PRACA W HISZPANII REGIONY AUTONOMICZNE MAPA HISZPANII

Transkrypt

1 PRACA W HISZPANII CEUTA MELILLA MAPA HISZPANII REGIONY AUTONOMICZNE Andaluzja Aragonia Asturia Baleary Wyspy Kanaryjskie Kantabria Kastylia-La Mancha Kastylia i León Katalonia Estremadura Galicja Madryd Murcja Nawarra Kraj Basków La Rioja Walencja Miasto Autjonomiczne Ceuty Miasto Autjonomiczne Melilly 1

2 MIESZKANIE I PRACA W HISZPANII SPIS TREŚCI 1. Wstęp 3 2. Swobodny przepływ pracowników 5 3. Rynek pracy 6 4. Jak znaleźć pracę w Hiszpanii 7 5. Ubezpieczenie społeczne, służba zdrowia, świadczenia dla bezrobotnych Podatki Warunki życia Warunki pracy Mieszkanie System szkolnictwa w Hiszpanii Równoważność certyfikatów i dyplomów na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego Kultura Pomoc prawna Przydatne telefony i adresy O czy nie należy zapomnieć 36 2

3 1 - WSTĘP Nowa Unia Europejska, w której żyje prawie 480 milionów mieszkańców, jest największym rynkiem pracy i nauki na świecie. Jest to obszar, na którym stopniowo zanikają bariery uniemożliwiające niekiedy ludziom wykorzystanie całości swojego potencjału.. W celu umożliwienia wolnego przepływu pracowników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Unia Europejska utworzyła sieć EURES - Europejskie Służby Zatrudnienia, w której skład wchodzą publiczne służby zatrudnienia Hiszpanii, promujące publikację tego przewodnika informacyjnego. Praca za granicą to zawsze wyzwanie, jedyna w swoim rodzaju okazja do poznania innego kraju i jego mieszkańców, oraz do zdobycia wielu nowych doświadczeń. Niniejszy przewodnik pozwala tym, którzy chcą mieszkać i pracować w Hiszpanii, na wyrobienie sobie pewnego wyobrażenia o życiu w tym kraju. Pragniemy, by zawarte w nim informacje pomogły w podejmowaniu decyzji, a w przypadku przyjazdu do Hiszpanii, przygotowały do pobytu. Wybrane wiadomości o kraju. Oficjalna nazwa państwa to Królestwo Hiszpanii, zwyczajowo po prostu Hiszpania. Hiszpania położona jest w południowo-zachodniej części Europy, na Półwyspie Iberyjskim o 504,750 km 2 powierzchni, którą dzieli z Portugalią. Poza półwyspem w skład Hiszpanii wchodzą wyspy Baleary, na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim i miasta Ceuta y Melilla położone w północnej Afryce. To trzeci kraj europejski pod względem powierzchni i piąty pod względem ludności. Hiszpanię uważa się za kraj o łagodnym klimacie z dużym nasłonecznieniem, choć o wielkim zróżnicowaniu klimatycznym. Pierwsza strefa klimatyczna obejmuje północ kraju, to znaczy regiony takie jak Galicja, Asturia, Kantabria i Kraj Basków, gdzie deszcze są obfite, lata łagodne, ale zimy dosyć mroźne. Bardziej na południu, w centralnej części kraju panuje klimat kontynentalny. W pozostałych strefach nadmorskich, a szczególnie w Andaluzji i na Wybrzeżu Lewantyńskim, zimy są zazwyczaj łagodniejsze, a lata gorące. Ludność kraju liczy osób. Obecnie, jest zameldowanych w Hiszpanii milionów obcokrajowców, z czego to mieszkańcy Wspólnoty Europejskiej, co stanowi około 12% całkowitej liczby mieszkańców. Napływ istotnej liczby obcokrajowców i uregulowania ich sytuacji jest bardzo ważnym faktem y szacuje się że, liczba oficjalnych rezydentów wzrosła czterokrotnie w porównaniu z rokiem Jeśli chodzi o ich rozmieszczenie według regionów, to w Madrycie, Katalonii i Walencji mieszka prawie 60% wszystkich obcokrajowców. Jest to dowód na to, że szukają oni dużych miast, takich jak Madryt, Barcelona czy Walencja w celu osiedlenia się w celu znalezienia pracy. W Andaluzji, na Balearach i na Wyspach Kanaryjskich liczba ta spada do 22,1%. W regionach północnych i zachodnich półwyspu zameldowanych jest najmniej obcokrajowców. 3

4 Ustrojem panującym w państwie hiszpańskim jest monarchia parlamentarna. Podstawą władzy ustawodawczej jest Parlament (tzw. Kortezy), podzielony na dwie izby: Kongres Deputowanych i Senat. Na czele rządu stoi Premier, a głową państwa jest Król. Hiszpania to kraj składający się z 17 autonomicznych regionów: Andaluzji, Aragonii, Asturii, Wysp Kanaryjskich, Kantabrii, Kastylii - La Manchy, Kastylii - Leon, Katalonii, Walencji, Estremadury, Galicji, Balearów, La Rioja, Madrytu, Murcji, Nawarry i Kraju Basków, z których każda posiada własny parlament i Prezydenta. Możemy więc powiedzieć, iż charakterystyczną cechą Hiszpanii jest jej decentralizacja. Język Hiszpania odznacza się ogromną różnorodnością kulturową, którą podkreśla ilość języków będących w użyciu. Językiem oficjalnym dla całego terytorium jest hiszpański, zwany też kastylijskim, jednak w wielu regionach współistnieje on z innymi oficjalnymi językami takimi jak baskijski, kataloński, galicyjski czy walencjański, odpowiednio do regionu geograficznego. Chociaż nie są uznane za oficjalne, istnieją także języki miejscowe o mniejszym zasięgu: asturyjski, zwany też bable, leoński, aragoński i aranés. Mówiąc wyłącznie po angielsku, niemiecku czy francusku jest bardzo trudno znaleźć pracę w Hiszpanii, za wyjątkiem niektórych miejscowości turystycznych na wyspach lub wybrzeżu. Waluta Obowiązującą jednostką walutową w Hiszpanii jest Euro. Import i eksport lokalnej waluty podlega zgłoszeniu w przypadku, gdy suma przekracza wartość Euro (suma wywożona nie może przekroczyć sumy zgłoszonej przy wjeździe do kraju). Import i eksport obcej waluty nie jest ograniczony, ale należy zgłosić sumę powyżej Euro przypadającą na jedną osobę i jedną podróż, w celu uniknięcia problemów w urzędzie celnym przy wyjeździe z Hiszpanii. Strefa czasowa Półwysep i Baleary: GMT +1 Wyspy Kanaryjskie: GMT. Międzynarodowe rozmowy telefoniczne Żeby zadzwonić do Hiszpanii z zagranicy, należy wkręcić numer wyjściowy danego kraju, następnie 34 (numer kierunkowy Hiszpanii) oraz numer składający się z 9 cyfr. Aby zadzwonić z Hiszpanii do innego kraju, należy wykręcić 00, a następnie numer kierunkowy danego kraju i numer telefonu. Można też dzwonić z kabin telefonicznych, które działają na monety lub karty. W przypadku rozmowy telefonicznej w obrębie Hiszpanii należy wykręcić numer bez żadnego dodatkowego numeru kierunkowego. Zawsze składa się on z 9 cyfr, bez względu na to, czy jest to numer telefonu stacjonarnego czy komórkowego. Technologią komórkową Hiszpanii jest GSM (niezgodna z 4

