NOWE MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE ZAKAŻEŃ

Transkrypt

1 NOWE MOŻLIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE ZAKAŻEŃ UKŁADU ODDECHOWEGO Ewa Augustynowicz Kopeć Zakład Mikrobiologii IGiChP Warszawa

2 PROBLEM rozpoznanie ostrego zakażenia układu oddechowego oparte na stwierdzeniu zespołu objawów który jednak nie jest charakterystyczny dla drobnoustroju wywołującego zakażenie nie pozwala nawet na odróżnienie etiologii wirusowej od bakteryjnej leczenie zakażeń w większości przypadków ma charakter empiryczny, wybór leku oparty na znajomości podstawowych danych mikrobiologicznych,epidemiologicznych i farmakologicznych

3 CELEM MIKROBIOLOGII KLINICZNEJ określić przyczynę infekcji, zakażeń układu oddechowego szybkiego rozpoczęcia celowanego lub empirycznego leczenia identyfikacji drobnoustrojów z niebezpiecznym mechanizmem oporności np. drobnoustroje wielolekooporne w zakażeniach szpitalnych szybkim rozpoznaniu czynnika etiologicznego rokującego ciężki przebieg kliniczny (Legionella sp,s.aureus, pał. G (-) Automatyzacja i techniki molekularne laboratorium klinicznym, zapewniają coraz szybsze i dokładniejsze rozpoznanie koszty adaptacji nowoczesnych, bardziej czułych i swoistych, a przede wszystkim szybkich, testów nie jest obecnie możliwy w ramach aktualnego poziomu finasowania służby zdrowia

4 DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA ZAKAŻEŃ DRÓG ODDECHOWYCH OBEJMUJE: klasyczną diagnostykę mikrobiologiczną metody serologiczne (wykrywanie przeciwciał przeciwko antygenom drobnoustrojów lub samych antygenów w płynach ustrojowych) metody biologii molekularnej (wykrywanie kwasów nukleinowych drobnoustrojów) Metoda spektrometrii masowej metodą badania substancji przy pomocy widma mas atomów i cząsteczek Z otrzymanego widma mas wyznacza się wartości mas oraz względną zawartość składników badanej substancji.

5 WIRUSY odpowiedzialne za większość ostrych zakażeń układu oddechowego stanowią one około 70-85% przyczyn ostrego zapalenia gardła i migdałków dzieci >3. roku życia i 90-95% dorosłych Niektóre wywołują schorzenia o charakterystycznej lokalizacji rinowirusy nieżyt nosa, zatok i gardła, paragrypy zapalenie krtani i tchawicy, adenowirusy zapalenie gardła Wirusy grypy, paragrypy,wirus RS charakteryzują się tropizmem do komórek nabłonka oddechowego, powodują zaburzenia ich funkcji, a następnie zmiany martwicze

6 TESTY IMMUNOCHROMATOGRAFICZNE, IMMUNOENZYMATYCZNE PRZYŁÓZKOWE Wykrywanie antygenów wirusowych Wirusy grypy A i B RSV respiratory syncytial virus Adenowirusy przeznaczone do stosowania w ostrej fazie infekcji, liczba cząstek wirusowych niż aspiraty z nosa, popłuczyny nosowe oraz wymazy z nosa. Czas wykonania 15 min Swoistość % Czułość %

7 TESTY IMMUNOFLUORESCENCYJNE Antygenów wirusowych w laboratoriach diagnostycznych Wykrywające tak zwany zespół 7 wirusów oddechowych : wirusa grypy typu A i B, paragrypy typu 1 3, adenowirusy i wirusa RSV wynik w ciągu minut czułość specyficzność >80%

8 METODY MOLEKULARNE Wirus grypy i paragrypy RSV Adenowirus Metapneumowirus SARS coronavirus jednoczesne wykrywanie wczesne wykrycie materiału genetycznego wirusa w dniu wystąpienia objawów zanim liczba antygenów osiągnie wykrywany poziom wymagany przez inne metody real-time PCR umożliwia określenie wyjściowego poziomu wiremii, może służyć do monitorowania postępów leczenia Czas 1,5 h

