GABINET CIENI RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ

Transkrypt

1 GABINET CIENI RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ Warszawa, 25 stycznia 2008 r. Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni Rady Polityki Pieniężnej dnia 25 stycznia 2008 roku Gabinet Cieni Rady Polityki Pieniężnej postanowił podnieść stopy procentowe NBP o 25 punktów bazowych: stopę referencyjną do poziomu 5,25% w skali rocznej, stopę lombardową do poziomu 6,75% w skali rocznej, stopę depozytową do poziomu 3,75% w skali rocznej, stopę redyskonta weksli do poziomu 5,50% w skali rocznej. Wskaźnik inflacji CPI po raz kolejny wzrósł, osiągając w grudniu wartość 4%, co oznacza przekroczenie górnej granicy dopuszczalnego odchylenia od celu inflacyjnego. Także wskaźnik inflacji bazowej wykazuje utrzymujący się trend wzrostowy inflacja netto w grudniu wyniosła 1,7%. O tak wysokich odczytach inflacji zdecydowały w głównej mierze rosnące ceny żywności oraz energii. W opinii Gabinetu Cieni, szoki podażowe współodpowiedzialne za owe wzrosty nie mają charakteru wyłącznie przejściowego i należy oczekiwać ich dalszego oddziaływania w najbliższym czasie. Popyt na artykuły żywnościowe uległ jednak w grudniu wyraźnemu osłabieniu w ujęciu rocznym, co w obliczu silnego wzrostu ich cen należy uznać za zjawisko pozytywne, świadczące bowiem o rosnącej elastyczności cenowej w odniesieniu do tej grupy dóbr. Rosnące ceny żywności znajdują swe odzwierciedlenie we wzrostach cen usług z kategorii restauracje i hotele. Niektóre inne grupy usług świadczą o niewielkim osłabieniu presji inflacyjnej w tym sektorze. W opinii Rady, premia globalizacyjna związana z możliwościami importu relatywnie tańszych dóbr ulega stopniowemu wyczerpaniu, co powoduje zwiększone zagrożenie dla stabilności cen w średnim okresie. Pogorszeniu uległy oczekiwania inflacyjne w reakcji na wysokie odczyty inflacji. Adaptacyjny charakter oczekiwań konsumentów stanowi czynnik niekorzystnie wpływający na stabilność cen w obliczu bieżącej sytuacji makroekonomicznej. Utrzymuje się wysokie tempo wzrostu podaży pieniądza, przewyższające dynamikę produkcji dóbr i usług, co może przy niezmienionej skłonności do konsumpcji prowadzić do narastania presji

2 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP styczeń inflacyjnej. Saldo obrotów bieżących uległo nieznacznemu pogorszeniu dynamika eksportu nieco osłabła, podczas gdy import pozostaje zasilany rosnącymi dochodami ludności oraz aprecjacją złotego. W opinii Rady, stan ten może ulec pogorszeniu w ciągu najbliższych miesięcy. Prognozy tempa wzrostu PKB na bieżący kwartał oscylują wokół poziomu 5,5-6%, jednak dynamika produktu wykazuje słabnącą tendencję. W opinii Gabinetu Cieni, tempo wzrostu PKB wciąż przekracza tempo potencjalne, co stanowi zagrożenie dla stabilności cen. Mimo iż gospodarka wchodzi w fazę spowolnienia, dynamika produkcji pozostaje na wysokim poziomie. Szacunki dotyczące wykorzystania mocy produkcyjnych wskazują na nieznaczny spadek wskaźnika, jednak jego utrzymujące się wysokie wartości sugerują trudności z poszerzaniem potencjału produkcyjnego przedsiębiorstw. Dynamika wynagrodzeń nieznacznie spada, jednak wciąż przewyższa dynamikę wydajności pracy, która także słabnie. Tę niekorzystną z punktu widzenia popytowej presji inflacyjnej sytuację na rynku pracy potwierdza wzrost jednostkowych kosztów pracy. Choć w opinii