KOZY hodowla, ChóW, UżYTKOWANIE
|
|
- Mariusz Jarosz
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE KOZY hodowla, ChóW, UżYTKOWANIE I produkty MLECZNE Olsztyn, 2017 r.
2 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Jerzy Bancewicz Kozy - hodowla, chów, użytkowanie i produkty mleczne Olsztyn, 2017 r.
3 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn, tel./fax , sekretariat@w-modr.pl, WMODR Oddział w Olecku ul. Kolejowa 31, Olecko tel , , fax olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor WMODR mgr inż. Damian Godziński I Zastępca Dyrektora WMODR mgr Małgorzata Micińska-Wąsik II Zastępca Dyrektora WMODR mgr Sonia Solarz-Taciak Dyrektor Oddziału w Olecku mgr inż. Zdzisław Kamiński Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel./fax , redakcja@w-modr.pl, Nakład: 500 egz. Wydanie I
4 Spis treści Wstęp... 5 I. MLECZNE RASY KÓZ... 6 II. UTRZYMANIE KÓZ MLECZNYCH... 7 III. ROZRÓD KÓZ IV. ODCHÓW KOŹLĄT V. PROFILAKTYKA I OPIEKA WETERYNARYJNA VI. WARTOŚĆ ODŻYWCZA I PROZDROWOTNE CECHY MLEKA KOZIEGO Literatura... 15
5 WSTĘP Opracowania archeologiczne pozwalają stwierdzić, że koza jako zwierzę gospodarskie towarzyszy człowiekowi już od epoki kamiennej. Ma też swoje miejsce w mitologii greckiej i rzymskiej. Chociaż chów i hodowla kóz w Polsce ma wieloletnią tradycję, to aż do lat osiemdziesiątych chowano kozy w rozproszeniu tzn. tylko bardzo nieliczne, czy wręcz pojedyncze zwierzęta w drobnych gospodarstwach. Najwięcej kóz utrzymywano na Śląsku, Opolszczyźnie oraz w okolicach Krakowa i Sandomierza. Niestety powszechnie kojarzono kozę z ubóstwem jej właścicieli, choć rodziny, które w trudnych czasach powojennych miały kozy i mleko od nich na potrzeby szczególnie dzieci, nie miały większych problemów ze zdrowiem. Od roku 1948 do roku 1970 pogłowie kóz w Polsce zmniejszyło się z ok. 830 do 40 tys. sztuk. Ten wyraźny spadek pogłowia kóz miał z pewnością związek z szybkim wzrostem pogłowia bydła i dużą podażą mleka krowiego. Wówczas zaniechano kontynuacji pracy hodowlanej w stadach kóz, kontroli użytkowości mlecznej, nauczania chowu i hodowli kóz na uczelniach rolniczych, a same kozy wyeliminowano ze spisu zwierząt gospodarskich. Według profesora Romana Niżnikowskiego (SGGW w Warszawie) do niekwestionowanych zalet chowu tego gatunku zwierząt gospodarskich należą: dobre wykorzystanie paszy, możliwość utrzymania na małej powierzchni inwentarskiej i paszowej, odporność na choroby, a także łatwość doju i wysoka wydajność mleka w stosunku do masy ciała. Dr inż. Stanisława Zając (ART w Olsztynie) określa walory dietetyczno - terapeutyczne mleka koziego: jest ono z powodzeniem stosowane w żywieniu dzieci z tzw.,,mleczną skazą białkową, astmatyków, cierpiących na inne schorzenia dróg oddechowych oraz w żywieniu osób starszych i rekonwalescentów. Dodatkowym walorem podnoszącym jego przydatność są silne właściwości antyalergiczne. Tłuszcz mleka koziego jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe. Jest naturalnie zhomogenizowany, czyli ma postać bardzo drobnych kuleczek, przez co jest łatwo trawiony, przyswajany i dietetyczny. Dzięki naturalnej homogenności tłuszczu mleko kozie obniża poziom cholesterolu we krwi u spożywających je osób. Ponadto mięso kozie, szczególnie uzyskiwane z młodych zwierząt odznacza się wysokimi walorami kulinarnymi i dietetycznymi. Koza, będąc gatunkiem o szczególnej wydolności fizjologicznej organizmu, a co za tym idzie przejawiając znaczne zdolności adaptacyjne i dużą odporność na choroby rozpowszechniona jest w chowie i hodowli na całym świecie. Koza daje w ciagu roku taką ilość mleka, która dwudziestokrotnie przekracza ciężar jej ciała. Kozy wraz z owcami należą do najdawniejszych zwierząt domowych. Kozy były źródłem mleka na długo zanim zaczęto hodować krowy. Zapewniają wyżywienie licznych narodów zamieszkujących zwłaszcza suche regiony świata. Współcześnie kozy jako zwierzęta gospodarskie utrzymywane są w ponad 100 krajach. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 5
6 Najważniejsze ośrodki chowu i hodowli tych zwierząt znajdują się w południowej Azji: głównie w Indiach i Chinach, na obrzeżach Afryki: najliczniejsze hodowle w RPA i w krajach Europy Południowej: we Francji, Niemczech, Grecji, Hiszpanii i w Federacji Rosyjskiej, w Meksyku, USA i w krajach Ameryki Południowej. Liczba ras kóz na świecie jest niesamowicie duża: w Europie hoduje się kozy 317 ras, w Afryce 229 ras, a na Bliskim Wschodzie 139 ras. Kilka ras ma zasięg światowy, albo jak kto woli - kosmopolityczny: saaneńska szwajcarska, alpejska francuska, burska i coraz częściej nubijska - egipska. Polskie doświadczenia koziarskie w porównaniu z praktyką światową są skromne, ale pewnie szybko to się zmieni, gdyż jest coraz większe zapotrzebowanie na tzw. zdrową żywność i nie ma większych problemów z importem materiału hodowlanego i nowych technologii. W latach osiemdziesiątych pod wpływem trendów europejskich i światowych, głównie dzięki prozdrowotnym właściwościom mleka koziego w Polsce zainteresowano się kozą, jako zwierzęciem produkcyjnym. W 1982 roku, najpierw na opolszczyźnie wznowiono kontrolę użytkowości mlecznej kóz w Polsce. Pracownicy naukowi olsztyńskiej ART sprowadzili na nasz teren z południa Polski kozę polską białą uszlachetnioną oraz z zagranicy saaneńską i alpejską. W związku z tym, że mleko kozie jest drogie i poszukiwane szczególnie przez ludzi ze skazą białkową, podjęto próby wychowu koźląt na mieszankach mlekozastępczych, optymalizując