Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni Rady Polityki PienięŜnej

Transkrypt

1 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE FINANSÓW MIĘDZYNARODOWYCH GABINET CIENI RADY POLITYKI PIENIĘśNEJ Warszawa, 19 lipca 2007 r. Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni Rady Polityki PienięŜnej dnia 19 lipca 2007 roku Gabinet Cieni Rady Polityki PienięŜnej postanowił pozostawić stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie: stopę referencyjną 4,50% w skali rocznej, stopę lombardową 6% w skali rocznej, stopę depozytową 3% w skali rocznej, stopę redyskonta weksli 4,75% w skali rocznej. Czerwcowy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w ujęciu rocznym wyniósł 2,6% i był o 0,3 pp wyŝszy niŝ w maju bieŝącego roku. Odczyt ten oznacza, Ŝe inflacja po raz pierwszy od ponad dwóch lat przekroczyła cel inflacyjny. W ujęciu miesięcznym ceny nie uległy zmianie. Inflacja kształtowała się poniŝej oczekiwań rynkowych (2,7%), przede wszystkim ze względu na czynniki podaŝowe, czyli relatywnie wysokie (pomimo przymrozków z początku maja) zbiory warzyw i owoców oraz niŝsze niŝ przewidywano tempo wzrostu cen ropy na rynkach światowych. Przy ocenie stabilności poziomu cen naleŝy jednak wziąć pod uwagę równieŝ wysoki efekt wysokiej bazy, spowodowany słabymi plonami oraz zwyŝką cen energii w 2006 roku. W skali rocznej, oprócz czynników podaŝowych, do wzrostu ogólnego poziomu cen przyczyniły się równieŝ ponaddwuprocentowe zwyŝki cen usług, związane z sygnalizowanymi przez przedsiębiorców problemami z zatrudnieniem i utrzymaniem pracowników. W połączeniu z dynamicznie wzrastającym popytem konsumpcyjnym (rosnący fundusz płac oraz kredyty konsumpcyjne) moŝe to być sygnałem rozkręcania się spirali płacowo-cenowej oraz coraz większego znaczenia czynników popytowych w kształtowaniu inflacji.

2 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP lipiec Inflacja netto w maju wyniosła 1,8% r/r, czyli przekroczyła nieznacznie poziom z poprzednich miesięcy. Pomimo obserwowanej w ostatnich miesiącach dynamiki wzrostu wynagrodzeń przekraczającej dynamikę wzrostu wydajności pracy oraz tempa wzrostu PKB powyŝej tempa potencjalnego, ceny produkcji sprzedanej przemysłu są stabilne (wartość PPI 1 wyniosła w czerwcu 1,8% r/r, czyli poniŝej majowego odczytu). Sytuacja ta ma miejsce ze względu na wcześniejsze odwrotne relacje płac do wydajności, które pozwoliły na akumulację pewnej nadwyŝki działającej obecnie jako swoisty bufor zabezpieczający przed wzrostem cen, a takŝe w związku z tanim dzięki mocnemu złotemu importem. Jednak w przypadku utrwalania się tej tendencji, przedsiębiorcy nie będą w stanie nadal obniŝać swoich marŝ i w perspektywie kilku miesięcy moŝna spodziewać się zwyŝki cen producenckich. Nie bez znaczenia jest równieŝ wysoka dynamika wzrostu inwestycji, które w horyzoncie kilku kwartałów doprowadzą do zwiększenia wydajności produkcji, co będzie przeciwdziałać dalszym wzrostom cen. Dynamika zwyŝki cen produkcji budowlanomontaŝowej nadal utrzymuje się na wysokim poziomie, jako Ŝe w tym sektorze najsilniej przejawiają się problemy z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, niedostateczną podaŝą surowców oraz bardzo silnym popytem (inwestycje związane z Euro 