niekonwencjonalnie Myśleć WYDANIE SPECJALNE:

Transkrypt

1 WYDANIE SPECJALNE: Myśleć niekonwencjonalnie

2

3 OD REDAKCJI Innowacje do kosza? Sceptycyzm, niedowierzanie, kpina i szyderstwo, a na koniec pomówienie o oszustwo, mające na celu ograbienie ludzi z pieniędzy. Tę drogę przez mękę przeszły tysiące największych odkrywców i wynalazców tych, którzy faktycznie stali się animatorami postępu naszej cywilizacji. Cechy wymienione wyżej składają się na naturalny mechanizm obronny człowieka postawionego twarzą w twarz z nieznanym. Pojawia się strach i chęć ucieczki, bardzo rzadko gotowość do zmierzenia się z czymś, co tym bardziej wydaje się nierealnym, im bardziej jest niewidoczne. W Polsce skłonność to zachowań tłumiących postawy innowacyjne znana jest także pod pojęciem polskiego piekła. Jeśli tylko ktoś wychyli się ponad przeciętność natychmiast jest sprowadzany przez życzliwych do wspólnego kotła, w którym kisimy się wszyscy, narzekając na dystans, jaki dzieli nas od najwyżej rozwiniętych krajów, przeznaczających wielkie sumy na badania naukowe, których cel byłby u nas wyśmiany. To dlatego za jedyną drogę nadrabiania zapóźnień rozwojowych uznaje się w Polsce korzystanie z gdzie indziej wymyślonych rozwiązań, wynalazków czy poczynionych odkryć. Pojawia się człowiek opętany ideą, prowadzi badania sprawdzalne empirycznie, ma pomysł kosmiczny na tyle, że dla przeciętnego prezydenta miasta, burmistrza, prezesa dużej firmy zainteresowanie się nim jest kompromitujące. Dlaczego? Z wyżej podanych powodów. Jednocześnie w Norwegii, nie będącej przecież członkiem Unii Europejskiej, ale w kraju na tyle bogatym, że łoży się spore sumy w ramach tzw. mechanizmu norweskiego NGO na modernizację polskiej infrastruktury technicznej (oczyszczalnie ścieków, sieć wodociągowo-kanalizacyjna itp.), polski wynalazca i odkrywca spotyka się ze zgoła odmiennym przyjęciem. Tam zainteresowanie nieznanym budzi ciekawość, a analiza danych służy podejmowaniu decyzji o finansowym zaangażowaniu się w prace nad wymyślonymi nad Wisłą rozwiązaniami. Nie przesądzam, czy wszystkie pomysły i odkrycia inż. Zygmunta Hołogi laureata wielu europejskich olimpiad wynalazców i posiadacza patentów, o których jest mowa w publikowanym w niniejszym wydaniu ER-P wywiadzie z nim, sprawdzą się w zastosowaniach praktycznych. Jego przypadek jest ilustracją pewnego wstydliwego zjawiska, które faktycznie uniemożliwia polskim inwentorom przebicie się do realnego świata gospodarki. Jakże smutny jest fakt, że ktoś, kto inaczej postrzega świat i próbuje skierować naszą uwagę na ten kąt widzenia natychmiast spotyka się z wrogością mediów, decydentów, ludzi praktycznych. Pikanterii tym relacjom dodaje fakt, że prywatnie spora część ludzi ze świeczników, którym nasz odkrywca przedstawił istotę swych wynalazków, ochoczo godzi się poddać ich działaniu. Wychodzi więc na to, że poczucie śmieszności i kompromitacji jest tak głęboko zakorzenione w umyśle przeciętnego VIP-a, że nawet nie trzeba bombardować go pomysłami nie z tej ziemi, aby ten dyskomfort wzbudzać. Kompleksy, strach przed reakcją otoczenia, a jednocześnie irracjonalne przeczucie, że może w tym coś jest, kojarzy mi się z postawami typowymi dla ważnych osobistości z czasów głębokiej komuny. W niedzielę ukradkiem na mszę w poniedziałek na stołek dyrektora, sekretarza, naczelnika gminy. Ot, taki nasz mentalny folklor. Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel , , redakcja@euroregiony.pl z-ca red. naczelnego: Hanka Jarosz-Jałowiecka tel./fax , Zespół: Grażyna Brochwicz, Iwona Dragon (Londyn), Anna Kobylec, Krzysztof Kozik (Bielsko-Biała, Kopenhaga), Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Tomasz Rzeszutek rysownik, Hanna Smolańska, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk, Ewa Zasada (Wiedeń) Agnieszka Żuk (Paryż). Stali felietoniści: Ryszard Tadeusiewicz, Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka. Stale współpracują: Danuta Kiera, Marek Starczewski, Ewa Szabelska, Bożena Wróblewska. Rada Redakcyjna: Honorowa Przewodnicząca Danuta Hübner Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), prof. dr hab. Andrzej Limański (rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach), Piotr Uszok (prezes Unii Metropolii Polskich), prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), prof. Piotr Wrzecioniarz (Politechnika Wrocławska) Redakcja: Katowice ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax , redakcja@euroregiony.pl, DTP: Tomasz Koźmin Dział Promocji i Marketingu: Jolanta Pieczka Korekta: Anna Kobylec Wydawca: Euro-Regional Press Sp. z o.o. Prezes Zarządu: Rita Czupryńska ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax: nr 59 Spis treści: Utrzymać tempo! (1)...4 Stawiamy na węgiel...4 Nie tylko woda dla ludzi...8 Oazy zdrowia i energii...10 Sztuka odkrywania źródeł...12 Raczej Zagłębie Ruhry niż Paryż...15 Najważniejszy jest człowiek

4 nr 59 Z PERSPEKTYWY RZĄDU Utrzymać tempo! (1) 4 POLSCY GIGANCI W UE: POŁUDNIOWY KONCERN ENERGETYCZNY SA Z PIOTREM WOŹNIAKIEM Ministrem Gospodarki rozmawia Jacek Broszkiewicz Rok 2006 zamknął się dla polskiej gospodarki bardzo dobrymi wynikami, plasującymi nas w gronie najszybciej rozwijających się krajów europejskich. Na jakie trwałe elementy kondycji polskiej gospodarki zwróciłby Pan uwagę? Które z czynników mających pozytywny wpływ na gospodarkę należy wzmacniać w roku 2007 także poprzez działania o charakterze legislacyjnym? Z naszego punktu widzenia na rozwój polskiej gospodarki w 2006 r. zasadniczy wpływ miały trzy czynniki: wzrost popytu inwestycyjnego, konsumpcyjnego oraz eksportu. Dynamiczny wzrost tych wskaźników, z jakim mieliśmy do czynienia w roku ubiegłym, stanowi naszym zdaniem solidne podstawy dla dalszego rozwoju polskiej gospodarki. W 2006 r., po kilku latach zapaści inwestycyjnej, nastąpiło wreszcie długo oczekiwane, znaczne ożywienie w tej dziedzinie. Wzrost popytu inwestycyjnego był szczególnie wyraźny w II kwartale 2006 r. Chcemy utrzymać tę tendencję także w następnych latach i sprawić, aby stopa inwestycji została utrzymana na poziomie umożliwiającym zapewnienie wysokiego i stabilnego wzrostu gospodarczego. Konieczne są więc działania rządu na rzecz wspomagania procesów inwestycyjnych. Od początku br. wprowadzamy w tym zakresie rozwiązania ułatwiające uzyskanie pomocy przez mniejsze firmy, stawiające na innowacyjne rozwiązania. Inwestorzy mogą ponadto nadal liczyć na ulgi i udogodnienia w specjalnych strefach ekonomicznych i parkach przemysłowych. Poprawa sytuacji na rynku pracy, która nastąpiła w ub. r. i związany z tym wzrost wynagrodzeń pociągnął za sobą wzrost spożycia indywidualnego o ponad 5 proc. Ubiegły rok był również bardzo dobry dla naszego eksportu. Od kilku lat jest to jeden z czynników determinujących wzrost PKB w naszym kraju. Eksport wpłynął również na wzrost produkcji przemysłowej. Podobnie jak w latach ubiegłych będziemy starać się pomagać eksporterom i promować polski eksport na świecie. Jako formy pomocy będziemy stosować poręczenia i gwarancje na przedsięwzięcia proeksportowe, gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia eksportowe, dopłaty do oprocentowania kredytów eksportowych, a także kredyty rządowe na finansowanie eksportu towarów i usług (w formie tzw. pomocy wiązanej). Aby ułatwić przedsiębiorcom dostęp do informacji na temat możliwych form pomocy oraz innych informacji niezbędnych eksporterom, na stronie internetowej MG funkcjonuje Portal Promocji Eksportu. Nasze działania w obszarze legislacyjnym zostały ujęte w Krajowym Programie Reform na lata Głównym założeniem tego dokumentu jest utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, sprzyjającego tworzeniu nowych miejsc pracy z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Stawiamy na węgiel Z JANEM KURPEM prezesem Zarządu Południowego Koncernu Energetycznego SA rozmawia Antoni Szczęsny PKE SA zaspokaja potrzeby 1/7 krajowego rynku energii elektrycznej i 16 procent lokalnego rynku ciepła. Czy ten potencjał jest wystarczający do sprostania konkurencji w otwierającym się 1 lipca bieżącego roku europejskim obrocie energią elektryczną? Co Pańskim zdaniem należy uczynić, by polskie podmioty wytwarzające energię i zaopatrujące tak gospodarkę jak klientów indywidualnych nie zostały zepchnięte na peryferie tego rynku lub nie zostały z niego wyeliminowane? Eksperci szacują, że na europejskim rynku jest miejsce, obok gigantów, również dla firm dysponujących mocą zainstalowaną na poziomie 8-10 tys. MW. To znacznie więcej niż posiadają obecnie polskie firmy energetyczne, dlatego po latach zastoju zgodnie z rządowym Programem dla elektroenergetyki rozpoczął się proces konsolidacji pionowej. Na południu kraju tworzymy wspólnie z Elektrownią Stalowa Wola, Enionem i EnergiąPro nową strukturę holdingową Energetykę Południe, budowaną na wzór europejskich firm. Rząd zdecydował również o stworzeniu trzech innych firm skonsolidowanych pionowo. W Europie i na świecie cały czas trwa konsolidacja. Łączą się nawet giganty energetyczne. Dlatego nie wykluczam, że już wkrótce rynek wymusi dalsze połączenia aktywów polskich firm. Rząd zapowiedział uregulowanie kwestii kontraktów długoterminowych, które do tej pory stanowiły zaplecze planowania długofalowych inwestycji w energetyce. Jakie skutki może przynieść ten zabieg, jak należy go przeprowadzić i jakie są oczekiwania energetyki zawodowej w tym zakresie? Rozwiązanie kontraktów długoterminowych nie będzie miało istotnego wpływu na ceny energii płacone przez odbiorców. Co prawda na rynku będzie większa konkurencja, jednak prąd niestety musi drożeć, ponieważ rosną koszty ochrony środowiska, a branża powinna inwestować, aby im sprostać. Tak dzieje się w całej Europie. UE wprowadza regulacje, które zmuszają firmy do większych wydatków na ekologię, podnosi to koszty energii, a tym samym innych produktów, co sprawia że gospodarka na kontynencie jest mniej konkurencyjna niż w innych częściach świata. Rynek energii, bez kontraktów długoterminowych, może jedynie sprawić, że ceny w Polsce nie będą rosły tak dynamicznie jak w innych krajach. Dziś, gdy rozpoczęliśmy program odbudowy mocy w spółce, zależy nam przede wszystkim na szybkim zakończeniu dyskusji na temat KDT. Trwająca już kilka lat debata na temat rozwiązania tych umów stawia sektor energetyczny w trudnej sytuacji wobec banków, co bardzo utrud-