9 CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ UKŁADU ODDECHOWEGO TLENOWE ziarenkowce - Streptococcus pneumoniae - Staphylococcus aureus - Moraxella catarrhalis pałeczki -Haemophilus influenzae - rodz. Enterobacteriaceae - Escherichia coli - Klebsiella spp. - Serratia marcescens - Enterobacter spp. - Proteus spp. - niefermentujące - Pseudomonas aeruginosa - Acinetobacter baumannii - Burholderia cepacia - Stenotrophomonas maltophilia BAKTERIE TYPOWE BEZTLENOWE Fusobacterium nucleatum Prevotella spp, Peptostreptococcus Bacteroides ATYPOWE Mycoplasma pneumoniae Chlamyophila pneumoniae Legionella pneumophila Coxiella burnetii Chlamydophila trachomatis Chlamydophila psittaci Mycobacterium tuberculosis complex Mycobacterium MOTT

10 ETIOLOGIA BAKTERYJNA OZGM najczęściej to właśnie wirusy są przyczyną bólów gardła, wskazane jest zachowanie czujności, aby nie przeoczyć etiologii bakteryjnej bakteryjną etiologią zapalenia gardła przemawiają: gorączka powyżej 38 C, brak kaszlu, powiększenie węzłów chłonnych szyi, obrzęk migdałków i wysięk 15-30% zakażeń u dzieci i 5-10% u dorosłych większości przypadków Streptococcus pyogenes (paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, paciorkowce grupy C i G rzadziej rzadko Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum i Mycoplasma pneumoniae kretki Fusobacterium (angina Plaut-Vincenta)

11 BADANIEM POMOCNYM W POTWIERDZENIU ETIOLOGII PACIORKOWCOWEJ szybki test, wykrywający obecność antygenu polisacharydowego Streptococcus pyogenes (RADT rapid antigen detection test łatwy do wykonania swoistość >95%,czułość 70-90% możliwy do przeprowadzenia w gabinecie lekarza bezpośrednio po pobraniu materiału z migdałków (czas wykonania 5-10 min). Umożliwia on szybkie rozpoznanie czynnika etiologicznego i właściwe leczenie nie wykrycie antygenu S. pyogenes u dorosłych nie musi być potwierdzane wynikiem posiewu wymazu z gardła Nie wykrycie antygenu S. pyogenes u dzieci powinno być potwierdzone posiewem wymazu z gardła, zaznaczeniem, że ma być wykonane w kierunku S. pyogenes, co spowoduje obniżenie kosztów i zdecydowanie szybsze wydanie wyniku (już następnego dnia)

12 METODY MOLEKULARNE W SZYBKIEJ DIAGNOSTYCE STREPTOCOCCUS PYOGENES Test NAAT w kierunku jest bardziej czuły niż szybki test diagnostyczny wykrywający antygen S. pyogenes Wynik ujemny testu NAAT nie wymaga potwierdzenia drugim testem Wymaga stosowania podłoży transportowych odpowiednich dla NAAT! Sondy genetyczne wykonywane są z hodowli na bulionie wzbogaconym, co wydłuża czas oczekiwania na wynik 13

13 STREPTOCOCCUS PYOGENES penicylina pozostaje nadal antybiotykiem z wyboru w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła, zarówno w WHO i Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych Stosowanie amoksycyliny w małych dawkach stanowi czynnik ryzyka selekcji szczepów pneumokoków o zmniejszonej wrażliwości na penicyliny cefalosporyny II i III generacji mają bardzo szeroki zakres działania przeciwbakteryjnego,który w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła nie jest potrzebny i zasadny modyfikacja w białku wiążącym penicylinę prowadzi do znacznego wzrostu minimalnych stężeń hamujących dla tej grupy antybiotyków u chorych z nadwrażliwością na penicyliny, nosicieli można zastosować cefadroksyl

