edukacja informator muzealny

Transkrypt

1 edukacja informator muzealny

2 Spis treści 5 Wstęp CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Przedszkola Klasy I III Klasy IV V Klasy VI VII Gimnazjum (klasy II III) Szkoły średnie NAUCZYCIELE Konsultacje Seminarium dla nauczycieli Ze sztuką przez wieki Konkurs Moja przygoda w muzeum ZAJĘCIA W SZPITALACH Muzeum bez ścian OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE OFERTA JUBILEUSZOWA 100. rocznica odzyskania niepodległości CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI DZIECI Sito sztuki Muzealna Akademia Dziecięca Wakacje/Ferie w Muzeum Urodziny w Muzeum Przewodniki Muzealnych Tropicieli Walizki Muzealnych Tropicieli Konkurs Moja przygoda w muzeum MŁODZIEŻ Kreatywni Dekoder Świat obrazów

3 Konkurs Moja przygoda w muzeum DOROŚLI Kaligrafia i iluminacja Minikurs rysunku i malarstwa Świat obrazów Spacer z przewodnikiem SENIORZY Czwartki dla Seniorów MotywARTory Uniwersytet Trzeciego Wieku RODZINY Z DZIEĆMI Przewodniki Muzealnych Tropicieli Walizki Muzealnych Tropicieli OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU Muzeum Sztuk Użytkowych Muzeum Historii Miasta Poznania Wielkopolskie Muzeum Wojskowe Muzeum Instrumentów Muzycznych Muzeum Etnograficzne Muzeum Pałac w Rogalinie Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie Muzeum Zamek w Gołuchowie CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE MUZEUM NARODOWE W POZNANIU Informacja o godzinach otwarcia i opłatach Jak dojechać do Muzeum? Wizyta w Muzeum Narodowym w Poznaniu Regulamin zwiedzania Muzeum Narodowego w Poznaniu Zespół Działu Edukacji w sezonie 2017/2018 ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

4 4

5 Wstęp Ofertę edukacyjną Muzeum Narodowego w Poznaniu na sezon 2017/2018 kierujemy do wszystkich szukających bezpośredniego kontaktu z dziełem sztuki. Celem naszych działań jest zainteresowanie i zapoznanie szerokiego kręgu odbiorców ze sztuką i zbiorami Muzeum oraz budowanie więzi między publicznością a kulturą w jej rozmaitych kontekstach. Publikacja obejmuje ofertę realizowaną przez Muzeum Narodowe w Poznaniu oraz jego oddziały. W naszej ofercie dla grup zorganizowanych szczególne miejsce zajmują lekcje muzealne. Wśród 40 tematów adresowanych do różnych grup wiekowych znajdują się zajęcia odwołujące się do kolekcji Muzeum oraz spotkania odbywające się na ekspozycjach czasowych. Znaczna część tematów nawiązuje do programu edukacyjnego realizowanego w szkołach, uzupełniając go o wymiar empiryczny. Zajęcia wzbogacane są również zabawą bądź działaniami aktywizującymi, wspierającymi zdobywane przez młodych odbiorców umiejętności. Podobne znaczenie ma warsztat plastyczny towarzyszący lekcji (przeznaczony głównie dla młodszych odbiorców), dzięki któremu uczestnicy ugruntowują wiedzę zdobytą podczas części teoretycznej i dają upust wyobraźni rozbudzonej pod wpływem kontaktu ze sztuką. Ważnym odbiorcą naszych działań są również widzowie indywidualni. Dla najmłodszych przygotowaliśmy cykle zajęć plastycznych (Muzealna Akademia Dziecięca i Sito sztuki), których celem jest nie tylko oswojenie małego widza z przestrzenią galerii, ale również zmierzenie się z niebanalnymi tematami, rozwijanie umiejętności kreatywnego myślenia i podejmowania twórczych wyzwań. Dla młodzieży i dorosłych okazją do indywidualnego uczestnictwa mogą być wykłady poświęcone analizie i kontekstom dzieła sztuki (Świat obrazów), wygłaszane przez zaproszonych gości, a także spotkania o charakterze warsztatowym, podczas których uczestnicy podejmują próby własnej interpretacji dzieła i nawiązują z nim artystyczny dialog (Dekoder). Dla zainteresowanych zajęciami praktycznymi, twórczością plastyczną i projektową, oferujemy Kurs Rysunku i Malarstwa (dorośli) lub cykl Kreatywni (młodzież), 5

6 których celem jest zarówno zapoznanie się z podstawowymi technikami malarskimi i rysunkowymi, jak i twórczy dialog z dziełami z muzealnej kolekcji. W naszej ofercie znajdują się także propozycje dla seniorów: cykle spotkań, wykłady dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku, a także program przeznaczony dla nauczycieli, przygotowany z myślą o podniesieniu kompetencji w zakresie historii sztuki i akcentujący możliwość wykorzystania potencjału edukacyjnego muzeum w pracy z uczniami. Nie zapominamy również o potrzebach osób niepełnosprawnych, dla których wizyta w muzeum może być atrakcyjnym i rozwojowym doświadczeniem, stymulującym możliwości komunikacyjne i poznawcze, manualne i artystyczne. Grupy zapraszamy do korzystania ze specjalnie dla nich przygotowanej oferty lekcji muzealnych. Szeroki wybór działań edukacyjnych zapewnią Państwu oddziały Muzeum Narodowego, które w swej tematyce mogą odpowiedzieć na różnorodne zainteresowania publiczności. Zapraszamy do spotkania z rzemiosłem i designem w Muzeum Sztuk Użytkowych od niedawna w nowej odsłonie. Zapraszamy również do Muzeum Etnograficznego, które swoją tematyką pozostaje zawsze bliskie człowiekowi i tradycji, a przez urokliwą lokalizację w głębi parku stanowi miejsce spotkań i licznych społecznych inicjatyw. Na Starym Rynku ugości Państwa Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, zapraszając do zapoznania się z historią rycerstwa i wojskowości, a także duma naszego miasta Ratusz, z opowieścią o historii Poznania. Państwa pamięci polecamy też Muzeum Instrumentów Muzycznych jedyne w Polsce które już niedługo zaprezentuje nową, zmodernizowaną aranżację. Niewątpliwą atrakcją są również oddziały poza Poznaniem pałac w Rogalinie, Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie, zamek w Gołuchowie które, oprócz wymiaru edukacyjnego zbiorów, mają walor rekreacyjny i są wdzięcznym celem wycieczek na terenie Wielkopolski. Zachęcamy Państwa do odwiedzania i korzystania z oferty edukacyjnej Muzeum Narodowego w Poznaniu i jego oddziałów wspólnie patrząc, tworząc, rozmawiając możemy lepiej zrozumieć otaczającą nas kulturę i zachwycić się nią. Prosimy o sprawdzanie bieżących harmonogramów naszych działań na (zakładka Edukacja). Serdecznie zapraszamy! 6

7 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

8 Oferta edukacyjna prezentowana w tej części informatora skierowana jest do grup zorganizowanych, przede wszystkim szkolnych, oraz widzów indywidualnie korzystających z Muzeum w celach edukacyjnych, zawodowo związanych ze szkołami. Ponadto znajdują się tu również informacje dotyczące konkursu Moja przygoda w muzeum, adresowanego przede wszystkim do uczniów, których prace konkursowe mogą być zgłaszane przez nauczycieli lub opiekunów i instruktorów z domów kultury i ognisk plastycznych. 8

9 PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Program dla szkół obejmuje lekcje muzealne adresowane do uczniów na różnych poziomach nauczania. Podzielony jest według następujących kategorii: przedszkole (od 5 lat), szkoła podstawowa (klasy I III, IV V, VI VII), gimnazjum (klasy II III) i szkoły średnie. Propozycja lekcji muzealnych związana jest przede wszystkim ze zbiorami, stąd zakres merytoryczny omawianych tematów odpowiada wystawom stałym prezentowanym w Muzeum. Ponadto przygotowywanym przez Muzeum wystawom czasowym towarzyszą programy edukacyjne, które zawierają propozycje lekcji muzealnych dla szkół. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum Lekcje muzealne prowadzone są od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Zamówienia lekcji muzealnych należy składać telefonicznie (tel ) od poniedziałku do piątku w godz. od 8:00 do 15:30, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Przedszkola Lekcje muzealne dla przedszkolaków mają swoją konwencję jest to spotkanie w galerii zwieńczone warsztatem plastycznym. Podczas wizyty w Muzeum dzieci udoskonalają swoje zdolności językowe i społeczne, uczą się poprzez zabawę i własną ekspresję plastyczną. W stałej ofercie znajdują się tematy lekcji przeznaczonych dla dzieci od 5 roku życia. Dla młodszych dzieci zajęć nie prowadzimy, ale istnieje możliwość odwiedzin Muzeum we współpracy z Działem Edukacji (informacja o konsultacjach poniżej). Nauczyciel wybierający zajęcia może skorzystać z oferty, wybierając pojedynczy temat lub cały cykl spotkań, których przykładową kolejność proponujemy poniżej. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 9

10 Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydziełek Zapoznanie dzieci z przestrzenią muzeum, materiałami i narzędziami artysty, tajnikami powstawania dzieła, ewentualnie z podstawowymi tematami malarskimi. Muzealny zwierzyniec Poznanie różnych zwierząt w przedstawieniach malarskich i rzeźbiarskich. Podczas warsztatu plastycznego rzeźbienie zwierząt z plasteliny lub gliny. Zabawy dziecięce Prezentacja obrazów związanych z tematem zabawy. Rozmowa o ulubionych formach spędzania wolnego czasu przez dzieci dawniej i dziś. Okazja do narysowania własnej ulubionej zabawy lub zabawki. Gra w kolory Rozmowa wokół obrazów ze zwróceniem szczególnej uwagi na barwę, kolorystykę ciepłą i zimną. Podczas warsztatów plastycznych mieszanie kolorów i tworzenie barw pochodnych. Cztery pory roku Szukanie w muzealnych przestrzeniach krajobrazów w wiosennej, letniej, jesiennej i zimowej szacie. Rozmowa o czterech porach roku. Wykonanie pracy plastycznej z przedstawieniem ulubionego sezonu. Legenda o św. Mikołaju Opowieść o cudach i legendach związanych z życiem biskupa Mikołaja. Projektowanie kartki świątecznej. Ten rodzaj zajęć odbywa się tylko przed świętami Bożego Narodzenia, od końca listopada do końca grudnia. Z uwagi na ogromne zainteresowanie prosimy o rezerwację lekcji z dużym wyprzedzeniem. Dzieci do lat 5 konsultacje dla nauczycieli Nauczyciele dzieci młodszych niż 5 lat mogą samodzielnie poprowadzić lekcję muzealną ze swoimi podopiecznymi. W tym celu proponujemy indywidualne, bezpłatne konsultacje z pracownikiem Działu Edukacji. Mają one na celu zapo- 10 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

11 znanie nauczyciela ze zbiorami i przestrzenią galerii muzealnych pod kątem wybranych zagadnień lub też omówienie tematów lekcji zaproponowanych przez nauczyciela. Ponadto nauczyciele samodzielnie prowadzący lekcję muzealną mogą skorzystać z materiałów pomocniczych pozwalających na przygotowanie się do wizyty z grupą przedszkolną. Materiały te można pobrać ze strony internetowej Muzeum (zakładka Edukacja /Muzeum Narodowe w Poznaniu/Nauczyciele/Do pobrania). Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy uzgadniane są telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Rezerwacja terminu nie jest konieczna w przypadku samodzielnego prowadzenia lekcji przez nauczyciela, należy jednak wcześniej uprzedzić Dział Edukacji. Aby skorzystać z oferty konsultacji dla nauczycieli, należy zarezerwować termin konsultacji na takich samych zasadach, jak w przypadku rezerwacji terminu lekcji dla grupy. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja muzealna z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne na lekcje muzealne z warsztatami Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Dzieci do lat 6 otrzymują bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. W przypadku samodzielnego prowadzenia lekcji muzealnej nie obowiązuje opłata za przeprowadzenie lekcji oraz nie przysługuje bezpłatny wstęp dla dwóch opiekunów grupy. Uczestnictwo w programie konsultacji upoważnia nauczyciela prowadzącego lekcję do bezpłatnego wejścia do Muzeum. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 11

12 Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Warsztaty plastyczne odbywają się w salach warsztatowych lub w galerii. Należy przynieść ze sobą materiały plastyczne potrzebne do zajęć warsztatowych. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). Klasy I III Lekcje muzealne dla uczniów klas I III składają się z dwóch części. Pierwsza ma charakter spaceru po galerii, podczas którego dzieci w rozmowie z edukatorem dzielą się swoimi spostrzeżeniami i odczuciami na temat oglądanych dzieł sztuki, biorą udział w zabawach aktywizujących. W drugiej części warsztatowej dzieci mają szansę wyrazić się plastycznie przez własną twórczość. Celem spotkań jest rozbudzenie wrażliwości estetycznej dzieci i stopniowe poznawanie przez nie kolekcji Muzeum. Nauczyciel wybierający zajęcia może skorzystać z oferty, wybierając pojedynczy temat lub cały cykl spotkań, których przykładową kolejność proponujemy poniżej. 12 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

13 Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydziełek Zapoznanie dzieci z przestrzenią muzeum, materiałami i narzędziami artysty, tajnikami powstawania dzieła, ewentualnie z podstawowymi tematami malarskimi. Muzealny zwierzyniec Odszukiwanie różnych przedstawień zwierząt na przykładach z galerii. W trakcie warsztatów lepienie figurek zwierząt z plasteliny. Zabawy dziecięce Prezentacja obrazów związanych z tematem zabawy. Rozmowa o ulubionych formach spędzania wolnego czasu przez PRZEDSZKOLA I SZKOŁY dzieci dawniej i dziś. Okazja do narysowania własnej ulubionej zabawy lub zabawki. Gra w kolory Lekcja poświęcona tematyce koloru w malarstwie poznawanie właściwości barw, ich pochodzenia i klasyfikacji (np. na ciepłe i zimne, podstawowe i pochodne, ciężkie i lekkie). Wykonanie pracy malarskiej związanej z problematyką barwy. Pejzaż Pokazanie w oparciu o zbiory galerii szerokiego spectrum malarstwa pejzażowego. Poznanie różnych typów 13

14 kraj obrazów (np. rzeczywistego, fantastycznego, morskiego), a także pojęć związanych z tą tematyką. Namalowanie lub narysowanie wybranego krajobrazu. Portret Prezentacja różnych przykładów portretów (np. autoportret, popiersie, portrety reprezentacyjne, trumienne) i sposobów ujęcia postaci na obrazie. Wspólne zapoznanie się z tematyką portretu (okazja do rozmowy o emocjach i podobieństwach). Malowanie lub rysowanie autoportretu/portretu. Martwa natura Przegląd różnych rozwiązań tematu martwej natury w oparciu o przykłady malarstwa polskiego i europejskiego. Zwrócenie uwagi na rekwizyty, kompozycje, kolory i nastroje obrazów. Namalowanie lub narysowanie własnego przykładu. Rzeźba Przejście przez galerie tropem przedstawień rzeźbiarskich, ze zwróceniem uwagi na rodzaje materiałów i technikę tworzenia. Rzeźbienie z gliny, plasteliny lub masy solnej. Pięć zmysłów Podążanie ścieżką dzieł sztuki przy uruchomieniu wszystkich zmysłów. Tyle, ile zmysłów, tyle zagadek i niespodzianek. Warsztatem będzie zabawa w Muzealnych Tropicieli. Opowieści obrazów Dlaczego warto czytać, słuchać i oglądać, czyli baśnie, legendy, mity i inne historie ukryte w obrazach. Lekcja może być połączona z warsztatem plastycznym. Matejko Spotkanie wokół dzieł pędzla Jana Matejki z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Okazja do poznania ciekawych anegdot z życia artysty, a także rozmowy o wybranych dziełach i metodzie pracy mistrza. Lekcja połączona z warsztatem plastycznym. Legenda o św. Mikołaju Historia biskupa Mikołaja i jego związek ze współczesnym św. Mikołajem. Projektowanie kartki świątecznej. Ten rodzaj zajęć odbywa się tylko przed świętami Bożego Narodzenia, od końca listopada do końca grudnia. Z uwagi na ogromne zainteresowanie prosimy o rezerwację lekcji z dużym wyprzedzeniem. 14 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

15 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja muzealna z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne na lekcje muzealne z warsztatami Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dzieci do lat 7 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Warsztaty plastyczne odbywają się w salach warsztatowych lub w galerii. Należy przynieść ze sobą materiały plastyczne potrzebne do zajęć warsztatowych. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 15

16 Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). KLASY IV V Lekcje dla uczniów klas IV V łączą w sobie część teoretyczną, odbywającą się w przestrzeniach muzealnych, z zadaniami interaktywnymi oraz warsztatami plastycznymi. Zajęcia te stanowią autonomiczną całość poszerzającą ogólną wiedzę o sztuce, historii i kulturze, natomiast niektóre z proponowanych tematów, jak np. Mitologia w sztuce czy Obrazy z historią w tle mogą posłużyć jako dopełnienie programu realizowanego w szkole. Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydzieł Zajęcia mają na celu zapoznanie widzów z przestrzenią Muzeum oraz zaprezentowanie podstawowych tematów przedstawień malarskich: portretu, martwej natury, pejzażu, sceny rodzajowej, historycznej, religijnej. W czasie warsztatów uczniowie malują lub rysują jeden z omawianych wcześniej tematów. Opisuję dzieło sztuki Podczas zwiedzania dzieci uczą się patrzeć na wybrane dzieła sztuki i podejmują próby ich interpretacji. Kolejnym krokiem jest samodzielnie wykonany opis jednego z obrazów. Warsztat artysty Celem lekcji jest zapoznanie widzów z technologią malarstwa olejnego. Dzieci oglądają narzędzia malarskie: pędzle, paletę, płótno. Podczas warsztatu uczestniczą w przygotowaniu farb olejnych, wodnych i temperowych. Na koniec wykonują pracę plastyczną. 16 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

17 Stroje i nastroje Podczas spotkania uczestnicy poznają funkcje ubiorów i podstawowe zagadnienia z historii mody. Lekcja połączona jest z warsztatami plastycznymi, w czasie których projektują własny strój. Mitologia Lekcja ukazująca to, jak popularna i nadal żywa w kulturze jest tematyka mitologiczna. Dzieci oglądają obrazy przedstawiające mity greckie i rzymskie, by potem stworzyć ilustrację do swojej ulubionej opowieści z czasów starożytnych. Opowieści obrazów Uczniowie, przyglądając się poszczególnym dziełom, odnajdują ukryte w nich treści. Lekcja oparta jest na rozmowie, podczas której wspólnie z prowadzącym dzieci rozszyfrowują opowieści zaczerpnięte przez artystów z baśni, PRZEDSZKOLA I SZKOŁY legend czy historii. Podczas warsztatu uczestnicy rysują ulubione sceny. Obrazy z historią w tle Zajęcia z lub o historii Polski prowadzone są w oparciu o dzieła z poznańskiej kolekcji. Uczniowie oglądają m.in.: obraz Bernarda Belotta zw. Canalettem Elekcja Stanisława Augusta, szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki czy Wojciecha Gersona Zjawa Barbary Radziwiłłówny. Na podstawie wiedzy z lekcji historii próbują dokonać analizy treściowej tych obrazów. Wszystko o kolorach Lekcja o barwie jednym z podstawowych zagadnień w historii sztuki. Wprowadza w tematykę łączenia kolorów, stosowania kontrastów czy operowania paletą barw przez artystów. Na koniec uczniowie wykonują pracę malarską w kolorystyce ciepłej lub zimnej. 17

