MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WOLSZTYŃSKIM W 2012 ROKU

Transkrypt

1 POWIATOWY URZĄD PRACY w Wolsztynie ul.5 stycznia 5a, Wolsztyn, tel./fax: (+48)(68) , , powo@praca.gov.pl MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WOLSZTYŃSKIM W 2012 ROKU Wolsztyn, wrzesień 2012 roku

2 Spis treści: I WSTĘP 1.1. Cel opracowania 1.2. Podstawa opracowania 1.3. Metodologia opracowania II ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 2.1. Bezrobotni według grup zawodów 2.2. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy III NAPŁYW BEZROBOTNYCH 3.1. Napływ bezrobotnych według zawodów i grup zawodowych IV ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) V ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH VI WNIOSKI

3 I WSTĘP Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy (art. 8, ust. 1 pkt 3 i art. 9, ust. 1 pkt 9) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest procesem systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy, formułowania wniosków oraz prognoz niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania szkolnictwa oraz kształcenia zawodowego. Monitoring zawodów ma przede wszystkim na celu badanie natężenia zmian, jakie zachodzą na szybko zmieniającym się rynku pracy, a także wyznaczeniu kierunków odpowiednich szkoleń zawodowych, zwiększających efektywność organizowanych kursów Cel opracowania Prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych posłuży w szczególności jako źródło informacji do: - dostosowania poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy, -określania zgodnych z zapotrzebowaniem rynku pracy kierunków szkoleń osób bezrobotnych, - prowadzenia racjonalnej i zgodnej z realiami rynku pracy gospodarki środkami Funduszu Pracy, pozostającymi w dyspozycji Powiatowego Urzędu Pracy w Wolsztynie, w zakresie asygnowania środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, szczególnie w zakresie programów opracowywanych przez tutejszy urząd i aktywizacji młodzieży do 25 roku życia,

4 - opracowywania strategii działania oraz oceny i weryfikacji ich założeń w części dotyczącej łagodzenia skutków bezrobocia oraz promocji zatrudnienia, - podnoszenia jakości poradnictwa zawodowego poprzez bieżące wskazywanie doradcom zawodowym profesji poszukiwanych przez lokalnych pracodawców oraz takich, na które maleje zapotrzebowanie. Zakłada się, że głównymi użytkownikami informacji zawartych w opracowaniu będą: - Powiatowy Urząd Pracy w Wolsztynie, - lokalne władze oświatowe i dyrekcje szkół ponadgimnazjalnych, - lokalne organy rządowe i samorządowe. 1.2.Podatna opracowania Podstawowymi źródłami informacji wykorzystanymi w opracowaniu części diagnostycznej raportu stanowiły: - ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zmianami) art. 8, ust. 1 pkt 3, art. 9, ust. 1 pkt 9, - sporządzone przez Powiatowy Urząd Pracy w Wolsztynie zestawienie danych statystycznych dotyczących osób bezrobotnych oraz ofert pracy będących w dyspozycji urzędu w układzie według grup zawodów i specjalności ( załącznik 3 do sprawozdania MGiP-01 Bezrobotni według grup zawodów i specjalności ), - sporządzone przez Powiatowy Urząd Pracy w Wolsztynie zestawienie danych statystycznych dotyczących osób bezrobotnych oraz ofert pracy będących w dyspozycji urzędu w układzie według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy ( załącznik 2 do sprawozdania MGiP-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy )

5 oraz zalecenia metodyczne opracowane przez Departament Rynku Pracy określające m. in. zakres oraz terminy sporządzania półrocznych i rocznych raportów powiatowych Metodologia opracowania W celu prawidłowego zrozumienia zagadnień związanych z monitoringiem zawodów deficytowych i nadwyżkowych poniżej przedstawiono podstawowe definicje tematyki. Przez monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy zrozumieć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowania na tej podstawie oceny, wniosków oraz prognoz niezbędnych do prawidłowego wykorzystywania kursów zawodowych. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez zawód nadwyżkowy należy zrozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pacy w danym zawodzie. II ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 2.1. Bezrobotni według grup zawodowych Na koniec miesiąca czerwca 2012 roku w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Wolsztynie zarejestrowanych było ogółem 1538 osoby, w tym 899 kobiet. W analogicznym okresie 2011 roku zarejestrowanych było odpowiednio: było 1363 osoby, w tym 810 kobiet.