Rady zagrożenie ze strony silnego wzrostu wynagrodzeń w najbliższym czasie nieco zmaleje, wysokie odczyty wskaźnika cen, wpływające silnie na oczekiwania, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia efektów drugiej rundy. Odnotowano nieznaczny wzrost stopy bezrobocia, spowodowany głównie czynnikami o charakterze sezonowym. Jednocześnie zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło. W ubiegłym roku dochody budżetu państwa przekroczyły planowane wielkości, co przy niższych od planowanych wydatkach spowodowało, że deficyt budżetowy za rok ubiegły wyniósł ok. 17 mld złotych. Wykonanie budżetu w styczniu wskazuje na możliwość wygenerowania znacznej nadwyżki, jednak w perspektywie całego roku należy oczekiwać wyników znacznie słabszych niż zeszłoroczne. Dochody budżetu państwa ulegną uszczupleniu, m.in. na skutek spadku składki rentowej, wprowadzenia ulgi na dzieci oraz niższego oczekiwanego tempa wzrostu PKB. Jednocześnie wydatki, przede wszystkim o charakterze konsumpcyjnym, a także zasilające wzrost wynagrodzeń dla pracowników sektora publicznego 1, będą negatywnie wpływać na wysokość deficytu budżetowego, stanowiąc przy tym zwiększone zagrożenie dla stabilności cen w najbliższym okresie poprzez nasilenie popytowej presji inflacyjnej. Dobre wykonanie zeszłorocznego budżetu pociągnęło za sobą żądania płacowe w opinii Rady nie można wykluczyć podobnego zjawiska również w bieżącym roku. Gabinet Cieni pozytywnie ocenia plan obniżenia udziału wydatków sztywnych w wydatkach ogółem projekty reform zmierzające do redukcji wydatków pozainwestycyjnych mogą w długim okresie przełożyć się na wzmocnioną stabilność cen 2. Rośnie zadłużenie państwa, szczególnie zadłużenie krajowe; jednocześnie spada obciążenie długiem zagranicznym, m.in. na skutek aprecjacji złotego. Istotnym zagrożeniem dla finansów publicznych jest sprawa prywatyzacji PZU, ze względu na bardzo wysoką wartość oczekiwanego przez Eureko odszkodowania od Skarbu Państwa. Na chwilę obecną trudno jednak oszacować wpływ postępowania ugodowego i jego możliwego zakończenia na stabilność cen. W ciągu najbliższych trzech miesięcy rynek oczekuje jednej podwyżki stóp procentowych. Niezrealizowane oczekiwania zacieśnienia polityki pieniężnej z grudnia uległy przesunięciu na styczeń i zarazem osłabieniu na przyszłość. Warszawska GPW odnotowała bardzo poważne załamanie główne indeksy w krótkim czasie spadły do poziomów z 2006 roku, co spowodowane było w głównej mierze paniką powstałą w reakcji na wycofywanie się inwestorów zagranicznych z rynku po spadkach na prawie wszystkich giełdach światowych 3. Pomimo że przeważają optymistyczne nastroje 1 Planowane jest także podniesienie wysokości rent i emerytur. 2 Warunkiem obniżki wydatków jest jednak utrzymanie się wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, co może okazać się trudne do spełnienia. Założenia Ministerstwa Finansów obejmują średnioroczne tempo wzrostu cen na poziomie 2,3% oraz tempo wzrostu gospodarczego na poziomie 5,5%. 3 Spadki te wywołane były niekorzystnymi danymi makroekonomicznymi gospodarki amerykańskiej, która wkracza w fazę recesji. Ponadto, kolejne spółki w szczególności duże banki ogłaszały wielkości strat spowodowanych zeszłorocznym kryzysem na rynku kredytów subprime. Reakcje banku centralnego Stanów Zjednoczonych obniżające stopy procentowe zostały chłodno przyjęte przez uczestników rynku.