14 STREPTOCOCCUS PYOGENES MAKROLIDY W paciorkowcowym zapaleniu gardła lub migdałków makrolidy należy rezerwować jedynie dla pacjentów z nadwrażliwością na beta-laktamy W Polsce, wg KORLD,15% szczepów S. pyogenes od chorych na zapalenie gardła lub migdałków podniebiennych,opornych na makrolidy Około 90% tych szczepów oporność typu MLSB, tzn. jednoczesną oporność na wszystkie grupy makrolidów i azalidy, a także linkozamidy i streptograminy Ze względu na nieprzewidywalną wrażliwość S. pyogenes na makrolidy, ich skuteczność w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła powinna być określana na podstawie antybiogramu.

15 ETIOLOGIA ZAKAŻEŃ BAKTERYJNYCH UKŁADU ODDECHOWEGO zróżnicowana i zależy od wieku, czynników ryzyka oraz miejsca nabycia zakażenia Pozaszpitalne najczęściej wywoływane są przez drobnoustroje zaliczane do grupy typowych Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Streptococccus pyogenes rzadziej pałeczki Gram-ujemne Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Enterobacter sp., Pseudomonas aeruginosa oraz Staphyloccocus aureus i bakterie beztlenowe najczęściej stwierdzane są u osób przebywających w domach opieki, u pacjentów wielokrotnie hospitalizowanych oraz u chorych w podeszłym wieku zakażeniach szpitalnych dominują pałeczki Gram-ujemne Klebsiella sp.,e. coli, Enterobacter sp., Pseudomonas sp., Acinetobacter sp. S. aureus

16 ATYPOWE ZAPALENIE PŁUC zapalenia płuc, wywoływane przez grupę specyficznych, atypowych patogenów 1. Mycoplasma pneumoniae 2. Chlamydia (Chlamydophila) pneumoniae 3. Legionella pneumophila 4. Chlamydia psittaci 5. Coxiella burnetii 6. Francisella tularensis zawsze mają związek z kontaktem ze zwierzętami nie posiadają rezerwuarów zwierzęcych

17 DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA Mała aktywność metaboliczna utrudnia identyfikację i różnicowanie na bazie cech biochemicznych Podstawą diagnostyki badania serologiczne immunofluorescencji wykrywania antygenów w plwocinie, bronchoaspiratach, płynie opłucnowym, ujemny niemalże natychmiast po wprowadzeniu terapii antybiotykowe swoiste przeciwciała w surowicy test immunofluorescencji lub ELISA (poziom przeciwciał narasta powoli, dlatego test ten stosowany jest najczęściej do celów epidemiologicznych) antygeny Legionella pneumophila serotypu 1 w moczu, brak ich wykrycia przy obecności objawów nie wyklucza choroby (może być ona spowodowana innymi serotypami L.pneumophila, lub innymi gatunkami Legionella); antygeny pojawiają się w moczu w ciągu 3 dni po wystąpieniu objawów choroby

18 ATYPOWE ZAPALENIE PŁUC przewaga badań molekularnych nad serologicznymi w diagnostyce zakażeń atypowych wyższą czułością i swoistością w porównaniu z tradycyjnymi metodami serologicznymi W Polsce z powodów finansowych nie są one jeszcze dość rozpowszechnione

19 SZPITALNE ZAPALENIA PŁUC -CEL BADAŃ BAKTERIOLOGICZNYCH możliwie szybka identyfikacja drobnoustroju wielolekoopornego pneumokoki o zmniejszonej wrażliwości na penicylinę,pałeczki Gram-ujemne szybka identyfikacja drobnoustroju, który wymaga odmiennej terapii przy zastosowaniu makrolidu lub fluorochinolonu(l. pneumophila) modyfikacja antybiotykoterapii z zastosowaniem terapii celowanej

20 SZPITALNE ZAPALENIA PŁUC dominują pałeczki Gram-ujemne Klebsiella sp.,e. coli, Enterobacter sp., Pseudomonas sp., Acinetobacter sp. S. aureus martwicze zapalenie płuc związane z wytwarzaniem toksyny - leukocydyny Panton-Valentine gen meca Szczepy KPC + β-laktamazy hydrolizujące wszystkie karbapenemy(imipenem,meropenem,ertapenem,doripenem),a więc antybiotyki uważane do niedawna za lek ostatniej szansy w leczeniu zakażeń wywoływanych przez pałeczki Gram-ujemne, a także wszystkie pozostałe antybiotyki βlaktamowe(penicyliny,cefalosporyny i aztreonam) Wrażliwe czasami jedynie na kolistynę, tygecyklinę, gentamicynę i niekiedy amikacynę.