żywienie i odchów koźląt. Opracowano wówczas w Olsztynie zatwierdzoną w 1991 roku polską normę na mleko kozie, dzięki której można było,,urynkowić to mleko i wprowadzić je do sklepów. W 1987 roku w Polsce oceną hodowlaną objęto ok. 300 szt. kóz. Kozy saaneńskie czystorasowe wprowadzono do hodowli dopiero w 2001 roku. W grudniu 2006 roku funkcjonowały w kraju zaledwie trzy czystorasowe stada kóz saaneńskich. Kozy alpejskie, anglo-nubijskie i burskie (rasa mięsna) były reprezentowane w znacznie mniejszej liczbie. Aktualnie w 2017 r. pogłowie kóz w województwie warmińsko-mazurskim wynosi 2843 szt. Dane na temat pogłowia kóz w Polsce dostępne są od roku 2004, kiedy to wznowiono coroczny spis tych zwierząt gospodarskich. Według GUS (na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku) w Polsce ogólne pogłowie kóz liczyło ok.120 tys. sztuk. Najwięcej kóz utrzymywanych jest na terenie województw: małopolskiego, podkarpackiego, wielkopolskiego, lubelskiego, śląskiego i mazowieckiego. Według danych Polskiego Związku Hodowców Owiec i Kóz pod oceną użytkowości jest zaledwie około tysiąca sztuk kóz, z czego około 800 zwierząt jest wpisanych do ksiąg zarodowych. W województwie warmińsko-mazurskim również przybywa specjalistycznych gospodarstw koziarskich, produkujących mleko i sery kozie. Dużą część populacji kóz w Polsce stanowią mieszańce lokalnych odmian kóz z kozą saaneńską i alpejską: koza biała uszlachetniona i koza barwna uszlachetniona oraz kozy bezrasowe, nazywane też użytkowymi. Porównanie wydajności mlecznej kóz w Polsce w ostatnich latach daje nieoczekiwane wyniki: rekordzistkami okazują się kozy barwne, w zasadzie bezrasowe (najprawdopodobniej mieszańce dawnych wysokowydajnych form), wśród których rekordzistka w trakcie 300-dniowej laktacji dała aż 1100 l mleka, co bez kompleksów można odnieść do kierunku pracy hodowlanej w wielu czystorasowych stadach kóz w Europie. 6 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
7 Dowodzi to również celowości zwrócenia uwagi hodowców i inspektorów oceny wartości użytkowej na te kozy tym bardziej, że nadal brak jest ogólnopolskiego programu hodowli kóz. Współczesne rolnictwo funkcjonuje w złożonych warunkach. Rentowność produkcji rolniczej w dużym stopniu zależy od skali produkcji w gospodarstwie, a tu okazuje się, że koza, chociaż sama daje mleko jak lekarstwo dla człowieka, często problematycznie znosi utrzymywanie w większych grupach. Rolnicy-praktycy i naukowcy zgodnie stwierdzają, że większa koncentracja kóz w stadzie znacznie obniża bezpieczeństwo zdrowotne stada. Wprowadzanie do stada zwierząt z zakupu musi być realizowane poprzez pewność zdrowotności stad matecznych i rygory kwarantanny oraz profilaktyki zwierząt. Problemem okazuje się również znaczne pokrewieństwo najlepszych kozłów funkcjonujących w krajowej hodowli. Cenne mleko kozie stanowi ok. 2% światowej produkcji mleka pozyskiwanego od różnych gatunków zwierząt gospodarskich. W Polsce jest podobnie. Do niedawna tylko mleczarnia w Turku na większą skalę przerabiała mleko kozie. Kilkanaście lat temu uruchomiono nową, bardzo nowoczesną mleczarnię Danmis w Bukowcu 76 km od Poznania (internet: Produkty tej mleczarni są stale dostępne w sklepach naszego województwa. Rynek kozich produktów mlecznych jest wyrażnie rozwojowy w Polsce i w Europie. Wzorowe przykłady produkcji (średnia wydajność z dużych stad np. 500 kóz mlecznych wynosi 1350 l) i przetwórstwa mleka koziego mamy najbliżej za naszą zachodnią granicą. W części wschodniej Niemiec wokół mleczarni Państwa Zimmermann w miejscowości Falkenhain w Saksonii (internet: funkcjonuje znaczna liczba gospodarstw produkujących mleko kozie. W mleczarni od 1919 roku przerabia się je przede wszystkim na doskonałe sery, wśród których hitem od zawsze jest Altenburger Zigenkaese. Byłem tam i zapewniam - jest rzeczywiście super - hiper. Można zwiedzać zakład i degustować oraz kupować sery do woli. I.MLECZNE RASY KÓZ W POLSCE. q Saaneńska szwajcarska q Alpejska francuska q Barwna uszlachetniona Koza saaneńska szwajcarska Rasa wyhodowana w dolinie rzeki Saan w Szwajcarii. Światowa rasa kóz, jednostronnie mleczna, wykorzystywana w wielu krajach do uszlachetniania ras miejscowych. Są to kozy białe, wysokie (kozły mierzą w kłębie cm, kozy cm), mają długi tułów, harmonijną budowę ciała, wymię kuliste i prawidłowo wykształcone. Masa ciała dorosłych samic wynosi kg, a kozłów kg. Kozy saaneńskie są przeważnie bezrożne, choć bywa, że mają rogi, np. kozy hodowane we Francji. Wydajność mleczna za 300 dni laktacji wynosi kg; przy 3,4% zawartości tłuszcu, zaś WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 7
8 białka ok. 3%. W Australii zanotowano rekord świata dla kozy tej rasy: 3300 kg mleka w pierwszej i 3500 kg w drugiej laktacji. Rasa ta jest hodowana min. w Szwajcarii, Francji, Holandii, Niemczech, Grecji, Czechach, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Włoszech, USA, Tunezji, Korei i Indonezji. W Polsce od wielu lat hoduje się kozy saaneńskie, a pod ich wpływem doskonali się krajowe mleczne kozy białe. Koza (kozioł) alpejska francuska Są to kozy barwne. Umaszczenie od jasnopłowego do ciemnobrunatnego z czarnymi końcami nóg i czarnej prędze wzdłuż linii grzbietu. W rasie tej są osobniki bezrożne jak i z rogami.masa ciała kóz wynosi kg, a kozłów kg. Wydajność mleka za okres 300 dniowej laktacji jest wysoka i dochodzi nawet do 1800 kg. Rekordowa wydajność mleka tej rasy wynosi 2400 kg mleka. Jest to rasa o zasięgu, podobnie jak rasa saaneńska, międzynarodowym. W Polsce rasę tę używa się do doskonalenia krajowych kóz barwnych. Koza (kozioł) nubijska We wschodnich Niemczech czystorasowe, wysokowydajne kozy saaneńskie, użytkowane intensywnie kryje się kozłami nubijskimi, importowanymi z Egiptu w celu dalszej konsolidacji typu mlecznego i poprawy eksterieru. II.UTRZYMANIE KÓZ MLECZNYCH. q kozy doi się najczęściej dwa razy dziennie; q kozy można doić ręcznie lub mechanicznie; q dój mechaniczny trwa 3-4 minuty, a ręczny 6-7 minut; q koza daje około 2 litry mleka podczas jednego doju. 8 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
