poprawione i unowocześnione, PZWL, Warszawa Skrzydlewskiej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2010.

Transkrypt

1 Literatura Ćwiczenie 7 A. Oznaczanie miedzi (II) i siarczanów (I) metodami bezpośredniej i pośredniej jodometrii. B. Bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny substancji z grupy aseptyków. 1. Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna. T.. Chemiczne metody analizy ilościowej. Wyd. 10. PWN, Warszawa Szmal Z.S., Lipiec T., Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Wyd. II poprawione i unowocześnione, PZWL, Warszawa Persona A.(red.) Chemia analityczna. Wyd. Medyk, Warszawa, Skrypt do ćwiczeń z chemii ogólnej, nieorganicznej i analitycznej, pod redakcją E. Skrzydlewskiej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok Galus Z., Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej. Wyd. 9. WNT, Warszawa 007 Celem ćwiczenia: poznanie teoretycznych podstaw miareczkowania jodometrycznego i bromianometrycznego oraz praktycznego zastosowanie tych metod do oznaczania związków jak: siraczany (I), miedzi (II) i 8-hydroksochinoliny zrozumienie zasad metod oznaczania. Zakres materiału: Podstawy teoretyczne miareczkowania jodometrycznego i bromanometrycznego, w tym zasad miareczkowania: jodometrycznego zawartości jonów miedzi (II) metodą pośrednią i zawartości siarczanów (I) metodą bezpośrednią oraz miareczkowania bromianometrycznego pośredniego oznaczania 8-hydroksochinoliny. Umiejętność pisania równań redoks i znajomość zasad rozwiązywania zadań z zakresu analizy redoksymetrycznej. Zagadnienia z wykładu dotyczącego analizy miareczkowej, w tym metod redosymetrycznych. I. Część wprowadzająca CZĘŚĆ A Redoksometria stanowi obszerny dział analizy miareczkowej, skupiający metody oparte na reakcjach utlenienia i redukcji. Redoksometria w zależności od typu reakcji, jakiej ulega oznaczana substancja, obejmuje dwa działy: Redoksymetria w zależności od typu reakcji, jakiej ulega oznaczana substancja obejmuje dwa działy: oksydometrię oznaczanie substancji poprzez miareczkowanie roztworami utleniaczy (manganometria, jodometria, bromianometria, chromianometria, jodanometria, cerometria) reduktometrię oznaczanie substancji przez miareczkowanie roztworami reduktorów (jodometria, ferrometria, tytanometria, askorbinometria) Reakcje utlenienia-redukcji zachodzą tym energiczniej, im większa różnica potencjałów istnieje między kontaktującymi się układami. Reakcje utlenienia i redukcji w porównaniu do reakcji jonowych (np. alkacymetria) są znacznie wolniejsze. Reagujące ze sobą jony (często jednoimiennie naładowane) 1

