AGENDA PLAN WPROWADZENIE

Transkrypt

1 REALIZACJA CELÓW KOMERCYJNYCH A SPOŁECZNA MISJA APTEKI OGÓLNODOSTĘPNEJ - KONFLIKT POMIĘDZY ETYKĄ A BIZNESEM JAKO ŹRÓDŁO WYSTĘPOWANIA ZJAWISK PATOLOGICZNYCH NA APTECZNYM RYNKU FARMACEUTYCZNYM dr inż. Konrad ŻAK

2 AGENDA PLAN WPROWADZENIE Społeczna misja apteki ogólnodostępnej a jej cele komercyjne Dualizm celów i zadań jako źródło konfliktu wartości w aptece ogólnodostępnej Konflikt wartości pomiędzy wymiarem etycznym, a ekonomicznym w aptece ogólnodostępnej - prawidłowość udzielanych porad pacjentom Etyczna strona przedsiębiorczości aptekarskiej PODSUMOWANIE

3 WPROWADZENIE DEFINICJA Wymiar społeczny PRZEZNACZ ENIE ZAKRES USŁUG PACJENT KONKU- RENCJA KONFLIKT? REALIZACJA CELÓW KOMERCYJNYCH Wymiar ekonomiczny

4 WPROWADZENIE KONKU- RENCJA Stale rosnąca liczba aptek Apteki Liczba ludności przypadajaca na 1 aptekę Źródło: GUS

5 WPROWADZENIE O co toczy się walka? Wartość sprzedaży (mln PLN) Źródło: Pharma Expert

6 I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI WPROWADZENIE Miesięczny obrót statystycznej apteki w latach Linia trendu Źródło: Pharma Expert

7 SPOŁECZNA MISJA APTEKI OGÓLNODOSTĘPNEJ A JEJ CELE KOMERCYJNE Społeczna misja apteki Placówka ochrony zdrowia publicznego, DEFINICJA w której osoby uprawnione świadczą w szczególności usługi farmaceutyczne (PF art. 86 ust. 1) ZAKRES Katalog usług farmaceutycznych WYKONYWANIA USŁUG (PF art. 86, ust. 2; UoIA art. 2a, ust. 1) PRZEZNACZENIE ETYKA ZAWODOWA Zaopatrywanie ludności w produkty lecznicze, leki apteczne, leki recepturowe, wyroby medyczne i inne artykuły posiadające wymagane prawem atesty lub zezwolenia, pod warunkiem, że ich przechowywanie i sprzedaż nie będą przeszkadzać podstawowej działalności apteki (PF art. 87, ust. 2, 86 ust. 8)

8 SPOŁECZNA MISJA APTEKI OGÓLNODOSTĘPNEJ A JEJ CELE KOMERCYJNE Cele komercyjne Wzrost POZIOMU JAKOŚCI świadczonych usług DOTYCHCZASOWYM grupom nabywców Pozyskiwanie NOWYCH GRUP nabywców dla DOTYCHCZAS oferowanych produktów i usług Oferowanie NOWYCH PRODUKTÓW i usług w celu zdobycia NOWYCH GRUP nabywców PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY ZYSK ZE SPRZEDAŻY LICZBA KLIENTÓW MODYFIKACJĘ świadczonych USŁUG w celu osiągnięcia wzrostu sprzedaży wśród DOTYCHCZASOWYCH grup nabywców

9 DUALIZM CELÓW I ZADAŃ JAKO ŹRÓDŁO KONFLIKTU WARTOŚCI W APTECE DEFINICJA PRZEZNACZ ENIE Wymiar społeczny ZAKRES USŁUG PACJENT KONKU- RENCJA REALIZACJA CELÓW KOMERCYJNYCH KONFLIKT Wymiar ekonomiczny

10 DUALIZM CELÓW I ZADAŃ JAKO ŹRÓDŁO KONFLIKTU WARTOŚCI W APTECE Źródło konfliktu wartości opinie farmaceutów (N=420) WYSZCZEGÓLNIENIE (KATEGORIA) Występowanie trudności z wykonywaniem zawodu farmaceuty w zgodzie z przepisami prawnymi i kodeksem etycznym Nie można pogodzić wykonywania zawodu farmaceuty z realizacją celów komercyjnych apteki Konflikt między realizacją celów komercyjnych i celów społecznych na stałe wpisany jest w zawód farmaceuty Trudności z pogodzeniem realizacji celów komercyjnych z realizacją celów społecznych utrudniają wykonywanie zawodu farmaceuty zgodzie z obowiązującymi przepisami Realizacja celów komercyjnych wymusza łamanie przepisów prawnych i kodeksu etycznego Realizacja celów społecznych wymusza łamanie przepisów prawnych i kodeksu etycznego ODSETEK RESPONDENTÓW 69,1% 78,1% 80,2% 76,9% 71,4% 9,1%