18 Miasto w kadrze Pejzaż miejski, czyli weduta w malarstwie. Uczniowie oglądają obrazy z różnych epok, rozmawiają o różnych widokach i projektują własne weduty za pomocą farb lub kredek na papierze. Okazja do wprowadzenia tematu perspektywy. Malowane dźwięki Chodząc po salach Muzeum, uczniowie odnajdują na obrazach motywy muzyczne. Następnie podejmują próbę namalowania muzyki, wsłuchując się w utwory muzyki klasycznej. Parasol, dziura i kopnięty kwadrat, czyli o sztuce współczesnej Zajęcia w oparciu o książkę Elizy Piotrowskiej Jest w muzeum obraz taki... w przystępny sposób przybliżają uczniom podstawowe zagadnienia i techniki sztuki współczesnej problem inspiracji, konceptualizm, abstrakcję i asamblaż. odnaleźć arcydzieła z kolekcji Muzeum Narodowego, które następnie będą musieli opisać. Fałszerze dzieł sztuki Rozmowa o oryginale, kopii, reprodukcji i replice na podstawie obrazów z naszej galerii. Warsztaty przeprowadzone w formie zabawy w Muzealnych Tropicieli pozwolą dzieciom na zapoznanie się z przestrzeniami wystawienniczymi i dziełami sztuki Muzeum Narodowego w Poznaniu. Muzealny Piotruś Zajęcia podsumowują znajomość dwunastu głównych tematów malarskich, od aktu, przez marinę, batalistykę, scenę rodzajową, na mitologii kończąc. Spotkanie jest połączone z zabawami, bedącymi rodzajem warsztatu, które mają na celu utrwalenie poznanych zagadnień. Portrety Prezentacja różnych przykładów portretów: reprezentacyjnego, realistycznego, prywatnego, zbiorowego, trumiennego czy karykatury oraz historii czasem niezwykłych z nimi związanych. Na zakończenie tworzenie portretu jakiejś znanej osoby, kogoś bliskiego lub autoportretu. Artysta detektyw krytyk Wstępem do lekcji będzie opowieść o życiu i pracy artysty od czasów najdawniejszych do dziś. W części warsztatowej uczniowie, niczym muzealni detektywi, za pomocą mapy spróbują 18 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

19 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu plastycznego: ok. 45 min, z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne na lekcje muzealne z warsztatami Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatami 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 19

20 Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). KLASY VI VII Dostosowując ofertę lekcji muzealnych do zmian w szkolnictwie, w sezonie 2017/2018 proponujemy dla tej grupy wiekowej zajęcia teoretyczne połączone z warsztatem lub aktywnościami w przestrzeni galerii oraz lekcje, które mogą posłużyć jako dopełnienie programu realizowanego w szkole. Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydzieł Zajęcia mają na celu zapoznanie widzów z przestrzenią Muzeum oraz zaprezentowanie podstawowych tematów przedstawień malarskich: portretu, martwej natury, pejzażu, sceny rodzajowej, historycznej, religijnej. W czasie warsztatów uczniowie malują lub rysują jeden z omawianych wcześniej tematów. Opisuję dzieło sztuki Uczniowie, zwiedzając wraz z prowadzącym Muzeum, uczą się patrzeć na wybrane dzieła sztuki i podejmują próby ich interpretacji. Kolejnym krokiem jest samodzielnie wykonany opis jednego z obrazów. Warsztat artysty Celem lekcji jest zapoznanie widzów z technologią malarstwa olejnego. Dzieci oglądają narzędzia malarskie: pędzle, paletę, płótno. Podczas warsztatu uczestniczą w przygotowaniu farb olejnych, wodnych i temperowych. Na koniec wykonują pracę plastyczną. 20 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

21 Mitologia Lekcja ukazująca, jak popularna i nadal żywa w kulturze jest tematyka mitologiczna. Uczniowie oglądają obrazy przedstawiające mity greckie i rzymskie, wykonują zadania w przestrzeni galerii. Możliwość stworzenia ilustracji do swojej ulubionej opowieści z czasów starożytnych. Obrazy z historią w tle Zajęcia z lub o historii Polski prowadzone są w oparciu o dzieła z poznańskiej kolekcji. Uczniowie oglądają m.in.: obraz Bernarda Belotta zw. Canalettem Elekcja Stanisława Augusta, szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki czy Wojciecha Gersona Zjawa Barbary Radziwiłłówny. Na podstawie wiedzy z lekcji historii próbują dokonać analizy treściowej tych obrazów. Miasto w kadrze Podczas lekcji prezentowane są typy pejzaży miejskich wedut powstających na przestrzeni różnych epok. Uczniowie zapoznają się nie tylko z historią pejzażu miejskiego, ale także jego specyfiką, charakterem i malarską estetyką. Lekcji mogą towarzyszyć warsztaty dotyczące perspektywy. Portrety Prezentacja różnych przykładów portretów: reprezentacyjnego, realistycznego, prywatnego, zbiorowego, trumiennego czy karykatury oraz historii czasem niezwykłych z nimi związanych. Na zakończenie tworzenie portretu jakiejś znanej postaci, bliskiej osoby lub autoportretu. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Biblia Uczniowie zapoznają się z rozmaitymi sposobami przedstawiania tematów biblijnych charakterystycznych dla każdej z epok. Przywołanie różnych kontekstów ma ukazać aktualność tej tematyki, a także wpływ słowa na obraz. Jak patrzeć na dzieło sztuki? Lekcja o charakterze wprowadzającym w zagadnienia malarstwa i rzeźby. Jej celem jest uświadomienie uczniom złożonego charakteru budowy dzieła plastycznego oraz jego odbioru. Młodzież zachęcana jest do interpretacji omawianych dzieł, które prowadzą do interesujących wniosków. Artystyczne triki światło, kolor, perspektywa Dlaczego od światła zależą relacje przestrzenne i barwne? Jak kolor wpływa na symbolikę obrazu i nastroje odbiorcy? Do czego artystom służyła perspektywa? Wspólna rozmowa, wędrówka wśród obrazów pozwolą odpowiedzieć na te i inne pytania, natomiast specjalne zadania wprowadzą w tajniki działań artystów. Fałszerze dzieł sztuki Rozmowa o oryginale, kopii, reprodukcji i replice na podstawie obrazów z naszej galerii. Warsztaty przeprowadzone w formie zabawy w Muzealnych Tropicieli pozwolą dzieciom na zapoznanie się z przestrzeniami wystawienniczymi i dziełami sztuki Muzeum Narodowego w Poznaniu. 21

22 Muzealny Piotruś Zajęcia podsumowują znajomość dwunastu głównych tematów malarskich, od aktu, przez marinę, batalistykę, scenę rodzajową, na mitologii kończąc. Spotkanie jest połączone z zabawami, bedącymi rodzajem warsztatu, które mają na celu utrwalenie poznanych zagadnień. Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu plastycznego: ok. 45 min, z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne na lekcje muzealne z warsztatami Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatami 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. 22 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

23 W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 23

24 Gimnazjum (KLASY II III) Lekcje muzealne dla gimnazjów koncentrują się wokół pracy z dziełem sztuki. Tematy lekcji są skorelowane z podstawą programową, a sposób ich prowadzenia z możliwościami uczniów. Zajęcia łączą rozmowę z zadaniami aktywizującymi lub warsztatami plastycznymi. Tematy lekcji muzealnych Jak patrzeć na dzieło sztuki? Lekcja o charakterze wprowadzającym w zagadnienia malarstwa i rzeźby. Jej celem jest uświadomienie uczniom złożonego charakteru budowy dzieła plastycznego oraz jego odbioru. Młodzież zachęcana jest do interpretowania omawianych dzieł, co prowadzi do interesujących wniosków. Mitologia Wspólne przywołanie różnych mitów w oparciu o muzealne eksponaty. Lekcja poświęcona jest również sposobom ich przedstawiania w malarstwie i rzeźbie na przestrzeni różnych epok oraz interpretacji. Prowadzący wzbogaca zajęcia o zagadki i zadania aktywizujące uczestników. Biblia Uczniowie zapoznają się z rozmaitymi sposobami przedstawiania tematów biblijnych charakterystycznych dla każdej z epok. Przywołanie różnych kontekstów ma ukazać aktualność tej tematyki, a także wpływ słowa na obraz. Co to jest symbol? Co to jest alegoria? Celem lekcji jest wyjaśnienie różnicy pomiędzy symbolem a alegorią w sztukach plastycznych. Uczniowie dostrzegają pod postacią osób, znaków lub rzeczy ukryte treści abstrakcyjne. Ćwiczą własne umiejętności interpretacyjne. 24 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

25 Warsztat artysty Zajęcia mają zapoznać uczniów z podstawowymi technikami malarskimi. Uczniowie nie tylko oglądają przygotowane materiały i przybory, ale także sami mogą brać udział w sporządzaniu farb temperowych, akwarelowych i olejnych. Przygotowują również wstępny etap pracy malarskiej, wykorzystując jedną z technik przenoszenia szkicu. Wykonane rysunki zabierają ze sobą, aby dokończyć pracę w szkole. Artystyczne triki światło, kolor, perspektywa Dlaczego od światła zależą relacje przestrzenne i barwne? Jak kolor wpływa na symbolikę obrazu i nastroje odbiorcy? Do czego artystom służyła perspektywa? Wspólna rozmowa i wędrówka wśród obrazów pozwolą odpowiedzieć PRZEDSZKOLA I SZKOŁY na te oraz inne pytania. Specjalne zadania wprowadzą w tajniki działań artystów. Miasto w kadrze Podczas lekcji prezentowane są typy pejzaży miejskich wedut powstających na przestrzeni różnych epok. Uczniowie zapoznają się nie tylko z historią pejzażu miejskiego, ale także jego specyfiką, charakterem i malarską estetyką. Lekcji mogą towarzyszyć warsztaty plastyczne poświęcone perspektywie. Fałszerze dzieł sztuki Czym jest oryginał, kopia, reprodukcja? Lekcja zapewni poznanie różnych tajników funkcjonowania świata sztuki na przykładzie muzealnych dzieł. Zwieńczeniem zajęć jest zabawa w Muzealnych Tropicieli. 25

26 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu plastycznego: ok. 45 min, z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne na lekcje muzealne z warsztatami Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatami 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. 26 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

27 Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). SZKOŁY ŚREDNIE Lekcje muzealne dla uczniów szkół średnich odwołują się do zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu. Uzupełniają program nauczania szkolnego o tematykę i język sztuk wizualnych. Uczniowie zdobywają wiedzę o poszczególnych epokach w sztuce poprzez tematy przekrojowe, łączące problematykę różnych okresów historii sztuki oraz węższe zagadnienia związane z warsztatem artysty. Tematy lekcji muzealnych Starożytność Zajęcia wprowadzają uczniów w sztukę starożytności. Wspólny przegląd zróżnicowanych dzieł waz, rzeźb, wyrobów rzemiosła artystycznego pozwoli przybliżyć podstawowe zagadnienia epoki. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Średniowiecze Lekcja przybliża uczniom bogatą kulturę epoki. Przez omówienie sztuki romańskiej i gotyckiej uczestnicy zapoznają się ze stylistyką dzieł średniowiecznych i ich głównymi tematami. Zajęcia warsztatowe w otoczeniu eksponatów będą okazją do zaktywizowania grupy i przystępnego utrwalenia wiadomości. Renesans Przedstawianie rzeczywistości na płaszczyźnie przez artystów renesansu było rewolucją w sztuce. Obraz miał pełnić funkcję otwartego okna, a służyły temu perspektywy: powietrzna, barw- 27

28 na i zbieżna. Młodzież poznaje cechy stylistyczne epoki, samodzielne tematy, jakie się wówczas pojawiły, oraz najważniejsze dzieła z muzealnej kolekcji. Barok w Polsce i Europie Na przykładzie dzieł baroku katolickiego i protestanckiego omówione zostaną tło kulturowe, stylistyka oraz główne tematy malarstwa epoki. Zajęcia wzbogacone będą o zagadnienie sarmatyzmu, a także zadania wykorzystujące barokowe rekwizyty. Klasycyzm Okres ten reprezentowany jest przede wszystkim dziełami namalowanymi przez artystów z kręgu mecenatu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Twórczość tych malarzy, zawierająca już nowe elementy inny zakres tematyczny malarstwa i odmienność stylistyczną pozwoli zrozumieć rolę, jaką odgrywało dzieło sztuki w okresie klasycyzmu. Romantyzm Przegląd obrazów o tematyce romantycznej z kręgu malarstwa niemieckiego pozwoli na zapoznanie uczniów z kontekstami epoki. Rozmowa przy dziełach malarstwa polskiego przybliży powinowactwa literackie i plastyczne w rodzimej sztuce. 28 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

29 Realizm Celem lekcji jest ukazanie specyfiki nurtu realistycznego występującego w sztuce połowy XIX w. na tle elementów realistycznych obecnych w sztuce różnych epok. Młoda Polska Lekcja ma na celu zaprezentowanie różnorodnych zjawisk i kierunków artystycznych w okresie przełomu XIX i XX w. Uczniowie poznają młodopolskie dzieła sztuki i konteksty ich powstania, wzbogacone o przywołanie atmosfery epoki. Dwudziestolecie międzywojenne Obraz sztuki tego okresu kształtowały grupy działające w wielu ośrodkach polskich, m.in. formiści, Rytm, Blok, Prae sens i a.r. czy kapiści. Na przykładzie dzieł znajdujących się w kolekcji muzeum omówione zostaną dążenia artystyczne tych grup. Sztuka polska po 1945 r. Celem zajęć jest ukazanie przemian w sztuce polskiej: od krótkiej powojennej swobody twórczej, poprzez okres socrealizmu, odwilży około 1955 r. aż do obecności w sztuce polskiej wszystkich tendencji charakterystycznych dla sztuki światowej. Młodzież poznaje również podstawowe pojęcia dotyczące sztuki tego okresu (m.in. abstrakcja, konceptualizm, sztuka wideo, hiperrealizm, ambalaż, asamblaż, instalacja). PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Jak patrzeć na dzieło sztuki? Lekcja, która pomaga w widzeniu dzieł sztuki. Uczniowie rozwijają umiejętność patrzenia od ogółu do szczegółu. Poznają pojęcia ułatwiające nazywanie elementów przedstawienia i mają możliwość wspólnego interpretowania dzieł. Biblia Biblia ukazana zostanie jako niewyczerpalne źródło tematów w sztukach plastycznych od początków chrześcijaństwa do współczesności. Uczniowie poznają także wykorzystanie przedstawień biblijnych w wizerunkach osób świeckich. W czasie zajęć omawiane jest również zagadnienie typologii. Mitologia Od starożytności mitologia jest źródłem tematów dla artystów. Na przykładzie malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego młodzież poznaje mity oraz ich znaczenie, a także sposób ich przedstawiania. Co to jest symbol? Co to jest alegoria? Celem lekcji jest wyjaśnienie różnicy pomiędzy symbolem a alegorią w sztukach plastycznych. Uczniowie dostrzegają pod postacią osób, znaków lub rzeczy ukryte treści abstrakcyjne. Ćwiczą własne umiejętności interpretacyjne. Fałszerze dzieł sztuki Lekcja ze wstępem o oryginale, replice, kopii i reprodukcji. Zasadnicza jej część to warsztaty z rozmaitymi zadaniami dla uczniów do rozwiązania w grupach. 29

30 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Ok. 45 min Co należy ze sobą przynieść? Legitymację szkolną Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatami 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. 30 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

31 W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 31

32 NAUCZYCIELE Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu przygotował dla nauczycieli dwa rodzaje spotkań: indywidualne konsultacje oraz seminaria dokształcające, mające charakter całorocznego kursu. Konsultacje adresowane są przede wszystkim do nauczycieli przedszkolnych. Podczas spotkań z pracownikami Działu Edukacji pedagodzy mogą omówić możliwości i sposoby przeprowadzenia samodzielnie lekcji muzealnych z najmłodszymi widzami. Prowadzone wspólnie ze specjalistami z Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu seminaria odbywają się w trakcie roku szkolnego. Pracownicy Muzeum prezentują podczas wykładów wiedzę teoretyczną dotyczącą muzealnych zbiorów, ukazywaną w konkretnych kontekstach. Wiedza ta jest następnie wykorzystywana podczas warsztatów przeprowadzanych w przestrzeni Muzeum wraz z pracownikiem Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. Celem tych działań jest umożliwienie nauczycielom bezpośredniego kontaktu ze sztuką, przełożenie własnych odczuć na pracę metodyczną oraz analizowanie czy i jak można wykorzystać zdobyte doświadczenia w praktyce szkolnej. Konsultacje Konsultacje skierowane są dla nauczycieli przedszkolnych, którzy chcieliby samodzielnie przyjść z grupą dzieci do Muzeum Narodowego w Poznaniu (lekcje muzealne prowadzimy dla dzieci od 5 roku życia). Polegają one na indywidualnych spotkaniach, które mają zapoznać nauczycieli przedszkolnych z ekspozycją muzealną pod kątem możliwości samodzielnego przeprowadzenia lekcji. Pracownicy Działu Edukacji wskażą możliwości wykorzystania prezentowanych eksponatów, posłużą wiedzą merytoryczną i pomogą w opracowaniu ścieżki tematycznej. Nauczycieli przedszkolnych zachęcamy również do pobrania materiałów pomocniczych, pozwalających na przygotowanie się do samodzielnej wizyty z grupą przed- 32 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

33 szkolną. Są one zamieszczone na stronie internetowej Muzeum (zakładka Edukacja/Muzeum Narodowe w Poznaniu/Nauczyciele/Do pobrania). Podstawowe informacje Kiedy odbywają się konsultacje? Od wtorku do piątku w godz. 12:00 15:00 Jak zarezerwować termin konsultacji? Terminy konsultacji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji Muzealnej od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Jaki jest koszt konsultacji? Konsultacje prowadzone są bezpłatnie. Uczestnictwo w programie konsultacji upoważnia nauczyciela prowadzącego lekcję do bezpłatnego wejścia do muzeum w celu przygotowania i przeprowadzenia lekcji muzealnej. SEMINARIUM dla nauczycieli ZE SZTUKĄ PRZEZ WIEKI Zapraszamy pedagogów zainteresowanych różnorodnymi formami pracy z dziełem sztuki, a zwłaszcza nauczycieli języka polskiego, wiedzy o kulturze, historii i plastyki wszystkich typów szkół. W roku szkolnym 2017/2018 proponujemy dwa seminaria: Seminarium I. GALERIA MOTYWÓW Spotkanie z dziełem sztuki w Muzeum Narodowym w Poznaniu Seminarium koncentruje się na wybranych motywach, które zaprezentujemy na podstawie zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu. Spotkania mają stać się inspiracją do twórczego myślenia o tekstach ikonicznych. Zajęcia pozwolą wzbo- NAUCZYCIELE 33

34 gacić warsztat pracy nauczyciela przedmiotów humanistycznych o dodatkowe treści i umiejętności w zakresie interpretacji dzieła sztuki m.in. pod kątem przygotowania ucznia do matury ustnej z języka polskiego. Będzie to także okazja do skonfrontowania różnorodnych sposobów wykorzystania i reinterpretowania popularnych motywów przez artystów różnych epok. Spotkania pomogą poszerzyć zakres interpretacji znanych motywów o bogate konteksty historyczne, społeczne, filozoficzne i literackie. Seminarium II. RÓŻNORODNE OBLICZA SZTUKI Spotkania w oddziałach Muzeum Narodowego w Poznaniu Zapraszamy uczestników seminarium do oddziałów Muzeum Narodowego, m.in. Muzeum Historii Miasta Poznania (Ratusz), niedawno otwartego Muzeum Sztuk Użytkowych, a także Muzeum Pałacu w Rogalinie. Te spotkania przeznaczone są dla wszystkich, którzy swoją wiedzę o sztuce chcą poszerzyć o jej różnorodne dziedziny: architekturę, rzemiosło artystyczne i konteksty, w szczególności historię naszego miasta i okolic. Zwiedzając przestrzenie poznańskiego Ratusza, nowoczesne sale ekspozycyjne Zamku na Wzgórzu Przemysła czy oglądając dawno nieprezentowane arcydzieła polskiego malarstwa w rogalińskiej galerii, uczestnicy podejmą próbę odkrycia wielu możliwości edukacyjnych tych miejsc. 34 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