2 muszą wymieniać się elektronami, dlatego w rzeczywistości reakcja przebiega na ogół w kilku etapach, a zapis stechiometryczny reakcji uwzględnia tylko stadium początkowe i końcowe. Wiele z reakcji redoks przebiega z wystarczającą szybkością dopiero po ogrzaniu reagentów. Wskaźniki w redoksometrii Miareczkowanie redoks można prowadzić śledząc zmiany potencjału w toku miareczkowania potencjometrycznego lub wizualnie stosując barwne wskaźniki. Niektóre utleniacze stosowane w miareczkowaniu redoks mają stosunkowo intensywną barwę własną, wówczas uchwycenie punktu końcowego miareczkowania nie wymaga stosowania dodatkowych wskaźników. Np. w manganometrii manganian (II) potasu dzięki intensywnej fioletowej barwie sam odgrywa rolę wskaźnika. W jodometrii wskaźnikiem może być sam jod, który w wodnym roztworze jodku ma zależnie od stężenia żółte lub brązowe zabarwienie. Na ogół jednak w oznaczeniach jodometrycznych, zwłaszcza przy miareczkowaniu roztworów rozcieńczonych, stosuje się specyficzny wskaźnik, jakim jest roztwór skrobi. Skrobia w obecności jodu barwi się na kolor niebieski. W niektórych reakcjach, ze względu na brak zabarwienia reagujących roztworów lub brak zmiany barwy w punkcie równoważnikowym reakcji stosuje się wskaźniki oksydacyjno-redukcyjne. Są to odwracalne lub nieodwracalne układy sprzężone redoks, których obie formy, zredukowana i utleniona, mają inną barwę. JODOMETRIA Jodometria należy do najczęściej wykorzystywanych metod analiz redoksometrycznych. Dzięki zdolnościom utleniającym jodu oraz zdolnościom redukującym jonów jodkowych ma ona wszechstronne zastosowanie. Podstawę tej metody stanowi odwracalna reakcja: Kierunek przebiegu reakcji zależy od wielkości potencjału innego układu redoks, który znajduje się w roztworze. Jeżeli potencjał układu I /I - jest wyższy niż potencjał drugiego układu znajdującego się w roztworze, jod zachowuje się jak utleniacz, ulegając redukcji do jonów jodkowych. W reakcjach tych stosuje się miareczkowanie bezpośrednie mianowanym roztworem jodu. Sposobem tym można oznaczyć, np. S -, S O - 3. Jeżeli zaś potencjał układu I /I - jest niższy niż potencjał drugiego układu znajdującego się w roztworze, wówczas jony jodkowe zachowują się jak reduktor, utleniając się do wolnego jodu. W reakcjach tych w sposób pośredni oznacza się substancje utleniające, m.in. nadtlenek wodoru, związki miedzi (II). Do oznaczanych substancji dodaje się nadmiar jodku potasu i wydzielony jod odmiareczkowuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu (Na S O 3 ), który jest jednym z najczęściej stosowanych odczynników miareczkujących w jodometrii. W celu wyznaczenia punktu końcowego miareczkowania jodometrycznego jako indykator wykorzystywany jest roztwór skrobi, który z jodem tworzy adsorpcyjne połączenie o intensywnym niebieskim zabarwieniu. Dzięki znacznej czułości tej reakcji oznaczenia jodometryczne należą do najdokładniejszych oznaczeń miareczkowych.

3 II. Część doświadczalna A. JODOMETRIA 1. Jodometryczne oznaczanie zawartości miedzi (II) metodą miareczkowania pośredniego Zasada oznaczenia Jodometryczne oznaczanie miedzi polega na redukcji miedzi (II) do miedzi (I) jonami jodkowymi, które podczas reakcji w środowisku lekko kwaśnym (ph 4-5) utleniają się do wolnego jodu: Cu 4I CuI I (1) Wydzielony jod, odmiareczkowuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu: O3 I I S4O6 S () Miareczkowanie należy prowadzić dość szybko, aby zapobiec utlenianiu jodków tlenem z powietrza (jony Cu + katalizują tę reakcję). Wskaźnikiem zachodzącej reakcji jest wodna zawiesina skrobi, która tworzy z jodem charakterystyczne granatowe zabarwienie. W roztworze nie powinno być jonów chlorkowych tworzących kompleksy z jonami miedzi. Dodanie do analizowanej próby tiocyjanianu potasu powoduje tworzenie się osadu CuSCN, który jest trudniej rozpuszczalny niż CuI, co dodatkowo zmniejsza stężenie jonów Cu + w roztworze Przygotowanie mianowanego roztworu tiosiarczanu sodu Nastawienie miana 0,1M Na S O 3 przy użyciu mianowanego roztworu manganianu (II) potasu do kolby stożkowej wprowadzić 10ml roztworu H SO 4 o stężeniu 1mol l 1 i dodać g KI; następnie dokładnie odmierzyć 10ml roztworu KMnO 4 o stężeniu 0,0mol l 1 i odstawić kolbę w ciemne miejsce na około 3 minuty do otrzymanego roztworu dodać 5ml wody destylowanej, a wydzielony jod natychmiast miareczkować roztworem tiosiarczanu sodowego do jasnożółtej barwy dodać 3 krople roztworu skrobi (pojawi się ciemnoniebieskie zabarwienie) i miareczkować do odbarwienia; miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie z otrzymanych wyników obliczyć średnią objętość, którą należy wykorzystać w dalszych obliczeniach Obliczenie miana roztworu Na S O 3 Podczas nastawiania miana tiosiarczanu sodu zachodzą kolejno reakcje: MnO4 10I 16H Mn 5I 8H O 5I 10SO3 10I 5S4O6 z których wynika, że w reakcji moli KMnO 4 z jonami jodkowymi otrzymuje się 5 moli I, i ta ilość jodu jest redukowana przez 10 moli Na S O 3. Liczbę moli manganianu (II) potasu, która wzięła udział 3