5 rozwiązaniami w niektórych, krajach, takich jak Stany Zjednoczone lub Japonia). Jeśli telefon komórkowy działa w zgodzie z technologią GSM należy skontaktować się z operatorem sieci w danym kraju w celu upewnienia się, czy telefon może być używany w Hiszpanii (niektórzy operatorzy muszą aktywować usługę międzynarodową). Po dokonaniu niezbędnych czynności w kraju pochodzenia, telefon komórkowy może być używany tak, jakby jego terminal znajdował się w Hiszpanii, to znaczy, wybierając numer 00, a następnie numer kierunkowy kraju, do którego się dzwoni, w celu wykonania rozmowy międzynarodowej. Telefony alarmowe jest ogólnym, tzw. Jedynym Numerem Alarmowym. W niektórych regionach rozmowy mogą być przeprowadzone w innych językach. Wszędzie jednak ta usługa jest dostępna 24 godziny na dobę, 365 dni w roku. Inne ważne numery telefonów: Policja: 091 Policja lokalna: 092 Pogotowie Ratunkowe: 061 Straż Pożarna: SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNICZY Obywatele Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą bez ograniczeń podróżować, mieszkać i pracować w każdym z krajów członkowskich, korzystając z tych samych praw, co mieszkańcy wybranego kraju. To prawo swobodnego przepływu ludności dotyczy również ich rodzin, niezależnie od narodowości, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów. Dlatego też, będąc obywatelem kraju członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, można ubiegać się w Hiszpanii o pracę każdego rodzaju, jako pracownik zatrudniony lub pracując na własny rachunek, bez potrzeby ubiegania się o pozwolenie na pracę i być w posiadaniu tych samych praw, co obywatele danego kraju odnośnie wynagrodzenia, warunków pracy, dostępu do mieszkania, kształcenia zawodowego, ubezpieczenia społecznego lub przynależności do 5

6 związków zawodowych, poza pewnymi wyjątkami wymienionymi w Traktacie Unii Europejskiej, dotyczącymi ubiegania się o pracę w administracji publicznej. Przy wjeździe do Hiszpanii należy okazać jedynie dowód osobisty lub ważny paszport. Można pozostać w kraju trzy miesiące w celu znalezienia zatrudnienia lub rozpoczęcia pracy na własny rachunek. Jeśli po upływie trzech miesięcy nie znajdzie się zatrudnienia, można pozostać dłużej szukając pracy, pod warunkiem, że istnieją realne szanse na jej znalezienie. Niezbędne dokumenty W ciągu trzech miesięcy od dnia przybycia do Hiszpanii należy złożyć w Biurze do spraw Obcokrajowców (Oficina de Extranjeros) lub na policji wniosek o wpisanie do ewidencji cudzoziemców (Registro Central de Extranjeros). W tym celu należy przedstawić ważny paszport lub dowód osobisty oraz uiścić odpowiednią opłatę. Biuro wystawia certyfikat o wpisie do listy ewidencji, na którym figuruje tak zwany numer NIE (numer identyfikacji cudzoziemca). Procedura ta zastąpiła wydawaną dawniej unijną kartę pobytową.. Więcej informacji i wydruk formularza wniosku o wpisanie do ewidencji, na stronie internetowej: Obcokrajowiec, który z racji ekonomicznych, zawodowych lub społecznych zwiąże się z Hiszpanią, musi identyfikować się numerem osobistym, jedynym i wyłącznym dla każdego, zwanym NIE (numer identyfikacji cudzoziemca). Numer ten otrzymuje się automatycznie po złożeniu wniosku o wpis do ewidencji cudzoziemców (Registro de Extranjeros), ale można o niego wystąpić również oddzielnie. Więcej informacji na stronie internetowej: Inne zalecane procedury Wszystkie osoby zamieszkujące na terenie Hiszpanii mają obowiązek zameldowania się w okręgu miejskim, w którym mieszkają. W tym celu należy udać się do Zarządu Miasta (Ayuntamiento). Meldunek może być wymagany dla wielu postępowań administracyjnych: zapisy dzieci w szkołach, ubieganie się o Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, zarejestrowanie w Urzędzie Zatrudnienia i oddanie głosu w wyborach lokalnych. Innym niezbędnym dokumentem w przypadku decyzji o zamieszkaniu w Hiszpanii jest N.I.F (numer identyfikacji podatkowej), który można uzyskać w Urzędzie Podatkowym (Agencia Tributaria), (więcej informacji na ten temat w odpowiednim rozdziale). Zapraszamy również do przeczytania odpowiedniego rozdziału odnośnie numeru rejestru Ubezpieczeń Społecznych i uzyskania Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Rodziny obywateli unijnych Karta pobytowa 6

7 Członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, nie posiadający obywatelstwa żadnego z krajów członkowskich, mogą przebywać na terenie Hiszpanii dłużej niż trzy miesiące. W tym celu muszą uzyskać w Biurze do spraw Cudzoziemców kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej", w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do Hiszpanii. Biuro to niezwłocznie wydaje takiej osobie poświadczenie, które jest wystarczającym dowodem legalnego pobytu, ważnym do momentu wydania karty. 3 RYNEK PRACY Pomiędzy drugą połowa 2008 roku i pierwszą 2009 roku gospodarka hiszpańska znalazła się w głębokiej recesji. W drugim okresie roku 2009 PKB spadł o 4,2% w stosunku do tego samego okresu w roku Spadkowi aktywności gospodarczej towarzyszy spadek znacznej liczby miejsc pracy. Dane statystyczne udostępnione przez EPA (badanie populacji aktywnej zawodowo) wykazują brutalną zmianę trendu w zakresie postępu lokalnego rynku pracy w porównaniu do lat ubiegłych. Stopa bezrobocia zaledwie w ciągu 12 miesięcy pomiędzy drugim kwartałem 2008 roku i tym samym roku 2009 spadła o osób, co oznacza 7,25% obecnego zatrudnienia. Ilość osób bezrobotnych wzrosła do osób w tym samych okresie, co spowodowało stopę bezrobocia na poziomie 17,92% (należy uwzględnić iż, stopa aktywności zawodowej ciągle wzrastała). Jeśli chodzi o regiony Hiszpanii, to najniższą stopą bezrobocia odznaczają się: kraj Basków (10,52%), Kantabria (11,71%) i Nawarra (12,23%), a najwyższą, Wyspy Kanaryjskie (25,73%), Andaluzja (25,41%) i region Walencji (21,22%). Jedna z głównych zamian spowodowanych przez kryzys na rynku pracy wiąże się z rozdziałem na płeć. W czasie 2009 roku, w pierwszej dekadzie, liczba bezrobotnych mężczyzn ( ) przewyższa liczbę kobiet ( ). Jednakże, stopa bezrobocia kobiet utrzymuje się na wysokim poziomie, zważywszy na dość niską aktywność zawodową na rynku pracy. Bezrobocie wzrasta praktycznie w zakresie wszystkich grup zawodowych (za wyjątkiem kobiet poniżej 20 roku życia), jednakże nasila się ona coraz bardziej w przypadku mężczyzn pomiędzy 25 a 54 rokiem życia. Inną grupę zawodową, szczególnie dotkniętą bezrobociem stanowią pracownicy zagraniczni, w przypadku których stopa bezrobocia wynosi 28% (16% w stosunku do Hiszpanów). W zakresie rozwoju branży gospodarczych, spadek zatrudnienia, porównując okres połowy roku 2008 z 2009 został uogólniony, uwzględniając okresy zatrudnienia w branży przemysłowej i budownictwie, chociaż usługi i rolnictwo zostało również mocno dotknięte. Zatrudnienie wymagające kwalifikacji Raport Infoempleo 2008, który analizuje stan oferty pracy wymagającej kwalifikacji wykazał, że koncentruje się ona w Madrycie i Katalonii (35%), chociaż to skupienie powoli zmniejsza się na korzyść innych regionów. Jeśli chodzi o oferty, w których wymaga się odpowiedniego przygotowania akademickiego, istnieje stałe zapotrzebowanie na osoby z dyplomami technicznymi sięgające 50,9%. Na drugim miejscu znajduje się wykształcenie w zakresie prawno-społecznym, które obejmuje 30,9% zapotrzebowania. Bardzo niski procent obejmują zawody z tytułami naukowymi lekarskimi oraz z wykształceniem humanistycznym, trochę poniżej 15% zapotrzebowania rynkowego w pierwszym przypadku i w drugim trochę powyżej 3%. 7