35 Podstawowe informacje Jak można się zapisać? Zapisy na poszczególne seminaria przyjmowane są internetowo przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu co roku od końca sierpnia na stronie ODN: Kiedy odbywają się seminaria? W czwartki w godz. 15:15 18:15 w czasie roku szkolnego Jaki jest koszt uczestnictwa w programie? Opłata uzależniona jest od rodzaju seminarium i wynosi od 180 do 200 zł za kurs KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 19 lat). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a dodatkowo od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy nowy temat, który stanowi cenną inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace w konkursie mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy (lub kilku prac) związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja Przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 40. edycji towarzyszyć będzie temat: Pomosty Pomosty mogą być różne między dziełami, między odbiorcami, między przeszłością a teraźniejszością, między epokami itd. Pomost jest rodzajem dialogu, relacji między jedną NAUCZYCIELE 35

36 rzeczywistością a drugą. Słowo to jest bardzo pojemne. Przełóż na język plastyczny to, co pod tym słowem rozumiesz w kontekście muzealnej wizyty. Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory muzeum, wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. CELEM KONKURSU jest kształtowanie u dzieci i młodzieży artystycznych upodobań, rozwijanie umiejętności plastycznych oraz pogłębienie wiedzy o zbiorach zarówno Muzeum Narodowego w Poznaniu, jego różnych oddziałów czy kolekcji, jak i muzeów w miejscu zamieszkania. Pokaz prac nagrodzonych i wyróżnionych w konkursie Moja Przygoda w muzeum odbędzie się w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Podczas wernisażu wystawy pokonkursowej nastąpi rozdanie nagród. WIEK UCZESTNIKÓW Konkurs adresowany jest do dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 19 lat z terenu Poznania i województwa wielkopolskiego. Uczestnicy przygotowują prace w ramach lekcji szkolnych bądź na zajęciach w placówkach wychowawczych lub artystycznych. Prace będą rozpatrywane w różnych kategoriach wiekowych. WARUNKIEM UDZIAŁU W KONKURSIE jest wykonanie jednej lub kilku prac związanych z tematem konkursu i/lub z wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów z muzeum. TECHNIKA wykonanych prac, w tym form przestrzennych i multimediów (grafika komputerowa, film) jest dowolna, jednak temat pracy powinien być zainspirowany wizytą w instytucji, którą wymieniono powyżej jako obszar realizacji projektu. PRACE na powierzchni płaskiej (malarstwo, grafika, grafika komputerowa, rysunek i in.) o formacie nie mniejszym niż A4 i nie większym niż A1. PRAC KONKURSOWYCH NIE NALEŻY OPRAWIAĆ ANI PODKLEJAĆ! formy przestrzenne o wymiarze nieprzekraczającym cm multimedia płyta CD/DVD (filmy maksymalnie do 3 min, nagrane w formacie MPEG-4) Wszystkie prace powinny zawierać podstawowe informacje o autorze (imię, nazwisko i wiek oraz adres i nazwę placówki kierującej na konkurs), nazwisko opiekuna oraz tytuł pracy. KRYTERIA OCENIANIA PRAC prace oceniane są w czterech grupach wiekowych: 5 9 lat, lat, lat, lat w grupach wiekowych lat i lat jury przyznaje maksymalnie pięć równorzędnych nagród i maksymalnie sześć równorzędnych wyróżnień osobną kategorię stanowią prace zakwalifikowane do wystawy (dowolna ilość, według uznania jury) TERMINY Prace powinny zostać przesłane na adres Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Termin ich nadsyłania mija r. 36 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

37 Wyniki konkursu zostaną ogłoszone na stronie internetowej do dnia r. Wernisaż i rozdanie nagród odbędą się r. o godz. 12:30 w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Wystawa prac potrwa do r. Prace nagrodzone i wyróżnione zostaną przekazane Muzeum Okręgowemu w Toruniu, gdzie wezmą udział w etapie ogólnopolskim. Uwaga! Muzeum nie ma obowiązku zwracania nadesłanych prac, ale istnieje możliwość samodzielnego odebrania niezakwalifikowanych prac w nieprzekraczalnym terminie do r. w Dziale Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Udział w konkursie oznacza zgodę na przetwarzanie danych osobowych oraz wykorzystanie reprodukcji prac i wizerunku uczestników oraz ich opiekunów w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia konkursu oraz promocji Muzeum. Dane te będą służyć do kontaktu organizatora z uczestnikiem konkursu. Dane osobowe uczestników pozyskane są wyłącznie do celów konkursu. Prace niepodpisane, anonimowe nie będą zakwalifikowane do konkursu. Konkurs odbywa się pod patronatem Kuratorium Oświaty w Poznaniu, co oznacza, że prace nagrodzone i wyróżnione zyskują dodatkową punktację w rekrutacji na dalsze poziomy edukacji. Wszelkich informacji dotyczących konkursu udzielają pracownicy Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9, Poznań, tel NAUCZYCIELE 37

38 Zajęcia w szpitalach Muzeum Bez ścian Działalność edukacyjna Muzeum Narodowego w Poznaniu prowadzona jest także poza siedzibą instytucji. Program Muzeum bez ścian adresowany jest do placówek szkolnych działających przy szpitalach i sanatoriach dla dzieci. Termin muzeum bez ścian wywodzi się z angielskiego tłumaczenia muzeum wyobraźni André Malraux i w sposób adekwatny oddaje charakter programu, który przybliża sztukę i historię pacjentom szpitali. Spotkania odbywają się w szkołach przyszpitalnych: nr 108 (szpital przy ul. Krysiewicza), nr 109 (Ośrodek Rehabilitacyjny w Kiekrzu), nr 110 (szpital przy ul. Szpitalnej), nr 111 (szpital przy ul. 28 Czerwca 1956). Dzięki nim dzieci i młodzież mają okazję poznać ciekawe zbiory i wziąć udział w warsztatach odbywających się na co dzień w muzealnych przestrzeniach. Spotkania prowadzą pracownicy Muzeum Narodowego w Poznaniu i jego oddziałów: Muzeum Etnograficznego, Muzeum Historii Miasta Poznania, Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego oraz Muzeum Sztuk Użytkowych. 38 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

39 OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Do skorzystania z oferty edukacyjnej zapraszamy również osoby niepełnosprawne grupy szkolne, przedszkolne, integracyjne, terapeutyczne. Dla niepełnosprawnych wizyta w Muzeum może być zarówno wyzwaniem gdy poznają jego przestrzeń i atmosferę oraz zasady zachowania w nim obowiązujące jak i okazją do rozwijania umiejętności komunikacyjnych, społecznych. Przede wszystkim jednak to spotkanie ze sztuką ma być impulsem do pobudzenia możliwości poznawczych, kreatywności, wrażliwości artystycznej i twórczości manualnej. Metody pracy Zajęcia dopasowane są do potrzeb konkretnej grupy przy organizacji zajęć otwarci jesteśmy na współpracę i sugestie ze strony odwiedzającej nas placówki, nauczycieli bądź terapeutów. Spotkanie realizowane jest przy uwzględnieniu stopnia i rodzaju niepełnosprawności. Rozmowa i aktywności mogą być wspierane środkami dydaktycznymi, którymi uczestnicy na co dzień posługują się w placówkach (uwzględniającymi również komunikację alternatywną, np. piktogramy). Zajęcia opierają się na rozmowie i interakcji między uczestnikami, przeplatane są również różnorodnymi działaniami edukacyjnymi, m.in.: stymulacją odczuć sensorycznych (wzrok, dotyk, słuch czy nawet smak), zastosowaniem rekwizytów (np. stroje, narzędzia artysty), pantomimą (np. przeobrażanie się w postać przedstawioną na obrazie). W zależności od oczekiwań terapeutów/nauczycieli, spotkanie może w całości odbywać się w przestrzeniach galerii lub też może być połączone z zajęciami plastycznymi w sali warsztatowej. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE 39

40 Proponowane tematy zajęć W świecie arcydzieł O kolorach Portrety autoportrety Muzealny zwierzyniec Pory roku Boże Narodzenie O ubraniu i modzie W warsztacie artysty Rzeźba Muzyka w obrazach Grupom oferujemy również inne tematy dostępne w zakładce Szkoły i przedszkola większość propozycji stwarza możliwość (po uprzedniej konsultacji) dostosowania ich do potrzeb i umiejętności osób z niepełnosprawnością. Więcej informacji: Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 15:30, tel CYKL SZTUKA ŻYCIA Już od kilku lat trwa współpraca Muzeum Narodowego z Zespołem Szkół Specjalnych nr 103 w Poznaniu, w ramach projektu Sztuka życia. Jest to cykl comiesięcznych spotkań przygotowany specjalnie dla uczniów tej placówki osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ruchową. Zajęcia składają się zazwyczaj z dwóch części: spotkanie rozpoczyna się w przestrzeni galerii, gdzie uczniowie mogą doświadczyć sztuki nie tylko przez wzrok, ale czasem także dotyk, węch, nawet smak. Równie ważnym elementem spotkań jest rozmowa i interakcja między uczestnikami. Nie brakuje też atrakcji i anga- 40 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

41 żujących zadań do najbardziej lubianych należą m.in. poszukiwanie obrazu na podstawie wybranego fragmentu, scenki i pantomimy, nierzadko z wykorzystaniem rekwizytów i okazją do przebieranek, które pozwalają stać się na moment częścią obrazu. Druga część spotkania to warsztaty plastyczne, podczas których to uczniowie stają się twórcami i mają okazję wyrazić się artystycznie. Spotkania z cyklu Sztuka życia pozwalają uczniom na rozwijanie i doskonalenie umiejętności postrzegania, procesów związanych z pamięcią, umiejętności manualnych, a także poszerzają zakres ich wiadomości o otaczającym świecie. Również dla młodzieży z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jest to okazja do nabycia wielu kompetencji, zwłaszcza społecznych i komunikacyjnych każdy z nich styka się wówczas z wyjątkowymi, nowymi sytuacjami, którym stara się sprostać (np. szatnia, kasa biletowa, przejazd windą, rozmowa z nieznajomymi). Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że możliwość aktywnego uczestnictwa w zajęciach mają również osoby posługujące się komunikacją alternatywną (piktogramy, symbole PCS) dzięki specjalnym tablicom tematycznym oraz tablicom aktywności i uczestnictwa. Przestrzeń Muzeum i sposób prowadzenia zajęć wyzwalają w uczniach otwartość, zaangażowanie i chęć wchodzenia w relacje z osobami prowadzącymi. Wizyta w Muzeum stanowi dla nich wyjątkowe wydarzenie, którego z radością oczekują. Program Sztuka życia został przygotowany we współpracy z Ewą Woźniak, nauczycielką z Zespołu Szkół Specjalnych nr 103 w Poznaniu. Więcej informacji: Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu, od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, tel OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE 41

42 OFERTA JUBILEUSZOWA 100. rocznica odzyskania niepodległości W roku 2018 przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po okresie przeszło 120 lat zaborów. Muzeum Narodowe w Poznaniu jest jednym z owoców tego stuletniego dziedzictwa, świadkiem jego stale rosnącego kulturowego bogactwa. Dlatego pragniemy włączyć się w program obchodów i uświetnić jubileusz, poszerzając ofertę zajęć o dodatkowe propozycje. Grupom zorganizowanym dorosłym, młodzieży i najmłodszym dedykujemy kilka zajęć i spacerów muzealnych, poświęconych zarówno historii Polski i ikonografii niepodległościowej, jak i ogólnej problematyce wolności, nowoczesności, awangardy. Tematy zajęć Kamuflaże wolności O dążeniach niepodległościowych zaszyfrowanych w dziełach ikonografia wolności od polskich romantyków po symbolizm Jacka Malczewskiego. dorośli, szkoły średnie, gimnazja Urodziny awangardy Oblicza awangardy o polskiej sztuce i kulturze dwudziestolecia międzywojennego. dorośli, szkoły średnie Co z tą wolnością? O wolności w sztuce, wolności tworzenia, przekraczaniu granic tradycji artystycznej. Jak mierzy się z wolnością sztuka współczesna. dorośli, szkoły średnie Bohaterowie? Pod lupą Poniatowski, Kościuszko, Chopin, Matejko jak decydowali o wolności i jak o nią walczyli? O braku niepodległości i różnych sposobach walki bronią, piórem, pędzlem, muzyką. klasy IV VII Obrazy z historią w tle Zajęcia o historii Polski, prowadzone w oparciu o dzieła z poznańskiej kolekcji, m.in. obrazy Zjawa Barbary Radziwiłłówny Wojciecha Gersona, Elekcja Stanisława Augusta Canaletta czy szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki. Na podstawie wiedzy z historii, a także analizy treściowej dzieł, dzieci budują niezwykły obraz burzliwej historii ojczyzny. klasy III VI 42 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

43 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

44 Propozycje edukacyjne w tej części informatora adresowane są do widzów, którzy indywidualnie zwiedzają Muzeum. Podzielone zostały według kategorii wiekowych adresatów wykładów, spotkań i warsztatów. Oferujemy programy dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym seniorów. Przygotowaliśmy specjalną ofertę dla rodzin oraz dla tych zwiedzających, którzy samodzielnie przychodzą do Muzeum w mniejszych grupach międzypokoleniowych

45 DZIECI Oferta Muzeum Narodowego w Poznaniu dla najmłodszych adresowana jest do dzieci w wieku od 5 do 12 lat. Składają się na nią cykle trwające od września do czerwca, takie jak Sito sztuki i Muzealna Akademia Dziecięca. Spotkania odbywają się w soboty. Proponujemy także Wakacje/Ferie w Muzeum, organizowane w czasie wolnym od zajęć szkolnych oraz Urodziny w Muzeum realizowane w weekendy. Wszystkie te propozycje mają charakter zajęć prowadzonych przez wykwalifikowanych edukatorów muzealnych. Dodatkowo przygotowaliśmy specjalne propozycje, z których można skorzystać samodzielnie, bez udziału pracownika Muzeum. Należą do nich adresowane do rodzin Przewodniki Muzealnych Tropicieli oraz Walizki Muzealnych Tropicieli. Organizowany raz do roku konkurs Moja przygoda w muzeum przeznaczony jest m.in. dla dzieci od lat 5. Specjalne programy edukacyjne, zawierające propozycje dla dzieci, towarzyszą także wystawom czasowym. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( SITO SZTUKI Sito sztuki to cykl zajęć plastycznych przygotowany z myślą o dzieciach w wieku 5 10 lat. Ich warsztatowy charakter wspomaga rozwój takich umiejętności jak: kreatywne myślenie, współpraca w grupie, odwaga w podejmowaniu samodzielnych decyzji. Cele te realizowane są poprzez stawianie uczestników w sytuacjach problemowych, które wymagają od nich aktywnego zaangażowania, a więc inicjatywy twórczej i wykorzystania narzędzi, jakimi dysponują (własnego potencjału twórczego i materiałów dostarczonych przez prowadzących). Szczególną wagę ma tu proces, jaki zachodzi w trakcie pracy, wspierający rozwój intelektualny dziecka, a niekoniecznie estetyka jego pracy. Osoby prowadzące warsztaty pełnią funkcję or- DZIECI 45

46 ganizatorów środowiska dogodnego dla rozwoju dzieci, wprowadzają w świat sztuki i towarzyszą im w artystycznej przygodzie. Zajęcia odbywają się w przyjaznej dla dzieci atmosferze. Wędrówka po galerii, zwykle otwierająca spotkanie, jest formą wprowadzenia do zajęć, a także okazją do żywego kontaktu z dziełami sztuki poprzez ogląd i rozmowę przy obiekcie. W drugim etapie zajęć dzieci podejmują twórcze wyzwanie, które realizują w pracowni. Warsztaty wieńczy krótka rozmowa podsumowująca, w czasie której uczestnicy mają szansę podzielić się doświadczeniami z zajęć i zaprezentować swoje prace. Każdemu spotkaniu towarzyszy temat przewodni, który jest niezależny od całości cyklu, co oznacza, że można uczestniczyć w pojedynczych zajęciach, bez konieczności brania udziału w całości cyklu. Zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej, na której przed każdymi zajęciami podane są najważniejsze informacje i ewentualne zmiany w programie. Koncepcja i prowadzenie zajęć: Kinga Sibilska (Dział Edukacji MNP) i Agnieszka Powierska Konsultacja merytoryczna: dr Magdalena Parnasow-Kujawa Tematy i terminy zajęć z cyklu Sito sztuki 2017/ W sieci Czarne, włochate albo chude o cienkich nóżkach, krzyżaki wiszące w oknie i tarantule ukryte w skałach PAJĄKI tak ich wszędzie dużo! Czy można uwierzyć przysłowiu, że szczęśliwy ten dom, w którym pająki są? Spróbujemy spojrzeć na pająki trochę inaczej niż zwykle Muzealna tajemnica Gmach Muzeum Narodowego w Poznaniu pełen jest tajemnic. Niedawno jeden ze strażników natknął się na wejście do zupełnie odmiennego świata. Gdzie może się ono znajdować i dokąd nas zaprowadzi? Pora rozwikłać tę zagadkę! Jesienna zawierucha Delikatny powiew w ciepły dzień przynosi orzeźwienie, ale porywisty wicher może zmrozić na kość. Często czujemy wiatr na własnej skórze, ale czy możemy go zobaczyć? Chyba warto się o tym przekonać! Grudniowe listy W grudniu ćwiczymy cierpliwość. Najpierw czekamy na św. Mikołaja, potem na święta Bożego Narodzenia, a zaraz na koniec roku i początek nowego. Grudzień to miesiąc podsumowań koniec roku wieńczy jakąś historię i wyznacza początek nowej. Co to za historie? Dowiemy się z tajemniczych listów, które ktoś nam przysłał do Muzeum! 46 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

47 Nadal zimno! Idzie luty załóż ciepłe buty. Chyba każdy zna to powiedzenie! Czy oznacza ono, że zima rzeczywiście jeszcze nie odpuszcza, a największe mrozy wciąż jeszcze przed nami? Ale chwileczkę czy wszyscy bohaterowie muzealnych obrazów są gotowi na zimową kulminację? Królewska szata Na dworze króla Stanisława wielkie poruszenie, gdyż władca kupił sobie nowe odzienie... Jak wygląda życie na dworze królewskim? Czy królowi wolno nosić dres albo kolorowe kąpielówki? Przekonajmy się! Tęczowe okulary Początek wiosny to prawdziwa eksplozja kolorów! Spróbujmy uchwycić tę energię i różnorodność! Co może się wydarzyć, kiedy barwy ożyją na naszych oczach? Dajmy się zaskoczyć własnej wyobraźni! DZIECI Okiem pirata Na pirackim statku życie toczy się inaczej niż na lądzie. Trudniej zachować równowagę, brakuje jedzenia i wody, choć wokoło tak jej dużo. Czasem jest wesoło, ale bywa też groźnie. Jak się żyje na wodzie? Co widzi pirat ze swojej łajby? Łapanie promyków O poranku zachęca nas do wstania, dzięki niemu widzimy przedmioty i ich barwy, a bez niego życie na Ziemi nie mogłoby istnieć! Czy wiecie o czym mowa? Światło! Sprawdzimy, czy może być dobrym tworzywem plastycznym Matka natura Natura często była matką i nauczycielką artystów. Bazując na tym założeniu, będziemy korzystać z bogactw natury, badać różne materiały, ich strukturę i możliwości, po to, by nadać im nowe życie. 47

