Bank Światowy Region Azji i Europy Centralnej Kontakt: Merrell Tuck W Waszyngtonie tel Tunde Buzetzky: Węgry tel

Transkrypt

1 EMBARGO: zakaz przekazu środkami kablowymi, umieszczania na stronach internetowych lub przekazu za pośrednictwem innych mediów do dnia 24 czerwca 2003 roku do godziny 10:30 czasu waszyngtońskiego lub do 16:30 czasu środkowoeuropejskiego Bank Światowy Region Azji i Europy Centralnej Kontakt: Merrell Tuck W Waszyngtonie tel Tunde Buzetzky: Węgry tel UBÓSTWO WŚRÓD ROMÓW POZOSTAJE GŁÓWNĄ PRZESZKODĄ DLA KORZYSTANIA Z DOBROBYTU W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ Raport Banku Światowego zwraca uwagę na potrzebę tworzenia wspólnej polityki, Bank współorganizuje konferencję na wysokim szczeblu WASZYNGTON, 24 czerwca 2003 Według nowego raportu Banku Światowego Romowie w rozszerzającej się Europie: Przerwanie zaklętego kręgu ubóstwa, rządy krajów Europy Środkowej i Wschodniej muszą podjąć próby rozwiązania problemu coraz większego ubóstwa wśród najbardziej wrażliwej mniejszości narodowej kontynentu - Romów. Romowie, obecnie w liczbie od 7 do 9 milionów stanowią w Europie najliczniejszą i najszybciej rosnącą mniejszość narodową. Prezes Banku Światowego, James D. Wolfensohn, instytucji, która współfinansuje organizowaną obecnie konferencję na wysokim szczeblu na temat problemów narodowości Romów (zwanych również Cyganami), która odbędzie się w Budapeszcie pod koniec miesiąca, stwierdził: Skomplikowany cykl ubóstwa wśród Romów jest jednym z najistotniejszych problemów pozostałych do rozwiązania przez kraje Europy Środkowej i Wschodniej w procesie ich przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej. Raport zostanie opublikowany podczas konferencji Romowie w rozszerzającej się Europie. Wyzwania na przyszłość, która odbędzie się w dniach 30 czerwca 1 lipca.. Bank Światowy współfinansuje i współorganizuje konferencję wraz z Instytutem Społeczeństwa Otwartego George a Soros a oraz z Komisją Europejską. Gospodarzem konferencji jest rząd węgierski. W konferencji uczestniczyć będą p. Wolfensohn, p. Soros oraz premierzy szeregu krajów kandydujących do Unii Europejskiej, ministrowie, przywódcy polityczni i przywódcy Bank Światowy przedstawia swój raport regionalny nt. sytuacji Romów 1 z 4

2 organizacji pozarządowych działających w społecznościach Romów oraz przedstawiciele organizacji międzynarodowych. Ta konferencja ma szansę stać się punktem zwrotnym dla społeczności Romów, powiedział Wolfensohn. Zaangażowane instytucje i organizacje prezentują nową świadomość faktu, że kwestia Romów winna być postrzegana nie tylko w aspekcie praw człowieka i dyskryminacji, ale również jako podstawowa kwestia z zakresu polityki gospodarczo-społecznej. Europie nie wolno zostawić Romów bez pomocy. Raport Banku Światowego, podejmujący kwestię Romów bardzo wszechstronnie definiuje poziom ubóstwa wśród społeczności Romów w Europie Środkowej i Wschodniej - społeczności szacowanej na około 6 milionów ludzi i proponuje wprowadzenie szeregu wielosektorowych kierunków polityki o charakterze integrującym, których celem jest zapewnienie poprawy tej sytuacji. Krajami, na których koncentruje się uwaga są: Bułgaria, Węgry, Rumunia oraz Słowacja, ponadto zostaną przedstawione przykłady z Republiki Czeskiej, Federacyjnej Republiki Macedonii, Serbii i Czarnogóry oraz Hiszpanii. Rządy krajowe mają wiele do zrobienia w sprawie zapewnienia pomyślności społeczności Romów, chodzi nie tylko o rozwiązanie problemów związanych z niesprawiedliwością społeczną, ale również o wsparcie wzrostu gospodarczego i konkurencyjności. W krajach, w których Romowie stanowią dużą i rosnącą grupę społeczna w wieku produkcyjnym, pozostawienie ich na marginesie, w ubóstwie i stałym bezrobociu zagraża stabilności gospodarczej i spójności społecznej. stwierdziła Annette Dixon, Dyrektor ds. sektora rozwoju kapitału ludzkiego Regionu Europy i Azji Centralnej Banku Światowego, która nadzorowała prace badawcze prowadzone w tym zakresie. Głęboki poziom ubóstwa w wyniku przekształceń Wśród głównych konkluzji raportu należy wymienić stwierdzenie, że poziom ubóstwa wśród Romów jest zaskakująco wysoki, nawet w krajach stosunkowo bogatych, które wkrótce zostaną członkami UE. I rzeczywiście, poziom ubóstwa wśród Romów jest częstokroć więcej niż dziesięciokrotnie wyższy niż w przypadku innych społeczności. Dla przykładu, prawie 80% Romów mieszkających w Bułgarii i Rumunii żyje za mniej niż 4,30 USD dziennie, co potwierdzają dane przedstawione i analizowane w raporcie. Autorzy raportu zauważają, że najbardziej odizolowane geograficznie i marginalizowane społeczności Romów są najbiedniejsze. Przykłady opisują Romów mieszkających w pobliżu wysypisk śmieci w okolicach Belgradu, mieszkających w zatłoczonych slumsach w Stara Lubovna na Słowacji oraz tych, którzy mieszkają w jedynie trochę lepszych warunkach w slumsach romskich Budapesztu i Sofii. Romowie mieszkają w różnych miejscach od pełnej integracji z innymi w miastach i wsiach po mieszkanie w odizolowanych rejonach na przedmieściach, czy w osiedlach zlokalizowanych kilka kilometrów od najbliższej miejscowości wyjaśnia Dena Ringold, ekonomista na Region Europy i Azji centralnej Banku Światowego, główny autor raportu, co oznacza, że nie ma jednego rozwiązania, które mogłoby poprawić ich warunki bytowania. Wyłączenie z zasobów pracy jest kluczowym czynnikiem napędzającym cykl ubóstwa wśród Romów i prowadzącym do dalszego pogarszania ich warunków życia. Wysokie, trwałe Bank Światowy przedstawia swój raport regionalny nt. sytuacji Romów 2 x 4