5 Z PERSPEKTYWY RZĄDU nr 59 W październiku 2006 r. Rada Ministrów przyjęła Raport z wdrażania Krajowego Programu Reform. Obejmował on trzy obszary, wokół których koncentrowały się nasze działania w roku ubiegłym. Było to zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki, konsolidacja sektora energetycznego oraz reforma regulacji. Naszym priorytetowym przedsięwzięciem w 2006 r. było rozpoczęcie reformy regulacji. Prace w tym zakresie będą kontynuowane także w kolejnych latach. Przyjęty przez Radę Ministrów 19 sierpnia 2006 roku Program Reformy Regulacji pt. Przedsiębiorca ma prawo, ma na celu poprawę jakości krajowych i unijnych aktów prawnych, usprawnienie tworzenia nowego prawa, a także zmiany w administracji na rzecz przedsiębiorców. W ramach działań służących poprawie poziomu innowacyjności gospodarki uruchomiliśmy dwa ważne instrumenty: kredyt technologiczny oraz ulgę podatkową na nowe technologie. Wkrótce zaczną także funkcjonować programy pilotażowe wsparcie technostarterów i klastrów przemysłowych. Ponadto przygotowaliśmy programy finansowego wspierania projektów przedsiębiorców z zakresu własności przemysłowej oraz wsparcia funduszy kapitałowych inwestujących we wczesne fazy rozwoju firm. Kontynuujemy również pomoc dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw, polegającą na wspieraniu funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz funduszy podwyższonego ryzyka. Początek roku sprzyja kreśleniu perspektyw przed polską gospodarką. Jakie szanse i jakie zagrożenia dla jej rozwoju można zaobserwować już dzisiaj również w świetle uwolnienia niektórych rynków oraz perturbacji z bezpieczeństwem energetycznym kraju? POLSCY GIGANCI W UE: POŁUDNIOWY KONCERN ENERGETYCZNY SA cd. na str. 6 nia finansowanie dużych inwestycji. W efekcie przez ponad trzy lata PKE pracował nad zamknięciem finansowania budowy bloku 460 MW w Elektrowni Łagisza na szczęście udało się i od stycznia 2006 roku budujemy. Zarząd naszej spółki z uwagą analizuje kolejne propozycje rozwiązania problemu KDT. Zaakceptujemy każde racjonalne rozwiązanie, które będzie korzystne dla spółki i jej akcjonariuszy. Do tego zobowiązuje nas prawo. Projekt ustawy rozwiązującej kontrakty powinien równoważyć interesy wszystkich uczestników rynku energii zarówno wytwórców, jak i odbiorców. Jak ocenia Pan perspektywy bezpieczeństwa energetycznego Polski w kontekście uwolnienia rynku energii i relacji tej kwestii do potrzeby rozwoju krajowych mocy wytwórczych, które muszą zaspokoić wzrastające zapotrzebowanie? Szacuje się, że w ciągu 10 lat tych mocy wytwórczych musi przybyć nawet 30 proc. Coraz bliższej jesteśmy ważnej dla energetyki daty: 1 stycznia 2008 roku, kiedy zaczną w Europie obowiązywać surowe normy emisji związków siarki. Już dziś skrupulatnie liczymy wielkość emisji dwutlenku węgla, a za kilka lat jeszcze bardziej będziemy przyglądać się emisji tlenków azotu. Ekologia znacząco wpływa na ceny energii i sądzę, że jej koszty będą coraz większe. Normy, które przyjęliśmy w Traktacie Akcesyjnym, oraz dyktowane przez coraz surowsze dyrektywy unijne nie są korzystne szczególnie dla energetyki węglowej. Mogą też zaszkodzić konkurencyjności naszej gospodarki. Jedynym ratunkiem przed deficytem energii jest dziś rozpoczęcie poważnego programu inwestycyjnego w naszym kraju i przygotowanie przez rząd zgodnie z zapisami obowiązującej obecnie Polityka energetyczną Polski do 2025 roku mechanizmów wspomagających takie przedsięwzięcia. Robi się to już w wielu krajach UE, a w Brukseli trwają prace nad przygotowaniem uregulowań prawnych i warunków, jakie należy spełnić przy zawieraniu umów wieloletnich pomiędzy wytwórcami i dystrybutorami, będących najczęstszą gwarancją bankową pożyczek zaciąganych na inwestycje. Uważam, że jeśli szybko nie rozpoczniemy w kraju kosztownego i zakrojonego na szeroką skalę programu odbudowy energetyki i zastępowania starych i nieekologicznych bloków, które wkrótce będziemy musieli wyłączyć, za kilka lat zabraknie w Polsce rodzimej energii, a jej ceny pójdą w górę. Jakie to będzie miało skutki dla gospodarki, nie trzeba tłumaczyć Przez najbliższe kilkanaście lat należy liczyć się z koniecznością budowy w Polsce co roku MW nowych mocy. Powszechnie znane i trwające kilka lat problemy z finansowaniem inwestycji w Pątnowie, Łagiszy i Bełchatowie budzą dziś pewien niepokój o powodzenie kolejnych przedsięwzięć. Jakie są drogi zagwarantowania wysokiego poziomu technologicznego planowanych inwestycji, podwyższenia sprawności polskiej energetyki zawodowej i jaki udział w realizacji tych celów mają i powinny mieć polskie instytuty naukowo-badawcze i biura projektowe? Czy, Pańskim zdaniem, sprostają one tym zadaniom, czy też raczej będziemy skazani na zakupy obcych licencji? Jak wygląda z punktu widzenia PKE SA relacja świat nauki i techniki? W naszej spółce pracuje grupa ludzi, którzy zajmują się nowymi technologiami. Staramy się na bieżąco śledzić postęp w światowej energetycd. na str. 7 5

6 nr 59 Z PERSPEKTYWY RZĄDU 6 cd. ze str. 5 Utrzymać tempo! (1) Polska gospodarka opiera się na trwałych fundamentach. Mamy wzrost gospodarczy znacznie powyżej 5,5 proc., bardzo dobre wskaźniki wzrostu produkcji przemysłowej, stabilną złotówkę, stały napływ inwestycji zagranicznych i rosnący eksport. Chcemy jednak, aby w 2007 r. nasza gospodarka rozwijała się w jeszcze szybszym tempie. Wielką szansą, ale i wyzwaniem, jest natomiast wykorzystanie funduszy unijnych w ramach nowej perspektywy finansowej na lata Z punktu widzenia Ministra Gospodarki szczególnie ważny jest Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Łączna wielkość publicznych środków finansowych zaangażowanych w realizację PO IG w latach wyniesie około 9,7 mld euro, z czego ze środków Unii Europejskiej będzie pochodziło ok. 8,3 mld euro. Podejmujemy szereg działań zmierzających do poprawy warunków prowadzenia biznesu w Polsce zarówno dla polskich jak i zagranicznych firm. Usuwamy przepisy zbyt skomplikowane i utrudniające życie przedsiębiorcom. W tym celu przygotowany został Program Reformy Regulacji pt. Przedsiębiorca ma prawo. Poprawa jakości stanowionych i funkcjonujących już przepisów, wprowadzenie ułatwień w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz modernizacja struktur administracyjnych umożliwi utrzymanie silnego wzrostu gospodarczego. Widząc, jak dla rozwoju przedsiębiorczości ważny jest dostęp do kapitału, wspólnie z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości uruchomiliśmy pieniądze dla funduszy pożyczkowych i funduszy poręczeń kredytowych. Fundusze pożyczkowe udzielają kredytów przeznaczonych dla małych przedsiębiorców oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą, które mają trudności w uzyskaniu finansowania komercyjnego np. kredytu bankowego. Natomiast z funduszy poręczeniowych mogą korzystać mali i średni przedsiębiorcy, którzy, ubiegając się o kredyt lub pożyczkę, nie mają odpowiedniego zabezpieczenia. Jednym z najważniejszych priorytetów resortu jest zapewnienie stabilnych dostaw nośników energii. Dlatego tak dużą wagę przykładamy do dywersyfikacji źródeł dostaw gazu i ropy naftowej. Jak ważny jest to problem, potwierdziły przerwy w dostawach gazu w styczniu ubiegłego roku oraz niedawno ropy naftowej rurociągiem Przyjaźń. Cały czas prowadzimy rozmowy z Norwegami na temat połączenia rurociągowego z Polską. Chcemy uzyskać dostęp do złóż gazu ziemnego na Morzu Północnym. Jest to więc w pewnym sensie powrót do kontraktu, który zawarliśmy z Norwegami w 2001 roku. Jednocześnie zamierzamy wybudować w Świnoujściu terminal LNG. Realizacja obydwu projektów gazociągu norweskiego i terminalu powinna zakończyć się za 3-4 lata. Budowa terminalu może potrwać nieco dłużej, mniej więcej do 2011 roku, gdyż jest to dość skomplikowany projekt, wymagający trudnego przygotowania technicznego. Niemniej jednak sfinalizowanie tych inwestycji pozwoli na zdywersyfikowanie źródeł dostaw gazu ziemnego. Jak ocenia Pan wpływ na gospodarkę polską zwiększenia strumienia unijnych funduszy strukturalnych w roku 2007? W latach ma do kraju napłynąć 67 mld euro. W jakiej skali ta kwota ma znaczenie jako czynnik generujący zwiększenie tempa rozwoju i konkurencyjności polskich przedsiębiorstw? Na wzrost konkurencyjności i innowacyjności polskich przedsiębiorców największy wpływ będzie miał Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG), stanowiący jeden z instrumentów realizacji Narodowej Strategii Spójności (NSS) na lata Celem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest rozwój gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Strategia PO IG zakłada kompleksowe wsparcie innowacyjnych przedsięwzięć przedsiębiorców prowadzenia prac badawczo-rozwojowych (B+R), inwestycji, tworzenia miejsc pracy oraz doradztwa i szkoleń niezbędnych do ich realizacji. Cel PO IG będzie realizowany przez ułatwienie tworzenia, transferu i wdrażania nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych przez przedsiębiorców. Wsparcie obejmie szeroko rozumiane otoczenie biznesu o znaczeniu ponadregionalnym. Istotnym elementem budowy gospodarki opartej na wiedzy w PO IG jest rozwój narzędzi społeczeństwa informacyjnego, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. Wsparcie działań tego rodzaju przyczyni się do powszechnego i efektywnego wykorzystania technologii informacyjnych oraz komunikacyjnych w gospodarce, w szczególności w kontaktach między administracją a podmiotami gospodarczymi i obywatelami. Wzrastające zapotrzebowanie środowiska naukowego na zaawansowaną infrastrukturę informatyczną sprawia, że inwestycje będą prowadzone także w tym zakresie. Wsparcie obejmie również swego rodzaju koordynację gospodarki i nauki, obejmującą przedsiębiorców oraz instytucje otoczenia biznesu, w tym jednostki naukowe. Przyczyni się ono ponadto do przyspieszenia wdrażania nowych rozwiązań, a także zwiększenia efektywności działań podejmowanych przez przedsiębiorców i instytucje otoczenia biznesu. Wsparciem zostaną objęte również działania wzmacniające współpracę międzynarodową polskiej nauki i gospodarki. Będą one kierowały nakłady przeznaczone na naukę na strategiczne obszary badawcze, co wzmocni konkurencyjną pozycję polskiej nauki. Wzmocnienie powiązań międzynarodowych naszej gospodarki umożliwi ekspansję rodzimych firm na rynkach międzynarodowych oraz przyczyni się do lokowania w Polsce inwestycji tworzących nowoczesne miejsca pracy. Wsparcie przewidziane w ramach PO IG przeznaczone jest dla przedsięwzięć o wysokim stopniu innowacyjności, znaczącym oddziaływaniu na gospodarkę całego kraju. Wsparcie dla przedsiębiorczości w perspektywie finansowej przewidziane zostało również w innych programach operacyjnych, przede wszystkim w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych. Działania wspierające przedsiębiorczość znalazły także odzwierciedlenie w zapisach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (tzw. projekty miękkie m.in. szkolenia pracowników, wspieranie nowych rozwiązań w zakresie organizacji pracy), Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (wsparcie dla projektów realizowanych przez przedsiębiorców związanych z ochroną środowiska i odnawialnymi źródłami energii) oraz w Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej. Dziękuję za rozmowę. Część drugą wywiadu opublikujemy w najbliższym wydaniu ER-P