4 w reakcji oblicza się ze wzoru nkmno 4 KMnO 4 Cm KMnO 4, a stężenie molowe roztworu tiosiarczanu sodu można obliczyć z proporcji: mole KMnO 4 odpowiadają 10 molom Na S O 3 odpowiada Na S O 3 Cm Na S O 3 KMnO C m 4 KMnO 4 C m NaS O3 KMnO C m 4 KMnO4 Na S O l mol l mol mol l l mol / 1.. Oznaczanie zawartości miedzi (II) otrzymaną do analizy próbę zawierającą jony miedzi (II) przenieść ilościowo do kolby miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać 0ml otrzymanego roztworu przenieść ilościowo do kolby stożkowej, dodać 5ml 1mol l 1 roztworu kwasu siarkowego (I), 0,3g KI i 15ml 10% roztworu KSCN; wymieszać i wydzielony jod miareczkować mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu do barwy jasnożółtej następnie dodać około ml roztworu skrobi i miareczkować do zaniku granatowej barwy; miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie z otrzymanych wyników wyliczyć średnią objętość i wykorzystać ją do obliczeń Obliczenie zawartości miedzi Z reakcji (1) i () wynika, że z moli jonów miedzi (II) powstaje 1 mol jodu, a 1 mol jodu reaguje z molami jonów tiosiarczanowych. Liczbę moli jonów tiosiarczanowych oblicza się ze wzoru: nna S O C Na S O m Na S O, a zawartość miedzi (II) w próbie oblicza się z następującej proporcji: 1 mole Na S O 3 odpowiada 63,54 g Cu (II) Na S O C 3 m Na S O 3 odpowiada x g Cu (II) x Na S O C 3 m Na S O , mol l g mol g UWAGA! Obliczona wartość stanowi 1/5 zawartości miedzi (II) w otrzymanej do analizy próbie. Całkowita zawartość nadtlenku wodoru w próbie wynosi (y): y = x. 5 Obliczenie błędu oznaczenia zawartości żelaza Błąd bezwzględny różnica pomiędzy wartością: rzeczywistą i otrzymaną jest w takich samych jednostkach jak wielkość mierzona. E bwz. = y μ 4

5 Błąd względny różnica pomiędzy wartością rzeczywistą i otrzymaną dzielona przez wartość rzeczywistą i pomnożona przez 100%; wyrażony jest w %. y μ E wz. = 100% μ gdzie: y całkowita zawartość żelaza w próbie (wynik oznaczenia w [g]) μ rzeczywista zawartość w próbie [g] Zasada oznaczenia. Jodometryczne oznaczanie zawartości siarczanów (I) metodą miareczkowania bezpośredniego Jodometryczne oznaczanie siarczanów (I) polega na reakcji utleniania w środowisku kwaśnym związków siarki na +4 stopniu utlenienia do pochodnych siarki (I) z jednoczesną redukcją jodu do jonów jodkowych. SO 3 + I + H O I + H + (1) Ditlenek siarki i siarczany (I) występują w przetworach owocowych w dwóch formach w postaci wolnej oraz związane z grupami karbonylowymi aldehydów i ketonów obecnych w produkcie. Zawartość wolnych siarczanów (I), a także SO oznacza się przez bezpośrednie miareczkowanie próbki za pomocą mianowanego roztworu I. Aby oznaczyć poziom całkowitej zawartości jonów siarczanowych (I) przeprowadza się hydrolizę organicznych połączeń związków siarki (I). W tym celu do próbki dodaje się roztworu NaOH (do odczynu zasadowego) i po upływie zadanego czasu, ponownie zakwasza się środowisko reakcji i miareczkuje za pomocą jodu. Wskaźnikiem w obu etapach zachodzących reakcji jest roztwór skrobi, która tworzy z nadmiarem jodu charakterystyczne granatowe zabarwienie..1. Przygotowanie mianowanego roztworu jodu w jodku potasu Nastawienie miana,5 mm roztworu I przy użyciu tiosiarczanu sodu (Na S O 3 ) do kolby stożkowej przenieść ilościowo 5 ml roztworu jodu rozcieńczyć 4-krotnie przygotowany uprzednio mianowany roztwór tiosiarczanu sodu (pkt A 11) obliczyć stężenie sporządzonego roztworu tiosiarczanu sodu i miareczkować do żółtego zabarwienia dodać 1 ml roztworu skrobi i miareczkować do odbarwienia roztworu, miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie z otrzymanych wyników obliczyć średnią objętość, którą należy wykorzystać w dalszych obliczeniach Obliczenie miana roztworu I : Podczas miareczkowania zachodzi następująca reakcja: S O3 I I S4O6 5