9 Dobrostan kóz, to stan kondycji psychofizycznej zwierząt, wynikający z określonych warunków ich utrzymania i użytkowania. Dobrostan można określić jako 5 wolności zwierząt od: q głodu i pragnienia; q dyskomfortu; q bólu, ran i chorób; q strachu i stresu; q ograniczeń behawioryzmu - zwierzęta powinny móc wyrażać naturalne zachowania. Koza jako zwierzę stadne powinna przebywać w grupie. Tam ustalają się odpowiednie układy socjalne polegające min. na wytworzeniu w stadzie kóz naturalnej, samoistnej hierarchii. Ma to wpływ na stabilność psychiczną wszystkich osobników w stadzie. W masowym chowie i hodowli zwierząt, szczególnie w gospodarstwach realizujących intensywną produkcję fermową, potencjalnie istnieje szereg czynników zaburzających dobrostan zwierząt. Do najważniejszych z nich mogą należeć: q system utrzymania - często na zbyt ograniczonej przestrzeni uniemożliwiającej ekspresję naturalnych zachowań; q system regulacji rozrodu - selektywne rozmnażanie dla celów produkcyjnych bez spełniania kryteriów dobrostanu (min. bez możliwości ekspresji naturalnych zachowań płciowych), q system karmienia - dieta skomponowana w celu osiągania określonych wysokich efektów produkcyjnych, często bagatelizująca właściwe potrzeby żywieniowe; q inne praktyki hodowlane - znakowanie, kurtyzowanie ogonów, kastracja etc., często wykonywane w sposób powodujący zbędny ból i stres. Niezależnie od stopnia intensywności produkcji koziarskiej w naszym klimacie kozy muszą mieć do dyspozycji budynek lub wiatę, które zapewnią im niezbędną izolację od niekorzystnych warunków klimatycznych (nadmierne nasłonecznienie, intensywne opady, porywisty wiatr). Kozy źle znoszą ponadto niskie temperatury i wysoką wilgotność otoczenia występujące jednocześnie. Dobrostan WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 9
10 kóz w dużym stopniu zależy od tego, czy koziarnia jest budynkiem właściwym pod względem zoohigienicznym i architektonicznym. Do dyspozycji rolników utrzymujących w swoich gospodarstwach kozy opracowano znaczny wybór nowoczesnych projektów budowy, modernizacji i adaptacji pomieszczeń dla kóz. Na rynku funkcjonuje obfitość różnego rodzaju materiałów budowlanych i wyposażenia budynków inwentarskich, z czego można wybrać wiele do koziarni. Minimalne warunki utrzymania kóz: Kozy w pomieszczeniach inwentarskich utrzymuje się: q na stanowisku na uwięzi; q w kojcu bez uwięzi: pojedynczo, z wyjątkiem koźląt; grupowo. Na uwięzi utrzymuje się wyłącznie dorosłe samice, z wyjątkiem samic w okresie okołoporodowym i odchowu koźląt! Kozom zapewnia się możliwość korzystania z wybiegów. W przypadku utrzymywania kóz na uwięzi, wymiary stanowiska powinny wynosić: szerokość - co najmniej 0,75 m; długość - co najmniej 1,35 m. Powierzchnia kojca dla kóz utrzymywanych pojedynczo powinna wynosić w przypadku utrzymania: q kozy dorosłej - co najmniej 1,5 m 2 i dodatkowo co najmniej 0,3 m 2 dla koźlęcia ssącego; q kozła - co najmniej 1,5m 2 ; q kozła - reproduktora - co najmniej 3 m WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
11 Powierzchnia kojca dla kóz utrzymywanych grupowo, powinna wynosić, w przeliczeniu na jedną sztukę, w przypadku utrzymywania: q kóz dorosłych - co najmniej 1,5 m 2 i dodatkowo co najmniej 0,3 m 2 dla koźlęcia ssącego; q kozłów - co najmniej 1,5 m 2 ; q kozłów reproduktorów - co najmniej3 m 2 ; q koźląt - co najmniej 1 m 2. Powierzchnia wybiegu dla kóz, w przeliczeniu na jedną kozę, powinna wynosić co najmniej 4 m 2, a w przypadku kozłów - co najmniej 6 m 2. W pomieszczeniach inwentarskich dla kóz: q Stężenie: dwutlenku węgla (CO2) nie powinno przekraczać ppm, siarkowodoru (H2S) nie powinno przekraczać 5 ppm, q koncentracja amoniaku (NH3) nie powinna przekraczać 20 ppm; q wilgotność względna powietrza nie powinna przekraczać 80%; q temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 8 C; q prędkość przepływu powietrza nie powinna przekraczać 0,5 m/sek. Tab 1. Oświetlenie koziarni. Rodzaj pomieszczeń Oświetlenie dzienne Oświetlenie sztuczne (natęż. lx) wychowalnia 1 : 15-1 : (200)* tuczarnia 1 : 15-1 : koziarnia matek 1 : paszarnia 1 : 10-1 : oświetlenie nocne dla wszystkich grup * oświetlenie okresowe np: miejsca wykoźleń, interwencji weterynaryjnych etc. Tab. 2. Wielkość powierzchni ładownej w środku transportu drogowego dla kóz (dla małych koźląt może być przewidziana powierzchnia poniżej 0,20 m 2 /sztukę). Kategoria zwierząt kozy Masa ciała (kg) do 35 od 35 do 55 powyżej 55 0,20-0, ,40 0,40-0,75 powierzchnia (m 2 / kozę ) kozy wysokokotne do 55 powyżej 55 0,40-0,50 powyżej 0,50 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 11
