BPS. Biblioteka Pracownika Socjalnego B EZROBOCIE

Transkrypt

1 ~\ BPS Biblioteka Pracownika Socjalnego B EZROBOCIE PRACA SOCJALNA W POLSCE I WE FRANCJI INSTYTUCJONALIZACJA Redakcja Odile Carre Ewa Marynowicż-Hetka Współpraca A. Bolanowska, N. Daumerie, P. Fustier, A. Hefczyński, H. Kamińska, K. Krakowski, H. Lasserre, W. Mikolajewicz, J. Piekarski, J. P. Pinel, E. Pochet, H. Puel, L. Telka, M. Thiollier, M. Zgierska Tłumaczenie z języka francuskiego Grażyna Karbowska Katowice 2002

2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie (O. Carre, P. Fustier, E. Marynawicz-Helka, J. Piekarski).. 11 Część pierwsza BEZROBOCIE W POLSCE (ŁÓDŹ) E. Marynowicz-Hetka. J. Piekarski PARADYGMAT ZMIANY SPOŁECZNEJ W PEDAGOGICE SPOŁECZNEJ 21 Pedagogika społeczna a zmiany w praktyce społecznej 21 Podstawowe przesłanki pedagogiki społecznej i jej związek z pracą socjalną 26 Konkluzja 32 A. Bolanowska DYNAMIKA BEZROBOCIA W REGIONIE ŁÓDZKIM W KONTEKŚCIE ZMIAN GOSPODARCZYCH I SPOŁECZNYCH 35 Najogólniej o przyczynach bezrobocia w Polsce 36 Istotne cechy polskiego bezrobocia 38 Zmiany legislacyjne - wymiar indywidualny i instytucjonalny 40 H. Kamińska, A. Hefczyński, L. Telka SYTUACJA UTRATY PRACY W DOŚWIADCZANIU BEZROBOCIA. 47 Charakterystyka społeczno-demograficzna badanej populacji 47 Praca jako wartość 49 Ja i inni bezrobotni 52 Zmiany spowodowane utratą pracy 53 Ocena możliwości zmiany 55 E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski POSZUKIWANIE PRACY - W KRĘGU OSÓB I INSTYTUCJI 63 Założenia i problematyka badań 63 Założenia i przedmiot analizy 63

3 Problematyka badań 66 Wyniki badań 68 Indywidualne odczucie zmiany a poszukiwanie pracy 68 Instytucje w poszukiwaniu pracy 75 Wnioski 80 Tabele 84 IV. Mikolajewicz WYOBRAŻENIA O POMOCY BEZROBOTNYM 91 Uwagi na temat metody badawczej 91 Co mówią bezrobotni i doradcy pracy? Opinie i komentarze 94 Bezrobotni i doradcy pracy o swojej pracy 94 Bezrobotni o pomocy, jaką otrzymują i doradcy pracy o swojej pracy 96 Bezrobotni i doradcy pracy o bezrobociu, jego przyczynach i skutkach 97 Bezrobotni i doradcy pracy o pracodawcach 99 Czy pomoc jest możliwa? Próba uogólnienia 101 Część druga BEZROBOCIE WE FRANCJI (LYON) H. Lasserre, E. Pochet WYOBRAŻENIA SPOŁECZNE I STOSUNEK DO ZATRUDNIENIA MŁO- DZIEŻY W AGLOMERACJI LYOŃSKIEJ 107 Opis badań 107 Charakterystyka badanej populacji 108 Sposoby włączenia zawodowego (przez pracę) 108 Włączenie zawodowe niestabilne, względna familiaryzacja ze światem pracy 108 Relacje społeczne i zaradność jako główne sposoby dostępu do zatrudnienia 109 Stosunek do pracy i do zatrudnienia 109 Utylitarne wyobrażenie o pracy 109 Praca pomaga także zdobyć uznanie społeczne 110 Wyobrażenia o szansach i utrudnieniach w otrzymaniu zatrudnienia O. Carre, N. Daumerie WŁĄCZENIE SPOŁECZNE PRZEZ PRACĘ W PRAKTYCE SPOŁE- CZNEJ. WYOBRAŻENIA MŁODZIEŻY I INSTYTUCJI 115 Młodzież i zatrudnienie: problematyka i hipotezy 116 Formy zatrudnienia młodzieży 117 Język instytucji 118 Język młodzieży 119 Hipotezy 120

