KAPITUŁA GENERALNA NADZWYCZAJNA KAPITUŁA GENERALNA NEMI, 24 LIPCA - 26 SIERPNIA 2018 INSTRUMENTUM LABORIS

Transkrypt

1 KAPITUŁA GENERALNA NADZWYCZAJNA KAPITUŁA GENERALNA NEMI, 24 LIPCA - 26 SIERPNIA 2018 INSTRUMENTUM LABORIS NEMI, 24 lipca 26 sierpnia

2 KAPITUŁA GENERALNA NADZWYCZAJNA 2018 INSTRUMENTUM LABORIS Jak zapowiedziano w liście zwołującym kapitułę generalną nadzwyczajną (list z 6 stycznia 2018 r.) i w zgodności z obowiązującymi Statutami generalnymi (zob. nr 108 2), niniejsze Instrumentum Laboris na kapitułę generalną nadzwyczajną zostaje rozesłane do ojców kapitulnych, aby wcześniej mogli się oni z nim zapoznać. W łasce Ducha Świętego, będącego światłem i miłością Ojca oraz darem Zmartwychwstałego Pana, wyrażamy życzenie, że dzięki wspólnej refleksji nad misją i tożsamością Zakonu w naśladowaniu Jezusa Chrystusa, Pana życia, który, jak mówi liturgia, umierając pokonał śmierć poprzez kapitułę generalną nadzwyczajną 2018 Zakon otrzyma nowy impuls i zapał. Wraz z zebraniem się kapituły dobiega do końca długa droga, dwa sześciolecia, rewizji Konstytucji. Niech podziękowanie dotrze do wszystkich wspólnot Zakonu, które poprzez swoje zaangażowanie przyczyniły się do uczynienia Konstytucji bardziej naszymi i bardziej przystosowanymi do konkretów naszego życia w różnych kontekstach, w jakich żyjemy i pełnimy naszą posługę. Szczególne podziękowanie jest skierowane do członków Międzynarodowej Komisji ds. Rewizji Konstytucji (CIRC), do prawników z komitetu ad hoc, a przede wszystkim do członków Komitetu Wykonawczego ds. Rewizji Konstytucji (CERC), którzy przez ponad dziesięć lat z mądrością, zaangażowaniem i wspaniałomyślnością pracowali przy rewizji tekstów, uwzględniając wskazania wspólnot, jurysdykcji i federacji Zakonu. Praca nad rewizją Statutów generalnych, jak zapewne wiecie, jest na zaawansowanym etapie: poddany rewizji projekt jest obecnie wnikliwie rozpatrywany na posiedzeniach federacji. W dalszej kolejności czyli po powziętych decyzjach i zakończeniu prac najbliższej kapituły generalnej nadzwyczajnej w sprawie Konstytucji i niezbędnym ich zatwierdzeniu przez Kongregację ds. Zakonników projekt Statutów generalnych zostanie przedyskutowany na kapitule generalnej w 2019 r. Pierwotny tekst niniejszego Instrumentum Laboris jest w języku włoskim, zgodnie z życzeniem wyrażonym przez kapitułę generalną w 2013 r., ale obejmuje również tłumaczenia na inne oficjalne języki Zakonu. Przyjęto prosty i jednolity schemat prezentacji, wypróbowany już w ramach prac we wspólnotach, ujęty w trzech kolumnach, aby ułatwić rewizję na kapitule: pierwsza kolumna zawiera tekst obecnie obowiązujący, druga tekst proponowany, trzecia uzasadnienia proponowanych zmian. Rada prezydialna kapituły generalnej zaproponuje zgromadzeniu kapitulnemu modus procedendi w dyskusji i decyzjach kapitulnych. Rzym, 25 kwietnia 2018 r. Minister generalny ze swoim definitorium 2

3 SPIS TREŚCI Część I (tekst proponowany - druga kolumna) Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Część II Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Część III Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Część IV Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Część V Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział

4 Część VI Wprowadzenie duchowe Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział SŁOWNICZEK WYKAZ SKRÓTÓW SKOROWIDZ RZECZOWY 209 4

5 INSTRUMENTUM LABORIS Kapituła Generalna Nadzwyczajna 2018 Schemat Konstytucji poddanych Rewizji PRZEBIEG PRAC: Wstępne studium przeprowadzone przez Komitet Wykonawczy ds. Rewizji Konstytucji (listopad grudzień 2012); Pierwszy schemat przygotowany przez Komitet Wykonawczy ds. Rewizji Konstytucji (wrzesień 2013 styczeń 2017); Weryfikacja przeprowadzona przez Międzynarodową Komisję ds. Rewizji Konstytucji i Komitet Koordynacyjny ds. Planu Sześcioletniego (kwiecień październik 2016); Pierwszy schemat Konstytucji poddanych rewizji zatwierdzony przez Ministra Generalnego i jego Definitorium (maj grudzień 2016); Przeanalizowany przez kapituły klasztorne Zakonu, z prawie 40% uczestnictwem (lipiec marzec 2017); Drugi schemat przygotowany przez Komitet Wykonawczy ds. Rewizji Konstytucji (styczeń październik 2017); Drugi schemat Konstytucji poddanych rewizji zatwierdzony przez Ministra Generalnego i jego Definitorium (wrzesień - grudzień 2017); Redakcja (oficjalna) wersji włoskiej (październik styczeń 2018); Sprawdzenie zgodności z Kodeksem Prawa Kanonicznego przez Zespół Kanonistów ustanowiony praz Ministra Generalnego i jego Definitorium (styczeń 2018). Tekst aktualnie obowiązujący Część I. Życie braci według Ewangelii Wprowadzenie duchowe a) Błogosławiony Franciszek, którego Bóg powołał Kościele jako doskonałego naśladowcę Syna swego Jezusa Chrystusa, mówi wyraźnie, że Zakon swój założył, idąc za głosem Bożym: Mnie, bratu Franciszkowi, Pan dał tak rozpocząć życie pokuty [...]. Gdy Pan zlecił mi troskę o braci, nikt mi nie wskazywał, co mam czynić, Tekst proponowany Część I. Życie braci według Ewangelii Wprowadzenie duchowe a) Święty Franciszek z Asyżu, którego Bóg powołał jako prawdziwego ucznia Jezusa Chrystusa w Kościele i w ówczesnej społeczności, naznaczonej wielkimi i złożonymi wyzwaniami, wyznaje, że naszą braterską wspólnotę założył za natchnieniem Bożym: Mnie, bratu Franciszkowi, Pan dał tak rozpocząć życie pokuty: gdy byłem w grzechach, widok 5 UZASADNIENIE ZMIAN Uwspółcześniono język narratywny oraz użyto nowego przekładu Źródeł franciszkańskich (dla wydania polskiego: Źródła franciszkańskie: Pisma świętego Franciszka, Źródła biograficzne świętego Franciszka, Pisma świętej Klary i źródła biograficzne, Teksty ustalające normy dla

