W k y ł k a ł d a d 7 Z r a ząd ą z d an a i n e i e w i w e i d e z d ą ą w m a m ł a y ł c y h c h fi f r i ma m c a h

Transkrypt

1 Wykład 7 Zarządzanie wiedzą w małych firmach 1

2 1. Innowacyjność i wiedza w małych firmach: Doświadczenia światowe wskazują, że małe firmy zwłaszcza rodzinne charakteryzują się: dużą innowacyjnością, co wynika z długoterminowej własności oraz poświęcenia środków i ryzyka na wdrożenia innowacji; firmy te są nazywane tajemniczymi lub małymi mistrzami; społeczną odpowiedzialnością biznesu, ciągłością kulturową i cywilizacyjną, uwzględnia- jącą tradycję i obszar działania, stabilnością i elastycznością działania oraz lepszym radzeniem sobie z recesją i kryzysem. 2

3 W warunkach polskich nie zawsze uwzględnia się systemowe ujęcie wiedzy i niedostateczne jest zainteresowanie zarządzania wiedzą. Niedostateczne zainteresowanie systemem wiedzy w małych firmach może być następstwem: braku dostatecznej wiedzy zarządzających firmą, braku środków, które umożliwiają zastosowanie wiedzy i jej wykorzystanie, braku informacji i powstawania barier komunikowania się w firmie i z otoczeniem, bieżącej sytuacji gospodarczej i jej wpływem na zarządzanie firm, przesłanek ich powstania, sposobu nauczania. 3

4 Firmy stylu życia i przedsiębiorcze zwykle są innowa- cyjne i charakteryzują się dobrym wykorzystaniem wiedzy. Z kolei w firmach substytucji dochodów, które przewa- żają wśród małych firm zwykle wykorzystanie wiedzy nie jest duże, gdyż: poziom wyjściowy wiedzy kierowników jest niski, brakuje pomysłów na zmiany, brakuje funduszów na zmiany, zatrudnionych traktuje się użytkowo. 4

5 Użytkowe traktowanie zatrudnionych oznacza, że: ludzie są traktowanie wyłącznie jako koszt dla firmy, nie ufa się na ogół wiedzy i umiejętnościom pracowników, nie traktuje się kadr jako najcenniejszego zasobu firmy, ale jako najtrudniejszy do zarządzania, inwestycje w ludzi uważa się za nieopłacalne, w procesie rekrutacji dominuje model sita, pracowników traktuje się przedmiotowo, ocenia się przydatność pracownika po efektach bezpośrednich jego pracy dla firmy w krótkim przedziale czasu, nie pielęgnuje się i nie utrwala kultury organizacyjnej firmy, brak jest systemowego zarządzania wiedzą w firmie. 5

6 2. Błędy w zarządzania wiedzą w małych firmach i ich uwartunkowania: Typowe błędy popełniane przez właścicieli małych firm: brak realistycznych celów, podejście życzeniowe, przecenianie samego siebie, ignorowanie przyszłych kłopotów nadmierny optymizm, brak dalekosiężnej wizji, brak zaangażowania, brak kontroli realizacji celów i ich zmiany w zależności od uwarunkowań, korzystanie z bezużytecznych rad i niesprawdzo- nych informacji, 6 nie korzystanie z poprzednich doświadczeń.

7 Przecenianie samego siebie: przecenianie własnej wiedzy, osiągnięć, pomysłów, możliwości działania itp., myślenie osoby, która założyła i prowadzi przedsię- biorstwo, bywa naznaczone optymizmem, w imię pozytywnego myślenia mnóstwo osób traci dystans wobec własnych pomysłów, pierwsze zyski przekonują właścicieli o wielkich możliwościach działania. Ocenia się, że przecenianie samego siebie w 6% przy- czynia się do bankructwa małych przedsiębiorstw. 7

8 Omówione błędy najczęściej wynikają z: niedostatecznych kwalifikacji, braku wiedzy i umiejętności zarządzania lub też luki w wiedzy z zarządzania, marketingu, finansów itp., braku doświadczenia, słabej znajomości branży itp., braku myślenia o przyszłości i uwarunkowaniach, zbyt dużych kosztów, zwłaszcza kosztów osobo- wych gdy właściciele zaczynają zatrudniać zbyt wiele osób. Pamiętać należy, że aby umieć, nie wystarczy chcieć, trzeba jeszcze wiedzieć. 8

