OCENA STANU JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO ZA ROK 2012

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU Wrocław, ul. Paprotna 14, tel./fax (071) , , OCENA STANU JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO ZA ROK 2012 Akceptuję Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Waldemar Kulaszka Wrocław, kwiecień 2013

2 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Opracowano w Wydziale Monitoringu Środowiska WIOŚ we Wrocławiu pod kierunkiem Naczelnika Wydziału Monitoringu Środowiska BARBARY KWIATKOWSKIEJ-SZYGULSKIEJ przez: MARIANA DZIEWANOWSKIEGO ELŻBIETĘ BANACH MICHAŁA BŁACHUTĘ LIDIĘ KUBACKĄ MIROSŁAWA SIKORSKIEGO ANNĘ SIWKA Badania monitoringowe jakości środowiska na terenie województwa dolnośląskiego są współfinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Źródłem danych wykorzystanych w opracowaniu Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 są informacje zbierane i przetwarzane przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną, którymi rozporządza IMGW-PIB Opracowanie Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 jest dostępne na stronie internetowej WIOŚ we Wrocławiu: 2

3 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 SPIS TREŚCI Wstęp Sieć monitoringu wód powierzchniowych województwa dolnośląskiego Zapewnienie jakości badań i ocen Zasady przeprowadzenia oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych... 8 Klasyfikacja elementów biologicznych... 9 Klasyfikacja elementów fizykochemicznych Klasyfikacja elementów hydromorfologicznych Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego Klasyfikacja stanu chemicznego Klasyfikacja stanu Charakterystyka obszaru badań Regiony wodne Charakterystyka regionu wodnego Środkowej Odry Charakterystyka regionu wodnego Metuje Charakterystyka regionu wodnego Orlicy Charakterystyka regionu wodnego Izery Charakterystyka regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy Charakterystyka regionu wodnego Morawy Identyfikacja znaczących presji Punktowe źródła zanieczyszczeń Pobór wód powierzchniowych Pobór wód podziemnych Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego objętych badaniami w latach Charakterystyka warunków hydrometeorologicznych Charakterystyka warunków meteorologicznych na obszarze województwa dolnośląskiego w 2012 r Charakterystyka warunków hydrologicznych w 2012 r Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok Ocena stanu jednolitych części wód Ocena spełniania wymagań określonych dla wód w obszarach chronionych Ocena jakości wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia Ocena jakości wód powierzchniowych zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych Ocena jakości wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych Ocena jakości wód powierzchniowych będących miejscem bytowania ryb Ocena jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli Literatura Załączniki

4 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu 4

5 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Wstęp Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości wód, zgodnie art. 26 ustawy Prawo ochrony środowiska, jest uzyskiwanie informacji i danych dotyczących jakości wód. Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach państwowego monitoringu środowiska (PMŚ) wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145). Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód i ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego zgodnie z cyklem gospodarowania wodami, wynikającym z przepisów prawa krajowego, transponujących wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej podstawowym elementem w gospodarowaniu wodami jest jednolita część wód (JCW). Prawo wodne dzieli JCW na jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) i jednolite części wód podziemnych (JCWPd). Jednolitą częścią wód powierzchniowych jest oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich części, a także fragment morskich wód wewnętrznych, przejściowych lub przybrzeżnych. Jednolite części wód dzielimy na naturalne oraz silnie zmienione, których charakter został w znacznym stopniu zmieniony w następstwie fizycznych przeobrażeń, będących wynikiem działalności człowieka, lub sztuczne, powstałe w wyniku działalności człowieka. Ww. podział znajduje swoje odzwierciedlenie w klasyfikacji jakości wód dla naturalnych jednolitych części wód określa się ich stan ekologiczny podczas gdy dla silnie zmienionych i sztucznych potencjał ekologiczny. Szczegółowe regulacje dotyczące badań monitoringowych są zawarte w rozporządzeniu MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1550). Z kolei regulacje odnośnie oceny stanu wód powierzchniowych są zawarte w rozporządzeniu MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 257, poz. 1545) oraz rozporządzeniu MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549). 1. Sieć monitoringu wód powierzchniowych województwa dolnośląskiego Lata w zakresie badań i oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych były pierwszą częścią sześcioletniego (od 2010 do 2015) cyklu gospodarowania wodami. Podstawą do prowadzenia badań była zweryfikowana w roku 2009 sieć punktów pomiarowo-kontrolnych, której opis został przekazany Komisji Europejskiej w ramach zobowiązań sprawozdawczych z wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2006/60/UE (raport z planów gospodarowania wodami, tzw. Raport 2010). W ramach monitoringu wód powierzchniowych województwa dolnośląskiego, którego zakres został szczegółowo przedstawiony w Programie państwowego monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata i kolejnych aneksach, zostały zrealizowane badania wód rzek i zbiorników zaporowych w zakresie elementów biologicznych, fizykochemicznych i chemicznych w następujących sieciach: monitoringu diagnostycznego (MD), monitoringu operacyjnego w operacyjnych punktach pomiarowo-kontrolnych (MO), monitoringu operacyjnego wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych w operacyjnych punktach pomiarowo-kontrolnych (MORO), 5