6 Stopa bezrobocia powiecie wolsztyńskim na koniec miesiąca czerwca 2012 wynosiła 6,0%, a w 2011 roku było to: 5,4%. Nastąpił, więc wzrost stopy procentowej aż o 0,6 punktu procentowego. Struktura bezrobocia w powiecie wolsztyńskim w kwalifikacji grup zawodów (patrz tabela nr 1) wykazuje, iż największą reprezentowaną przez osoby bezrobotne grupą zawodową są sprzedawcy - w czerwcu 2012 roku zarejestrowało się 175 osób. Kolejnymi grupami zawodowymi są odpowiednio: - technik ekonomista 90 osób (z tego 74 kobiety), tj. o 7 osób więcej niż w półroczu zeszłego roku; - krawiec 64 osoby (z tego 64 kobiety), tj. o 26 kobiet mniej niż w półroczu 2010; - robotnik gospodarczy 48 osób (z tego 13 kobiet), tj. o 5 osób więcej niż w roku ubiegłym (czerwiec 2010); - ślusarz 45 osób (4 kobiety), tj. o 6 osób mniej niż w ubiegłym półroczu; - robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 45 osoby (z tego 32 kobiety), tj. o 1 osobę więcej niż w czerwcu 2010 r.; - szwaczka 28 osób (z tego 28 kobiet), tj. o 1 osób mniej niż w ubiegłym półroczu; - murarz 26 osób, tj. o 7 osób więcej niż w czerwcu 2010 r.; - cukiernik 25 osób ( z tego 21 kobiet), tj. o 7 osób więcej niż w czerwcu 2010 r.; - mechanik pojazdów samochodowych 24 osoby, tj. o 9 osób mniej niż w czerwcu roku ubiegłego; - stolarz 22 osoby (z tego 2 kobiety); - malarz tapeciarz 21 osób; - technik handlowiec 20 osób ( z tego 15 kobiet); - kucharz 20 osób (z tego 17 kobiet); - robotnik budowlany 19 osób;

7 - fryzjer 18 osób/ kobiet; - kucharz małej gastronomii 15 osób ( z tego 10 kobiet). Tabela 1. Osoby zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wolsztynie według zawodów na koniec czerwca 2012 roku Lp. Symbol Nazwa zawodu Osoby zarejestrowane ogółem kobiety Udział w % Sprzedawca ,3% Technik ekonomista ,9% Krawiec ,1% Robotnik gospodarczy ,1% Ślusarz % Robotnik pomocniczy w przemyśle % przetwórczym Szwaczka ,9% Murarz ,7% Cukiernik ,6% Mechanik samochodów ,5% osobowych Stolarz ,4% Malarz tapeciarz ,3% Technik handlowiec ,3% Kucharz ,3% Robotnik budowlany ,2% Fryzjer ,1% Kucharz małej gastronomii ,9% Źródło: Sprawozdanie MPiPS - 01 załącznik 3 w 2012 roku

8 2.2. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy Tabela 2. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz ofert pracy na koniec miesiąca czerwca 2012 roku Lp. Wyszczególnienie Zarejestrowani bezrobotni ogółem kobiety Liczba ofert pracy zgłoszonych w okresie sprawozdawczym 1. Handel hurt. i detal.; napr. pojazd. sam., motocykli oraz art użytku osobist. I domowego 2. Przetwórstwo przemysłowe Administracja publ. i obrona narodowa; obowiązkowe ubezp społ. 4. Działalność niezidentyfikowana Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 6. Budownictwo Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Transport, gospodarka magazynowa 9. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 10. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami o odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 11. Edukacja Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 13. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi

9 14. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 15. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 16. Pozostała działalność usługowa 17. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 18. Informacja i komunikacja 19. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 20. Gospodarstwo domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 21. Górnictwo i wydobywanie 22. Organizacje i zespoły eksterytorialne Źródło: Sprawozdanie MPiPS - 01 załącznik 2 w 2012 roku Powiatowy Urząd Pracy w Wolsztynie w terminie od stycznia do czerwca 2012 pozyskał 591 ofert pracy, jest to o 81 ofert więcej niż w poprzednim półroczu. Najwięcej ofert pracy w badanym okresie zgłoszono w sektorze przetwórstwo przemysłowe 126 wolnych miejsc pracy.