8 Możliwości zatrudnienia Zmiana cyklu gospodarczego jaki mam miejsce w Europie w ciągu ostatnich miesięcy jest związana z postępem zapotrzebowania na pracowników. Obserwuje się poważne zmiany w branżach które oferują stanowiska pracy i zatrudnienia. Zawody związane z budownictwem mieszkalnym przestały być najbardziej pożądane przez pracodawców i zmieniły się w te, które bezrobocie najbardziej dotknęło. Również, inne branże, dla których w ostatnich latach odnotowano średni wzrost wyhamowały swoje zapotrzebowanie na siłę roboczą i rozpoczęli zwalniać pracowników z obszaru: produkcji sprzętu, produkcji mobilnej i innych dóbr związanych z budownictwem, przemysłem motoryzacyjnym, handlem detalicznym, transportem drogowym i działalnością w zakresie nieruchomości. Jednakże, inne działania produkcyjne inicjują zatrudnienie: poczta i komunikacja, hotelarstwo, administracja publiczna, badania i rozwój i, przede wszystkim służba zdrowia, i usługi społeczne. Jednakże, w średnim zakresie tworzone są miejsca pracy w takich sektorach jak: prace leśne, przemysł żywnościowy i produkcja napoi, recycling, szkolnictwo, publiczna służba zdrowia, działania resocjalizacyjne, działalność rekreacyjna, kulturalna i sportowa oraz różnego rodzaju inne działania o charakterze osobistym,. Największe zapotrzebowanie reprezentowane przez firmy jest na następujące zawody: Sprzedawcy i handlowcy. Specjaliści informatycy. Specjaliści w zakresie finansów. Inżynierowie przemysłowi. Lekarze (różne specjalizacje). Farmaceuci. Pastorzy. Operatorzy pomp wodnych. Dyplomowani terapeuci. Technicy utrzymania sprzętu elektromechanicznego. Oferty znajdujące się w bazie sieci Eures Hiszpania dotyczą następujących zawodów: Specjaliści w zakresie działań artystycznych, spektakli i wystąpień, sportowych animatorzy. Lekarze. Kucharze. Kelnerzy, barmani i tym podobni. Mechanicy i pracownicy stacji diagnostycznych samochodów. Specjaliści łatwo nawiązujący kontakt z otoczeniem. Recepcjoniści i specjaliści informatycy. Personel opieki lekarskiej z dyplomem studiów wyższych. 8

9 4 JAK ZANLEŹĆ PRACĘ W HISZPANII Z powodu, między innymi, kryzysu gospodarczego który panuje w kraju, w Hiszpanii nie jest łatwo znaleźć pracę. Dlatego też, należy wykorzystać wszystkie dostępne środki (znajomi, rodzina, prasa, ośrodki informacji, organizacje zawodowe...), jak też EURES i niemałą dawkę własnej wyobraźni i pomysłowości. Należy również wziąć pod uwagę, że znajomość języka hiszpańskiego jest podstawą znalezienia pracy w Hiszpanii. Głównymi systemami pośredniczącymi w poszukiwaniu pracy są: Publiczne służby zatrudnienia Hiszpańskie publiczne służby zatrudnienia, krajowe i regionalne, dysponują siecią biur, do których mają dostęp wszyscy obywatele. Można zarejestrować się w Urzędzie Pracy w wieku powyżej 16 lat, okazując ważny paszport lub dowód tożsamości, tylko wtedy, gdy posiada się aktualny adres zamieszkania. Żeby móc przedstawić swoją kandydaturę na stanowisko, które wymaga konkretnego wykształcenia, należy udowodnić, że spełnia się wymagania dla uprawiania zawodu w Hiszpanii. Usługi oferowane przez Urzędy Zatrudnienia obejmują: oferty pracy, orientację zawodową, szkolenie zawodowe przez pracę, pośrednictwo w uzyskaniu świadczeń dla bezrobotnych, udzielanie informacji o podejmowanych środkach w celu zwiększenia zatrudnienia, itp. Adresy Służb Zatrudnienia znajdują się w książkach telefonicznych i na stronach internetowych, na których umieszczone są linki do innych służb publicznych w każdym z regionów. Niektóre z nich zamieszczają oferty pracy na własnej stronie i wiele posiada użyteczne informacje i adresy pomocne w znalezieniu pracy, a także poradniki dla poszukujących pracy. Adresy stron internetowych Publicznych Służb Zatrudnienia wszystkich regionów, znajdują się w ustępie z ważnymi adresami w tym przewodniku. W ostatnim czasie, Publiczne Służby Zatrudnienia uruchomiły stronę internetową o zasięgu krajowym, na której można przejrzeć oferty pracy w całej Hiszpanii: 9

10 EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia) EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia), jest siecią współpracy powołaną przez Komisję Europejską, Krajowe Służby Zatrudnienia krajów członkowskich, Norwegii, Szwajcarii, Księstwa Lichtenstein i Islandii, a w przypadku stref granicznych, organizacje reprezentujące partnerów społecznych. Wskazane jest skontaktowanie się z siecią EURES we własnym kraju. Tam otrzymać można informacje o Publicznych Służbach Zatrudnienia, ofertach pracy w Hiszpanii i inne, pomocne w podjęciu decyzji i/lub rozwoju własnych planów związanych z własną mobilnością zawodową. Na stronie internetowej EURES można znaleźć informacje związane z mobilnością oraz bazę danych zawierającą oferty pracy w krajach członkowskich. Oferuje ona również możliwość umieszczenia własnego CV (Curriculum Vitae/Życiorysu) w trybie on-line. Dostęp do tej informacji jest możliwy na stronie intranetowej: Prywatne agencje pośrednictwa pracy, firmy zajmujące się procesem selekcji i agencje pracy tymczasowej Prywatne agencje pośrednictwa pracy występują jako inni pośrednicy na hiszpńskim rynku pracy, są to firmy bez chęci zarabiania i upoważnione przez administrację pracy. Korzystanie z ich usług nie może być całkowicie bezpłatna, opłacana jest jedynie kwota poniesionych kosztów. W służbach zatrudnienia Autonomicznego Regionu można uzyskać informację o tych podmiotach i służbach. Istnieją również firmy specjalizujące się w przeprowadzaniu procesu selekcji personelu dla innych firm, które zazwyczaj pozyskują kandydatów poprzez prasę, czy Internet. Agencje pracy tymczasowej zawsze mają w swojej nazwie skrót E.T.T. Zatrudniają one bezpośrednio pracowników, których następnie kierują do innej firmy zgodnie ze specjalną umową o dyspozycyjności dla firmy, która przenosi na nie obowiązek zarządzania i kontroli wykonywanej pracy. Są one wyjątkowo pomocne w znalezieniu pracy tymczasowej. Środki masowego przekazu We wszystkich hiszpańskich gazetach ogólnokrajowych, regionalnych i lokalnych znajdują się strony zawierające oferty pracy, choć najwięcej ofert ukazuje się w wydaniach niedzielnych. Również telewizje publiczne oferują szereg programów dotyczących zatrudnienia, przykładem czego jest znany program "Aquí hay trabajo" ("Tu jest praca") emitowany od poniedziałku do piątku o 9 rano w programie 2 (RTVE). Coraz częściej firmy umieszczają oferty pracy w Internecie. Własne strony internetowe dają możliwość lepszego przedstawienia się i zazwyczaj znajduje się na nich odpowiedni dział dotyczący Zasobów Ludzkich. Na stronach firm należy szukać linku zwanego "trabaja 10