12 Tab. 3. Pasze stosowane w żywieniu kóz. Kozy - hodowla, chów, użytkowanie i produkty mleczne Pasze Typowe Specyficzne objętościowe soczyste objętościowe suche treściwe zielonki z traw z motylkowatymi - w tym pastwiskowa; kiszonki i sianokiszonki z traw z motylkowatymi, kiszonki z kukurydzy lub wysłodków buraczanych (b.dobrej jakości) siana, słoma zbóż jarych (poza jęczmieniem) gniecione ziarna zbóż, nasiona strączkowych, śruty poekstrakcyjne, wysłodki buraczane suche, młóto browarniane pędy, gałęzie i liście drzew i krzewów, chwasty, zioła, odpady ogrodowe, obierzyny ziemniaczane (bez kiełków), porost nieużytków liściarka drzew lub krzewów, kora drzew lub krzewów, suszone chwasty lub odpady ogrodowe (nać marchwi), kasztany i żołędzie odpady kuchenne (pieczywo ) Orientacyjne roczne zapotrzebowanie na pasze dla,,dobrej kozy mlecznej z przychówkiem: q Okres letni dni zielonki 5-8 kg/dzień kg siano 0,1-0,2 kg/dzień kg pasze treściwe 0,5-1 kg/dzień kg pasze mineralne g/dzień 2-2,5 kg q Okres zimowy dni siano 1-1,5 kg/dzień kg w przeliczeniu na zielonkę kiszonka lub sianokiszonka w przeliczeniu na zielonkę kg 2-3 kg/dzień kg kg lub okopowe 2-5 kg/dzień kg pasze treściwe 0,5-1 kg/dzień kg pasze mineralne g/dzień 2,5-3 kg 12 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
13 q Razem, w skali 365 dni: zielonki kg siano kg kiszonka kg pasze mineralne g/dzień lub okopowe kg pasze treściwe kg pasze mineralne 5-6 kg Przeciętnie koza dojna wypija ponad 6 l wody dziennie, podawanej 2-3 razy na dobę (lepszy jest stały dostęp do wody). III.ROZRÓD KÓZ q Młode kozy dopuszcza się do rozrodu: 7-8 miesięcy (min. masa ciała: kg = ¾ masy kozy dorosłej); q Młode kozły dopuszcza się do rozrodu: 8 miesięcy i min kg masy ciała); q W wieku 10 lat zanik przydatności rozpłodowej kóz (kozły brakuje się w wieku powyżej 6 lat); q Aktywność płciowa kóz - od końca sierpnia do listopada; q Ruja trwa 1-3 dni, średnio 36 godzin, owulacja godzin od początku rui, następna ruja po 21 dniach; q Pokrycie: godzin od wystąpienia pierwszych objawów rui; q W kryciu indywidualnym 1 kozioł może pokryć do 150 kóz (nie wiecej niż 4-5 skoków dziennie); q Ciąża u kóz trwa około 150 dni; q Na 1,5-2 miesiące przez planowanym wykoźleniem kozę trzeba zasuszyć: ograniczenie okopowych, kiszonek i pasz treściwych. Ograniczyć dojenie do 1 razu dziennie, a po 5-7 dniach zaprzestać doju. IV.ODCHÓW KOŹLĄT Preferowany odchów sztuczny: q koza nie niepokojona przez koźlęta; q równomierne spożycie mleka lub preparatu mlekozastępczego przez koźlęta; q łatwość nauczenia koźląt picia z naczynia; q możliwość wykorzystania mleka koziego, mleka krowiego, preparatów mlekozastępczych lub innego pójła (15-20% tłuszcu i 20-25% białka w suchej masie). WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 13
14 Już w 3 tygodniu życia koźlęta zaczynają pobierać pasze stałe: gnieciony owies, dobre siano lub zielonki. Po 3 tygodniach przeżuwają, a po 6 tygodniach są już w pełni ukształtowanymi przeżuwaczami. W wieku około 10 tygodni koźlęta powinny korzystać z pastwiska (w chowie przydomowym wypas przy matkach wskazany już od wieku 3 tygodni). V.PROFILAKTYKA I OPIEKA WETERYNARYJNA Zdrowie kóz jest gwarancją sukcesu hodowlanego i produkcyjnego. Kozy nie są gatunkiem zwierząt gospodarskich szczególnie wymagającym pod względem żywienia i opieki. Niemniej jednak hodowca powinien możliwie pilnie czuwać nad stanem zdrowotnym swoich podopiecznych. Zdrowe kozy są zwierzętami aktywnymi, pełnymi energii i ciekawymi życia. Orientacyjne normy fizjologiczne u kóz: Temperatura ciała w C 38,5-40,0 Liczba tętna na minutę Liczba oddechów na minutę Liczba ruchów żwacza na minutę 5-10 Dorosłe zwierzęta: Koźlęta: WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
15 Kozy mogą zapadać na wiele chorób. Najważniejsze z nich to: q ketozy; q krzywica; q ochwat; q wzdęcie żwacza; q zapalenie wymienia; q bąblowica; q choroba motylicza; q kokcydioza; q robaczyca płucna; q wszołowice i wszawice; q bruceloza; q kleszczowe zapalenie mózgu; q enteroksemia; q enzootyczne ronienia; q gorączka Q; q grzybice; q ospa; q pryszczyca; q wirusowe zapalenie stawów i mózgu; q zakaźna bezmleczność; q zakaźne zapalenie płuc i opłucnej; q zakaźne zapalenie spojówek i rogówki. W sytuacji podejrzenia o chorobę, szczególnie zakaźną hodowca powinien niezwłoczne zareagować: izolować zwierzę i wezwać lekarza weterynarii. V.WARTOŚĆ ODŻYWCZA I PROZDROWOTNE CECHY MLEKA KOZIEGO q zawartość suchej masy, białka, tłuszczu, laktozy podobna jak w mleku krowim; q homogenne (3 - krotnie mniejsze niż w mleku krowim kuleczki tłuszczu mlekowego) - łatwa przyswajalność przez człowieka; q zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne; q pokrywa zapotrzebowanie niemowląt na witaminę A i niacynę oraz ma znaczną nadwyżkę witamin B1, B2 i kwasu pantotenowego; q zawiera 4 razy więcej wapnia i 6 razy więcej fosforu niż mleko ludzkie; q zawiera znikomą ilość frakcji alfa-s kazeiny - głównego składnika białka mleka krowiego, wywołującego reakcje alergiczne u niemowląt ze skazą białkową.; q mleko kozie jest białe, gdyż nie zawiera karotenu, który nadaje mleku krowiemu kremowe zabarwienie. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r. 15
16 Literatura: q Niżnikowski R. i wsp. - Chów kóz. OW,,HOŻA - Warszawa, 2007 r.; q Romanowska A.- Alternatywne kierunki produkcji rolniczej - kozy. RCDRR i OW w Przysieku, 2004 r.; q Czarniawska - Zając S. - Kozy - niedoceniane zwierzęta gospoddarskie; 1996 r.; q Bancewicz J. - Dobrostan zwierząt w chowie i hodowli kóz. W - MODR z siedzibą w Olsztynie, 2009 r.; q Krzyżewski J. i wsp.: Chów i hodowla zwierząt gospodarskich. Fundacja,,Rozwój SGGW Warszawa, 1997 r. 16 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2017 r.