10 Za pomocą urzędu pracy pracodawcy poszukują również pracowników z sektora handel hurt. i detal.; napr. pojazd. sam., motocykli oraz art. użytku osobist. i domowego 93 oferty pracy. Trzecią, co do wielkości grupą zawodową według rodzaju działalności jest: administracja publ. i obrona narodowa; obowiązkowe ubezp. społ. i powsz. ubezp. zdrowotne 70 wolnych miejsc pracy. Pracodawcy zgłaszali również chęć zatrudnienia osób bezrobotnych w poszczególnych grupach zawodowych według rodzaju działalności: budownictwo na koniec czerwca 2012 zgłoszono 98 ofert pracy; pozostała działalność usługowa 13 ofert pracy; edukacja 25 ofert pracy; rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 33 oferty pracy; działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 11 ofert pracy; transport, gospodarka magazynowa - 47 wolnych stanowisk pracy; działalność związania z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 31 wolnych miejsc pracy; działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 5 ofert pracy; działalność związana z kulturą, rozrywka i rekreacją 8 wolnych miejsc pracy; dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 6 miejsc pracy; działalność finansowa i ubezpieczeniowa 2 oferty pracy oraz informacja i komunikacja 2 oferty pracy; opieka zdrowotna o pomoc społeczna w pierwszym półroczu br. Zgłoszono ofertę na 9 stanowisk pracy. Jak można zauważyć pomimo zgłaszania ofert pracy w branżach, w których bezrobotni stanowili największy udział, ich ilość była niewystarczająca do zapewnienia pracy wszystkim osobom bezrobotnym. Ponadto osoby posiadające określony zawód, czy określone kwalifikacje nie zawsze zainteresowane są podjęciem zatrudnienia w branży, w której pracowały, czy się wykształciły.

11 III NAPŁYW BEZROBOTNYCH 3.1. Napływ bezrobotnych według zawodów i grup zawodowych Od stycznia do czerwca 2012 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wolsztynie zarejestrowało się 1526 osób. W porównaniu z tym samym okresem w 2011 r. ilość osób bezrobotnych znacznie wzrosła o 10,2%. Największy wzrost osób bezrobotnych odnotowano wśród osób w zawodach: mechanik samochodów osobowych (200%), robotnik budowlany (171,4%). Porównując dwa półrocza można zauważyć, iż nadal dość duży procentowy udział wśród osób rejestrujących się w urzędzie stanowią osoby bez zawodu oraz sprzedawcy. Porównanie napływu bezrobotnych w I półroczu 2011 r. i 2012 r. przedstawia poniższa tabela. Tabela 3. Napływ bezrobotnych w Powiecie Wolsztyńskim wg wybranych zawodów Lp. Kod zawodu wg z tego najwięcej: Nazwa zawodu Napływ bezrobotnych w I półroczu 2011 r. w I półroczu 2012 r. Wzrost/ spadek do I półrocza 2012 r. w osobach w % Ogółem ,2% sprzedawca ,6% technik ekonomista ,4% krawiec % robotnik gospodarczy ,1% ślusarz ,1% robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym % szwaczka % murarz % cukiernik ,6% mechanik samochodów osobowych % stolarz ,1%

