Internet bez hejtu SCENARIUSZ PIKNIKU EDUKACYJNEGO SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Transkrypt

1 SCENARIUSZ ZAJĘĆ Internet bez hejtu SCENARIUSZ PIKNIKU EDUKACYJNEGO Projekt Internet bez nienawiści realizowany jest w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.

2 Wstęp Hejtowanie, czyli obrażanie, znieważanie czy wyzywanie innych osób w sieci to coraz częstsze zjawisko. Widoczne jest m.in. w serwisach społecznościowych, w komentarzach pod artykułami, w serwisach gromadzących memy i demotywatory oraz w komentarzach pod filmami i zdjęciami. Młodzi ludzie bywają zarówno ofiarami, jak i świadkami oraz twórcami takich treści. Agresja werbalna, szczególnie odnosząca się do wyglądu czy zachowań młodych ludzi, potrafi być dla nich bardzo dotkliwym doświadczeniem, powodującym wysoki poziom negatywnych emocji jak wstyd, strach, poczucie braku akceptacji. Znaczący jest także wpływ hejtu na jego świadków. Młodzi ludzi poniekąd oswajają się z agresją, zaczynają ją akceptować i traktować jako oczywisty element rzeczywistości, w której funkcjonują. Dodatkowo będąc świadkiem, nieraz nieświadomie zwiększają poczucie krzywdy ofiary, klikając Lubię to! czy udostępniając obraźliwe treści. Bardzo ważne jest, aby już od najmłodszych lat podejmować ten temat w działaniach edukacyjnych z dziećmi. Internet bez hejtu to scenariusz pikniku edukacyjnego, którego celem jest zwiększenie świadomości zjawiska hejtowania oraz zaprezentowanie sposobów reagowania na tego typu treści. Scenariusz jest elementem projektu Internet bez nienawiści, który realizowany jest w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG. Operatorem Funduszy EOG w Polsce jest Fundacja im. Stefana Batorego.

3 Charakterystyka pikniku edukacyjnego Odbiorcy Piknik adresowany jest do dzieci między 10. a 12. rokiem życia. Cel zwiększenie świadomości problemu obrażania w sieci prezentacja sposobów reagowania ofiar oraz świadków kształtowanie oraz promowanie postaw empatycznych Formy aktywności prezentacja filmu oraz teledysku quizy, tzw. misje ćwiczenia w grupach Czas trwania zajęć 90 minut Prowadzenie zajęć Zajęcia zostały stworzone z myślą o nauczycielach, pedagogach i innych osobach, które w swojej codziennej pracy mają kontakt z dziećmi. Piknik może zostać zorganizowany w plenerze albo w sali warsztatowej, należy stworzyć uczestnikom stanowiska do kolejnych zadań: oglądania materiałów multimedialnych, pracy w grupach, rysowania. Materiały potrzebne do realizacji zajęć scenariusz pikniku edukacyjnego 4 misje (załączniki nr 1-4 scenariusza) film Dodaj znajomego teledysk Przytul hejtera zasady rozsypanki (załączniki nr 5-14 scenariusza) aplikacja SiecioMat Losujący kredki, flamastry, długopisy, papier dyplomy dla uczestników (załącznik nr 15) Wszystkie materiały dostępne są do pobrania na stronie: Wymagany sprzęt Do realizacji pikniku niezbędny jest komputer oraz projektor multimedialny wraz z odpowiednim nagłośnieniem lub inny sprzęt umożliwiający zaprezentowanie filmów edukacyjnych wszystkim uczestnikom imprezy. Wymagana wiedza Organizacja i przeprowadzenie pikniku edukacyjnego wymagają podstawowej wiedzy z zakresu obsługi komputera i internetu. Niezbędna jest także umiejętność obsługi projektora multimedialnego. 2

