SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE

Transkrypt

1 SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE SEKTOR LEŚNO - DRZEWNY W ŚWIETLE ROZWOJU SZKOLNICTWA WYŻSZEGO Zimowa Szkoła IBL 2018: Współczesne problemy komunikacji społecznej i edukacji w leśnictwie Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Leśny 1 prof. dr hab. Henryk Żybura Henryk.Zybura@wl.sggw.pl 2 dr inż. Arkadiusz Gruchała Arkadiusz.Gruchala@wl.sggw.pl Marzec, Sękocin Stary

2 Wstęp Zasadniczy problem funkcjonowania współczesnego leśnictwa i całego sektora leśno - drzewnego to konieczność godzenia często sprzecznych preferencji różnych interesariuszy. Bezsprzeczna konieczność kształtowania wspólnych, uzupełniających się preferencji w odniesieniu do lasu dla różnych grup zainteresowań. Rozwiązania tworzą ludzie eksperci z określonymi kompetencjami komunikacyjnymi (leśnicy?, technolodzy drewna?, inni?). Kierunki działania - szkolnictwo wyższe w obliczu potrzeby kształtowania kompetencji społecznych absolwentów (plany studiów, efekty kształcenia) oraz jego rozdrobnienia i zmian legislacyjnych. 2

3 Komunikacja społeczna a sylwetka absolwenta_wybrane Wydział Leśny (Kraków) I : Elementy techniczne / zawodowe: wiedza i umiejętności z zakresu działów gospodarki leśnej (szkółkarstwo, hodowla lasu, ochrona lasu, użytkowanie lasu itp. w tym sporządzanie i realizacja planów); prowadzenie nadzoru inżynierskiego nad wykonawstwem prac. Absolwenci przygotowani do podjęcia prac w różnych instytucjach (LP, PN, BUL i inne) I : Kompetencje społeczne: domniemanie posiadania kompetencji pozwalających na efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi, poprzez ogólne zapisy typu...wiedza i umiejętności umożliwiają otwieranie firm... podejmowanie pracy w... podmiotach gospodarczych... zarządzanie gospodarstwem leśnym... II : bez istotnych różnić w odniesieniu do stopnia I Wydział Agrobioinżynierii (Lublin) I : Elementy techniczne / zawodowe: wiedza dotyczącą właściwego użytkowania, kształtowania, ochrony obszarów leśnych w różnych warunkach, umie sporządzać, realizować plany gospodarcze, ochronne i finansowe, itp., prowadzić nadzór inżynierskie nad wykonawstwem prac leśnych. Absolwenci przygotowani do podjęcia prac w różnych instytucjach (LP, firmy, PN itp..) I : Kompetencje społeczne: domniemanie posiadania kompetencji pozwalających na efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi, poprzez ogólny zapis typu może podjąć pracę w II : brak tego stopnia studiów. 3

4 Komunikacja społeczna a efekty kształcenia Od 2011 r. w Polsce, regulacje prawne dotyczące szkolnictwa wyższego obejmują tzw. Krajowe Ramy Kwalifikacji (KRK) i są podstawę tworzenia oraz doskonalenia planów studiów na wszystkich kierunkach. Kluczowym pojęciem związanym z ramami kwalifikacji są efekty kształcenia (obszarowe i kierunkowe), czyli zestaw wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które uzyskiwane są w procesie kształcenia przez studentów. 4

5 Komunikacja społeczna a efekty kształcenia_leśnictwo Wydział Leśny (Warszawa) Wydział Leśny (Poznań) Wydział Leśny (Kraków) Wydział Agrobioinżynierii (Lublin) Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa (Olsztyn) Zamiejscowy Wydział Leśny (Hajnówka) profil: ogólnoakademicki kier: Leśnictwo kier: Leśnictwo kier: Leśnictwo kier: Leśnictwo kier: Leśnictwo kier: Leśnictwo specjalności: Studia stacjonarne specjalności: Gospodarka leśna; specjalność: 10 specjalizacji + Gospodarka leśna, specjalności: Ochrona zasobów Gospodarowanie na specjalność w Gospodarka leśna z Gospodarka leśna, specjalność: leśnych i obszarach języku angielskim łowiectwem, Ochrona zasobów Gospodarka leśna środowiska; przyrodniczo (FIT) Gospodarka leśna z lesnych Gospodarka cennych rynkiem drzewnym łowiecka stopień studiów I II I II I II I II I II I II kierunkowe efekty kształcenia (sumarycznie) brak brak brak kierunkowe efekty ksztacenia studiów II studiów II studiów II (kompetencje społeczne) stopnia stopnia stopnia Udział % "efektów społecznych" 19% 29% 23% 16% 10% 11% 14% 27% 17% 5

6 Komunikacja społeczna a efekty kształcenia_tech. drewna Wydział Technologii Drewna (Warszawa) Wydział Technologii Drewna (Poznań) Studia stacjonarne kierunkowe efekty kształcenia (sumarycznie) profil: ogólnoakademicki kier: Technologia drewna stopień studiów I II I II kierunkowe efekty ksztacenia (kompetencje społeczne) Udział % "efektów społecznych" 24% 27% 23% 23% 6