21 DLACZEGO.. brak antybiotyków o udowodnionej skuteczności w leczeniu zakażeń wywołanych przez szczepy wytwarzające KPC brak antybiotyków w II i III fazie badań klinicznych, nie należy się spodziewać nowego leku w ciągu najbliższych 10 lat oprócz KPC często wytwarzają inne β-laktamazy,np. ESBL, podnosi ich poziom oporności na β-laktamy i towarzyszy oporności na większość aminoglikozydów, fluorochinolony, kotrimoksazol, tetracykliny

22 DLACZEGO.. K.pneumonia KPC+ mogą posiadać podwyższony potencjał epidemiczny szczep. Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy typu NDM (KP New Delhi) szczep hiperepidemiczny zidentyfikowany również Polsce geny kodujące karbapenemazy zlokalizowane na plazmidach, co ułatwia przekazywanie od szczepu do szczepu bakteryjnego trudne do eradykacji nosicielstwo w układzie pokarmowym przez długi czas szczególnie niebezpieczne dla niemowląt i osób w podeszłym wieku

23 Większość zgłaszanych dotychczas przypadków KP NDM (60-70 %) to kolonizacje nie wywołujące objawów zakażenia nie wszyscy pacjenci z NDM są prawidłowo izolowani, tylko w ok. 40% izolatki spełnione są wymagania dane za 2017 r. na terenie Mazowsza świadczą o nadal utrzymującej się niepokojącej sytuacji epidemiologicznej w zakresie Klebsiella pneumoniae, na Mazowszu wykryto ponad 1700 przypadków Klebsiella pneumoniae NDM 2016 r przypadków,

24 ELITE INGENIUS PCR Real-Time umożliwia tworzenie niestandardowych paneli o mieszanych parametrach zgodnie z wymaganiami laboratorium i podejrzeniem kl. Szybka diagnostyka chorych z zakażeniem układu oddechowego wirusy bakterie atypowe Monitorowanie u chory po przeszczepieniu CMV, EBV

25 NIE ZAPOMINAĆ O PREPRACIE BEZPOŚREDNIM badanie plwociny metodą Grama: w przypadku pneumokokowego zapalenia płuc, charakteryzuje czułość ok % i swoistość przekraczającą 80% Czułość izolacji S. pneumoniae w posiewie plwociny nie przekracza 50% na skuteczność badania bakteriologicznego plwociny wpływa jakość pobranego materiału oraz czas, od pobrania materiału do dotarcia do laboratorium Tylko 15% chorych odkrztusza plwocinę z dolnych dróg oddechowych spełniającą wymogi diagnostyczne, tzn. zawierającą więcej niż 25 leukocytów w polu widzenia Pobranie plwociny u chorego leczonego antybiotykiem znacząco zmniejsza wartość diagnostyczną preparatu bezpośredniego i posiewu materiału Pneumocystis jirovecii

26 SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA WYBRANYCH CHORÓB ZAKAŹNYCH zaburzenia w realizacji programu szczepień na terenie byłego Związku Radzieckiego spowodowały nawrót wielu chorób nie tylko w krajach byłego Związku Radzieckiego, ale także wiele innych krajów Europy Rozwój turystyki i szybkie przemieszczanie się ludzi pomiędzy krajami i kontynentami pociąga za sobą ryzyko zawleczenia wielu chorób występujących w innych rejonach świata,