7 POLSCY GIGANCI W UE: POŁUDNIOWY KONCERN ENERGETYCZNY SA nr 59 cd. ze str. 5 Stawiamy na węgiel ce i nie odstawać od najlepszych. Bardzo blisko współpracujemy również ze specjalistami ze śląskich i krakowskich uczelni i ośrodków naukowych. Oczywiście nie byłoby sukcesów i np. udanego współspalania węgla z biomasą w Sierszy, Jaworznie i innych naszych zakładach bez wspaniałych praktyków w tych elektrowniach. Nasza kadra inżynierska i techniczna zawsze była otwarta na nowe wyzwania. Chciałbym jednak zaznaczyć, że kierujemy się przede wszystkim rachunkiem ekonomicznym i normami prawa, które sankcjonują wprowadzenie takiego rozwiązania. Chodzimy mocno po ziemi i zdajemy sobie sprawę, że nie możemy wydawać pieniędzy na projekty, które nie zapewnią nam odpowiednich przychodów i zysków. Jesteśmy tak że uczestnikiem Innowacyjnego Śląskiego Klastra Czystych Technologii Węglowych, którego inicjatorem jest prof. Jerzy Buzek. To bardzo dobry pomysł, dzięki któremu między innymi za pieniądze z Unii Europejskiej będziemy mogli rozwijać technologie czystego spalania węgla. To cenna inicjatywa dla Śląska, jego mieszkańców, a także podmiotów gospodarczych, które tu działają. Co może przynieść uwolnienie rynku energii w Europie polskiemu sektorowi wydobywczemu, zwłaszcza węgla kamiennego i brunatnego? Czy w planach konsolidacyjnych dotyczących energetyki bierze się pod uwagę włączanie spółek i holdingów wydobywczych w mające powstać nowe struktury bardzo silnych podmiotów energetycznych? Co przemawia za i przeciw takim rozwiązaniom? 1 lipca 2007 roku europejski rynek energii zostanie zupełnie zliberalizowany. Każdy będzie mógł kupić prąd od dowolnego dostawcy, oczywiście jeśli pozwolą na to warunki techniczne, a cena i koszty przesyłu zagwarantują opłacalność takiego przedsięwzięcia dla konsumenta. Chciałbym, aby klienci, zwłaszcza na polskim rynku, nadal wybierali ofertę rodzimych podmiotów. Oczywiście zdecydują o tym warunki, jakie zaproponujemy odbiorcom, a także fakt, czy sprostamy silniejszej dziś i lepiej zorganizowanej konkurencji europejskiej. Uważam, że jesteśmy w stanie zaproponować konkurencyjny produkt wyprodukowany głównie w oparciu o węgiel, który umiemy coraz efektywniej i czyściej spalać. Aby tak się stało, potrzebna jest współpraca instytucjonalna energetyków z górnikami. PKE od kilku lat zaangażowany jest kapitałowo w kopalniach Południowego Koncernu Węglowego. Najpierw uratowaliśmy te zakłady przed likwidacją, zainwestowaliśmy tam niemało pieniędzy, teraz możemy obserwować efekty. Nasze doświadczenia jednoznacznie pokazują, że energetyka powinna być związana z górnictwem. Cieszę się, że w strukturach Energetyki Południe znajdą się po raz pierwszy w Polsce kopalnie, wytwórcy i dystrybutorzy energii. To model bardziej efektywny i rozwojowy. Trwa debata na temat nowej europejskiej polityki energetycznej. Jaki jest Pański pogląd na odradzające się koncepcje budowy w Polsce elektrowni atomowych, propagowanych jako jeden ze sposobów rozwoju lokalnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej oraz jako narzędzie uniezależniania się od zewnętrznych (w wymiarze europejskim) źródeł zakupu nośników energii przede wszystkim w Rosji? Zgodnie z założeniami przyjętej na początku stycznia 2005 roku Polityki energetycznej Polski do 2025 roku dominującym paliwem w polskiej energetyce długo jeszcze pozostanie węgiel. Jest to dobra decyzja z punktu widzenia zapewnienie Polsce bezpieczeństwa energetycznego oraz ze względu na rosnące uzależnienie UE od importu nośników energii z regionów o skomplikowanej sytuacji politycznej. Według prognoz ekonomicznych czeka nas w Polsce znaczne zwiększenie popytu na energię, będące efektem wzrostu gospodarczego. Wzrost zapotrzebowania przy zachowaniu obecnego zużycia węgla energetycznego może zostać pokryty przez inne nośniki, w tym energię ze źródeł niekonwencjonalnych. Wszystkie opcje energetyczne powinny być brane pod uwagę tak, by został zbudowany zbilansowany portfel energii ze źródeł odnawialnych, gazu, węgla, energetyki wodnej, a w przyszłości może także jądrowej. W PKE nadal stawiamy na czyste spalanie węgla, bo to rozwiązanie najtańsze i najefektywniejsze, jednak chcemy zaoferować naszym klientom produkt kompleksowy, stąd nasze zainteresowanie również zieloną energią. Jaka jest polityka PKE SA w kwestii obrotu emisjami CO 2? Nasza strategia handlu uprawnieniami do emisji CO 2 głównie uzależniona będzie od wielkości produkcji energii w poszczególnych latach okresu rozliczeniowego. Chcemy tak poruszać się po rynku uprawnień, aby wypracowywać jak największe zyski i podnosić wartość PKE. Dziękuję za rozmowę. 7

8 nr 59 W TROSCE O ŚRODOWISKO: AQUA S.A. W BIELSKU-BIAŁEJ Nie tylko woda dla ludzi 8 Najserdeczniej gratuluję. 27 stycznia na gali w Górnośląskim Centrum Kultury w Katowicach odebrał Pan prestiżowe wyróżnienie! Regionalna Izba Gospodarcza przyznała mi Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji w kategorii lider społeczno-gospodarczy. Jak sądzę, Kapituła uhonorowała przede wszystkim moją czteroletnią pracę w AQUA SA, ale także i wcześniejsze działania zarządzanie Rafinerią w Czechowicach-Dziedzicach która nota bene, gdy nią kierowałem, w 1993 roku też zdobyła, jako instytucja, Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji. Zapewne uwzględniono także pracę w katowickim oddziale Z PIOTREM DUDKIEM prezesem AQUA SA w Bielsku-Białej rozmawia Hanka Jarosz-Jałowiecka CPN i Orlenie. Mam szczególną satysfakcję, że dokonania, które czyni się nie dla zaszczytów, znalazły uznanie zacnego grona, tworzącego Kapitułę. To wyróżnienie cenne jest dla mnie osobiście, ale jak sądzę także dla wszystkich pracowników AQUY, którzy w sposób znakomity przyczynili się do tego, że jako lider takie wyróżnienie zdobyłem. Pozwoli pani redaktor, że tą drogą, ze szpalt Euroregionów wyrażę wszystkim moim współpracownikom wyrazy najserdeczniejszego podziękowania. Przez Busines Center Club bielska AQUA została też nominowana w dorocznym Konkursie na Lidera Polskiego Biznesu... Nominacja do Złotej Statuetki Lidera Polskiego Biznesu to również ogromne dla nas wyróżnienie. Zwłaszcza, że uzyskaliśmy ją po raz drugi z rzędu. Godnych pretendentów do tej statuetki jest bardzo wielu, nominowanych zdecydowanie mniej a ostatecznie otrzymują je zdecydowanie najlepsi. Nominacja daje ogromny prestiż, a jakie będą finałowe tegoroczne rezultaty dowiemy się dopiero podczas gali, jaką zaplanowano na 10 lutego w Teatrze Wielkim w Warszawie. Już nominacja jest dla nas uznaniem zasług firmy, odniesionych do tła, na jakim działamy. Na tym wysokim poziomie są one podobne. Co bielską AQUĘ odróżnia od innych? Staramy się w miarę harmonijnie łączyć sprzeczne ze sobą interesy różnych grup. Chcemy więc osiągać zadowolenie naszych akcjonariuszy właścicieli, równolegle z zadowoleniem naszych klientów, pragnąc jednocześnie satysfakcji z pracy i zadowolenia z płacy całej naszej załogi. Jednocześnie wszystkie nasze działania nie mogą szkodzić środowisku naturalnemu, a wręcz odwrotnie - mają sprawiać, by to środowisko mniej cierpiało przez naszą i naszych klientów działalność. Naszym zadaniem jest m.in. oczyszczanie ścieków my czynimy to tak, by środowisko nie tylko było czystsze, ale by wracało do swego pierwotnego kształtu. To nie jest łatwe. Akcjonariusze włożyli przecież swoje pieniądze po to, by osiągać z tego tytułu jak największy zysk. Ale oni często są równocześnie naszymi klientami i jako o takich też musimy nieustannie myśleć; inaczej odwrócą się od nas. Gminy, będące naszymi współwłaścicielami, pragną byśmy ich mieszkańcom wodę dostarczali jak najtaniej, a przecież jako akcjonariusze liczą na jak największe dywidendy poważny zastrzyk dla budżetu każdej z gmin! Załoga też chciałaby pracować w dobrych warunkach, a to zazwyczaj wiąże się z wyższymi kosztami, ograniczającymi zyski firmy. Problemy jak to pogodzić, musimy rozwiązywać w naszej codziennej działalności. To niełatwe zadanie nam udaje się rozwiązywać w sposób, który jest naszym wewnętrznym osiągnięciem. Trzeba do tego znajdować takie strategie i modele działania, które pozwalają z jednej strony odpowiednimi zyskami zaspokajać interes akcjonariuszy, jednocześnie utrzymywać na niezmienionym poziomie ceny naszych usług albo ograniczać ich wzrost, przy jednoczesnym zadowoleniu załogi. Wprowadziliśmy pewne mechanizmy marketingowe, pobudzające konsumpcję wody a tym samym zwiększające ilość ścieków, wychodząc z założenia, że dotychczasowy poziom zużycia wody w naszym rejonie działania jest niższy, od przeciętnego poziomu zużycia wody przez jednego mieszkańca w Unii Europejskiej. Kiedy cena wody w Polsce zupełnie nie była związana z kosztami, spożycie było 2,5 krotnie wyższe. Funkcjonował wówczas i wielki przemysł. Gdy wiele lat temu zaczęliśmy wiązać ceny z kosztami, nastąpił wówczas pewien szok cenowy i ludzie zaczęli oszczędzać wodę, My zakładamy, że obecne zapotrzebowanie na nią jest wyższe, niż ludzie jej zużywają. Nie różnimy się specjalnie od innych Europejczyków, a oni zużywają statystycznie 120 litrów wody na 1 mieszkańca (choć np. w Turynie to zużycie wynosi 300 litrów!) w ciągu doby, my 100. Jeśli tak sądzę, że są tu jakieś jeszcze niezaspokojone potrzeby. Podsycacie zużycie wody, bo to wasz interes. Przez lata słuchaliśmy o potrzebie jej oszczędzania. Na pustyni tak, trzeba ją oszczędzać. My jesteśmy jednak blisko źródeł wody, ludzie mogą zatem w pełni zaspokajać swoje potrzeby. Nie musimy ich w tym ograniczać. Podkreślę, że mówię o zaspokajaniu potrzeb, a nie o szastaniu wodą. Tak samo musimy jeść, pić, gotować, myć, prać... Cena nie może być