3 bezrobocie oznacza, że wielu członków społeczności Romów pozostaje bez pracy od początku lat dziewięćdziesiątych. Dla przykładu, na Węgrzech poziom zatrudnienia wśród Romów w wieku produkcyjnym spadł z 80% w latach siedemdziesiątych do 26% na początku lat dziewięćdziesiątych. W sąsiedniej Słowacji, nierzadko spotyka się formalnie określaną stopę bezrobocia w społecznościach romskich na poziomie 100%. Romowie znaleźli się w grupie największych przegranych w wyniku przekształceń w kierunku gospodarki rynkowej często byli pierwszymi kandydatami do zwolnienia, a następnie tworzyli tą grupę, której stale blokowano dostęp do rynku pracy, powiedział Wolfensohn. Edukacja: dzieci Romów pozostawiono bez opieki Brak wykształcenia powoduje, że Romowie pozostają bez pracy, a to ogranicza ich możliwości integracji ze społeczeństwem. Większość Romów nie uzyskuje wykształcenia powyżej szkoły podstawowej. Najbardziej uderzającym przykładem przepaści edukacyjnej jest sytuacja Romów w Bułgarii, gdzie 89% Romów uzyskało, w roku 2000, jedynie wykształcenie na poziomie szkoły podstawowej lub nawet poniżej tego poziomu, przy czym w takiej sytuacji było jedynie 33% członków innych społeczności. Jedynie niewielu Romów kontynuuje naukę w szkołach średnich, ale wielu spośród nich nigdy nie uzyskuje średniego wykształcenia. We wszystkich badanych krajach poniżej 1% Romów uczestniczy w jakiejkolwiek formie kształcenia wyższego. Szczególnie dotkliwym problemem jest tendencja do zapisywania dzieci Romskich do szkół specjalnych, dla dzieci niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie. Bariery językowe, izolacja społeczności Romów i segregacja w szkołach pozostawia dzieci romskie daleko w tyle. Tragiczna sytuacja zdrowotna Wielu Romów umiera młodo średnia życia Romów jest o 15 lat niższa niż w pozostałej części społeczeństwa. Złe warunki mieszkaniowe, brak dostępu do czystej wody, zła gospodarka odpadami prowadzą do pogorszenia stanu zdrowia wśród Romów, co ogranicza ich odporność na choroby zakaźne. Szczególnie wrażliwe są niemowlęta według raportu w Republice Czeskiej i na Słowacji umieralność niemowląt w społecznościach Romów jest dwukrotnie wyższa niż w pozostałej części społeczeństwa. Trudno jednak zdobyć wiarygodne dane na temat stanu zdrowia Romów. Dlatego właśnie raport wzywa do prowadzenia dokładniejszego monitoringu szczególnie w zakresie gruźlicy, zapalenia wątroby i HIV/AIDS. Raport również stwierdza, że odizolowane społeczności Romów pilnie potrzebują lepszego dostępu do usług służby zdrowia. Pilna potrzeba integracji ze społeczeństwem Pomimo wyjątkowo głębokiego ubóstwa wśród Romów, raport dostrzega pewne oznaki nadziei pod warunkiem, że przyjęte kierunki polityki prowadzić będą do upodmiotowienia społeczności Romów i ich integracji z resztą społeczeństwa. Niewielka, ale stale rosnąca grupa doświadczonych przywódców Romów może uzyskać wpływ na formułowanie kierunków polityki. W takich krajach jak Węgry Romowie są wybierani do parlamentu oraz piastują wyższe stanowiska w rządzie. Bank Światowy przedstawia swój raport regionalny nt. sytuacji Romów 3 x 4

