SPECYFIKA OKRESU DOJRZEWANIA
|
|
- Filip Fabian Lewicki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SPECYFIKA OKRESU DOJRZEWANIA Dojrzewanie (definicja wg. Wikipedii ) okres życia między dzieciństwem a dorosłością, charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała ( dojrzewanie biologiczne ), w psychice kształtowanie osobowości ( dojrzewanie psychiczne ), w postawach wobec własnej i drugiej płci ( dojrzewanie psychoseksualne ), pełnieniu roli społecznej ( dojrzewanie społeczne ). Dojrzewanie jest uzależnione od czynników genetycznych, płciowych, środowiskowych, klimatycznych, kulturowych. Nazywane jest również adolescencją i moratorium psychospołecznym. W psychologii polskiej najczęściej stosuje się nazwę wiek dorastania obejmując nią zarówno dojrzewanie biologiczne, jak i związany z nim rozwój psychiczny oraz społeczny. Niektórzy badacze, jak na przykład M. Przetacznikowa Gierowska, widzą konieczność wyodrębnienia dwóch faz wieku dorastania, wydzielając średni wiek szkolny, przypadający na lata r.ż. i następujące po nim dorastanie. Natomiast I. Obuchowska terminem dorastanie obejmuje wiek od około r.ż. do około r.ż. przy indywidualnych odchyleniach tak w jedną jak i w drugą stronę. Wyróżnia w tym okresie dwie fazy, które w przybliżeniu oddziela 16 r.ż. We współczesnym społeczeństwie lepsze warunki odżywiania i pielęgnacji rozwijającego się organizmu dziecka, a także inne czynniki powodują, że biologicznie dojrzewa ono z pokolenia na pokolenie nieco szybciej. Zjawisko to nosi nazwę akceleracji rozwoju. Przy rozważaniu zagadnień dorastania należy zwrócić uwagę na różnice związane płcią, a mianowicie szybsze, o około dwa lata, dojrzewanie dziewcząt od chłopców. W pierwszej fazie dorastania, niezależnie od różnic związanych z płcią występuje ogólne niezrównoważenie emocjonalne, wyrażające się w nadmiernej pobudliwości. Dorastający stają się drażliwi, niespokojni ruchowo. Dziewczęta często mają złe humory, są nadąsane, płaczliwe. Chłopcy bywają agresywni, miewają wybuch złości. Zarówno dziewczęta, jak i chłopców cechuje zmienność motywacji. Dorastający już nie przyjmują bezkrytycznie informacji o świecie zewnętrznym, jakie podają im dorośli, lecz bacznie je oceniają, rozważają i selekcjonują. Wzrost krytycyzmu nie wynika z niechęci do dorosłych ani ze złej woli. To rozwinęły się możliwości ich umysłu, zwiększyła się ich reaktywność uczuć, a działania nabrały perspektywy zarówno pod względem czynników pochodzących z wewnątrz organizmu, jak i środowiskowych. Niezrównoważenie młodzieży w pierwszej fazie dorastania przejawia się w pewnej anarchii życia psychicznego, w chaosie przeżyć i działań, w szybko po sobie następujących stanach: energii i lenistwa, radości i smutku, brawury i nieśmiałości, towarzyskości i pragnienia samotności. Znajdują się w stanie wewnętrznego konfliktu pomiędzy potrzebą bycia dorosłym i samodzielnym a pragnieniem zachowania przywilejów dziecka. Jej wiek psychiczny zmienia się niekiedy z dnia na dzień. Konflikt pogłębiają dorośli jeśli wypowiadają opinię w rodzaju: już jesteś dosyć dorosły, żeby tego nie robić oraz jeszcze nie jesteś dość dorosły żeby to robić. Kim więc jestem? zadają pytanie dorastający. Poszukiwanie własnej tożsamości, wokół której zdaniem wielu badaczy skupiają 1
2 się problemy psychiczne w tym wieku, odbywa się chaotycznie, metodą prób i błędów, nie zawsze w sposób uświadomiony. Faza ta jest okresem intensywnego eksperymentowania ze sobą i z innymi, poszukiwania celów i ich odrzucania. Potrzeba bycia sobą, posiadania własnej odrębności miesza się z uległością, potrzeba autorytetu z jego odrzuceniem, a potrzeba wzorców identyfikacyjnych ze stopniowym zmniejszanie się ich wpływu. Powstają różnorodne trudności, z którymi boryka się młodzież, a i dorosłym nie zostają one oszczędzone. Zarówno symptomy nerwicowe, jakie występowały w okresie dzieciństwa, jak i różne problemowe zachowania uwidaczniają się z całą jaskrawością. Można wręcz powiedzieć, że skutki błędów wychowawczych popełnionych przez rodziców w stosunku do dziecka młodszego ujawniają się często dopiero w tej fazie życia. W okresie dorastania występuje rozwój fizyczny, umysłowy, emocjonalny, społeczny, seksualny, moralny, światopoglądu, tożsamości, motywacji. Rozwój fizyczny W rozwoju fizycznym następuje przyrost wzrostu i wagi ciała. Zmienia się sylwetka, zaczyna funkcjonować układ rozrodczy. Występują zmiany skórne, nadmierne pocenie się. Zasadnicze zmiany w budowie i czynnościach ciała, które stanowią biologiczną granicę oddzielającą dzieciństwo od młodości, przejawiają się w tzw. skoku pokwitaniowym. Pojawienie się go, natężenie oraz czas trwania jest różny u chłopców i dziewcząt, a także u poszczególnych osób tej samej płci. U chłopców skok pokwitaniowy występuje przeciętnie w wieku 12 i pół roku 15 lat a u dziewcząt rozpoczyna się około 2 lata wcześniej. W skoku pokwitaniowym rozwijają się mięśnie i wydłużają kości, nawet głowa u większości dorastających nieco się powiększa. W sposób widoczny zmienia się wygląd twarzy, zaznacza się przyspieszenie wzrastania nosa. Ponadto u chłopców pojawia się zarost oraz widoczny jest rozrost krtani. Powoduje to powolne obniżanie się głosu, zwane mutacją. Rozwija się układ naczyniowo sercowy oraz nerwowy. Zmiany w układzie nerwowym powodują początkowo zachwianie