7 Komunikacja społeczna a efekty kształcenia_wybrane Wydział Leśny SGGW_I (wybrane efekty kształcenia grupa kompetencje społeczne): Potrafi pracować samodzielnie i w zespole odgrywając w nim różne role i rozumiejąc różnorodność kulturową i ludzką. Ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić wpływ podejmowanych działań na ludzi, ich otoczenie i środowisko naturalne.... Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.... Wykazuje umiejętność adaptacji do nowych sytuacji, ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań określonych przez siebie i innych, posiada umiejętność krytycznego myślenia. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu, szczególnie w kontekście rozwiązywania konfliktów. 7

8 Komunikacja społeczna a efekty kształcenia_wybrane Wydział Leśny SGGW_II (wybrane efekty kształcenia grupa kompetencje społeczne): Kreuje potrzebę ustawicznego kształcenia w środowisku zawodowym i potrafi je organizować. Potrafi pracować w zespole, przyjmując w nim różne role. Organizując działania zespołowe, właściwie określa priorytety oraz przydziela zadania członkom zespołu.... Prawidłowo identyfikuje oraz rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu i efektywnym funkcjonowaniem organizacji. Ma świadomość roli zawodu leśnika w kształtowaniu i rozwoju społeczności lokalnych. Kreuje współpracę z różnymi grupami społecznymi w zakresie rozwiązań stosowanych w leśnictwie. Zna sposoby i podejmuje działania ograniczające ryzyko i niekorzystne skutki działalności człowieka i sytuacji klęskowych w obszarze środowiska przyrodniczego. Rozumie globalną różnorodność środowiskową, polityczną i kulturową w leśnictwie oraz konsekwencje zmian zachodzących w świecie w odniesieniu do funkcji pełnionych przez lasy. 8

9 Komunikacja społeczna a plany kształcenia_leśnictwo Studia stacjonarne_nazwa modułu kształcenia Komunkacja społeczna Edukacja przyrodniczo-leśna Zarządzanie gospodarstwem leśnym Zarządzanie w leśnictwie Zarządzanie zasobami ludzkimi Ocena kadry pracowniczej 15 Kształtowanie kompetencji kadry kier. 15 Negocjacje 15 Polityka leśna 15 Wiedza społeczna 40 Zarządzanie w leśnictwie stopień studiów I II I II I II I II I II I II W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw W Ćw Leśnictwo a ekorozwój Podstawy przedsiębiorczości 18 Edukacja przyrodniczo-leśna Zarządzanie gospodarstwem leśnym Polityka leśna 15 Marketing i zarządzanie w leśnictwie Etyka 30 Socjologia 30 Edukacja leśna 30 Etykieta 4 Zarządzanie gospodarstwem leśnym Edukacja leśna 15 Komunikacja społeczna 15 Zarządzanie publiczne Zarządzanie karierą 8 Organizacja i zarz. gosp. leśnym Edukacja przyrodniczo-leśna 8 Suma godzin modułów Suma godzin dla stopnia studiów Wydział Leśny (Warszawa) Wydział Leśny (Poznań) Wydział Leśny (Kraków) Wydział Agrobioinżynierii (Lublin) profil kształcenia: ogólnoakademicki; kierunek: Leśnictwo brak II stopnia studiów Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa (Olsztyn) brak II stopnia studiów brak 2818 brak 2400 Udział % modułu 2,8 1,6 8,2 2,0 1,9 0,6 1,0 1,6 1,8 1,2 3,6 1,7 3,8 0,0 0,7 2,1 1,9 1,9 Zamiejscowy Wydział Leśny (Hajnówka) brak II stopnia studiów brak

10 Komunikacja społeczna w oczach absolwentów poziom oceny Ranking (1265 resp.) Pracownicy LP_zakres wiedzy niezbędny do efektywnej pracy 1 (potrzebuję najmniej) (potrzebuje najbardziej) 1 Kierowanie zespołami ludzkimi 13,2 13,2 19,4 23,5 30,8 2 GIS 14,8 13,5 20,4 22,9 28,4 3 Organizacja pracy 10,6 12,5 22,8 26,5 27,6 4 Motywowanie pracowników 17,2 12,7 20,1 22,5 27,5 7 Kontrola pracy 16,4 14,3 24, ,1 8 Hodowla lasu 17,9 17,3 17,5 18,3 20,9 11 Delegowanie pracy 21,7 16,2 24,6 18,7 18,7 15 Łowiectwo 34,4 19, ,1 9,6 Projekt: Określenie wymagań programowych uniwersyteckich studiów leśnych uwzględniających potrzeby leśnictwa XXI wieku 10