9 W TROSCE O ŚRODOWISKO: AQUA S.A. W BIELSKU-BIAŁEJ nr 59 tu barierą. Przy odpowiednio wysokich przychodach albo niskich kosztach(!) ludzie potrzebują wody więcej. Struktura kosztów wody jest, taka, że gros stanowią koszty stałe. Największa pozycja kosztowa to amortyzacja od majątku służącego doprowadzaniu wody od ujęcia aż do kranów w mieszkaniu, potem podatek od tego majątku oraz koszty - ale już zdecydowanie mniejsze utrzymania przedsiębiorstwa wodociągowego. Te trzy pozycje to ponad 80 procent kosztów. One to powodują, że kiedy konsumpcja spadała o 5-7 procent, stałe koszty rozkładają się na mniejszą ilość wody i tak podwyższały jednostkową cenę litra wody. Powstawał jeszcze większy impuls do oszczędzania a w wyniku tego konsumpcja stale obniża się. Wymyśliliśmy sposób, by tę spiralę przerwać. Wprowadziliśmy upusty dla tych, którzy zwiększają spożycie wody, także dla nowych klientów. To spowodowało, że udało nam się zatrzymać spadek sprzedaży. 3-4 lata temu ten spadek wynosił około 7 procent, 2 lata temu już go zatrzymaliśmy. W tym roku mamy już minimalny wzrost sprzedaży. To powoduje, że udział kosztów stałych w cenie zmalał a tym samym zaistniała możliwość utrzymania dotychczasowej ceny. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli ktoś kupował rocznie 80 metrów sześciennych wody, a teraz zużywa 100, dla 20 metrów sześciennych, czyli przyrostu, stosujemy cenę z 18-procentowym upustem. Nowi klienci przez rok mają 20 procent upustu. Korzysta z tego coraz więcej odbiorców. Obecnie około 20 procent zwiększa zakup naszej wody. W ten sposób udało nam się ustabilizować cenę. Jednocześnie nieustannie pracujemy nad racjonalizacją kosztów. Są oczywiście koszty od nas niezależne, na przykład energii elektrycznej, gazu, używanych przez nas chemikaliów, ale poprzez nasze działania racjonalizacyjne udaje nam się stabilizowanie naszych cen. Oczywiście, w takich wysiłkach nie ustajemy i nie spoczywamy na laurach. Ważnym dla nas stało się otrzymanie tzw. HACCP - certyfikatu bezpieczeństwa żywności. AQUA uzyskała go jako pierwsza w Polsce i jedyna firma wodociągowa. Ma go niewiele firm na świecie. To dla nas szczególny powód do dumy. Mamy certyfikat ISO 9001:2000. Obecnie wdrażamy system zarządzania środowiskiem ISO 14001:2004, który zamierzamy certyfikować w kwietniu 2007 roku. Te zewnętrzne certyfikaty potwierdzają odpowiedni poziom naszej działalności. Nasze laboratoria, i wodne, i ściekowe, uzyskały akredytacje, to znaczy, że mogą wykonywać analizy rozjemcze. To potwierdzenie naszej wiarygodności. Ogromnie cenimy sobie również uzyskany już po raz drugi z rzędu tytuł przedsiębiorstwa fair play, nadawany przez Krajową Izbę Gospodarczą. Bliżej, w samym Bielsku-Białej, też jesteście tak doceniani? Sporo satysfakcji daje nam uznanie władz miasta przejawiające się chociażby w tak sympatycznych dla nas i miłych wyróżnieniach, jak dobrodziej kultury i dobrodziej sportu. Jak wspomagacie kulturę? Wspieramy m.in. Bielską Jesień Jazzową, Festiwal Muzyki Sakralnej, i wiele innych przedsięwzięć artystycznych oraz takie instytucje kultury, jak BWA czy Teatr Banialuka. Naszym sumptem pewne elementy Zamku Sułkowskich zostały odnowione, przed Teatrem Polskim powstała fontanna, która jest repliką wodotrysku ufundowanego przez budowniczego bielskich wodociągów na ich uruchomienie w roku Poza lokalnymi inicjatywami kulturalnymi sponsorujemy również bielski sport różne kluby a czasem i poszczególnych sportowców, mających pokaźne osiągnięcia a zmuszonych w trudzie i znoju zabiegać o fundusze. Akcje charytatywne też stymulują nas do działania, bo ciągle jeszcze biedy i ubóstwa jest sporo. Niektórzy nie mają za co opłacić rachunków za wodę, bez której nie da się żyć Także dla naszych klientów, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej mam nadzieję, że przejściowo wprowadziliśmy upusty cenowe a nawet opłatę symboliczną 1 gr za pierwsze 2 metry sześcienne wody i ścieków w miesiącu. Taka stawka pozwala przy ich przejściowych trudnościach i pewnych w tym czasie ograniczeniach zużycia wody zachować status naszego klienta bez groźby odcięcia mu dostępu do wody. Sporo nas to kosztuje, ale chyba realnie pozwala ograniczyć obszar biedy. Rozumiem skąd wasz tytuł dobroczyńca roku. Nie robimy tego, by się tym chwalić, ale nie ukrywam, że cieszymy się, kiedy jest to dostrzegane. Bo taka pomoc jest potrzebna. Trzeba najpierw zarobić tyle, by móc się dzielić. Staramy się zatem skupiać przede wszystkim na tym, by firma była sprawna ekonomicznie i finansowo. Bo to prawda najpierw pieniądze trzeba zarobić, by móc je dzielić. Systematycznie staramy się generować zyski, które pozwalają nam myśleć o rozwoju. Jesteśmy firmą, która bardzo dużo inwestuje w zeszłym roku to było około 75 milionów złotych i to głównie ze środków własnych. Korzystamy również ze środków Unii Europejskiej. Tu dobrze współpracuje nam się z gminami. A warto się śpieszyć z takimi wspólnymi przedsięwzięciami, bo przecież Unia nie będzie pomocowych funduszy kierować do nas wiecznie. Wasze gospodarstwo stanowi obecnie 2 tysiące kilometrów sieci wodociągowej i prawie tysiąc km sieci kanalizacyjnej. W ciągu roku wymieniamy ok. 50 km sieci wodociągowej stalowej, przestarzałej i już wyeksploatowanej, to jest tyle co odległość z Bielska do Katowic. To dobre tempo modernizacji, ale chcielibyśmy je przyspieszyć. To kosztowne zadanie i trudne technicznie, ale przekonany jestem, że uporamy się z nim i unowocześnimy naszą sieć w całości. Także kanalizacyjną, by ścieki docierały w całości do oczyszczalni a nie przenikały do otoczenia. No i zatoczyliśmy koło chcemy dobrej wody, a tę zapewnia czyste środowisko. Jedno i drugie jest Waszą troską. Korzystamy z tego my odbiorcy. Dziękuje za spotkanie i rozmowę. 9

10 nr 59 EKOLOGICZNE EUROREGIONY Oazy zdrowia i energii 10 Z dr. inż. ZYGMUNTEM HOŁOGĄ Prezesem Ośrodka Badawczo-Wdrożeniowego Ekologii Wody, Budowli i Środowiska w Jastrzębiu Zdroju rozmawia Hanna Smolańska Osiąg n ą ł P a n w życiu prawie wszystko. Latami kierował Pan techniką dużej państwowej firmy, później stworzył Pan swoją własną, cenioną zagranicą, eksportującą swoje wyroby, przed laty nasza telewizja pokazywała, jak w gronie innych wynalazców i konsultantów świata przyjmuje Pan gratulacje od prezydenta Busha seniora. Czy to jeszcze za mało? Powinienem spocząć na laurach? Dlaczego? Mogę przecież zrobić coś dla ludzi i to naprawdę na skalę niespotykaną. Uważam to za swój obowiązek. Właśnie niedawno otworzyliśmy w Jastrzębiu Zdroju Salon Promocji Zdrowia im. Sebastiana Kneippa, chcemy propagować osiągnięcia tego katolickiego księdza z Bawarii, który ponad 150 lat temu opracował skuteczną metodę terapii wodą. Jest Pan autorem prawie 150 wynalazków zgłoszonych w Urzędzie Patentowym i opracowań z dziedziny elektroenergetyki, odnawialnych źródeł energii, ochrony środowiska, bezpieczeństwa ruchu drogowego i urządzeń do rewitalizacji wody. Który z tych wynalazków jest dla Pana najważniejszy? Chyba Łóżko przyjazne człowiekowi, bowiem w trakcie prac nad nim dokonałem sensacyjnego odkrycia. Stwierdziłem, że woda ma pamięć, do której można wprowadzić pozytywne wibracje fal elektromagnetycznych spektrum widzialnego nanometrów. Taka woda nazywana jest w Starym Testamencie wodą żywą. W zdrowym człowieku układa się warstwami według wibracji fal elektromagnetycznych, kolorów tęczy o długościach od 380 nanometrów (kolor fi oletu i ultrafi o- letu) u góry naczynia, zbiornika wody albo w głowie człowieka, na zewnątrz łuku tęczy: do 780 nanometrów (kolor czerwieni i podczerwieni) na dole naczynia, zbiornika wody, w nogach i podbrzuszu człowieka i wewnątrz łuku tęczy. Czyli zdrowy człowiek emanuje wszystkimi kolorami tęczy? Dlatego przed tą rozmową zbadał Pan swoim aparatem moje i fotoreportera naładowanie energetyczne? Bałam się pytać o wynik, bo takie badanie może wykryć paskudne rzeczy... Może. Negatywna energia może wskazywać na bardzo poważne schorzenia: nowotwory prostaty, jelit, żołądka, chorobę Parkinsona, może także wytłumaczyć marne postępy w nauce, słabe wyniki sportowe. Skąd się bierze ta negatywna energia? Palimy papierosy, pijemy martwą wodę butelkowaną sklepową i wodociągową czyli taką, która ma wibracje negatywnych fal elektromagnetycznych koloru szarego, jesteśmy poddawani działaniu smogu elektromagnetycznego, którego źródłem są telewizory, telefony komórkowe, wody mineralne i napoje kupowane w sklepach. Najbardziej szkodzi naładowana negatywnie martwa woda. To woda ma energię? Oczywiście, zawsze ją posiadała. Przed milionami lat cała woda na kuli ziemskiej była energetyczna i miała tak zwany prawoskrętny spin. Przyjmowała energię z kosmosu. Starożytni Rzymianie budowali swoje akwedukty o określonym spadzie. Woda płynąc przez te otwarte akwedukty samoczynnie przejmowała energię. Cała tajemnica tkwi bowiem w ruchu. Poprzez ruch woda naturalnie się energetyzuje. To patron Pana Stowarzyszenia ksiądz Sebastian Kneipp 150 lat temu zajął się badaniem tego zjawiska. Był prekursorem wodolecznictwa, sam wyleczył się z gruźlicy stosując kąpiele wodne. Byłem w klasztorze, w którym przebywał ksiądz Kneipp w podmonachijskim Wörishofen i stwierdziłem, że bliskie sąsiedztwo wodospadu, który w naturalny sposób energetyzuje wodę, korzystnie wpływa na całe otoczenie, nawet na wodę w fontannie. Podobna woda występuje w takich miejscach pielgrzymkowych jak Lourdes i Fatima. I dlatego leczy? Właśnie. Te miejsca mają wody żywe, posiadające wibracje fal elektromagnetycznych spektrum widzialnego, czyli siedmiu kolorów tęczy światła słonecznego. Badania naukowe tych wód prowadziła dr Enza Ciccolo z Mediolanu. Twierdzi Pan jednak, że my takiej wody nie mamy? Tlen Wzrost tlenu w wodzie fiordu od października 2004 r. do października 2005 r. Węgiel organiczny CO2 Redukcja UWAGA: Wszystkie akweny, jeziora, rzeki, baseny kąpielowe, zatoki morskie po zastosowaniu wynalazku będą ekologicznymi w Euroregionach. Psujemy wodę chlorując ją, poddając obróbce termicznej w urządzeniach elektrycznych, ta negatywnie naładowana woda używana jest w rolnictwie, przemyśle spożywczym, praktycznie wszędzie. Pytanie brzmi czy możemy temu zaradzić? Ja odpowiadam, że tak. Zgłosiłem wniosek patentowy na urządzenie, które rewitalizuje wodę, wprowadzając do niej zdrową energię, a przez nią do wnętrza ludzkiego ciała. W naszej fi rmie produkujemy między innymi butelkowaną żywą wodę, słuchaw-