6 z której wynika, że 1 mol I reaguje z molami S O 3 -. Liczbę moli reagującej substancji, oblicza się ze wzoru n = C m, a stężenie molowe roztworu I można obliczyć z następującej proporcji: 1 mol I reaguje z molami Na S O 3 C reaguje z I m I C Na S O 3 mna S O 3 C m I Na S O 3 C I m Na S O 3 1 l mol l mol mol / l l mol..oznaczanie zawartości jonów siarczanowych (I) metodą miareczkowania bezpośredniego Oznaczenie zawartości wolnych jonów siarczanowych (I): do kolby stożkowej odpipetować 5 ml otrzymanej do analizy próbki dodać,5 ml M kwasu siarkowego (I), dodać ok 1 ml roztworu skrobi jako wskaźnika miareczkować roztworem jodu do trwałego szarofioletowego zabarwienia pochodzącego od tworzącego się kompleksu jodu [nadmiaru I ] ze skrobią, utrzymującego się przez ok. 15s. zapisać wynik pomiaru jako wartość a Oznaczenie całkowitej zawartości jonów siarczanowych (I): po zmiareczkowaniu wolnych siarczanów (I) do kolby dodać 7,5ml M NaOH (do odczynu zasadowego), przykryć kolbę szkiełkiem zegarkowym i pozostawić tak na 10 minut dodać ok 10ml M kwasu siarkowego (I) (do odczynu kwaśnego) oraz ponownie ok 1 ml roztworu skrobi mieszaninę ponownie zmiareczkować za pomocą roztworu I do trwałego szarofioletowego zabarwienia; zapisać wynik pomiaru jako wartość b całe oznaczenie zawartości wolnych i całkowitych siarczanów (I) wykonać jeszcze dwukrotnie z otrzymanych wyników wyliczyć średnie objętości a i b i wykorzystać je do obliczenia całkowitej zawartości siarczanów (I) oraz zawartości frakcji wolnych siarczanów (I) w badanej próbce Obliczenie zawartości siarczanów (I) Z reakcji (1) wynika, że 1 mol I reaguje z 1 molem SO 3 -. Liczbę moli reagującej substancji, oblicza się ze wzoru n = C m, z zawartość jonów siarczanowych (I) w próbce obliczyć można z poniższej proporcji: 1 mol I reaguje z 80 g SO C reaguje z x g SO 3 I m I C a m x I a 1 80 l mol l mol g g 1 6

7 b C 1 m x I b 80 x a zawartość wolnych siarczanów x b całkowita zawartość siarczanów UWAGA! Obliczona zawartość siarczanów (I) dotyczy 5 ml badanej próbki. Zawartość siarczanów 1000 mg (I) w [mg/l] oblicza się ze wzoru (y): y = x = x l Obliczenie błędu oznaczenia zawartości siarczanów (I) Błąd bezwzględny: E bwz. = y μ Błąd względny: y μ E wz. = 100% μ gdzie: y wyznaczona zawartość siarczanów (I) w badanej próbce μ wartość rzeczywista I. Część wprowadzająca CZĘŚĆ B BROMIANOMETRIA W bromianometrii jako titrant stosowany jest roztwór bromianu () potasu (KBrO 3 ). W kwaśnym środowisku bromian jest silnym utleniaczem i reaguje z substancjami redukującymi zgodnie z reakcją: BrO3 6H 6e Br 3HO Nadmiar KBrO 3 reaguje z jonami bromkowymi, przy czym tworzy się wolny brom: BrO3 5Br 6H 3Br 3HO Gdy reakcja między oznaczaną substancją redukującą i bromianem w środowisku kwaśnym przebiega szybko, to można miareczkować roztworem KBrO 3 bezpośrednio, przy czym koniec miareczkowania rozpoznaje się po odbarwieniu wprowadzonego wskaźnika barwnego. Jako wskaźniki stosuje się barwniki organiczne takie jak oranż metylowy, czerwień metylową. Brom powoduje zmianę struktury tych wskaźników, skutkiem czego dochodzi do odbarwienia roztworu. Są to tzw. wskaźniki nieodwracalne. Stosuje się także tzw. wskaźniki odwracalne takie jak L-naftoflawon, żółcień chinolinową. Bromian potasu należy do stosowanych w analizie chemicznej substancji podstawowych. Może być otrzymany w bardzo czystej postaci o składzie zgodnym z wzorem chemicznym. Mianowany roztwór bromianu potasu przygotowuje się najczęściej przez dokładne odważenie obliczonej ilości 7