12 malarz - tapeciarz % technik handlowiec ,6% kucharz % robotnik budowlany ,4% fryzjer kucharz małej % gastronomii Źródło: Monitoring zawodów dla Powiatu Wolsztyńskiego, Tabela T-I/P-2 IV ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Struktura pozyskanych ofert pracy według poszukiwanych kwalifikacji zawodowych wykazuje, że największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczy pracowników posiadających kwalifikacje należące do grupy: - przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 0,34% - Specjaliści 2,03% - Technicy i inny średni personel 5,58%, - Pracownicy biurowi 14,72%, - Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 25,04%, - Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8,46%, - rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 23,86%, - operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 10,32%, - Pracownicy przy pracach prostych 8,97%. V ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W celu określenia zwodów deficytowych i nadwyżkowych stosowany jest wskaźnik intensywności nadwyżki/ deficytu zawodów. Przyjęto, że zawody o wskaźniku mniejszym od 0,9 to zawody nadwyżkowe, zawody o wskaźniku pomiędzy 0,9 a 1,1 to zawody zrównoważone, a zawody o wskaźniku wyższym niż 1,1 to zawody deficytowe. Wśród analizowanych 324 zawodów na terenie powiatu 24 cechuje deficyt podaży siły roboczej.

13 Tabela 4. Wybrane zawody deficytowe w Powiecie Wolsztyńskim w I półroczu 2012 r. Lp. Kod Wysokość wskaźnika Nazwa zawodu zawodu intensywności deficytu Pozostali pracownicy obsługi biurowej 22, Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani Przetwórca ryb Kierowca samochodu dostawczego 5,5 Operator strugarek i frezarek do drewna Kierowca samochodu ciężarowego 4,4 Ogrodnik uprawa warzyw polowych Opiekunka dziecięca 4 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji Przedstawiciel handlowy Robotnik drogowy 2, Kierowca samochodu osobowego 2 Inżynier budownictwa budownictwo ogólne Doradca klienta Ogrodnik terenów zielonych Cieśla Telemarketer 1, Magazynier 1, Brukarz 1, Sprzątaczka biurowa 1, Rozbieracz - wykrawacz 1,6 Mechanik samochodów ciężarowych 1, Robotnik magazynowy 1, Robotnik gospodarczy 1,3 Źródło: Monitoring zawodów dla Powiatu Wolsztyńskiego, Tabela T-I/P-4 Analiza powyższej tabeli wykazuje, iż zawody deficytowe generujące najwyższe wskaźniki deficytu, należą do grup zawodowych takich jak: - pracownicy przy pracach prostych, - technicy i inny średni personel,

14 - pracownicy biurowi, - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, - pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, - operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Do trzech najbardziej generujących zawody deficytowe grup należą: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, pracownicy biurowi oraz technicy i inny średni personel. Na terenie powiatu najmniej ofert zgłoszono w takich zawodach jak: handlowiec, kucharz, krawiec, ślusarz. Pracodawcy podczas zgłaszania ofert coraz częściej wyrażają chęć zatrudnienia pracownika, który jest gotowy do przekwalifikowania, czy połączenia dwóch zawodów. Tabela 5. Wybrane zawody nadwyżkowe w Powiecie Wolsztyńskim w I półroczu 2012 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wysokość wskaźnika intensywności deficytu Cukiernik 0,03 Mechanik pojazdów samochodowych 0, Kucharz malej gastronomii 0, Technik informatyk 0,14 Mechanik samochodów osobowych 0, Malarz - tapeciarz 0, Elektromonter 0, Hydraulik 0, Ślusarz 0, Nauczyciel przedszkola 0, Lakiernik samochodowy 0, Robotnik budowlany 0, Sprzedawca 0, Pozostali magazynierzy i pokrewni 0, Tokarz w metalu 0, Elektromechanik 0,33

15 Stolarz meblowy 0, Fryzjer 0, Piekarz 0, Betoniarz 0, Posadzkarz 0, Kucharz 0, Stolarz 0, Dekarz 0, Pakowacz 0, Operator koparko - ladowarki 0, Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0, Kelner 0, Fizjoterapeuta 0, Technik elektryk 0, Strażak 0,5 32. Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0, Blacharz samochodowy 0, Pomoc kuchenna 0, Malarz budowlany 0, Murarz 0,87 Źródło: Monitoring zawodów dla Powiatu Wolsztyńskiego, Tabela T-I/P-4 Pojawienie się zawodów nadwyżkowych związane jest z małą ilością ofert zgłaszanych do urzędu w stosunku do zapotrzebowania osób bezrobotnych. Pamiętać należy również, że wiąże się również to z brakiem odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub brakiem odpowiednich uprawnień do wykonywania danego zawodu. Analizując monitornig zawodów zauważono, iż znajdują się tam również zawody, w których w danym półroczu nie zgłoszono żadnej ofert pracy np.: - doradca zawodowy, - technik ekonomista, - mechanik operator maszyn i urządzeń rolniczych, - technik żywienia i gospodarstwa domowego, - technik rolnik.