6 lecz sam Najwyższy objawił mi, że powinienem żyć według świętej Ewangelii (T). b) Błogosławiony Franciszek, widząc że Pan Bóg co dzień pomnażał liczbę jego naśladowców, napisał dla siebie i dla swoich braci, ówczesnych i przyszłych, sposób życia i Regułę, prosto i zwięźle, używając głównie słów świętej Ewangelii, gdyż osiągnięcie doskonałości ewangelicznej było jego jedynym i gorącym pragnieniem (1Cel 32). Przeto całe życie Braci Mniejszych polega na zachowywaniu świętej Ewangelii, bo ona jest mocą Bożą na zbawienie wszystkich wierzących oraz źródłem wszelkiej doskonałości, z którego Bracia Mniejsi czerpią wiedzę, jak żyć w posłuszeństwie, w czystości i bez własności oraz zachowywać naukę i trędowatych wydawał mi się bardzo przykry. I Pan sam wprowadził mnie między nich i okazywałem im miłosierdzie [...]. I gdy Pan zlecił mi troskę o braci, nikt mi nie wskazywał, co mam czynić, lecz sam Najwyższy objawił mi, że powinienem żyć według Ewangelii świętej 1. b) Błogosławiony Franciszek, - wsłuchując się uważnie w Ewangelię i - widząc, że Pan Bóg co dzień powiększał ich liczbę, napisał prosto i zwięźle, dla siebie i dla swoich braci, formę życia i Regułę, używając głównie tekstów świętej Ewangelii, której doskonałości jedynie pożądał 2. Jasno w niej stwierdza, że Reguła i życie braci mniejszych polega na zachowaniu świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości 3. braci i sióstr od pokuty, Kraków 2005). Włączono kontekst społeczny dla umiejscowienia świętego Franciszka w tle Kościoła i współczesnej mu społeczności. Uzupełniono cytaty z Testamentu celem ukazania, że nawrócenie świętego Franciszka nastąpiło wskutek zauważenia i dotknięcia zranionego ciała Chrystusa w człowieku trędowatym. Ukazano ewangeliczną inspirację życia franciszkańskiego, cytując Regułę zatwierdzoną. 1 T Cel Reg 1,1. 6

7 naśladować przykład Pana naszego Jezusa Chrystusa... (1Reg 1). f) Sposób życia i Regułę napisaną przez siebie a zatwierdzoną przez papieża błogosławiony Franciszek przekazuje swym braciom do zachowania i zaleca ją jako księgę życia, nadzieję zbawienia, istotę Ewangelii, drogę doskonałości, klucz do raju, układ wieczystego przymierza. Chciał, aby wszyscy ją mieli, by wszyscy ją znali i wszędzie [...] ją rozważali na pamiątkę złożonej przysięgi... (2Cel 208). Jak Pan dał błogosławionemu Franciszkowi prosto i jasno mówić i napisać Regułę i te słowa, tak prosto i bez wyjaśnień powinniśmy je rozumieć i gorliwie zachowywać aż do końca c) Ewangelicznymi wartościami, stanowiącymi fundament tożsamości Zakonu, które wskazuje Seraficki Ojciec są: braterska wspólnota przyjęta jako dar od Pana ( I gdy Pan zlecił mi troskę o braci... 4 ) oraz minoritas, pojęta jako upodobnienie się Chrystusa, pokornego sługi. [...] Wszyscy bez różnicy niech nazywają się braćmi mniejszymi. I jeden drugiemu niech umywa nogi 5. Powyższe cechy stanowią przeto istotne elementy charyzmatu. d) Odnosząc się do Reguły Franciszek pisze: Sam Najwyższy objawił mi, że powinienem żyć według Ewangelii świętej. I ja kazałem to spisać w niewielu prostych słowach, i Ojciec Święty potwierdził mi 6. A następnie: Proszę wszystkich braci, aby nauczyli się tekstu i znaczenia tego, co jest napisane w tym sposobie życia dla zbawienia dusz naszych i aby to sobie często przywodzili na pamięć. I błagam Boga, który jest wszechmogący i w Trójcy jedyny, aby błogosławił wszystkich nauczających, uczących się, zachowujących, pamiętających i spełniających to wszystko, co jest tu napisane dla zbawienia dusz naszych, ilekroć będą to sobie przypominać i wykonywać 7. Dołączono dwie charyzmatyczne podstawowe wartości, cytując pisma świętego Franciszka, ponieważ św. Franciszek nadaje Zakonowi nazwę Bracia Mniejsi. Kierowano się chęcią większego dowartościowania pism świętego Franciszka oraz przeredagowano zapis w celu nadania mu większego znaczenia kościelnego (sensus Ecclesiae). Z racji zmiany kolejności poczczególnych rozdziałów częsci normatywnej zmieniono także porzadek odpowiednich paragrafów Wprowadzenia duchowego. 4 T Reg 6,3. 6 T Reg 24,1-2. 7

8 (Test). Winno się to odbywać pod kierownictwem Kościoła, abyśmy zawsze poddani i ulegli świętemu Kościołowi [...] zachowywali, jak to mocno przyrzekliśmy, ubóstwo i pokorę, i świętą Ewangelię Pana naszego Jezusa Chrystusa (Rz 12). c) My wszyscy stajemy się braćmi tegoż Pana naszego Jezusa Chrystusa, kiedy spełniamy wolę Ojca, który jest w niebie (1Lw), i naśladujemy przykład Tego, który oddał życie swoje, aby nie uchylić się od posłuszeństwa wobec swego Najświętszego Ojca (LZ). Bo mówi Pan w Ewangelii: «Kto nie wyrzeknie się wszystkiego, co posiada, nie może być moim uczniem», a «kto chce zachować swoje życie, straci je». Taki człowiek opuszcza wszystko, co posiada i traci swoje ciało, gdy samego siebie oddaje całkowicie pod posłuszeństwo w ręce swego przełożonego (Np Dla Świętego Franciszka bowiem, Reguła jest księgą życia, nadzieją zbawienia, rdzeniem Ewangelii, drogą doskonałości, kluczem do raju, umową wiecznego przymierza 8. e) Zachowywanie oraz interpretacja Reguły odbywają się pod kierownictwem Ducha Świętego i Kościoła: abyśmy zawsze poddani i położeni pod stopy tego świętego Kościoła [...], zachowywali ubóstwo i pokorę, i świętą Ewangelię Pana naszego Jezusa Chrystusa, jak to stanowczo przyrzekliśmy 9. f) Święty Franciszek napomina: Pan mówi w Ewangelii: Kto nie wyrzekłby się wszystkiego, co posiada, nie może być moim uczniem; i: Kto chciałby zachować swoje życie, straci je. Ten człowiek opuszcza wszystko, co ma, i traci swoje ciało, który siebie samego oddaje całkowicie pod posłuszeństwo w ręce swego przełożonego [...]. Jeśli przełożony wyda jakieś polecenie niezgodne z jego [podwładnego] sumieniem, wolno mu nie posłuchać, niech go jednak nie opuszcza 10. Pouczając braci, mówi: I jeśli wytrwają w przykazaniach Pana, jak przyrzekli, zachowując Ewangelię i sposób życia, niech wiedzą, że Kierowano się chęcią lepszego ukazania zamysłu świętego Franciszka na temat posłuszeństwa, pojmowanego przede wszystkim jako posłuszeństwa Ewangelii i jego ludzkiego odniesienia pomiędzy ministrami, kustoszami, gwardianami i braćmi. 8 2 Cel Reg 12,4. 10 Np 3,