11 KONFLIKT POMIEDZY WYMIAREM ETYCZNYM A EKONOMICZNYM Prawidłowość udzielanych porad (N=420) KATEGORIA WYSZCZEGÓLNIENIE R % S % % C xy Informowanie pacjenta o przeciwwskazaniach przy stosowaniu leku (odmowa wydania leku) 71 89, , ,4 0,53 Informowanie pacjenta o występowaniu 74 93, , ,2 0,52 tańszych zamienników leków Informowanie pacjenta o skutkach ubocznych 64 81, , ,9 0,50 stosowanego leku Informowanie pacjenta o działaniu leku 58 73, , ,8 0,27 Wydanie pacjentowi leku wymagającego ordynacji lekarskiej bez okazania recepty Polecanie dodatkowego produktu (bez wyraźnych wskazań terapeutycznych) ,3 35 8,3 0, , , ,9 0,13

12 ETYCZNA STRONA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI APTEKARSKIEJ Wymiar społeczny DEFINICJA PRZEZNACZ ENIE ZAKRES USŁUG PACJENT ETYKA ZAWODOWA KODEKS ETYKI APTEKARZA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Preambuła ogólny charakter wskazań, zawartość i zakres obowiązywania Część ogólna (art. 1-5) odnosząca się do zasad etyki ogólnoludzkiej Część szczegółowa (art. 6-29) Rozdział 1: Aptekarz wobec pacjenta (art. 6-13) Rozdział II: Zasady postępowania wobec zawodu, nauki i samorządu (art ) Rozdział III: Zasady postępowania wobec społeczności zawodowej i współobywateli (art ) Rozdział IV: Przepisy końcowe (art )

13 ETYCZNA STRONA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI APTEKARSKIEJ Znajomość kodeksu etyki zawodowej (1/2) (N=111) WYSZCZEGÓLNIENIE (KATEGORIA) ODSETEK RESPONDENTÓW Świadomość istnienia zasad i norm etycznych zawartych w 99,1% kodeksie etyki zawodowej Znajomość zakresu obowiązywania kodeksu etyki zawodowej 73,0% ( obowiązuje wszystkich czynnych zawodowo aptekarzy ) Znajomość struktury kodeksu etyki zawodowej 0,9% Znajomość okoliczności uchwalenia kodeksu etyki zawodowej (roku uchwalenia, numeru zjazdu Krajowego Zjazdu Aptekarzy, numeru uchwały Krajowego Zjazdu Aptekarzy) 0,9% Znajomość pełnej nazwy kodeksu etyki zawodowej kodeksu 44,1% Znajomość liczby artykułów kodeksu etyki zawodowej 0,9% Ogólna znajomość zasad etyki i deontologii zawodowej 99,1%

14 ETYCZNA STRONA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI APTEKARSKIEJ Znajomość kodeksu etyki zawodowej (2/2) (N=111) WYSZCZEGÓLNIENIE (KATEGORIA) Znajomość jakiegokolwiek aspektu treści kodeksu etyki zawodowej (kategorie spontanicznie wskazane przez farmaceutów) ODSETEK RESPONDENTÓW zakaz uczestniczenia w reklamie i promocji 29,7% niezgodnej z prawem lub dobrymi obyczajami zakaz reklamowania siebie i swoich usług udzielanie konsultacji jest obowiązkiem aptekarza 26,2% 25,2% dbanie, aby czynności zastrzeżone dla aptekarza 18,9% były wykonywane przez osoby uprawnione Znajomość łącznie 2 spontanicznie wskazanych aspektów treści kodeksu etyki zawodowej Znajomość łącznie 3 spontanicznie wskazanych aspektów treści kodeksu etyki zawodowej Znajomość łącznie 4 spontanicznie wskazanych aspektów treści kodeksu etyki zawodowej 12,6% 4,5% 0,9%