8 wysuszonego KBrO 3, rozpuszczenie odważonej soli w wodzie i rozcieńczenie roztworu do odpowiedniej objętości. Roztwory bromianu potasu są bardzo trwałe. Bromianometrycznie można oznaczać: substancje o charakterze redukującym np. arsen (III), antymon (III), cyna (II), hydrazyna itp., poprzez bezpośrednie miareczkowanie bromianem pośrednio substancje o charakterze utleniającym, np. nadtlenki, chromiany (I), chlorany (II) (do badanego roztworu dodaje się nadmiar mianowanego roztworu arsenianu (III) nieprzereagowany nadmiar arsenu (III) odmiareczkowuje się mianowanym roztworem bromianu () nienasycone związki organiczne np. fenole, 8-hydroksychinolina, które z bromem ulegają reakcji przyłączenia Substancje aseptyczne - aseptyki to związki chemiczne (lub pierwiastki, np. fluor, ozon, chlor) niszczące drobnoustroje i zapobiegające ich namnażaniu. Jednym z aseptyków jest 8- hydroksychinolina, będąca pochodną chinoliny. Stosowana jest w stomatologii do dezynfekcji jamy ustnej. W medycynie stosuje się też jej pochodne, które oprócz działania przeciwpierwotniakowego, wykazują właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Związki te znajdują zastosowanie w leczeniu bakteryjnych i grzybiczych zakażeń skóry, a także w leczeniu zakażeń przewodu pokarmowego. Pochodne 8-hydroksychinoliny ulegają częściowemu wchłanianiu z przewodu pokarmowego. Pochodne 8-hydroksychinoliny przez długi czas uchodziły za związki nietoksyczne. Jednakże obecnie wiadomo, że stosowane doustnie, mogą jednak być przyczyną ciężkiego zespołu toksycznego, znanego pod nazwą neuropathia myelooptica. Do najczęściej stosowanych pochodnych 8- hydroksychinoliny należą: chinozol, chlorchinaldin. Chinozol jest siarczanem 8-hydroksychinoliny stosowanym w roztworach wodnych i alkoholowo-wodnych 1-% do dezynfekcji skóry, błon śluzowych, włosów. Działa bakteriobójczo, pierwotniakobójczo, grzybobójczo, przeciwwirusowo, przeciwropnie, przeciwgnilnie, przeciwzapalnie, osuszająco. Chlorchinaldin jest to -metylo-5,7- dichloro-8-hydroksychinolina i stosowany jest do odkażania jamy ustnej, gardła, jelit, narządów płciowych, przewodów usznych i jamy nosowej. Działa silnie aseptycznie, przeciwgrzybiczo, przeciwpierwotniakowo, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie. II. Część doświadczalna 3. Bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny substancji z grupy aseptyków Zasada oznaczania Oznaczanie 8-hydroksychinoliny jest przykładem bromianometrycznego oznaczania organicznych związków aromatycznych w reakcjach bromowania, czyli podstawienia wodoru pierścienia aromatycznego przez brom. Jako ilościowe źródło wolnego bromu wykorzystuje się mieszaninę mianowanego roztworu bromianu potasu i nadmiaru bromku potasu. W reakcji bromianu z nadmiarem bromku wytwarza się równoważna bromianowi ilość wolnego bromu: BrO3 10Br 1H 6Br 6HO (1) Roztwór bromianu potasu dodaje się w nadmiarze, ponieważ reakcje bromowania nie zachodzą dostatecznie szybko, tak by można było wykonać miareczkowanie bezpośrednie roztworem bromianu w 8