2012). Nadzieje na pewne zmiany w tym zakresie rokuje prawdopodobne otwarcie rynku pracy w budownictwie dla obcokrajowców oraz substytucyjny import surowców. Majowe oczekiwania inflacyjne uległy nieznacznemu pogorszeniu w stosunku do poprzedniego miesiąca. Średnia oczekiwana stopa inflacji w ciągu najbliŝszego roku wynosi 2,5% i przewyŝsza rzeczywistą (kwietniową) wartość wskaźnika dostępną ankietowanym w momencie badania. Tempo przyrostu podaŝy pieniądza w czerwcu wyraźnie osłabło i wyniosło 14,9% w skali roku. Głównym czynnikiem kreacji pieniądza pozostaje wzrost wartości kredytów udzielonych gospodarstwom domowym oraz sektorowi przedsiębiorstw. W maju Polska odnotowała dodatnie saldo bilansu płatniczego, na które złoŝyły się: ujemne saldo bilansu obrotów bieŝących oraz dodatnie salda obrotów kapitałowych i finansowych. W wyniku tego aktywa rezerwowe kraju zwiększyły się i na koniec maja wyniosły nieco ponad 41 mln euro, co przekracza minimalny poziom rezerw niezbędny dla bezpiecznego pełnienia przez bank centralny swoich funkcji. Prognozy oraz wstępne szacunki tempa wzrostu gospodarczego w drugim kwartale bieŝącego roku sugerują spowolnienie w stosunku do rekordowego pierwszego kwartału i oscylują wokół 5,5-6% r/r. Nieco wolniejszy wzrost produkcji przemysłowej, takŝe wskutek ograniczenia spowodowanego brakiem moŝliwości zwiększania mocy produkcyjnych, przyczynia się do słabszych wyników 2. Ponadto występuje efekt bazy, a wysoki stopień wykorzystania mocy produkcyjnych oraz niedostateczny wzrost wydajności powodują, Ŝe tempo wzrostu gospodarczego utrzymuje się na poziomie bliskim lub przewyŝszającym potencjalne tempo wzrostu, co powoduje zagroŝenie dla stabilności cen w długim okresie wskutek zwiększonej presji inflacyjnej. Według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, w czerwcu zmniejszyła się liczba bezrobotnych, co przełoŝyło się na stopę bezrobocia wynoszącą 12,4%. Było to mniej niŝ w maju oraz w tym samym okresie ubiegłego roku. NaleŜy jednak zwrócić uwagę, Ŝe paradoksalnie czerwiec był jednocześnie kolejnym miesiącem, w którym zmniejszała się 1 Producer Price Index. 2 Odpowiedzialna za spadek tempa jest równieŝ mniejsza liczba dni wolnych od pracy.

3 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP lipiec liczba ofert zgłoszonych przez pracodawców do urzędów pracy. Warto podkreślić znaczny wpływ wzrostu zatrudnienia głównie sezonowego na czerwcowy spadek bezrobocia w Polsce. W poprzednich latach często obserwowany był wzrost bezrobocia w czerwcu, co tłumaczyć moŝna wchodzeniem na rynek pracy absolwentów szkół, którzy nie mogli znaleźć zatrudnienia. NaleŜy jednak zwrócić uwagę, Ŝe czerwcowy wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw jest stosunkowo niewielki w porównaniu do znacznego spadku bezrobocia. NaleŜy zatem sądzić, Ŝe istotny wpływ na spadek stopy bezrobocia mogło mieć takŝe wyrejestrowywanie bezrobotnych z ewidencji oraz utrzymująca się na znacznym poziomie emigracja zarobkowa. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku wyniosło w czerwcu ponad 2800 zł, czyli o ok. 2,5% więcej niŝ przed miesiącem oraz o ok. 8,7% więcej niŝ w tym samym okresie ubiegłego roku. Z punktu widzenia utrzymania celu inflacyjnego, istotnym zagroŝeniem dla stabilności cen jest dynamika wzrostu wynagrodzeń przewyŝszająca dynamikę wzrostu wydajności, która obserwowana jest w ostatnim okresie. Sytuację budŝetu państwa uznać naleŝy za dobrą. Prognozy wykonania budŝetu wskazują, Ŝe deficyt w 2007 roku moŝe wynieść ok. 22 mld zł, co stanowi kwotę istotnie niŝszą od planowanej. Prognoza ta uwzględnia juŝ koszty obniŝki składki rentowej. Mimo tak dobrej prognozy deficytu, muszą jednak budzić niepokój narastające Ŝądania płacowe w sferze budŝetowej, którym budŝet państwa nie jest w stanie sprostać. W szczególności mowa tu o oczekiwaniach pracowników słuŝby zdrowia i oświaty, które mogą niekorzystnie odbić się na stanie przyszłorocznego budŝetu. Równie niepokojącym sygnałem jest niewielkie wykorzystanie środków z pozarolniczej pomocy bezzwrotnej z UE i innych źródeł. Na mocy uzgodnień w zatwierdzonym właśnie przez Radę Ministrów sprawozdaniu finansowym NBP, budŝet państwa otrzyma blisko 2,5 mld zł, co stanowi większość zysku wypracowanego przez bank centralny w ubiegłym roku. Dodatkowo, do oszczędności przyczyni się nowelizacja ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Zgodnie z decyzją rządu, podatek katastralny, który miał spowodować nieznaczną poprawę stanu finansów państwa, nie zostanie w najbliŝszym czasie wprowadzony. Podmioty gospodarcze wciąŝ wskazują na zbyt małą przejrzystość finansów publicznych: nie zlikwidowano nadmiaru agencji rządowych, a największe fundusze celowe pozostają nietknięte. Obecny stan finansów publicznych nie daje wprawdzie podstaw do obaw o stabilność cen w długim okresie, jednak w obliczu oczekiwanego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego w niedalekiej przyszłości, wysokie wpływy z tytułu podatków mogą okazać się nie do utrzymania. Spadek dochodów budŝetu przy braku reform mających na celu ograniczenie jego obciąŝeń moŝe zaś owocować groźbą pojawienia się znacznego deficytu w dłuŝszym okresie, co stanowiłoby wówczas niebezpieczeństwo dla stabilności cen. Po ostatniej, niespodziewanej podwyŝce stóp procentowych NBP stopy procentowe rynku międzybankowego spot (WIBOR/WIBID 3M) wzrosły w ciągu miesiąca o 30 pb. Osłabły w związku z tym oczekiwania dalszych podwyŝek stóp na rynku terminowym w ciągu najbliŝszych 3 miesięcy, co odsuwa spodziewaną podwyŝkę o 25 pb na okres późniejszy. W ciągu 2-3 kwartałów rynek oczekuje wzrostu stóp o 50 pb. Na polskim rynku kapitałowym, gdzie inwestorzy juŝ od pewnego czasu oczekują spadków, zapanował okres konsolidacji, a w przypadku wielu indeksów zauwaŝalne są rozpoczynające się lub trwające korekty. Rynek polski okazał się wraŝliwy na ostatnie zawirowania polityczne w rządzącej koalicji oraz sytuację na rynkach zachodnich, szczególnie amerykańskich. PrzewaŜają nastroje niedźwiedzie, zaś inwestorzy biernie