15 ETYCZNA STRONA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI APTEKARSKIEJ Niedostateczna znajomość kodeksu etyki zawodowej Brak EFEKTYWNEGO kształcenia z zakresu ETYKI zawodowej w toku studiów farmaceutycznych Niska KULTURA ORGANIZACYJNA zakładu pracy - dominacja nastawienia na realizację celów komercyjnych kosztem zasad etyki zawodowej LEKCEWAŻENIE zasad ETYKI zawodowej przez farmaceutów - niezrozumienia istoty misji apteki i roli farmaceuty w systemie ochrony zdrowia publicznego

16 PODSUMOWANIE Wyzwania dla władz politycznych SYSTEMOWE ujęcie procesu świadczenia usług farmaceutycznych w formie JEDNEGO AKTU NORMATYWNEGO Opracowanie LEGALNYCH DEFINICJI kluczowych pojęć raz precyzyjnego wskazania dozwolonych i zabronionych rodzajów aktywności Opracowanie SYSTEMU MONITOROWANIA NADUŻYĆ oraz EFEKTYWNYCH mechanizmów KONTROLI (wspólne zespoły kontrolne, rozliczanie z efektów kontroli, a nie ilości) Opracowanie SYSTEMU ZACHĘT wspierających promowanie działalności proetycznej Opracowanie SYSTEMU EFEKTYWNYCH SANKCJI za naruszanie litery prawa oraz zasad etyki i deontologii zawodowej (np. w formie rozszerzenia możliwości cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki)

17 PODSUMOWANIE Wyzwania dla ośrodków naukowych Dostosowanie SYSTEMU KSZTAŁCENIA farmaceutów do realiów funkcjonowania rynku aptecznego (np. poprzez wprowadzenie do programu kształcenia przedmiotów z dziedziny nauk o zarządzaniu) Zwiększenie nacisku na JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA z zakresu PRAWA farmaceutycznego (prowadzonego przez specjalistę z zakresu prawa farmaceutycznego, a nie osobę z przypadku ) oraz ZASAD ETYKI zawodowej w oparciu o studium przypadków propagujące system dobrych praktyk POPULARYZACJA ETYKI zawodowej w pracach naukowych oraz większe zainteresowanie problematyką badawczą dotyczącą etycznej strony przedsiębiorczości aptekarskiej POPULARYZACJA Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej wśród studentów wydziałów farmaceutycznych

18 PODSUMOWANIE Wyzwania dla organów nadzoru farmaceutycznego Opracowanie EFEKTYWNYCH PROCEDUR KONTROLI (wspólne zespoły kontrolne z PIP oraz US, orientacja na efekty kontroli, a nie ilość) POPULARYZACJA ZACHOWAŃ PROETYCZNYCH i piętnowanie działań patologicznych poprzez wskazywanie najlepszych i najgorszych

19 PODSUMOWANIE Wyzwania dla samorządu zawodu aptekarskiego ZWIĘKSZENIE WYMAGAŃ od kandydatów na kierowników aptek w zakresie ZNAJOMOŚCI treści Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej w trakcie PROCESU OPINIOWANIA - UDZIELANIA RĘKOJMI należytego prowadzenia apteki POPULARYZACJA Kodeksu Etyki Aptekarza Rzeczypospolitej Polskiej wśród farmaceutów POPULARYZACJA zachowań proetycznych i piętnowanie działań patologicznych

20 PODSUMOWANIE Wyzwania dla właścicieli aptek STWORZENIE w miejscu pracy WARUNKÓW do wykonywania zawodu farmaceuty zgodnie z ZASADAMI ETYKI i deontologii zawodowej OPRACOWANIE SYSTEMÓW MOTYWACYJNYCH zgodnych z zasadami, regułami i normami zawartymi w kodeksie etyki zawodowej DBANIE o to, aby CZYNNOŚCI ZASTRZEŻONE dla aptekarza były wykonywane WYŁĄCZNIE PRZEZ OSOBY UPRAWNIONE POPULARYZACJA zachowań i aktywności proetycznych

21 PODSUMOWANIE Wyzwania dla farmaceutów WYKONYWANIE ZAWODU farmaceuty W ZGODZIE z zasadami ETYKI i deontologii zawodowej UDZIELANIE PORAD i konsultacji W ZGODZIE ze swoim SUMIENIEM i WSPÓŁCZESNĄ WIEDZĄ MEDYCZNĄ, kierując się DOBREM PACJENTA ze zrozumieniem odpowiedzialności za jego zdrowie i życie SAMODOSKONALENIE umiejętności zawodowych

22 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr inż. Konrad ŻAK