48 Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 5 10 lat Zajęcia odbywają się w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 90 min Koszt uczestnictwa 12 zł, cena obejmuje materiały plastyczne Czy muszę zarezerwować termin? Na zajęcia obowiązują zapisy mailowe pod adresem: sitosztuki@mnp.art.pl Prosimy o zgłaszanie dzieci od poniedziałku do piątku (do godz. 15:00) w tygodniu, w którym odbywają się zajęcia. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie mailowego potwierdzenia wpisu na listę uczestników. Regulamin zajęć z cyklu Sito sztuki Dzieci przyprowadzane są do Muzeum przez opiekunów i odbierane przez nich z zajęć w wyznaczonych miejscach zbiórek. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). MUZEALNA AKADEMIA DZIECIĘCA Zajęcia Muzealnej Akademii Dziecięcej mają formę oprowadzania po ekspozycji połączonego z interaktywnymi zabawami. Podsumowaniem całości są warsztaty plastyczne. Celem spotkań jest zapoznanie najmłodszej publiczności z galeriami muzealnymi, któremu towarzyszą różnorodne przeżycia i doświadczenia. Warsztaty plastyczne mają pobudzić kreatywność dzieci oraz odkrywać przed nimi przyjemność, jaką daje tworzenie. Program Muzealnej Akademii Dziecięcej składa się 48 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

49 z 10 spotkań zatytułowanych Muzeum pełne przygód skierowanych do dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Każde spotkanie składa się z dwóch części: część teoretyczna ma formę wyprawy po galerii. Dzieci otrzymują wygodne poduszki, dzięki czemu uważne przyglądanie się wybranym dziełom przebiega w komfortowych warunkach. Części tej towarzyszą zadania i zabawy związane z tematem spotkania, stanowiące przeciwwagę dla pełnych koncentracji chwil przyglądania się dziełom; część praktyczna ma formę warsztatów plastycznych. Temat warsztatów jest związany z tematem danej przygody. Są to różnego rodzaju działania plastyczne (malowanie, wyklejanie, rysowanie, lepienie z plasteliny). Celem warsztatów jest samodzielne zmierzenie się dzieci z tematem oraz rozwiązanie postawionego przed nimi zadania plastycznego. Spotkanie kończy wspólna prezentacja prac. Jej celem nie jest wyłapywanie niedoskonałości, lecz zestawienie różnorodnych punktów widzenia i przedstawiania, z których każdy jest właściwy, bo zgodny z realnymi, aktualnymi możliwościami dziecka. Prowadzenie: Paulina Broniewska (Dział Edukacji MNP) Tematy i terminy zajęć Muzealnej Akademii Dziecięcej 2017/ Przygoda XI Wojtek żołnierz bez munduru Wzruszająca opowieść na podstawie książki po tym samym tytułem i spotkanie z autorką Elizą Piotrowską. Spotkanie w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym Przygoda XII Niezwykłe życie zwykłych przedmiotów Spotkanie w Muzeum Sztuk Użytkowych Przygoda XIII Pięć zmysłów Przemierzymy muzealne sale tropem wszystkich zmysłów. DZIECI 49

50 Przygoda XIV Akademia świąteczna Dzień DZIELENIA SIĘ. Czy wiecie skąd się wziął i jaki Święty za tym stoi? Przygoda XV O rety, autoportrety! Kim byli malarze, których obrazy oglądamy w Muzeum? Przygoda XVI Kufer pełen opowieści Każde dzieło w muzeum snuje swoją historię. Jednak, by ją usłyszeć, musimy spełnić jeden warunek. Kto wie jaki? Przygoda XVII Jest w muzeum obraz taki Co to jest abstrakcja, kubizm, konceptualizm. O sztuce współczesnej wierszem Przygoda XVIII Muzealne mody Jak się kiedyś ubierano i czym się ten strój różni od współczesnego Przygoda XIX Malowane dźwięki Co obrazy mają wspólnego z dźwiękami i czy można namalować muzykę? Przygoda XX Muzealni Tropiciele Zabawa dla rodzin w muzealnych przestrzeniach. 50 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

51 Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 12 lat Zajęcia odbywają się w soboty, według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Muzeum Sztuk Użytkowych, Góra Przemysła 1 Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek 9 Ok. 90 min Koszt uczestnictwa 12 zł, cena obejmuje materiały plastyczne Czy muszę zarezerwować termin? Na zajęcia obowiązują zapisy mailowe pod adresem: akademiadziecieca@mnp.art.pl Prosimy o zgłaszanie dzieci od poniedziałku do piątku (do godz. 15:00) w tygodniu poprzedzającym dane zajęcia. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie mailowego potwierdzenia wpisu na listę uczestników. Regulamin zajęć Muzealnej Akademii Dziecięcej Dzieci przyprowadzane są do Muzeum przez opiekunów i odbierane przez nich z zajęć w wyznaczonych miejscach zbiórek. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). WAKACJE/FERIE W MUZEUM W okresie letnich wakacji i ferii zimowych, w czasie wolnym od zajęć szkolnych, Muzeum Narodowe w Poznaniu organizuje warsztaty dla dzieci, które ten czas spędzają w mieście. W czasie ferii spotkania odbywają się równocześnie w dwóch miejscach: w Muzeum Narodowym i w wybranym oddziale. Spotkania składają DZIECI 51

52 się z tematycznego zwiedzania przestrzeni Muzeum oraz warsztatów plastycznych, dotyczących omawianego tematu. Szczegółowy program zamieszczany jest na stronie internetowej Muzeum na tydzień przed rozpoczęciem wakacji/ferii. Spotkania przeznaczone są zarówno dla dzieci zwiedzających indywidualnie, jak i dla grup zorganizowanych. Oddziały prowadzące spotkania to: Muzeum Sztuk Użytkowych, Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu, Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Muzeum Etnograficzne i Muzeum Instrumentów Muzycznych. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 10 lat Zajęcia odbywają się od wtorku do piątku. Rozpoczynają się o godz. 12:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 oraz w wybranych oddziałach na terenie miasta (szczegóły w aktualnych programach) Ok min 8 zł Czy muszę zarezerwować termin? Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc prosimy o rezerwację telefoniczną pod numerem tel , od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30. Decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są od chwili ogłoszenia programu na nadchodzące wakacje/ferie na stronie internetowej Muzeum. W zgłoszeniu prosimy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy do opiekuna prawnego. Regulamin Wakacji/Ferii w Muzeum Dzieci przyprowadzane są do Muzeum przez opiekunów i odbierane przez nich z zajęć w wyznaczonych miejscach zbiórek. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). 52 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

53 URODZINY W MUZEUM Muzeum Narodowe zachęca swoich najmłodszych zwiedzających do obchodzenia urodzin w nietypowym miejscu i w niekonwencjonalny sposób! Urodzinowe przyjęcie w Muzeum to połączenie radosnego świętowania i zabaw z aktywnym odkrywaniem muzealnych zbiorów oraz z możliwością artystycznego wyrażenia siebie. Przebieg spotkania Spotkanie rozpoczyna warsztat plastyczny w sali edukacyjnej, w którym biorą udział Jubilat i jego goście. Następnie uczestnicy przechodzą do galerii, gdzie czekają na nich liczne zadania i zabawy tematyczne poszukiwanie obrazów, zagadki, kalambury. Ostatnia część zajęć ma miejsce ponownie w sali edukacyjnej przewidziany jest tam dalszy ciąg zabaw oraz czas na rozpakowanie prezentów. Wówczas możliwy jest również poczęstunek, który zapewniają opiekunowie we własnym zakresie. Propozycje tematów Dzieci 5 8 lat Księżniczki i rycerze Zajęcia wprowadzają w świat dawnych bohaterów i obyczajów dworskich. Poszukiwanie obrazów na galerii, tworzenie własnych opowieści, zagadki i kalambury. Warsztat plastyczny projektowanie stroju księżniczki, tworzenie miecza rycerza. Dzieci 6 10 lat Żywioły: woda, ogień, ziemia, powietrze Zabawy związane z czterema żywiołami i ich wyobrażeniami na obrazach zagadki, szukanie wybranych dzieł, zabawa w przysłowia, kalambury, magiczny kubełek (rozpoznawanie przedmiotów po dotyku). Warsztat plastyczny wycinanki i wyklejanki na temat żywiołów. DZIECI 53

54 Dzieci 8 12 lat Fałszerze dzieł sztuki Czym jest oryginał, kopia, reprodukcja i falsyfikat? Jak to jest być kolekcjonerem? Zabawy układanie puzzli z reprodukcjami obrazów, poszukiwanie wybranych dzieł na podstawie ich opisów i fragmentów. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 12 lat. Maksymalna liczba uczestników to 15 osób + opiekunowie Urodziny w Muzeum odbywają się w piątki, soboty i niedziele w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego min Koszt uczestnictwa grupy 280 zł, cena obejmuje materiały plastyczne i wstęp do galerii. Jak zarezerwować termin? Zapisy (z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem): od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Płatność (z tygodniowym wyprzedzeniem, po uprzedniej rezerwacji terminu): gotówką w kasie Galerii Malarstwa i Rzeźby przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Urodziny w Muzeum Regulamin Urodzin w Muzeum Muzeum nie bierze odpowiedzialności za jedzenie, napoje, naczynia oraz dekoracje zapewniane przez opiekunów/rodziców. Muzeum oferuje: materiały plastyczne, stoły z obrusami, nóż do tortu, czajnik. Obowiązuje zakaz używania świeczek. Opiekunowie/rodzice uczestniczą w zajęciach bez konieczności kupowania dodatkowego biletu. Obecność co najmniej jednego z opiekunów/rodziców jest obowiązkowa (zajęcia prowadzi jeden edukator muzealny). Osoby zamawiające Urodziny w Muzeum oraz uczestniczące w zajęciach oświadczają tym samym, że zapoznały się z regulaminem zajęć i akceptują jego treść. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). 54 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

55 PRZEWODNIKI MUZEALNYCH TROPICIELI Przewodniki Muzealnych Tropicieli to bezpłatne książeczki przygotowane dla dzieci i ich opiekunów, którzy chcą przemienić wizytę w Muzeum w detektywistyczną przygodę. Każdy z przewodników wyznacza odrębną ścieżkę tematyczną, która pozwala skupić się na wybranych obrazach i rzeźbach, a proponowane w nim treści zachęcają do aktywnego i twórczego poznawania muzealnych zbiorów poprzez zadania, zagadki i rebusy. Przewodniki stanowią ciekawą propozycję nauki i zabawy dla osób zwiedzających Muzeum, niezależnie od wieku. Przewodniki Muzealnych Tropicieli można pobrać bezpłatnie w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu. Autorzy przewodników: Paulina Broniewska, Sabina Mayer (Kiełczewska), Kinga Sibilska, Piotr Szaradowski. Tytuły dla dzieci od 6 lat Muzealny zwierzyniec Pies i kot z obrazu są przewodnikami po muzealnym ZOO. Wraz z nimi dzieci odnajdują obrazy i rzeźby przedstawiające zwierzęta, naklejają nalepki, rysują oraz rozwiązują zadania i zagadki z przewodnika. Podróże małe i duże Podróżnik z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających różne miasta. Rozwiązując zadania i zagadki, dzieci poznają niezwykłe miejscowości w Polsce i Europie. Ślimak i czereśnie W Muzeum jest wiele obrazów określanych jako martwa natura. O tym, jak DZIECI 55

56 one wyglądają i skąd pochodzi ich nazwa, opowiada ślimak przewodnik. Zabawy dziecięce Postać z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających dzieci. Rozwiązanie zadań i zagadek z przewodnika pozwala poznać najmłodszych bohaterów z portretów i ich zabawy. Zadanie: ubranie Czy wiecie, jak ubierali się ludzie w dawnych czasach? Jaki strój miał na sobie król podczas koronacji, a co trzeba było na siebie założyć, żeby pójść na dancing? I czym jest kryza? O tym opowie 4-letni chłopiec w sukience. Pamiętnik Świętego Mikołaja Poznając historię niezwykłego świętego, namalowaną 500 lat temu na czterech skrzydłach ołtarza (dwa z nich znajdują się w naszym Muzeum), dzieci dowiadują się, dlaczego 6 grudnia jest dniem naprawdę wyjątkowym. Tytuły dla dzieci od 9 lat Dłutem kamień w rzeźbę zamień Tę podróż przez Muzeum prowadzi prawdziwy rzeźbiarz. Wiedzie ona przez wszystkie epoki. Artysta opowiada o rodzajach rzeźb, materiałach, z jakich je wykonano i narzędziach, jakich użyto, by powstały. O rety! Autoportrety! Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski i inni wielcy polscy malarze to bohaterowie przewodnika. Oglądając ich autoportrety, dzieci dowiadują się, jak wyglądali i kiedy żyli, a rozwiązując zadania i zagadki poznają tematykę ich dzieł. Opowieści z zielonego dzbana W zielonym dzbanie przewodniczki- -bajarki mieści się wiele niezwykłych opowieści. Dzięki przewodnikowi dzieci z rodzicami (opiekunami) wspólnie poszukają obrazów i poznają związane z nimi legendy, mity i baśnie. 56 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

57 Dziennik Atanazego Po największych arcydziełach sztuki dawnej oprowadza sam kolekcjoner Atanazy Raczyński. Tropem jego zapisków z dziennika dzieci odbędą wędrówkę po galerii, poznając przy tym rodzinę Raczyńskich i największe skarby Atanazego. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Rodzice (opiekunowie) z dziećmi indywidualnie zwiedzający Muzeum. Przewodniki nie są udostępniane dzieciom przybywającym do Muzeum w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Przewodniki są wydawane bezpłatnie na prośbę rodzica (opiekuna). W czasie jednej wizyty jedno dziecko otrzymuje jeden wybrany przez siebie tytuł. Po zakończeniu zwiedzania książeczka staje się własnością dziecka. Czy konieczna jest rezerwacja? Przewodniki Muzealnych Tropicieli są dostępne w kasie Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy jedynie o nie poprosić. WALIZKI MUZEALNYCH TROPICIELI Walizki Muzealnych Tropicieli, które od kilku lat cieszą się wielką popularnością wśród naszych najmłodszych widzów, przeszły ostatnio spory lifting. Zyskały nową oprawę, zwiększyła się ich liczba, a w ich wnętrzu czekają na dzieci nowe zadania z podziałem na dwie grupy wiekowe: od 5 do 7 lat oraz od lat 8 do 12. Walizki to propozycja dla dzieci, które przychodzą do Muzeum z rodzicami bądź opiekunami. Zwiedzając poszczególne galerie z Walizką Muzealnego Tropiciela, mali goście rozwiązują ukryte w niej zadania. Zagadki i rekwizyty umożliwiają im aktywne poznawanie przestrzeni i kolekcji Muzeum. Różny stopień trudności wymaga współpracy całej rodziny dorośli pomagają dzieciom w odczytywaniu DZIECI 57

58 poleceń, rozwiązywaniu zadań i poruszaniu się po Muzeum. Wspólnie też decydują, które galerie będą zwiedzać i ile czasu poświęcą na wybrane zadania. Walizki są dostępne także w angielskiej wersji językowej. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Dzieci w wieku 5 12 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Walizki Muzealnych Tropicieli są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, nie są udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Walizki Muzealnych Tropicieli są wydawane bezpłatnie dzieciom na prośbę rodzica (opiekuna). Czy konieczna jest rezerwacja? Walizki Muzealnych Tropicieli są dostępne w szatni Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy poprosić o walizkę osoby obsługujące szatnię. Prosimy pamiętać, aby po zakończeniu zwiedzania zwrócić walizkę do szatni. 58 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

59 KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 19 lat). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a dodatkowo od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy nowy temat, który stanowi cenną inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace w konkursie mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy (lub kilku prac) związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja Przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 40. edycji towarzyszyć będzie temat: Pomosty Pomosty mogą być różne między dziełami, między odbiorcami, między przeszłością a teraźniejszością, między epokami itd. Pomost jest rodzajem dialogu, relacji między jedną rzeczywistością a drugą. Słowo to jest bardzo pojemne. Przełóż na język plastyczny, to co pod tym słowem rozumiesz w kontekście muzealnej wizyty. Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory muzeum, wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. Szczegółowy regulamin konkursu zamieszczony został na s. 35. DZIECI 59

60 MŁODZIEŻ Dla młodzieży przygotowane zostały przede wszystkim dwa cykle o charakterze warsztatowym: Kreatywni i Dekoder, odbywające się w sobotnie popołudnia. Kreatywni to warsztaty poświęcone różnym technikom artystycznym, tematem Dekodera z kolei są niekonwencjonalne sposoby interpretacji dzieł z kolekcji Muzeum. Młodzież w wieku lat zapraszamy do udziału w dorocznym konkursie Moja przygoda w muzeum. Polecamy również wybrane programy edukacyjne adresowane do widzów dorosłych, jak np. sobotni Świat obrazów. Propozycje działań edukacyjnych dla młodzieży towarzyszą przygotowywanym przez Muzeum wystawom czasowym. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( Kreatywni Cykl warsztatów plastyczno-projektowych dla gimnazjalistów i licealistów Celem warsztatów jest zachęcenie młodzieży do nawiązania dialogu artystycznego z dziełami sztuki z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Zarówno studia z natury, jak i ćwiczenia z wyobraźni mają przybliżyć uczestnikom podstawy warsztatowe i technologiczne różnych dziedzin plastycznych: malarstwa, rysunku studyjnego, anatomicznego i architektonicznego, grafiki, rzeźby oraz filmu animowanego. Przedmiotem zajęć będą zagadnienia związane z podstawowymi środkami wyrazu plastycznego, z których zbudowana jest kompozycja, takimi jak: konstrukcja (formy i bryły, proporcje, anatomia człowieka), kolor, plama, kreska, walor, linia, faktura oraz światłocień i perspektywa, wyrażające przestrzeń w obrazie. 60 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

61 Warsztaty prowadzone są w grupach do 12 osób w cyklach dwumiesięcznych, obejmujących 8 spotkań (łącznie 24 godziny zegarowe). Zajęcia prowadzi Maria Pawłowska malarka, graficzka, ilustratorka, edukatorka sztuki, autorka warsztatów plastycznych w czasopiśmie dziecięco-młodzieżowym. Harmonogram warsztatów Kreatywni 2017/2018 XXII edycja WRZESIEŃ PAŹDZIERNIK 2017 termin zgłoszeń i wpłat: Terminy spotkań: 2.09., 9.09., Temat: Studium rysunkowe anatomiczne postaci ludzkiej Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: , , Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: farby akrylowe na kolorowym brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny perspektywa zbieżna Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Film animowany Technika: zdjęcia poklatkowe XXIII edycja LISTOPAD GRUDZIEŃ 2017 termin zgłoszeń i wpłat: Terminy spotkań: , 4.11., Temat: Studium rysunkowe martwej natury MŁODZIEŻ Technika: suchy pastel sangwina, sepia, umbra na kolorowym brystolu Terminy spotkań: , 2.12., Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: suchy pastel na kolorowym brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski. Rysunek architektoniczny perspektywa ukośna Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Studium portretu Technika: farby temperowe XXIV edycja STYCZEŃ MARZEC 2018 termin zgłoszeń i wpłat: Terminy spotkań: , , Temat: Studium rysunkowe martwej natury Technika: piórko, tusz na kolorowym brystolu Terminy spotkań: 3.02., , Temat: Studium malarskie martwej natury Technika mieszana: farby akrylowe na białym brystolu 61

62 Temat: Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski. Rysunek architektoniczny perspektywa powietrzna Technika: ołówek grafitowy, farby akrylowe Terminy spotkań: Temat: Film animowany Technika: zdjęcia poklatkowe XXV edycja MARZEC MAJ 2018 termin zgłoszeń i wpłat: Terminy spotkań: , , Temat: Studium rysunkowe martwej natury Technika: pastel olejny na kolorowym brystolu Terminy spotkań: 7.04., , Temat: Studium malarskie martwej natury Technika mieszana: pastel olejny na brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny perspektywa żabia i ptasia z trzema punktami zbiegu Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Studium rzeźbiarskie Technika: glinka ceramiczna XXVI edycja MAJ LIPIEC 2018 termin zgłoszeń i wpłat: Terminy spotkań: , , Temat: Studium rysunkowe anatomiczne postaci ludzkiej Technika: węgiel rysunkowy 62 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