4 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP lipiec oczekują na dalszy rozwój wypadków. Rynki zachodnie znalazły się w strefie korekt bądź konsolidacji, na co największy wpływ mają informacje gospodarcze napływające ze Stanów Zjednoczonych. Trwające obecnie spadki na giełdach w Chinach, wbrew wcześniejszym obawom, nie wywierają na razie większego wpływu na resztę świata. Dynamika wzrostu akcji kredytowej zarówno dla przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych, utrzymuje się na stałym poziomie. Sytuację na rynkach finansowych moŝna uznać za stabilną i niewytwarzającą zauwaŝalnej presji inflacyjnej. Czeski bank centralny pozostawił stopy procentowe na niezmienionym poziomie pomimo korekty w górę zarówno prognozy inflacji, jak i wzrostu PKB. Gospodarka czeska boryka się obecnie z nieustającym wzrostem płac oraz słabnącą walutą. Na Słowacji bank centralny pracuje nad planem przyjęcia euro zmiana waluty ma zostać przeprowadzona do końca 2009 roku. Węgierski bank centralny ponownie pozostawił stopy procentowe na niezmienionym poziomie, zaś widmo rosnącej inflacji znacznie osłabło pomimo wciąŝ wysokiego wzrostu płac. Prognozy wzrostu inflacji oraz bezrobocia w Stanach Zjednoczonych zostały podwyŝszone, zaś prognoza tempa wzrostu PKB obniŝona do 3% na koniec 2007 roku, co odzwierciedla pogarszającą się koniunkturę gospodarczą. Największym zagroŝeniem dla inflacji jest zwiększająca się wartość kredytów zagroŝonych (hipotecznych udzielonych podmiotom o niskiej zdolności kredytowej). Spadają równieŝ zapasy ropy naftowej, co odbija się na rynkach giełdowych. Choć waluta amerykańska nieprzerwanie traci na wartości 3, to ujemny bilans handlowy pozostaje na niezmienionym poziomie. Ponadto, godne odnotowania jest przyspieszenie tempa inflacji w Chinach i Rosji oraz szereg wydarzeń mających wpływ na wzrost prawdopodobieństwa zwyŝki cen ropy naftowej w niedalekiej przyszłości. Polska, jako importer tego surowca, naraŝona jest więc na ryzyko przyspieszonego wzrostu cen w wyniku narastania inflacji kosztowej. Po zapoznaniu się ze stanem gospodarki oraz w wyniku przeprowadzonej dyskusji, Gabinet Cieni Rady Polityki PienięŜnej podjął decyzję o pozostawieniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie. Ze względu na podwyŝkę stóp dokonaną przez Radę Polityki PienięŜnej po ostatnim posiedzeniu GC RPP, Gabinet Cieni uznał, Ŝe decyzja o dalszym zacieśnianiu polityki pienięŝnej moŝe zostać odłoŝona w czasie na nadchodzące miesiące. Jednocześnie Gabinet Cieni na bieŝąco obserwuje sytuację w kluczowych sektorach gospodarki i dostrzega potrzebę zaostrzania swej polityki w niedalekiej przyszłości, przy zachowaniu moŝliwie wygładzonego trybu podwyŝek. Gabinet Cieni stwierdził brak jednoznacznych silnych przesłanek, które wskazywałyby na konieczność przyspieszenia procesu zacieśniania polityki monetarnej. Inflacja, choć wciąŝ rosnąca, ukształtowała się na poziomie niŝszym od oczekiwanego, zaś mocny złoty (a więc relatywnie tani import) pozwoli w opinii Gabinetu na odciąŝenie rodzimych producentów i ograniczenie dynamiki wzrostu cen poprzez zwiększoną konkurencję w niektórych sektorach gospodarki. Lipcowa projekcja inflacji NBP będzie jednym z waŝniejszych źródeł danych w kontekście przyszłych posunięć Gabinetu Cieni. Silna dynamika inwestycji odczuwana w ostatnich kwartałach zacznie powoli przekładać się na wzrost wydajności w gospodarce, co zmniejszy presję inflacyjną. Rosnąca stopa oszczędności przełoŝy się zaś z czasem na dalszy wzrost inwestycji, przy przyjęciu załoŝenia o utrzymaniu się zrównowaŝonej sytuacji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, co wydaje się uzasadnione, oraz stabilizacji popytu. Otwarcie rynku pracy na 3 W stosunku do euro.