6 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu monitoringu operacyjnego wód umożliwiającego ocenę zagrożenia wód eutrofizacją ze źródeł komunalnych w operacyjnych punktach pomiarowo-kontrolnych (MOEU), monitoringu operacyjnego wód śródlądowych będących środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych (MORY), monitoringu operacyjnego wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych (MOPI), monitoringu operacyjnego wód zakwalifikowanych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych (MORE), monitoringu operacyjnego ze względu na obecność na terenie(ach) jednolitej(ych) części wód ekosystemów zależnych od jakości wód, w tym obszarów ochrony siedlisk i gatunków bezpośrednio uzależnionych od wody w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych (MONA), monitoringu operacyjnego w celowych punktach pomiarowo-kontrolnych na potrzeby inne niż wskazane powyżej, w tym w związku z zobowiązaniami wynikającymi z umów międzynarodowych (MOIN), monitoringu badawczego (MB). W jednym punkcie pomiarowo-kontrolnym monitoringu operacyjnego może być realizowanych kilka programów badań wynikających ze zdefiniowanego dla poszczególnych celów zakresu parametrów i częstotliwości ich oznaczania. Punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu zlokalizowane zostały na podstawie: wykazów wód: - wykaz jednolitych części wód powierzchniowych wykorzystywanych do poboru wody dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, - wykaz części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli, - wykaz obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie, - wykazy wód powierzchniowych i podziemnych uznanych za wrażliwe oraz obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, z których należy ograniczyć odpływ azotu do tych wód, - wykaz obszarów wrażliwych na substancje biogenne pochodzenia komunalnego; zaktualizowanych charakterystyk jednolitych części wód ze wskazaniem sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód oraz jednolitych części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych, wykazów wielkości emisji, o których mowa w art. 113 ustawy Prawo wodne, przekazanych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, z uwzględnieniem danych własnych WIOŚ. wytycznych Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Monitoring diagnostyczny (MD) ustanowiony został w punktach na jednolitych części wód powierzchniowych tak, aby możliwe było ustalenie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, dokonanie oceny długoterminowych zmian stanu wód powierzchniowych w warunkach naturalnych oraz zmienionych pod wpływem czynników antropogenicznych oraz zaprojektowanie przyszłych programów monitoringu. W okresie przebadane zostały w ramach jednego cyklu rocznego wszystkie diagnostyczne punkty pomiarowo-kontrolne wód powierzchniowych. Zaplanowano trzykrotne badania w operacyjnych punktach pomiarowo-kontrolnych (MO) w sześcioletnim cyklu wodnym ( ), z czego przynajmniej raz w okresie Badania zaplanowano w tych jednolitych częściach wód, które uznano za zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych. Ponadto operacyjne punkty pomiarowo-kontrolne zlokalizowano w tych jednolitych częściach wód powierzchniowych, dla których wyniki monitoringu diagnostycznego wykazały obecność substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego w ilości przekraczającej dopuszczalne stężenia. 6

7 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Punkty celowe monitoringu operacyjnego zlokalizowane zostały w oparciu o wykazy wód przekazane przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Badania w celowych punktach monitoringu operacyjnego będą prowadzone z częstotliwością odpowiednią dla celów, jakim służy dany punkt. W przypadku wód przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, monitoringiem w ramach sieci punktów celowych monitoringu operacyjnego (MORY) w roku 2010 objęte zostały jednolite części wód zagrożone niespełnieniem celów środowiskowych, zaś począwszy od roku 2011 jedynie te JCWP, które zostały wyznaczone jako obszary ochrony siedlisk lub gatunków, dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie lub znajdują się w obrębie tych obszarów i w których stwierdzono występowanie chronionych gatunków ryb. Punkty celowe monitoringu operacyjnego służące do oceny wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (MOPI) były badane w każdym roku z częstotliwością i w zakresie wynikającym z liczby zaopatrywanych mieszkańców. Badaniami objęto te JCWP, z których zaopatrywanych jest co najmniej 1000 mieszkańców (co odpowiada w przybliżeniu poborowi wody na poziomie 100 m 3 /d). W punktach celowych monitoringu operacyjnego wód zakwalifikowanych do celów rekreacyjnych (MORE) każdy punkt objęty był jednym cyklem rocznym monitoringu w okresie trzech lat. W ramach monitoringu operacyjnego w punktach celowych wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (MORO) badania były prowadzone co roku. Ilość i lokalizacja celowych punktów monitoringu operacyjnego wód zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych (MOEU) oraz zakres i częstotliwość badań były identyczne jak w przypadku punktów monitoringu operacyjnego w punktach operacyjnych. Celowe punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu operacyjnego obszarów chronionych dla ekosystemów zależnych od wód (MONA) zostały wyznaczone na podstawie wykazów obszarów tych ekosystemów w punktach monitoringu operacyjnego przy zachowaniu zakresu i częstotliwości badań jak dla punktów monitoringu operacyjnego w punktach operacyjnych. Badania jakości wód prowadzone w sieci monitoringu operacyjnego MOIN obejmowały inne programy badań, nie ujęte w ww. sieciach. Na terenie województwa dolnośląskiego badania te wynikają z dwustronnych porozumień pomiędzy krajami ościennymi. Województwo dolnośląskie, ze względu na swoje położenie, prowadzi taką współpracę z Republiką Federalną Niemiec i Republiką Czeską. Badania w ww. punktach prowadzone są co roku w zakresie wynikającym ze stosownych zobowiązań międzynarodowych. Dla badawczych punktów pomiarowo-kontrolnych (MB) nie przewidziano określonego, minimalnego programu badań ani ich częstotliwości. Program był ustalany każdorazowo osobno, pod kątem przyczyn, dla których monitoring badawczy został wdrożony. 2. Zapewnienie jakości badań i ocen W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wyników badań i ocen w zakresie monitoringu wód, przy tworzeniu sieci punktówpomiarow-kontrolnych WIOŚ uwzględnił wytyczne GIOŚ dotyczące wyboru lokalizacji punktów pomiarowych oraz przypisywania im odpowiednich programów badawczych. Wdrażane były także odpowiednie zalecenia w zakresie poboru prób i wykonywania badań wskaźników dla wszystkich elementów stanu wód. Zapewnione zostały w miarę możliwości technicznych odpowiednie kryteria dotyczące granic oznaczalności i niepewności pomiarów. W zakresie badań biologicznych sukcesywnie wdrażane były, przekazywane przez GIOŚ, metodyki dotyczące badań i ocen elementów biologicznych w poszczególnych kategoriach wód. Dodatkowo, przed wykonaniem klasyfikacji stanu jednolitych części wód dokonano oceny wiarygodności uzyskanych wyników badań, odrzucając wyniki, które zostały uzyskane w warunkach odbiegających od normalnych, w czasie wyjątkowych warunków pogodowych, warunków technicznych (np. prac w korycie rzeki) czy nietypowych warunków hydrologicznych (przeamalizowano dane hydrologiczne stany wody dla roku kalendarzowego 2012 z 42 przekrojów wodowskazowych zlokalizowanych na rzekach Dolnego Śląska). 7