27 Błonica- maczugowiec Corynebacterium diphtheriae Błonica gardła W ciężkiej postaci błonicy naloty są rozległe, koloru krwistobrunatnego. Towarzyszą im znaczne zwiększenia węzłów chłonnych, powstaje szczególny wygląd szyi, tak zwana szyja prokonsula, szyja Nerona lub szyja cesarza Błonica krtani (inaczej dławiec, krup, fałszywy krup) zwężenie się szpary głośni (obrzęk i nalot na strunach głosowych), braku odpowiedniej pomocy prowadzi do uduszenia się

28 Błonnica Z danych WHO wynika, że w 2010 roku zarejestrowano na świecie zgonów. Z upływem czasu odporność przeciw błonicy maleje, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające co 10 lat, w szczególności osobom podróżującym oraz tym, które mają kontakt z osobami przybywającymi z krajów endemicznego występowania błonicy Wenezuela w Polsce szczepienia masowe 1954 rok W Europie z roku na rok odnotowywanych jest coraz więcej przypadków tej choroby. W 2010 r. było 14 zachorowań, w 2014 r. 38 zachorowań, a w 2015 r. 65 zachorowań

29 Leczenie błonicy podaje się (penicylinę, erytromycynę), aby złagodzić nieco przebieg oraz zapobiegać wtórnym zakażeniom, jednak nie antybiotyk w przypadku tej choroby jest najważniejszym lekiem, bowiem nie neutralizuje on trucizny wytwarzanej przez bakterie maczugowca. Podstawowym środkiem ratującym życie jest surowica przeciwbłonicza, którą podaje się przy samym podejrzeniu choroby, nie czekając nawet na wyniki badań bakteriologicznych. W błonicy krtani konieczna jest, oprócz surowicy, intubacja lub tracheotomia (ratują one życie choremu, udrażniając drogi oddechowe O powadze i aktualności błonicy dowodzą przypadki zachorowań u dwójki nieszczepionych dzieci

30 ECDC internal decision, 2 June W Hiszpanii doszło do pierwszego od 30 lat przypadku zachorowania na błonicę 6-latek nie był szczepiony przeciwko dyfterytowi. Jego rodzina należy do tzw. ruchu antyszczepionkowego Lekarze ze szpitala Vall d'hebrón w Barcelonie, w którym przebywało chore dziecko, mieli problemy z wdrożeniem odpowiedniego leczenia antytoksynę błoniczą, którą stosuje się wraz z antybiotykoterapią, trzeba było sprowadzić aż z Rosji przyleciała transportem dyplomatycznym w walizce ambasadora Dziecko zmarło

31 3 letnia dziewczynka pochodzenia czeczeńskiego urodzona w Belgii 6 marca przyjęta do szpitala 10 przeniesiona do szpitala w Antwerpii OITM z z ciężkim zapaleniem migdałków podejrzenie błonicy poszukiwania antytoksyny 11 marzec zapalenie mięśnia sercowego ECDC włączone do poszukiwań antytoksyny 16 marzec 2016 Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego i Środowiska (RIVM) z Holandii dostarcza antytoksyny 17 marzec dziecko umiera

32 Krztusiec (potoczna nazwa koklusz) wywoływana przez pałeczkę krztuśca Bordetella pertussis przenosi się drogą oddechową i jest bardzo zaraźliwa w wyniku kontaktu z chorą osobą zakażeniu ulega do 90% nieuodpornionych osób czynnikiem sprzyjającym szerzeniu się krztuśca w populacji jest występowanie zjawiska naturalnego (fizjologicznego) zanikania odporności zarówno osób, szczepionych, jak również w wyniku przechorowania spadek odporności nabytej w wyniku przechorowania krztuśca jest wolniejszy niż po podaniu szczepionki odporność naturalna po przechorowaniu krztuśca utrzymuje się przez ok lat Odporność po podaniu szczepionek komórkowych (celularnych) utrzymuje się ok lat (najczęściej 5 7 lat)

33 epidemilogia W roku 2017 nastąpił dalszy wzrost liczby przypadków zachorowań na krztusiec przypadków, w porównaniu do 2016 r. roku w którym odnotowano przypadków krztuśca. dane mogą wskazywać na dalsze trwanie szczytu epidemii wyrównawczej gdy większa część populacji na danym terenie jest nieodporna zakażenie