3 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP styczeń profesjonalnych uczestników rynku 4, to nie można wykluczyć pogłębienia kryzysu giełdowego na świecie i dalszych zniżek w Polsce. Spadki notowań pociągnęły za sobą deprecjację złotego, jak również skłoniły do relokacji oszczędności w stronę bezpieczniejszych aktywów, wywołując silny efekt psychologiczny. W ślad za notowaniami akcji, spadła wartość aktywów funduszy inwestycyjnych pociągnęło to za sobą umorzenie znacznej części jednostek uczestnictwa 5, co jednak nie powinno w opinii Rady wpłynąć na stabilność cen. Obserwowany jest dalszy wzrost akcji kredytowej, jednak jej tempo jest nieco niższe niż w ostatnich miesiącach. Spadła wartość kredytów udzielonych przedsiębiorstwom, jednak silny popyt na kredyt ze strony gospodarstw domowych szczególnie na kredyty konsumpcyjne (wydatki związane z okresem świątecznym) oraz mieszkaniowe przyczynił się do wzrostu podaży pieniądza 6. W najbliższym okresie Rada oczekuje stabilnego, choć mniej dynamicznego niż w ubiegłym roku, wzrostu popytu na kredyt, co jednak nie zagraża w opinii Rady stabilności sektora bankowego 7. Na nadzwyczajnym posiedzeniu bank centralny Stanów Zjednoczonych podjął decyzję o obniżeniu głównej stopy procentowej o 75 pb. Była to reakcja na pogłębiające się załamanie na rynku kapitałowym, jak również próba ratowania gospodarki przed recesją. Osłabienie gospodarki amerykańskiej przekłada się na spadek dynamiki produkcji w Europie oraz słabszą koniunkturę w Polsce. Z punktu widzenia stabilności cen jest to zjawisko korzystne, może bowiem przyczynić się do zmniejszenia dodatniej luki popytowej. Jednocześnie mniejszy popyt na ropę naftową, zgłaszany przez gospodarkę amerykańską, przyczynia się do obserwowanego spadku jej cen a więc działa korzystnie na tempo wzrostu cen w Polsce. Inflacja w Europie stabilizuje się na stosunkowo wysokim poziomie. Większość państw wskazuje na wciąż silną presję ze strony cen żywności, jednak brak reakcji banków centralnych sugeruje, że sytuacja jest pod kontrolą. W przypadku niektórych państw regionu, stopy procentowe nie są podnoszone, ponieważ brak wyraźnych efektów drugiej rundy lub też mają one ograniczone rozmiary. Po zapoznaniu się ze stanem gospodarki oraz w wyniku przeprowadzonej dyskusji, Gabinet Cieni Rady Polityki Pieniężnej podjął decyzję o podniesieniu stóp procentowych o 25 pb. W opinii Rady, najważniejszym czynnikiem przemawiającym za koniecznością kontynuacji zacieśniania polityki pieniężnej jest utrzymujące się i oczekiwane wysokie tempo wzrostu cen. Adaptacyjny charakter oczekiwań inflacyjnych wzmaga groźbę powstania spirali płacowo-cenowej i skłania do interwencji, odczuwalnej w pierwszej kolejności właśnie poprzez kanał oczekiwań, a także kanał kursowy. Rada jest zdania, że wzrost cen żywności może przez dłuższy czas negatywnie oddziaływać na przeciętny poziom cen, jako że nie wykazuje typowego charakteru przejściowego szoku podażowego. Ponadto Rada dostrzega wciąż silne, choć słabnące, zagrożenie ze strony popytowej, przede wszystkim w wyniku pogłębiania się niekorzystnej relacji pomiędzy dynamiką wynagrodzeń i wydajności pracy, a także możliwego impulsu ze strony wydatków rządowych. Jednocześnie restrykcyjne nastawienie Gabinetu Cieni w stosunku do poprzednich miesięcy uległo osłabieniu, głównie za sprawą oczekiwanego spowolnienia gospodarczego w Polsce i na świecie, jak również malejącej dynamiki akcji kredytowej oraz osłabienia wzrostu cen paliw 8. Świadoma nieco słabszego oddziaływania polityki pieniężnej na gospodarkę, przede wszystkim w wyniku postępującej integracji Polski z gospodarką światową oraz synchronizacji cykli koniunkturalnych Polski i Unii Europejskiej, Rada rozważa konieczność dalszego zacieśniania polityki pieniężnej w przyszłości. Z uwagi jednak na liczbę oraz rozłożenie w czasie dokonywanych 4 WIGometr od początku roku ma wartość dodatnią. 5 Saldo wpłat i umorzeń było ujemne i wyniosło ok. 1,1 mld złotych. 6 Odnotowano także znaczący wzrost depozytów, przede wszystkim bieżących (przesunięcie środków z lokat terminowych), zarówno wśród przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych. 7 Wartość odpisów z tytułu zagrożonych lub wątpliwych kredytów pozostaje na bezpiecznym, niskim poziomie. 8 Rada jest jednak świadoma, że obserwowane w ostatnich miesiącach dynamiczne wzrosty cen ropy naftowej jeszcze nie w pełni przełożyły się na inflację w kraju.