9 Zatem od czego zależy sukces? Najczęściej o nim decydują : wiedza i zaangażowanie właścicieli i zarządzających, rozsądne planowanie w zakresie ustalania celów, jakość produktu, działania na rynku, na którym panuje słabszy nacisk ze strony konkurentów szukamy rynków niszowych i wprowadzamy innowacyjne produkty, wizja rynku sprzedaży rozwój produkcji, na którą istnieje duży popyt, szybkie zwiększanie skali produkcji, dążenie do obniżki kosztów, planowania działań marketingowych itp. 9

10 3. Proces kreowania wiedzy w małych firmach i jego uwarunkowania: Sposoby kreowania wiedzy w małych firmach i ich ewolucja: wiedza intuicyjna właściciela, wyrywkowe pozyskiwanie nowych modułów wiedzy menedżerskiej, głównie z zakresu marketingu i finansów (np. poprzez seminaria), przypadkowe stabilizowanie i kodyfikowanie wiedzy zewnętrznej (benchmarking), wiedza fluktuacyjna, zapożyczona poprzez umowy outsourcingowe i franchisingowe, konieczność reorientacji w kierunku własnej, długo- falowej i oryginalnej wiedzy wewnętrznej jako narzędzia konkurowania firmy. 10

11 Chociaż tworzenie zasobów wiedzy, co nie jest mocną stroną małych przedsiębiorstw w Polsce, to należy starać się wykorzystać istniejące tendencje do budowy wewnętrznych kompetencji firmy. Procesy te mogą przebiegać w następujących etapach: wiedza intuicyjna (głównie właściciela), kreowanie wiedzy metodą prób i błędów, stopniowe dozowanie wiedzy właściciela firmy na poziomie operacyjnym (jednokierunkowa wiedza), konfrontacje wiedzy właściciela i wiedzy pracow- ników tworzenie nowej wiedzy. Te konfrontacje są ważne, gdyż obserwuje się, ze pracownicy w małych firmach niechętnie i rzadko dzielą się swoją wiedzą i umiejętnościami, co jest następstwem użytkowego traktowania zatrudnionych. 11

12 Aby wiedza mogła się w pełni rozwijać w firmie, należy: stworzyć system kultury organizacyjnej sprzyjający atmosferze swobody i tworzenia, stworzyć system swobodnego przepływu informacji i wiedzy, pamiętać o ryzyku nowych przedsięwzięć i jego ocenie, pamiętać, że twórczości nie można oceniać tylko wg kryteriów ekonomicznych, stworzyć możliwości badania nie udanych prób i projektów, aby uczyć się na błędach, stworzyć system polityki kadrowej uwzględniającej twórczość i i motywowanie za osiągnięcia twórcze. Takie działania są potrzebne dla wykorzystania istnie- jących zasobów, w tym wiedzy i przekształcenia jej w kapitał intelektualny 12

13 4. Doskonalenie wykorzystania wiedzy w strategiach działania małych firmach: Efektywne funkcjonowanie małych firm wymaga: rezygnacji z intuicyjnej wiedzy właściciela, redukcji wykorzystania zapożyczonej wiedzy zewnętrznej (wiedzy jawnej), inwestycji we własne aktywa niematerialne, budowania wiedzy wewnętrznej organizacji (wiedzy ukrytej). Strategie podejścia do wiedzy w małych firmach: strategia inwestowania w wiedzę zewnętrzną (np. zakup licencji), strategia inwestowania w wiedzę pracowników, strategia zrównoważonego kreowania wiedzy wewnętrznej i zapożyczania wiedzy zewnętrznej), brak inwestycji w zasoby wiedzy i kapitał 13 intelektualny.

14 Strategie zarządzania wiedzą w małych przedsię- biorstwach: 1. Wiedza i kapitał intelektualny są kluczowymi aktywami firmy i jej przewagi konkurencyjnej; 2. Wiedza jest źródłem ulepszania produktów i usług; 3. Wiedza jest sposobem ulepszania procesów; 4. Wiedza i zarządzanie nią są podstawową działal- nością firmy (np. w firmach doradczych). Spłaszczenie struktur organizacyjnych, praca firm w formie zespołów zadaniowych oraz partycypacja pracowników sprzyjają stosowaniu wymienionych strategii. Struktury te sprzyjają także komunikowaniu się, a wraz z tym lokalizowaniu wiedzy, rozwijaniu jej i przekazywaniu oraz wykorzystaniu. 14

15 Dziękuję za uwagę... 15