Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku"

Mieczysław Pluta
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wsparcie rodziny w kontekście wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Paweł Wakuła Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku 1

2 Już przed narodzeniem dziecka rodzina zmienia się i przygotowuje do tego wydarzenia Zmiany w przestrzeni fizycznej np. przygotowanie pokoju. Przygotowywanie bliskich osób na zmiany rozmowy ze starszymi dziećmi czy też przyszłymi dziadkami. Zmienia się także myślenie oraz emocje. Pojawiają nowe plany, radość, zaciekwanenie kim będzie ta nowa osoba? 2

Przygotowywanie bliskich osób na zmiany rozmowy ze starszymi dziećmi czy też przyszłymi

3 Zaburzenia rozwojowe i niepełnosprawność Wyczekiwanie na dziecko wiąże się z niepokojem, lecz jednocześnie budzi nadzieje i oczekiwania. Nie sposób oprzeć się różnego rodzaju wizjom oraz pragnieniom. Jeśli wymarzony i wyczekiwany obraz okazuje się być odmienny, pojawia się rozczarowanie i cała paleta związanych z tym nieprzyjemnych uczuć, myśli i zachowań. W zależności od rodzaju niepełnosprawności ten etap może pojawić się tuż po porodzie jak na przykład w zespołąch gentycznych np. Zespół Downa lub po 3

Jeśli wymarzony i wyczekiwany obraz okazuje się być odmienny, pojawia się rozczarowanie i cała paleta związanych z tym

4 Kryzys psychologiczny Rodzice przeżywają wiele uczuć; dużo miejsca w ich życiu zajmuje lęk, ból,rozpacz i inne uczucia składające się na poczucie cierpienia. Pojawia się zjawisko żałoby rozumaniej jako stan po utracie marzeń i planów utratą zdrowego dziecka. 4

5 Fazy przeżyć rodziców dziecka niepełnosprawnego 5

6 Faza szoku Obejmuje najbardziej krytyczny okres, w którym dominuje lęk, żal, rozpacz, poczucie krzywdy, bezradności i beznadziejności; funkcjonowanie całej rodziny jest zdezorganizowane. 6

7 Faza kryzysu emocjonalnego Rodzice nie mogą pogodzić się z faktem niepełnosprawnego dziecka, występuje wzajemne obwinianie się, często doprowadzające do rozpadu rodziny lub ucieczki jednego z rodziców (najczęściej ojca) od funkcji tzw. trudnego rodzicielstwa (ucieczka w alkoholizm, pracoholizm, wyjazdy zagraniczne, praca społeczna). Zjawisko to może wynikać z nieumiejętnego włączania ojca do procesu opiekuńczo-wychowawczego. 7

8 Faza pozornego przystosowania się do sytuacji Rodzice odrzucają niepełnosprawność dziecka, usiłują zaprzeczyć diagnozie lekarzy i poszukują specjalistów, którzy by nie potwierdzili przerażającego ich rozpoznania. U części rodziców istnieje charakterystyczny zespół podwyższonego napięcia, wyrażający się wędrówkami po specjalistach. W tej aktywności rodziców często widać tylko sposób zaradzenia własnym lękom i niepokojom, z pomniejszeniem dobra dziecka, dla którego nie jest dobre przeżywanie w ogromnej ilości stresów, różnych wizyt, badań i kolejnych terapii. 8

U części rodziców istnieje charakterystyczny zespół podwyższonego napięcia, wyrażający się wędrówkami po specjalistach.

9 Faza konstruktywnego przystosowania Okres, w którym to rodzice poszukują realnych metod pomocy dziecku. W tym czasie następuje zbliżanie się do pogodzenia z niepełnosprawnością, tzn. widzenie dziecka takim, jakie ono jest - niepowtarzalną osobą z właściwymi sobie problemami oraz specyficznymi wartościami. 9

W tym czasie następuje zbliżanie się do pogodzenia z niepełnosprawnością,

10 Wczesna interwencja polega na działaniach dwutorowych skoncentrowanych na dziecku na wsparciu rodziny. 10

11 Ujęcie systemowe Pomiędzy zachowaniami członków rodziny istnieją wzajemne zależności, tzn. pojawienie się zmian w zachowaniu jednej z osób wpływa na zachowanie wszystkich pozostałych i na funkcjonowanie systemu rodzinnego, jako spójnej całości. 11

pojawienie się zmian w zachowaniu jednej z osób wpływa na

12 Zagrożenia Rodzina boryka się z wieloma problemami. Każdy rodzaj niepełnosprawności dziecka jest czynnikiem zaburzającym dotychczasowy układ w rodzinie. Długotrwała opieka oraz przebywanie z dzieckiem niepełnosprawnym niesie ze sobą wiele zagrożeń dla funkcjonowania rodziny. Pojawia się: wyczerpanie emocjonalne, osłabienie miłości do dziecka, zmienność nastroju, utrata energii i sił oraz poczucie zmęczenia psychicznego i fizycznego. 12