11 EKOLOGICZNE EUROREGIONY nr 59 ki prysznicowe wytwarzające bioenergetyczną wodę, przepływowe rewitalizatory wody do mieszkań, obiektów użyteczności publicznej, basenów, sieci wodociągowej. Mamy także biopiramidy neutralizujące żyły wodne, aerozole do energetyzowania potraw, płynów i powietrza. Czy działanie tych urządzeń zostało zbadane, czy ktoś to weryfikował? Od pięciu lat jezioro rybnickie, które mieści 22 miliony ton wody ma moje rewitalizatory. Efekty są widoczne. Ubywa bakterii gnilnych, znikają metale ciężkie, rzeka Ruda wypływająca z jeziora wróciła do stanu czystości sprzed kilkudziesięciu lat. Proszę więc sobie wyobrazić jaki wpływ na stan rybołówstwa mogą mieć takie działania, jakim dobrodziejstwem dla ludzi byłoby takie uzdrowienie zbiorników wody pitnej. Przyznam się pani zresztą, że jedno z moich urządzeń umieściłem w zbiorniku goczałkowickim, który jest rezerwuarem wody pitnej dla Śląska. Może ktoś sprawdzi jaki jest teraz stan tej wody? Może warto? W Norwegii na północy wody fi ordu Strengelvaagfi ord zostały oczyszczone moim urządzeniem z mętnych zawiesin, z przykrego zapachu, stając się przeźroczyste do kilku metrów głębokości. Nadto zwiększyła się zawartość tlenu w wodzie na różnych głębokościach oraz podniosła się temperatura wody. Okres badania trwał od października 2004 do października 2005 r. Zmalała też zawartość dwutlenku węgla, azotu i fosforu o około 40%. Ma to istotny wpływ na wzrost ilości ryb. Wspomniał Pan o rolnictwie... Taka woda może być dobrodziejstwem dla tego sektora gospodarki. Przeprowadziłem badania w dwóch gospodarstwach rolnych, w których zainstalowaliśmy urządzenia do produkcji żywej wody. Gospodarze byli zaskoczeni. Produkowane u nich sery miały dłuższą trwałość, były smaczniejsze, mleko później się kisiło, zwierzęta były zdrowsze i spokojniejsze, a w oborze zmniejszył się ostry zapach gnojowice i obornika. Niedowiarkom proponuję zresztą zwykły test cięte kwiaty w wazonie z energetyzowaną wodą dłużej zachowują świeżość, w wodzie nie zachodzą tak szybko procesy gnilne. Warzywa i owoce podlewane tą wodą szybciej rosną i dają plony wyższe o około procent.. Jeden z pana wynalazków ma zapewnić ludziom, zwierzętom i roślinom przyjazne światło. Prawie wszystkie elektryczne źródła światła emitują szkodliwy smog elektromagnetyczny przemieniający się w negatywną energię, która szkodzi zdrowiu człowieka i zwierząt... Energia ta przenika do tkanek i organów, zatruwa całe otoczenie. Smog elektromagnetyczny może być przyczyną wielu chorób: raka, nadciśnienia, chorób serca, osteoporozy, a nawet choroby Parkinsona. I na ten smog znalazł Pan jakiś sposób? Tak. Należy przebiegunować lewoskrętny spin elektrycznych źródeł światła negatywnej bioenergii na prawoskrętny spin o pozytywnej bioenergii odpowiedającej widzialnemu spektrum światła słonecznego. Takie odmienione dzięki mojemu urządzeniu źródło światła działa jak ruch człowieka w polu elektromagnetycznym kosmosu czyli jak spacer, uprawianie sportów, zabiegi rehabilitacyjne. Przebiegunowanie wszystkich elektrycznych źródeł światła w szpitalach, klinikach, sanatoriach obniży koszty opieki zdrowotnej. Czy nasze komputery, telewizory, telefony komórkowe także można przebiegunować? Oczywiście. Nasza fi r- ma dysponuje bardzo prostymi i skutecznymi urządzeniami. Wszystkich, którzy są zainteresowani szczegółami odsyłam do naszych stron internetowych Chciałbym przez chwilę zatrzymać się nad pewną barierą mentalną, która każe ludziom kierować się wiarą tylko w to, co są w stanie dostrzec za pomocą własnych zmysłów. W Polsce tacy zdecydowanie przeważają, jeśli idzie o stosunek do kwestii naukowych. Jeśli ktoś zajmuje się problemami naukowymi wychodzącymi poza ten ciasny kanon patrzy się na niego podejrzliwie. To zadziwiające, z jakimi trudnościami musi walczyć w Polsce wynalazca i odkrywca. Moje osiągnięcia o wiele łatwiej dostrzegane są zagranicą, w krajach bogatych i przez ludzi, których trudno posądzić o oderwanie od rzeczywistości. No więc ostatnie pytanie. Przyznam, że zadaję je z pewnymi obawami, bo sprawa jest tak wyjątkowa, że wydaje się aż nieprawdopodobna. Czy opracował Pan ekologiczny modyfikator paliwa? Owszem, Mój ekologiczny Modyfi kator Paliwa EFM-P (Ekological Fuel Modyfi cation-plate) zanurzony do paliwa czyni Wyniki badań nad zużyciem paliwa je przyjaznym dla środowiska naturalnego i człowieka, zwiększa moc silnika, zmniejsza zużycie paliwa o jedną trzecią, emisja spalin również ulega redukcji o 38%. Sprawdziliśmy skuteczność tego urządzenia testując 10-letnią ciężarówkę Volvo FH12 model D12A. Czy próbował Pan zainteresować swoimi wynalazkami konkretne firmy, czy całe branże, które powinny je wdrożyć, wykorzystać? Jakoś tak się składa, że nie zawsze jest się prorokiem we własnym kraju. W Polsce wymyślam swoje rozwiązania, produkuję urządzenia, ale do prowadzenia globalnego marketingu założyłem w Oslo, wspólnie z panem Johansenem fi rmę Global Eco System AS. Jestem pewien, że wspólnie osiągniemy sukces. Być może gratulacje na kolejnym kongresie wynalazców złoży mi też prezydent Bush tyle, że junior a może czeka mnie NOBEL? Myślę, że ekologiczne euroregiony z bioenergetycznymi wodami, z ograniczonymi ilościami spalin przyczynią się do powstania w nich oaz zdrowia i bioenergii, zaś mieszkańcy takich euroregionów zwiększą wydolność intelektualną, innowacyjność, kreatywność i rozwój gospodarczy. Dziękuję za rozmowę. 11

12 nr Rozm a w i a m y w pierwszych dniach stycznia 2007 roku, który dla polskich samorządów będzie czasem wielce znaczącym. Rozpoczyna się potężne finansowanie projektów infrastrukturalnych realizowanych w ramach polskiego rozwoju regionalnego ze środków Unii Europejskiej. Jakie są oczekiwania miasta i gminy Ogrodzieniec, która, choć nie największa, dysponuje walorami znanymi nie tylko w regionie, ale i w całym kraju? Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że w wyścigu po unijne fundusze przewagę mają duże miasta i metropolie takie wnioski mogą się nasuwać z analizy regionalnego planu rozwoju. Nie oznacza to jednak z czego jestem ogromnie zadowolony, że mniejsze gminy są pozostawione samym sobie i nie mają żadnych możliwości zewnętrznego wsparcia swoich strategii. Wręcz przeciwnie, z pomocą unijną i z innymi źródłami wiążemy spore nadzieje. Mamy zamiar wykorzystać doświadczenia zebrane w poprzedniej kadencji, kiedy to udało się nam m.in. pozyskać ponad dwa miliony złotych ze ZPORR. Z tych środków wyremontowaliśmy już rynek w Podzamczu, tuż POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: OGRODZIENIEC Sztuka odkrywania źródeł Z ANDRZEJEM MIKULSKIM Burmistrzem Ogrodzieńca rozmawia Jacek Broszkiewicz pod słynnymi ruinami ogrodzienieckiego Zamku, a w bieżącym roku budować będziemy rekonstrukcję wczesnośredniowiecznego grodu. Oprócz tego ze środków ZPORR rozbudowane zostanie w tym roku nasze gimnazjum gminne. To duże pieniądze jak na naszą gminę, dysponująca rocznie zaledwie 10,5-milionowym budżetem. Jesteśmy gminą, która zmienia oblicze. Jeszcze 10 lat temu dominował tu przemysł, działała duża cementownia i fabryka produkująca dachowe pokrycia eternitowe. Polityczne i gospodarcze zmiany w kraju spowodowały likwidację przemysłu i zmusiły nas do poszukiwania nowych kierunków rozwoju, co oczywiście związane było i jest obecnie z usilnymi staraniami o zmianę wizerunku gminy i zbudowaniu go w oparciu już nie tylko o słynny Zamek i walory przyrodnicze Jury. Postanowiliśmy najszerzej jak to możliwe, wykorzystać historyczne walory tego terenu, odkurzyć zapomniane obiekty, zrekonstruować je, udostępnić szerokiej publiczności, a więc rozwinąć masową turystykę. Po to jednak, by ludzie raz nas odwiedziwszy, z przyjemnością powracali do Ogrodzieńca, musimy dysponować nowoczesną infrastrukturą techniczną i od tego zaczynamy. Miasto skanalizowane jest zaledwie w 9 procentach i to po wykorzystaniu środków pomocowych programu SAPARD. Zaczynaliśmy z jeszcze niższego pułapu. Czyli praktycznie od zera? Owszem. W latach 90. było tu wiele dziedzin bardzo zaniedbanych. Imaliśmy się różnych sposobów, by przyspieszyć wyjście z tej stagnacji. Postaraliśmy się o środki dostępne w śląskim urzędzie marszałkowskim z regionalnego programu likwidacji skutków restrukturyzacji przemysłu węgla kamiennego i przeznaczyliśmy je na budowę oczyszczalni ścieków, która jest zaawansowana w 60 procentach i ma kosztować 4 miliony złotych. Nasz budżet nigdy nie pozwoliłby nam samodzielnie przeprowadzić takiej inwestycji. Na inwestycje z budżetu mamy zaledwie od 500 do 800 tysięcy złotych. Co Ogrodzieniec ma wspólnego z czarnym Zagłębiem i Śląskiem i problemami górnictwa? Wiele. Sam jestem żywym tego przykładem, bo przez prawie 14 lat dojeżdżałem do pracy w Katowicach, gdzie w kopalniach Katowickiego Holdingu Węglowego zajmowałem się badaniami urządzeń wyciągowych. Wielu mieszkańców gminy dojeżdżało do pracy w kopalniach, więc ich także obejmował program ochrony przed skutka- POLISH SELF-GOVERNMENTS IN THE EUROPEAN UNION: OGRODZIENIEC The Art of discovering sources Jacek Broszkiewicz talks to ANDRZEJ MIKULSKI Mayor of Ogrodzieniec We are having this talk in the first days of January of the year 2007, which will be a time of great significance to Polish self-governments. Huge financing of infrastructural projects, implemented within the framework of regional development from European Union funds is just beginning. What are the expectations of the town and commune of Ogrodzieniec, which although not the biggest, has qualities not only famous in the region but in the whole country? At first glance it would seem that big cities and metropolis have a predominant position in the race for Union funds one can come to such conclusions when analysing the regional development plan. However, this does not mean which makes me very pleased that smaller communes are left to themselves and have no possibility of getting support for their strategies from the outside. On the contrary, we have set our hopes on Union aid and other sources. We intend to make use of experience gained during the previous term of office, when we managed to acquire over two million złoty from ZPORR (Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Integrated Opearting Programme of Regional development), among other things. Already with these means we have renovated the market square in Podzamcze, right next to the famous ruins of Ogrodzieniec Castle, whereas this year we will make a reconstruction of an early medieval town. Beside that with the means from the ZPORR we will be making an extension of our communal secondary school. It s very big money considering the size of our commune which has at its disposal a budget of barely 10.5 million złoty. We are a commune that is changing its face. Still 10 years ago industry dominated here, large cement works and a factory producing asbestos-cement roofing tiles were operating here. Political and economic changes in the country caused the closing down of industry and forced us to look for new development trends; naturally this was and currently is connected with the strenuous effort of changing the communal image and building it not only on the basis of the famous Castle but also natural aspects of the Jura. We decided to make the biggest possible use of the historical aspects of this area, to dust off the forgotten objects, reconstruct them and open them to the public, so as to develop mass tourism. However, to have people return to Ogrodzieniec, having visited us once, we must dispose of modern technical infrastructure and that s what we are starting with. Only 9% of the town has a sewer system and this after using the funds from the SAPARD programme. That is practically from zero? That s right. In the nineties there were very many neglected areas. We tried different methods to get out of this stagnation as quickly as possible. We managed to acquire funds accessible in the Silesian Speaker s Office from the regional programme for liquidating the effects of coal industry restructuring and we assigned them to the construction of the sewage treatment plant, which is 60% in progress and should cost 4 million złoty. Our budget would never allow us to go through with such an investment on our own. We have but thousand złoty in our budget for such investments. What does Ogrodzieniec have in common with black Zagłębie and Silesia and mining problems?