34 obowiązkowe szczepień przeciw krztuścowi rozpoczyna się w 2 miesiącu życia dziecka szczepienia kokonowe ochrona nieuodpornionych noworodków i niemowląt przed chorobami zakaźnymi poprzez zaszczepienie osób z ich najbliższego otoczenia matek, ojców, pozostałych bliskich krewnych oraz innych osób z domowego kontaktu. U niemowląt <6 m. ż. zachorowania mają wyjątkowo ciężki przebieg i mogą kończyć się zgonem 3-4, 5-6 i m. ż całokomórkową szczepionką przeciw krztuścowi oraz dawką przypominającą w 6 roku życia bezkomórkową szczepionką DTaP

35 Podejrzenie krztuśca kaszel > 3 tygodni występujący zwłaszcza w nocy w badaniu morfologicznym krwi wysoka leukocytoza rzędu /µl z obecną przewagą limfocytów w badaniu serologicznym obecnością przeciwciał przeciwkrzuścowych IgA świadczacych o świeżym zakażeniu obecność przeciwciał przeciwkrztuścowych w klasie IgG oznacza dawno przebyte zakażenie lub wcześniejsze szczepienie przeciw krztuścowi

36 Diagnostyka Bordatella pertussis badanie mikrobiologiczne badanie plwociny, aspiratu lub wymazu z nosogardła w kierunku pałeczek Bordetella metoda zalecana przez WHO jako złoty standard w laboratoryjnym potwierdzeniu krztuśca wykrywanie DNA Bordetella w próbkach materiału regionu promotora genu toksyny krztuścowej.

37 ODRA 16 stycznia 2018

38 Odra (łac. morbilli) jedna z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych wieku dziecięcego wywoływana przez należący do rodziny paramyksowirusów wirus odry Do szerzenia się zakażenia dochodzi drogą kropelkową Zakaźność chorego pojawia się około 2 dni przed wystąpieniem objawów i utrzymuje się do 4 dni po wystąpieniu wysypki. Wirus jest obecny w wydzielinie z jamy nosowo-gardłowej, we łzach, moczu i krwi chorego. Przebycie zakażenia wirusem odry daje odporność na tę chorobę na całe życie

39 Zakaźność odry bardzo wysoka > 95% corocznie > 40 milionów zakażeń i milion zgonów na całym świecie (400 dziennie) na zakażenie jest każdy, kto nie chorował na odrę lub nie był szczepiony szczepienia obowiązkowe w Polsce od 1975 r W Polsce każdego roku występuje od 60 do 130 zachorowań. Plamki Koplika na błonie śluzowej policzka

40 Powikłania zapalenie płuc (1 6% zachorowań, wysoce śmiertelne) zapalenie mięśnia sercowego zapalenie mózgu (około 1 na 1000 zachorowań, śmiertelne w 15%, u 25% pacjentów pozostają ubytki neurologiczne poronienie płodu zapalenie rogówki i pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, a w konsekwencji ślepotę Śmiertelność odry sięga od mniej niż 0,01% (w krajach rozwiniętych) do ponad 5% (w krajach rozwijających się, nawet 20 30% u niemowląt

41 Fizjologiczne i mikrobiologiczne gradienty w drogach oddechowych Jałowe Man WH, de Steenhuijsen Piters WA, Bogaert D. The microbiota of the respiratory tract: gatekeeper to respiratory health. Nat Rev Microbiol May;15(5):

42 Czynniki osobnicze i środowiskowe wpływające na mikrobiom dróg oddechowych Rodzaj porodu (naturalny, cięcie cesarskie) Rodzaj karmienia (naturalne, sztuczne) Rodzeństwo Rodzaj opieki dziennej Pora roku Równowaga, stabilność, niższe ryzyko infekcji Genetyka Szczepienia Infekcje Antybiotyki Palenie Brak równowagi, mniejsza stabilność, wyższe ryzyko infekcji i stanów zapalnych Man WH, de Steenhuijsen Piters WA, Bogaert D. The microbiota of the respiratory tract: gatekeeper to respiratory health. Nat Rev Microbiol May;15(5):