5 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP lipiec obywateli państw Europy Wschodniej oraz stopniowy powrót z emigracji zarobkowej wielu Polaków pozwoli uzupełnić niedobory siły roboczej. Świadomość konieczności dalszego zaostrzania polityki pienięŝnej wynika w pierwszej kolejności z faktu rosnącej presji ze strony pracowników na wzrost wynagrodzeń, który coraz wyraźniej przewyŝsza wzrost wydajności pracy. Negatywne tendencje rysują się nie tylko w sektorze prywatnym, ale takŝe publicznym, który zdaje się nie wykorzystywać korzystnej sytuacji budŝetowej dla przeprowadzenia niezbędnych reform. Wysokie tempo wzrostu gospodarczego (bliskie lub przekraczające tempo potencjalne) to kolejna silna przesłanka za kontynuacją cyklu podwyŝek w przyszłości. Spodziewane i moŝliwe szoki egzogeniczne, jak wzrost cen surowców oraz rosnące tempo inflacji wśród partnerów handlowych Polski, wpisują się w szereg czynników, które znajdują się w centrum uwagi Gabinetu Cieni. Opieka naukowa Dr Cezary Wójcik cezary.wojcik@sgh.waw.pl adiunkt w SGH i PAN, a od maja 2007 r. Dyrektor Biura ds. Integracji ze Strefą Euro w NBP. Ukończył SGH oraz Wydział Prawa UW. Absolwent Advanced Studies Program in International Economic Policy Research w Kilońskim Instytucie Gospodarki Światowej i International Faculty Development Program w IESE Business School. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu polityki monetarnej i kursowej. W 2004 r. powołany w skład Rady Makroekonomicznej przy Ministrze Finansów, w latach Radca Ministra Finansów. W przeszłości pracował w Europejskim Banku Centralnym ( ), Narodowym Banku Austrii i Wiedeńskim Instytucie Międzynarodowych Studiów Porównawczych ( ). Stypendysta Fulbrighta, Komisji Europejskiej, Tygodnika Polityka, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego. Opiekun naukowy SKN FM oraz inicjator GC RPP. Włada językiem angielskim, niemieckim i hiszpańskim. Przewodniczący GC RPP Michał Konopczak Skład Gabinetu Cieni Rady Polityki PienięŜnej michal.konopczak@student.sgh.waw.pl student IV roku SGH (Finanse i Rachunkowość, specjalność: Bankowość inwestycyjna) oraz II roku Wydziału Historycznego UW (Historia), nagrodzony Stypendium Prezesa Rady Ministrów. Interesuje się inŝynierią finansową, rynkami finansowymi i historią myśli ekonomicznej. Biegle włada językiem angielskim i niemieckim; uczy się języka rosyjskiego i łaciny. Ukończył praktyki w Banku Przemysłowo-Handlowym (2004), Kredyt Banku (2004), Centrali Banku Pekao SA (2005) oraz BNP Paribas (2006). Zdobywca II miejsca w ogólnopolskim Konkursie Wiedzy Ekonomicznej Wiggor w roku 2007 w dziedzinie rynków kapitałowych. Przewodniczący SKN FM od jego załoŝenia do dziś. Redaktor SPES, autor publikowanych tamŝe artykułów i prac. Kieruje pracą GC RPP od czerwca Sektor finansów publicznych Aleksandra Krajewska o.krajewska@gmail.com studentka II roku SGH (Finanse i Bankowość). Jej zainteresowania naukowe obejmują politykę makroekonomiczną, badania konkurencyjności gospodarek oraz funkcjonowanie Unii Europejskiej. Laureatka programu Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim, uczy się francuskiego i hiszpańskiego. Członek SKN Organizacji Międzynarodowych. W SKN FM działa w sekcji Nowoczesne Państwo. Piotr Szczepański piotr@szczepanski.name student III roku SGH (Ekonomia). Interesuje się makroekonomią i wpływem ideologii na politykę gospodarczą. Zawodowo zajmuje się tworzeniem stron internetowych, a wolne chwile spędza słuchając muzyki jazzowej. Sprawnie posługuje się językiem angielskim i rosyjskim.