4 Scenariusz Przebieg pikniku POWITANIE UCZESTNIKÓW 5 MINUT Witajcie na sieciakowym pikniku edukacyjnym na temat hejtowania w sieci Internet bez hejtu. Sieciaki, czyli Ajpi, Netka, Spociak i Kompel to bohaterowie serwisu społecznościowego dla dzieci Wraz z robotem NetRobim oraz Sztuczną Inteligencją dbają o bezpieczny i pozytywny internet. Podczas dzisiejszego pikniku dowiemy się, w jaki sposób możemy im pomóc i co możemy zrobić, żeby internet był przyjaznym miejscem. Przygotowaliśmy dzisiaj dla Was film, teledysk, quizy oraz inne ciekawe aktywności. Zapraszam Was do wspólnej zabawy! FILM DODAJ ZNAJOMEGO 15 MINUT Prowadzący rozpoczyna: Za chwilę obejrzymy krótki film na temat hejtowania w sieci pod tytułem Dodaj znajomego. Najpierw jednak mam do Was pytanie: jak rozumiecie angielskie słowo hate (czyt. hejt)? Prawidłowa odpowiedź to: nienawiść. Wśród odpowiedzi mogą się również pojawić odniesienia do zjawiska obrażania (hejtowania) w sieci. Jeżeli się nie pojawią, to prowadzący pyta, czy uczestnicy spotkali się z terminem hejtowanie w kontekście zachowań internautów w sieci. A jak myślicie, czym jest hejtowanie w sieci? Ważne, żeby z odpowiedzi wyłoniła się definicja terminu hejtowanie, rozumianego jako obrażanie, znieważanie, wyzywanie innych osób w internecie. Zapraszam Was na film oglądajcie uważnie, ponieważ na koniec zadam Wam kilka pytań. Po obejrzeniu filmu można wybrać spośród uczestników chętnych do odpowiadania lub zadawać pytania wszystkim. Każde pytanie może być zadane kilku uczestnikom, aby zebrać jak najwięcej odpowiedzi. Po usłyszeniu wszystkich odpowiedzi prowadzący powinien podsumować to, co powiedzieli uczestnicy. W zależności od możliwości prowadzący może przeprowadzić ćwiczenie w formie konkursu i nagrodzić osoby, które udzielą właściwych odpowiedzi. Porozmawiajmy teraz chwilę o tej historii. Pytanie 1: Jak myślicie, co mogła poczuć Asia, kiedy Adam obraził ją na forum? Jak Wy poczulibyście się na jej miejscu? Ważne, aby wśród odpowiedzi pojawiły się stwierdzenia: zrobiło jej się smutno, przykro poczuła się niezrozumiana, odrzucona zawstydziła się, pożałowała, swojej wypowiedzi etc. W podsumowaniu prowadzący podkreśla, że bardzo często nawet jeden negatywny komentarz wystarczy, żeby komuś zrobiło się przykro i żeby pojawiły się trudne emocje. 3