4 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP styczeń od kwietnia ubiegłego roku podwyżek stóp procentowych, zasadność kontynuacji restrykcyjnej polityki monetarnej uzależniona będzie od oceny reakcji gospodarki na już przeprowadzone działania. Rada pragnie jednak podkreślić, że przedwczesne przerwanie cyklu zacieśniania polityki może w średnim i długim okresie powodować konsekwencje znacznie poważniejsze niż pogłębienie podwyżką stóp procentowych dysparytetu pomiędzy Polską a strefą euro. Opieka naukowa Dr Cezary Wójcik cezary.wojcik@sgh.waw.pl adiunkt w SGH i PAN, od maja 2007 r. Dyrektor Biura ds. Integracji ze Strefą Euro w NBP. Ukończył SGH oraz Wydział Prawa UW. Absolwent Advanced Studies Program in International Economic Policy Research w Kilońskim Instytucie Gospodarki Światowej i International Faculty Development Program w IESE Business School. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu polityki pienięŝnej i kursowej. W 2004 r. powołany w skład Rady Makroekonomicznej przy Ministrze Finansów, w latach Radca Ministra Finansów. W przeszłości pracował w Europejskim Banku Centralnym ( ), Narodowym Banku Austrii i Wiedeńskim Instytucie Międzynarodowych Studiów Porównawczych ( ). Stypendysta Fulbrighta, Komisji Europejskiej, Tygodnika Polityka, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego. Włada językiem angielskim, niemieckim i hiszpańskim. Opiekun naukowy SKN FM oraz inicjator GC RPP. Michał Konopczak Skład Gabinetu Cieni Rady Polityki Pieniężnej Przewodniczący GC RPP / Sektor rynków finansowych michal.konopczak@ises.edu.pl student V roku SGH (Finanse i Bankowość, specjalność: Bankowość inwestycyjna) oraz II roku Wydziału Historycznego UW (Historia), nagrodzony Stypendium Prezesa Rady Ministrów. Interesuje się inŝynierią finansową, rynkami finansowymi i historią myśli ekonomicznej. Biegle włada językiem angielskim i niemieckim; uczy się języka rosyjskiego i łaciny. Ukończył praktyki w Banku Przemysłowo-Handlowym (2004), Kredyt Banku (2004), Centrali Banku Pekao SA (2005) oraz BNP Paribas (2006). Zdobywca II miejsca w ogólnopolskim Konkursie Wiedzy Ekonomicznej Wiggor w roku 2007 w dziedzinie rynków kapitałowych. Przewodniczący SKN FM od jego załoŝenia do października Redaktor SPES, autor publikowanych tamŝe artykułów i prac. Kieruje pracą GC RPP od czerwca WspółzałoŜyciel i Prezes Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych. Sektor rynków finansowych Krzysztof Gołębiowski krzysztof.golebiowski@ises.edu.pl student V roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne) i absolwent Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW (Informatyka). Członek Komisji Rewizyjnej Rady Kół Naukowych SGH; przewodniczył Radzie Kół Naukowych SGH w roku Interesuje się rynkami finansowymi, optymalizacją i informatycznym wspomaganiem zarządzania. Zna język angielski i niemiecki. Jest członkiem-załoŝycielem SKN FM, od początku do października 2007 w jego Zarządzie. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.