43 Zróżnicowanie mikrobiomu dróg oddechowych Grupa Actinobacteria Bacteroidetes Firmicutes Proteobacteria Rodzaj Corynebacteria Bifidobacteria Prevotella Bacteroides Porphyromonas Staphylococci Streptococci Veillonella Dolosigranulum Lactobacilli Enterococcus Acinetobacter Haemophilus Neisseria Pseudomonas Moraxella Huffnagle GB, Dickson RP, Lukacs NW. The respiratory tract microbiome and lung inflammation: a two-way street. Mucosal Immunol Mar;10(2):

44 Czynniki warunkujące i wpływające na skład mikrobiomu dróg oddechowych MIGRACJA DROBNOUSTROJÓW Mikroaspiracje, inhalacje drobnoustrojów, zawiesiny występujące w ukł. oddechowym REGIONALNE WARUNKI WZROSTU DROBNOUSTROJÓW Warunki odżywcze, ciśnienie parcjalne tlenu, temperatura, ph, liczba komórek odpornościowych gospodarza, stan komórek odpornościowych gospodarza, konkurencyjne oddziaływanie mikroorganizmów, oddziaływanie komórek nabłonka gospodarza ELIMINACJA DROBNOUSTROJÓW Kaszel, oczyszczanie śluzówkoworzęskowe, odporność wrodzona i nabyta Migracja i eliminacja Regionalne czynniki wzrostu ZDROWIE CIĘŻKIE CHOROBY PŁUC Dickson RP, Martinez FJ, Huffnagle GB. The role of the microbiome in exacerbations of chronic lung diseases. Lancet ,

45 Benjamin J, Yadava K, Nicod LP. The airway microbiome and disease. Chest Aug;144(2): Zmienność mikrobiomu w chorobach dróg oddechowych Proteobacteria: Haemophilus spp. Neisseria spp, Moraxella spp. Bacteroidetes Proteobacteria: H. influenzae, P. aeruginosa, zaostrzenie POChP związane jest ze zmianami w mikroflorze dróg oddechowych Proteobacteria: H.influenzae, P. aeruginosa, Burkholderia spp. różnorodności mikrobiomu z wiekiem i stopniem nasilenia choroby

46 Marsland BJ, Yadava K, Nicol LP. The airway microbiome and disease. Chest 2013 Aug;144(2):

47 Mikrobiom dróg oddechowych - podsumowanie Rozwój anatomiczny i dojrzewanie dróg oddechowych człowieka to skomplikowany, wieloetapowy proces, który występuje nie tylko w życiu prenatalnym, ale także w późniejszych okresach życia. Mikrobiom dróg oddechowych we wczesnym okresie życia rozwija się dynamicznie, a na jego rozwój wpływa niezliczona ilość czynników osobniczych i środowiskowych, w tym sposób porodu, rodzaj karmienia, antybiotykoterapia i przebywanie w skupiskach ludzi (rodzeństwo, żłobek, przedszkole). Górne drogi oddechowe są zasiedlane przez wyspecjalizowane zespoły bakterii, wirusów i grzybów, które prawdopodobnie zapobiegają rozprzestrzenianiu się potencjalnych patogenów w kierunku płuc, tym samym działają jak strażnik zdrowia układu oddechowego. Mikrobiom płuc tworzony jest przez bakterie jamy ustnej oraz wdychane powietrze, jego skład jest wynikiem równowagi między migracją a eliminacją drobnoustrojów. Badania dotyczące mikrobiomu układu oddechowego mogą umożliwić wskazanie interakcji pomiędzy drobnoustrojami, ich metabolitami a komórkami układu odpornościowego gospodarza. Działanie w zakresie poznania mikrobiomu może stanowić podstawę dla nowych, innowacyjnych terapii w leczeniu astmy, mukowiscydozy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.