5 Pytanie 2: Adam nie umiał powtórzyć swoich komentarzy z sieci. Jak myślicie, dlaczego łatwiej jest obrazić kogoś w internecie niż w bezpośredniej rozmowie, twarzą w twarz? Prowadzący podkreśla, że w internecie o wiele łatwiej jest obrażać innych, ponieważ nie możemy zobaczyć ich reakcji nie widzimy, że swoim zachowaniem sprawiamy im przykrość. Internet daje również złudne poczucie anonimowości. W rezultacie piszemy rzeczy, których nigdy nie powiedzielibyśmy komuś twarzą w twarz. Pytanie 3: Co mogła zrobić Asia w odpowiedzi na komentarz Adama? Ważne, żeby wśród odpowiedzi pojawiły się: powiedzieć, że nie podoba jej się to, co Adam robi, np: nie zgadzam się, żebyś tak do mnie pisał zignorować komentarz odpowiadanie hejtem na hejt może prowadzić do eskalacji konfliktu zgłosić sprawę do administratora strony/portalu poszukać wsparcia u osoby dorosłej. Prowadzący podsumowuje, że chociaż może to być trudne, to bardzo ważne jest nie brać hejterskich komentarzy do siebie i nie rezygnować z bycia sobą i ze swoich zainteresowań. Hejt świadczy o hejterach, a nie o nas. Kiedy sytuacja online staje się dla nas nieprzyjemna dobrze jest poszukać wsparcia u osoby dorosłej może to być rodzic, szkolny pedagog albo konsultant telefonu zaufania Pytanie 4: Hasło kampanii to Add friend, czyli dodaj do znajomych jak je rozumiecie? Prowadzący zwraca uwagę, że hejtując, możemy bardzo dużo stracić możliwość poznania i zaprzyjaźnienia się z kimś naprawdę fajnym. Adam ocenił Asię na podstawie jednego wpisu, tymczasem kiedy ją spotkał, okazała się interesującą dziewczyną. Nawet jeśli wydaje nam się, że nie mamy z drugą osobą wspólnych zainteresowań, nie oznacza to, że taka znajomość nie będzie ciekawa. Zamiast hejtować zyskaj przyjaciela. MISJE 10 MINUT Prowadzący przygotowuje odpowiednią liczbę quizów (załączniki nr 1-4), długopisy i kredki i zaprasza uczestników do zabawy. Czas na zagadki! Mam dla Was do rozwiązania 4 misje. Zobaczmy, jakie rady przygotowały dla Was Sieciaki. Czas start! W trakcie rozwiązywania quizów prowadzący sprawdza czy uczestnicy poprawnie rozwiązują zadania. ZASADY ANTYHEJTOWE 10 MINUT Teraz poznamy kilka podstawowych zasad antyhejtowych. Dowiemy się z nich jak unikać przykrych sytuacji w sieci oraz jak reagować, kiedy nam się przydarzają. Pracować będziemy w grupach. Prowadzący dzieli uczestników na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Może skorzystać z metody odliczanki, czyli poprosić grupę o odliczenie np. do 5 (w zależności od liczebności grupy), a po zakończeniu odliczania dobranie się według przypisanych liczb. Każdy z zespołów otrzyma teraz 4 zasady antyhejtowe w formie rozsypanki. Waszym zadaniem będzie jak najszybsze ułożenie otrzymanych słów w zdania. 4

6 Następnie prowadzący rozdaje zespołom wcześniej przygotowane rozsypanki (załączniki nr 5-14) i rozpoczyna konkurencję. Każdy zespół otrzymuje 4 rozsypanki. Kiedy wszystkie grupy ukończą zadanie, prowadzący sprawdza czy zdania zostały ułożone prawidłowo oraz podsumowuje: Gratuluję dobrze wykonanego zadania! Niech każdy z zespołów przeczyta teraz po jednej zasadzie. Reprezentanci każdej z grup czytają kolejne zasady, aż wszystkie zostaną przeczytane. Na koniec prowadzący mówi: Antyhejtowych zasad jest oczywiście więcej jak myślicie, co jeszcze moglibyśmy dodać do tych, które właśnie poznaliśmy? Macie jakieś pomysły? Prowadzący zbiera kilka odpowiedzi, a następnie zaprasza do kolejnej aktywności. ZASADY ROZSYPANKI 1. Nie odpowiadaj na hejterski komentarz pod wpływem chwili. 2. Jeżeli bardzo się złościsz, napisz odpowiedź, a potem weź głęboki oddech i ją skasuj. 3. Nie odpowiadaj agresją na agresję. 4. Nie lajkuj i nie udostępniaj hejterskich komentarzy. 5. Jeżeli możesz, kasuj nienawistne komentarze. 6. Zgłaszaj hejt korzystając z opcji dostępnych w serwisach internetowych. 7. Odróżniaj hejt od konstruktywnej krytyki. 8. Gdy coś Ci się nie podoba, wyraź to kulturalnie. 9. Nie rezygnuj z tego, co robisz, myślisz i mówisz tylko ze względu na hejterów. 10. Jeżeli nie możesz poradzić sobie z hejterem, zgłoś to osobie zaufanej lub zadzwoń do telefonu zaufania: TELEDYSK PRZYTUL HEJTERA 15 MINUT Prowadzący zapowiada: Obejrzymy teraz teledysk Przytul hejtera. Słuchajcie uważnie słów, bo na koniec zadam Wam kilka pytań. Po zakończeniu teledysku prowadzący może zapytać uczestników jak im się podobała piosenka, a następnie kontynuuje: Piosenka jest ilustracją zjawiska hejtowania. Jak myślicie, dlaczego hejterzy obrażają innych w internecie? Prowadzący może zapytać, czy uczestnicy pamiętają fragmenty piosenki, w których jest o tym mowa oraz przytaczać odpowiednie cytaty. 5