63 Terminy spotkań: 9.06., , Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: farby akrylowe na kolorowym brystolu Terminy spotkań: 30.06, 7.07 Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny Technika: ołówek grafitowy, farby akwarelowe Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Zajęcia prowadzone są w soboty, według harmonogramu, od godz. 15:00 do 18:00. Ile kosztują? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Jedno spotkanie trwa 180 min. Każda edycja składa się z ośmiu spotkań. Całkowity koszt 190 zł od osoby. Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycję stałą oraz wystawy czasowe w trakcie trwania poszczególnych edycji warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Kreatywni (nr edycji ) + imię i nazwisko Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie w terminach wyznaczonych dla danej edycji. Terminy zapisów są wyszczególnione w harmonogramie. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo na adres kreatywni@mnp.art.pl. W zgłoszeniu prosimy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania warsztatów w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. Gdzie znajdę więcej informacji o warsztatach? Bieżące informacje na temat przebiegu warsztatów oraz prace uczestników dostępne są na blogu projektu Regulamin warsztatów Kreatywni Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). MŁODZIEŻ 63

64 Dekoder Dekoder to cykl eksperymentalnych warsztatów skoncentrowanych na dziełach z kolekcji sztuki nowoczesnej Muzeum Narodowego w Poznaniu. Skierowany jest przede wszystkim do młodzieży i osób dorosłych, a jego główny celem stanowi poznanie języka wizualnego, idei i kontekstów funkcjonujących w sztuce współczesnej. Spotkania cechuje swobodna atmosfera i dynamiczna walka z zaproponowanym często nietypowym materiałem. Dekoder przeplatany jest ciekawymi zadaniami wizualnymi (instalacje, obiekty, performance, fotografia, video, rysunek), które pomagają zrozumieć niuanse warsztatu artysty i często inicjują nowe pomysły interpretacyjne. W trakcie zajęć prowadzona jest dyskusja w grupie oraz konsultacje indywidualne. Uczestnicy otrzymują także informacje z krótką biografią danego artysty oraz zagadnieniami mobilizującymi do aktywnego odbioru sztuki. Autor scenariusza i prowadzący: dr Konrad Juściński artysta sztuk wizualnych, nauczyciel i wykładowca. W latach asystent prof. Jana Berdyszaka na Uniwersytecie Zielonogórskim. Tematy i terminy warsztatów Dekoder 2017/2018 Uwaga! Zmiana godziny rozpoczęcia zajęć: sobota, godz. 16: Roman Opałka, Obraz liczony , 1965 Obecność artysty. Co pozostaje po zaniku formy? Jak zdefiniować czas i proces w sztukach wizualnych? Piotr Potworowski, Pejzaż z Łagowa, 1958 Studium pejzażu. Interpretacja współczesnego pejzażu. Miejsce horyzontu oraz podział przestrzeni wobec tego, co doświadczamy Maria Pinińska-Bereś, Studnia różu, 1977 Atrybuty kobiecości? Czułe rozmowy na temat istoty płci Marian Bogusz, Koncert Bacha w kościele św. Tomasza w Lipsku, 1956 Jak zwizualizować dźwięk jak wydobyć dźwięk z obrazu? Warsztat audiowizualny. 64 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

65 Leszek Knaflewski, Rain Carnation, 2001 Natura kreacji. Rytm, materia a bio inspiracje. Przemiany materii nieorganicznej w ożywioną Tadeusz Kantor, Amarapura, 1957 Czy należy kontrolować proces kreacji? Na ile i czy w ogóle możemy pozwolić sobie na kreację poza naszym ego? Zofia Kulik, Z archiwum gestów, Gest, poza a znaczenie ciała. Czym jest naśladowanie i jakie niesie konsekwencje wobec obrazu Jan Lebenstein, Figura na przekątnych, 1958 Biologiczno-fizjologiczne uwarunkowanie ludzkiej zmysłowości. Obraz postaci Janina Kraupe, Charaktery II, 1957 Stan, w którym istnieje jakieś centrum, wewnątrz którego zbiegają się, jednoczą wszystkie linie metamorfoz, pole, z którego obserwuje się przemiany to wszystko, co jest i ruchem i trwaniem [...]. Janina Kraupe Leon Tarasewicz, Bez tytułu, 1989 Wewnętrzny rytm. Kadry natury całość. MŁODZIEŻ 65

66 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Warsztaty prowadzone są w soboty, według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 16:00. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Osoba prowadząca czeka na uczestników spotkania w punkcie zbiórek przy kasie. Ok. 90 min Wstęp wolny Czy muszę zarezerwować termin? Na warsztaty z cyklu Dekoder obowiązują zapisy pod adresem mailowym: dekoder@mnp.art.pl lub pod numerem tel ŚWIAT OBRAZÓW Świat obrazów to cykl wykładów o wieloletniej tradycji, mający na celu prezentację dzieł z kolekcji Muzeum. Adresowany przede wszystkim do widzów dorosłych, jest również otwarty dla młodzieży. Wykłady zawsze odbywają się w galerii przy wybranych dziełach. Każdego roku widzowie poznają inny fragment ekspozycji poprzez omawiane obrazy. Głównym założeniem cyklu jest to, by muzealne obiekty zaczęły funkcjonować w szerszym kontekście. Zapraszani goście oraz pracownicy Muzeum w czasie godzinnych wykładów przybliżają publiczności wybrane obrazy, odkrywając równocześnie ich związki z życiem i kulturą danej epoki. Wykładowcy reprezentują różne dziedziny nauki, nie zawsze kojarzące się z malarstwem, dzięki czemu widzowie mają okazję spojrzeć na obrazy z zaskakującej niekiedy perspektywy. Scenariusz i prowadzenie: Małgorzata Baehr (Dział Edukacji MNP) Terminy i tematy wykładów z cyklu Świat obrazów 2017/2018 Dwudziestolecie w bieżącym sezonie zaproszeni goście przeniosą nas do szalonych lat 20. i 30. XX wieku, kiedy sztuka Awangardy obfitowała w różnorodne tendencje i tematy, zachwycała nowoczesnymi formami ujętymi przez pryzmat świeżego spojrzenia artystów. 66 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

67 Władysław Roguski, Dancing, 1922 Wykład: Aleksandra Kargul, doktorantka Instytutu Historii Sztuki UAM Stanisław Ignacy Witkiewicz, Portrety, Wykład: Justyna Borkowska, doktorantka Akademii Pomorskiej w Słupsku Leon Dołżycki, Żałobnica, 1922 Wykład: Małgorzata Baehr, Muzeum Narodowe w Poznaniu Zygmunt Waliszewski, Serwantka, 1931 Wykład: Katarzyna Grabowska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Artur Nacht-Samborski, Akt z twarzą w cieniu, ok Wykład: dr Maria Gołąb, Muzeum Narodowe w Poznaniu Stanisław Kubicki, Mojżesz przed krzewem gorejącym, 1933 Wykład: Agnieszka Salamon-Radecka, Muzeum Narodowe w Poznaniu Tadeusz Makowski, Maskarada, 1928 Wykład: Kinga Sibilska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Józef Czapski, Stacja St. Lazare w Paryżu, 1952 Wykład: prof. UAP dr hab. Janusz Marciniak, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu Jan Spychalski, Walka Jakuba z aniołem, 1946 Wykład: dr hab. Michał Haake, Instytut Historii Sztuki UAM Piotr Potworowski, Pejzaże, Wykład: prof. UAM dr hab. Wojciech Suchocki, Dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu MŁODZIEŻ 67

68 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Wykłady odbywają się raz w miesiącu w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Czy muszę zarezerwować termin? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Wstęp wolny Na wykłady z cyklu Świat obrazów nie obowiązują zapisy. KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 19 lat). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a dodatkowo od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy nowy temat, który stanowi cenną inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace w konkursie mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy (lub kilku prac) związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja Przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 40. edycji towarzyszyć będzie temat: Pomosty Pomosty mogą być różne między dziełami, między odbiorcami, między przeszłością a teraźniejszością, między epokami itd. Pomost jest rodzajem dialogu, relacji między jedną rze- 68 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

69 czywistością a drugą. Słowo to jest bardzo pojemne. Przełóż na język plastyczny to, co pod tym słowem rozumiesz w kontekście muzealnej wizyty. Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory muzeum, wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. Szczegółowy regulamin konkursu zamieszczony został na s. 35. MŁODZIEŻ 69

70 DOROŚLI Oferta edukacyjna dla dorosłych obejmuje wykłady, warsztaty oraz kursy. Przygotowana została w taki sposób, aby mogły z niej skorzystać osoby aktywne zawodowo. Z tego względu wszystkie zajęcia odbywają się późnym popołudniem i wieczorem w piątek bądź w weekendy. W piątki można wziąć udział w zajęciach w ramach programów: Kaligrafia oraz Minikurs rysunku i malarstwa. Ten ostatni program organizowany jest też latem i stanowi wakacyjną propozycję dla osób pracujących w tym okresie. Natomiast wybrane soboty miesiąca zarezerwowane są na wykłady z cyklu Świat obrazów. Wystawom czasowym w Muzeum towarzyszą programy edukacyjne, które zawierają propozycje dla dorosłych. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( KALIGRAFIA I ILUMINACJA Jeśli intryguje Państwa świat, w którym pisanie nie kojarzyło się wyłącznie z klawiaturą i wydrukiem komputerowym, ale było równoznaczne z tworzeniem dzieła sztuki, to zapraszamy na warsztaty z kaligrafii i iluminacji. W tym sezonie proponujemy kilka edycji, podczas których będzie można poznać podstawy różnych rodzajów pism, a także sztuki iluminacji, czyli zdobienia ksiąg. Zajęcia skierowane są do osób dorosłych, także do tych, które nigdy wcześniej nie miały styczności z kaligrafią. Prowadzenie: Olga Paszkowska zajmuje się kaligrafią od 12 lat, iluminacjami od lat 8. Absolwentka Szkoły Kaligrafii i Iluminacji Barbary Bodziony w Krakowie. Oprócz warsztatów w Muzeum Narodowym w Poznaniu prowadzi prezentacje oraz pokazy na festynach rycerskich i innych imprezach plenerowych. 70 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

71 Terminy i tematy warsztatów 2017/2018 PAŹDZIERNIK/LISTOPAD 2017 Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Ze skarbnicy Psałterza Floriańskiego kaligrafia Nauka pisma gotyckiego w oparciu o ten przepiękny zabytek piśmiennictwa. Po zakończeniu warsztatu uczestnikom pozostanie nowa umiejętność oraz kartka czerpanego papieru z własnoręcznie wypisaną wizytówką. LISTOPAD 2017 Terminy spotkań: piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 80 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Ze skarbnicy Psałterza Floriańskiego iluminacja Nauka kopiowania iluminacji z tego przepięknego manuskryptu. Osoby uczestniczące wcześniej z zajęciach z kaligrafii mogą uzupełnić ilustrację jakimś cytatem. GRUDZIEŃ 2017 Terminy spotkań: sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 60 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Filigran niezwykły inicjał iluminacja DOROŚLI Nauka malowania zdobnego inicjału nazywanego filigranem, z elementami złocenia. Osoby uczestniczące wcześniej w zajęciach z kaligrafii mogą uzupełnić inicjał jakimś cytatem. STYCZEŃ/LUTY 2018 Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Gotyk w dużym formacie kaligrafia Pismo gotyckie to jedno z trudniejszych, ale i najbardziej efektownych pism średniowiecznych. Na tych warsztatach zajmiemy się dużymi literami. Zapraszamy zwłaszcza osoby, które uczestniczyły już w zajęciach z tekstury lub bastardy. MARZEC 2018 Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Bastarda, czyli gotyk inaczej kaligrafia Nauka bastardy, jednego z pism gotyckich, wymaga wysiłku, ale jest bardzo efektowna. Po zakończeniu warsztatu uczestnikom pozostanie nowa umiejętność oraz kartka czerpanego papieru z własnoręcznie wypisaną wizytówką. 71

72 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Warsztaty odbywają się w weekendy od piątku do niedzieli, według harmonogramu. Ile kosztują? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Zajęcia odbywają się w sali warsztatowej. Edycje, w zależności od harmonogramu, są jednodniowe lub kilkudniowe. Całkowity koszt: od 60 do 150 zł od osoby (w zależności od edycji). Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycję stałą i wystawy czasowe w trakcie warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Kaligrafia Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie w terminach wyznaczonych dla danych warsztatów. Terminy zapisów są wyszczególnione w harmonogramie. Liczba miejsc jest ograniczona (do 10 osób), decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo na adres: kaligrafia@mnp.art.pl. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania warsztatów w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. 72 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

73 MINIKURS RYSUNKU I MALARSTWA Minikurs rysunku i malarstwa adresowany jest do osób dorosłych, zwłaszcza aktywnych zawodowo, pragnących poznać podstawy rysunku i malarstwa lub też poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Obejmuje warsztaty rysunkowe i malarskie prowadzone przez pracowników Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Przedmiotem kursu są zagadnienia związane z kompozycją, anatomią człowieka, formą, bryłą, a także kolorem i światłem. Poszczególne edycje kursu poświęcone są różnorodnym technikom plastycznym, takim jak ołówek, pastele, malarstwo olejne i akrylowe. Nowością w tym sezonie będzie tworzenie szablonów i praca z nimi. Program kursu uwzględnia również zwiedzanie wystaw stałych i czasowych prezentowanych w Muzeum pod kątem omawianego na zajęciach problemu malarskiego. Po zakończeniu zajęć uczestnicy otrzymują skrypt umożliwiający samodzielne poszerzanie i utrwalanie zdobytej wiedzy. Każda grupa kończy kurs pokazem swoich prac w Muzeum. Formuła kursu umożliwia uczestnictwo w nim osobom będącym na różnych poziomach zaawansowania, opiera się bowiem na indywidualnych korektach wykonywanych przez prowadzące go artystki. Dodatkowo w okresie trwania kursu wszystkie osoby, które są lub były uczestnikami zajęć, mogą skorzystać z indywidualnej konsultacji prac wykonanych samodzielnie w domu. Kurs prowadzony jest w grupach do 20 osób, w cyklach obejmujących osiem spotkań (łącznie 32 godz. zegarowe), sześć spotkań (łącznie 24 godz. zegarowe) lub cztery spotkania (łącznie 16 godz. zegarowych). W okresie wakacyjnym organizowane są Letnie minikursy rysunku i malarstwa, które mają formułę pleneru w parku przed Muzeum Etnograficznym (oddział MNP). Każdy kurs składa się z czterech spotkań (16 godz. zegarowych). Harmonogram Minikursu rysunku i malarstwa 2017/2018 I KURS: techniki graficzne i malarstwo akrylowe Prowadzenie zajęć: Agnieszka Zaprzalska, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , Zajęcia oscylować będą w obszarze sztuki abstrakcyjnej, skłaniając się w kierunku konstruktywizmu. Działać bę- DOROŚLI 73

74 dziemy w oparciu o elementy geometryczne, korzystając ze specyfiki technik graficznych i malarstwa akrylowego. W czasie trwania kursu powstaną minimum trzy prace dwie graficzne na papierze w formacie cm i cm oraz jedna na podobraziu wielkości cm modelka z prasą, 4 godz. II KURS: malarstwo temperowe i malarstwo olejne Prowadzenie zajęć: Sylwia Chudy- -Leśnik, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , W takcie spotkań uczestnicy będą malować farbami olejnymi i temperowymi, poznając zasady pracy tymi technikami. Obrazy powstaną w oparciu o układy trzech martwych natur inspirowanych przykładami z historii sztuki. Warsztaty wzbogacone zostaną o ćwiczenia szkicowe mające na celu zwiększenie sprawności obserwacyjnych oraz umiejętności analizy rzeczywistości. Całości dopełni część teoretyczna omawiająca aktualną kondycję martwej natury w sztuce najnowszej. Pracować będziemy na podobraziach malarskich i podkładach introligatorskich o wymiarach cm, cm i cm. 74 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

75 III KURS: malarstwo olejne Prowadzenie zajęć: Agnieszka Zaprzalska, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , W trakcie zajęć analizować będziemy dwie sytuacje z modelem. Pierwsza zostanie oparta o układ dwóch postaci ustawionych w relacji względem siebie, druga natomiast stanie się opowieścią o człowieku i jego zwierzęcym towarzyszu życia. Część teoretyczna spotkań przybliży technikę malarstwa olejnego oraz motyw animalistyczny w kontekście historii sztuki. Uczestnicy będą działać na podobraziu o wymiarach cm i zagruntowanych podkładach introligatorskich wielkości cm. Modele: przez pierwsze cztery tygodnie dwie postacie, w trakcie pozostałych spotkań jeden model w towarzystwie psa. IV KURS: techniki rysunkowe Prowadzenie zajęć: Monika Sheaded, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , W trakcie zajęć popracujemy ołówkiem, węglem i białą kredką. Powstałe prace będą nokturnami budowanymi w dualistyczny sposób: wydobywającymi z jednej strony światło, a z drugiej strony cień. Punktem odniesienia staną się dwa kontrastowo ujęte układy przestrzenne, w oparciu o które powstaną prace w formacie cm i cm. Uzupełnieniem części praktycznej będą wiadomości teoretyczne ujęte w ramy prezentacji multimedialnych. V KURS: pastele Prowadzenie zajęć: Sylwia Chudy- -Leśnik, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , W trakcie spotkań uczestnicy malować będą w dwóch technikach: pasteli tłustych i suchych. Prace powstaną w odniesieniu do układu martwej natury i do sytuacji architektonicznej okolic Muzeum Narodowego. Praktyka zostanie wsparta teorią oraz pokazem multimedialnym dotyczącym charakterystyki obu technik. VI KURS: kurs plenerowy Muzeum Etnograficzne Prowadzenie zajęć: Monika Sheaded, Magdalena Parnasow-Kujawa Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , Zajęcia będą odbywać się w przestrzeni otwartej, odwołując się do sytuacji plenerowych z elementami architektonicznymi. Będziemy wykorzystywać technikę pasteli i malarstwa akrylowe- DOROŚLI 75

76 go, opracowując zagadnienie koloru funkcjonującego w świetle naturalnym. Chcąc rozszerzyć świadomość operowania kolorem i walorem, w trakcie kursu wykonamy szereg walorowych szkiców i szybkich form zapisu twórczego. Cześć teoretyczna kursu poświęcona będzie sztuce land-artu i realizacjom osadzonym w przestrzeni publicznej. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w piątki, według harmonogramu, w godz. 17:00 21:00. Indywidualne konsultacje i korekty prac wykonanych w domu w piątki, w czasie trwania Minikursu, od godz. 15:30 do 17:00. Letni minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w piątki i soboty, według harmonogramu, w godz. 16:00 20:00 w piątki, 11:00 15:00 w soboty. Ile kosztuje? Minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Letni minikurs rysunku i malarstwa prowadzony jest w parku przed Muzeum Etnograficznym przy ul. Mostowej 7. Jedno spotkanie trwa 240 min. Poszczególne cykle składają się z ośmiu, sześciu lub czterech spotkań. Koszt Minikursu rysunku i malarstwa uzależniony jest od rodzaju techniki malarskiej: kurs technik graficznych i malarstwa akrylowego 450 zł kurs malarstwa temperowego i olejnego 450 zł kurs pasteli 280 zł kurs technik rysunkowych 240 zł letni minikurs plenerowy 250 zł. Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycje muzealne i wystawy stałe w trakcie trwania poszczególnych edycji warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Minikurs rysunku i malarstwa Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie w terminach wyznaczonych dla danego kursu. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo pod adresem: minikurs@mnp.art.pl. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania kursu w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. 76 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

