernizacji; 3. zdefiniowanie rejestrów referencyjnych, wprowadzenie ich ewidencji, określenie zasad ich prowadzenia i konsolidacji oraz wprowadzenie zasad dostępu do rejestrów zawierających dane referencyjne. 4. Usprawnienie funkcjonowania Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej w szczególności poprzez: 1. nałożenie na wybrane kategorie podmiotów publicznych obowiązku posiadania ustandaryzowanej elektronicznej skrzynki podawczej na epuap w celu umożliwienia złożenia wniosku do dowolnego podmiotu w wersji elektronicznej; 2. wprowadzenie jednolitego standardu wymiany danych w ramach administracji centralnej przez epuap; 3. połączenie epuap z rejestrami referencyjnymi i wykorzystywanie danych z rejestrów na etapie wysyłania pisma z epuap; 4. centralne wystawianie uniwersalnego formularza elektronicznego służącego do wykonywania dokumentów inicjujących sprawę, z możliwością kierowania tak wytworzonego 7 / 8

8 dokumentu na elektroniczną skrzynkę podawczą (ESP) podmiotu publicznego właściwego do rozpatrzenia sprawy, co spowoduje, że wszystkie podmioty publiczne posiadające konto na epuap, a będące właściwe do rozpatrzenia sprawy danego rodzaju będą musiały przyjmować wnioski w postaci elektronicznej; 5. rozwój koncepcji profilu zaufanego (profil zaufany dla podmiotów publicznych, podmiotów gospodarczych, profil zaufany na uczelniach - możliwość komunikacji kandydatów na uczelnie i studentów z uczelnią wyłącznie w postaci elektronicznej; wypracowanie podstaw prawnych do wykorzystania profilu zaufanego poza sektorem publicznym); 6. poszerzenie sieci punktów potwierdzeń profilu zaufanego; 7. wprowadzenie mierników poziomu wykorzystania epuap dostarczenie informacji o sposobie i poziomie wykorzystania usług na epuap oraz zapotrzebowania na usługi. 8. Upowszechnienie realizacji opłat za czynności administracyjne drogą elektroniczną. 9. Wprowadzenie jednolitego systemu uwierzytelniania przed organami administracji publicznej. 10. Umożliwienie przechowywania kopii decyzji administracyjnych wystawionej na papierze w systemach teleinformatycznych spełniających minimalne wymagania techniczne rezygnacja z potwierdzania decyzji wystawianych za pomocą tych systemów własnoręcznym podpisem przez urzędnika. 11. Wdrożenie jednolitych systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji w podmiotach realizujących zadania publiczne. 12. Rozwijanie kompetencji informatycznych pracowników i kadry informatyków administracji publicznej. Działy informatyki w administracji publicznej są bardzo często słabymi komórkami, nie mającymi wpływu na procesy biznesowe macierzystych instytucji, niedowartościowane personalnie, finansowo, bez długofalowych planów szkoleń i rozwoju karier zawodowych. Jest to jednym z powodów słabości projektowanych i wdrażanych aplikacji, opierania się na nieuzasadnionym finansowo outsourcingu. Należy więc stworzyć warunki do rozwoju kompetencji urzędników, wymiany doświadczeń osób odpowiedzialnych za procesy informatyzacyjne, nawiązywania wzajemnych kontaktów, pogłębienia współpracy, znajdowanie wspólnych rozwiązań prowadzących do integracji systemów administracji państwowej i przeciwdziałania ich silosowości. Źródło: piechocinski.blog.onet.pl 8 / 8