8 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu 3. Zasady przeprowadzenia oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych Uzyskane wyniki badań pozwoliły na ocenę stanu wód i sporządzenie zbiorczego zestawienia ocen stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego jednolitych części wód objętych monitoringiem w latach Ocenę przeprowadzono na podstawie wytycznych zawartych w rozporządzeniu MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 257, poz. 1545) oraz rozporządzeniu MŚ z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1549). Dodatkowo uwzględniono zasady określone szczegółowo w opracowanych przez GIOŚ wytycznych 1. Przeprowadzono kolejno klasyfikację poszczególnych wskaźników zanieczyszczenia, klasyfikację elementów biologicznych, fizykochemicznych, hydromorfologicznych), ocenę stanu/potencjału ekologicznego oraz ocenę stanu badanych jednolitych części wód powierzchniowych. W przypadku oceny stanu jednolitych części wód zlokalizowanych na obszarach chronionych (przeznaczonych do poboru wody na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczona do spożycia, przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych, wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych oraz narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych) uwzględniono dodatkowe wymagania wynikające ze sposobu użytkowania/charakteru obszaru. Przy sporządzaniu oceny uwzględniono wyniki wszystkich badań z punktów pomiarowokontrolnych badanych w latach Została zastosowana zasada tzw. dziedziczenia oceny. W przypadku, gdy ostanie badania w jednolitej części wód prowadzone były w roku 2010 i/lub 2011 w ocenie za 2012 r. została uwzględniona najbardziej aktualna ocena. Ocena ta pozostaje ważna do momentu wykonania kolejnych badań w ramach obecnie realizowanego cyklu badawczego Wytyczne dla wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska w sprawie: - wykonania weryfikacji oceny jednolitych części wód powierzchniowych (rzek, zbiorników zaporowych, wód przejściowych i przybrzeżnych) za lata 2010 i 2011, - sporządzenia oceny dla JCWP ww. kategorii za rok 2012; opracowane w Departamencie Monitoringu i Informacji o Środowisku GIOŚ; Warszawa 2013 r. 8

9 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Rysunek 1. Elementy i etapy pozyskiwania danych i oceny stanu wód powierzchniowych zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną Klasyfikacja elementów biologicznych W latach WIOŚ we Wrocławiu prowadził badania następujących elementów biologicznych: fitoplanktonu, fitobentosu i makrobezkręgowców bentosowych (w rzekach i zbiornikach zaporowych) oraz makrofitów (w rzekach). Centralnie, w wybranych punktach pomiarowo-kontrolnych, GIOŚ przeprowadził badania ichtiofauny, których wyniki również zostały uwzględnione w ocenie. W jednolitej części wód badano co najmniej jeden element biologiczny, którego wybór zależał głównie od rodzaju presji i typu JCWP. Klasyfikacja elementów biologicznych polega na nadaniu każdemu badanemu elementowi jednej z pięciu klas jakości wód powierzchniowych, przy czym: klasa I oznacza stan bardzo dobry/maksymalny potencjał biologicznego wskaźnika jakości wód, klasa II oznacza stan/potencjał dobry biologicznego wskaźnika jakości wód, klasa III oznacza stan/potencjał umiarkowany biologicznego wskaźnika jakości wód, klasa IV oznacza stan/potencjał słaby biologicznego wskaźnika jakości wód, klasa V oznacza stan/potencjał zły biologicznego wskaźnika jakości wód. Ocena wyników klasyfikacji polega na porównaniu wyników klasyfikacji uzyskanych dla poszczególnych elementów biologicznych, a o wyniku klasyfikacji decyduje ten element, któremu nadano najmniej korzystną klasę. 9

10 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Klasyfikacja elementów fizykochemicznych Do elementów fizykochemicznych, wspierających elementy biologiczne, zalicza się wskaźniki charakteryzujące: stan fizyczny, w tym warunki termiczne, zasolenie, zakwaszenie, warunki biogenne, oraz wskaźniki z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych polega na przypisaniu każdemu badanemu wskaźnikowi odpowiedniej klasy jakości wód powierzchniowych, przy czym: klasa I oznacza stan bardzo dobry/maksymalny potencjał, klasa II oznacza stan dobry/dobry potencjał, niespełnienie wymogów klasy II oznacza stan/potencjał poniżej dobrego. Określenia klasy jakości wód dla każdego z badanych wskaźników dokonuje się przez porównanie wartości średniej rocznej (o ile w załącznikach do rozporządzenia nie określono inaczej) z wartościami granicznymi, przy czym ilość wyników pomiarów przyjmowana do obliczeń średniej rocznej nie może być mniejsza niż 4. O klasyfikacji decyduje ten wskaźnik, któremu nadano najmniej korzystną klasę. Klasyfikacja elementów hydromorfologicznych Do elementów hydromorfologicznych, wspierających elementy biologiczne, zalicza się: reżim hydrologiczny, ciągłość cieku, warunki morfologiczne. W przypadku klasyfikacji elementów hydromorfologicznych, przyjęto zasadę z rozporządzenia klasyfikacyjnego z roku 2011, że punktowi zlokalizowanemu na jednolitej części wód niewyznaczonej na podstawie przeglądu warunków hydromorfologicznych jako sztucznej lub silnie zmienionej nadaje się w zakresie tych elementów klasę I, zaś ppk zlokalizowanemu na jednolitej części wód wyznaczonej na podstawie przeglądu warunków hydromorfologicznych jako sztucznej lub silnie zmienionej, niebędącej zbiornikiem zaporowym, nadaje się: klasę I maksymalny potencjał ekologiczny w przypadku kanałów, strug, strumieni, potoków i rzek, w których zmiany hydromorfologiczne dotyczą jedynie zaburzeń SNQ (wahań przepływów) spowodowanych pracą małych elektrowni wodnych lub działaniem zapór przeciwpowodziowych oraz jezior lub innych naturalnych bądź sztucznych zbiorników wodnych (z wyłączeniem zbiorników zaporowych), wód przejściowych i przybrzeżnych będących drogami wodnymi, klasę II dobry potencjał ekologiczny w przypadku pozostałych silnie zmienionych lub sztucznych części wód. Nieco inaczej traktowane są zbiorniki zaporowe. Ocena elementów hydromorfologicznych jest dokonywana w następujący sposób: klasa I maksymalny potencjał ekologiczny wówczas, gdy zapewniona jest możliwość przejścia dla organizmów wodnych czyli istnienie drożnej przepławki dla ryb, klasa II dobry potencjał ekologiczny nadawana wówczas, gdy takie przejście nie istnieje. W przypadku jednolitej części wód będącej zbiornikiem zaporowym, który nie jest zlokalizowany na głównym ciągu szlaku ryb wędrownych, nadaje się I klasę potencjału ekologicznego maksymalny potencjał ekologiczny niezależnie od istnienia przejścia dla ryb bądź jego braku. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego Stan/potencjał ekologiczny jednolitych części wód ocenia się na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. 10