9 3). Dlatego niechaj bracia zawsze pamiętają, że tylko wtedy żyją w prawdziwym posłuszeństwie i są błogosławieni od Pana, kiedy, jak to przyrzekli, wytrwają w przykazaniach Pana, zachowując świętą Ewangelię i swój sposób życia (1Reg 5). d) Odkąd błogosławiony Franciszek wszystko, co posiadał, oddał Panu Bogu i wobec biskupa asyskiego zaślubił ubóstwo tymi słowami: Odtąd swobodnie będę mówił: «Ojcze nasz, któryś jest w niebie» (2Cel 12), stał się najwierniejszym naśladowcą i bratem ubogiego Chrystusa. Ja, maluczki Franciszek, pragnę naśladować życie i ubóstwo Pana naszego Jezusa Chrystusa i Jego Najświętszej Matki i wytrwać w nim aż do końca (OWKl). Przeto Bracia Mniejsi z pokorą i weselem przyjmują najwyższe ubóstwo, które ustanowiło ich dziedzicami i królami królestwa niebieskiego, uczyniło ubogimi w rzeczy doczesne, a wzbogaciło w cnoty (Rz 6). Niech bracia, mocno się tego trzymając, niczego nie pragną posiadać na ziemi Reg 5, Reg 10, Cel OWKl Reg 6,4.6. żyją w prawdziwym posłuszeństwie 11. W innym fragmencie tak mówi: Bracia zaś, którzy są podwładnymi, niech pamiętają, że dla Pana Boga wyrzekli się własnej woli [...]. Ministrowie zaś [...] niech im okażą tak wielką serdeczność, aby bracia mogli z nimi rozmawiać i postępować jak panowie ze swoimi sługami. Tak bowiem powinno być, aby ministrowie byli sługami wszystkich braci 12. g) Odkąd błogosławiony Franciszek, wobec biskupa asyskiego, wszystko co posiadał, oddał ojcu ziemskiemu, powierzając się wyłącznie Bożej Opatrzności tymi słowami: Odtąd swobodnie będę mówił: «Ojcze nasz, któryś jest w niebie» 13, stał się najwierniejszym naśladowcą i bratem ubogiego Chrystusa. Ja, maluczki brat Franciszek, pragnę naśladować życie i ubóstwo najwyższego Pana naszego Jezusa Chrystusa i Jego Najświętszej Matki i wytrwać w nim aż do końca 14 Za jego przykładem Bracia Mniejsi z pokorą i weselem przyjmują najwyższe ubóstwo, które ich ustanowiło [...] dziedzicami i królami królestwa niebieskiego, uczyniło ubogimi w rzeczy doczesne, a uszlachetniło cnotami i niech nie pragną niczego innego [...] nigdy na ziemi posiadać 15. Ponadto powinni się cieszyć, gdy przebywają wśród ludzi 9 Uwspółcześniono język narratywny. Uwypuklono różne aspekty franciszkańskiego ubóstwa: materialnego i duchowego.

10 e) Skoro więc porzuciliśmy świat, nic innego nie mamy czynić, jak tylko wypełniać wolę Pana i Jemu się podobać (1Reg 22) w stanie doskonałej powściągliwości podjętej dla królestwa niebieskiego, aby za błogosławionym Franciszkiem przekonać się, jak świętą i piękną jest rzeczą, mieć tak kochanego, miłego, pokornego, darzącego pokojem, słodkiego, godnego miłości i nad wszystko upragnionego brata i syna, Pana naszego Jezusa Chrystusa, który i nas oddał życie swoje (1Lw). Niechaj bracia usunąwszy zatem wszelkie przeszkody odrzuciwszy wszystkie troski i kłopoty, czystym sercem i swobodnym umysłem w jak najlepszy sposób służą Panu Bogu, miłują Go, wielbią i cześć Mu oddają, bo On tego ponad wszystko pragnie (1Reg 22). Tekst aktualnie obowiązujący Część I. Rozdział 1. Zasadnicze cechy Zakonu 1-1. Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych jest prostych i wzgardzonych, ubogich i słabych, chorych i trędowatych, i żebraków przy drogach 16. h) Święty Franciszek swoje nieodparte pragnienie całkowitego upodobnienia się do Chrystusa wyraził przez czystość wybraną z miłości Stąd też zachęca braci do miłowania z całego serca, z całej duszy, z całego umysłu, z całej siły, i mocy, z całego umysłu, ze wszystkich sił, całym wysiłkiem, całym uczuciem, całym wnętrzem, wszystkimi pragnieniami i całą wolą [...] Pana Boga, który dał i daje nam wszystkim całe ciało, całą duszę i całe życie 17. I prosi wszystkich braci, tak ministrów, jak innych, aby usunąwszy wszystkie przeszkody i odrzuciwszy wszystkie troski i kłopoty, czystym sercem i czystym umysłem jak najlepiej służyli Panu Bogu, kochali Go, wielbili i czcili; bo tego Bóg ponad wszystko pragnie 18. Tekst proponowany Część I. Rozdział 1. Podstawy charyzmatyczne Zakonu Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych jest zakonem założonym w Kościele przez Usiłowano nadać większą przejrzystość głębokiej i pozytywnie ujętej motywacji ślubu czystości za pomocą nowego doboru fragmentów z pism świętego Franciszka. UZASADNIENIE ZMIAN Uwspółcześniono język. Zwrócono większą uwagę 16 1 Reg 9,2. 17 Tamże, 23,8. 18 Tamże 22,26. 10

11 zakonem założonym przez świętego Franciszka z Asyżu pod nazwą Braci Mniejszych. Do tej nazwy prawie w samym początku dodano miano Konwentualnych. Członkowie Zakonu nazywają się Braćmi Mniejszymi Konwentualnymi. 2. Zakon nasz z woli świętego Ojca Franciszka od samego założenia jest prawdziwą braterską wspólnotą, przeto jego członkowie jako bracia tworzą jedną rodzinę, uczestniczą w życiu i działalności wspólnoty, każdy według swego stanu. Mają równe prawa i obowiązki, z wyjątkiem tych, które wypływają ze święceń, gdyż Kościół zalicza nasz Zakon do instytutów kleryckich. świętego Franciszka z Asyżu pod nazwą Braci Mniejszych. Jego celem jest życie według Ewangelii i świadczenie o niej w braterskiej wspólnocie, poprzez minoritas, w posłuszeństwie, bez własności i w czystości. Do tej nazwy prawie w samym początku dodano miano Konwentualnych. 2. Członkowie tego Zakonu, prowadzeni przez Ducha Świętego, tworzą prawdziwą braterską wspólnotę, której wyrazem jest rodzinna atmosfera i wzajemna troska świadczona na wzór matki 19, okazywanie sobie miłosierdzia 20, wzajemny szacunek, uprzejmość i radość 21, troska o braci chorych 22, życzliwość wobec wszystkich ludzi 23 oraz ewangeliczna prostota w prowadzeniu działalności misyjnej 24. Wariant A 3. Wszystkich braci łączy to samo powołanie franciszkańskie konwentualne oraz przyjęcie praw i obowiązków wynikających ze złożonej profesji zakonnej. Wariant B 3. Wszystkich braci łączy to samo powołanie franciszkańskie konwentualne oraz przyjęcie praw i obowiązków wynikających ze na życie według Ewangelii jako na fundament życia we franciszkańskiej braterskiej wspólnocie konwentualnej. Dokonano charakterystyki niektórych zasadniczych aspektów braterskiej wspólnoty, odwołując się do tekstów z pism św. Franciszka. Paragraf do wyboru w przypadku opcji przyznania wszystkim braciom profesom solemnym równych praw i obowiązków (co do zarządzania), z wyjątkiem tych wynikających z przyjętych święceń (w części VI, nr 186, 6). Paragraf do wyboru w przypadku, gdy Kapituła opowie się za charakterem kleryckim Zakonu w części I (w niniejszym punkcie). 19 Por. 2 Reg 6, Por. tamże, 7,3; LM Por. 1 Reg 7, Por. 2 Reg 6,9. 23 Por. 1 Reg 7, Por. tamże, 16,