11 con nosotros" ("pracuj z nami") lub empleo" ("zatrudnienie"). Istnieją również portale wyspecjalizowane w zakresie zatrudnienia. Najważniejsze codzienne gazety ogólnokrajowe to EI País, ABC, EI Mundo, La Razón w Madrycie i EI Periódico oraz La Vanguardia w Barcelonie. Każda z nich do wydania niedzielnego dołącza suplement z ofertami pracy. Gazety w języku niemieckim, angielskim lub francuskim, które wydawane są w głównych ośrodkach turystycznych hiszpańskich również zawierają oferty pracy i zazwyczaj istotnym warunkiem uzyskania pracy an oferowanych stanowiskach jest znajomość języków obcych. Prasa międzynarodowa także oferuje zatrudnienie w Hiszpanii, jednak głównie są to stanowiska kierownicze, specjalistyczne i wolne zawody. Gazety i czasopisma specjalistyczne dostępne na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą również stanowić źródło informacji na temat pracy w Hiszpanii, szczególnie gdy zawierają dział specjalizujący się w ofertach pracy. Oczywiście istnieją również publikacje hiszpańskie zajmujące się rynkiem pracy i zawierające oferty zatrudnienia. El Mundo El País ABC La Razón El Periódico La Vanguardia Busca medios Expansión y Empleo Izby gospodarcze Izby Gospodarcze kraju rodzimego, jak i w Hiszpanii, są również możliwym źródłem informacji o gospodarce i firmach. Szczególnie ważna jest pomoc, jaką oferują w założeniu własnej działalności gospodarczej. (spis danych o firmacg) Biuro do spraw przedsiębiorstw. Pomoc w założeniu własnej firmy Stowarzyszenia Zawodowe i Organizacje Pracownicze. Innym źródłem informacji są stowarzyszenia i związki zawodowe. Niektóre grupy zawodowe w Hiszpanii mają swoją izbę (Colegio Oficial), do której trzeba się zapisać, by móc wykonywać zawód. Spontaniczna propozycja własnej kandydatury oraz Własne Kontakty/Znajomości Inną, możliwą drogą jest zgłoszenie własnej kandydatury, wysyłając list motywacyjny oraz CV (życiorys) do firm, które ze względu na profil działalności mogą być zainteresowane naszą osobą, chociaż w danym momencie nie prowadzą żadnego procesu selekcji. 11

12 Znajomi i rodzina są również pomocni w znalezieniu zatrudnienia i, jeśli mieszkają w Hiszpanii, to warto im wspomnieć, że szukamy pracy. Wiele wakatów pokrywa się dzięki tego rodzaju kontaktom i referencjom. CV (Curriculum Vitae) i List Motywacyjny Niektóre firmy udostępniają własne formularze, ale najpopularniejszą praktyką jest wysyłanie CV wraz z listem motywacyjnym. Dotyczy to odpowiedzi na ofertę lub ogłoszenie w prasie lub spontanicznego zaproponowania własnej kandydatury. List Motywacyjny: List motywacyjny: Nie jest to zwykła formalność, ale karta prezentacyjna i pierwsze wrażenie, jakie przekazujemy firmie. List oraz CV powinny być napisane po hiszpańsku chyba, że w ofercie wskazany jest inny język. List motywacyjny redaguje się na komputerze, w formacie A4 i na jednej stronie, zwięźle i w formalnym stylu. Powinien on być bezpośrednio powiązany ze stanowiskiem pracy, o które się ubiegamy. Należy unikać standardowych lub szablonowych listów motywacyjnych. Currículum Vitae: Nie istnieją ścisłe reguły dotyczące układu CV, choć podajemy pewne rady. Powinno ono mieć konkretną strukturę, być jasne, zwięzłe i napisane na komputerze. Zaleca się format A4 i nie więcej niż dwie strony. Zdjęcie nie jest potrzebne, chociaż może być stosowne przy ubieganiu się o niektóre stanowiska. Nie dołącza się dyplomów ani certyfikatów, jeśli nie jest to wymagane, gdyż przedstawia się je podczas rozmowy o pracę. Należy unikać symboli i skrótów. Struktura: Dane osobiste: imię i nazwisko, obywatelstwo, dokładny adres, numer telefonu (zaznaczając numer kierunkowy kraju), , itp. Wykształcenie: Należy umieścić informacje o wykształceniu akademickim i uzupełniającym. W przypadku stanowisk, gdzie istotną rolę odgrywają języki obce lub znajomość obsługi komputera, warto zamieścić te informacje w osobnym ustępie. Jeśli chodzi o wykształcenie akademickie, należy jedynie podać najwyższy uzyskany tytuł, nazwę instytucji, miasto oraz datę zakończenia nauki. Doświadczenie zawodowe: Można wymienić miejsca pracy w normalnym lub odwrotnym porządku chronologicznym, od ostatniego do najdawniejszego, albo też według branż. Należy podać nazwę firmy, stanowisko, okres pracy i wykonywane czynności. Pozostałe dane: Ta część jest opcjonalna i nie objęta regułami. Służy do podania informacji, które mogą być użyteczne na stanowisku, o które się ubiegamy, jak na przykład fakt posiadania prawa jazdy czy dyspozycyjności do odbywania wyjazdów służbowych, itp. Zazwyczaj nie załącza się referencji, choć można zaznaczyć, iż mogą być one przedstawione na życzenie. Przykłady CV i rady dotyczące ich redagowania można znaleźć na większości stron internetowych publicznych służb zatrudnienia w Hiszpanii. 12