11 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Klasyfikację stanu ekologicznego przeprowadza się dla naturalnych jednolitych części wód powierzchniowych. Klasyfikacja polega na nadaniu jednolitej części wód powierzchniowych jednej z pięciu klas stanu ekologicznego, przy czym: klasa I oznacza bardzo dobry stan ekologiczny, klasa II oznacza dobry stan ekologiczny, klasa III oznacza umiarkowany stan ekologiczny, klasa IV oznacza słaby stan ekologiczny, klasa V oznacza zły stan ekologiczny. Klasyfikację potencjału ekologicznego przeprowadza się dla jednolitych części wód powierzchniowych sztucznych i silnie zmienionych, w tym zbiorników zaporowych. Klasyfikacja polega na nadaniu jednolitej części wód powierzchniowych jednej z pięciu klas potencjału ekologicznego, przy czym: klasa I oznacza maksymalny potencjał ekologiczny, klasa II oznacza dobry potencjał ekologiczny, klasa III oznacza umiarkowany potencjał ekologiczny, klasa IV oznacza słaby potencjał ekologiczny, klasa V oznacza zły potencjał ekologiczny. Klasyfikacja stanu chemicznego Stan chemiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się na podstawie oceny wyników badań substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających. Przyjmuje się, że jednolita część wód jest w dobrym stanie chemicznym, jeżeli dla każdego punktu pomiarowo-kontrolnego wartości średnioroczne (wyrażone jako średnia arytmetyczna z pomierzonych stężeń wskaźników) oraz stężenia maksymalne (wyrażone jako 90. percentyl) nie przekraczają dopuszczalnych wartości odpowiednio średniorocznych i dopuszczalnych stężeń maksymalnych określonych dla poszczególnych kategorii wód. Klasyfikacja stanu Stan jednolitych części wód powierzchniowych ocenia się, uwzględniając wyniki klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych i wyniki klasyfikacji stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych. Stan jednolitej części wód można ocenić jako dobry lub zły, w zależności od klasyfikacji stanu chemicznego i stanu/potencjału ekologicznego Tabela 1. Sposób oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych Stan chemiczny dobry poniżej dobrego bardzo dobry stan ekologiczny/ maksymalny potencjał ekologiczny dobry stan wód zły stan wód Stan ekologiczny/ potencjał ekologiczny dobry stan ekologiczny/ dobry potencjał ekologiczny umiarkowany stan ekologiczny/ umiarkowany potencjał ekologiczny słaby stan ekologiczny/ słaby potencjał ekologiczny dobry stan wód zły stan wód zły stan wód zły stan wód zły stan wód zły stan wód zły stan ekologiczny/ zły potencjał ekologiczny zły stan wód zły stan wód 11

12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu W przypadku braku możliwości dokonania klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, gdy jednocześnie ocena stanu chemicznego wskazuje na stan chemiczny poniżej dobrego, stan ocenianej jednolitej części wód w ppk ocenia się jako zły. W przypadku braku możliwości dokonania klasyfikacji stanu chemicznego, gdy jednocześnie ocena stanu/potencjału ekologicznego wskazuje na stan/potencjał ekologiczny umiarkowany, słaby lub zły, stan ocenianej jednolitej części wód w ppk ocenia się jako zły. 4. Charakterystyka obszaru badań Regiony wodne Województwo dolnośląskie leży w obszarze trzech dorzeczy (Odry, Łaby, Dunaju) w granicach następujących regionów wodnych: obszar dorzecza Odry: region wodny Środkowej Odry, obszar dorzecza Łaby: region wodny Izery, region wodny Łaby i Ostrożnicy (Upa), region wodny Metuje, region wodny Orlicy, obszar dorzecza Dunaju: region wodny Morawy. Całe terytorium województwa dolnośląskiego znajduje się w zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Charakterystyka regionu wodnego Środkowej Odry Region wodny Środkowej Odry, o powierzchni km 2, położony jest w obrębie pięciu województw południowo-zachodniej Polski. Swoim zasięgiem obejmuje 98,8% powierzchni województwa dolnośląskiego. 12