17 Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego (adres, kontakt) PZDR w Bartoszycach, ul. Hubalczyków 2, (89) , pzdr.bartoszyce@w-modr.pl PZDR w Braniewie, ul. Kościuszki 118, (55) , pzdr.braniewo@w-modr.pl ZDR w Działdowie, Lidzbark, ul. Jeleńska 6 lok. 13/2, (23) , pzdr.dzialdowo@w-modr.pl PZDR w Elblągu, ul. Grunwaldzka 2, (55) , pzdr.elblag@w-modr.pl PZDR w Ełku, ul. Suwalska 84, (87) , pzdr.elk@w-modr.pl PZDR w Giżycku, ul. Przemysłowa 2, (87) , pzdr.gizycko@w-modr.pl PZDR w Gołdapi, ul. Wolności 20, (87) , pzdr.goldap@w-modr.pl PZDR w Iławie, ul. Lubawska 3, (89) , pzdr.ilawa@w-modr.pl PZDR w Kętrzynie, ul. Powstańców Warszawy 1, (89) , pzdr.ketrzyn@w-modr.pl PZDR w Lidzbarku Warm., ul. Krasickiego 1/48, (89) ,pzdr.lidzbark@w-modr.pl PZDR w Mrągowie, ul. Bohaterów Warszawy 7a/2, (89) , pzdr.mragowo@w-modr.pl PZDR w Nowym M.Lub., ul. Jagiellońska 24d, (56) ,pzdr.nowe.miasto@w-modr.pl PZDR w Nidzicy, ul. Słowackiego 17, (89) , pzdr.nidzica@w-modr.pl PZDR w Olecku, ul. Kolejowa 31, (87) , pzdr.olecko@w-modr.pl PZDR w Olsztynie, Biskupiec, ul. Niepodległości 4A, (89) ,pzdr.olsztyn@w-modr.pl PZDR w Ostródzie, ul. Składowa 2, (89) , pzdr.ostroda@w-modr.pl PZDR w Piszu, ul. Wojska Polskiego 33, (87) , pzdr.pisz@w-modr.pl PZDR w Szczytnie, ul. Kościuszki 1/6, (89) , pzdr.szczytno@w-modr.pl PZDR w Węgorzewie, ul. Kraszewskiego 40, (87) , pzdr.wegorzewo@w-modr.pl
18 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel , sekretariat@w-modr.pl
BILANSOWANIE DAWEK POKARMOWYCH PODSTAWĄ ŻYWIENIA KRÓW MLECZNYCH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE BILANSOWANIE DAWEK POKARMOWYCH PODSTAWĄ ŻYWIENIA KRÓW MLECZNYCH Olsztyn, 2017 r. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z
Bardziej szczegółowoZASADY KONKURENCYJNOŚCI. dotyczące nabywania maszyn i urządzeń oraz realizacji inwestycji w ramach PROW
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE ZASADY KONKURENCYJNOŚCI dotyczące nabywania maszyn i urządzeń oraz realizacji inwestycji w ramach PROW 2014-2020 Procedura zapytań
Bardziej szczegółowoRESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW w ramach poddziałania Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw
Bardziej szczegółowoWARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W OLSZTYNIE
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W OLSZTYNIE WAŻNE WYMOGI I ZOBOWIĄZANIA w działaniu PROW 2014-2020 PREMIA DLA MŁODYCH ROLNIÓW Maria Suszko Olsztyn 2016 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa
Bardziej szczegółowoRESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW w ramach poddziałania PROW 2014-2020 POMOC NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA RZECZ ROZWOJU
Bardziej szczegółowoPRZEDSIĘBIORCZOŚĆ SPOŁECZNA NA OBSZARACH WIEJSKICH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ SPOŁECZNA NA OBSZARACH WIEJSKICH Maria Kapuścińska Olsztyn, 2018 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Bardziej szczegółowoFuSarium w uprawie zbóż
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE FuSarium w uprawie zbóż Agnieszka Sołtysiak Olsztyn, 2018 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie
Bardziej szczegółowoPREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ Materiał informacyjny Jadwiga Weisbrod Olsztyn 2016 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek
Bardziej szczegółowoSkąd wziąć dużo dobrego mleka?
https://www. Skąd wziąć dużo dobrego mleka? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 10 lipca 2018 Produkcja mleka wysokiej jakości, w równych partiach i bez nadmiernej eksploatacji krowy wcale nie
Bardziej szczegółowoZasady żywienia krów mlecznych
Zasady żywienia krów mlecznych Żywienie jest najważniejszym czynnikiem środowiskowym wpływającym na ilość i jakość mleka. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz (pod względem ilości i jakości),
Bardziej szczegółowoFORMALNOPRAWNE ASPEKTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE FORMALNOPRAWNE ASPEKTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ Maria Kapuścińska Olsztyn, 2019 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa
Bardziej szczegółowoWARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE UPRAWA SOCZEWICY. Olsztyn, 2017 r.
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE UPRAWA SOCZEWICY Olsztyn, 2017 r. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Agnieszka Sołtysiak Barbara
Bardziej szczegółowoOpas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim
.pl https://www..pl Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 kwietnia 2018 System angielski, czyli opas gniecionym jęczmieniem, słomą jęczmienną i koncentratem
Bardziej szczegółowoCzy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny?
.pl https://www..pl Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny? Autor: Elżbieta Sulima Data: 3 stycznia 2016 Ekologiczny chów bydła mięsnego korzystnie wpływa nie tylko na środowisko, ale też chroni
Bardziej szczegółowoWarmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie. Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata
Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie Dofinansowanie małych i średnich przedsiębiorstw z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego wybrane działania
Bardziej szczegółowoŻywienie bydła mlecznego
Żywienie bydła mlecznego Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość i ilość jest żywienie. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału genetycznego
Bardziej szczegółowoSzacowanie szkód łowieckich po 1 stycznia 2018 r. Rafał Sobolewski. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Rafał Sobolewski Szacowanie szkód łowieckich po 1 stycznia 2018 r. Olsztyn, 2017 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Bardziej szczegółowoGŁÓWNE RASY BYDŁA MIĘSNEGO
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE GŁÓWNE RASY BYDŁA MIĘSNEGO Olsztyn, 2017 r. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Marcin Gołębiewski
Bardziej szczegółowoDodatkowe zalety produktu:
optymalny skład ilościowy i jakościowy umożliwiający prawidłowy odchów cieląt chętnie pobierane przez cielęta zawierają dodatek probiotyku wspomagający trawienie enzymatyczne oraz optymalizujący florę
Bardziej szczegółowoAgroYeast PLC i AgroYeast PLC II w żywieniu krów o poziomie wydajności 9000 i więcej kg mleka
prezentacje Zastosowanie preparatów drożdżowych AgroYeast PLC i AgroYeast PLC II w żywieniu krów o poziomie wydajności 9000 i więcej kg mleka Witold Podkówka Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoMIĘDZYPLON ŚCIERNISKOWY
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE MIĘDZYPLON ŚCIERNISKOWY KORZYŚCI A ELEMENTY PROEKOLOGICZNE EFA Jerzy Rutkowski Olsztyn, 2018 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa
Bardziej szczegółowoŻywienie bydła mlecznego
Żywienie bydła mlecznego Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość i ilość jest żywienie. Prawidłowe żywienie polega na zastosowaniu takich pasz, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału genetycznego
Bardziej szczegółowoSystemy opasu bydła mięsnego
.pl Systemy opasu bydła mięsnego Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 10 grudnia 2015 W teorii istnieją 3 systemy opasu bydła mięsnego, a ich dobór zależy od bazy paszowej własnego gospodarstwa, areału
Bardziej szczegółowoRumex. Rumex SC Oferta dla wymagających
Rumex Rumex SC Oferta dla wymagających Rumex SC Skład Olejki eteryczne Żywe kultury drożdży (Saccharomyces cerevisiae) Saponiny Rumex SC Olejki eteryczne stymulują sekrecję soków trawiennych i zwiększają
Bardziej szczegółowoWyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna
Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna W Polsce od 2009 roku postępuje proces redukcji pogłowia krów. Według wstępnych danych GUS w grudniu 2014 roku pogłowie krów ukształtowało
Bardziej szczegółowoNiezawodny sposób na zdrowy żwacz
https://www. Niezawodny sposób na zdrowy żwacz Autor: Joanna Soraja Tumanowicz Data: 20 listopada 2018 Stosowanie w żywieniu zwierząt produktów ubocznych pochodzących z przemysłu rolno-spożywczego jest
Bardziej szczegółowoProdukty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów
.pl https://www..pl Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 14 grudnia 2015 Bydło mięsne bardzo dobrze wykorzystuje nawet słabej jakości pasze gospodarskie,
Bardziej szczegółowoStan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw.
Stan i przewidywanie wykorzystania potencjału produkcyjnego TUZ w kraju dr hab. Jerzy Barszczewski, prof. nadzw. 6. Konferencja Naukowa "WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE" Falenty, 27 28 listopada 2013
Bardziej szczegółowoRENOWACJA TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE RENOWACJA TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH Olsztyn, 2018 r. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Sylwia
Bardziej szczegółowoWyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych
WYNIKI OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ KRÓW MLECZNYCH Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna Analitycy rynku mleka podają, że w 2015 roku utrzymywał się proces redukcji pogłowia krów.