procesów pobudzania nad hamowaniem, co przejawia się drażliwością, nerwowością, niepokojem. Po pewnym czasie organizm powraca do układu nerwowego i innych czynności fizjologicznych. Rozwój umysłowy Obejmuje intensywny rozwój wszystkich funkcji intelektualnych. Następuje rozwój pamięci logicznej. Spostrzeżenia stają się dokładniejsze, bogatsze w szczegóły, wielostronne, świadomie ukierunkowane. Sprawność zmysłów osiąga swój szczytowy rozwój a równocześnie doskonalenie się uwagi dowolnej i procesów myślenia umożliwia dokładną analizę i syntezę spostrzeganej rzeczywistości. Myślenie staje się abstrakcyjne, jego rozwój pozwala na lepsze rozumienie zapamiętanego materiału. Pobudzona jest fantazja i wyobraźnia, ale także krytycyzm, dotyczący najczęściej najbliższego otoczenia. Rozwój emocjonalny Rozwój emocjonalny jest wynikiem przemian fizjologicznych oraz jakościowo nowych możliwości umysłu związanych możliwości umysłu. Nasilone jest pobudzenie emocjonalne oraz przeżywanie różnych emocji, które nazywane są uczuciami. Życie uczuciowe jest szczególnie intensywne a uczucia dorastających są chwiejne, sprzeczne i bezprzedmiotowe. Łatwo przechodzą od uczuć 2
3 o zabarwieniach pozytywnych do negatywnych. W tych samych sytuacjach odczuwają raz radość a raz smutek. Wyróżnia się trzy grupy uczuć: 1. Stany agresywne złość, nienawiść, wrogość, zazdrość. 2. Stany obronne strach, niepokój, smutek, żal. 3. Stany pozytywne entuzjazm, radość, wzruszenie, pobudzenie. Mimo gwałtowności przeżyć emocjonalnych młodzi ludzie często starają się je ukryć pod pozorem obojętności. Odkrywają w tym czasie swój świat psychiczny, swoją indywidualność, odrębność. Następuje rozwój zdolności do samooceny i oceny innych, na początku daleki od obiektywizmu. Rozwój woli przybiera początkowo formę przekory i negatywizmu, co często prowadzi do konfliktów nawet z błahych powodów. Rozwój woli łączy się z potrzebą czynów sprzyjających wyładowaniu energii, wykazaniem odwagi, bohaterstwa. Po negatywnym etapie woli przychodzi etap świadomych wysiłków zmierzających do kształtowania swojego charakteru. Rozwój społeczny Dochodzi do rozluźnienia więzów rodzinnych. Pozycja rodziców ulega osłabieniu, a nawet staje się obiektem krytyki. Trudności w porozumiewaniu się z dorosłymi, łamanie reguł, niechęć do sprawdzonych metod rozwiązywania problemów opisują odkrycia neuronauk. Dotyczą one rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, wyjaśniają wiele zjawisk dotyczących zachowań nastolatków. Naukowcy proponują spojrzenie na konflikt pokoleń przez pryzmat podłoża biologicznego. Według nich konflikt pokoleń jest nie tylko zrozumiały, ale wręcz konieczny. Napięcie pomiędzy ludźmi będącymi na różnym etapie rozwoju jest tu siłą, która właściwie wykorzystana służy interesom obu stron. Kontaktów i zrozumienia młodzi ludzie zaczynają szukać wśród rówieśników, którzy przeżywają podobne problemy. Znajduje to wyraz w tworzeniu związków rówieśniczych, które mogą być trojakiego rodzaju: 1. Paczki ( kliki ), czyli małe, blisko ze sobą zżyte grupy, złożone najpierw z osób tej samej płci, później z różnej. Członkowie paczki są zazwyczaj w tym samym wieku, mają zbliżone zainteresowania i pochodzą z podobnego środowiska społecznego. 2. Grupy, które są liczniejsze i mają charakter mniej określony, a ich członkowie łączą się na zasadzie zainteresowań. 3. Związki przyjaźni obejmują zazwyczaj jednego lub dwoje bliskich przyjaciół, z którymi kontakty są intensywne i bliskie, oparte na lojalności i pełnym zaufaniu. Rozwój seksualny Wraz z dojrzewaniem płciowym i powodowanymi przez nie zmianami pojawiają się nowe odczucia i pragnienia. Dotyczą one w znacznej mierze sfery seksualnej. W okresie młodzieńczym potrzeba seksualna krystalizuje się ukierunkowując dążenia ku osobie przeciwnej płci i pojawia się pełne 3
4 uświadomienie swoich pragnień. Różnice indywidualne są pod tym względem duże, przy czym pragnienia seksualne są zazwyczaj silniejsze u chłopców niż u dziewcząt. Rozwój moralny Następuje wzrost zainteresowania problemami natury moralnej, w moralnym ocenianiu postępowania cudzego, a także własnego. Istotne znaczenie ma zdobywanie bezpośredniego doświadczenia moralnego podczas rozwiązywania własnych konfliktów. Pierwszym analitykiem rozwoju moralnego był J. Piaget. Stwierdził on, że po charakterystycznym dla dzieciństwa stadium realizmu moralnego, następuje stadium autonomii moralnej, w którym postępowanie określa się od uniezależnia się od opinii otoczenia, natomiast wyznaczają je intencje wynikające z subiektywnej odpowiedzialności. Rzeczywistą siłą kształtującą rozwój moralny jest współdziałanie z rówieśnikami, w wyniku którego powstaje wewnętrzna potrzeba traktowania innych ludzi w taki sam sposób, w jaki sami chcieli być traktowani. Inny badacz rozwoju moralnego L. Kohlberg w nawiązaniu do koncepcji J. Piageta wyróżnił przypadający na wczesny okres dorastania tzw. konwencjonalny poziom rozwoju moralnego, w którym jednostka kieruje się standardami należącymi do innych, np. do rodziców. Wyróżnił dwa stadia. W pierwszym stadium ocena zachowania wynika z aprobaty społecznej, przy czym ważną rolę odgrywa aprobata rówieśników. W drugim stadium ocena zachowania oparta jest na prawie i porządku, przy czym odczuwany jest szacunek dla autorytetów. Rozwój światopoglądu Właściwości myślenia