13 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Głównym ciekiem regionu jest odcinek Odry, rozpoczynający się poniżej ujścia Kłodnicy, po ujście Nysy Łużyckiej. Długość odcinka Środkowej Odry wynosi nieco ponad 430 km, natomiast całkowita długość sieci hydrograficznej zlewni Środkowej Odry wynosi km. Powierzchnia zlewni Środkowej Odry wynosi niemal km 2. Odra w swym środkowym odcinku płynie w kierunku północno-zachodnim. Do największych prawobrzeżnych dopływów na terenie województwa dolnośląskiego należą: Widawa, Barycz i Krzycki Rów. Najistotniejszymi lewostronnymi dopływami są: Nysa Kłodzka, Oława, Ślęza, Bystrzyca, Kaczawa, Bóbr, Nysa Łużycka. Region odznacza się jednym z cieplejszych klimatów w Polsce. Jedynie obszar Sudetów wyróżnia się surowymi warunkami klimatycznymi. Na obszarze regionu wodnego Środkowej Odry występują tereny o wybitnych walorach przyrodniczych oraz turystyczno-krajoznawczych, tj. parki narodowe, parki krajobrazowe i rezerwaty, a także obszary Natura W 2008 r. region wodny Środkowej Odry zamieszkiwało 4,8 mln mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia na obszarze całego regionu wodnego wynosi ok. 125 os./km 2. 60% ludności regionu wodnego Środkowej Odry (2,9 mln) stanowią mieszkańcy województwa dolnośląskiego. Największymi skupiskami ludności w obrębie województwa są miasta: Wrocław 631 tys. i Legnica 103 tys. mieszkańców. Prawie 60%, tj. ok km 2 powierzchni regionu wodnego Środkowej Odry zajmują tereny rolne. Lasy porastają obszar prawie km 2. Tereny zantropogenizowane zajmują ponad km 2, tj. ok. 5% omawianego obszaru. Na terenie tym znajduje się LGOM, czyli Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy, który swe istnienie zawdzięcza głównie złożom miedzi. Na obszarze nieco ponad 400 km 2 w trzech zakładach górniczych: Lubin, Rudna oraz Polkowice-Sieroszowice, prowadzona jest przez KGHM Polska Miedź S.A. podziemna eksploatacja rud miedzi. W konsekwencji prowadzenia wydobycia miedzi dochodzi do odkształceń powierzchni terenu w postaci osiadania gruntu. Ponadto odwadnianie kopalń prowadzi do zmian warunków wodnych, zubożenia zasobów użytkowych wód podziemnych, tworzenia się lejów depresyjnych oraz zrzutów wód kopalniach do wód powierzchniowych. Dodatkowym obciążeniem dla środowiska wodnego są należące do KGHM Polska Miedź S.A. huty metali nieżelaznych, których działalność związana jest z bezpośrednią emisją metali ciężkich do środowiska, zanieczyszczających wody powierzchniowe i podziemne. W obrębie regionu wodnego Środkowej Odry wydobywane są również pokłady węgla brunatnego na obszarze tzw. Worka Turoszowskiego. Odkrywkową eksploatację ze złoża Turów prowadzi Kopalnia Węgla Brunatnego Turów już od 1904 r. Długoletnie wydobycie węgla jest przyczyną degradacji środowiska w tym rejonie. Efektem prowadzonej eksploatacji jest zmiana stosunków wodnych, prowadząca do zmniejszenia i zubożenia dostępnych zasobów wód powierzchniowych oraz użytkowych poziomów wodonośnych. Odwadnianie kopalni Turów prowadzi do powstania leja depresyjnego, obniżającego o kilkanaście metrów zwierciadło wód podziemnych, jak również sprzyja zmianie warunków krążenia wód podziemnych oraz przekształceniu lokalnej sieci hydrograficznej. Wpływ na reżim wód śródlądowych ma także eksploatacja prowadzona przez kopalnie węgla brunatnego, które zlokalizowane są po stronie niemieckiej. Zrzuty wód z tych kopalni mają wpływ na jakość wód powierzchniowych i podziemnych. Dodatkowo w obrębie regionu wodnego Środkowej Odry występuje wrocławski okręg przemysłowy z przemysłem maszynowo-metalowym, środków transportu, spożywczym, elektronicznym, metalowym, odzieżowym i chemicznym. Pozostały obszar, czyli niewiele ponad 1%, to tereny wodne oraz strefy podmokłe. W regionie wodnym Środkowej Odry obszarami o zaburzonej retencji naturalnej są m. in.: Wrocław, Wałbrzych i Legnica, w których większość powierzchni pokrywa asfalt albo beton. Na obszarach tych utrudnione jest wsiąkanie wód opadowych, co skutkuje zwiększonym spływem powierzchniowym. Zgodnie z podziałem na jednolite części wód w regionie wodnym Środkowej Odry wydzielono 684 jednolite części wód rzek, z czego na terenie Dolnego Śląska znajduje się

14 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Charakterystyka regionu wodnego Metuje Region wodny Metuje, którego powierzchnia wynosi ok. 100 km 2, w całości położony jest w województwie dolnośląskim, w obrębie trzech powiatów: kłodzkiego, wałbrzyskiego oraz kamiennogórskiego. Łączna długość sieci hydrograficznej zasilającej Metuje wynosi ok. 90 km. Do lewostronnych dopływów rzeki Metuje w obrębie regionu wodnego należą: Żydawka (13,1 km), Czeremnica (10,1 km), Klikawa (14,9 km) i Oleszanka (19,2 km). Dopływy te mają swój początek w Górach Stołowych, część z nich zasilana jest również mniejszymi dopływami z Pogórza Orlickiego oraz północnej części Gór Orlickich. Region charakteryzuje się łagodnym klimatem podgórskim i górskim. Obszar odznacza się niższymi niż w otaczających regionach wodnych średnimi miesięcznymi i rocznymi temperaturami oraz mniejszymi ich amplitudami. Na obszarze regionu wodnego Metuje występuje duża część Parku Narodowego Gór Stołowych ok. 25 km 2, czyli ok. 25% jego powierzchni oraz duża część jego otuliny ok. 30 km 2-30% powierzchni regionu wodnego. Ponadto w regionie występują także obszary Natura 2000, ustanowione na mocy dyrektyw unijnych: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) i specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). Rozmieszczenie ludności w obrębie regionu wodnego Metuje jest nierównomierne. Gęstość zaludnienia waha się od 35 os./km 2 na obszarze gminy Lewin Kłodzki do 300 os./km 2 w gminie Kudowa- Zdrój. Region wodny Metuje zamieszkuje ok mieszkańców. Największą część obszaru zajmują tereny leśne, bo aż 53,2%. Również duży udział mają tereny rolne, które stanowią 42,9% powierzchni regionu wodnego Metuje. Tereny zantropogenizowane zajmują ok. 3,9% obszaru omawianego regionu wodnego. Największym skupiskiem ludności jest miasto Kudowa Zdrój. Zlokalizowane są tu wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwa, ponadto rozwinięty jest handel, usługi oraz budownictwo. Miasto jest również znanym ośrodkiem uzdrowiskowym. Zgodnie z podziałem na jednolite części wód w regionie wodnym Metuje wydzielono 4 jednolite części wód rzek. Charakterystyka regionu wodnego Orlicy Region wodny Orlicy, którego powierzchnia wynosi 72,6 km 2, położony jest w województwie dolnośląskim, w obszarze czterech gmin powiatu kłodzkiego: Bystrzyca Kłodzka (36 km 2 ), Międzylesie (23,3 km 2 ), Szczytna (12,9 km 2 ) i Duszniki-Zdrój (0,4 km 2 ). Głównym ciekiem regionu wodnego Orlicy jest rzeka Orlica, której długość wynosi 22 km, natomiast łączna długość sieci hydrograficznej jest równa ok. 50 km. Rzeka ta płynie południowo-zachodnim podnóżem Gór Orlickich. Warunki klimatyczne w regionie wodnym Orlicy są typowe dla Sudetów. Obszar odznacza się niższymi niż w otaczających regionach wodnych średnimi miesięcznymi i rocznymi temperaturami oraz mniejszymi ich amplitudami. Na obszarze regionu wodnego Orlicy występuje mała część otuliny Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, a także fragment rezerwatu przyrody Torfowisko pod Zieleńcem. Ponadto w regionie wodnym Orlicy występują obszary Natura 2000, ustanowione na mocy dyrektywy unijnej specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). W regionie wodnym Orlicy rozmieszczenie ludności jest nierównomierne, zdecydowana większość mieszka w północno-zachodniej części regionu, a gęstość zaludnienia wynosi ok. 14 os./km 2. Znaczną część regionu wodnego Orlicy, bo aż 66,7% porastają lasy. Tereny wykorzystywane rolniczo stanowią 33% powierzchni. Pozostała część terenu, tj. 0,6 km 2 (0,8%) stanowią tereny podmokłe. W regionie wodnym Orlicy wydzielono jedną jednolitą rzeczną część wód powierzchniowych. 14