12 3. Święty Franciszek pragnął, aby jego bracia nazywali się Braćmi Mniejszymi, aby jego uczniowie z samej nazwy uczyli się, że przyszli do szkoły pokornego Chrystusa po naukę pokory (1B VI, 5). 4. Łączenie się naszych braci w braterskiej wspólnocie klasztornej w ścisłym znaczeniu tego słowa sprzyja wzrostowi pobożności, życiu bardziej uporządkowanemu, odmawianiu oficjum Bożego, lepszej formacji kandydatów (por. Św. Bonawentura, Opusculum XIII w: Opera omnia, Quaracchi 1898, VII, 367), studium teologii i innym dziełom apostolskim, wykonywanym w służbie Kościoła, tak aby królestwo Chrystusowe, pod szczególną opieką Niepokalanej, szerzyło się w całym świecie. złożonej profesji zakonnej, z wyjątkiem tych, które wypływają ze święceń, gdyż Kościół zalicza nasz Zakon do instytutów kleryckich. 4. Święty Franciszek pragnął, aby jego bracia nazywali się Braćmi Mniejszymi 25. Minoritas jest postawą naśladowania Chrystusa ubogiego i pokornego 26, która prowadzi braci do odrzucenia pragnienia panowania 27, uległości innym 28, wzajemnej troski o siebie 29, solidaryzowania się z ludźmi wzgardzonymi i wyłączonymi ze społeczności 30, popierania i budowania pokoju, gdziekolwiek się znajdą 31, w nieustannym duchu wyrzeczenia się samych siebie. 5. Zakon, prawie od początku istnienia jako swój element konstytutywny odczytał konwentualizm, aby w sposób szczególny wskazać sposób życia we wspólnocie braterskiej. Wymiar konwentualny wyraża się w czynnym i odpowiedzialnym uczestnictwie wszystkich braci w życiu braterskiej wspólnoty, szczególnie we wspólnotowej modlitwie liturgicznej, przez wspólnotę stołu oraz przez uczestnictwo w kapitule klasztornej. Pod natchnieniem Ducha Świętego, bracia w duchu konwentualizmu podejmują działalność w zakresie ewangelizacji, na polu kultury oraz posługi Zdefiniowano obszerniej pojęcie minoritas, kierując się duchem dokumentu Kapituły Nadzwyczajnej z 1992 r. Zdefiniowano pojęcie konwentualizmu (conventualitas), kierując się duchem dokumentu Kapituły Nadzwyczajnej z 1992 r. 25 Por. tamże, 6,3. 26 Por. Flp 2, Por. 1 Reg 5, Por. tamże, 7, Por. tamże, 10,1; 2 Reg 6,9. 30 Por. 1 Reg 9,2. 31 Por. 2 Reg 3,

13 2-1. W Zakonie życie kontemplacyjne wiąże się ściśle z działalnością apostolską. Apostolstwo to sprawują kapłani przy współpracy kleryków i braci zakonnych Cały Zakon i poszczególni bracia, ze względu na wspólne dobro całego ludu Bożego, podlegają bezpośrednio papieżowi Podstawą Zakonu jest profesja zakonna, przez którą bracia poświęcają się życiu ewangelicznemu doskonałej miłości, nie tylko przez stosowanie ogólnych środków świętości, ale również przez związanie się więzami ślubów publicznych posłuszeństwa, ubóstwa i czystości, przez które za pośrednictwem Kościoła oddają się całkowicie Bogu, oraz przez zachowywanie życia wspólnego, Reguły i humanitarnej. Przeto mając wzgląd na przemiany historyczne, społeczne i kulturalne, a także, by poprzez nowe formy obecności oraz dawania świadectwa, szerzyć królestwo Chrystusa pod opieką Niepokalanej. 2. Zadaniem wszystkich braci jest ścisłe powiązanie życia kontemplacyjnego z działalnością tak, aby całe ich życie było napełnione duchem apostolskim, a cała ich działalność apostolska przeniknięta kontemplacją 32. Przeto bracia niech odnajdują obecność najwyższego, wszechmogącego, dobrego Pana 33 także w podejmowanej misji, w relacjach międzyludzkich, w różnorodności kultur oraz w całym stworzeniu. 3. Cały Zakon i poszczególni bracia, ze względu na dobro wspólne oraz jako znak łączności z całym ludem Bożym, podlegają bezpośrednio papieżowi Przez profesję zakonną bracia zobowiązują się publicznie 34 żyć według Ewangelii we wspólnocie braterskiej oraz w duchu minoritas,naśladując Chrystusa w posłuszeństwie, bez własności i w czystości, zgodnie z Regułą Braci Mniejszych zinterpretowaną przez Konstytucje. Dokonano uwspółcześnienia języka oraz odwołano się do dokumentów Kościoła w celu ukazania rozwoju ukierunkowań oficjalnego nauczania Kościoła. Tekst uaktualniono językowo. Uproszczono i uwspółcześniono język, określono zakres profesji oraz dla większej przejrzystości podzielono paragraf na dwie części. 32 Por. VC 9; KPK, kan PSł Por. KPK, kan. 607, 2 oraz KKKW, kan. 410; 504, 1. 13

14 Konstytucji według ducha Zakonu Serafickiego. Przez profesję ślubów uroczystych bracia zostają definitywnie włączeni do Zakonu. 2. Duch franciszkański w szczególniejszy sposób wzrasta przez: a) umiłowanie niepodzielną miłością Boga Najwyższego Dobra; z tą miłością wiąże się jak najściślej pragnienie odnowienia wszystkiego w Chrystusie; b) upodobnienie się do Chrystusa Pana, źródła i początku wszelkiej łaski, przez wcielanie we własnym życiu Jego tajemnic w łączności z Matką Bożą Niepokalaną i całym Kościołem; c) umiłowanie ludzi, głoszenie i popieranie wśród ' nich pokoju i królestwa Chrystusowego oraz wzajemnej bratniej miłości; d) wreszcie służbę Panu i obecność w świecie przez życie w ubóstwie, pokorze, prostocie i radości serca. Tekst aktualnie obowiązujący Część I. Rozdział 3. Profesja Reguły 20- Reguła, czyli sposób życia Braci Mniejszych, zatwierdzona przez Honoriusza III, a przez 2. Przez profesję ślubów uroczystych bracia zostają definitywnie włączeni do Zakonu. Tekst proponowany Część I. Rozdział 2. Profesja Reguły Reguła świętego Franciszka zatwierdzona przez papieża Honoriusza III, a przez innych papieży 14 [Polski przekład w odróżnieniu od proponowanej włoskiej wersji nie zawiera poprawek: Con la professione solenne dei voti...]. Zniesiono 2, jako że jego tematyka została już zawarta w poprzednich numerach powyższego opracowania. UZASADNIENIE ZMIAN Z numeru wyodrębniono trzy paragrafyw celu wyszczególnienia trzech aspektów Reguły.