Bardziej szczegółowoSystem TMR w żywieniu bydła
.pl System TMR w żywieniu bydła Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 15 sierpnia 2017 W ramach jednej farmy może istnieć duże zróżnicowanie bydła. To pociąga za sobą skomplikowaną kwestię żywienia.
Bardziej szczegółowoNauczycielski Plan Dydaktyczny. Produkcja Zwierzęca klasa 3TR. Nr. Programu 321(05)/T-4,TU, SP/MENiS 2005.02.03. 2. Terminy przeprowadzania zabiegów,
Nauczycielski Plan Dydaktyczny Produkcja Zwierzęca klasa 3TR Nr. Programu 321(05)/T-4,TU, SP/MENiS 2005.02.03 Moduł, dział, temat Zakres treści BYDŁO c.d. 1.Zabiegi pielęgnacyjne u bydła 2.Przyczyny chorób
Bardziej szczegółowoUPRAWA KONOPI WŁÓKNISTYCH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE UPRAWA KONOPI WŁÓKNISTYCH Olsztyn, 2018 r. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Magdalena Ronkiewicz
Bardziej szczegółowoCHÓW BROJLERÓW KURZYCH
1 CHÓW BROJLERÓW KURZYCH Program BROJLER polecany jest szczególnie dla tuczu mniej intensywnego, odbywającego się w warunkach przydomowych. Jego zaletą jest niskie zużycie paszy na 1 kg przyrostu oraz
Bardziej szczegółowoSpis treści SPIS TREŚCI
Spis treści ROZDZIAł I ByDłO...8 1. Znaczenie gospodarcze chowu bydła (Piotr Brzozowski)...8 2. Typy użytkowe i rasy bydła (Piotr Brzozowski)...9 2.1. Informacja o gatunku i pochodzeniu bydła...9 2.2.
Bardziej szczegółowoOcena zagrożenia subkliniczną ketozą nowa usługa w stadach objętych kontrolą użytkowości
Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka www.pfhb.pl Ocena zagrożenia subkliniczną ketozą nowa usługa w stadach objętych kontrolą użytkowości Krzysztof Słoniewski KETOZA Ketoza wiadomości ogólne
Bardziej szczegółowoBYDŁO Rozdział 1 Znaczenie chowu bydła Rozdział 2 Pochodzenie, typy u ytkowe i rasy bydła Rozdział 3 Ocena typu i budowy bydła
Tytuł Produkcja zwierzęca cz. II Bydło ii trzoda chlewna Autor Red. T. Nałęcz-Tarwacka Wydawca Hortpress Rok wydania 2006 Liczba stron 332 Wymiary 145x210mm Okładka Miękka ISBN 83-89211-87-4 Spis treści
Bardziej szczegółowoProgram Neopigg RescueCare
Program Neopigg RescueCare Neopigg RescueCare Produktywność gospodarstw, w których prowadzony jest chów trzody chlewnej, można określić masą (w kg) zdrowych prosiąt w wieku 10 tygodni pozyskanych od lochy
Bardziej szczegółowoOPERACJA OGÓLNOPOLSKA. WYJAZD STUDYJNY OD BACÓWKI DO FABRYKI, DOBRE PRAKTYKI Województwo podkarpackie, r.
OPERACJA OGÓLNOPOLSKA WYJAZD STUDYJNY OD BACÓWKI DO FABRYKI, DOBRE PRAKTYKI Województwo podkarpackie, 29.08 02.09.2017 r. Praktyczne aspekty chowu i hodowli owiec na przykładzie Kołudy Wielkiej Anna Jarzynowska
Bardziej szczegółowoWyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna
POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW BYDŁA i PRODUCENTÓW MLEKA Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna W grudniu 2013 roku populacja krów mlecznych wynosiła 2 299 083 sztuk stanowiąc 94,2%
Bardziej szczegółowoPROGRAM UPOWSZECHNIANIA ZNAJOMOŚCI PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZWIERZĄT WŚRÓD ROLNIKÓW W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM NA LATA
PROGRAM UPOWSZECHNIANIA ZNAJOMOŚCI PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZWIERZĄT WŚRÓD ROLNIKÓW W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM NA LATA 2019-2020 1 I WSTĘP Poniższy dokument Program upowszechniania znajomości przepisów
Bardziej szczegółowoProdukcja zwierzęca w rolnictwie ekologicznym. -Rady (WE) nr 834/ Komisji (WE) nr 889/2008
Produkcja zwierzęca w rolnictwie ekologicznym Wymagania ustanowione w rozporządzeniach: -Rady (WE) nr 834/2007 - Komisji (WE) nr 889/2008 Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 jest zbiorem podstawowych
Bardziej szczegółowoNowe rasy bydła mlecznego uzyskiwanie w wyniku sztucznej inseminacji
Nowe rasy bydła mlecznego uzyskiwanie w wyniku sztucznej inseminacji Dzieki środkom ze stypendium ukończyłem kurs sztucznego unasienniania Dzieki tej umiejetności i wiedzy jaką zdobyłem będę mógł poprawić
Bardziej szczegółowoROLNICZY HANDEL DETALICZNY
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE ROLNICZY HANDEL DETALICZNY Marta Bieciuk Olsztyn, 2017 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul.
Bardziej szczegółowoKOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM
KOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM 12.10.2016 O zysku z produkcji mleka decydują nie tylko ceny skupu mleka, ale także koszty. Zysk to różnica pomiędzy ceną skupu, a kosztami produkcji. Zysk= - ( + ) Niekorzystne
Bardziej szczegółowoMIESZANKI UZUPEŁNIAJĄCE DLA BYDŁA MLECZNEGO
MIESZANKI UZUPEŁNIAJĄCE DLA BYDŁA MLECZNEGO MLEKOMA WYBÓR ŚWIADOMYCH HODOWCÓW WIĘCEJ MLEKA! WIĘCEJ BIAŁKA! WIĘKSZE KORZYŚCI! Grupa produktów MLEKOMA to nowoczesne mieszanki uzupełniające dla bydła mlecznego.
Bardziej szczegółowoJak określić dojrzałość bydła mlecznego?
.pl https://www..pl Jak określić dojrzałość bydła mlecznego? Autor: Tomasz Kodłubański Data: 23 maja 2017 Określenie dojrzałości hodowlanej bydła mlecznego jest dosyć skomplikowane. Zważywszy, że pod ocenę
Bardziej szczegółowoChów zwierząt na świecie. Piotr Siłka
Chów zwierząt na świecie Piotr Siłka Chów a hodowla Chów to stworzenie zwierzętom optymalnych warunków do życia i rozmnażania. Trzyma się je w pomieszczeniach lub na dworze, karmi, dba o czystość i bezpieczeństwo,
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty żywienia kóz
Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk Wybrane aspekty żywienia kóz Józef Krzyżewski Emilia Bagnicka Bożena Pyzel Prof. dr hab. Józef Krzyżewski, IGiHZ PAN Jastrzębiec 1 Zasady żywienia
Bardziej szczegółowoHodowla kóz w pigułce. dr hab. inż. Maciej Murawski
1 2 Hodowla kóz w pigułce dr hab. inż. Maciej Murawski Modliszewice 2016 3 Wstęp Kozy są jednymi z pierwszych gatunków zwierząt udomowionych przez człowieka i odegrały ważna rolę w cywilizacyjnym i kulturowym
Bardziej szczegółowo-pojęcie normy żywieniowej je Wewnatrzszkolny konkurs prodokcja roślinna.