dorastających oraz ich zwiększające się doświadczenie społeczne wpływają na to, że poddają oni ocenie postępowanie innych, a także własne. Wpływa to na kształtowanie postaw i przekonań dorastających, które stopniowo stają się coraz bardziej stabilne, przyjmując postać światopoglądu. Przemiany psychiczne w okresie dorastania powodują, że światopogląd ma wtedy swoją specyficzną barwę młodości. Bywa burzliwy, ofensywny, zmienny, a jego funkcje dopiero zaczynają się rozwijać. Światopogląd młodzieży jest wyrazem nie tylko intelektualnego ujmowania świata, ale także jego oceną i zachętą do działania. Jest więc nierozerwalnie związany z moralnością człowieka. Rozwój tożsamości Okres dorastania jest czasem intensywnego poszukiwania własnej tożsamości i prób jej określenia. Jednak rozwój tożsamości jest procesem długotrwałym, którego początek wiąże się ze zjawiskiem przywiązania i poczuciem własnej odrębności. Dorastający szuka wiedzy o sobie samym przez refleksję. Poszukiwaniom towarzyszy czasem niepokój, poczucie zagubienia, ale także radość i poczucie autonomii. Ta ambiwalencja uczuć jest charakterystyczna początku poszukiwania własnej tożsamości. Rozwój motywacji Specyficzną własnością tego okresu życia jest poszerzanie się zakresu motywacji i działalności wskutek wchodzenia w nowe środowisko społeczne a także poznawanie nowych obszarów wiedzy. Po okresie burzliwej motywacji w drugiej fazie dorastania zainteresowania młodzieży stopniowo stabilizują się, rozwija się umiejętność dokonywania wyborów. Kierunek aktywności pokrywa się w coraz większym stopniu z uzdolnieniami. Kształtuje się psychiczna dojrzałość młodego człowieka 4
5 polegająca na umiejętności stawiania sobie samemu celów nie tylko dalekich, ale i uspołecznionych, których realizacji poświęcone będą lata młodzieńcze i wiek dojrzały. Typowe problemy przeżywane przez młodzież 1. Naruszenie równowagi psychofizycznej. 2. Huśtawka uczuć przejawiająca się w przesadnych, prowokujących zachowaniach. 3. Przejściowe zaburzenia koncentracji uwagi i zdolności do długotrwałego wysiłku umysłowego prowadzące czasem do pogorszenia się wyników w nauce. 4. Kryzys autorytetu dorosłych, bunt przeciwko nakazom, manifestacja niezależności. 5. Brak umiejętności radzenia sobie z problemami. 6. Autodestrukcyjne zachowania używki, ucieczki z domu, anoreksja, bulimia, próby samobójcze. Sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach Najbardziej popularnym sposobem rozwiązywania trudnych sytuacji jest kara. Jednak często nie potrafimy stosować metod wychowawczych: nagrody i kary. W wychowaniu nie ma środków uniwersalnych, dlatego stosowanie metody kary wymaga dużej umiejętności. Wychowanie nie może odbywać się bez kary, jednak nagroda powinna być na pierwszym miejscu, ponieważ utrwala ona pozytywne postępowanie o wiele silniej, niż kara i zdolna jest wygasić zachowanie niepożądane. W okresie dojrzewania potrzebna jest przede wszystkim szczera rozmowa, która jednak możliwa jest tylko wtedy, gdy wcześniejsze postępowanie w procesie wychowawczym było właściwe i stwarzało podstawy do wzajemnego zaufania. Rozmowa powinna wyrażać zrozumienie a nie być oskarżeniem, krytyką i udzielaniem rad albo wścibstwem. Ciekawe przykłady rozmów w konkretnych sytuacjach dnia codziennego można znaleźć w książce Adele Faber pt. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały i jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Oto przykłady: 1. Aby pomóc dziecku, by radziło sobie z własnymi uczuciami: - słuchaj go bardzo uważnie, - zaakceptuj jego uczucia słowami np. rozumiem, acha, itp. - określ i nazwij te uczucia, - wszystkie uczucia można zaakceptować, pewne działania należy ograniczyć np. widzę, że jesteś na kolegę, ale spróbuj to załatwić spokojnie a nie impulsywnie. 2. Aby zachęcić dziecko do współpracy: - opisz co widzisz, przedstaw problem, - udziel informacji, - opisz co czujesz. 3. Zamiast karania: - wyraź swoje uczucia nie atakując dziecka, - określ swoje oczekiwania, 5
6 - wskaż dziecku, jak może naprawić zło, - zaproponuj wybór, - przejmij inicjatywę, - wspólnie rozwiąż problem. 4. Uwolnienie się od dopasowywania do konkretnych, narzuconych ról: - stwarzaj warunki, aby dziecko mogło spojrzeć inaczej na własną osobę, - wykorzystaj rozmowę jako możliwość do pokazania dziecku, że nie jest tym za kogo się uważa, - pokaż zachowanie, które jest godne powielania, - mów dziecku w sposób pozytywny, aby mogło słuchać o sobie dobre rzeczy, - jeśli dziecko postępuje według swoich dawnych nawyków, wyrażaj oczekiwania oraz uczucia z tym związane, - w ważnych sytuacjach bądź dla dziecka osobą, która udzieli wszystkich informacji. Porozumiewanie z nastolatkami ułatwi dorosłym znajomość 10 podstawowych zasad postępowania z dorastającymi dziećmi: 1. Zasada akceptacji każdy nastolatek ma prawo do własnego życia, nie jest projekcją naszych oczekiwań, marzeń. 2. Zasada wiarygodności bycie wiarygodnym w tym, co się mówi i co się robi, unikanie sprzeczności między deklarowanymi słowami i zachowaniem. 3. Zasada poszanowania intymności szanowanie tajemnic nastolatka, dyskrecja, obserwowanie go z dużym wyczuciem i taktem. 4. Zasada równych zobowiązań konsekwencja w egzekwowaniu zobowiązań nastolatka. 