15 innych papieży objaśniona, jest podstawowym prawem całego Zakonu, niech zatem bracia czerpią z niej natchnienie i do niej stosują swe życie Autentyczna interpretacja Reguły należy do Stolicy Apostolskiej, zarówno gdy to czyni z własnej inicjatywy, jak też na prośbę kapituły generalnej. 2. Do kapituły generalnej, za zgodą dwóch trzecich głosów, należy przedstawienie Stolicy Apostolskiej wniosków o odpowiednie przystosowanie Reguły do współczesnych warunków oraz o uchylenie przepisów Konstytucji albo o zatwierdzenie nowych. 3. Wyjaśniająca interpretacja Konstytucji należy do kapituły generalnej; poza kapitułą, w przypadku naglącym generał ze swoją Radą, w miarę możliwości po porozumieniu z prowincjałami, może udzielać wyjaśnień obowiązujących do objaśniona, jako sposób życia ewangelicznego ślubowany przez Braci Mniejszych Konwentualnych, obowiązuje w sumieniu zgodnie z przepisami Konstytucji. 2. Reguła stanowi podstawę życia i prawodawstwa całego Zakonu. 3. W celu lepszego poznania i przyswojenia sobie ducha Reguły, bracia niech czytają i zgłębiają także pozostałe pisma świętego Franciszka, źródła franciszkańskie, dokumenty Zakonu oraz Stolicy Apostolskiej dotyczące Reguły Autentyczna interpretacja Reguły należy do Stolicy Apostolskiej, zarówno gdy to czyni z własnej inicjatywy, jak też na prośbę Kapituły generalnej. 2. Do Kapituły generalnej, za zgodą dwóch trzecich głosów, należy przedstawienie Stolicy Apostolskiej zarówno wniosków o zatwierdzenie uchwalonych zmian w obowiązujących przepisach Konstytucji jak i o zatwierdzenie nowych, w celu przystosowania Reguły do współczesnych warunków. 3. Wyjaśniająca interpretacja Konstytucji należy do Kapituły generalnej; poza kapitułą, w przypadku naglącym Minister generalny ze swoim Definitorium, w miarę możliwości po porozumieniu z ministrami prowincjalnymi i kustoszami, może udzielać wyjaśnień obowiązujących do najbliższej kapituły. Podkreślono, że Reguła stanowi syntezę Ewangelii. Kwestię obowiązywalności Reguły w sumieniu przeniesiono tutaj z aktualnego numeru 23, 1. W celu lepszego przyswojenia ducha Reguły dodano studium pism św. Franciszka, źródeł franciszkańskich oraz dokumentów Kościoła. Uproszczono zapis. 15

16 najbliższej kapituły. Interpretacja autentyczna należy do Stolicy Apostolskiej. 4. Kapituła generalna może również wydawać prawa i dekrety w sprawie wiernego zachowania Reguły i Konstytucji Celem wprowadzenia w życie przepisów ogólnych, powinny kapituły generalne dla całego Zakonu, i kapituły prowincjalne dla poszczególnych prowincji wydać statuty szczegółowe. 2. Właściwi ministrowie ze swoimi Radami mogą w przypadku naglącym wyjaśniać statuty lub wprowadzać w nich zmiany, obowiązujące do najbliższej kapituły. 3. Przed ogłoszeniem statutów prowincjalnych, należy je przedłożyć w odpowiednim czasie generałowi, aby ze swoją Radą zbadał ich zgodność z Konstytucjami Reguła obowiązuje w sumieniu według wyjaśnień papieży i przepisów Konstytucji. 2. Konstytucje i statuty obowiązują w sumieniu zależnie od ważności przedmiotu jedynie w tym, co odnosi się bezpośrednio Interpretacja autentyczna należy wyłącznie do Stolicy Apostolskiej. 4. Kapituła generalna może również wydawać prawa i dekrety w sprawie wiernego zachowania Reguły i Konstytucji Celem wprowadzenia w życie przepisów ogólnych, Kapituła generalna powinna opracować statuty dla całego Zakonu, zaś Kapituły prowincjalne winny to wykonać dla swoich prowincji Kustodie mogą posiadać własne statuty, zatwierdzone przez odpowiednią władzę. 3. W przypadku naglącym właściwi Ministrowie oraz Kustosze ze swoimi Definitoriami mogą wyjaśniać właściwe statuty lub wprowadzać w nich zmiany, obowiązujące do najbliższej kapituły. 4. Przed ogłoszeniem Statutów prowincjalnych, należy je przedłożyć w odpowiednim czasie Ministrowi generalnemu, aby ze swoim Definitorium zbadał i potwierdził ich zgodność z Konstytucjami. 5. Konstytucje i statuty obowiązują w sumieniu zależnie od ważności przedmiotu jedynie w tym, co odnosi się bezpośrednio do Uwspółcześniono język oraz dodano odniesienie do norm prawa kanonicznego. Uzupełniono lukę prawną w tym zakresie. Ten przepis znajduje się już w numerze 5, 1 proponowanego schematu Konstytucji. 35 Por. KPK, kan. 587, 4. 16

17 do ślubów, prawa Bożego lub kościelnego. ślubów, prawa Bożego lub kościelnego. 3. Niech bracia dołożą starań, aby Regułę, Konstytucje i statuty zachowywać, jak tego wymaga zobowiązanie wynikające z profesji zakonnej, z umiłowania doskonałości ewangelicznej według ducha Zakonu. 24- Dla słusznej i rozumnej przyczyny mogą udzielać czasowej dyspensy od przepisów dyscyplinarnych Konstytucji i statutów: a) generał poszczególnym braciom i klasztorom, a za zgodą swej Rady również poszczególnym prowincjom; b) prowincjał swoim braciom i innym przebywającym w prowincji, a za zgodą swej Rady również poszczególnym klasztorom; c) gwardian swoim i innym braciom przebywającym w klasztorze Bracia niech troszczą się o to, aby coraz głębiej wnikać w zrozumienie Reguły, Konstytucji i pism świętego 6. Niech bracia dołożą starań, aby Regułę, Konstytucje i statuty zachowywać przede wszystkim z umiłowania ideału doskonałości ewangelicznej według ducha Zakonu, jak tego wymaga zobowiązanie wynikające z profesji zakonnej. 8. Dla słusznej i rozumnej przyczyny mogą udzielać czasowej dyspensy od przepisów dyscyplinarnych Konstytucji i statutów: a) Minister generalny poszczególnym braciom i klasztorom, a za zgodą swego Definitorium również poszczególnym prowincjom; b) Minister prowincjalny swoim braciom i innym przebywającym w prowincji lub w kustodiach, a za zgodą swego Definitorium również poszczególnym klasztorom; c) Gwardian swoim braciom i innym przebywającym w klasztorze. [Tekst polski tego podpunktu obecnie odpowiada włoskiej treści numeru gwardian może udzielać dyspensy wszystkim przebywajacym w klasztorze, a nie tylko braciom]. Treść tego paragrafu została włączona do numeru 5, 3 proponowanego schematu Konstytucji. 17

18 Ojca Franciszka i innych dokumentów dotyczących życia Zakonu, oraz przyswajać sobie ich ducha. 2. Regułę i Konstytucje należy czytać wspólnie w czasie i w sposób ustalony w statutach prowincjalnych. Tekst aktualnie obowiązujący Część I. Rozdział 2. Śluby zakonne 4-1. Bracia przez profesję ślubów posłuszeństwa, ubóstwa i czystości: a) w szczególny sposób poświęcają się Bogu bezpośrednio i całkowicie; b) lepiej przystosowują się do rodzaju życia, jaki obrał sobie Chrystus Pan, oraz w szczególny sposób zespalają się z Kościołem i jego zbawczą misją; c) pełniej wyrażając konsekrację dokonaną przez chrzest, budzą zapał miłości, doskonalą się na drodze pielgrzymów i pokutników oraz dobrowolnie wyrzekają się dóbr materialnych, które świat tak bardzo ceni. Tekst proponowany Część I. Rozdział 3. Śluby zakonne Ślubując życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości, bracia potwierdzają uroczyście i publicznie otrzymaną od Boga Ojca łaskę naśladowania Chrystusa w Jego sposobie życia czystego, ubogiego i posłusznego oraz poświęcają się Bogu całkowicie przez szczególne i owocne pogłębienie konsekracji chrzcielnej Przez profesję ślubów bracia w szczególny sposób zespalają się z Kościołem i zbawczą misją Chrystusa. 3. Dają ponadto prorockie świadectwo możliwości Paragraf usunięto ze względu na dogłębne omówienie studium Reguły i Konstytucji w części dotyczącej formacji. UZASADNIENIE ZMIAN Umotywowano bardziej teologicznie profesję rad ewangelicznych oraz podzielono paragraf na trzy części, podkreślając związek pomiędzy Chrztem świętym a złożonymi ślubami, wymiar eklezjalny życia konsekrowanego oraz jego wymiar prorocki. 36 Por. PC 5; VC