13 5. UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE, OPKIEKA ZDROWOTNA, ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU BEZROBOCIA Ubezpieczenie społeczne gwarantuje obywatelom hiszpańskim, a także w przypadku rezydentów zagranicznych przebywających w naszym kraju zawsze gdy spełnione są określone warunki, cały szereg świadczeń i zapomóg finansowych lub w celu przetrwania, poprawy i polepszenia nieszczęśliwych sytuacji lub stanów określonych potrzeb takich jak: choroby, niepełnosprawność tymczasowa lub inna, emerytura lub śmierć najbliższego członka rodziny. Zarządzanie hiszpańskim Systemem Ubezpieczeń Społecznych należy, między innymi, do trzech instytucji publicznych podległych Ministerstwu Pracy i Spraw Społecznych: do Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (el Instituto Nacional de la Seguridad Social - INSS), Głównego Działu Księgowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (la Tesorería General de la Seguridad Social - TGSS) oraz Społecznego Instytutu Marynarki (Instituto Social de la Marina - ISM). W kwestiach Ubezpieczeń Społecznych stosuje się Rozporządzenia Unijne wobec obywateli krajów członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy pracują na zasadzie zatrudnienia lub samozatrudnienia i podlegają, lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku tychże krajów członkowskich, uczniów i studentów, urzędników i bezpaństwowców lub uchodźców przebywających na terenie któregoś z krajów członkowskich, jak również ich rodzin, także po ich zgonie. Przez zastosowanie Układu pomiędzy Unią Europejską a Szwajcarią o wolnym przepływie osób, stosuje się je również w stosunku do obywateli szwajcarskich. Opieka lekarska Jakość opieki lekarskiej w Hiszpanii jest dosyć dobra. Istnieją zarówno szpitale publiczne (należące do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) jak i prywatne. Sieć podstawowej, uspołecznionej opieki lekarskiej w Hiszpanii stanowią poradnie, czyli tak zwane Ośrodki Zdrowia (Centros de Salud), poradnie i szpitale. Hiszpania podpisała dwustronne umowy o opiece medycznej z wieloma państwami (w tym z wszystkimi krajami członkowskimi Unii Europejskiej). Obywatele tych państw muszą złożyć wniosek w swoich krajach o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EHIC), aby mieć dostęp do publicznej opieki zdrowotnej w Hiszpanii. Rządy Regionów Autonomicznych zarządzają poprzez własne, publiczne służby sanitarne opieką zdrowotną, jako częścią Krajowego Systemu Zdrowia. W lokalnych urzędach można uzyskać listy szpitali i ośrodków zdrowia. W systemie publicznych ubezpieczeń zdrowotnych leczenie jest nieodpłatne, a kiedy wymagana jest opieka specjalistyczna, lekarz odsyła pacjenta do specjalistów z oficjalnym drukiem. Lekarstwa zapisywane są przez lekarza na oficjalnych druczkach recept i pacjent opłaca 40% ich ceny. Niektóre leki nie są objęte dofinansowaniem przez społeczną służbę zdrowia. Leczenie szpitalne jest nieodpłatne w ramach systemu społecznej służby zdrowia i pacjenci mają prawo otrzymać, również nieodpłatnie, określone świadczenia, kiedy są one konieczne, takie jak protezy, aparaty ortopedyczne, transfuzje, itp. 13

14 Wszyscy pracownicy zatrudnieni przez osoby trzecie muszą być zapisani w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i opłacać miesięczne składki za pośrednictwem pracodawcy. Osoby samozatrudniające się opłacają składki osobiście. Wszyscy oni dostają kartę ubezpieczenia zdrowotnego, która uprawnia do korzystania z nieodpłatnej opieki szpitalnej i lekarskiej. Można również podpisać prywatne ubezpieczenie zdrowotne z jedną z wielu prywatnych organizacji medycznych istniejących w Hiszpanii, a które figurują w książkach telefonicznych jako "Sociedades Médicas". W tym przypadku nie ma zwrotu kosztów leczenia, za wyjątkiem niektórych nagłych przypadków. Przydatne adresy Strona web (web site): Ministerstwo Zdrowia i Spożycia (Ministerio de Sanidad y Consumo) Informacji Administracyjnej i Obsługi Obywatela (InformaciónAdministrativa y Atención al Ciudadano). Można wystąpić o uzyskanie informacji osobiście, na piśmie lub telefonicznie w: aleja P del Prado (parter) 28014, Madryt Telefony: / 90 / 91-Fax: Linki do Urzędów Zdrowia Regionów Automicznych Region Autonomiczny/miejscowość/departament/wydział regionalny. Kraj Basków/ Departamento de Sanidad: Katalonia/ Servei Català de la Salud: Galicja/ Consejería de Sanidad: Andaluzja/ Consejería de Salud: Asturia/ Consejería de Salud y Servicios Sanitarios: Kantabria/ Consejería de Sanidad, Consumo y Bienestar Social: La Rioja Consejería de Salud y Servicios Sociales: Murcja/ Consejería de Sanidad y Consumo: Region Walencji /Consejería de Sanidad: 14

15 - Aragón/ Consejería de Sanidad, Bienestar Social y Trabajo: Kastylia -La Mancha/ Consejería de Salud y Bienestar Social: Wyspy Kanaryjskie /Consejería de Sanidad: Foral de Navarra Consejería de Sanidad Estremadura/ Consejería de Sanidad y Consumo: Baleary/Consejería de Salud y Consumo: Wspólnota Madrytu/ Consejería de Sanidad: Kastylia i León/ Consejería de Sanidad: Miasto Ceuta/ Consejería de Sanidad y Consumo: Świadczenia z tytułu bezrobocia Pracownicy zatrudnieni w Hiszpanii przez osoby trzecie (z wyjątkiem urzędników publicznych i osób nie płacących składek, jak np. pomoce domowe) są obowiązkowo ubezpieczeni na wypadek utraty zatrudnienia. Składki pokrywające te świadczenia są wpłacane przez pracodawców, pracowników i przez Państwo. Hiszpański system świadczeń z tytułu bezrobocia pokrywa dwa różne zakresy wypłat: Zasiłek dla bezrobotnych Mają prawo do otrzymania świadczeń z tytułu bezrobocia w zakresie opodatkowania wszyscy ci pracownicy, którzy wpłacali składki w ogólnym systemie Ubezpieczeń Społecznych przez okres powyżej 360 dni, a którzy utracili pracę, częściowo lub całkowicie, z przyczyn od nich niezależnych. Świadczenia w zakresie pomocy i zapomóg Pracownicy zarejestrowani oficjalnie jako bezrobotni w biurach Publicznych Służb Zatrudnienia, którzy nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub, których prawa do jego otrzymania już wygasły, mogą wystąpić o świadczenia pomocowe dla bezrobotnych, jeśli spełniają jeden z warunków przewidzianych dla pewnych szczególnych grup społecznych (niskie dochody, obciążenia rodzinne, osoby powyżej 52 lat, itp.). 15