4 Prezentacja badanej populacji młodych oraz ich otoczenia 121 Osiedle 121 Populacja badanych 122 Kształcenie podstawowe, zawodowe, ustawiczne 122 Wyobrażenia społeczne badanej populacji 124 Wyobrażenia społeczne o życiu codziennym: rytm dnia, aktywność społeczna, tryb życia 124 Wyobrażenia społeczne o pracy 127 Wyobrażenia społeczne o instytucjach towarzyszących 130 Przyszłość młodzieży 131 Funkcje instytucji wobec młodzieży - wyobrażenia społeczne pracowników instytucji 133 Rodzina i jej rola wychowawcza 134 Przebieg nauki szkolnej oraz pracy zawodowej 135 Przebieg procesu włączenia społecznego 136 Partnerzy społeczni i ich zadania wobec młodzieży 139 Konkluzja 142 Młodzież mająca nadzieję na wejście do świata pracy 142 Populacja młodzieży najbardziej zagrożona 143 Wyobrażenia instytucji 143 Podsumowanie 144 H. Puel WYOBRAŻENIE TECHNOKRATYCZNE: SPÓJNOŚĆ PRZEBIEGU PRO- CESU WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO 145 Droga życiowa, statyczność i dynamika 146 Droga życiowa, czas i odpowiedni moment 152 Droga życiowa, mediacja i prowadzenie przypadku 157 Droga życiowa, osiągnięcie celu i niepewność 162 Droga życiowa, tożsamość i relacja 165 Droga życiowa, włączenie i zatrudnienie 169 Konkluzja 177 P. Fustier, M. Thiolliere DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE: PROBLEM WŁĄCZENIA DO SPOŁE- CZEŃSTWA 179 Opis badań 179 Hipotezy badawcze 179 Profilaktyka specjalistyczna 181 Metodologia i przebieg zbierania danych 182 Osoby, z którymi przeprowadzono wywiady 183 Analiza wywiadów 183 Rozważania wstępne 183

5 Próby znalezienia swojego miejsca w społeczeństwie, poza tradycyjnym zatrudnieniem 191 Napotkane trudności 201 Konkluzja 204 J. P. Pinel CIERPIENIA PSYCHICZNE I PRAKTYKA TERAPEUTYCZNA W IN- STYTUCJACH ZAJMUJĄCYCH SIĘ LUDŹMI MŁODYMI, KTÓRZY DO- ŚWIADCZAJĄ SYTUACJI WYŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO LUB POWAŻ- NYCH TRUDNOŚCI NA DRODZE DO WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO 207 Zakres badania 207 Przedmiot badania i cele 207 Określenie populacji '. 208 Pojęcie wykluczenia społecznego 208 Czy kwestia wykluczenia społecznego jest przedmiotem właściwym dla podejścia klinicznego? 209 Cierpienie, cierpienia 210 Problematyka 212 Hipotezy 212 Metodologia badań 213 Zakres badań 213 Technika wywiadu swobodnego 214 Prezentacja i analiza zebranego materiału badawczego 214 Młodzież 214 Trudności profesjonalistów: cierpienie praktyków i praktyki 222 Ograniczenia, paradoksy i sytuacje bez wyjścia w pracy socjalnej Terapia 229 Konkluzja 234 Część trzecia PODEJŚCIA PORÓWNAWCZE H. Puel ELEMENTY SŁUŻĄCE PORÓWNANIU BEZROBOCIA W POLSCE I WE FRANCJI 239 Trudność określenia liczby bezrobotnych zarówno w Polsce, jak i we Francji 240 Porównywanie bezrobocia w Polsce i we Francji oznaczałoby, iż możliwe jest scharakteryzowanie tego zjawiska 243 Inne różnice i podobieństwa poza bardzo zbliżoną, w obu krajach, stopą bezrobocia 249 Hipoteza: Polska dołączy do Europy społecznej, dotkniętej bezrobociem, typu wykluczenia społecznego 251 H. Kamińska, L. Telka MŁODZIEŻ W POLSCE I WE FRANCJI 253

6 E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski PRACA SOCJALNA I PROFESJE SPOŁECZNE W POLSCE I WE FRANCJI 259 Praca socjalna - aktualne kwestie społeczne w kontekście procesu zmiany 260 Badacze i bezrobocie 262 Modele pracy socjalnej i profesje społeczne 269 Konkluzja 272 O. Carre, E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, J.P. Pinel KONKLUZJA 279 ANEKSY Definicje: bezrobocie, ubóstwo, wykluczenie społeczne H. Puel 287 Wyobrażenia społeczne O. Carre 292 Instytucje E. Marynowicz-Hetka, J. P. Pinel 296 Włączenie społeczne - modele i formy J. P. Pinel 302 Zarys ewolucji specjalistycznych działań profilaktycznych we Francji M. Thiolliere 305 Refleksje z uczestnictwa w badaniach K. Krakowski, M. Zgierska Wykaz nazw i skrótów instytucji francuskich 321 BIBLIOGRAFIA 327 NOTY O AUTORACH 337