5. Zasada stabilności uporządkowany plan dnia między innymi regularność posiłków, snu. 6. Zasada prośby unikanie rozkazywania i grożenia, nic tak nie motywuje nastolatka jak prośba dorosłego, której ma prawo odmówić. 7. Zasada konsekwencji skutki postępowania lub przyjętej postawy powinny być znane. 8. Zasada otwartości na informację nie obawianie się krytyki, jeśli jest zasadna. 9. Zasada humoru pomaga skutecznie rozładować napięcie, wytwarza dystans wobec problemów. 10. Zasada współdecydowania udział w dyskusjach i podejmowanych decyzjach dotyczących problemów społeczności klasowej, szkolnej, środowiska lokalnego. Stosowanie powyższych zasad wspomaga kształtowanie u wychowanków odporności psychicznej, rozwija umiejętność kontrolowania swoich zachowań i rozważnego pokonywania trudności. Odporność psychiczna jest niezbędnym warunkiem funkcjonowania w dzisiejszym świecie. 6 Opracowała: Joanna Szota
7 Literatura: 1. I. Obuchowska Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców. WSiP W-wa B. Harwas-Napierała, J. Trempała Psychlogia rozwoju człowieka. Tom 2, PWN W-wa M. Kaczmarzyk Szkoła neuronów. O nastolatkach, kompromisach i wychowaniu. Dobra Literatura Słupsk A. Faber, E. Mazlish Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Uniwersytet Szczeciński 13.04. 2017 r. Czym martwi się młodzież, czyli problemy nastolatków w wieku dojrzewania Teresa Mamos Dojrzewanie czas kryzysu Zapraszam Cię do
Bardziej szczegółowoPROBLEMY OKRESU DORASTANIA
PROBLEMY OKRESU DORASTANIA CHARAKTERYSTYKA OKRESU DORASTANIA W naukach medycznych okres biologicznych przemian organizmu nosi nazwę dojrzewanie, wstępną jego fazę nazywamy pokwitaniem faza pubertalna,
Bardziej szczegółowoRozwój emocjonalny i społeczny. Paula Ulrych Beata Tokarewicz
Rozwój emocjonalny i społeczny w okresie dorastania Paula Ulrych Beata Tokarewicz Ogólna charakterystyka 11/12 19 lat Szeroka skala przemian, kształtowanie charakteru, próba ról Nie każdy przechodzi kryzys
Bardziej szczegółowoO czasie nastolatki Marta Fox Kaśka Podrywaczka i Plotkarski SMS
O czasie nastolatki Marta Fox Kaśka Podrywaczka i Plotkarski SMS Kielce, 23-24 października 2013 roku Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Kategorie kultury I Czas jako paradygmat kultury i natury
Bardziej szczegółowoOkres adolescencji- wiek dorastania część I. Anna Kartunowicz
Okres adolescencji wiek dorastania część I Anna Kartunowicz Dorastanie podział dwu fazowy: Wczesna faza dorastania (12 14 lat) jest etapem wyrastania z dzieciństwa, w którym przygotowują się istotne
Bardziej szczegółowoPRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ
PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ Właściwości rozwojowe typowe dla tego wieku: dojrzałość poznawczo intelektualna - opanowanie myślenia abstrakcyjnego - wzbogacenie mowy i zasobu
Bardziej szczegółowoBunt nastolatka. Przejawy buntu. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akademia Młodego Ekonomisty. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady
Bunt nastolatka Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akademia Młodego Ekonomisty dr Paweł Kwas Przejawy buntu łamie wcześniejsze zasady nie wykonuje poleceń próbuje używek wchodzi w złe towarzystwo... 1 Dlaczego
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowoPsychologia J Pedagogika
Psychologia J Pedagogika ÊÊ I mm ÉmBI I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OKRESU DORASTANIA Kulturowe zróżnicowanie dorastania. Terminologia. Fazy okresu dorastania. Biologiczne i społeczne uwarunkowania. Różnice
Bardziej szczegółowoDr Marta Kochan - Wójcik Psychologia
Dr Marta Kochan - Wójcik Psychologia "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany
Bardziej szczegółowoRodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Bardziej szczegółowoPRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ
PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ Właściwości rozwojowe typowe dla tego wieku: dojrzałość poznawczo intelektualna - wzbogacenie mowy i zasobu słownictwa - wzrost aktywności
Bardziej szczegółowoKATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU
KATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU KONCEPCJA ROZWOJU - kumulacja doświadczeń jednostkowych (zmiany ilościowe) - transformacja doświadczeń jednostkowych (zmiany jakościowe) CZYNNIKI ROZWOJU MECHANIZM ROZWOJU
Bardziej szczegółowoModel autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny. Pozytywne i negatywne skutki
Model autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny Pozytywne i negatywne skutki Dzieci mają niskie poczucie własnej wartości zachowują się ulegle. Lub przeciwnie buntują się przeciwko wszystkim i
Bardziej szczegółowoR A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
R A Z E M Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce czyli jak efektywnie ucząc dzieci mieć z tego przyjemność? Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uczelnie
Bardziej szczegółowoPROBLEMY WIEKU DORASTANIA. mgr Monika Bengueddah
PROBLEMY WIEKU DORASTANIA mgr Monika Bengueddah Wiek dorastania to: Wzmożona emocjonalność wysokie napięcie chwiejność ZDECYDOWANIE POZYTYWNE 1) Poczucie własnej mocy i własnej wartości. 2) Wzruszenie
Bardziej szczegółowoI. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie
Bardziej szczegółowoPrzejawy buntu. Bunt nastolatka. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady. nie wykonuje poleceń.