9 obecności bromku. Część wydzielonego bromu zostaje zużyta w reakcji bromowania pierścienia aromatycznego 8-hydroksychinoliny (powstaje dibromopochodna): 3C 9 H6N OH 6Br 3C 9H4NBr OH 6H 6Br () Nadmiar bromu oznacza się jodometrycznie: dodaje się jodku potasu i wydzielony jod miareczkuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu: 6Br 1I 1Br 6 I 6I 1S O 1I 6S (4) 3 4 O6 Ilość 8-hydroksychinoliny oblicza się z różnicy między całkowitą ilością bromu a jego nadmiarem, odmiareczkowanym tiosiarczanem. Wykorzystując bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny można też w sposób pośredni oznaczać jony metali, np. glinu czy magnezu, po strąceniu ich i oddzieleniu w postaci 8-hydroksychinolinianów. Przygotowanie mianowanego roztworu bromianu () potasu obliczyć masę KBrO 3 potrzebną do sporządzenia 100ml roztworu o stężeniu 0,01mol l 1 dokładnie odważyć obliczoną masę KBrO 3, rozpuścić ją w niewielkiej ilości wody destylowanej w kolbie miarowej o pojemności 100ml, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać. Oznaczanie 8-hydroksychinoliny otrzymaną do analizy próbę zawierającą 8-hydroksychinolinę przenieść ilościowo do kolby miarowej na 100ml, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać 0ml otrzymanego roztworu przenieść ilościowo do zlewki na 50ml, rozcieńczyć wodą destylowaną do objętości 100ml, dodać 5ml HCl stężeniu mol l 1 ; 0,5g KBr oraz 5ml mianowanego roztworu bromianu () potasu o stężeniu 0,01mol l 1 zlewkę przykryć szkiełkiem zegarkowym i odstawić w ciemne miejsce na 5 minut do roztworu dodać g stałego KI i odmiareczkować wydzielony jod mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu stężeniu 0,1mol l 1 wobec skrobi jako wskaźnika do zaniku niebieskiego zabarwienia; miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania tiosiarczanu sodu i wykorzystać do obliczenia zawartości 8-hydroksychinoliny w analizowanym roztworze Obliczenie zawartości 8-hydroksychinoliny Liczba moli 8-hydroksychinoliny oblicza się z różnicy między całkowitą ilością wydzielonego wolnego bromu a jego nadmiarem, odmiareczkowanym tiosiarczanem. Nadmiar wydzielanego bromu odmiareczkowuje się jodometrycznie roztworem z tiosiarczanem sodu. Z reakcji (3) i (4) wynika, że liczba moli Br równy jest liczbie moli I. Zatem na podstawie reakcji (1) i (4) można stwierdzić, że nadmiar jonów bromianowych odpowiadający jonom jodkowym oblicza się z proporcji: mole BrO 3 ' n Br moli BrO 3 n ' Br SO3 odpowiadają odpowiada 1 C SO3 SO3 C 6 1 molom SO3 S C S O 3 O3 S O 3 (3) 9

10 Liczbę moli wolnego bromu ( n ) równoważną ilości bromianu wchodzącego w reakcję Br z 8-hydroksychinoliną możemy wyrazić jako różnicę początkowej liczby moli bromianu a liczbą moli tiosiarczanu odpowiadającą odmiareczkowanemu nadmiarowi Br ( n ): C S O3 SO3 n Br C BrO m 3 BrO 3 6 Z reakcji () wynika, że na 6 moli wydzielonego wolnego bromu przypada 3 mole 8-hydroksychinoliny, co odpowiada 1 molom tiosiarczanu sodu (reakcja (3) i (4)). 6moli Br odpowiada 3 molom C 9 H 6 N(OH) i 6moli Br odpowiada 1 molom S O 3 Zatem zawartość 8-hydroksychinoliny można obliczyć z następującej proporcji: 1 moli S O 3 odpowiada 3 145,16 g C 9 H 6 N(OH) 6 n Br odpowiada x g C 9 H 6 N(OH) 6n x Br ,16 1 BrO3 C m BrO3 SO3 C 6 SO3 145,16 ' Br mol g mol UWAGA! Obliczona wartość odpowiada 1/5 ogólnej ilości 8-hydroksychinoliny zawartej w otrzymanej do analizy próbie. Zawartość 8-hydroksychinoliny w próbce wynosi (y): y = 5 x Obliczenie błędu oznaczenia zawartości 8-hydroksychinoliny Błąd bezwzględny E bwz. = y μ Błąd względny E wz. = y μ 100% μ gdzie: y całkowita zawartość 8-hydroksychinoliny w próbie μ rzeczywista zawartość g 10