16 Hiszpański system świadczeń z tytułu bezrobocia zarządzany jest przez SPEE-INEM. Jeśli ktoś zostanie bez pracy w czasie pobytu w Hiszpanii, winien zgłosić się do miejscowego biura SPEE, gdzie udzielona zostanie mu informacja o prawach do pobierania świadczeń z tytułu bezrobocia i sposobu wystąpienia o nie. Przenoszenie świadczeń z tytułu bezrobocia Osoba otrzymująca świadczenia lub zapomogę z tytułu bezrobocia we własnym kraju lub jakimkolwiek kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) może przenieść je do Hiszpanii, lub do innego kraju członkowskiego w celu poszukiwania pracy przez okres do 3 miesięcy. W tym celu: Przed wyjazdem należy: -pozostawać do dyspozycji Publicznej Służby Zatrudnienia w kraju wyjściowym przez okres przynajmniej 4 miesięcy -wystąpić o formularz E-303 i powiadomić o rzeczywistej dacie wyjazdu Po przyjeździe konieczne jest: 1. Zarejestrowanie się jako osoba poszukująca pracę w Biurze Hiszpańskiej Służby Publicznej Zatrudnienia (Oficina del Servicio Público de Empleo Espańol - INEM), odpowiadającym miejscu zamieszkania w Hiszpanii, w terminie do 7 dni od dnia wyjazdu z kraju pochodzenia. 2. złożenie wniosku o przeniesienie świadczeń z tytułu bezrobocia, do czego potrzebne są: - Paszport lub dowód osobisty. - Urzędowy Wzór Wniosku o uzyskanie świadczeń. - Formularz E-303 potwierdzający prawo do otrzymywania świadczeń. Należy mieć na uwadze, że przeprowadzenie formalności może trwać nawet 2 miesiące. W celu uzupełnienia tej informacji można skonsultować adresy Biur i uzyskać urzędowy wzór wniosku na stronie internetowej Jeżeli ktoś już pracuje w Hiszpanii, należy przed wyjazdem z tego kraju zwrócić się do Biura Hiszpańskiej Służby Publicznej Zatrudnienia (Oficina del Servicio Público de Empleo Espańol - INEM) o wydanie formularza E-301. Formularz ten poświadcza okresy opłacania składek na obszarze naszego kraju, które tym sposobem mogą zostać wliczone do ewentualnych świadczeń w innym kraju członkowskim EOG. 6 - PODATKI Jednąz najistotniejszych kwestii, które trzeba uregulować po przyjeździe do kraju, jest zapisanie się w urzędzie podatkowym - Agencia Estatal de Administración Tributaria. Należy pamiętać o przywiezieniu ze sobą wymaganych w kraju pochodzenia dokumentów, jak również poświadczenia o przeprowadzeniu wszelkich zaległych formalności podatkowych przed wyjazdem. Po przyjeździe trzeba też pamiętać, że może być konieczne otwarcie konta bankowego i należy odłożyć odpowiednią kwotę pieniędzy na zapłacenie podatków 16

17 Podatki bezpośrednie Podatek dochodowy Osób Fizycznych (Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas IRPF) Jest to podatek o charakterze osobowym i bezpośrednim, który obciąża dochody osób fizycznych, zależnie od ich sytuacji osobistej i rodzinnej. Co uznane jest za dochód w świetle podatku dochodowego IRPF? Suma wszystkich przychodów, zysków i strat majątkowych, niezależnie od miejsca gdzie one nastąpiły i bez względu na miejsce zamieszkania płatnika. Co podlega opodatkowaniu? Opodatkowaniu podlega jedynie przychód, którym dysponuje podatnik i który jest wynikiem odjęcia od całości przychodów sumy minimum osobistego i rodzinnego. Kto jest zobowiązany do płacenia podatków? Osoby fizyczne, które mają miejsce stałego zamieszkania na terenie Hiszpanii. Uznaje się, że podatnik ma stałe miejsce zamieszkania na terenie Hiszpanii: a) gdy przebywa ponad 183 dni w roku kalendarzowym na terenie Hiszpanii. W celu ustalenia tego okresu przebywania na terenie kraju, wlicza się sporadyczne wyjazdy, chyba że podatnik udowodni, że posiada adres podatkowy w innym kraju. b) gdy w Hiszpanii umiejscowiony jest, w sposób bezpośredni lub pośredni, główny ośrodek albo podstawa jego działalności, czy też interesów gospodarczych. c) Uzna się, jeżeli nie zostanie udowodnione inaczej, że podatnik ma swoje miejsce stałego zamieszkania na terenie Hiszpanii, kiedy, zgodnie z powyższymi kryteriami, zamieszkują na stałe w Hiszpanii jego współmałżonek, nie pozostający w prawnej separacji oraz jego nieletnie, zależne od niego dzieci. Kto NIE jest zobowiązany do składania zeznania podatkowego? Podatnicy, którzy uzyskali przychody roczne brutto, pochodzące z pracy u tego samego wynagradzającego, w wysokości poniżej Euro rocznie. Jeśli dochody pochodzą od więcej niż jednego pracodawcy i wynoszą Euro rocznie. Kiedy składa się zeznanie podatkowe? Zeznanie podatkowe dotyczące tego podatku składa się w miesiącach maju i czerwcu roku następnego w stosunku do roku podatkowego zeznania. Nie złożenie zeznania lub złożenie go po ustanowionym terminie, pociąga za sobą nałożenie sankcji, tak samo, jak w przypadku innych podatków. Szczególny System opodatkowania dochodów osób NIE rezydujących dla pewnych podatników z tytułu Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych IRNR Podatek dochodowy IRNR od osób nierezydujących jest podatkiem bezpośrednim, który obciąża dochód uzyskany na terytorium Hiszpanii przez osoby fizyczne lub podmioty nierezydujące na tym właśnie terytorium. Parametry, które decydują o rodzaju obowiązującego podatku dla podatników podatku IRNR są następujące: nierezydowanie na terytorium hiszpańskim występowanie określonych dochodów uzyskanych na tym terytorium występowanie lub nie siedziby 17

18 Występowanie lub nie obowiązującego CDI ( konwencja o podwójnym opodatkowaniu) podpisanej przez Hiszpanię i państwo, w którym znajduje się miejsce zamieszkania nierezydenta na terytorium hiszpańskim. W celu rozważenia w sposób całościowy sposób rozliczania się podatkowego należy uwzględnić, oprócz przepisów prawnych, różnego rodzaje traktaty i międzynarodowe konwencje które są obowiązuje i podpisane przez Hiszpanię. Podatek od dochodów Spólki O podleganiu podatkowi decyduje przebywanie na terenie Hiszpanii. Uznaje się za rezydentów te jednostki, które spełniają jeden z następujących wymogów: - Zostały utworzone w oparciu o hiszpańskie ustawodawstwo - Posiadają domicyl na terenie Hiszpanii - Rzeczywista siedziba dyrekcji znajduje się na terenie Hiszpanii Podatek Spadkowy i od Darowizn Obciąża nabycie dóbr i praw na mocy jakiegokolwiek tytułu do spadku (Sucesiones) lub nieodpłatnego przekazania "inter vivos" (Donaciones). Podatki pośrednie Podatek od Wartości Dodanej (IVA) Obciąża przekazywanie dóbr i świadczenie usług przez przedsiębiorców i osoby wykonujące wolne zawody oraz import dóbr, bez wpływu na zwolnienia ustanowione urzędowo. Wysokość opodatkowania VAT (IVA) waha się od 4% na dobra pierwszej potrzeby do 16% ogólnie. Podatek od Przeniesienia praw Majątkowych i Udokumentowanych Aktów Prawnych Obciąża przenoszenie praw majątkowych i praw o wartości ekonomicznej "inter vivos", które mają charakter obciążający, jak również dokumenty aktów prawnych, które nabierają mocy prawnej lub mają skutki prawne w Hiszpanii. Wysokość stosowanego obciążenia zależy do rodzaju przeniesienia praw majątkowych czy aktu prawnego (notarialny, handlowy, administracyjny lub sądowy). Podatki specjalne (IE) Podatki specjalne to podatki bezpośrednie, które obciążają konsumpcję szczególnych dóbr oraz obciążają jednokrotnie, produkcję, import a także w niektórych przypadkach wprowadzenie na wewnętrzny rynek terytorialny produkty, które będą przedmiotem opodatkowania. Podatki specjalne IE obejmują: - Podatek Specjalny od określonych środków transportu (IMT). 18