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Bunt nastolatka dr Paweł Kwas Uniwersytet w Białymstoku 25 marzec 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Przejawy buntu łamie wcześniejsze
Bardziej szczegółowoROZWOJOWE UWARUNKOWANIA STOSUNKU DO JEDZENIA
ROZWOJOWE UWARUNKOWANIA STOSUNKU DO JEDZENIA Rozważania na bazie badań sondażowych Dr Beata Ziółkowska Instytut Psychologii, UAM Klasyfikacja potrzeb psychicznych POTRZEBA: to siła wewnętrzna, która pod
Bardziej szczegółowoProgram autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowoAlkohol w rodzinie zaburzone więzi
Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty RODZIC I NAUCZYCIEL PARTNERZY PROCESU EDUKACJI Katarzyna Stryjek Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 19 października 2015 r. etapy rozwoju człowieka wg Eriksona Pięć z nich dotyczy
Bardziej szczegółowoŻałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria
Bardziej szczegółowoColorful B S. Autor: Anna Sowińska. Wydawca: Colorful Media. Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012
Autor: Anna Sowińska Wydawca: Colorful Media Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-7-7 Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012 Okładka: Colorful Media Skład i łamanie: Colorful Media Colorful B S O
Bardziej szczegółowoOPIS METODYKI STARSZOHARCERSKIEJ
OPIS METODYKI STARSZOHARCERSKIEJ METODYKA STARSZOHARCERSKA, A ROZWÓJ PSYCHOFIZYCZNY HM. STASZEK NOWAK 5 OBSZARÓW ROZWOJU PSYCHOFIZYCZNEGO Każdy człowiek, niezależnie od swojego wieku, ulega pewnym charakterystycznym
Bardziej szczegółowoBudowanie tożsamości w okresie dorastania a funkcjonowanie w dorosłości
Ogólnopolskie Seminarium Psychologiczno Pedagogiczne Szkolnictwa Artystycznego Rola psychologa i pedagoga w szkolnictwie artystycznym Poznań 4 marca 2016 roku Budowanie tożsamości w okresie dorastania
Bardziej szczegółowosystematyczne nauczanie
dojrzałość Osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie; harmonijne współgranie
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum
Maria Urban WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej Warszawa 2009 SPIS TREŚCI Założenia programu...........................................
Bardziej szczegółowoTRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
Bardziej szczegółowoLudzie młodzi zmagają się z brakiem poczucia wartości i atrakcyjności. Często czują się nielubiane, nieszanowane, gorsze od innych.
Ludzie młodzi zmagają się z brakiem poczucia wartości i atrakcyjności. Często czują się nielubiane, nieszanowane, gorsze od innych. Dotyka ich poczucie, że nie pasują do świata. Zamartwiają się czymś,
Bardziej szczegółowoWpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak
1 Wpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak 2 W rozwoju człowieka sfera uczuciowa jest niezmiernie delikatna i wymaga wielkiej troski oraz uwagi ze strony
Bardziej szczegółowoSZKOŁA PODSTAWOWA WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. Rozkład materiału - Wędrując ku dorosłości - numer w wykazie 705/2014
SZKOŁA PODSTAWOWA - numer w wykazie 705/2014 Klasa V O rodzinie i nie tylko, czyli tematyka naszych spotkań. Tworzymy wspólnotę, czyli o funkcji prokreacyjnej oraz ekonomicznej rodziny. Jak budować wspólnotę
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH
KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH CELE KONCEPCJI PRACY PRZEDSZKOLA 1. Diagnozowanie i rozwijanie inteligencji wielorakich dzieci. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych
Bardziej szczegółowoGimnazjum Nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Toruniu
NON SCHOLAE SED VITAE DISCIMUS GIMNAZJUM NR 9 W TORUNIU Gimnazjum Nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Toruniu MISJA Non scholae sed vitae discimus Nie dla szkoły lecz dla życia uczymy się Seneka Młodszy WIZJA
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Kształtowanie postaw etycznych u dziecka Sylwia Wcisło i Joanna Banaś Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania 8 listopada 2012 r. Sumienie to coś więcej, niż obawa, że
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI
PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 1 W RYBNIKU na rok szkolny 2015-2018 Podstawą prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu
Bardziej szczegółowoCzy to smutek, czy już depresja?
Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla
Bardziej szczegółowoWspółpraca doradcy zawodowego z rodzicami. Elwira Zadęcka Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego
Współpraca doradcy zawodowego z rodzicami Elwira Zadęcka Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego Wybór zawodu wyznacza kierunek kształcenia wyznacza kierunek i stopień rozwoju osobowości umożliwia przynależność
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE
,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE ,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski Program wychowawczy SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE
KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE Koncepcja pracy przedszkola oparta jest na celach i zadaniach zawartych w aktach prawnych: ustawie o systemie oświaty oraz aktach wykonawczych
Bardziej szczegółowoZadania rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym Analiza w świetle aktualnych teorii i wyników badań psychopedagogicznych
Zadania rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym Analiza w świetle aktualnych teorii i wyników badań psychopedagogicznych Prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytet im. Adama
Bardziej szczegółowoO roli osób znaczących w rozwoju dzieci i młodzieży
Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27. 05. 2010 roku) Warszawskie Forum Rodziców nt.: Jakich autorytetów poszukuje współczesna młodzież Warszawskie Centrum Innowacji
Bardziej szczegółowoPotrzeby i możliwości dziecka 6-letniego u progu szkoły. Prof. dr hab. Anna Klim-Klimaszewska Akademia Podlaska Siedlce
Potrzeby i możliwości dziecka 6-letniego u progu szkoły Prof. dr hab. Anna Klim-Klimaszewska Akademia Podlaska Siedlce Dojrzałość emocjonalno-społeczna: stopień samodzielności, zaradność, chęć i łatwość
Bardziej szczegółowoI. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie
Podstawa programowa obowiązująca od roku szkolnego 2009/2010 III etap edukacyjny (klasy I III gimnazjum) Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY. Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej
PROGRAM WYCHOWAWCZY Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej,,W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem Jan Paweł II PROGRAM
Bardziej szczegółowoPOZNAJ SIEBIE POZNAJ ŚWIAT
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA W MIELCU POZNAJ SIEBIE POZNAJ ŚWIAT WSPIERANIE ROZWOJU DZIECKA przygotowanie i realizacja zajęć Gerta Fijołek pedagog Katarzyna Juras - psycholog CEL WARSZTATÓW W trakcie
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. Szkoła Podstawowa im Emilii Gierczak w Gródkowie
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa im Emilii Gierczak w Gródkowie 2016-09-14 Program profilaktyczny jest skorelowany z oddziaływaniami wychowawczymi zawartymi w Programie Wychowawczym Szkoły
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY CZYTANIE W znaczeniu psychofizycznym: techniczne rozpoznawanie znaków. W znaczeniu psychologicznym: zapoznanie się z treścią, rozumienie myśli zawartych w tekście
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209
PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu inspiracji, czyli jak rozwijać aktywność poznawczą dziecka. Uniwersytet Szczeciński 31 marca 2016 r.
W poszukiwaniu inspiracji, czyli jak rozwijać aktywność poznawczą dziecka. Ewa Hasek Uniwersytet Szczeciński 31 marca 2016 r. Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem.
Bardziej szczegółowoPOSTAWY RODZICIELSKIE
POSTAWY RODZICIELSKIE Wychowanie bez błędów jest mitem. Nic takiego nie istnieje. I nie tylko nie istnieje, ale wręcz nie powinno istnieć. Rodzice są ludźmi. Popełniają więc błędy i nie wiedzą wszystkiego.
Bardziej szczegółowoRola rodziców i nauczycieli w procesie adaptacji dziecka w szkole
Organizator: Kuratorium Oświaty w Gdańsku 8 i 9 grudnia 2015 roku Konferencje dla Nauczycieli pt.: Szkolne progi: jak pomóc uczniom przejść do klasy czwartej? PSYCHOLOGIA na UAM od 1919 roku Rola rodziców
Bardziej szczegółowoAdolescencja. mgr Ewa Morawiecka
Adolescencja mgr Ewa Morawiecka Zadania rozwojowe 1. osiągnięcie dojrzałej więzi z rówieśnikami obojga płci 2. ukształtowanie roli kobiecej lub męskiej 3. akceptacja wyglądu i skuteczne posługiwanie się
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. Montessori MISJA PRZEDSZKOLA Nasze przedszkole jest drogowskazem
Bardziej szczegółowoKONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA
KONSEKWENCJE NIEOBECNOŚCI RODZICÓW DLA PSYCHOSPOŁECZNEGO ROZWOJU DZIECKA Małgorzata Sitarczyk Zakład Psychologii Wychowawczej i Psychologii Rodziny Instytut Psychologii UMCS ZNACZENIE RELACJI RODZICE -
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia rozwoju człowieka. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia rozwoju człowieka 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok I, semestr 2 5. LICZBA
Bardziej szczegółowoBibliotekarze - koordynatorzy projektu: Joanna Drabowicz Joanna Pietrzyńska Justyna Szymańska
Witamy Państwa Bibliotekarze - koordynatorzy projektu: Joanna Drabowicz Joanna Pietrzyńska Justyna Szymańska Wraz z Dyrekcją i nauczycielami oraz Samorządem Uczniowskim realizujemy projekt Narodowy Program
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU
PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU UZASADNIENIE Ważnym zadaniem przedszkola jest kształtowanie cech i postaw dzieci, pozwalających im w przyszłości
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w technikum i szkołach branżowych.