13 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: OGRODZIENIEC nr 59 mi bezrobocia. Zresztą, bliskość wielkiej aglomeracji śląsko-zagłębiowskiej to czynnik, który ma pierwszoplanowe znaczenie przy programowaniu rozwoju gminy. Ponad 2-milionowa konurbacja, w sąsiedztwie której się znajdujemy, tworzy wielką szansę dla turystyki weekendowej. Mieszkańcy aglomeracji stają się zamożniejsi, wielu z nich porzuca wielkie miasto i osiedla się także w naszej gminie, gdzie znajduje ciszę, piękne krajobrazy, czuje oddech historii. Wspomniał Pan o praktycznie śladowych kwotach, jakie gmina może przeznaczyć na inwestycje. Unia w tym kontekście jawi się niemal jak dar niebios? Owszem, ale nie tylko Unia Europejska. W poprzedniej kadencji udało mi się zrealizować inwestycje wartości ponad 15 milionów złotych. Gdybym czynił to tylko za pieniądze gminy inwestycje te ciągnęły by się 20 lat. To kreśli nie tyle skalę wielkości środków pozyskiwanych przez samorząd z zewnątrz, co ich proporcje do możliwości naszego budżetu. Zastanawia mnie, że w tak naturalny i skromny sposób mówi Pan o pozyskiwaniu pieniędzy z zewnątrz. Przecież to trzeba umieć robić, mieć fachowców obeznanych w prawie polskim i międzynarodowym, w finansach, procedurach, ludzi kreatywnych, potrafiących tworzyć projekty i tak je uargumentować, by przekonać decydentów, że warto Ogrodzieńcowi przydzielić duże pieniądze. Okazuje się, że tak niewielka gmina potrafi to doskonale robić. Jakim cudem? Cudów tu nie ma. Myślę, że sami sobie nie zdajemy sprawy z własnych talentów i możliwości. Pomoc unijna za 2004 rok 2 miliardy euro została wykorzystana przez Polskę w 100 procentach, to samo przypadająca na rok 2005, kiedy sięgnęliśmy po 4 miliardy. Mimo zaostrzonych kryteriów i wymagań. Zrobiliśmy to o niebo lepiej i skuteczniej niż wiele krajów starej Unii. Istota rzeczy polega na tym, by umieć sięgać po właściwych ludzi, wykształconych i pełnych entuzjazmu, chcących zrobić coś dobrego dla swoich małych ojczyzn. Takich ludzi u nas nie brakuje i nietrudno ich znaleźć tym, którzy mają podobne cele i postawę wobec życia. W Urzędzie stale 3 osoby poświęcają się wyłącznie doskonaleniu umiejętności w sięganiu po środki pomocowe, fundusze strukturalne i inne. Uczyliśmy się i nadal uczymy, jesteśmy otwarci, poszukujemy. I znajdujemy. Oczywiście nie wszystkie nasze wnioski kierowane na konkursy do ZPORR znajdują od razu uznanie, ale średnią zaakceptowanych i skierowanych do dofinansowania mamy niezłą. Nawet jeśli nie uda nam się wyciągnąć pieniędzy z Unii Europejskiej, to nie załamujemy rąk i jak powiedziałem szukamy aż do skutku. Ten sam projekt kierujemy z reguły do dwóch trzech innych programów, zwiększając w ten sposób szanse, że w którymś znajdzie on uznanie. Aplikując o pieniądze na rozbudowę bazy sportowej do ZPORR, gdzie ponieśliśmy porażkę, staraliśmy się jednocześnie o dotację z Ministerstwa Sportu i tam się udało. Dofinansowanie wspomnianej oczyszczalni także pochodzi nie ze źródeł ZPORR, a regionalnego programu górniczego. Ważne jest więc orientowanie się w możliwościach poszczególnych programów, przewidywacd. na str. 14 POLISH SELF-GOVERNMENTS IN THE EUROPEAN UNION: OGRODZIENIEC A lot. I myself am a living example of this, because for almost 14 years I travelled to work to Katowice, where I tested hoisting equipment in mines belonging to the Katowice Coal Holding. Many of inhabitants of our commune commuted to work in the mines and they too were included in the protection programme against the effects of unemployment. Anyway, closeness of the huge Silesian-Zagłębie agglomeration is the leading factor when programming the development of the commune. An over 2 million conurbation, next to which we are located, offers great chances for weekend tourism. Inhabitants of the agglomeration are becoming wealthier, many of them leave the big city and settle in our commune, where they find silence, beautiful landscapes and feel the breath of history. You mentioned the practically minute amounts that the commune can assign to investments. In this context the EU almost seems like a gift from heaven? That is true, but not only the European Union. During the previous term of office I managed to implement investments worth over 15 million złoties. If I were only to use communal money for these investments it would have take 20 years. This not only shows the scale of funds acquired by the self-government from outside but also their proportion as compared to the possibilities of our budget. It makes me wonder how naturally and modestly you speak of acquiring money from outside. One has to be able to do this, have specialists proficient in Polish and international law, in finance, procedures, creative people capable of preparing projects and justifying them in such a way so as to convince decision-makers that Ogrodzieniec is worthy of getting big money. It shows that such a small commune is capable of doing this excellently. How can this be? It s no miracle. In my opinion we are not aware of our own talents and potential. Union aid for milliard Euro was used 100% by Poland. The same applies to year 2005 when we reached out for 4 milliard Euro. In spite of more severe criteria and requirements. We managed to do this in a much better way and more effectively than many countries of the old European Union. The essence of the matter is to be able to reach for the right people, educated and full of enthusiasm, wanting to do something good for their own small homelands. There are plenty of people like that here and it is not difficult for those with similar objectives and attitudes towards life to find them. In our Office we continuously have 3 persons who have dedicated themselves to improving skills in striving for aid means, structural funds and other. We have been and are still learning, we are open, we seek. And we find. Naturally, not all our applications addressed to ZPORR contests find immediate recognition but we have a rather good application average of those accepted and referred to financing. Even if we do not manage to get money out of the European Union, we do not break down as I said but seek until we are successful. As a general rule we address the same project to two three different programmes, thus increasing the chances that it will find recognition in one of them. When applying for money to ZPORR for development of the sport base, where we failed, at the same time we tried to get a subsidy from the Ministry of Sport and there we succeeded. Also additional financing of the forenamed treatment plant does not come from the ZPORR source but from the regional mining programme. That is why it is important to know about the possibilities of individual programmes, anticipating and securing other sources. It is necessary to act with imagination and in many directions. We were not successful in acquiring funds from SPORR for financing the biggest cont. on p

14 nr cd. ze str. 13 Cont. from p. 13 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: OGRODZIENIEC nie i zabezpieczanie się u innych źródeł. Trzeba działać z wyobraźnią i wielokierunkowo. Nie udało nam się pozyskać ZPORR-owskich środków na finansowanie największego zadania inwestycyjnego, czyli na budowę kanalizacji i wodociągów w 4,5-tysięcznym Ogrodzieńcu. Całe przedsięwzięcie jest wycenione na 2 miliony euro. Skierowaliśmy wniosek o dofinansowanie do Norweskiego Mechanizmu Finansowego w Ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. I to był strzał w dziesiątkę, bo nasz projekt, jako jedyny z województwa śląskiego uzyskał rekomendację ministra środowiska. Mamy otrzymać 85 procent dofinansowania. Nasz wkład 350 tysięcy euro w części pochodził będzie z budżetu gminy i w części z Narodowego lub Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Skanalizujemy całe miasto w ciągu 4 lat o ile oczywiście wszystko pójdzie zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Spodziewamy się podpisać kontrakt już w marcu. Działanie alternatywne, dwutorowe z reguły przynosi efekt. Wielu moich kolegów w regionie z małych miast i gmin działa podobnie. Pieniądze, które bogatsze kraje, niekoniecznie członkowie UE lub międzynarodowe instytucje finansowe przeznaczają na pomoc polskim samorządom nie są wyrzucane w błoto wręcz przeciwnie: to błoto najczęściej likwidują, bo przeznaczane są na inwestycje infrastrukturalne. W ten sposób realizuje się nadrzędny cel zjednoczonej Europy wyrównujemy poziom cywilizacyjny, którego wielkie zróżnicowanie bywało w przeszłości zarzewiem wielu nieszczęść, jakie spotkały ten Kontynent. Poruszył Pan wątek historyczny, a wcześniej mówił Pan o wykorzystaniu tego rodzaju walorów Ogrodzieńca jako elementu przyciągającego turystów. Wybiegnijmy w przyszłość i załóżmy, że mamy rok Z czym spotkamy się w mieście i gminie? W Podzamczu goście krajowi i zagraniczni już niedługo będą mogli skorzystać z najnowocześniejszych urządzeń i obiektów oraz profesjonalnej obsługi ruchu turystycznego. Na rzece Krępie w kompleksie leśnym mamy zamiar zbudować przy udziale środków unijnych ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy i spa. Chcemy zrealizować kilka projektów związanych z zachowaniem dziedzictwa kulturowego. Niedaleko miasta są unikalne pozostałości carskiej fabryki prochu z przełomu XIX i XX wieku. Zrekonstruujemy jej część i pokażemy turystom w jaki sposób ta prochownia funkcjonowała. Za rogatkami Podzamcza w czasie okupacji hitlerowskiej przebiegała granica pomiędzy Rzeszą a Generalną Gubernią. Do dziś mamy tam ślady linii umocnień, bunkry, stanowiska strzeleckie. Niedaleko Zamku jest góra Birów z grodem obronnym, będącym zalążkiem linii fortalicji składających się na słynny szlak Orlich Gniazd broniących od południa średniowiecznego państwa polskiego. Udokumentowanie i udostępnienie zwiedzającym tych miejsc mogłoby być przyczynkiem do przeniesienia i na nasz teren dyskusji o granicach w Europie i ich historii. Liczymy na pomoc Ministerstwa Kultury w odbudowie jednego z nielicznych w tym regionie dworków szlacheckich w miejscowości Giebło. Początek już został zrobiony także dzięki funduszom europejskim. Zamierzamy w dworku uruchomić muzeum eksponujące historię Zamku w Ogrodzieńcu i grodu na górze Birów. Jestem pewien, że za kilka lat, nikt kto odwiedzi Ogrodzieniec i jego okolice, nie wyjedzie stąd zawiedziony, za to pełen wrażeń i dobrych wspomnień. Dziękuję za rozmowę. POLISH SELF-GOVERNMENTS IN THE EUROPEAN UNION: OGRODZIENIEC The Art of discovering sources investment project, i.e. the construction of a water supply and sewage disposal system in Ogrodzieniec with its 4.5 thousand inhabitants. The whole undertaking has been estimated at 2 million Euro. We have addressed an application for funding of this project to the Norwegian Financing Mechanism within the framework of the European Economic Area. And this was a great success because our project was the only project from the Silesian Voivodship which won the recommendation of the Minister of the Environment. We are to receive 85 percent funding. Our contribution 350 thousand Euro will in part come from the communal budget and in part from the National or Voivodship Environment Protection and Water Management Fund. We will provide a sewer system for the whole town during 4 years naturally, if all goes well and according to our expectations. We hope to sign the contract already in March. Usually, alternative concurrent action brings effects. Many of my colleagues in the region from small towns and communes operate in a similar fashion. The money which wealthier countries, not necessarily EU members or international financial institutions assign to aid for Polish self-governments is not thrown down the drain but quite the opposite, it help build the drains, as it is earmarked for infrastructural investments. This way the superior objective of united Europe is being implemented namely we are levelling the diversification in civilisation standards, which became the hotbed of many disasters experienced by this Continent. You touched upon the historical theme, and earlier you also mentioned that you want to make use of such aspects of Ogrodzieniec, as the element attracting tourists. Let us look into the future and assume that we have the year What will we encounter in the town and commune? In Podzamcze national and foreign guests will soon have the possibility of enjoying the most modern facilities and objects as well as professional tourist services. We intend building a recreation and holiday complex with spa on the Krępa river within the forest area, using Union funds for this purpose. We want to implement several projects connected with preserving cultural heritage. Not far from the town there are unique remains of a tsarist gun powder factory dating back to the turn of 19 th century. We want to reconstruct a part of it and show to the tourists how this gunpowder mill functioned. During the Nazi occupation the border between the Reich and the General Gouvernement ran beyond the bounds of Podzamcze. Till today there remain traces of fortification lines, bunkers, shooting posts. Not far from the Castle we have Birów with a fortified town, forming the beginnings of fortalice lines making up the famous Eagle Nest route (Szlak Orlich Gniazd ) which defended the medieval Polish state from the south. Documenting and opening these places to visitors could contribute to transferring to our area the discussion on borders in Europe and their history. We are counting on support of the Ministry of Culture in reconstructing one of the manor houses, so few in this region, which once belonged to our gentry, in a place called Giebło. We have made a start also thanks to European funds. We intend to open a museum in the manor house showing the history of Ogrodzieniec Castle and the fortified town on Birów mountain. I am sure that in a few years time anyone who visits Ogrodzieniec and its neighbourhood will not be disappointed but will be full of impressions and pleasant memories. Thank you for the talk.