19 - Podatek Specjalny od produkcji: podatek od alkoholu i napojów alkoholowych, podatek od węglowodorów, podatek od prac związanych z produkcją papierosów, podatek od elektryczności. - Podatek Specjalny od węgla. Podatki o charakterze lokalnym Podatek od Nieruchomości Obciąża posiadanie nieruchomości. Podatek od Działalności Gospodarczej Obciąża sam fakt wykonywania jakiejkolwiek działalności artystycznej. przedsiębiorczej, zawodowej lub Podatek od Pojazdów Mechanicznych Obciąża posiadanie pojazdów mechanicznych, które mogą poruszać się po drogach publicznych. Podatek od Budowy, Instalacji i Robót Obciąża wykonywanie jakiejkolwiek budowy, instalacji lub robót, dla których wymagane jest uzyskanie zezwolenie władz urbanistycznych. Podatek od przyrostu wartości terenów o charakterze miejskim. Obciąża przyrost wartości terenów miejskich, które następuje w wyniku przeniesienia praw własności. Ministerstwo Gospodarki i Finansów (Ministerio de Economía y Hacienda) C/Guzmán El Bueno, 139, 3.ª planta. E Madryt Telefon: (00 34) (0034) Wydział Urzędu Skarbowego (Delegación Agencia Estatal de Administración Tributaria) C/Infanta de las Mercedes, Madryt Telefon: (0034) WARUNKI ŻYCIA Ogólnie rzecz biorąc, można powiedzieć, że poziom życia w Hiszpanii jest do przyjęcia, ludność korzysta z niezbędnych świadczeń społecznych, takich jak opieka zdrowotna i szkolnictwo, mających charakter powszechny i bezpłatny. W ostatnich latach znacznie wzrosły ceny mieszkań, co spowodowało, że wydatki na mieszkanie stały się największymi wydatkami rodzin, osiągając w roku 2006 poziom przekraczający 30% całkowitego budżetu rodzinnego, choć w 2009 roku ceny te się ustabilizowały. 19

20 Aby mogli Państwo sobie uzmysłowić ogólny poziom kosztów życia w Hiszpanii, wybraliśmy ceny na niektóre towary powszedniego użycia, które mogą oczywiście wykazywać wahania w zależności od miejsca ich nabycia i od strefy geograficznej, do której się odnoszą. Są one następujące: Zakwaterowanie Wynajęcie mieszkania z 2 pokojami sypialnymi: Wynajęcie mieszkania z 3 pokojami sypialnymi: / miesięcznie / miesięcznie Najdroższe miasta to Madryt, Barcelona, i San Sebastián. Miasta najtańsze to Pontevedra, Badajoz i Lugo. Wydatki domowe Średnie wydatki miesięczne na gospodarstwo domowe według Instytutu Statystycznego: Woda: 10,5 Euro/miesiąc. Elektryczność: 22,41 Euro/miesiąc Telefon: 49 Euro/miesiąc Gaz: 16 Euro/miesiąc Rachunki na niektóre z tych usług przysyłane są co dwa miesiące. Transport Autobus/Metro: Bilet jednorazowy: 1 Istnieje bilet "metro-bus" na 10 przejazdów, który kosztuje 7,40. Można mieć kartę na przejazdy w komunikacji miejskiej, która pozwala na nieograniczone przejazdy przez miesiąc, metrem autobusem i kolejką podmiejską (przedsiębiorstwa RENFE), która kosztuje 40,45 (dane dotyczące Madrytu). Benzyna bezołowiowa 95 (litr): 1,029 Benzyna bezołowiowa 98 (litr): 1,154 Olej napędowy A/ Biodiesel (litr): 0,932 Towary supermerkecie Mleko (1 litro): 0,70-1,30 Chleb (400 gr.): 0,95 Jaja (docena): 1,60 Cukier (1 kg): 1,10 Jabłka (1 kg.): 1,80 (hiszpańskie golden) Woda (1,5 litra):0,40-0,60 Rozrywka Bilet do kina: 6-7 (Madryt) Napój orzeźwiający: 2,10 Kawa: 1,10 20

21 Piwo (1/2): 1,80-2,50 Hamburger + frytki+ napój: 5,55 Menu dzienne Począwszy od 9 Wynajem samochodu 1 dzień 73,16 (samochód klasy średniej) Hotele Pokój jednoosobowy w hotelu **: 70 Pokój jednoosobowy w hotelu ***: 100 Inne Gazeta o nakładzie krajowym lub lokalnym:: 1,10 Aspiryna (1 opakowanie z 20 tabletkami): 3,20 Minimalne wynagrodzenie socjalne w brutto/miesięcznie 20,80 brutto/miesięcznie 8736 brutto/miesięcznie Data pozyskania danych:: 1/10/09 8 WARUNKI PRACY Obywatele krajów członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii mają te same prawa co Hiszpanie, jeśli chodzi o wynagrodzenie, warunki pracy, szkolenie, ubezpieczenie społeczne, przynależność do związków zawodowych, korzyści społeczne i podatkowe, itd. W Hiszpanii, dopuszczalnym wiekiem rozpoczęcia pracy jest 16 lat, niemniej jednak, osoby poniżej 18 roku życia, jeżeli nie są prawnie niezależne, muszą mieć zgodę rodziców lub opiekunów na podjęcie pracy. 21

22 a) Czas trwania umowy Umowa o pracę może być zwierana na czas nieograniczony (zatrudnienie stałe = indefinido, fijo), albo też mieć czas ustalony (praca tymczasowa). Jeśli w umowie nie jest to zapisane inaczej, uważa się, że umowa jest na czas nieograniczony i w pełnym wymiarze godzin. b) Rodzaje umów 1. Umowa na czas nieograniczony (Contrato indefinido): ustala stosunki pracy bez ograniczenia czasu ich trwania. Może zostać zawarta ustnie (verbal) lub na piśmie; na pełny wymiar godzin lub niepełny etat. 2. Umowy na czas określony (tymczasowe = temporales): Można zawrzeć umowę na czas określony w następujących przypadkach: Umowa o konkretne dzieło lub usługę: w celu wykonania konkretnego dzieła lub spełnienia wyznaczonej usługi, których wykonanie, pomimo ograniczenia czasowego, przewidziane jest na czas nieokreślony. Jeżeli czas trwania umowy jest dłuższy niż rok, aby ją wymówić, należy powiadomić o tym najpóźniej 15 dni przed zakończeniem dzieła lub usługi. Jeżeli pracodawca nie dopełni tego obowiązku powiadomienia, pracownik ma prawo do odszkodowania. Umowa sezonowa związana z okolicznościami wynikającymi z cyklu produkcyjnego: umowa taka ma na celu dostosowanie się do szczególnych okoliczności rynkowych, nawarstwiania się zadań lub zamówień. Okres zatrudnienia w tym wypadku nie może być dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu okresu 12 miesięcy. Umowa na zastępstwo: zawarta w celu zastąpienia pracownika mającego prawo do zachowania miejsca pracy. Należy w niej wskazać pracownika zastępowanego oraz powód jego zastąpienia. Zawiera się również umowy tymczasowe o pracę w ramach przyuczenia do zawodu: Umowa na przyuczenie: W wyniku tej umowy pracownik otrzyma szkolenie teoretyczne i praktyczne, które pozwoli mu na wyuczenie się zawodu lub rzemiosła. Może być ona zawierana z pracownikami poniżej 21 roku życia, którzy nie posiadają odpowiedniego przygotowania akademickiego potrzebnego do podpisania umowy o pracę na stażu. Niektóre grupy społeczne mogą być zatrudniane w tym trybie, również po przekroczenia tego wieku. Czas trwania takiej umowy nie może przekroczyć 2 lat, ani być krótszym niż 6 miesięcy. Umowa na stażu: Poprzez taką umowę pracownik zdobędzie doświadczenie zawodowe odpowiadające jego przygotowaniu akademickiemu. Podpisuje się ją z pracownikiem posiadającym dyplom uniwersytecki, zawodowy lub podobne, niemniej jednak przed upływem 4 lat od momentu zakończenia nauki lub uznania stopnia wykształcenia w Hiszpanii. Okres ten wydłuża się do sześciu lat w przypadku pracownika niepełnosprawnego. 3. Inne rodzaje umów. Umowa o prace chałupniczą i umowa na niepełny wymiar godzin: czas trwania umowy może być nieograniczony lub określony. W obu przypadkach, zachowa się formę na piśmie, wskazując miejsce wykonywania usług i dzienny wymiar godzin. 22