16 VI WNIOSKI Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych stał się na przełomie kilku lat metodą analizowania rynku pracy danego powiatu. W powiecie wolsztyńskim stopa bezrobocia na koniec miesiąca czerwca 2012 roku wynosiła: 6,0 %, to jest o 0,6 punktu procentowego więcej niż w roku ubiegłym. Przeprowadzona analiza pozwala na sformułowanie następujących konkluzji: 1. W rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Wolsztynie na koniec miesiąca czerwca 2012 roku było zarejestrowanych 1538 osób, w tym 899 kobiet. W większości były to osoby nieposiadające żadnych kwalifikacji. Najliczniej reprezentowanymi zawodami były: sprzedawca, technik ekonomista, krawiec, robotnik gospodarczy, ślusarz, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, cukiernik, szwaczka, murarz, cukiernik. 2. W porównaniu z innymi grupami, wskaźniki przyrostu liczby bezrobotnych należą do najwyższych. 3. W rejestrach urzędu pracy w półroczu 2012 widniało 1538 osoby to jest o 175 osób więcej niż w okresie analogicznym. Odnotowano wzrost rejestracji osób bezrobotnych oraz pozyskanych ofert spadła. W roku ubiegłym pośrednicy pracy pozyskali 591 ofert pracy, jest to aż o 81 wolnych miejsc pracy więcej niż w I półroczu 2011 r. 4. Osoby o najniższych kwalifikacjach najpóźniej zdobywają pracę, ale też najczęściej ją tracą. Może być to spowodowane zbyt wygórowanymi ambicjami owej grupy ludzi. Brak wystarczającej liczby ofert dla osób dobrze wykształconych powoduje, iż aby uzyskać zatrudnienie muszą one wykonywać prace na stanowiskach niesatysfakcjonujących zarówno pod względem finansowym, jak i prestiżowym. Jednakże wysokie kwalifikacje zwiększają większą mobilność zawodową kandydatów.

17 5. Tak duży wzrost liczby osób bezrobotnych spowodowała m. in. sytuacja gospodarcza kraju. 6. Największe szanse na zdobycie pracy mają osoby, które spełniają jednocześnie cztery warunki: 1) dobrze znają język obcy, 2) posiadają prawo jazdy, 3) sprawnie obsługują komputer, 4) są elastyczni. 7. Posiadanie prawa jazdy zwiększa potencjalną mobilność kandydata do pracy wpływa na jego elastyczność, większą dyspozycyjność i wszechstronność. Pracodawca może mu powierzać znacznie większy zakres obowiązków, co jest bardzo dużym atutem, zwłaszcza w sytuacjach kryzysu ekonomicznego. 8. Postępująca komputeryzacja wszystkich dziedzin życia społecznego w największym stopniu dotyczy życia zawodowego osoby, które nie potrafią posługiwać się komputerem jako narzędziem pracy będą miały mniejsze szanse na zdobycie stałej i dochodowej pracy. 9. Maleje atrakcyjność rynkowa wykształcenia wyższego i średniego, ze względu na znacznie większą liczbę osób osiągających ten poziom wykształcenia. 10. Malejąca liczba osób zarejestrowanych absolwentów może być wynikiem migracji za pracą do krajów Unii Europejskiej, a także szerokich zmian, jakie zaszły na rynku pracy. 11. Część z osób bezrobotnych, zarejestrowanych w urzędzie pracy wnioskuje o środki na dotację na otworzenie własnej działalności gospodarczej, by samemu stworzyć miejsce pracy dla siebie i w przyszłości zatrudnić pracowników.