19 2. Dlatego każdy brat, powołany do profesji rad ewangelicznych, niechaj kroczy drogą swego powołania, i umacnia je rzetelną współpracą i rozsądną czujnością. 3. Trzy śluby z natury swojej obowiązują pod grzechem ciężkim. 5- Przez ślub posłuszeństwa bracia całkowicie składają Bogu własną wolę jako ofiarę całopalną, aby zjednoczyć się jedynie z wolą Bożą na wzór Jezusa Chrystusa, który przyszedł, aby pełnić wolę Ojca; ponadto w duchu wiary poddają się przełożonym w Kościele. Takie posłuszeństwo wcale nie umniejsza godności osoby ludzkiej, ale owszem, pomnażając wolność dzieci Bożych, doprowadza ją do pełnej dojrzałości. odnowy świata w Chrystusie, w którym wszyscy czują się braćmi i siostrami, troszczą się nawzajem o siebie oraz popierając ochronę stworzenia, pokój, sprawiedliwość i dobro wspólne społeczeństwa, zapowiadając w ten sposób rzeczywistość przyszłego wieku. 4. Bracia niech trwają w swoim powołaniu i umacniają je przez własną wierność i czujność. 5. Trzy śluby z natury swojej obowiązują pod grzechem ciężkim Przez ślub posłuszeństwa bracia na wzór Jezusa Chrystusa powierzają się woli Boga, żyjąc Jego Słowem. Stąd też poddają się kierownictwu Kościoła oraz ministrów, kustoszy i gwardianów, czynnie uczestnicząc w braterskim rozeznawaniu woli Bożej przez modlitwę i spotkania wspólnotowe w celu wcielania w życie ducha ewangelicznego Posłuszeństwo, przyjęte w sposób świadomy, dopomaga bratu osiągnąć dojrzałość dzieci Bożych i umacnia jego ludzką godność. 11. Bracia, zespoleni z ludem Bożym jako katolicy i apostołowie, stosując się do specjalnego przyrzeczenia i przykładu Serafickiego Ojca, Dokonano wyjaśnienia wymiaru teologicznego, chrystologicznego i eklezjalnego ślubu posłuszeństwa, dzieląc numer na dwa paragrafy. W to miejsce został przeniesiony nr 7, 1 obowiązujących Konstytucji. 37 Por. VC. 21; KPK, kan

20 6-1. Bracia, również na mocy ślubu, zgodnie z przykładem i zaleceniem świętego Franciszka, są zobowiązani do posłuszeństwa papieżowi, jako najwyższemu przełożonemu. 2. Zobowiązani są także do posłuszeństwa generałowi Zakonu, następcy świętego Ojca Franciszka, oraz innym przełożonym wspólnoty braterskiej, rozkazującym zgodnie z Regułą i Konstytucjami (por. kan. 601) Bracia, zespoleni z ludem Bożym jako katolicy i apostołowie, stosując się do specjalnego przyrzeczenia i przykładu Serafickiego Ojca, niechaj okazują się szczególnie pod tym względem mniejszymi, iż we wszystkim będą z szacunkiem słuchać Kościoła. 2. Bracia podlegają Kongregacjom Kurii Rzymskiej, jak również ordynariuszom miejsca w tym, co według prawa wiąże niechaj okazują się szczególnie pod tym względem mniejszymi, iż we wszystkim będą z szacunkiem słuchać Kościoła Bracia, również na mocy ślubu, zgodnie z przykładem i zaleceniem świętego Franciszka, są zobowiązani do posłuszeństwa papieżowi Zobowiązani są do posłuszeństwa Ministrowi generalnemu, następcy świętego Franciszka 39, oraz ministrom, kustoszom i gwardianom, gdy wydają polecenia zgodnie z Regułą i Konstytucjami Bracia zobowiązani są do posłuszeństwa we wszystkim tym, co nie jest przeciwne Ewangelii, ich własnemu sumieniu, Regule i Konstytucjom. 4. Bracia podlegają Ordynariuszom miejsca w tym, co według prawa wiąże się z ich władzą pasterską 41. Uporządkowano numerację i włączono odniesienie charyzmatyczne. Włączono treść nr 7, 2 obecnych Konstytucji, bez odniesienia do Kurii Rzymskiej. Dodano natomiast ogólne 38 Por. 2 Reg 1,2; KPK, kan. 590, Por. 2 Reg 1,3. 40 Por. KPK, kan Por. KPK, kan. 678; VC

21 się z ich władzą pasterską. 3. W duchu wiary i umiłowania woli Bożej mają słuchać przełożonych we wszystkim, co nie sprzeciwia się ich sumieniu i naszej Regule Przełożeni w sprawowaniu swego urzędu niech będą ulegli woli Bożej w duchu miłości i służenia; chętnie będą słuchać zdania braci, a nawet pobudzać ich do wspólnego wysiłku dla dobra wspólnoty braterskiej i Kościoła. 2. Bez ujmy dla swojej władzy decydowania i nakazywania tego, co bracia mają robić, niech ich jednak nakłaniają, aby w wykonywaniu obowiązków i podejmowaniu zadań współpracowali z nimi przez posłuszeństwo aktywne i z poczuciem odpowiedzialności Przez uroczysty ślub ewangelicznego ubóstwa bracia wyrzekają się całkowicie posiadania dóbr 5. Bracia niech w duchu miłości oraz minoritas chętnie służą jedni drugim i będą sobie posłuszni Ministrowie, kustosze i gwardianie w sprawowaniu swego urzędu niech będą ulegli woli Bożej w duchu miłości i służby; chętnie będą słuchać zdania swoich braci, wspierać ich rozwój ludzki i duchowy oraz pobudzać ich do wspólnego wysiłku dla dobra wspólnoty braterskiej i Kościoła. 2. Ministrowie, kustosze i gwardianie, mając na względzie dobro wspólne, posiadają władzę decydowania i nakazywania tego, co bracia mają czynić. Niech jednak starają się tak kierować braćmi, aby byli posłuszni w sposób aktywny i z poczuciem odpowiedzialności wykorzystywali własne talenty w nieustannej wierności natchnieniom Ducha Świętego. 3. Więzy posłuszeństa w życiu braterskiej wspólnoty ściśle łączą braci i pozwalają im prowadzić wspólnie podjętą misję apostolską oraz koordynować działalność każdego z osobna Przez ślub ewangelicznego ubóstwa bracia głoszą, że Bóg, Najwyższe Dobro, jest odniesienie kanoniczne. Dołączono element charyzmatyczny. Dokonano uaktualnienia językowego i uwypuklono także wymiar ludzki posłuszeństwa. Poszerzono treść zapisu. Sformułowano nowy paragraf dla podkreślenia związku pomiędzy braterską wspólnotą i apostolatem. Uwypuklono oraz umotywowano aspekt teologiczny i chrystologiczny, 42 Por. 1 Reg 5,14. 21