7 Wśród odpowiedzi powinno się pojawić: z nudów, Fragment piosenki: Ciągle się nudzę, w sieci spędzam dzień A złe komenty dla mnie są jak tlen z zazdrości, Fragment piosenki: Wiem, że w życiu bywa ciężko Ale cudzy sukces nie jest Twoją klęską z braku umiejętności komunikacyjnych, Fragment piosenki: Ciągle piszesz na innych kalumnie Sfrustrowany hejter to nie brzmi dumnie dla rozrywki/zabawy, Fragment piosenki: Widzę hejterze, że jest Ci smutno Znienawidziłeś już całą ludzkość z chęci odreagowania, Fragment piosenki: Jesteś zły? Emanujesz tym? Kiedyś zmądrzejesz i będzie Ci wstyd chcą podnieść swoją samoocenę, Fragment piosenki: Przestań pokazywać swoją słabość Odłóż niepotrzebne fochy na bok nie mają odwagi skrytykować wprost. Prowadzący podsumowuje: Hejtowanie świadczy o hejterze i o jego słabościach szczęśliwi, zadowoleni ludzie nie hejtują. To ważne, żeby o tym pamiętać, kiedy reagujemy na hejt. O reagowaniu rozmawialiśmy już przy okazji historii Asi i Adama, teraz przyjrzyjmy się temu głębiej. Czy pamiętacie, co było na ten temat w piosence? Jeżeli uczestnicy nie pamiętają, prowadzący może puścić teledysk raz jeszcze z prośbą, aby zwracali uwagę na sposoby reagowania zaprezentowane w piosence. Wśród odpowiedzi powinno się pojawić: nie odpowiadać hejtem na hejt (taka odpowiedź grozi eskalacją konfliktu), Fragment piosenki: Przytul Hejtera Kiedy disuje daj mu hug Przytul Hejtera Pewnie zazdrości i chce być swag oraz Kiedy od hejtu opadają Ci ręce Wykorzystaj je jak w tej piosence postawić granice, powiedzieć np. nie zgadzam się na to żebyś mnie obrażał, nie podoba mi się jak ze mną rozmawiasz etc., Prowadzący prosi uczestników o zaproponowanie przynajmniej kilku takich reakcji. 6