77 ŚWIAT OBRAZÓW Świat obrazów to cykl wykładów o wieloletniej tradycji, mający na celu prezentację dzieł z kolekcji Muzeum. Adresowany przede wszystkim do widzów dorosłych, jest również otwarty dla młodzieży. Wykłady zawsze odbywają się w galerii przy wybranych dziełach. Każdego roku widzowie poznają inny fragment ekspozycji poprzez omawiane obrazy. Głównym założeniem cyklu jest to, by muzealne obiekty zaczęły funkcjonować w szerszym kontekście. Zapraszani goście oraz pracownicy Muzeum w czasie godzinnych wykładów przybliżają publiczności wybrane obrazy, odkrywając równocześnie ich związki z życiem i kulturą danej epoki. Wykładowcy reprezentują różne dziedziny nauki, nie zawsze kojarzące się z malarstwem, dzięki czemu widzowie mają okazję spojrzeć na obrazy z zaskakującej niekiedy perspektywy. Scenariusz i prowadzenie: Małgorzata Baehr (Dział Edukacji MNP) Terminy i tematy wykładów z cyklu Świat obrazów 2017/2018 Dwudziestolecie w bieżącym sezonie zaproszeni goście przeniosą nas do szalonych lat 20. i 30. XX wieku, kiedy sztuka Awangardy obfitowała w różnorodne tendencje i tematy, zachwycała nowoczesnymi formami ujętymi przez pryzmat świeżego spojrzenia artystów Władysław Roguski, Dancing, 1922 Wykład: Aleksandra Kargul, doktorantka Instytutu Historii Sztuki UAM Stanisław Ignacy Witkiewicz, Portrety, Wykład: Justyna Borkowska, doktorantka Akademii Pomorskiej w Słupsku Leon Dołżycki, Żałobnica, 1922 Wykład: Małgorzata Baehr, Muzeum Narodowe w Poznaniu DOROŚLI Zygmunt Waliszewski, Serwantka, 1931 Wykład: Katarzyna Grabowska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Artur Nacht-Samborski, Akt z twarzą w cieniu, ok Wykład: dr Maria Gołąb, Muzeum Narodowe w Poznaniu Stanisław Kubicki, Mojżesz przed krzewem gorejącym, 1933 Wykład: Agnieszka Salamon-Radecka, Muzeum Narodowe w Poznaniu 77

78 Tadeusz Makowski, Maskarada, 1928 Wykład: Kinga Sibilska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Józef Czapski, Stacja St. Lazare w Paryżu, 1952 Wykład: prof. UAP dr hab. Janusz Marciniak, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu Jan Spychalski, Walka Jakuba z aniołem, 1946 Wykład: dr hab. Michał Haake, Instytut Historii Sztuki UAM Piotr Potworowski, Pejzaże, Wykład: prof. UAM dr hab. Wojciech Suchocki, Dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Wykłady odbywają się raz w miesiącu w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Czy muszę zarezerwować termin? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Wstęp wolny Na wykłady z cyklu Świat obrazów nie obowiązują zapisy. 78 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

79 SPACER Z PRZEWODNIKIEM Muzeum Narodowe w Poznaniu zachęca do korzystania z oferty oprowadzania z przewodnikiem po Galerii Malarstwa i Rzeźby. Dla zwiedzających przygotowaliśmy cztery ścieżki, które w ciekawy i przystępny sposób przybliżą kolekcję MNP. Ten rodzaj oprowadzania jest dostępny w naszej ofercie przez cały rok. Ponadto zapraszamy wszystkich chętnych na Spacery Świąteczne, organizowane z okazji Bożego Narodzenia i Wielkanocy oraz na oprowadzania, których temat przewodni jest ściśle związany z konkretnym wydarzeniem, np. wakacjami. Mamy nadzieję, że tego typu spacer po muzealnych galeriach pozwoli Państwu spojrzeć na wiele dzieł sztuki pod zupełnie innym kątem i odkryć je na nowo. 1. TOP najważniejszych arcydzieł MNP, których nie zobaczysz nigdzie w Polsce Muzeum Narodowe w Poznaniu szczyci się ponad 150-letnią historią i należy do największych muzeów sztuki w Polsce. Podczas spaceru z przewodnikiem postaramy się przybliżyć najważniejsze i najciekawsze dzieła sztuki z naszej kolekcji. Pochwalimy się także obiektami i artystami, których dzieła oglądać można tylko w poznańskim Muzeum. Nasze zwiedzanie rozpocznie się w starym gmachu, gdzie prezentowana jest sztuka średniowiecza i polski barok z wyjątkową kolekcją portretów trumiennych. Na piętrze zatrzymamy się przy jedynym w Polsce obrazie francuskiego impresjonisty Claude a Moneta jego Plaży w Pourville. Przestrzenie nowego gmachu to już sztuka polska, począwszy od końca XVIII w. z Portretem Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym pędzla Marcello Bacciarellego i Elekcją Stanisława Augusta na Woli namalowaną przez Canaletta. Dalszą część trzeciego piętra poświęcono Młodej Polsce. Błędne koło Jacka Malczewskiego czy ważny dla historii sztuki Promienny zachód słońca Wojciecha Weissa, ale i przepiękne prace Witolda Wojtkiewicza, jak chociażby Rozstanie, świadczą o wyjątkowości poznańskiej kolekcji tego okresu. Na drugim piętrze zaprezentowano sztukę najnowszą. Wybór twórców jest ogromny; my polecamy Kantora i Opałkę dwóch wizjonerów i wielkich artystów. Ostatnia część ekspozycji to okres dwudziestolecia międzywojennego ze świetną kolekcją kolorystów, dziełami krakowskich formistów i artystów poznańskiego Buntu, ze spektakularnym obrazem Mojżesz przed krzewem gorejącym Stanisława Kubickiego. DOROŚLI 79

80 2. B.M.W. Boznańska, Malczewski, Wyspiański. Mistrzowie Młodej Polski Dzieła sztuki okresu Młodej Polski, prezentowane w poznańskim Muzeum, stanowią jedną z trzech najważniejszych obok Krakowa i Warszawy kolekcji przełomu XIX i XX w. Ten zbiór współtworzą m.in. obiekty należące do Fundacji im. Raczyńskich działającej przy MNP. Dzięki niej możemy poszczycić się największym w Polsce zbiorem obrazów wybitnego symbolisty Jacka Malczewskiego z arcydziełami takimi jak Błędne koło, Thanatos czy cykl Zatruta studnia. Kolejnym znaczącym nazwiskiem jest Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg i poeta. Niewiele osób wie, że w poznańskiej kolekcji znajdują się piękne, pastelowe portrety dzieci artysty Mietka i Stasia oraz karton, będący projektem witraża Matka Boska z Dzieciątkiem z 1896 r., który zdradza fascynację artysty secesją. Na naszej ekspozycji prezentujemy także prace Olgi Boznańskiej jednej z niewielu kobiet artystek tego czasu, która sławę zdobyła dzięki wspaniałym portretom. 3. Arcydzieła dawnej sztuki europejskiej z kolekcji Atanazego Raczyńskiego Ta ścieżka przeznaczona jest dla osób, które podobnie jak Atanazy interesują się dawną sztuką europejską. W kolekcji Raczyńskiego znajdują się prawdziwe perełki, jak np. wyjątkowy pod wieloma względami obraz Gra w szachy włoskiej artystki Sofonisby Anguissoli z 1555 r. czy nawiązująca do obrazu Leonarda da Vinci Madonna z Dzieciątkiem i barankiem na tle krajobrazu Quentina Massysa. 80 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

81 Podczas pobytu na placówce dyplomatycznej w Madrycie Atanazy poszerzył swoją kolekcję o obrazy XVII-wiecznych artystów hiszpańskich i portugalskich, m.in. o Madonnę Różańcową adorowaną przez kartuzów Francisco de Zurbarana. Po powrocie do Berlina zaczął zbierać dzieła sztuki niemieckich malarzy XIX w. Najbardziej dumny był z wielkiego płótna Wilhelma von Kaulbacha Bitwa Hunów; fascynowało go także malarstwo artystów z kręgu nazareńczyków. 4. Sztuka polska XX w., czyli od kapistów i awangardy dwudziestolecia międzywojennego po Kantora i Opałkę Zbiory sztuki polskiej XX w. eksponowane są na dwóch piętrach nowego gmachu poznańskiego Muzeum. Datą graniczną jest tu rok Pierwsze piętro gromadzi sztukę dwudziestolecia międzywojennego z podziałem na przestrzeń prezentującą dzieła polskich kolorystów i nurty awangardy z krakowskimi formistami na czele oraz szczególnym uwzględnieniem artystów z kręgu École de Paris. W tej przestrzeni zaprezentowano także prace dwóch indywidualności: Witkacego i Tadeusza Makowskiego. Sztuka po 1945 r. zajęła całe drugie piętro. To czasy powojenne z wyróżniającymi się pracami Grupy Krakowskiej, w tym Tadeusza Kantora i Jerzego Nowosielskiego; fotografiami Zofii Kulik czy Grzegorza Kowalskiego i nowymi mediami Izabelli Gustowskiej. W części ekspozycji poświęconej malarstwu możemy podziwiać obrazy Henryka Stażewskiego, Stefana Gierowskiego, Leona Tarasewicza, Edwarda Dwurnika czy drugi w kolejności obraz liczony Romana Opałki. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Wszystkie grupy wiekowe Zwiedzanie odbywa się w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Ile kosztują? Oprowadzanie w j. polskim 60 zł, w j. angielskim 90 zł + bilet wstępu do galerii Czy muszę zarezerwować termin? Rezerwacje na oprowadzanie z przewodnikiem przyjmowane są pod numerem tel od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, najpóźniej na dwa tygodnie przed planowaną wizytą. Trzy dni przed wyznaczoną datą rezerwację należy potwierdzić. Oprowadzanie na weekendy przyjmujemy z tygodniowym wyprzedzeniem. DOROŚLI 81

82 SENIORZY Seniorzy stanowią grupę bardzo zaangażowanych odbiorców naszej oferty edukacyjnej. Dojrzali słuchacze licznie uczestniczą w sobotnich spotkaniach z obrazem i chętnie poszerzają swoją wiedzę o sztuce w ramach programu Towarzystwa Uniwersytetu Trzeciego Wieku, z którym współpracujemy już ponad 30 lat. Od niedawna proponowane przez Muzeum darmowe spacery z przewodnikiem stały się wyjątkowo atrakcyjną ofertą październikowych Senioraliów w Poznaniu. Nowy sezon niesie ze sobą także świeżą inicjatywę jaką jest cykl czwartkowych spotkań dla seniorów MotywARTory. Zachęcamy do przeglądania i korzystania ze stałej oferty dla dorosłych i programów towarzyszących wystawom czasowym. W ciągu roku organizowane są różne wydarzenia okolicznościowe, które nie zawsze umieszczane są w Informatorze. CZWARTKI DLA SENIORÓW MotywARTory Jest to cykl czwartkowych wędrówek szlakiem interesujących motywów malarskich, podejmowanych przez artystów na przełomie wieków. Każde spotkanie przyjmuje formę spaceru z przewodnikiem, który dany motyw omawia z uczestnikami przy wybranych dziełach z galerii Muzeum Narodowego w Poznaniu. Nazwa cyklu MotywARTory jest przewrotna. Łączy dwa słowa: motyw rozumiany jako motyw występujący w sztuce (art z ang. sztuka) i motywator, czyli czynnik pobudzający do myślenia i działania. Udział w spotkaniach jest darmowy, aczkolwiek należy wykupić bilet wstępu na ekspozycję stałą. 82 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

83 Harmonogram spotkań MotywARTory 2017/ Pejzaż malarska wizja natury Odzyskane czy utracone? Historia jednego ołtarza (zajęcia świąteczne) W świetle melancholii Anioł rozmaite oblicza skrzydlatej postaci Za drzwiami pracowni Ciało jako medium różnorodnych treści Lustereczko powiedz przecie O motywie odbicia Fałszerze dzieł sztuki (zajęcia wakacyjne) Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Spotkania odbywają się w wybrany czwartek miesiąca w sezonie od listopada do czerwca, według haromonogramu. Rozpoczynają się o godz. 12:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 75 min Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Wejście na ekspozycję w cenie biletu: normalny 12 zł, ulgowy 8 zł. Czy muszę zarezerwować termin? Na spotkania obowiązują zapisy telefoniczne z tygodniowym wyprzedzeniem pod numerem tel SENIORZY 83

84 UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU W ramach współpracy z Towarzystwem Uniwersytet Trzeciego Wieku, Dział Edukacji organizuje cykl wykładów z historii sztuki od starożytności po XX w. Zajęcia prowadzone są w systemie pięcioletnim, odbywają się w ciągu roku akademickiego (od października do czerwca) we wtorki, środy i piątki w sali audiowizualnej Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wzbogacanie wykładów o współczesne formy przekazu, prezentacje multimedialne i korespondencję tematyki zajęć z ekspozycją muzealną, wzmacnia atrakcyjność treści przekazywanych słuchaczom i sprawia, że są one efektywniej przez nich przyswajane. Za dodatkowy atut może uchodzić wiek wykładowców młodzi historycy sztuki chętnie dzielą się swoją pasją z seniorami, a różnice pokoleniowe są idealną sposobnością do wymiany poglądów na temat sztuki. Uniwersytety Trzeciego Wieku istnieją na całym świecie, poznański powstał w 1979 r., a od 1991 r. Towarzystwo Uniwersytet Trzeciego Wieku działa, jako samodzielne stowarzyszenie z osobowością prawną, na podstawie własnego statutu. Jego członkami są emeryci i renciści. Głównym celem Towarzystwa jest aktywizacja i integracja środowiska osób starszych. Działalność Uniwersytetu Trzeciego Wieku wspiera rozwój sprawności intelektualnej i fizycznej swoich słuchaczy. Dzięki zawieranym przez Zarząd porozumieniom z licznymi instytucjami kulturalnymi i naukowymi Poznania słuchacze Uniwersytetu mogą korzystać z rozlicznych zajęć skupionych w sekcjach. Podstawowe informacje Gdzie mogę się zapisać? Zapisy do poszczególnych grup sekcji historii sztuki prowadzi sekretariat Uniwersytetu Trzeciego Wieku mieszczący się przy ul. Ratajczaka 37. Kiedy mogę się zapisać? Biuro sekretariatu Uniwersytetu Trzeciego Wieku czynne jest w poniedziałki, wtorki i czwartki w godz. 10:00 14:00. W jaki sposób mogę się skontaktować? Z sekretariatem Uniwersytetu Trzeciego Wieku można skontaktować się telefonicznie pod numerem tel lub mailowo: utw.poznan@vp.pl 84 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

85 RODZINY Z DZIEĆMI Oferta dla rodzin z dziećmi obejmuje dwa programy, które pozwalają na samodzielne realizacje działań o charakterze edukacyjnym przez rodziców (opiekunów) z młodszymi dziećmi (6 10 lat). Pierwszy to Przewodniki Muzealnych Tropicieli seria książeczek dla dzieci, które pozwalają na tematyczne zwiedzanie muzeum. Drugi Walizki Muzealnych Tropicieli składa się z przenośnego pakietu edukacyjnego zawierającego zadania aktywizujące jego użytkowników podczas pobytu w Muzeum. Wspólną cechą obu programów jest możliwość współpracy i wymiany między członkami rodziny należącymi do różnych generacji. PRZEWODNIKI MUZEALNYCH TROPICIELI Przewodniki Muzealnych Tropicieli to bezpłatne książeczki przygotowane dla dzieci i ich opiekunów, którzy chcą przemienić wizytę w Muzeum w detektywistyczną przygodę. Każdy z przewodników wyznacza odrębną ścieżkę tematyczną, która pozwala skupić się na wybranych obrazach i rzeźbach, a proponowane w nim treści zachęcają do aktywnego i twórczego poznawania muzealnych zbiorów po- Rodziny z dziećmi 85

86 przez zadania, zagadki i rebusy. Przewodniki stanowią ciekawą propozycję nauki i zabawy dla osób zwiedzających Muzeum, niezależnie od wieku. Przewodniki Muzealnych Tropicieli można pobrać bezpłatnie w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu. Autorzy przewodników: Paulina Broniewska, Sabina Mayer (Kiełczewska), Kinga Sibilska, Piotr Szaradowski. Tytuły dla dzieci od 6 lat Muzealny zwierzyniec Pies i kot z obrazu są przewodnikami po muzealnym ZOO. Wraz z nimi dzieci odnajdują obrazy i rzeźby przedstawiające zwierzęta, naklejają nalepki, rysują oraz rozwiązują zadania i zagadki z przewodnika. Podróże małe i duże Podróżnik z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających różne miasta. Rozwiązując zadania i zagadki, dzieci poznają niezwykłe miejscowości w Polsce i Europie. Ślimak i czereśnie W Muzeum jest wiele obrazów określanych jako martwa natura. O tym, jak one wyglądają i skąd pochodzi ich nazwa, opowiada ślimak przewodnik. Zabawy dziecięce Postać z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających dzieci. Rozwiązanie zadań i zagadek z przewodnika pozwala poznać najmłodszych bohaterów z portretów i ich zabawy. Zadanie: ubranie Czy wiecie, jak ubierali się ludzie w dawnych czasach? Jaki strój miał na sobie król podczas koronacji, a co trzeba było na siebie założyć, żeby pójść na dancing? I czym jest kryza? O tym opowie 4-letni chłopiec w sukience. 86 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

87 Pamiętnik Świętego Mikołaja Poznając historię niezwykłego świętego, namalowaną 500 lat temu na czterech skrzydłach ołtarza (dwa z nich znajdują się w naszym Muzeum), dzieci dowiadują się, dlaczego 6 grudnia jest dniem naprawdę wyjątkowym. Tytuły dla dzieci od 9 lat Dłutem kamień w rzeźbę zamień Tę podróż przez Muzeum prowadzi prawdziwy rzeźbiarz. Wiedzie ona przez wszystkie epoki. Artysta opowiada o rodzajach rzeźb, materiałach, z jakich je wykonano i narzędziach, jakich użyto, by powstały. O rety! Autoportrety! Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski i inni wielcy polscy malarze to bohaterowie przewodnika. Oglądając ich autoportrety, dzieci dowiadują się, jak wyglądali i kiedy żyli, a rozwiązując zadania i zagadki poznają tematykę ich dzieł. Opowieści z zielonego dzbana W zielonym dzbanie przewodniczki- -bajarki mieści się wiele niezwykłych opowieści. Dzięki przewodnikowi dzieci z rodzicami (opiekunami) wspólnie poszukają obrazów i poznają związane z nimi legendy, mity i baśnie. Dziennik Atanazego Po największych arcydziełach sztuki dawnej oprowadza sam kolekcjoner Atanazy Raczyński. Tropem jego zapisków z dziennika dzieci odbędą wędrówkę po galerii, poznając przy tym rodzinę Raczyńskich i największe skarby Atanazego. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Rodzice (opiekunowie) z dziećmi indywidualnie zwiedzający Muzeum. Przewodniki nie są udostępniane dzieciom przybywającym do Muzeum w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Przewodniki są wydawane bezpłatnie na prośbę rodzica (opiekuna). W czasie jednej wizyty jedno dziecko otrzymuje jeden wybrany przez siebie tytuł. Po zakończeniu zwiedzania książeczka staje się własnością dziecka. Czy konieczna jest rezerwacja? Przewodniki Muzealnych Tropicieli są dostępne w kasie Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy jedynie o nie poprosić. Rodziny z dziećmi 87

88 WALIZKI MUZEALNYCH TROPICIELI Walizki Muzealnych Tropicieli, które od kilku lat cieszą się wielką popularnością wśród naszych najmłodszych widzów, przeszły ostatnio spory lifting. Zyskały nową oprawę, zwiększyła się ich liczba, a w ich wnętrzu czekają na dzieci nowe zadania z podziałem na dwie grupy wiekowe: od 5 do 7 lat oraz od lat 8 do 12. Walizki to propozycja dla dzieci, które przychodzą do Muzeum z rodzicami bądź opiekunami. Zwiedzając poszczególne galerie z Walizką Muzealnego Tropiciela, mali goście rozwiązują ukryte w niej zadania. Zagadki i rekwizyty umożliwiają im aktywne poznawanie przestrzeni i kolekcji Muzeum. Różny stopień trudności wymaga współpracy całej rodziny dorośli pomagają dzieciom w odczytywaniu poleceń, rozwiązywaniu zadań i poruszaniu się po Muzeum. Wspólnie też decydują, które galerie będą zwiedzać i ile czasu poświęcą na wybrane zadania. Walizki są dostępne także w angielskiej wersji językowej. 88 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

89 Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Dzieci w wieku 5 12 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Walizki Muzealnych Tropicieli są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, nie są udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Walizki Muzealnych Tropicieli są wydawane bezpłatnie dzieciom na prośbę rodzica (opiekuna). Czy konieczna jest rezerwacja? Walizki Muzealnych Tropicieli są dostępne w szatni Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy poprosić o walizkę osoby obsługujące szatnię. Prosimy pamiętać, aby po zakończeniu zwiedzania zwrócić walizkę do szatni. Rodziny z dziećmi 89

90 OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Osobom niewidomym i słabowidzącym w poruszaniu się po galeriach pomagają plany tyflograficzne oraz oznaczenia poziome na podłogach, informujące o obiektach znajdujących się w przestrzeni galerii. 90 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

91 CZĘŚĆ III Oddziały Muzeum Narodowego w Poznaniu

92 Propozycje edukacyjne w tej części informatora adresowane są do odwiedzających oddziały Muzeum Narodowego w Poznaniu. Są to programy dla szkół realizowane we wszystkich grupach wiekowych oraz zajęcia dla dzieci, młodzieży i dorosłych, a także propozycje różnorodnych spotkań przygotowane dla widzów indywidualnych, rodzin oraz dla tych zwiedzających, którzy samodzielnie przychodzą do Muzeum w mniejszych grupach międzypokoleniowych.