15 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: CHORZÓW nr 59 sadniczy sposób oblicza miasta, ale stały się namacalnymi dowodami na to, że na UE możemy liczyć. Obecnie, kiedy Polska jest członkiem UE, odczuwamy napływ inwestorów zagranicznych do miasta, rosną ceny ziemi, pojawiają się deweloperzy. Jest duże zainteresowanie nie tylko terenami łatwymi do zagospodarowania, ale także poprzemysłowymi, tam, gdzie zlokalizowane były potężne zakłady przemysłowe, jak nieistniejąca, już od ładnych kilku lat huta im. Kościuszki w samym centrum miasta. Amerykańska firma logistyczna Prologis zagospodaruje kilkadziesiąt hektarów pozostałych po hucie Batory. Czyżby inwestorów przestał odstraszać stereotyp czarnego Śląska i zatrutego przemysłowymi dymami i pyłami tzw. trójkąta śmierci, którego jednym z wierzchołków był Chorzów? To już historia. Zakłady uciążliwe dla środowiska zostały zlikwidowane, w tych, które nadal działają zmieniono technologie. Myślę, że stereotyp, o którym pan mówi, był żywy jeszcze w latach 90., mniej więcej do roku Dziś coraz rzadziej można spotkać się z opiniami, że Śląsk, a w nim Chorzów, to miejsce brudne i trudne do życia. Wizerunek jest zupełnie inny. 16 lat transformacji zrobiło swoje. Samorządy wkraczają w okres wielkiego finansowania rozwoju regionalnego i lokalnego przez Unię Europejską. Do wykorzystania jest ponad 67 miliardów euro. Jaką część tej kwoty chciałby Pan uszczknąć dla Chorzowa? Jak największą oczywiście. Chciałbym przy tym zaznaczyć, że spora część tej kwoty to są nasze pieniądze, które Polska wpłaca w ramach składki członkowskiej. Myślę, że to ważne zastrzeżenie, bo pokazuje faktyczny obraz sytuacji, charakteryzujący się tym, że to my sami w dużym stopniu jesteśmy animatorami naszego rozwoju i w dużym stopniu sami go finansujemy. Irytuje mnie skrywanie tej prawdy i ukazywanie Polski wyłącznie w pozycji ubogiego krewnego z wyciągniętą po jałmużnę ręką. Tworzymy Unię, łożymy na nią i nic w tym upokarzającego, a już na pewno nic usprawiedliwiającego padanie przed nią na kolana w podzięce za łaskawą pomoc. Nie zgadzam się z takim pojmowaniem naszej roli w UE. Korzystamy, to prawda, ale także po to, by osiągnąwszy wyższy poziom rozwoju móc równie skutecznie jak dzisiejsi bogacze, pomagać innym, słabszym. W moim pojęciu taki jest sens funkcjonowania UE. Co do części środków na rozwój regionalny przypadających Śląskowi, to kwota jest znana 1 miliard 600 milionów euro przez siedem lat. Dodatkowe kwoty pewnie trafią na Śląsk ze źródeł krajowych programów operacyjnych. Liczymy na finansowanie z programu operacyjnego przebudowy kolejowego układu komunikacyjnego w mieście. Zależy nam bardzo na przełożeniu na tereny po hucie Kościuszko i po kopalni Polska-Prezydent szlaku drogi krajowej, która obecnie przecina Rynek. Sama ta ostatnia inwestycja ma kosztować około 200 milionów złotych, a jej realizacja będzie możliwa tylko przy zaangażowaniu środków uruchamianych na poziomie centralnym. Umożliwi to urzeczywistnienie kolejnego celu, jakim jest przebudowa centrum miasta, którą chcemy sfinansować również przy udziale pieniędzy europejskich. Miliard 600 milionów euro z UE na rozwój województwa śląskiego to... Raczej Zagłębie Ruhry niż Paryż Z MARKIEM KOPLEM prezydentem Chorzowa rozmawia Jacek Broszkiewicz Rozpoczął Pan swoją piątą kadencję w roli prezydenta 115- tysięcznego Chorzowa. Jak ocenia Pan z perspektywy ponad 16 lat rolę pomocy Unii Europejskiej w rozwoju swojego miasta? Myślę, że ten proces, w parze z postępami gospodarki, jest w fazie rozpędzania się i to na szczęście niezależnie od różnych zakrętów świecie wielkiej polityki. Sama zapowiedź naszego członkostwa w Unii Europejskiej podziałała inspirująco nie tylko na co bardziej przewidujących inwestorów zagranicznych, ale także na samorządowe środowisko Chorzowa. Początkowo skromnie, potem z coraz większym rozmachem sięgaliśmy po fundusze przedakcesyjne, zwłaszcza środki PHARE. Inwestycje, takie jak chorzowski Inkubator Przedsiębiorczości, powstały w 1996 roku, czy modernizacja przejętego od wojska budynku na potrzeby filii Uniwersytetu Śląskiego nie odmieniły w za- Dużo i mało. Potrzeby inwestycyjne śląskich samorządów w ciągu najbliższych siedmiu lat są ponad trzykrotnie większe w takich dziedzinach jak: modernizacja dróg, szkół, służby zdrowia. Problemem więc najważniejszym będzie nie to jak zagospodarować przyznane dofinansowanie, ale to kto je otrzyma. Województwo śląskie należy do tych regionów, które czuły się najbardziej pokrzywdzone przy rozdziale funduszy na rozwój regionalny... To prawda. Nadal uważamy, że te pieniądze należało podzielić inaczej, ale też musimy się liczyć z zapadłymi już decyzjami i wykorzystać co do złotówki kwoty nam przyznane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Jakie są główne zadania inwestycyjne w Chorzowie, które mogą liczyć na unijne dofinansowanie? Jedną z najważniejszych i już rozpoczętych jest przykrycie rzeki Rawy i hermetyzacja oczyszczalni ścieków Klimzowiec. To przedsięwzięcie kosztuje 140 milionów złotych, z czego 70 procent obejmie dofinansowanie UE, ale będzie droższe, bo ceny usług budowlanych i specjalistycznych idą gwałtownie w górę. Kosztem 14 milionów złotych modernizujemy położony w samym środku Chorzowa budynek teatru miejskiego, w którym znajdzie siedzibę Miejskie Centrum Kultury w tym roku przekażemy je do użytku. 10 milionów będzie kosztować modernizacja Stawów Amelung, która zmieni całkowicie wizerunek części miasta i to zadanie także zakończymy w tym roku. Na poziomie regionalnym będziemy zabiegać cd. na str

16 nr 59 POLSKIE SAMORZĄDY W UE: CHORZÓW UE I SPÓŁDZIELCZOŚĆ: 16 cd. ze str. 15 Raczej Zagłębie Ruhry niż Paryż o dotację na kosztującą 10 milionów złotych budowę bloku operacyjnego w Zespole Szpitali Miejskich. Na poziomie krajowym wystąpimy o pieniądze z programu Infrastruktura i Środowisko na budowę bloku operacyjnego w Chorzowskim Centrum Pediatrii i Onkologii. Mamy też w planach występowanie o dotacje na przebudowę niektórych naszych dróg, modernizację infrastruktury sportowej chorzowskich szkół i inne. Komisarz UE ds. rozwoju regionalnego Danuta Hübner i minister rozwoju regionalnego Grażyna Gęsicka w rozmowie publikowanej w tym wydaniu ER-P z życzliwością odnoszą się do inicjatywy powołania Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Jest Pan reprezentantem miasta, które zgłosiło akces do tej struktury. Na jakim etapie jest jej tworzenie? Rok temu 14 miast postanowiło utworzyć związek komunalny, który przyjął tę nazwę. Powinien on powstać już pół roku temu, ale na skutek komplikacji związanych ze statutem sprawa się przeciągnęła. W lutym wniosek o rejestrację Związku będzie złożony w Sądzie. GZM będzie realizował zadania przekazane mu przez miasta członkowskie, a więc związane z promocją aglomeracji śląskiej, wspieraniem naszych starań o dotacje unijne, gdyby powstawały projekty, które jest sens robić wspólnie. Czy GZM może doprowadzić do przydzielania aglomeracji przez Komisję Europejską środków ponad te, które już zostały regionowi przyznane przez ministerstwo rozwoju regionalnego? Związku nie powołano po to, aby lepiej wykorzystać przydzielone nam na najbliższe siedem lat środki. Z tym sobie sami poradzimy. Jeżeli jednak pojawi się zadanie, o którym dziś jeszcze trudno myśleć, a którego realizacją zainteresowanych będzie kilka sąsiadujących z sobą miast to nie można wykluczyć, że te samorządy scedują na GZM aplikowanie do UE o środki na ten cel. Jednym słowem powołanie GZM to otwarcie kolejnej ścieżki prowadzącej do unijnej kasy, ale powtarzam tej, która została Polsce przyznana przez UE, czyli 67,3 miliarda euro w ciągu siedmiu lat. Wyklucza pan występowanie GZM bezpośrednio do Komisji Europejskiej o ekstra pieniądze dla Aglomeracji? Takiej możliwości nie ma. Związek, podobnie jak samorządy, będzie mógł występować o środki z Regionalnego Programu Operacyjnego oraz z programów operacyjnych na poziomie krajowym. Czy powołanie GZM może być przyczółkiem o czym tu i ówdzie się słyszy do utworzenia z aglomeracji śląskiej jednego wielkiego megamiasta? GZM ma służyć współpracy odrębnych, choć sąsiadujących z sobą miast. Myślę, że niedorzecznym jest pomysł na miasto, w którego skład mają wchodzić Gliwice, Katowice i Sosnowiec. To jednak nie jest jeden organizm miejski i pewnie nigdy nim nie będzie. Sądzę, że w przeciwieństwie np. do Paryża, który wchłaniał z latami kolejne gminy, aglomeracja śląska ma więcej wspólnego z Zagłębiem Ruhry, w którym wcale nie doszło do połączenia dużych miast, a mimo to rozwijają się bardzo szybko. Dziękuję za rozmowę To piękny jubileusz. Bardzo trudno jest z takiej okazji napisać rzetelny tekst, tak, aby nie popaść w megalomanię. Moim przewodnikiem po historii KSM jest jej równolatek, przewodniczący Rady Nadzorczej KSM, Zbigniew Olejniczak. Początki były skromne. W lipcu 1957 roku 19-osobowa grupa entuzjastów zwołała Walne Zgromadzenie Założycielskie KSM w budynku obecnego Urzędu Wojewódzkiego. Czy ktoś z nich przypuszczał wtedy, że ta inicjatywa nie tylko przetrwa 50 lat, ale jeszcze tak wspaniale zaowocuje? Najpierw trochę faktów: co siódmy mieszkaniec Katowic mieszka w zasobach KSM. Są rozległe i zlokalizowane w 17 osiedlach, w kilku dzielnicach Katowic: Centrum, Śródmieściu, Ligocie, Brynowie, Wełnowcu, Dębie, Józefowcu, Bogucicach, Szopienicach, Dąbrówce Małej, Giszowcu, Murckach. Można jeszcze dodać: zrzesza członków, zasoby przekraczające milion metrów kwadratowych oraz majątek w wysokości 549 mln 193 tys. zł. Spółdzielnia działa na zasadzie non profit zgodnie ze stosownym art.6.1 Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 2000 roku, co przekładając na konkrety oznacza, iż różnica między kosztami a przychodami gospodarki zasobami mieszkaniowymi spółdzielni zwiększa odpowiednio koszty lub przychody tej gospodarki w roku następnym. W latach 90-tych ubiegłego wieku w naszym kraju dokonywało się wiele przemian także w spółdzielczości mieszkaniowej. Okres wielkiej reorganizacji przypadł w KSM na rok Wprowadzono zmiany w ustawach, statutach i regulaminach. Wtedy także pożegnano się z oczkiem w głowie czyli pięknym, nowoczesnym jak na owe lata osiedlem im. I.J. Paderewskiego. Wraz z rozkwitem spółdzielczej samorządności wzrosło społeczne zapotrzebowanie na informacje o tym co wokół spółdzielców, na ich osiedlach się dzieje. W 1991 roku wydano pierwszy numer miesięcznika Wspólne Sprawy, w nakładzie 20 tysięcy egzemplarzy. To kompendium wiedzy o KSM, które otrzymuje każdy członek spółdzielni. Sporo informacji można znaleźć także na stronie internetowej. KSM dysponuje także telewizją interaktywną kablową. KSM wyróżnia się sposobem zarządzania. Zorganizowana jest podobnie jak konfederacja autonomicznych i samostanowiących jednostek organizacyjnych, dzięki temu jej członkowie mają większy wpływ na decyzje władz. Osiedla mieszkaniowe prowadzone są na zasadach wewnętrznego wyodrębnionego rozrachunku gospodarczego. Ich Rady Samorządowe mają wiele uprawnień. Należą do nich ważne kwestie kontrolne i zarządcze takie jak: ustalanie rzeczowych i finansowych planów działalności eksploatacyjnej i remontowej osiedla, uczestniczenie w wyborze wykonawców robot i usług oraz co istotne ustalanie ich kolejności. Sami mieszkańcy decydują o warunkach mieszkaniowych. Duża autonomia 17 osiedli mieszkaniowych wraz z kontrolą finansową Zarządu przedsiębiorstwa zapewnia członkom uczestniczenie w demokratycznym zarządzaniu, a to więcej niż funkcje opiniodawcze czy konsultacyjne. Dlatego można powiedzieć, że celem spółdzielców jest mieszkać godziwie za rozsądne pieniądze, natomiast zadaniem służb i organów spółdzielni powinno być dołożenie wszelkich starań, aby to realizować. Każde osiedle ma w swojej gestii osiedlową część funduszu remontowego oraz podmiotową rolę w planowaniu wydatków związanych z robotami realizowanymi za środ-