11 Komunikacja społeczna w oczach absolwentów Ranking (929 resp.) Pracownicy LP_preferowane studia podyplomowe % 1 Zarządzanie 15,0 2 Hodowla lasu 10,1 3 Geomatyka 7,9 4 Ochrona przyrody 5,9 5 Prawo 5,5 6 Zarządzanie zasobami ludzkimi 5,1 7 SILP 5,0 8 Ekonomika leśnictwa 4, Pedagogika 2, Psychologia 1, Edukacja 1, Komunikacja społeczna, socjologia,... 0, MBA, certyfikacja,... 0, Public relations, nauki społeczne,... 0,1 Ranking (1477 resp.) Pracownicy LP_preferowane kursy i szkolenia % 1 SILP 16,2 2 Rożne zależne od stanowiska 10,7 3 Języki obce 8,3 8 Hodowla lasu 2,6 11 Zarządzanie 2,4 12 Kompetencje społeczne 2,4 14 Zarządzanie zasobami ludzkimi 1,8 15 Komunikacja społeczna 1,6 20 Public relations 1,2 21 Psychologia 1,2 0, Edukacja, Pedagogika, 0,7 0,7 40 Socjologia 0,3 0, Certyfikacja, Dane osobowe,... 0,1 Projekt: Określenie wymagań programowych uniwersyteckich studiów leśnych uwzględniających potrzeby leśnictwa XXI wieku 11

12 Komunikacja społeczna a doświadczenia innych Uczelnia / Kraj Uniwersytet Queensland, Australia Uniwersytet w Eberswalde, Niemcy Uniwersytet Vancouver, Kanada Uniwersytet w Helsinkach, Finlandia Politechnika Madrycka, Hiszpania Wybrane elementy profilu absolwenta Profil bierze pod uwagę konieczność zdobycia wiedzy i umiejętności w zarządzaniu ludźmi oraz korzyściach dostarczanych przez las. Uwaga skupiona na wiedzy dotyczącej funkcjonowania ekosystemów leśnych i prowadzenia gosp. leśnej, Nauka współpracy w interdyscyplinarnych grupach roboczych. Profil dotyczy profesjonalnego prowadzenia gosp. leśnej z ukierunkowaniem na efektywność ekonomiczną oraz komunikacją ze społeczeństwem. W profilu nacisk położono na wielodyscyplinarne myślenie i umiejętność rozwiazywania problemów. W profilu uwzględniono szczególnie elementy dotyczące brania odpowiedzialności za kreowanie działań z zakresu gospodarki leśnej w środowisku wiejskim. Projekt: Określenie wymagań programowych uniwersyteckich studiów leśnych uwzględniających potrzeby leśnictwa XXI wieku 12

13 Konkluzje_wybrane W sylwetce absolwenta zdecydowanie większą rolę odgrywać powinny elementy szeroko rozumianej komunikacji społecznej (kształcenie umysłów, umiejętności logicznego myślenia, pobudzania wyobraźni). Rozszerzenie zakresu nauczania modułów społecznych, przy zachowaniu przekazywanych dotychczas treści o charakterze technicznym. Inicjowanie części komunikacyjnych w technicznych modułach kształcenia. Ciągły proces udoskonalania treści kształcenia z wykorzystaniem nowych metod edukacyjnych i szczególnym uwzględnieniem oczekiwań pracodawców Wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli akademickich, w tym szczególnie z uwzględnieniem kontaktu z otoczeniem zewnętrznym. Wspieranie poza programowego rozwoju studentów z wykorzystanie środków UE (np. Power) i zaangażowaniem interesariuszy zewnętrznych. Duży ośrodek akademicki narzędziem kształtowania umiejętności społecznych. 13

14 Konkluzje_wybrane Kompetencje społeczne kształtowane, wśród studentów, przez ich aktywną działalność w agendach/organizacjach studenckich. 14

15 SGGW Dobry przykład_studenci WL SGGW 15

16 WL - SGGW Literatura_wybrane Gruchała A., Zasada M., Małek S., Skorupski M., [2014]: Ocena założeń sposobu wykorzystania wiedzy leśnej przez absolwentów uniwersyteckich studiów leśnych w Polsce w świetle wymagań pracodawcy. Wiedza i umiejętności zawodowe w prowadzeniu gospodarki leśnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Gruchała A., Zasada M., Małek S., Skorupski M., [2014]: Modelowy system kształcenia ustawicznego dla kadr Lasów Państwowych oraz innych instytucji zatrudniających lesników. Wiedza i umiejętności zawodowe w prowadzeniu gospodarki leśnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Grzywacz A.; [2014]: O potrzebie stałego modernizowania studiów leśnych. Wiedza i umiejętności zawodowe w prowadzeniu gospodarki leśnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Paschalis P., Bijak Sz., Stereńczak K.; [2014]: Określenie wymagań programowych uniwersyteckich studiów leśnych uwzględniających potrzeby prowadzenia leśnictwa w XXI wieku część II. Wiedza i umiejętności zawodowe w prowadzeniu gospodarki leśnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Paschalis P., Gil W.; [2014]: Analiza profilu absolwenta uniwersyteckich studiów leśnych na wybranych uniwersytetach Polski i świata. Wiedza i umiejętności zawodowe w prowadzeniu gospodarki leśnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Wieczorkowska G, Wierzbiński B, Michałowicz B.; [2013]: Odmitologizowanie przyjmowanych bezrefleksyjnie założeń edukacyjnych. Nauka nr 2. Warszawa. 16

17 WYDZIAŁ LEŚNY SGGW W WARSZAWIE Dziękujemy za uwagę 17