23 c) Zawieranie umowy Umowa o pracę może zostać zawarta na piśmie lub ustnie, chociaż ogromna większość umów w Hiszpanii dokonuje się w formie pisemnej. Jeżeli zawarta jest w formie ustnej, każda ze stron ma prawo domagać się w dowolnym momencie czasu jej trwania przedstawienia jej na piśmie. Zawsze muszą być zawierane na piśmie następujące rodzaje umów: na staż. na przyuczenie zawodowe. umowa na konkretną usługę, dzieło umowa na niepełny wymiar godzin. umowa na czas nieograniczony nieciągły. "sztafetowa" - zajęcie stanowiska pracownika odchodzącego wkrótce na emeryturę. na usługi u klienta. umowy zawierane z pracownikami w Hiszpanii do pracy w firmach hiszpańskich za granicą. umowy na czas ograniczony, powyżej czterech tygodni. W każdym przypadku pracodawca ma obowiązek powiadomienia o zawartej umowie, na piśmie czy ustnej, odpowiedniego Biura Zatrudnienia. d) Okres próbny W umowie można ustalić okres próbny, w czasie trwania którego strony mogą rozwiązać umowę bez podania przyczyn, bez wcześniejszego wymówienie i bez odszkodowania. Maksymalny czas trwania takiego okresu wynosi 6 miesięcy dla specjalistów z wykształceniem zawodowym, a dwa miesiące dla wszystkich pozostałych pracowników ( trzy miesiące - w przedsiębiorstwach zatrudniających poniżej 25 pracowników). W czasie trwania okresu próbnego pracownik ma takie same prawa i obowiązki jak pozostały personel zatrudniony i okres ten wliczony zostaje do stażu pracy w zakresie nabywania uprawnień do świadczeń społecznych. e) Dzienny wymiar godzin, urlopu i zwolnienia Najwyższy wymiar godzin wynosi średnio 40 godzin tygodniowo efektywnej pracy w rozliczeniu rocznym. Powszednia liczba godzin pracy nigdy nie może przekroczyć 9 godzin dziennie, chyba że umowa zbiorowa lub porozumienie między przedsiębiorstwem a przedstawicielami pracowników ustali inny sposób dziennego rozłożenia godzin pracy, w każdym przypadku zachowując odpoczynek pomiędzy dniami pracy (co najmniej 12 godzin) oraz odpoczynek tygodniowy (nieprzerwane półtora dnia). Pracownicy nie mający jeszcze ukończonych 18 lat nie mogą wykonywać więcej niż 8 godzin efektywnej pracy, wliczając, w danym przypadku, godziny przeznaczone na kształcenie zawodowe i, jeżeli pracują dla więcej niż jednego pracodawcy, godziny przepracowane dla każdego z nich. Coroczne urlopy mogą być uzgadniane indywidualnie lub zbiorowo, nie będąc w żadnym wypadku czas trwania urlopu krótszy niż 30 dni, wliczając w to soboty i niedziele. W ciągu roku ustanowionych jest 12 dni świątecznych krajowych i 2 lokalne. Również przysługuje 15 dni wolnych z okazji zawarcia związku małżeńskiego i 16 nieprzerwanych tygodni w przypadku macierzyństwa, adopcji lub przysposobienia w rodzinie. Ojciec ma prawo skorzystać z części tego urlopu, jeśli oboje z rodziców pracują. 23

24 . f) Wynagrodzenie Ustanawia się na mocy umowy zbiorowej lub indywidualnej umowy o pracę. Składają się one z następujących części: Wynagrodzenie podstawowe Dodatki do wynagrodzenia: wysługa lat, dodatkowe pensje roczne, udział w zyskach, dodatki za odległość i komunikację... Dodatki z racji zajmowanego stanowiska: uciążliwość, szkodliwość, niebezpieczeństwo, praca na zmiany, praca nocna, itp, Premie za produktywność, dodatki na utrzymanie, mieszkanie, itp. Wypłaty powinny następować w okresach nie przekraczających miesiąca i to pracodawca zatrzymuje części wynagrodzenia na podatki oraz składki na ubezpieczenie społeczne, które są należne od poborów pracowników. Szczególną cechą poborów w Hiszpanii jest fakt, że pracownik ma prawo do otrzymania przynajmniej dwóch pensji dodatkowych rocznie; zwyczajowo jedna z nich przypada na okres bożonarodzeniowy, a druga w lecie. Wynagrodzenie to może zostać rozłożone na części i wypłacane miesięcznie, jeżeli ustanowi tak umowa zbiorowa. Rząd ustala co roku najniższe zarobki dozwolone (salario mínimo interprofesional - S.M.I.), określając minimalną kwotę, poniżej której zatrudnianie pracownika jest nielegalne. W roku 2009, najniższe zarobki dla jakiejkolwiek działalności w rolnictwie, przemyśle i usługach, bez dyskryminacji z powodu płci czy wieku, zostały ustalone na Euro/dziennie lub 624 Euro/miesięcznie. Kwota roczna, z uwzględnieniem dodatków, nie może być niższa od Euro za pracę w uznanym prawnie pełnym wymiarze godzin. Jeżeli praca jest w niepełnym wymiarze godzin, zarobki obliczane są proporcjonalnie do czasu pracy. Pracownicy zatrudnieni jako pomoc domowa, którzy wykonują usługi na godziny, otrzymają minimum 4,47 Euro za przepracowaną godzinę, wliczając w to proporcjonalną część wypłat dodatkowych i na poczet urlopu. Aktualną informację na temat minimalnych zarobków dozwolonych można znaleźć na stronie internetowej: Aby uzyskać więcej informacji na temat zarobków, radzimy zajrzeć na stronę internetową: g) Wygaśnięcie stosunku pracy Zakończenie umowy o pracę może nastąpić na skutek: Obopólnego porozumienia stron. Przyczyn legalnie zapisanych w umowie. Zakończenia ustalonego okresu czasu lub wykonania dzieła czy usługi przedmiotowej 24