22 ziemskich, aby jedynie w Bogu, Dobru Najwyższym, mieli skarby nadprzyrodzone i by wolni od wszelkich trosk doczesnych tym łatwiej miłowali Ojca. 2. Bracia dla zachowania zakonnego ubóstwa powinni wyrzec się aktów własności, a w używaniu dóbr podporządkować się przełożonym oraz w rzeczywistości i w duchu naprawdę być i okazywać się ubogimi. 3. Poszczególni bracia niechaj miłują i zachowują najwyższe ubóstwo, jak przystoi naśladowcom świętego Franciszka, pokornego i ubogiego; przełożeni zaś niech we jedynym, prawdziwym bogactwem człowieka 43 oraz zobowiązują się naśladować przykład Syna Bożego, który dla nas stał się ubogim na tym świecie Bracia, ponieważ zobowiązali się żyć bez własności, ufni w Bożą Opatrzność, niech całkowicie wyrzekną się posiadania indywidualnej własności dóbr. 3. Niech wspólnotowo rozeznają jak rozporządzać dobrami doczesnymi, mając na wzgledzie potrzeby braterskiej wspólnoty i ubogich. Ponadto niech z innymi umieją się dzielić pozostałymi dobrami duchowymi, kulturalnymi i materialnymi. 4. Bracia niech powstrzymują się od jakichkolwiek aktów własności, a w używaniu dóbr niech podporządkowują się ministrom, kustoszom i gwardianom oraz niech starają się w rzeczywistości i w duchu naprawdę być i okazywać się ubogimi, przyjmując styl życia prosty i skromny Bracia niech na rzecz prowincji lub kustodii zrzekną się także praw oraz zysków związanych z jakąkolwiek własnością intelektualną. 6. Bracia niechaj miłują i zachowują najwyższe ubóstwo, jak przystoi naśladowcom Franciszka, pokornego i ubogiego, umiejąc wyrzekać się wszystkiego oraz strzec się przed konsumistyczną dokonując podziału paragrafu na dwie odrębne części. Dodano nowy paragraf celem włączenia rozeznania wspólnotowego co do rozporządzania dobrami. Włączono jedną z refleksji Kongresu w Nairobi na temat ubóstwa oraz dodano odniesienie do normy kanonu KPK. Ze wzgledu na całkowite zrzeczenie się dóbr przez brata utworzono niniejszy paragraf doyczący własności intelektualnej. Przystosowano do obecnego czasu zapis na temat ubóstwa, dzieląc paragraf na dwa odrębne. 43 Por. VC Por. 2 Reg 6,3; KPK, kan Por. KPK, kan. 668, 3. 22

23 wszystkim przodują, pociągając innych swym przykładem i bacząc, aby przez udzielanie nierozważnych pozwoleń zachowanie ubóstwa nie poniosło uszczerbku Przed profesją czasową kandydat powinien przekazać zarząd swego majątku osobie dowolnie wybranej oraz swobodnie rozporządzić jego używaniem i korzystaniem z dochodów. 2. Natomiast przed profesją uroczystą powinien w ciągu sześćdziesięciu dni zrzec się także własności majątku aktualnie posiadanego, pod warunkiem, że to zrzeczenie będzie ważne po złożeniu profesji. W miarę możności rozporządzenie winno być ważne również wobec prawa cywilnego. Do zmiany tych rozporządzeń, dla słusznej przyczyny, i do wykonywania wszelkich czynności prawnych w sprawach majątkowych potrzebne jest pozwolenie przełożonych. 3. Bracia, którzy otrzymali indult odejścia z Zakonu albo zostali z niego prawnie usunięci, nie mogą niczego żądać za pracę w nim mentalnością prowadzącą do gromadzenia i marnotrawstwa. 7. Ministrowie, kustosze i gwardianie niech swym przykładem pociągają braci do życia ubogiego i baczą, aby przez udzielanie nierozważnych pozwoleń zachowanie ubóstwa nie poniosło uszczerbku W duchu życia bez własności, przed profesją czasową kandydat powinien przekazać zarząd swego majątku osobie dowolnie wybranej oraz swobodnie rozporządzić jego używaniem i korzystaniem z dochodów Natomiast przed profesją uroczystą, dokumentem ważnym również wobec prawa cywilnego, zgodnie z ustaleniami statutów prowincjalnych lub kustodialnych, powinien zrzec się własności majątku aktualnie posiadanego, pod warunkiem, że to zrzeczenie będzie ważne po złożeniu profesji. Do zmiany tych rozporządzeń, dla słusznej przyczyny, i do wykonywania wszelkich czynności prawnych w sprawach majątkowych wymagane jest pozwolenie właściwych ministrów lub kustoszy 47. Uwspółcześniono język. Włączono wyrażenie charyzmatyczne oraz dodano odniesienie do normy kanonu KPK. Usunięto wymóg 60 dni przed profesją wymaganych na zrzeczenie się majątku, odsyłając sprawę do uregulowania przez statuty oraz uproszczono zapis końcowy. Numer przeniesiono do części na temat braterskiej wspólnoty. 46 Por. KPK, kan. 668, Por. KPK, kan. 668 oraz KKKW, kan. 468, 1; 525, 2; 529, 4. 23

24 wykonaną (por. kan. 702, 1) Bracia powinni żywić mocne przekonanie, że są ubogimi i pielgrzymami na tym świecie oraz że dobra przez nich nabyte lub im użyczone nie są ich własnością, ale są przeznaczone do tego, aby mogli prowadzić życie proste oraz pełnić dzieła zakonnego apostolstwa i chrześcijańskiego miłosierdzia. 2. Dlatego bez oczywistej potrzeby zapewnienia środków utrzymania braci albo bez uzasadnionego pożytku na prowadzenie dzieł Zakonu nie wolno mu posiadać majątku, zwłaszcza nieruchomego; zawsze jednak należy unikać wszelkiej postaci chciwości lub niewłaściwego gromadzenia majątku Bracia niech pamiętają, że są ubogimi i pielgrzymami na tym świecie 48 oraz że wszystkie dobra przez nich nabyte lub im użyczone nie są ich własnością, ale należą do wspólnoty braterskiej, która nimi rozporządza w celu zaradzenia skromnym i zwyczajnym potrzebom życiowym braci oraz pełnienia dzieł apostolstwa Zakonu i chrześcijańskiego miłosierdzia. 2. Wszystkie dobra, które bracia otrzymują z jakiegokolwiek tytułu, czy to jako wynagrodzenie za pracę, czy z innego tytułu lub jako darowiznę, choćby jej udzielono przez wzgląd na osobę, stanowią własność klasztoru albo innej osoby prawnej w Zakonie, zgodnie z przepisami statutów prowincjalnych lub kustodialnych Zgodnie z orzeczeniami Kościoła Zakon jako taki, prowincje, kustodie i klasztory mogą posiadać dobra doczesne; natomiast poszczególni bracia nic nie mogą posiadać. Ponadto bez oczywistej potrzeby zapewnienia środków utrzymania braci albo bez uzasadnionego pożytku na prowadzenie dzieł Zakonu nie wolno mu posiadać oraz utrzymywać majątku; zawsze jednak należy unikać wszelkiej postaci chciwości, luksusu lub Uproszczono język oraz nadano mu większą przejrzystość. W to miejsce przeniesiono 3 numeru 15 obowiązujących Konstytucji ze względu na związek tematyczny. Dodano odniesienie do normy KPK. Połączono nr 15, 2 obecnych Konstytucji ze względu na porządek logiczny. Dodano odniesienie do normy KPK. 48 Por. 2 Reg 6,2. 49 Por. KPK, kan. 668, 4. 24