17 50-LECIE KATOWICKIEJ SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ nr 59 Najważniejszy jest człowiek ki pochodzące z części wspólnej funduszu remontowego spółdzielni. Dzięki szczegółowo przemyślanej strategii ekonomicznej i remontowej można było doprowadzić do wyrównania stanu technicznego budynków tych z lat 60. i młodszych. Ponad 80 proc. budynków z zasobów KSM ocieplono, we wszystkich są opomiarowane media (centralne ogrzewanie, ciepła i zimna woda) a także co istotne zmodernizowano wszystkie lokalne kotłownie. W pewnym sensie funkcjonowanie KSM przypomina trochę Unię Europejską. Tam są fundusze pomocowe, a w KSM jest Interwencyjny, którego zadaniem jest pomoc w kłopotach osiedlowych tym osiedlom, które przekroczyły swój budżet, a muszą wykonać pilne prace remontowe. Dzięki temu nie ma np. co dla wszystkich istotne nagłych sporych podwyżek opłat (czynszu). Niebagatelnym wyróżnikiem Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej jest bardzo intensywna i bogata w różnorakie formy działalność społeczno-kulturalna z której z ochotą korzystają mieszkańcy zasobów KSM w liczbach liczących dziesiątki tysięcy uczestników rocznie. W spółdzielni funkcjonuje 6 klubów oraz kilka tzw. sal integracyjnych, a inaczej mówiąc miejsc spotkań integrujących sąsiadów z budynku czy też osiedla. Nic dziwnego zatem, że tak zorganizowana spółdzielnia często jest nagradzana. W rankingu najlepszych spółdzielni mieszkaniowych województwa śląskiego, który w 2006 roku zorganizował Przegląd Gospodarczy, KSM zwyciężyła i otrzymała tytuł Najlepszej Spółdzielni województwa śląskiego. W minionych latach było ich sporo, że wymienię tylko: odznakę Krajowej Rady Spółdzielczości Za Zasługi Dla Spółdzielczości, Wielką Nagrodę Izby Budownictwa za finansowanie budownictwa mieszkaniowego, infrastruktury technicznej i społecznej, termomodernizacji budynków i utylizacji azbestu w 2000, 2004 i 2006 roku; nagrodę KLON 2000 za wybitne dokonania gospodarcze i ekologiczne mające wpływ na poprawę środowiska naturalnego w 2000 roku przyznaną przez Bank Ochrony Środowiska SA w Warszawie; Wielką Nagrodę Prezydenta Izby Budownictwa Za kompleksową modernizację 4 budynków 24-kondygnacyjnych w Katowicach w 2006 roku, przy ulicy Roździeńskiego, co spowodowało poprawę estetyki tzw. bramy wschodniej miasta Katowice oraz za budowę 5 budynków mieszkalnych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii przyznaną w 2005 roku. Efekty półwiecznej działalności są duże. W tym czasie KSM zrealizowała i oddała do użytku 324 budynki mieszkalne, wielorodzinne, mieszkań, 267 domków jednorodzinnych, 2069 garaży wolnostojących i wbudowanych, 30 pawilonów handlowo-usługowych, 5 szkół osiedlowych, 5 przedszkoli, 2 żłobki, 3 kryte baseny pływackie, 1 przychodnię zdrowia oraz 74 obiekty infrastruktury technicznej takie jak między innymi: hydrofornie, stacje trafo, przepompownie ścieków. Do tego trzeba dodać zagospodarowanie 71 ha terenów z konieczną infrastrukturą: place zabaw, zieleńce, skwery, zatoki parkingowe. Ale oprócz tych widocznych osiągnięć jest także dokument, którego nie posiada żadna inna spółdzielnia. O tym, że w KSM najważniejszy jest człowiek i jego potrzeby świadczy dyplom z 2000 roku Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej Za niesienie pomocy ludziom w podeszłym wieku, okazywanie im życzliwości i szacunku. Aby jeszcze bardziej skoncentrować się na pomocy tym, od których szczęście się odwróciło, powołano Fundację. Jej zadaniem jest prowadzenie społecznie użytecznej działalności na rzecz mieszkańców KSM. Głównie chodzi o pomoc społeczną, ale dotyczy to także ochrony zdrowia, środowiska, rozwoju kultury, oświaty, sportu. Na realizację tych programów Fundacja chce pozyskać unijne środki. Dla tych, którzy na co dzień kłopoczą się problemami (między innymi bytowymi) w 2005 roku powołano stanowisko ds. pomocy doraźnej i wolonatariatu. Warto także wspomnieć o prostym, a niezwykle potrzebnym projekcie Fundacji Pomóżmy sobie nawzajem czyli przekazywaniu sobie nieodpłatnie mebli, sprzętu AGD, RTV, odzieży. W tej jednej z największych w Polsce spółdzielni mieszkaniowej są także 4 dobrze funkcjonujące zakłady celowe, świadczące usługi dla spółdzielców i mieszkańców Katowic. Zajmują się: gospodarką ciepłowniczą, usługami transportowymi, utrzymaniem i pielęgnacją zieleni, pośrednictwem we wtórnym obrocie lokalami (wraz z załatwianiem kredytów), usuwaniem awarii w budynkach i lokalach, prowadzeniem parkingów strzeżonych i małych targowisk. KSM wciąż się rozwija, ma tereny budowlane i opracowuje projekty inwestycyjne na osiedlach: Paderewskiego, Zawodzie oraz w południowych dzielnicach Katowic. Wszystko jednak zależy od możliwości finansowych ile i na jakich warunkach będzie możliwe zaciąganie kredytów spółdzielczych i indywidualnych. Wiadomo jednak, że zastosuje się tam nowoczesne rozwiązania architektoniczne, nowoczesne technologie budowlane, energooszczędne i przyjazne mieszkańcom. Wprowadzi się także kolektory słoneczne (tam gdzie to możliwe), które ograniczą koszty eksploatacji. Urszula Węgrzyk 17

18

19

20 P rzyszły OD REDAKCJI wieści, że Komisja Europejska wysłała w pierwszej połowie stycznia do Polski list z apelem o zmianę ustawy o rozwoju regionalnym, uznając, że jest niezgodna z unijnymi przepisami. KE kwestionuje dwa zapisy przyjętej w grudniu ustawy, w tym jeden, dzięki któremu wojewodowie mogliby wetować decyzje samorządów w sprawie wydatkowania unijnych funduszy strukturalnych. List wysłany do minister rozwoju regionalnego Grażyny Gęsickiej ma charakter apelu; nie jest jeszcze formalną procedurą przeciwko Polsce w związku z łamaniem unijnego prawa. KE kwestionuje dwa zapisy ustawy o rozwoju regionalnym. Pierwszy zapis dotyczy prawa wojewodów do wetowania decyzji samorządów, który komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Huebner krytykowała publicznie już w grudniu. Drugi dotyczy powoływania przez wojewodów komitetów monitorujących wydawanie unijnych pieniędzy przez samorządy. Czy Polska, jeśli nie zmieni ustawy, ryzykuje wstrzymaniem transferu unijnych funduszy? Na razie urzędnicy KE nie chcą spekulować i raczej uspokajają. Taki drastyczny krok mógłby być wzięty pod uwagę dopiero w przypadku konkretnego zawetowania jakiegoś projektu przez któregoś z wojewodów. Przypomnijmy, że Polska może z budżetu UE na lata otrzymać 59,7 mld euro w ramach funduszy spójności i strukturalnych, z czego samorządy mają mieć do dyspozycji 16 mld. A co ma do tego informacja, że kilka dni temu ponad 30 bandytów stadionowych wpadło w ręce policji podczas chuligańskiej ustawki w Wojkowie w powiecie mieleckim. W pobliżu policja znalazła niebezpieczne narzędzia. Bandytom grozi do trzech lat więzienia. Nic. Może poza tylko pewną refleksją. Ponad setka pseudokibiców przybyła na wyznaczone miejsce bijatyki własnymi samochodami. Poświęcili na to swój wolny czas, pieniądze na benzynę, wyposażenie: siekiery, łomy, kastety. Po to tylko, by dla rozrywki porozbijać sobie łby w najgorszym wypadku trafić na cmentarz. Kiedy dochodzi do zbitki informacji tak z pozoru kosmicznie od siebie odlegle ważnych zadaję sobie zawsze pytanie. W jakim kraju żyję? W biednym, pełnym nędzy i nieszczęścia, co wieszczą codziennie media, czy tak zamożnym i nudnym, że ludziom w głowach się przewraca i nawet ryzykują życiem, by sobie czas umilić? Gdyby taki jeden z drugim by zacytować Janusza Gajosa michy u mamusi nie miał i kieszonkowego od taty bezrobotnego, to by na to paliwo do Wojkowic nie uzbierał, nie? Więc może wydawać ciężko wydębioną z UE kasę na ten rozwój regionalny szkoda? Może pozwolić, by te wygolone pały niby bezrobotni musieli jechać na Zachód i przekonać się, co to znaczy tyrać na puszkę beans w sosie pomidorowym Może nie żałować tak bardzo tej niby niechcianej emigracji? Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel , , redakcja@euroregiony.pl z-ca red. naczelnego: Hanka Jarosz-Jałowiecka tel./fax , Zespół: Grażyna Brochwicz, Iwona Dragon (Londyn), Anna Kobylec, Krzysztof Kozik (Bielsko-Biała, Kopenhaga), Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Tomasz Rzeszutek rysownik, Hanna Smolańska, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk, Ewa Zasada (Wiedeń) Agnieszka Żuk (Paryż). Stali felietoniści: Ryszard Tadeusiewicz, Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka. Stale współpracują: Danuta Kiera, Marek Starczewski, Ewa Szabelska, Bożena Wróblewska. Rada Redakcyjna: Honorowa Przewodnicząca Danuta Hübner Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), prof. dr hab. Andrzej Limański (rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach), Piotr Uszok (prezes Unii Metropolii Polskich), prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), prof. Piotr Wrzecioniarz (Politechnika Wrocławska) Redakcja: Katowice ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax , redakcja@euroregiony.pl, DTP: Tomasz Koźmin Dział Promocji i Marketingu: Jolanta Pieczka Korekta: Anna Kobylec Wydawca: Euro-Regional Press Sp. z o.o. Prezes Zarządu: Rita Czupryńska ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax: nr 59 Spis treści: Naszą szansą jest Unia...4 Zadowolić wszystkich nie sposób...4 Przyjazne miasto...7 Uważajmy, bądźmy ostrożni i mądrzy...9 Co się dzieje w państwie duńskim?...11 Wracajcie!...12 Perspektywy rozwoju...13 Jakie jest to szczęście?...15 Kto nam psuje nastrój?...17 Partnerstwo i skuteczność