Zajęcia praktyczne w klasie II TR w roku szkolnym 2014/15 Moduł, dział, Temat: Zapoznanie z programem nauczania z PSO oraz z standardami egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe BHP, normy żywieniowe,
Bardziej szczegółowoZwiększenie pobrania paszy to więcej mleka
.pl https://www..pl Zwiększenie pobrania paszy to więcej mleka Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 21 czerwca 2018 Efektem długoletniej pracy hodowlanej są wysokowydajne krowy mleczne, a celem
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoNazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer zadania: 01
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie w chowie i hodowli bydła mlecznego
Innowacyjne technologie w chowie i hodowli bydła mlecznego Dr hab. inż. Mariusz Bogucki Katedra Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt UTP w Bydgoszczy Łysomice, 15.11.2018 r. Liczby na początek
Bardziej szczegółowoSukces w oborze. linia standard
Sukces w oborze linia standard Sprostać wymaganiom Prawidłowe żywienie mineralno-witaminowe jest niezbędnym elementem każdego programu żywieniowego. Postęp genetyczny i wzrastająca wydajność sprawiają,
Bardziej szczegółowoArtur Łączyński Departament Rolnictwa GUS
Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS Plan wystąpienia Czynniki pływające na rolnictwo polskie od roku 2002 Gospodarstwa rolne Użytkowanie gruntów Powierzchnia zasiewów Zwierzęta gospodarskie Maszyny
Bardziej szczegółowoNazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer zadania: 01
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoOcena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych
Międzynarodowy Kongres Projektu RYE BELT Żyto z perspektywy roku 2012 Poznań 23-24.05.2012 Ocena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych Marian Kamyczek 1, Magdalena Łopuszańska-Rusek 2,
Bardziej szczegółowoSystemy wypasu, obsada i obciążenie pastwiska
Systemy wypasu, obsada i obciążenie pastwiska Zielonki należy podawać zwierzętom zaraz po skoszeniu. Składowanie przez dłuższy czas (kilka godzin) powoduje ich zagrzanie, co pogarsza wartość pokarmową
Bardziej szczegółowoDobrostan krów mlecznych i cieląt
https://www. Dobrostan krów mlecznych i cieląt Autor: dr Izabela Kozłowska Data: 15 września 2015 Dobrostan zwierząt w Unii Europejskiej jest coraz częściej poruszaną kwestią przez Komisję Europejską.
Bardziej szczegółowoPoekstrakcyjna śruta rzepakowa - wciąż niedoceniane źródło białka dla bydła mlecznego. Czy tak musi być? Zbigniew Lach
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa - wciąż niedoceniane źródło białka dla bydła mlecznego. Czy tak musi być? Zbigniew Lach Ośrodek Hodowli Zarodowej Osięciny Sp. z o.o. Genotyp i środowisko, a produkcja mleka
Bardziej szczegółowoPoekstrakcyjna śruta rzepakowa - wciąż niedoceniane źródło białka dla bydła mlecznego. Czy tak musi być? Zbigniew Lach
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa - wciąż niedoceniane źródło białka dla bydła mlecznego. Czy tak musi być? Zbigniew Lach Ośrodek Hodowli Zarodowej Osięciny Sp. z o.o. Genotyp i środowisko, a produkcja mleka
Bardziej szczegółowoWitaminy w żywieniu świń
https://www. Witaminy w żywieniu świń Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 6 października 2016 Prawidłowe, żywienie świń jest podstawą produkcji, z punktu widzenia osiąganego poziomu produkcji
Bardziej szczegółowoRasy objęte programem hodowlanym. Szczegółowa analiza!
https://www. Rasy objęte programem hodowlanym. Szczegółowa analiza! Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 16 sierpnia 2018 Świnia domowa jest jednym z gatunków zwierząt gospodarskich. Hoduje się
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 218 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoZarząd Województwa. w Olsztynie
Załącznik nr 1 do uchwały Zarządu ego nr 33/624/10/III z dnia 6 lipca 2010 r. Zarząd ego w Olsztynie Program upowszechniania znajomości przepisów ustawy o ochronie zwierząt wśród rolników województwa warmińskiego
Bardziej szczegółowoHodowla opasu szansą dla mniejszych gospodarstw
.pl https://www..pl Hodowla opasu szansą dla mniejszych gospodarstw Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 19 listopada 2015 Produkcja wołowiny w Polsce według licznych opinii specjalistów kształtuje
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE. z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr 10/2016, znak: ŻWeoz/ek-8628-30/2016(1748),
Bardziej szczegółowoPRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH -
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE PRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH - wsparcie dla rolników rozpoczynających działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa
Bardziej szczegółowoRejestr ekologicznej produkcji zwierzęcej
Rejestr ekologicznej produkcji zwierzęcej imię i nazwisko producenta adres gospodarstwa Adres: TÜV Rheinland Polska Sp. z o. o. (budynek C1) Park Kingi 1 32-020 Wieliczka Telefon: 12 340 94 37 E-mail:
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Prowadzenie chowu, hodowli i inseminacji zwierząt Oznaczenie kwalifikacji: R.09
Bardziej szczegółowoWYNIKI OCENY WARTOŚCI UśYTKOWEJ KRÓW MLECZNYCH
WYNIKI OCENY WARTOŚCI UśYTKOWEJ KRÓW MLECZNYCH Prezentowane w niniejszym opracowaniu wyniki dotyczą całego roku 2006, poniewaŝ tylko takie dane dają pełny obraz o stanie oceny, zmianach i dokonaniach na
Bardziej szczegółowoCENY PRODUKTÓW ROLNYCH W STYCZNIU 2014 R. CENY SKUPU. Pszenica... 97,02 71,22 76,05 75,76 73,9 99,6. Owies... 61,61 47,44 54,33 64,14 99,4 118,1
Warszawa, 2014.02.19 CENY PRODUKTÓW ROLNYCH W STYCZNIU 2014 R. Produkty 2013 2014 I-VI VII-XII a XII I w złotych CENY SKUPU I 2013 = 100 XII 2013= 100 Ziarno zbóż (bez siewnego) - za 1 dt: Pszenica...