6 Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP lipiec Sektor realny Joanna Jarosz joanna_jarosz@op.pl studentka III roku SGH (Finanse i Bankowość). Jej naukowe zainteresowania obejmują międzynarodowe rynki finansowe oraz bankowość inwestycyjną. Włada bardzo dobrze językiem angielskim i dobrze francuskim. Odbyła praktyki w ING Bank Śląski w Wydziale Operacji Rynków Finansowych. Jest członkiem SKN FM od października 2006 r. Tymon Słoczyński tymon.sloczynski@student.sgh.waw.pl student II roku SGH (Ekonomia) i I roku Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW (Socjologia). Interesuje się polityką gospodarczą, teorią makroekonomii, socjologią ekonomiczną i ilościowym modelowaniem zjawisk społeczno-ekonomicznych. Laureat programu Goldman Sachs Global Leaders. Przedstawiciel studentów w Radzie Naukowej Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH. Członek Stowarzyszenia Collegium Invisibile i SKN FM (od 2007 r.). Sektor zagraniczny Kamil Kryński Łukasz Mickiewicz kk34550@sgh.waw.pl student III roku SGH (Finanse i Bankowość). Interesuje się bankowością inwestycyjną, analizą fundamentalną oraz badaniem konkurencyjności Polski na tle państw Europy Środkowej. Współautor raportu Gospodarka Polski; prognozy i opinie wydanego przez INE PAN. Włada biegle językiem angielskim i dobrze niemieckim. Jest członkiem zarządu SKN FM od marca 2007 r. Kieruje sekcją Nowoczesne Państwo. Autor tekstów ekonomicznych w SPES. Obecnie odbywa praktykę w Gazecie Giełdy Parkiet na stanowisku analityka. lm31712@sgh.waw.pl student IV roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: bankowość inwestycyjna), wcześniej student prawa na Uniwersytecie Szczecińskim. Interesuje się makroekonomią i rynkami finansowymi, a w wolnym czasie sportem. Płynnie mówi po angielsku, dobrze po francusku i niemiecku. Obecnie pracuje w firmie Open Finance w charakterze analityka rynków finansowych. Sektor rynków finansowych Krzysztof Gołębiowski k.golebiowski@student.sgh.waw.pl student IV roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne) i absolwent Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW (Informatyka). Przewodniczył Radzie Kół Naukowych SGH w roku Interesuje się rynkami finansowymi, optymalizacją i informatycznym wspomaganiem zarządzania. Zna język angielski i niemiecki. Jest członkiem-załoŝycielem SKN FM, od początku w jego Zarządzie. Bartosz Strojek baartekdzik@wp.pl student V roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: bankowość inwestycyjna, temat pracy magisterskiej: Perspektywy rozwoju funduszy parasolowych w Polsce ). Zainteresowania: inwestycje, rynki kapitałowe, rynek walutowy. Absolwent klasy z maturą międzynarodową. Biegle zna język angielski i francuski. Członek SKN FM od listopada 2006, udział w sekcji Rynki Finansowe. Uczestnik projektu Prognozy dla gospodarki polskiej. Sektor monetarny Karolina Filipek karolina.filipek@student.sgh.waw.pl studentka IV roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne oraz Ekonomia) i II roku Wydziału Filozofii i Socjologii UW (Socjologia). Interesuje się ilościowym modelowaniem zjawisk społecznych, w szczególności ekonometrią, teorią gier i badaniami rynku. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim. Jest członkiem-załoŝycielem SKN FM, od października 2006 r. w jego Zarządzie. Opiekuje się sekcją analiz i prognoz ekonomicznych oraz publikuje artykuły w SPES. Tomasz Wałkuski tw32090@sgh.waw.pl student IV roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: międzynarodowe rynki finansowe). Interesuje się zagadnieniami z zakresu polityki gospodarczej oraz rynkami finansowymi. Biegle posługuje się językiem angielskim, dobrze zna niemiecki. Jest członkiem SKN FM od grudnia Obecnie odbywa praktykę w firmie Ernst&Young.