93 Muzeum Sztuk Użytkowych Góra Przemysła 1 Muzeum Sztuk Użytkowych mieszczące się na Górze Przemysła, posiada bogatą kolekcję niezwykłych obiektów, wśród których znaleźć można relikwiarzyk z puklem włosów Napoleona Bonaparte, tureckie siodło z bitwy pod Wiedniem, porcelanowy nocnik dla dam, żyrandol wenecki złożony z 460 elementów, krzesło odwrotne, zbroję samuraja, lalkę Barbie, rokokową suknię dworską i sukienkę mini w psychodeliczne wzory. Prezentujemy sztukę użytkową od średniowiecza do współczesności. Nie chcemy jednak skupiać się wyłącznie na przedmiotach, lecz także na ludziach, którzy się nimi posługiwali i którzy pośród nich żyli. Poprzez naszą ekspozycję i ofertę edukacyjną chcemy ułatwić zrozumienie i poznanie człowieka minionych epok, a przez to nas samych naszych potrzeb, pragnień, zainteresowań, przyzwyczajeń i codziennych rytuałów, w których otaczające nas rzeczy odgrywają tak wielką rolę. Edukacja w Muzeum Sztuk Użytkowych: Aleksandra Podżorska ZWIEDZANIE ZORGANIZOWANE Spacer z przewodnikiem Dla dzieci Muzealna dżungla W muzealnej dżungli, wśród obiektów ukrywają się dzikie zwierzęta, tajemnicze stwory i baśniowe bestie. W czasie zwiedzania postaramy się je odkryć, nazwać i oswoić. Muzeum osobliwości Co trzeba zrobić, żeby założyć muzeum? Jakie skarby kryły w sobie pierwsze kolekcje sztuki, a jak wygląda muzeum dziś? W czasie zwiedzania odkryjemy, że muzealna przestrzeń kryje w sobie nie tylko obiekty piękne, ale też tajemnicze, magiczne i egzotyczne. MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH 93

94 Opowieści z wnętrza starego domu W czasie zwiedzania zajrzymy do dawnych wnętrz. Pomogą nam w tym domki dla lalek, które urządzimy miniaturkami mebli znajdujących się w kolekcji naszego Muzeum. Dla młodzieży Historia brudu Dziś posiadanie łazienki jest rzeczą oczywistą, ale historia ludzkości wcale nie jest historią higieny, lecz historią brudu. W czasie zwiedzania sprawdzimy, jak w kolejnych epokach zmieniało się pojęcie słowa czyścioch. Zorientowanie na Orient Kiedy patrzymy na historię Europy, a zwłaszcza na historię Polski, często zapominamy, jak wiele zawdzięczamy kulturze Orientu. W czasie zwiedzania przekonamy się, że nawet Daleki Wschód jest nam bliski. Niezwykłe życie zwykłych przedmiotów Czy w średniowieczu myto ręce przed posiłkiem? Kiedy zaczęto używać widelca? Dlaczego cukiernice zamykane były na klucz? Skąd wzięła się nazwa spodni? Jakie sekrety skrywa sekretera? Po tym zwiedzaniu już nigdy w ten sam sposób nie spojrzycie na sosjerkę i inne przedmioty codziennego użytku. Dla dorosłych Szczęśliwa 13 Opowieść o trzynastu najważniejszych eksponatach Muzeum Sztuk Użytkowych. 94 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

95 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Spacery muzealne odbywają się w godzinach otwarcia Muzeum Sztuk Użytkowych. Jakie są koszty Spaceru z przewodnikiem? 60 zł + bilet wstępu na ekspozycję Jak zamówić zwiedzanie? Muzeum Sztuk Użytkowych, Góra Przemysła 1 Ok. 60 min Rezerwacje przyjmowane są pod adresem mailowym: a.podzorska@mnp.art.pl najpóźniej na tydzień przed planowaną wizytą. Rezerwacja jest ważna po otrzymaniu mailowego potwierdzenia z Muzeum. ZWIEDZANIE INDYWIDUALNE Niezwykle pomocne w odkrywaniu tajemnic kryjących się w naszych obiektach są aplikacje mobilne (do pobrania na smartfony i tablety). Aplikacje dostępne są w systemie operacyjnym Android i ios. Skarby MSU Obejrzyj filmy dotyczące wybranych obiektów z naszej kolekcji, rozwiąż związane z nimi zadania i zdobądź wirtualne skarby Muzeum Sztuk Użytkowych! Muzeum Sztuk Użytkowych Trzy ścieżki ułatwiające zwiedzanie naszej kolekcji osobom z różnego rodzaju niepełnosprawnościami wzrokową, słuchową i intelektualną. MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH 95

96 MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA Ratusz, Stary Rynek 1 Oferta edukacyjna Muzeum Historii Miasta Poznania obejmuje lekcje muzealne adresowane do uczniów szkół na różnych poziomach nauczania, od przedszkoli do szkół średnich. Dla gimnazjów i szkół średnich proponowane są także dodatkowe formy przyswajania wiedzy np. prezentacje multimedialne. Edukacja w Muzeum Historii Miasta Poznania: Justyna Żarczyńska Współpraca: Alina Kucharska LEKCJE MUZEALNE Grupy przedszkolne Legendy ratuszowe Legendy zawsze pobudzają wyobraźnię dzieci. Podczas lekcji przedszkolaki będą miały okazję poznać wybrane poznańskie legendy, a całość pomogą zobrazować przygotowane ilustracje oraz muzealna ekspozycja. Istnieje również możliwość przeprowadzania lekcji z warsztatem oprócz wysłuchania opowieści dzieci będą miały okazję przyswoić je i wykorzystać wiedzę na ich temat podczas zajęć plastycznych oraz gry w kalambury, pracując zarówno indywidualnie, jak i zespołowo. Szkoły podstawowe: klasy I III Jak powstawało miasto Poznań? Celem zajęć jest przybliżenie dzieciom historii Poznania od momentu powstania grodu na Ostrowie Tumskim do czasów najnowszych. Uczniowie mają szansę zwiedzić cały Ratusz każda sala opowiada bowiem o innym okresie w historii miasta. Uzupełnieniem są legendy poznańskie, mapy, wydrukowane zdjęcia. Istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć z warsztatem oprócz poznania historii miasta dzieci mają 96 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

97 okazję przyswoić sobie wiedzę, sprawdzić posiadane informacje, utrwalić wiadomości podczas przygotowanych po części teoretycznej zadań (zagadek, rebusów, quizów itp.). Tajemnice Wielkiej Sieni Wielka Sień, zwana także Salą Renesansową, jest jednym z ważniejszych zabytków renesansu w Polsce. A wszystko to za sprawą niezwykłego sklepienia, którego dekoracje dla wielu mogą być tajemnicze i niezrozumiałe. Celem spotkania jest wyjaśnienie, dlaczego na sklepieniu pojawiają się fantastyczne stwory, egzotyczne zwierzęta oraz mityczni i biblijni bohaterowie. Po części teoretycznej dzieci, podczas zajęć plastycznych, mają okazję stworzyć własną koncepcję takiej dekoracji. Szkoły podstawowe: klasy IV VII Jak powstawało miasto Poznań? Celem zajęć jest przybliżenie dzieciom historii Poznania od momentu powstania grodu na Ostrowie Tumskim do czasów najnowszych. Uczniowie mają szansę zwiedzić cały ratusz każda sala opowiada bowiem o innym okresie w historii miasta. Uzupełnieniem są legendy poznańskie, mapy, wydrukowane zdjęcia. Istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć z warsztatem oprócz poznania historii miasta dzieci mają okazję przyswoić sobie wiedzę, sprawdzić posiadane informacje, utrwalić wiadomości podczas przygotowanych po części teoretycznej zadań (zagadek, rebusów, quizów itp.). Tajemnice Wielkiej Sieni Wielka Sień, zwana także Salą Renesansową, jest jednym z ważniejszych zabytków renesansu w Polsce. A wszystko to za sprawą niezwykłego sklepienia, którego dekoracje dla wielu mogą być tajemnicze i niezrozumiałe. Celem spotkania jest wyjaśnienie, MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA dlaczego na sklepieniu pojawiają się fantastyczne stwory, egzotyczne zwierzęta oraz mityczni i biblijni bohaterowie. Po części teoretycznej dzieci mają okazję utrwalić swoją wiedzę, sprawdzić wiadomości i po prostu dobrze się bawić podczas przygotowanych zadań. Wielkopolska droga ku niepodległości (w oparciu o prezentację multimedialną) Na początku prezentacji dzieci poznają znaczenie pojęć powstanie i praca organiczna, pozwoli to na zrozumienie sytuacji, jaka panowała na ziemiach polskich w okresie zaborów przed wybuchem powstania wielkopolskiego. Będzie także mowa o wojskowej służbie Polaków z Wielkopolski na frontach I wojny światowej, gdzie zyskiwali oni wojskowe doświadczenie. Przedstawione zostaną kolejne etapy walk od przyjazdu I.J. Paderewskiego po zdobycie Ławicy. Dzieci dowiedzą się, czym Polacy, będąc nadal w niemieckich 97

98 mundurach, odróżniali się od Niemców (biało-czerwone opaski i rozetki, sztandary z malowanymi lub haftowanymi orłami). W dalszej części poznają także rolę kobiet w powstaniu, sylwetki dwóch dowódców powstania i losy Armii Wielkopolskiej, która ukształtowana podczas powstańczych walk wzięła następnie udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Gimnazjum: klasy II III Renesansowe oblicze poznańskiego Ratusza Uczniowie mają okazję poznać historię powstania renesansowego Ratusza. Przybliżona zostanie także sylwetka Jana Babtysty Quadro, który nadał budynkowi charakterystyczny kształt. Podczas zajęć oglądana jest dekoracja oraz elementy architektoniczne, wyjaśniane jest znaczenie niektórych z nich. Celem lekcji jest przyswojenie wiedzy z zakresu historii sztuki i wiedzy o kulturze. Istnieje możliwość przeprowadzenia lekcji z warsztatem uczniowie po części teoretycznej będą mieli okazję rozwiązać zadania, które pomogą utrwalić wiedzę. Poznań w XIX w. Uczniowie oglądają ekspozycję poświęconą XIX w. i poznają historię miasta w tym czasie. Opowieść toczy się na tle wydarzeń dziejących się na ziemiach polskich, co pozwala na przyswojenie informacji wykraczających poza historię samego Poznania. Poznań w dwudziestoleciu międzywojennym Uczniowie oglądają ekspozycję poświęconą międzywojniu i poznają ważne momenty w dziejach miasta z tego czasu, m.in. otwarcie Uniwersytetu Adama Mickiewicza, powołanie do życia Targów Poznańskich, historię Powszechnej Wystawy Krajowej, poza tym zapoznają się z sylwetkami ważnych mieszkańców miasta (m.in. prezydenta Poznania Cyryla Ratajskiego) oraz rozwój architektoniczno-urbanistyczny Poznania. Wielkopolska droga ku niepodległości (w oparciu o prezentację multimedialną) Początek lekcji przypomni sytuację, jaka panowała na ziemiach polskich w XIX w. będzie mowa o zrywach niepodległościowych. Nieco dokładniej omówione zostaną elementy pracy organicznej. W następnej części pojawią się informacje o obowiązkowej służbie Polaków w wojsku niemieckim, o polskich politykach, którzy podejmowali działania zarówno przed powstaniem, jak i w jego trakcie. Przedstawione zostaną kolejne etapy powstania od przyjazdu I.J. Paderewskiego, wybuchu walk 27 grudnia, zdobycia Ławicy i rozwoju walk w Wielkopolsce, po zawarcie traktatu w Trewirze. Przypomniani zostaną dwaj powstańczy dowódcy, dzięki którym ukształtowała się Armia Wielkopolska. 98 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

99 Szkoły średnie Renesansowe oblicze poznańskiego Ratusza Uczniowie mają okazję poznać historię powstania renesansowego Ratusza. Przybliżona zostanie także sylwetka Jana Baptysty Quadro, który nadał budynkowi charakterystyczny kształt. Podczas zajęć oglądana jest dekoracja oraz elementy architektoniczne, wyjaśniane jest znaczenie niektórych z nich. Celem lekcji jest przyswojenie wiedzy z zakresu historii sztuki i wiedzy o kulturze. Poznań w XIX w. Uczniowie oglądają ekspozycję poświęconą XIX w. i poznają historię miasta tego czasu. Opowieść toczy się na tle wydarzeń dziejących się na ziemiach polskich, co pozwala na przyswojenie informacji wykraczających poza historię Poznania. MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA Poznań w dwudziestoleciu międzywojennym Uczniowie oglądają ekspozycję poświęconą międzywojniu i poznają ważne momenty w dziejach miasta z tego czasu, m.in. otwarcie Uniwersytetu, powołanie do życia Targów Poznańskich, historię Powszechnej Wystawy Krajowej, poza tym zapoznają się z sylwetkami ważnych mieszkańców miasta (m.in. prezydenta Poznania Cyryla Ratajskiego) oraz rozwojem architektoniczno- -urbanistycznym Poznania. Wielkopolska droga ku niepodległości (w oparciu o prezentację multimedialną) Początek lekcji przypomni sytuację, jaka panowała na ziemiach polskich w XIX w. będzie mowa o zrywach niepodległościowych. Nieco dokładniej omówione 99

100 zostaną elementy pracy organicznej. W następnej części pojawią się informacje o obowiązkowej służbie Polaków w wojsku niemieckim, o polskich politykach, którzy podejmowali działania zarówno przed powstaniem, jak i w jego trakcie. Przedstawione zostaną kolejne etapy powstania od przyjazdu I.J. Paderewskiego, wybuchu walk 27 grudnia, zdobycia Ławicy i rozwoju walk w Wielkopolsce, po zawarcie traktatu w Trewirze. Przypomniani zostaną dwaj powstańczy dowódcy, dzięki którym ukształtowała się Armia Wielkopolska. Proponujemy także inne lekcje w oparciu o prezentacje multimedialne (dla klas gimnazjalnych i średnich): I. Poznajemy dzielnice Poznania Dzieje Wildy od wsi podmiejskiej do dzielnicy wielkiego miasta ( ) Uczniowie poznają historię Wildy od czasów lokacji miasta do wybuchu II wojny światowej. Śledzą zmiany, jakie przeszła na przestrzeni kilku wieków oglądając stare mapy i plany, fotografie i pocztówki oraz przedmioty codziennego użytku poznają kolejne etapy przeobrażeń dzisiejszej dzielnicy Poznania. Sołacz willowa dzielnica Poznania Uczniowie poznają historię Sołacza jako willowej dzielnicy Poznania, zabudowywanej od końca XIX w. domami jednorodzinnymi, z których dzisiaj większość znajduje się pod ścisłą ochroną konserwatorską. Sołacz to miejsce zamieszkania wielu wybitnych poznaniaków, związanych z powstałym w 1921 r. Uniwersytetem Poznańskim, którego Wydział Rolniczo-Leśny działał właśnie tutaj. Nieznane Chwaliszewo Uczniowie poznają historię Chwaliszewa od 1444 r., kiedy to zostało ono lokowane na prawie magdeburskim, miało własny ratusz, burmistrza z radą, dwa kościoły, szpital i cechy rzemieślnicze. Jako odrębne miasto przetrwało do roku 1800, wtedy władze pruskie włączyły je do Poznania. Od tego czasu Chwaliszewo zaczęło popadać w ruinę, ogromna powódź w 1888 r. dopełniła reszty. Przełom XIX i XX w. to czas inwestycji. Zniszczenia z czasów II wojny światowej i zmiana koryta Warty spowodowały, że dawne Chwaliszewo niemal zniknęło z przestrzeni Poznania. II. Pozostałe Od Muzeum Miejskiego do Muzeum Historii Miasta Poznania Uczniowie poznają skomplikowane dzieje instytucji i zbiorów od momentu powstania Muzeum Miejskiego (w 1930 r.), przez okres wojenny, powołanie do życia w 1954 r. Muzeum Historii Miasta Poznania, aż do czasów współczesnych. 100 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

101 Z historii poznańskiego hejnału Poznański hejnał jest jednym z najstarszych po krakowskim i lubelskim hejnałów miejskich. Tradycja wygrywania hejnału z wieży ratuszowej sięga co najmniej połowy XV w. Uczniowie poznają historię hejnału i legendy z nim związane oraz sylwetki poznańskich hejnalistów. Poznań w 1945 r. w obiektywie Zbigniewa Zielonackiego Prezentacja zniszczonego miasta: przypomnienie historii walk o Poznań w 1945 r. Zestawienie zdjęć zrujnowanego Poznania ze współczesnymi fotografiami pokazywanych miejsc unaocznia ogrom zniszczeń. Poznań w latach 60. i 70. XX w. w obiektywie Jerzego Unierzyskiego Uczeń poznaje dwie dekady życia miasta, dzięki fotografiom ogląda Poznań i charakterystyczne dla tych czasów wydarzenia: budowę nowych osiedli mieszkaniowych i zakładów przemysłowych, jarmarki świętojańskie itp. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Muzeum Historii Miasta Poznania, Ratusz, Stary Rynek 1 Lekcje bez warsztatu trwają min, a lekcje z warsztatem do 80 min Jakie są koszty lekcji muzealnej? Opłata od grupy (10 25 osób) 50 zł (bez warsztatu) lub 55 zł (z warsztatem) + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Dodatkowe informacje Prosimy o punktualność. Spóźnienie dłuższe niż 15 minut może skutkować skróceniem lub odwołaniem zajęć. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. Ich obecność na lekcjach jest obowiązkowa. MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA 101