4 Wśród wielu projektów i programów realizowanych celem rozwiązania trudnej sytuacji Romów inicjowanych przez organizacje pozarządowe i rządy można znaleźć cały szereg przykładów sukcesów, można tu wymienić Romów zatrudnianych jako pomoc nauczycielom lub w służbie zdrowia, gdzie ich zadaniem jest mediacja i pośrednictwo pomiędzy członkami społeczności Romów, a usługodawcami; programy edukacyjne przygotowujące dzieci do uczęszczania do normalnych szkół, a także granty i fundusze socjalne wspierające rozwój przedsiębiorczości wśród Romów. W konkluzji raport stwierdza, że wysiłki podejmowane celem przyśpieszenia rozwoju społeczeństwa Romów w krajach post-komunistycznych do tej pory były podejmowane incydentalnie i trudno jest te działania prowadzić w sposób trwały. Bank Światowy widzi pilną potrzebę podjęcia walki z ubóstwem, co doprowadzi do włączenia opisanych powyżej przypadków sukcesu do polityki, pomoże w likwidacji różnic w traktowaniu społeczności Romów w porównaniu z pozostałą częścią społeczeństwa oraz do poprawy warunków życia nie tylko samych Romów, ale również innych społeczności. Niemniej jednak, aby to integrujące podejście przyniosło oczekiwane efekty czytamy w raporcie sami Romowie muszą zaangażować się głęboko w działania już od samego początku. Nie ma jednej, jedynie słusznej drogi, jest ich kilka, twierdzi Wolfensohn. Istnieje potrzeba zastosowania wielokierunkowego podejścia opierającego się na międzynarodowym partnerstwie pomiędzy Romami, a organizacjami międzynarodowymi, rządami krajowymi i samorządami lokalnymi, a także organizacjami pozarządowymi i społecznościami. Mamy nadzieję, że konferencja Banku Światowego w Budapeszcie stanie się katalizatorem dla przejścia do nowej ery działań podejmowanych dla poprawy sytuacji życiowej Romów dla dobra ich samych i dla dobra całej Europy. Następny krok: konferencja budapeszteńska Konferencja w Budapeszcie stanowi nowy etap postrzegania kwestii Romów, a także wyznacza nowy etap angażowania się Banku Światowego, rządów poszczególnych krajów oraz innych partnerów nie tylko w podniesienie wagi problemu Romów w kierunkach polityki europejskiej, staje się również etapem, gdzie podejmowane są szczególnie energicznie działania by zapewnić Romom ochronę przed wyizolowaniem ze społeczeństwa w rozszerzającej się i coraz bogatszej Europie. Raport zostanie udostępniony publicznie podczas konferencji w dniach 30 czerwca 1 lipca. Wkład ze strony organizacji Romów stanie się jej głównym elementem. Podczas konferencji odbędą się dyskusje panelowe na najistotniejsze tematy takie jak edukacja, rola organizacji pozarządowych i rządów, zatrudnienie, ochrona zdrowia. Równolegle z konferencją organizowana jest impreza Marketplace (rynek) gdzie organizacje pozarządowe, darczyńcy i sponsorzy oraz inne organizacje i osoby prowadzące programy dla społeczności Romów uzyskają możliwość prezentacji swoich działań oraz połączenia swoich wysiłków z działaniami innych. W konferencji uczestniczyć będą grupy i organizacje kobiece oraz młodzi, nowi przywódcy społeczności romskich, którzy mają odgrywać coraz ważniejszą rolę w realizacji i tworzeniu kierunków polityki krajów, w których mieszkają. Pozostali partnerzy wspierający konferencję to UNDP, Bank Rozwoju Rady Europy oraz rządy Finlandii i Szwecji. Bank Światowy przedstawia swój raport regionalny nt. sytuacji Romów 4 x 4

5 Więcej informacji na temat konferencji można uzyskać na stronie: Więcej informacji na temat zaangażowania Banku Światowego w rozwiązywanie problemu Romów można uzyskać na stronie: Pełny tekst raportu zostanie udostępniony publicznie na stronach internetowych Banku Światowego natychmiast po zniesieniu embarga [wstawić link] Bank Światowy przedstawia swój raport regionalny nt. sytuacji Romów 5 x 4