15 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Charakterystyka regionu wodnego Izery Region wodny Izery, którego powierzchnia wynosi ok. 47 km 2, położony jest w województwie dolnośląskim, w południowej części powiatów: lwóweckiego (ok. 14,5% powierzchni gminy Mirsk) i jeleniogórskiego (ok. 29,5% powierzchni gminy Szklarska Poręba). Głównym ciekiem regionu wodnego Izery jest rzeka Izera, której długość na terenie Polski wynosi ok. 7 km. Rzekami zasilającymi Izerę w regionie wodnym są jej lewostronne dopływy: Tracznik, Łącznik, Jagnięcy Potok, Kobyła oraz Kamionek. Najdłuższy z nich, Jagnięcy potok ma długość ok. 5,5 km. Całkowita długość sieci hydrograficznej jest równa 29 km. Klimat regionu wodnego Izery jest typowo górski. Na obszarze regionu wodnego Izery występuje część otuliny Karkonoskiego Parku Narodowego oraz rezerwaty z cennymi przyrodniczo torfowiskami wysokimi. W regionie wodnym Izery występują obszary specjalnej ochrony ptaków oraz specjalne obszary ochrony siedlisk. Region wodny Izery jest praktycznie niezamieszkały, a spory ruch ludności na tym obszarze związany jest z turystyką. Prawie cały region wodny Izery, czyli ok. 99,5% jego powierzchni, porastają lasy i tereny zielone. Występuje tu duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych, których powierzchnia nie przekracza 0,01 km 2 (1 ha). Zgodnie z podziałem na jednolite części wód w regionie wodnym Izery wydzielono 2 jednolite części wód rzek. Charakterystyka regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy Region wodny Łaby i Ostrożnicy, którego powierzchnia wynosi 19,4 km 2, położony jest w województwie dolnośląskim, w obrębie powiatów: kamiennogórskiego i jeleniogórskiego. Przeważająca część regionu wodnego (19,0 km 2 ) znajduje się w powiecie kamiennogórskim, w gminie Lubawka (46,76% jej powierzchni). Pozostałe gminy, których fragmenty występują w regionie wodnym należą do powiatu jeleniogórskiego. Głównym ciekiem regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy jest rzeka Ostrożnica, której długość na terenie Polski wynosi 7,2 km. Całkowita długość sieci hydrograficznej wynosi ok. 13 km. Klimat regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy zalicza się do typowo górskich. Na obszarze regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy znajduje się fragment Karkonoskiego Parku Narodowego oraz dwa obszary specjalnej ochrony ptaków i dwa specjalne obszary ochrony siedlisk obszary Natura Region wodny Łaby i Ostrożnicy zamieszkuje ok mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi ok. 40 os./km 2. Przeszło połowa (52,3%), tj. ok. 10 km 2 regionu wodnego Łaby i Ostrożnicy (Úpa) to tereny wykorzystywane rolniczo. W regionie wodnym Łaby i Ostrożnicy wydzielono 1 jednolitą rzeczną część wód powierzchniowych. Charakterystyka regionu wodnego Morawy Region wodny Morawy, którego powierzchnia wynosi 0,72 km 2, położony jest w województwie dolnośląskim, na obszarze powiatu kłodzkiego. W regionie wodnym Morawy panuje typowo górski klimat, charakterystyczny dla całych Sudetów. Na obszarze regionu wodnego Morawy znajduje się fragment Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego. Ponadto całość omawianego regionu wodnego zajmuje obszar Natura 2000, obszar ochrony siedlisk (SOO) Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika (PLH020016). Region wodny Morawy jest niezamieszkały i w całości porastają go lasy. Region wodny Morawy, reprezentuje obszar dorzecza Dunaju i należy do zlewiska Morza Czarnego. Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) na obszarze regionu wodnego Morawy, w granicach Polski, nie zidentyfikowano żadnych istotnych cieków. 15

16 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Identyfikacja znaczących presji Jako znaczące oddziaływania na jakość wód powierzchniowych Dolnego Śląska uznano zrzuty z punktowych źródeł zanieczyszczeń oraz pobory wód powierzchniowych i podziemnych. Punktowe źródła zanieczyszczeń Jednym z zagrożeń jakości wód powierzchniowych są punktowe źródła zanieczyszczeń. W 2010 roku przeprowadzono weryfikację punktowych źródeł na obszarze działania RZGW we Wrocławiu tj. w regionach wodnych: Środkowej Odry, Morawy, Izery, Łaby i Ostrożnicy, Metuje, Orlicy. Weryfikacja obejmowała poniższe punktowe źródła zanieczyszczeń: zrzuty ścieków komunalnych, zrzuty ścieków przemysłowych, zrzuty wód chłodniczych, zrzuty ścieków z obiektów użyteczności publicznej (np. hotele, szkoły, więzienia, szpitale, spółdzielnie mieszkaniowe, itp.). Weryfikacji poddano oczyszczalnie ścieków komunalnych, zakładów przemysłowych i obiektów użyteczności publicznej, które wprowadzały ścieki bezpośrednio do odbiornika w wielkości zrzutu powyżej 50 m 3 /d. W ramach przeprowadzonych prac zidentyfikowano ogółem 432 zrzuty, w tym: zrzuty ścieków komunalnych 319 szt. zrzuty ścieków z obiektów użyteczności publicznej 13 szt. zrzuty ścieków przemysłowych 88 szt. zrzuty wód chłodniczych 12 szt. o łącznej ilości odprowadzanych ścieków, w tym wód chłodniczych do wód lub do ziemi równej ,1 tys. m 3 /rok. Analiza informacji o presjach wykazała, że największe ich nagromadzenie występuje w regionie wodnym Środkowej Odry (428 zrzutów), co wynika z intensywnego użytkowania wód w dużych aglomeracjach miejskich związanych ze zwiększonym zarówno poborem, jak i zrzutem ścieków. W regionie wodnym Metuje zidentyfikowano 4 znaczące zrzuty. W regionach wodnych dorzecza Łaby: Izery, Łaby i Ostrożnicy, Orlicy oraz w regionie wodnym Morawy stanowiącym fragment dorzecza Dunaju praktycznie presje nie występują. Poniżej zamieszczono dane dotyczące zrzutów ścieków zlokalizowanych na terenie województwa dolnośląskiego, z uwzględnieniem źródła pochodzenia. Tabela 2. Zestawienie zrzutów ścieków na terenie województwa dolnośląskiego w rozbiciu na źródło pochodzenia Statystyka dla województwa dolnośląskiego Liczba zrzutów [szt.] Ilość ścieków i wód chłodniczych [tys. m 3 /rok] wszystkie ZRZUTY ,5 zrzuty ścieków komunalnych ,8 zrzuty ścieków z obiektów użyteczności publicznej ,8 zrzuty ścieków przemysłowych ,2 zrzuty wód chłodniczych ,7 16