Bardziej szczegółowoZasady żywienia jałówek hodowlanych
.pl Zasady żywienia jałówek hodowlanych Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 1 marca 2016 1 / 5 .pl Odchów jałówek hodowlanych ma bezpośredni i niedoceniany wpływ na późniejsze efekty produkcyjne krów
Bardziej szczegółowoFUNKCJONOWANIE GRUP PRODUCENTÓW ROLNYCH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE FUNKCJONOWANIE GRUP PRODUCENTÓW ROLNYCH w PROW na lata 2014-2020 Arkadiusz Tabaka Olsztyn 2016 r. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa
Bardziej szczegółowoZakres i metodyka prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła typu użytkowego mlecznego i mięsno-mlecznego
Zakres i metodyka prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła typu użytkowego mlecznego i mięsno-mlecznego w zakresie cech produkcji mleka przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka w Warszawie
Bardziej szczegółowoZakres i metodyka prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła typu użytkowego mlecznego i mięsno-mlecznego
Zakres i metodyka prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła typu użytkowego mlecznego i mięsno-mlecznego w zakresie cech produkcji mleka przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka w Warszawie
Bardziej szczegółowoWarunki chowu ekologicznego FRILAND POLSKA
Warunki chowu ekologicznego FRILAND POLSKA Na podstawie: Rozporządzenia Rady nr 2092/91/EWG z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych
Bardziej szczegółowoPOGŁOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W II POŁOWIE 2012 R. 1
URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU ul. Jana H. Dąbrowskiego 79, 60-959 Poznań Opracowania sygnalne Data opracowania: luty 2013 Kontakt: e-mail: SekretariatUSPOZ@stat.gov.pl tel. 61 27 98 200, fax 61 27 98 100
Bardziej szczegółowoInterpretacja wybranych informacji dostarczanych obligatoryjnie hodowcom w raportach wynikowych RW-1 i RW-2
Prowadzona przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka ocena wartości użytkowej bydła mlecznego daje hodowcom możliwość uzyskania wielu aktualnych informacji charakteryzujących stado. Ich
Bardziej szczegółowoUtrzymanie kurcząt brojlerów
Utrzymanie kurcząt brojlerów Dobrostan jest jednym z kluczowych elementów w produkcji zwierzęcej. Zapewnienie właściwych warunków środowiskowych oraz żywieniowych jest niezbędne do osiągnięcia wysokich
Bardziej szczegółowoIndeksy wartości hodowlanych rasy simentalskiej w poszczególnych krajach - omówienie
Indeksy wartości hodowlanych rasy simentalskiej w poszczególnych krajach - omówienie Od pewnego czasu w naszym kraju toczą się rozmowy na temat zmiany i rozwinięcia indeksu wartości hodowlanych dla rasy
Bardziej szczegółowoWspółpraca Zakładów Mięsnych Łmeat Łuków z producentami żywca wołowego
Współpraca Zakładów Mięsnych Łmeat Łuków z producentami żywca wołowego - program Bliżej Siebie DR INŻ. PIOTR KOWALSKI ZM ŁMEAT - ŁUKÓW S.A. Skup bydła w latach 2007-2009 w ZM Łmeat Łuków S.A. WYSZCZEGÓLNIENIE
Bardziej szczegółowoW RAMACH PRZEDMIOTU I OCENY MLEKA
ZAJĘCIA TERENOWE ZREALIZOWANE W RAMACH PRZEDMIOTU PODSTAWY PRODUKCJI I OCENY MLEKA ROK III Dnia 13 października 2015 roku studenci trzeciego roku kierunku Technologia Żywności i Żywienie Człowieka o specjalności
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY
Zawód: technik rolnik Symbol cyfrowy: 321 [05] 321 [05]-01-081 Numer zadania: 1 Czas trwania egzaminu: 180 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE Informacje
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET gospodarstwo utrzymujące zwierzęta (ŚWINIE)
LISTA KONTROLNA SPIWET gospodarstwo utrzymujące zwierzęta (ŚWINIE) Pieczęć Powiatowego Inspektoratu Weterynarii Data inspekcji... ZAŁĄCZNIK NR DO PROTOKOŁU KONTROLI Nr... Minimalne warunki utrzymywania
Bardziej szczegółowoZ wizytą we Francji Marcin Gołębiewski, Agata Wójcik. SGGW w Warszawie, Wydział Nauk o Zwierzętach, Zakład Hodowli Bydła
Z wizytą we Francji Marcin Gołębiewski, Agata Wójcik SGGW w Warszawie, Wydział Nauk o Zwierzętach, Zakład Hodowli Bydła W dniach 4-5 luty 2014 r. odbył się wyjazd do miejscowości położonej w południowowschodniej
Bardziej szczegółowoGrupy żywieniowe bydła - zróżnicowane potrzeby krów
https://www. Grupy żywieniowe bydła - zróżnicowane potrzeby krów Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 14 sierpnia 2017 W sytuacji, gdy w ramach jednej fermy krowiej mamy różne grupy żywieniowe bydła
Bardziej szczegółowoWyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna
WYNIKI OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ KRÓW MLECZNYCH Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych część analityczna W dniu 31 grudnia 2008 roku populacja oceniana bydła mlecznego wynosiła 574.930 krów, w stosunku
Bardziej szczegółowoOmówienie audytu gospodarstw ocena potencjalnych możliwości poprawy wyników produkcyjnych w gospodarstwach objętych programem Zdrowa Krowa
Omówienie audytu gospodarstw ocena potencjalnych możliwości poprawy wyników produkcyjnych w gospodarstwach objętych programem Zdrowa Krowa Marcin Gołębiewski, Jan Slósarz SGGW w Warszawie; Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoOPERACJA OGÓLNOPOLSKA
OPERACJA OGÓLNOPOLSKA WYJAZD STUDYJNY OD BACÓWKI DO FABRYKI, DOBRE PRAKTYKI Województwo podkarpackie, 29.08 02.09.2017 r. Historia Zakładu Doświadczalnego IZ PIB Chorzelów Sp. z o.o. Hodowla owcy rasy
Bardziej szczegółowoSYSTEMY JAKOŚCI PRODUKTÓW ROLNYCH
WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE SYSTEMY JAKOŚCI PRODUKTÓW ROLNYCH Jerzy Rutkowski Olsztyn 2016 r. 1 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Prowadzenie chowu i inseminacji zwierząt Oznaczenie kwalifikacji: RL.10 Wersja arkusza: 01 Numer PESEL zdającego*
Bardziej szczegółowoWiosenne zapalenie wymienia
.pl https://www..pl Wiosenne zapalenie wymienia Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 10 maja 2017 Rozpoczyna się sezon pastwiskowy, a wraz z nim zwiększa się podatność wysokowydajnych krów na infekcje
Bardziej szczegółowoNr Informacja. Produkcja i dostawy hurtowe mleka w Polsce i Unii Europejskiej KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Produkcja i dostawy hurtowe mleka w Polsce i Unii Europejskiej Grudzień 2005 Hanna Rasz Informacja Nr 1182 W Polsce
Bardziej szczegółowoJakie jest zapotrzebowanie zwierząt na wodę?
.pl https://www..pl Jakie jest zapotrzebowanie zwierząt na wodę? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 27 lipca 2017 Woda pełni szereg ważnych funkcji w organizmie. Odpowiada za wysoką produkcję i zdrowie
Bardziej szczegółowoDOBROSTAN ZWIERZĄT. Dobrostan zwierząt to stan zdrowia fizycznego i psychicznego osiągany w warunkach pełnej harmonii organizmu w jego środowisku.
DOBROSTAN ZWIERZĄT Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Pomnik Ku Czci Zwierząt Rzeźnych, ul. Stare Jatki
Bardziej szczegółowoMierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt
Mierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt W Polsce obowiązują dwa systemy oceny wartości pokarmowej pasz i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy: francuski - INRA, niemiecki - DLG. Mierniki
Bardziej szczegółowo