5 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP styczeń Sektor monetarny Karolina Konopczak karolina.konopczak@ises.edu.pl studentka V roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne oraz Ekonomia) i III roku Wydziału Filozofii i Socjologii UW (Socjologia). Od września 2007 r. prowadzi zajęcia z przedmiotu Ekonometria w SGH. Interesuje się ilościowym modelowaniem zjawisk społecznych, w szczególności ekonometrią, teorią gier i badaniami rynku. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim. Jest członkiem-załoŝycielem SKN FM, od października 2006 do października 2007 była w jego Zarządzie. Opiekuje się sekcją analiz i prognoz ekonomicznych oraz publikuje artykuły w SPES. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych. Tomasz Wałkuski tw32090@sgh.waw.pl student V roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: międzynarodowe rynki finansowe). Interesuje się zagadnieniami z zakresu polityki gospodarczej oraz rynkami finansowymi. Biegle posługuje się językiem angielskim, dobrze zna niemiecki. Jest członkiem SKN FM od grudnia Obecnie pracownik firmy Ernst & Young. WspółzałoŜyciel i Główny Księgowy Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych. Sektor realny Marek Antosiewicz Tymon Słoczyński marekantosiewicz@op.pl student III roku SGH (Ekonomia) oraz II roku Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW (Matematyka). Jego zainteresowania naukowe obejmują modelowanie matematyczne, analizę danych metodami sztucznej inteligencji oraz ekonometrię. Posiada certyfikat CPE oraz uczy się języka francuskiego. Lato uwielbia spędzać pod Ŝaglami, a zimę na nartach. tymon.sloczynski@student.sgh.waw.pl student III roku SGH (Ekonomia) i II roku Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW (Socjologia). Interesuje się ekonomią pracy, makroekonomią, polityką gospodarczą, teorią gier i teorią wyboru społecznego. Laureat programu Goldman Sachs Global Leaders. Przedstawiciel studentów w Radzie Naukowej Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH. Członek zarządu Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisibile i członek SKN FM (od 2007 r.). Sektor finansów publicznych Aleksandra Krajewska o.krajewska@gmail.com studentka III roku SGH (Finanse i Bankowość). Jej zainteresowania naukowe obejmują politykę makroekonomiczną, badania konkurencyjności gospodarek oraz funkcjonowanie Unii Europejskiej. Laureatka programu Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim, uczy się francuskiego i hiszpańskiego. Członek SKN Organizacji Międzynarodowych. W SKN FM działa w sekcji Nowoczesne Państwo, a od listopada 2007 jest członkiem jego Zarządu. WspółzałoŜyciel i członek Instytutu Studiów Ekonomiczno- Społecznych. Piotr Szczepański piotr@szczepanski.name student IV roku SGH (Ekonomia). Interesuje się makroekonomią i wpływem ideologii na politykę gospodarczą. Zawodowo zajmuje się tworzeniem stron internetowych, a wolne chwile spędza słuchając muzyki jazzowej. Sprawnie posługuje się językiem angielskim i rosyjskim. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno- Społecznych. Sektor zagraniczny Kamil Kryński kk34550@sgh.waw.pl student IV roku SGH (Finanse i Bankowość). Interesuje się bankowością inwestycyjną, analizą fundamentalną oraz badaniem konkurencyjności Polski na tle państw Europy Środkowej. Współautor raportu Gospodarka Polski; prognozy i opinie wydanego przez INE PAN. Autor tekstów w Studenckim Przeglądzie Ekonomiczno-Społecznym. Włada biegle językiem angielskim i dobrze niemieckim. Jest członkiem Zarządu SKN FM od marca 2007 r. Kieruje sekcją Nowoczesne Państwo. Po odbytym staŝu w Gazecie Giełdy Parkiet na stanowisku analityka technicznego, obecnie pracuje w Dzienniku The Wall Street Journal Polska, zajmując się analizą światowych rynków finansowych oraz sektorem bankowym w Polsce. WspółzałoŜyciel i członek Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych. Łukasz Mickiewicz lm31712@sgh.waw.pl student V roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: bankowość inwestycyjna), wcześniej student prawa na Uniwersytecie Szczecińskim. Interesuje się makroekonomią i rynkami finansowymi, a w wolnym czasie sportem. Płynnie mówi po angielsku, dobrze po francusku i niemiecku. Obecnie pracuje w firmie Open Finance w charakterze analityka rynków finansowych.