25 12-1. Niech bracia uważają się za podległych powszechnemu prawu pracy, a gdy w ten sposób zdobywają środki konieczne na swe utrzymanie, niech odrzucą wszelką troskę, a powierzą się Opatrzności Ojca Niebieskiego. 2. Z zachowaniem Konstytucji nr 15, 3 mogą pobierać wynagrodzenia i renty z tytułu pracy oraz zgodnie z przepisami statutów ubezpieczać się w zakładach ubezpieczeń społecznych Niech bracia wiernie zachowują ubóstwo, którym winna jaśnieć także rodzina zakonna, czyli niewłaściwego gromadzenia majątku Święty Franciszek w swoich pismach wyraża wolę, aby wszyscy bracia oddawali się pracy 51 i zezwala im mieć narzędzia przydatne w ich rzemiośle 52. Przeto niech bracia uważają się za podległych powszechnemu prawu pracy, aby zapewnić środki konieczne na utrzymanie braterskiej wspólnoty. W przypadku konieczności niech z pokorą korzystają ze stołu Pana, czyli niech proszą o jałmużnę lub zasiłki społeczne i przyjmują je. Zawsze jednak niech powierzają się Bożej Opatrzności i solidaryzują z ubogimi. 2. Bracia mogą pobierać wynagrodzenia i emerytury z tytułu pracy oraz zgodnie z przepisami statutów prowincjalnych lub kustodialnych ubezpieczać się w zakładach ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem, iż owe dochody wpływają do braterskiej wspólnoty. 3. Ministrowie i kustosze z ich Definitoriami, zgodnie z zasadami prawnymi poszczególnych krajów, niech zatroszczą się o zapewnienie braciom dostępu do świadczeń emerytalnych oraz ubezpieczeń zdrowotnych, tak w zakresie zwyczajnym jak i nadzwyczajnym Tak poszczególni bracia jak i cała braterska wspólnota niech wiernie zachowują ubóstwo, a we Włączono element charyzmatyczny oraz przeniesiono w to miejsce 2 numeru 16 obowiązujących Konstytucji. Podkreślono, iż wszystkie dobra materialne należą do wspólnoty. Dodano nowy paragraf celem zapewnienia programu ubezpieczeń w poszczególnych prowincjach/kustodiach. Sprecyzowano, że świadectwo życia dotyczy tak poszczególnych braci jak i całej braterskiej 50 Por. KPK, kan Por. T Por. 1 Reg 7,9. 25

26 braterska wspólnota, oraz niech we wszystkim unikają wszelkiej przesady i zbytku. 2. Niech chętnie znoszą ubóstwo związane z życiem wspólnym albo niewygody stąd wynikające. 3. Ponieważ życie w ubóstwie powinno również uwzględniać warunki społeczne danego środowiska, niech zatem bracia chętnie obcują z ubogimi, świadcząc o Ewangelii przez udział w ich smutkach i troskach, przez odpowiednią pracę, przez udzielanie pomocy w ich społecznym rozwoju i umacnianie w nadziei na przyszłą nagrodę Niech bracia dołożą starań, aby środki przeznaczone na działalność apostolską obracać na ten cel i na dalszy rozwój dzieł apostolskich prowadzonych przez Zakon, w korzystaniu zaś z tych środków winni się kierować jedynie troską o dobro dusz. 2. Prowincje i domy powinny, w sposób ustalony przez kapitułę, jedne drugim użyczać swoich dóbr doczesnych, tak aby te, które są lepiej zaopatrzone, pomagały tym, co cierpią wszystkim niech unikają jakiejkolwiek przesady i zbytku, aby w ten sposób stawać się wyrazistym świadectwem prorockim. 2. Życie w ubóstwie, tak poszczególnych braci jak i całej braterskiej wspólnoty, powinno naprawdę uwzględniać warunki społeczne ludzi ubogich danego środowiska. Niech zatem bracia chętnie przebywają z ubogimi, solidaryzują się w ich smutkach i troskach, pracują jak oni oraz z nimi, czynnie pomagają im w ich społecznym rozwoju i niosą im dobrą nowinę Ewangelii oraz pozwalają przez nich się ewangelizować. 3. Bracia niech chętnie znoszą ubóstwo związane z życiem wspólnym oraz niewygody stąd wynikające. 19. Bracia niech dołożą starań, aby środki przeznaczone na działalność apostolską obracać na ten cel i na dalszy rozwój dzieł apostolskich prowadzonych przez Zakon, w korzystaniu zaś z tych środków winni się kierować jedynie troską o powierzony im lud z poszanowaniem intencji ofiarodawców W duchu łączności tej samej braterskiej wspólnoty Zakonu, prowincje, kustodie i klasztory niech wzajemnie przychodzą sobie z pomocą materialną i personalną tak, aby te części Zakonu, które są wspólnoty. Zmieniono porządek zapisu. Starano się udoskonalić język i treść zapisu. Z trzech paragrafów numeru utworzono osobne trzy numery, ponieważ zwierają one odrębne aspekty. Przytoczono odniesienie do normy kanonu KPK. Wyjaśniono szerzej pojęcie solidarności a także ubóstwa, wyszczególniając różne poziomy współodpowiedzialności. 53 Por. KPK, kan. 1267, 3 oraz KKKW, kan. 1016, 1. 26

27 niedostatek. 3. Niech ponadto chętnie udzielają z własnego majątku na inne potrzeby Kościoła i na utrzymanie ubogich, których wszyscy zakonnicy winni w szczególniejszy sposób miłować Wszyscy powinni wiernie zachowywać szczególne formy ubóstwa franciszkańskiego zgodnie z wyjaśnieniami papieży i przepisami Konstytucji, dostosowując je do współczesnych warunków, tak jednak by duch lepiej zaopatrzone, pomagały tym, co się znajdują w potrzebie. W sposób szczególny niech popierają dyspozycyjność udania się braci do innej prowincji lub kustodii będącej w potrzebie oraz odpowiadają na wyzwania Zakonu, zwłaszcza w dziedzinie formacji i przy zakładaniu nowych obecności Zakonu w świecie. 2. Statuty generalne ustalą konkretne formy, zgodnie z którymi zarząd Zakonu powinien ściągać fundusz solidarnościowy i go rozdzielać pomiędzy różne prowincje i kustodie. Zakon bowiem, stanowiąc jedną rodzinę, powinien wyrażać swoją solidarność w stanowczym i stałym wysiłku określenia dobra wspólnego całej braterskiej wspólnoty. 3. Statuty prowincjalne lub kustodialne powinny ustalić konkretne formy solidarności ekonomicznej pomiędzy klasztorami swych prowincji i kustodii oraz pomiędzy klasztorami a prowincją lub kustodią. 21. Niech ponadto chętnie udzielają z własnego majątku na inne potrzeby Kościoła, na utrzymanie ubogich oraz na cele szerzenia sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia. 27 Paragraf nowy. Paragraf nowy. Dodano aspekty promowania pokoju, sprawiedliwości oraz ochrony stworzenia. Numer 15 został już włączony do poprzednich przepisów.