17 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Statystyka dla województwa dolnośląskiego Liczba zrzutów [szt.] Ilość ścieków i wód chłodniczych [tys. m 3 /rok] Zrzuty ścieków przemysłowych i wód chłodniczych wg rodzaju produkcji [szt.] [tys. m 3 /rok] wszystkie zrzuty ,9 1- rolno-spożywczy ,0 2 - chemiczny ,8 3 - energetyczny ,1 4 - hutniczy i metalurgiczny ,9 5 - wydobywczy ,1 6 - gospodarka odpadami 1 24,2 7 - inne 9 700,8 Pobór wód powierzchniowych Pobór wody ogółem w regionie wodnym wynosił w 2011 roku 121,56 mln m 3 /rok, w tym na cele użyteczności publicznej 39,11 mln m 3 /rok (32,18%) i na potrzeby przemysłu 82,45 mln m 3 /rok (67,82%). Największymi poborami do celów użyteczności publicznej charakteryzują się: w zlewni Bobru: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji WODNIK Sp. z o.o. w Jeleniej Górze ujęcie Sosnówka oraz Grabarów 6 442,83 tys. m 3 /rok, Wałbrzyskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wałbrzychu 2 068,99 tys. m 3 /rok, w zlewni Kaczawy: Legnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Legnicy, pobierające wodę w ilości 8 336,79 tys. m 3 /rok, w zlewni Nysy Kłodzkiej wodę powierzchniową pobierają: Wodociągi i Kanalizacja AKWA Sp. z o.o. w Nysie 2 987,4 tys. m 3 /rok oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu 4 777,13 tys. m 3 /rok (ujęcie wody Świątniki - Bierzany). Rozpatrując natomiast pobory wód powierzchniowych do celów przemysłowych, to największymi użytkownikami są: w zlewni Nysy Łużyckiej: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. w Niedowie ,2 tys. m 3 /rok, w zlewni Widawy: PGE Elektrownia Opole S.A. w miejscowości Brzezie w ilości ,3 tys. m 3 /rok, w bezpośredniej zlewni Odry wodę pobierają: Energetyka Spółka z o.o. w Głogowie 7 019,66 tys.m 3 /rok, PCC ROKITA S.A. w Brzegu Dolnym 5 594,09 tys. m 3 /rok. Pobór wód podziemnych Pobór wód podziemnych w całym regionie wodnym wynosił w 2011 roku 194,94 mln m 3 /rok, w tym na cele użyteczności publicznej 174,78 mln m 3 /rok (89,66%), na potrzeby przemysłu 18,48 mln m 3 /rok (9,48%) i na rolnictwo 1,67 mln m 3 /rok (0,86%). Poborami większymi od 2 mln m 3 /rok do celów użyteczności publicznej charakteryzują się: w zlewni Nysy Łużyckiej: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji NYSA Sp. z o.o. w Zgorzelcu 2,2 mln m 3 /rok, w zlewni Baryczy: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Krotoszynie (ujęcie Zduny) w ilości 2,2 mln m 3 /rok, 17

18 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w zlewni Bobru: wodę pobiera Wałbrzyskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wałbrzychu w ilości 4,9 mln m 3 /rok, w zlewni Bystrzycy: Świdnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Świdnicy 4,5 mln m 3 /rok, Zidentyfikowano również pobory wód podziemnych do celów przemysłowych oraz rolniczych. Największymi użytkownikami są: w zlewni Widawy: Lesaffre Polska S.A. w Wołczynie (ujęcie Markotów) w ilości 1 579,97 tys. m 3 /rok, w zlewni Nysy Kłodzkiej: Przedsiębiorstwo Produkcji Ogrodniczej Siechnice Sp. z o.o. w Siechnicach 858,82 tys. m 3 /rok, w bezpośredniej zlewni Odry: Energetyka Sp. z o.o. w Lubinie 2 160,12 tys. m 3 /rok. Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego objętych badaniami w latach Na rzekach województwa dolnośląskiego, wg danych RZGW we Wrocławiu, wyznaczono 426 jednolitych części wód powierzchniowych, z czego: 217 JCWP nadano status naturalnych, 203 JCWP silnie zmienionych, 6 sztucznych. Na podstawie analizy dotychczasowych wyników badań oraz charakterystyk poszczególnych JCWP (typ abiotyczny, ryzyko nieosiągnięcia celów RDW, analiza presji, lokalizacja na obszarze chronionym, sposób wykorzystania) zaplanowano w latach na terenie Dolnego Śląska badania w 161 JCWP, z czego: 62 JCWP o statusie naturalnych, 99 JCWP silnie zmienionych lub sztucznych. Tabela 3. Wykaz zlewni 3 poziomu (wg MPHP) objętych badaniami w latach L.p. Nr zlewni Nazwa zlewni Ilość badanych JCWP Ilość badanych JCWP naturalnych Ilość badanych JCWP silnie zmienionych lub sztucznych Nysa Kłodzka do Ścinawki (l) Ścinawka (Stěnava) Nysa Kłodzka od Ścinawki do zb. Otmuchów Odra od Stobrawy do Bystrzycy (l) Bystrzyca Widawa Odra od Widawy do Kaczawy (l) Kaczawa Odra od Kaczawy do Baryczy (p) Barycz do Polskiej Wody (l) Polska Woda Barycz od Polskiej Wody do Sąsiecznicy (l) Sąsiecznica Barycz od Sąsiecznicy do Orli (p) Orla Polski Rów Barycz od Polskiego Rowu do ujścia Odra od Baryczy do Rudnej (l) Rudna Ilość ppk 18