8 zgłosić problem zaufanej osobie dorosłej, Prowadzący dopytuje, dlaczego nie wystarczy zwierzyć się koledze lub koleżance i wyjaśnia, że dorośli mają więcej możliwości na przykład mogą zgłosić sprawę na policję. zgłosić do administratora, oznaczyć komentarz jako niezgodny z regulaminem, zablokować osobę, która nas obraża, Fragment piosenki: Przytul Hejtera Nie dawaj lajka, jak już to bana Przytul hejtera Kliknij unfollow to dobra zmiana szukać pomocy w Telefonie Zaufania dla Dzieci i Młodzieży , Prowadzący może zapytać czy uczestnicy pamiętają numer, który pojawia się w teledysku. nie brać do siebie/nie przejmować się/zignorować. Fragment piosenki: Kiedy Cię hejter agresją nęka Bądź sobie sobą, nie pękaj Rób dalej swoje i bądź spokojny Nie prowadź z nim na hejty wojny Najważniejsze jest, żeby na hejt reagować nie zgadzać się na takie traktowanie nas samych oraz innych i żeby nie brać obraźliwych komentarzy do siebie. To może być trudne, ale pamiętajcie, że opinia hejtera to tylko jego osobista opinia i nie świadczy o Was. Jak myślicie, co mogą zrobić świadkowie obrażania w internecie, a czego nie powinni robić? Wśród odpowiedzi powinno się pojawić: zgłosić do administratora albo skorzystać z narzędzi dostarczonych przez twórcę serwisu, stanąć po stronie osoby obrażanej, wyrażając swoją opinię poprzez komentarz, nie udostępniać obraźliwych komentarzy, nie lajkować obraźliwych komentarzy, wesprzeć ofiarę, napisać do ofiary, stanąć w obronie ofiary. Prowadzący prosi uczestników o podawanie konkretnych propozycji zachowań i kontynuuje: Świadkowie są bardzo ważni, ponieważ mogą wpłynąć na zachowanie hejtera. Im więcej internautów będzie wyrażać sprzeciw wobec hejtowania, zgłaszać obraźliwe komentarze i stawać w obronie ofiar hejtu, tym trudniej hejterom będzie obrażać. Jak myślicie, czy osoby, które obrażają w sieci są bezkarne? Czy ich zachowanie może mieć jakieś negatywne konsekwencje? Ważne, żeby wśród odpowiedzi pojawiły się: mogą przestać być lubiane, mogą zostać zablokowane/zbanowane w danym serwisie, mogą ponieść konsekwencje prawne. Prowadzący podkreśla: Nie warto hejtować, bo można dużo stracić, jeden z fragmentów piosenki jest właśnie o tym: Zamiast brać nową ofiarę na cel Uśmiechnij się, nastawienie zmień Lepszą twarz bliźniemu pokaż Wtedy może ktoś i Ciebie pokocha 7

9 KONKURS ARTYSTYCZNY #PRZYTULHEJTERA 20 MINUT Potrzebne materiały: kartki papieru, kredki, flamastry, farby albo kreda i miejsce na asfalcie albo koszulki i farby do malowania koszulek. Prowadzący dzieli uczestników na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Zadaniem każdej z grup jest graficzne opracowanie vlepki albo plakatu z wykorzystaniem hasła #przytulhejtera. Dla inspiracji prowadzący może pokazać uczestnikom projekty vlepek przygotowanych w ramach kampanii Przytul hejtera dostępne na stronie Na koniec uczestnicy wybierają najlepszy projekt, nie mogą jednak głosować na projekt swojej grupy. Pamiętacie hasło Przytul hejtera? Waszym zadaniem jest na następne 20 minut zamienić się w artystów i napisać oraz zilustrować to hasło. Możecie stworzyć plakat albo projekt vlepki. Ważne, żeby każda osoba w zespole miała udział w przygotowaniu pracy. Czas start! Podczas gdy zespoły pracują nad swoimi projektami, prowadzący podchodzi do kolejnych grup, wspiera je udzielając pozytywnych informacji zwrotnych oraz zachęca do włączenia się do pracy te osoby, które nie biorą udziału w zabawie. Kiedy wszystkie grupy skończą, podnoszą po kolei swoje prace tak, żeby wszyscy mogli je zobaczyć. Jesteście bardzo kreatywni stworzyliście super projekty (tutaj prowadzący może się odnieść do konkretnych elementów: wykorzystanych kolorów, motywów graficznych etc). To jeszcze nie koniec. Wybierzemy teraz projekt, który podoba Wam się najbardziej ale uwaga: nie można głosować na swoją własną pracę. Kiedy grupy podnoszą kolejno swoje projekty, pozostali uczestnicy głosują poprzez podniesienie ręki. Prowadzący zlicza głosy i mówi: Wygląda na to, że najbardziej spodobał Wam się projekt grupy Gratuluję twórcom! SIECIOMAT LOSUJĄCY 10 MINUT Pobierz aplikację komputerową SiecioMat Losujący, która umożliwia losowanie pytań testowych na temat bezpieczeństwa dzieci w internecie, w tym hejtowania w sieci. Po każdej odpowiedzi uczestnik otrzymuje informację zwrotną czy odpowiedź była prawidłowa, czy nie. Prowadzący zaprasza: Czas na sprawdzenie Waszej wiedzy na temat bezpieczeństwa w sieci i zjawiska hejtowania. Zapraszam Was do SiecioMatu Losującego. Zadaniem każdego z Was jest prawidłowo odpowiedzieć na 2 pytania, które sami wylosujecie. Zaczynamy! ROZDANIE DYPLOMÓW 5 MINUT To już koniec naszego pikniku. Dobrze wykonaliście wszystkie zadania, więc mam dla Was Sieciakowe dyplomy gratuluję. Dowiedzieliście się dzisiaj czym jest hejt i w jaki sposób można reagować na obraźliwe komentarze, kiedy jesteśmy ich ofiarą albo świadkiem. Internet to przestrzeń, którą sami tworzymy zadbajmy więc, żeby była to przestrzeń przyjazna dla wszystkich. Pamiętajcie też, że zawsze możecie skorzystać z pomocy konsultantów Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Jeżeli macie ochotę na więcej przygód z Sieciakami, zapraszam Was do zarejestrowania się w serwisie Dziękuję za spotkanie. 8