Załącznik nr 1 Treści wychowawczo-profilaktyczne do realizacji podczas godzin do dyspozycji wychowawcy w technikum i szkołach branżowych. OBSZAR Zdrowie edukacja zdrowotna. Nabycie dostrzegania indywidualnych
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu i plan pracy WDŻWR dla klas I-III
Opis przedmiotu i plan pracy WDŻWR dla klas I-III Program realizowany w Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Lewinie Brzeskim od roku szkolnego 2015/2016 Lekcje wychowania do życia w rodzinie będą realizowane
Bardziej szczegółowoDzieci też przeżywają żałobę. Jak wspierać rodzinę po stracie? Milena Pacuda Anna Sokołowska
Dzieci też przeżywają żałobę. Jak wspierać rodzinę po stracie? Milena Pacuda Anna Sokołowska Podstawy teoretyczne Jak kształtuje się pojęcie śmierci u dzieci? Dzieci w wieku do 4 lat: do 2 roku życia poczucie
Bardziej szczegółowoPARTNERSKA WSPÓŁPRACA POMIĘDZY RODZICEM A NAUCZYCIELEM W ZAKRESIE WSPIERANIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO I EDUKACJI DZIECKA
PARTNERSKA WSPÓŁPRACA POMIĘDZY RODZICEM A NAUCZYCIELEM W ZAKRESIE WSPIERANIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO I EDUKACJI DZIECKA WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY ZE SZKOŁĄ JAK REAGOWAĆ, KIEDY DZIECKO MA KONFLIKT
Bardziej szczegółowoRozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym
Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym Ewa Pohorecka 08.06.2015 Kraków Rozwój emocjonalny dziecka kładzie podwaliny pod rozwój każdej innej zdolności umysłowej Na długo przed
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyczny Społecznej Szkoły Podstawowej Społecznego Towarzystwa Szkoły Gimnazjalnej w klasach I-III w roku szkolnym 2014-2015.
Program profilaktyczny Społecznej Szkoły Podstawowej Społecznego Towarzystwa Szkoły Gimnazjalnej w klasach I-III w roku szkolnym 2014-2015. Program jest integralną częścią programu wychowawczego szkoły.
Bardziej szczegółowoŚwietlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Kierowanie konfliktem. Konflikty w życiu przedsiębiorcy. Beata Szynalska -Skarżyńska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 29 września 2014 r. "kierowanie konfliktem" >> Konflikty
Bardziej szczegółowoSamouszkodzenia. Mgr Anna Garbowska. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
Samouszkodzenia Mgr Anna Garbowska Definicja samouszkodzeń Samouszkodzenia są to nieakceptowane społecznie i kulturowo zachowania, polegające na umyślnym naruszeniu ciągłości tkanki własnego ciała lub
Bardziej szczegółowoRola świetlic środowiskowych w pracy asystenta rodziny. Wrocław, 19 listopada 2015 r.
Rola świetlic środowiskowych w pracy asystenta rodziny Wrocław, 19 listopada 2015 r. Asystent rodziny Asystentura rodziny polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji
Bardziej szczegółowoWychowanie do życia w rodzinie - klasa 5 szkoły podstawowej
Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 5 szkoły podstawowej nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR / TEMAT PODSTAWA PROGRAMOWA
Bardziej szczegółowoKomunikacja w rodzinie jako środek rozwoju kompetencji emocjonalnych i społecznych dzieci
Komunikacja w rodzinie jako środek rozwoju kompetencji emocjonalnych i społecznych dzieci dr Julia Kaleńska-Rodzaj Katedra Psychologii UP Krakowski Ośrodek Doradztwa dla Artystów KODA kalenska@up.krakow.pl
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY Cele ogólne programu: 1. Pogłębianie wiedzy związanej z funkcjonowaniem rodziny, miłością, przyjaźnią, pełnieniem ról małżeńskich
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY POWIATOWEGO MŁODZIEŻOWEGO DOMU KULTURY W OTWOCKU NA LATA 2013 2015. Otwock, wrzesień 2013 r.
POWIATOWY MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY im. Michała Elwiro Andriollego w Otwocku ul. Poniatowskiego 10, 05-400 Otwock tel./fax. +48 / 22 779-33 57; tel. kom. +48 / 695-195-697 e-mail: mdk@pmdk-otwock.pl www:
Bardziej szczegółowoWychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie i pseudowychowanie Wychowanie jako przyciąganie (Platon uwolnienie z ciemności ku światłu) Wychowanie jako przewodzenie (wojskowy sposób myślenia podporządkowanie jednemu autorytetowi) Wychowanie
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami?
Image by Alexas_Fotos on Pixabay dr Agnieszka Lasota Jak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami? Czy dorośli pozwalają dzieciom na doświadczanie i wyrażanie negatywnych emocji, takich jak złość,
Bardziej szczegółowoPodmioty odpowiedzialne za planowanie kariery zawodowej: Pracodawca
Podmioty odpowiedzialne za planowanie kariery zawodowej: Pracodawca Pracownik Treść wykładów obejmuje pracownika jako osobę odpowiedzialną za planowanie własnej kariery zawodowej. Dr AnnaWalczyna Indywidualne
Bardziej szczegółowoWSPÓŁPRACA PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ DLA MŁODZIEŻY ZE SZKOŁAMI PONADGIMNAZJALNYMI W ŁODZI
WSPÓŁPRACA PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ DLA MŁODZIEŻY ZE SZKOŁAMI PONADGIMNAZJALNYMI W ŁODZI SZKOŁA *DYREKTOR *NAUCZYCIELE PORADNIA *PRACOWNICY PEDAGOGICZNI *SPECJALIŚCI: PSYCHOLODZY PSYCHOTERAPEUCI
Bardziej szczegółowonauczyciele, doceniając wartość programu i widząc jego efekty, realizują zajęcia z kolejnymi grupami dzieci.