19 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 L.p. Nr zlewni Nazwa zlewni Ilość badanych JCWP Ilość badanych JCWP naturalnych Ilość badanych JCWP silnie zmienionych lub sztucznych Bóbr do Kamiennej (l) Kamienna Bóbr od Kamiennej do Szprotawy (p) Szprotawa Kwisa Nysa Łużycka (Lužicka Nisa, Lausitzer Neiße) Klikawa (Bystra, Szybka, Střela) Orlica do Cichej Orlicy (l) Izera od Jagnięcego Potoku do granicy państwa koło m. Horni Koženov (rzeka graniczna) (l) Razem: Badaniami objęto 28 zlewni 3 poziomu (wg MPHP), których szczegółową charakterystykę (ilość JCWP, status JCWP, ilość ppk) przedstawiono w poniższych tabelach. Łącznie w latach przeprowadzono badania w 186 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na rzekach i zbiornikach zaporowych Dolnego Śląska. Ilość ppk 19

20 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Tabela 4. Zlewnia nr 121: Nysa Kłodzka do Ścinawki (l) Nazwa JCWP Kod JCWP, której ocenie słuzy wymieniony ppk Kod ppk Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna Nysa Kłodzka od źródeł do Różanki PLRW PL02S1401_1227 Nysa Kłodzka poniżej Międzylesia 4 N Nysa Kłodzka od Różanki do Białej Lądeckiej PLRW PL02S1401_1228 Nysa Kłodzka powyżej ujścia Białej Lądeckiej (Krosnowice) 8 N Nysa Kłodzka od Białej Lądeckiej do Ścinawki Biała Lądecka od Kobylej do Morawki, z Morawką od Kleśnicy Biała Lądecka od Morawki do Nysy Kłodzkiej PLRW PL02S1401_1229 Nysa Kłodzka poniżej Kłodzka 8 N PLRW PL02S1401_3217 Biała Lądecka pow. Stronia Śląskiego 4 N PLRW PL02S1401_1232 Biała Lądecka m. Żelazno 8 N Morawka PLRW PL02S1401_2286 Morawka m. Nowa Morawa 3 N Bystrzyca Dusznicka od źródła do Kamiennego Potoku PLRW PL02S1401_3141 Bystrzyca Dusznicka powyżej Dusznik 7 N Bystrzyca Dusznicka od Kamiennego Potoku do Wielisławki PLRW PL02S1401_1233 PL02S1401_1234 Bystrzyca Dusznicka ujście do Nysy Kłodzkiej Kamienny Potok ujście do Bystrzycy Dusznickiej 5 T Jaszkówka PLRW PL02S1401_2275 Jaszkówka ujście do Nysy Kłodzkiej 4 T Jodłówka PLRW PL02S1401_1235 Jodłówka ujście do Nysy Kłodzkiej 4 T 20

21 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Tabela 5. Zlewnia nr 122: Ścinawka (Stěnava) Nazwa JCWP Kod JCWP, której ocenie słuzy wymieniony ppk Kod ppk Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna Ścinawka od źródła do Potoku z Nowego Siodła Ścinawka od Potoku z Nowego Siodła do Bożanowskiego Potoku Ścinawka od Bożanowskiego Potoku do Nysy Kłodzkiej PLRW PL02S1401_1236 Ścinawka poniżej Golińska (powyżej Starostina) 4 T PLRW PL02S1401_1237 Ścinawka powyżej Tłumaczowa 4 N PLRW PL02S1401_1238 Ścinawka ujście do Nysy Kłodzkiej (Ścinawica) 8 T Włodzica PLRW PL02S1401_3131 PL02S1401_3132 Sowi Potok m. Sokolec Jugowski Potok powyżej Jugowa 4 T Posna PLRW PL02S1401_2294 PL02S1401_2295 Posna wodospady Posny Posna m. Ratno 4 T Bożkowski Potok PLRW PL02S1401_1240 Bożkowski Potok ujście do Ścinawki 4 N 21

22 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu Tabela 6. Zlewnia nr 123: Nysa Kłodzka od Ścinawki do zb. Otmuchów Nazwa JCWP Kod JCWP, której ocenie słuzy wymieniony ppk Kod ppk Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna Nysa Kłodzka od Ścinawki do oddzielenia się Młynówki Pomianowskiej Budzówka od Jadkowej do Nysy Kłodzkiej PLRW PL02S1401_1230 Nysa Kłodzka poniżej ujścia Budzówki 10 N PLRW PL02S1401_1241 Budzówka ujście do Nysy Kłodzkiej 8 T Budzówka od źródła do Jadkowej PLRW PL02S1401_3133 Krzemiennik powyżej ujęcia Daniel 4 N Trująca PLRW PL02S1401_3134 PL02S1401_1242 Trująca powyżej Złotego Stoku Trująca most na drodze Błotnica Topola 4 T 22

23 Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2012 Tabela 7. Zlewnia nr 133: Odra od Stobrawy do Bystrzycy (l) Nazwa JCWP Kod JCWP, której ocenie słuzy wymieniony ppk Kod ppk Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna Odra od Małej Panwi do granic Wrocławia PLRW PL02S1201_3126 PL02S1401_1215 Odra Brzeg (OPO) Odra powyżej m. Wrocławia 21 T Odra w granicach Wrocławia PLRW PL02S1401_1217 Odra poniżej ujścia Ślęzy 21 T Smortawa od Pijawki do Odry PLRW PL02S1401_1221 Smortawa ujście do Odry 19 N Młynówka Jelecka PLRW PL02S1401_1222 Młynówka Jelecka ujście do Odry (m. Łęg) 23 T Trzciana PLRW PL02S1401_1223 Trzciana ujście do Odry 17 T Ługowina PLRW PL02S1401_1224 Ługowina ujście do Odry 23 T Oława od źródła do Podgródki PLRW PL02S1401_1243 Oława most drogowy Nowolesie-Kazanów 6 T Oława od Gnojnej do Odry PLRW PL02S1401_2291 PL02S1401_1246 Oława pon. m. Siechnice (Mokry Dwór) Oława ujście do Odry (pon. jazu Małgorzata) 19 N Gnojna PLRW PL02S1401_1248 Gnojna ujście do Oławy (m. Niemil) 16 T Kanał Psarski Potok - przerzut wody z Nysy Kłodzkiej do Oławy PLRW PLRW PL02S1401_1249 Kanał Psarski Potok-Krzyżowice (OPO) Kanał Psarski Potok ujście do Oławy 0 T Zielona PLRW PL02S1401_1250 Zielona ujście do Oławy 16 T 23