10 MISJE ZAŁĄCZNIK 1 9

11 10 MISJE ZAŁĄCZNIK 2

12 MISJE ZAŁĄCZNIK 3 11

13 12 MISJE ZAŁĄCZNIK 4

14 ROZSYPANKA 1 ZAŁĄCZNIK 5 wpływem pod na chwili. komentarz hejterski 1. Nie odpowiadaj 13

15 ROZSYPANKA 2 ZAŁĄCZNIK 6 złościsz, i a się weź bardzo głęboki skasuj. 2. Jeżeli potem oddech napisz odpowiedź, ją 14

16 ROZSYPANKA 3 ZAŁĄCZNIK 7 agresję. na 3. Nie agresją odpowiadaj 15

17 ROZSYPANKA 4 ZAŁĄCZNIK 8 hejterskich i lajkuj udostępniaj 4. Nie nie komentarzy. 16

18 ROZSYPANKA 5 ZAŁĄCZNIK 9 możesz, kasuj komentarze. nienawistne 5. Jeżeli 17

19 ROZSYPANKA 6 ZAŁĄCZNIK Zgłaszaj opcji z w serwisach korzystając hejt dostępnych internetowych. 18

20 ROZSYPANKA 7 ZAŁĄCZNIK 11 krytyki. hejt konstruktywnej od 7. Odróżniaj 19

21 ROZSYPANKA 8 ZAŁĄCZNIK 12 to coś się wyraź 8. Gdy Ci podoba, kulturalnie. nie 20

22 ROZSYPANKA 9 ZAŁĄCZNIK 13 tego, i z ze myślisz tylko rezygnuj 9. Nie mówisz robisz, na względu hejterów. co 21

23 ROZSYPANKA 10 ZAŁĄCZNIK 14 sobie do z nie hejterem, osobie poradzić zaufanej zgłoś lub możesz telefonu zadzwoń 10. Jeżeli to zaufania 22

24 DYPLOM ZAŁĄCZNIK 15 23

25 ANKIETA EWALUACYJNA ZAŁĄCZNIK 16 Zakreśl właściwą odpowiedź tak trochę nie Czy zajęcia Ci się podobały? Czy dowiedziałeś/-aś się czegoś nowego? Czy wykorzystasz to, czego się nauczyłaś/ -eś? Zakreśl właściwą odpowiedź tak trochę nie Czy zajęcia Ci się podobały? Czy dowiedziałeś/-aś się czegoś nowego? Czy wykorzystasz to, czego się nauczyłaś/ -eś? 24

26 FUNDACJA DZIECI NICZYJE ul. Walecznych Warszawa tel Copyright 2015 Fundacja Dzieci Niczyje Opracowanie: Ewa Dziemidowicz, Maciej Kępka Konsultacja: Łukasz Wojtasik Korekta i redakcja: Sylwia Romańczak Grafika i skład: Ewa Brejnakowska-Jończyk,