Program Przyjaciele Zippiego to międzynarodowy program promocji zdrowia psychicznego dla dzieci w wieku 5-8 lat, który kształtuje i rozwija umiejętności psychospołeczne u małych dzieci. Uczy różnych sposobów
Bardziej szczegółowoCele wychowawcze na lekcjach języka polskiego. Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN
Cele wychowawcze na lekcjach języka polskiego Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN 1. Cele wychowawcze szkoły w podstawie programowej. 2. Kształtowanie wartości i wychowawcze funkcje szkoły na lekcjach języka
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne właściwości plastycznej ekspresji twórczej u dzieci.
Terapeutyczne właściwości plastycznej ekspresji twórczej u dzieci. Oddziaływanie przez sztukę jest uznaną i cenioną formą terapii. Dzieje się tak, ponieważ zarówno muzyka jak i plastyka poruszają w człowieku
Bardziej szczegółowoWychowanie do życia w rodzinie - klasa 8. szkoły podstawowej
Wychowanie do życia w rodzinie - klasa 8 szkoły podstawowej nauczyciel mgr Joanna Brodowy Przygotowane na podstawie programu nauczania Wędrując ku dorosłości Teresy Król NR / TEMAT PODSTAWA PROGRAMOWA
Bardziej szczegółowoAbsolwent Szkoły Podstawowej w Pogorzałkach:
Dążymy do tego, aby nasi uczniowie byli dobrze przygotowani do nauki na wyższym etapie edukacyjnym; byli dobrze przygotowani do życia społecznego w rodzinie, środowisku lokalnym, ojczyźnie, zjednoczonej
Bardziej szczegółowo(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)
Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści
Bardziej szczegółowoPROGRAM DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH
Bieg wydarzeń jest tak szybki, że jeśli nie znajdziemy sposobu na to, aby widzieć dzień jutrzejszy, trudno się spodziewać, abyśmy rozumieli dzień dzisiejszy. Dean Rusk PROGRAM DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH GIMNAZJUM
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2 IM. EUGENIUSZA KWIATKOWSKIEGO W PUŁAWACH
PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2 IM. EUGENIUSZA KWIATKOWSKIEGO W PUŁAWACH NA ROK SZKOLNY 2013/2014 I. Do Zespołu Szkół Nr 2 im. E. Kwiatkowskiego w Puławach w roku szkolnym 2013/2014 uczęszcza 533
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Załącznik nr 2 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 1 1. Szkoła prowadzi systematyczną działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i profilaktyczną wśród uczniów, ich rodziców oraz nauczycieli, wychowawców
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W PLEWISKACH
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W PLEWISKACH Dziecko powinno umieć, mieć prawo być tym kim jest, być dzieckiem. ' Janusz Korczak 1. Podstawy prawne systemu wychowania Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI
PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY Tematy szkolenia PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI Wykład 2 godz. - Podejście do rozwoju psychicznego w kontekście
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (
Bardziej szczegółowoWsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku
Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku 1 Już przed narodzeniem dziecka rodzina zmienia się i przygotowuje
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia - wymagania ogólne 1. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec
Bardziej szczegółowoColorful B S. Autor: Anna Sowińska. Wydawca: Colorful Media. Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-7-7. Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012
Autor: Anna Sowińska Wydawca: Colorful Media Korekta: Marlena Fiedorow ISBN: 83-919772-7-7 Copyright by COLORFUL MEDIA Poznań 2012 Okładka: Colorful Media Skład i łamanie: Colorful Media Colorful B S O
Bardziej szczegółowoPraca z uczniem gimnazjum sposoby, metody, wyzwania
Praca z uczniem gimnazjum sposoby, metody, wyzwania 1 Dlaczego praca z uczniem gimnazjum jest taka ważna? www.doradztwo.koweziu.edu.pl 2 Dlaczego praca z uczniem gimnazjum jest taka ważna? Gimnazjalista
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324 z późn. zm.) Ustawa z dn.
Bardziej szczegółowoGry i zabawy stymulujące rozwój mowy i myślenia dzieci w wieku przedszkolnym
Centrum LSCDN https://www.lscdn.pl/pl/publikacje/cww/wpiw/7327,gry-i-zabawy-stymulujace-rozwoj-mowy-i-myslenia-dzieci-w-wi eku-przedszkolnym.html 2019-08-13, 14:26 Data publikacji: 05.10.2015 Autor: Katarzyna
Bardziej szczegółowo8.4. MODUŁ: SZKOŁA DLA RODZICÓW
8.4. MODUŁ: SZKOŁA DLA RODZICÓW Innowacyjny program nauczania uczniów z zaburzeniami w zachowaniu 70 Adresaci: rodzice dzieci i młodzieży zakwalifikowani do Innowacyjnego programu nauczania uczniów z zaburzeniami
Bardziej szczegółowoAUDIO B1 KONFLIKT POKOLEŃ (wersja dla studenta)
AUDIO B1 KONFLIKT POKOLEŃ (wersja dla studenta) 1. Proszę napisać odpowiedzi na pytania: 1. Jak rozumiecie tytuł tekstu? 2. Czy wy buntowaliście się przeciw rodzicom i nauczycielom? W jaki sposób i dlaczego?
Bardziej szczegółowoAkademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016
Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Drodzy Rodzice, Szanowni Pedagodzy, Nauczyciele oraz Wychowawcy! Pozytywny rozwój jest elementem tzw. pozytywnej profilaktyki. Idea ta nie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?...
Spis treści Spis treści Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?... Koncentracja i spostrzeganie... Pamięć i wiedza... Myślenie... Kreatywność... Zadania, które pomogą
Bardziej szczegółowo