Długotrwała opieka oraz przebywanie z dzieckiem niepełnosprawnym niesie ze sobą wiele zagrożeń dla

13 Ważne jest aby rodzice dbali własne zdrowie psychiczne w szczególny sposób Osoby te narażone są na silne obciążenia psychiczne ponosząc koszty emocjonalne i fizyczne związane z wychowaniem dziecka niepełnosprawnego. Mogą odczuwać konflikt pełnionych ról społecznych, które wykonują jednocześnie. Miedzy innymi konflikt dotyczący pogodzenia obowiązków rodzicielskich i zawodowych. Może też się pojawiać frustracja związane zapewnieniem wystarczajcych warunków bytowych rodziny. 13

Mogą odczuwać konflikt pełnionych ról społecznych, które wykonują jednocześnie.

14 Co jest istotne w kontekście pracy z rodziną? Poszczególni członkowie rodziny inaczej reagują na kryzys np. Jedni zamykają się w sobie - są smutni, inni tłumią emocjie lub się złoszczą, stają się pracoholikam. Dodatkowo, indywidualne różnice - przeżywanie sytuacji może nasilać oraz wzmagać kryzys małżeński i kryzys w rodzinie. Starsze dzieci mogą również doświadczać trudności pozornie nie związanych z sytuacją np. pogorszenie wyników w nauce lub starają się przyjmować rolę idealnego dziecka (mali dorośli) ale tym samym ponoszą ogromny koszt. 14

Dodatkowo, indywidualne różnice - przeżywanie sytuacji może nasilać oraz wzmagać kryzys małżeński i kryzys w rodzinie.

15 Co jest potrzebne rodzinie? Wsparcie to proces, który przedstawia się następująco: wyjaśnia się rodzinie co właściwie się stało w związku z narodzinami niepełnosprawnego dziecka m.in. Udziela się interwencji kryzysowej, wparcia emocjonlanego, wsparcia psychicznego, w szczególnych przypadkach specjalistycznej pomocy psychoterapeutycznej lub psychiatrycznej szczególnie w fazie kryzysu emocjonalnego. Ważne jest aby obejmować całą rodzinę pomocą terapeutyczną, nie wykluczając żadnego z nich. 15

16 dostarcza się wiedzy o chorobie lub problemach dziecka poprzez wykład, podanie odnośników do stron internetowych, polecenie artykułów, książek rozmawia się z rodziną jako całością i uczy sie wszystkich członków rodziny radzenia sobie w nowej sytuacji m.in poprzez terapię rodzinną udziela się porad w zakresie opieki i pracy z dzieckiem m.in. konsultacje, instruktaż podczas zajęć udziela się informacji o przystosowaniu warunków w środowisku domowym do potrzeb dziecka informuje się o możliwościach pozyskania i wykorzystania w pracy z dzieckiem odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu rodzinę wspiera się w rozpoznawaniu zachowań dziecka i utrwalaniu właściwych reakcji na te zachowania poprzez warsztaty rozwijające umiejętności stwarza sie szansę wspólnych zajęć dla dzieci i rodziców w celu rozwijania wzajemnej więzi i akceptacji w rodzinie m.in. metoda Veroniki Sherboure 16

17 tworzy się plan mający na celu poprawę sytuacji monitoruje się system oddziaływań mających na celu wspomaganie rozwoju dziecka i wsparcie rodziny organizuje się grupy samopomocowe np. grupy wsparcia dla rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju( stanowią szansę do bycia wysłuchanym i zrozumianym, do poradzenia sobie z trudnymi uczuciami związanymi z chorobą dziecka, stanowią okazje do podzielenia się swoimi troskami i radościami, zmniejszają wątpliwości rodziców, ich niepkoje) wspomaga się we współpracy środowiska domowego, placówek opiekuńczych i terapeutycznych w celu stosowania ujednoliconych sposobów postępowania i zaleceń w stosunku do dziecka 17

grupy wsparcia dla rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju( stanowią szansę do bycia wysłuchanym i zrozumianym, do poradzenia sobie z trudnymi uczuciami związanymi

18 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według