102 WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE Stary Rynek 9 W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym podstawową ofertę edukacyjną stanowią lekcje muzealne oraz wykłady i prezentacje skierowane do szkół i kół zainteresowań. Na dzieci i rodziców indywidualnie zwiedzających Muzeum czekają Worek rycerza i Plecak żołnierza. Proponujemy także Wakacyjne spotkania z historią przeznaczone dla dzieci spędzających wakacje/ferie w Poznaniu. Osobny program edukacyjny towarzyszy wystawom czasowym organizowanym w salach Muzeum. Edukacja w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym: Anna Szukalska-Kuś Prowadzący zajęcia: Wojciech Lorek, Jarosław Łuczak, Jędrzej Oksza-Płaczkowski, Leszek Rościszewski, Alina Sokołowska, Anna Szukalska-Kuś WOREK RYCERZA I PLECAK ŻOŁNIERZA Zawierające szereg niezbędnych przyborów worek i plecak, odnoszą się do poszczególnych części ekspozycji stałej WMW. Pozwalają najmłodszym zwiedzającym z pomocą starszych opiekunów zapoznać się z oporządzeniem używanym przez rycerzy i żołnierzy oraz wczuć się w ich role podczas rozwiązywania interesujących zadań i zagadek. Rozwiązania znajdują się w salach muzealnych. Zadania podzielone są z rozróżnieniem na starszych i młodszych odbiorców. 102 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

103 Podstawowe informacje Dla kogo? Dzieci i młodzież od 5 do 15 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Worek rycerza i Plecak żołnierza są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, wyjątkowo mogą być udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Worek rycerza i Plecak żołnierza dostępne są w szatni Muzeum. Przeciętny czas rozwiązania zadań wynosi ok. 60 min Wypożyczane są na miejscu, bezpłatnie, za okazaniem dowodu tożsamości. LEKCJE MUZEALNE Większość tematów przeznaczonych dla szkół może być realizowana we wszystkich grupach wiekowych, podział według klas szkolnych jest raczej umowny. Na podstawie znajomości swojej grupy nauczyciel wybiera temat, który najbardziej wiąże się z realizowanym programem szkolnym. Tematy lekcji muzealnych Herb, barwy i hymn państwa polskiego Zajęcia poświęcone okolicznościom powstania hymnu oraz barwom i elementom herbu. Podczas zajęć prezentowane są m.in. flaga, sztandar, bandera i inne znaki. Zostań kawalerem i damą orderu o rycerzach i żołnierzach Lekcja połączona z inscenizacją średniowiecznej ceremonii pasowania na WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE rycerza i przyjęcia orderu. Na ekspozycji muzealnej zostanie przedstawione funkcjonowanie tych tradycji w wojsku polskim. W czasach rycerzy i dam Zajęcia prowadzone przez prawdziwego rycerza, z użyciem rekonstrukcji przedmiotów z epoki, odpowiadające na pytania: kim byli rycerze i czym się zajmowali, jak wyglądała broń i zbroje, jak wyglądało życie średniowiecznej 103

104 damy. Na koniec przeprowadzana jest inscenizacja ceremonii pasowania na rycerza i mianowania damą orderu. Polskie znaki wojskowe Dzieje polskich znaków wojskowych, przede wszystkim chorągwi i sztandarów, na podstawie obiektów znajdujących się wśród eksponatów Muzeum. Mundur i oznaki Wojska Polskiego Opowieść o wyglądzie żołnierzy Wojsk Wielkopolskich oraz odrodzonego Wojska Polskiego różnych rodzajów służb, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, ludowego Wojska Polskiego, Sił Zbrojnych III RP, aż do Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku na przykładach obiektów prezentowanych na ekspozycji muzealnej. Polska Marynarka Wojenna Przypomnienie dziejów Polskiej Marynarki Wojennej, jej barwy i broni na podstawie eksponowanych muzealiów. Wojny Polski XVII w. Lekcja jest uzupełnieniem zajęć z historii. Uczniowie mają możliwość obejrzenia elementów uzbrojenia (zbroje, broń, rzędy końskie) używanych na polach bitew w XVII w. 104 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

105 Piekło w okopach I wojna światowa Zajęcia odpowiadają na pytania dotyczące sposobów walki podczas Wielkiej Wojny jakiego umundurowania, ekwipunku i broni używano, co spisywało się w boju i co robili żołnierze walczących mocarstw by przetrwać. Realia tego brutalnego, lecz często zapominanego konfliktu, który miał istotny wpływ na historię świata i Polski w XX w., przybliżone zostaną za pomocą zdjęć, eksponatów i pamiątek. Powstanie Wielkopolskie Lekcja zapoznaje uczniów z materiałem ikonograficznym, pamiątkami, mundurami i bronią, związanymi z powstaniem. Panoramy historyczne Oglądając największy zachowany fragment panoramy Wojciech Kossaka Bitwa pod piramidami, uczniowie zapoznają się z malarstwem batalistycznym i tradycjami polskiego oręża. Przybyli ułani W nawiązaniu do prezentowanych na ekspozycji pamiątek związanych z 15. Pułkiem Ułanów Poznańskich, zwanym Dziećmi Poznania, uczniowie usłyszą opowieść o służbie w pułkach polskiej kawalerii i tradycjach kontynuowanych we współczesnym Wojsku Polskim. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek min Jakie są koszty lekcji muzealnej? Opłata od grupy (do 25 osób): lekcja bez warsztatów 50 zł, lekcja z warsztatami 55 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 7 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 105

106 WYKŁADY I PREZENTACJE Wykłady i prezentacje realizowane są na specjalne zamówienie w oparciu o pokazy multimedialne i fragmenty ekspozycji muzealnej. Tematy wykładów i prezentacji Orzeł Biały. Herb i barwy państwa polskiego Początki rycerstwa i kultury rycerskiej X XII w. Zmagania półksiężyca i krzyża kampanie i wojskowość wypraw krzyżowych Oblężenie średniowiecznego zamku na przykładzie ataku na Château Gaillard ( ) Średniowieczna broń i barwa X XV w. Grunwald 1410 decydujące starcie Polacy w Hiszpanii pod wodzą Napoleona Biżuteria patriotyczna w dobie manifestacji warszawskich z 1861 r. Bitwy i potyczki powstania styczniowego Mundury Powstania Styczniowego Zobaczyć bohatera. Wizerunki świadków i uczestników powstania styczniowego Trzy dokumenty władz powstańczych z 1863 r. w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Wielkopolanie w Powstaniu Styczniowym gen. Edmund Taczanowski Legionista z Szamotuł Edmund Callier Trzy dokumenty władz powstańczych z 1863 r. w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Biżuteria patriotyczna w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Pierwsza Wojna wydarzenia roku 1916 Sto lat temu. Rok 1916 Sto lat temu wypadki roku 1917 [w przygotowaniu] 106 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

107 Wojenny album poznańskiego sapera Michała Lorkiewicza z lat Władysław Schwarz i jego korespondencja historia prostego żołnierza z czasów I wojny światowej Taktyka i ekwipunek niemieckich oddziałów szturmowych w I wojnie światowej Powstanie Wielkopolskie co jeszcze warto pamiętać Powstańczym szlakiem w dzisiejszym Poznaniu (Powstanie Wielkopolskie ) Poznań 1919 w obiektywie Kazimierza Gregera Wojska Wielkopolskie w walkach o granice na Wschodzie Barwa i broń Powstania Wielkopolskiego i Wojsk Wielkopolskich Pamiętnik lotniczy. Pokaz fotografii dotyczących lotnictwa polskiego w latach ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Dębscy, Sękowie i inni. Wojenne losy polskich rodzin w latach Monte Cassino 18 maja 1944 polskie zwycięstwo Koń w służbie wojska Podstawowe informacje Dla kogo? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Koła zainteresowań, studenci, grupy przewodnickie i nauczycielskie, Uniwersytet Trzeciego Wieku. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek 9 Ok. 60 min Opłata od grupy (od 5 do 50 osób) 50 zł + bilety wstępu. Cena biletu 5 zł ulgowy, 7 zł normalny. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet. Jak zamówić wykład lub prezentację? Terminy i tematy prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 107

108 WYSTAWY CZASOWE Przygotowywanym wystawom towarzyszyć będą wykłady, lekcje muzealne oraz zajęcia warsztatowe. Ignacy Matuszczak miłośnik i znawca polskiego munduru wojskowego Prezentacja spuścizny po wybitnym znawcy broni, munduru i oporządzenia wojskowego ofiarowanej do zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego przez syna Stanisława. Munduroznawstwo było największą pasją Ignacego Matuszczaka ( ), uczestnika Powstania Wielkopolskiego , żołnierza zawodowego Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Gromadził różnego rodzaju materiały poświęcone temu tematowi, przede wszystkim ikonograficzne. Umiejętność rysowania i malowania pozwalała mu na rejestrowanie znanych mu z autopsji szczegółów mundurów. Na wystawie pokazane zostaną oryginalne plansze mundurowe, zgromadzona dokumentacja, w tym odręczne szkice. Ekspozycja obejmie także zbiór biblioteczny publikacji do badań nad dziejami munduru wojskowego. Otwarcie: 15 października 2017 Czas trwania wystawy: październik 2017 marzec 2018 Kurator: Jarosław Łuczak Pod znakiem Orła Białego Wielkopolska, Śląsk, Pomorze drogi do niepodległości Upamiętnienie działań Wielkopolan na rzecz odzyskania niepodległości. Przypomnienie pracy organicznej i wydarzeń zbrojnych podtrzymujących polskość na terenie zaboru pruskiego w okresie 125 lat niewoli. Przypomnienie znaczenia Polskiego Sejmu Dzielnicowego skupiającego delegatów reprezentantów Polaków mieszkających na terenie Rzeszy Niemieckiej, przede wszystkim z Wielkopolski, Śląska i Pomorza Gdańskiego, zorganizowanego w Poznaniu w dniach 3 5 grudnia 1918 r. Pokaz wysiłku na rzecz zniesienia zaboru pruskiego w Powstaniu Wielkopolskim , pomocy w plebiscytach na Śląsku, Warmii i Mazurach, udziału Wielkopolan w powstaniach śląskich i przejęciu Pomorza Gdańskiego. Wystawa ze zbiorów własnych, nieeksponowanych na wystawie stałej. Pokazane zostaną m.in. znaki wojskowe i kombatanckie, broń, mundury, fotografie, druki okolicznościowe, pocztówki, przedmioty o charakterze pamiątkowym itp. 108 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

109 Otwarcie: 15 kwietnia 2018 Czas trwania wystawy: kwiecień listopad 2018 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska Wielkopolskie Znaki Zwycięstwa. W stulecie Powstania Wielkopolskiego Prezentacja odznak i odznaczeń nadawanych za udział w Powstaniu Wielkopolskim Pokaz odznak pamiątkowych nadawanych przez byłe władze powstańcze: Radę Ludową Miasta Poznania i Naczelną Komendę Straży Ludowej oraz organizacji kombatanckich skupiających osoby związane z powstaniem, przede wszystkim uczestników działań zbrojnych. W wydzielonej części Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich, w wyróżniającym miejscu Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Odznakom i odznaczeniom towarzyszą odnośne dokumenty potwierdzające nadanie: legitymacje, patenty, dyplomy oraz różnego rodzaju druki pamiątkowe, fotografie osób wyróżnionych itp. Wystawa ze zbiorów własnych i wypożyczonych. Otwarcie: 2 grudnia 2018 Czas trwania wystawy: grudzień 2018 marzec 2019 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska, Eligiusz Tomkowiak WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 109

110 MUZEUM INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH Stary Rynek 45/47 Z uwagi na prace remontowe Muzeum Instrumentów Muzycznych będzie nieczynne dla zwiedzających do końca 2017 r. Nowy sezon edukacyjny rozpoczniemy z początkiem roku Planujemy przygotować nowe lekcje muzealne z większym udziałem muzyki na żywo oraz wprowadzenie w dalszej części roku przewodnika multimedialnego do indywidualnego zwiedzania Muzeum. Wszelkie bieżące informacje będzie można odnaleźć na stronie internetowej Muzeum: CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

111 MUZEUM ETNOGRAFICZNE ul. Grobla 25 (wejście od ul. Mostowej) Działania edukacyjne Muzeum Etnograficznego realizowane są w formie oprowadzania po wystawach z przewodnikiem oraz lekcji muzealnych, cykli spotkań i prelekcji, warsztatów oraz konkursów. Oferta jest zróżnicowana i systematycznie modyfikowana, skierowana zarówno do grup zorganizowanych, jak i indywidualnych odbiorców. W miarę otwierania nowych ekspozycji Muzeum Etnograficzne zaproponuje inne formy zajęć edukacyjnych. Aktualne informacje można uzyskać na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Poznaniu: Edukacja w Muzeum Etnograficznym: Witold Przewoźny Prowadzący zajęcia: Urszula Baszczyńska-Gosz, Barbara Jancz-Kostuch, Justyna Kowalińska, Joanna Minksztym, Witold Przewoźny, Iwona Rosińska, Aneta Skibińska LEKCJE MUZEALNE Przedszkola (dzieci od 5 roku życia) Lekcje muzealne dla przedszkolaków prowadzone są na sali ekspozycyjnej, gdzie w przystępny sposób przekazuje się wiedzę z wybranych zagadnień tematycznych. Poprzez dialog z prowadzącym dzieci mogą wykazać się kreatywnością oraz ujawnić własne umiejętności i zdolności. Lekcje kończą się warsztatem plastycznym nawiązującym tematycznie do omawianego problemu. Tajemnice malowanej skrzyni Opowieść o krakowskiej skrzyni posagowej dla kogo była przeznaczona, jaką pełniła funkcję, do czego służyły MUZEUM ETNOGRAFICZNE tajemne schowki? W trakcie spotkania pokazane są niektóre elementy dawnego stroju ludowego z możliwością ich ubrania. Na zakończenie dzieci wyko- 111

112 nują własnoręcznie pocztówkę-wyklejankę przedstawiającą omawiany obiekt muzealny. W oczekiwaniu na wiosnę Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. W części warsztatowej, wzorując się na udostępnionych przykładach lub korzystając z własnej wyobraźni, dzieci pomalują niewielkie drewniane ptaszki, które będą mogły zabrać na pamiątkę wizyty w Muzeum. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). Anielskie Warsztaty Zajęcia odbywają się na wystawie Dievukai. Litewskie świątki z kolekcji Giedyminasa Petraitisa ( ). Opowieść o aniołach: kim są, jak wyglądają, jaka jest ich rola? Czy rzeźby aniołów na wystawie są anielsko piękne? W trakcie zajęć dzieci próbują wskazać na ekspozycji postaci anielskie, dowiedzą się też o tym, jak tworzy się rzeźbę anioła. Na koniec warsztat plastyczny każdy wykona swojego własnego anioła, którego otrzyma, jako pamiątkę z lekcji muzealnej. Czas trwania lekcji: min Szkoły podstawowe: klasy I III Tajemnice malowanej skrzyni Opowieść o krakowskiej skrzyni posagowej dla kogo była przeznaczona, jaką pełniła funkcję, do czego służyły tajemne schowki? W trakcie spotkania pokazane są niektóre elementy dawnego stroju ludowego z możliwością ich ubrania. Na zakończenie dzieci wykonują własnoręcznie pocztówkę-wyklejankę przedstawiającą omawiany obiekt muzealny. W labiryncie rzeczy Lekcja przybliżająca rolę i znaczenie przedmiotów rzeczy ważnych zarówno w życiu ludzi, jak i w kolekcji Muzeum. Podczas zajęć na wystawie Rzeczy mówią stawiamy pytania o emocje, jakie wywołuje świat przedmiotów. W części warsztatowej uczestnicy lekcji wyszukują na wystawie wskazane eksponaty oraz udzielają odpowiedzi na postawione pytania. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie Jak św. Franciszek wilka z Gubbio oswoił..., czyli po czym rozpoznajemy świętych? Zajęcia odbywają się na wystawie Dievukai. Litewskie świątki z kolekcji Giedyminasa Petraitisa ( ). Opowieść o św. Franciszku twórcy szopki bożonarodzeniowej, jednym z najbardziej lubianych świętych. Co go wyróżnia? Czym jest atrybut? Czy różnił się od nas? Dlaczego zyskał sym- 112 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

113 patię? Po co zbudował szopkę? Lekcji towarzyszy prezentacja multimedialna, opowiadająca o życiu świętego. W trakcie warsztatu plastycznego dzieci stworzą postać własnego świętego (pamiątkę z lekcji muzealnej), któremu nadadzą funkcję i przypiszą atrybut. Czas trwania lekcji: min Kraszanka czy pisanka Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. Część warsztatowa polega na wykonywaniu pisanek batikowych z tworzeniem wzorów przy pomocy gorącego wosku pszczelego i dwukrotnego barwienia. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). Wiliorze, Gwiazdor i św. Mikołaj W trakcie zajęć ukazane zostaną role tradycyjnych postaci wielkopolskiej obrzędowości oraz omówione symbole Świąt Bożego Narodzenia. W części warsztatowej dzieci wykonają tradycyjne ozdoby choinkowe, które stanowić będą pamiątkę z wizyty w Muzeum. Zajęcia realizowane w okresie przed- i poświątecznym ( ). Szkoły podstawowe: klasy IV VII MUZEUM ETNOGRAFICZNE Detektyw kolekcjoner Opowieść o Muzeum Etnograficznym, specyfice jego działań oraz różnorodności kolekcjonowanych w nim przedmiotów. W części warsztatowej, na wystawie Rzeczy mówią, uczestnicy wypełniają karty eksponatu, dzięki czemu mogą pogłębić wiedzę o różnych zjawiskach i zwyczajach. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie 113

114 W labiryncie rzeczy Lekcja przybliżająca rolę i znaczenie przedmiotów rzeczy ważnych zarówno w życiu ludzi, jak i w kolekcji Muzeum. Podczas zajęć na wystawie Rzeczy mówią stawiamy pytania o emocje, jakie wywołuje świat przedmiotów. Co sprawia, że przedmiot staje się obiektem w kolekcji muzealnej? W części warsztatowej uczestnicy lekcji wyszukują na wystawie wskazane eksponaty oraz udzielają odpowiedzi na postawione pytania. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie: Jak stworzyć własną legendę? Zajęcia odbywają się na wystawie Dievukai. Litewskie świątki z kolekcji Giedyminasa Petraitisa ( ). Dyskusja na temat znaczenia legendy. Prowadzący zapoznaje uczestników z wystawą, zadając pytania oraz pobudzając wyobraźnię i skojarzenia uczestników. Na ekspozycji zwraca szczególną uwagę na związane ze świętymi legendy i ich atrybuty. Uczestnicy na podstawie opowieści, starają się wypisać cechy legendy. W części warsztatowej uczniowie wypełniają kartę pracy, którą otrzymują od prowadzącego. Czas trwania lekcji: min Bambrzy dawni osadnicy poznańscy Lekcja przedstawia rolę Bambrów w formowaniu się miasta Poznania oraz jego wsi na przełomie XVIII i XIX w. Zwraca uwagę na odmienność, uwrażliwia odbiorców na stosowanie słów o pejoratywnym brzmieniu, uświadamia, że jedno słowo może mieć wiele znaczeń. Jest przyczynkiem poznawania historii i kultury własnego regionu, do odkrywania opowieści o ludziach z nim związanych oraz do orientowania się w wydarzeniach, związanych z lokalnym patriotyzmem. Dzieci w trakcie zajęć wypełniają dwie karty pracy, a na koniec otrzymują pracę plastyczną do wykonania w szkole lub w domu. Kraszanka czy pisanka Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. Część warsztatowa polega na wykonywaniu pisanek batikowych z tworzeniem wzorów przy pomocy gorącego wosku pszczelego i dwukrotnego barwienia. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). Wiliorze, Gwiazdor i św. Mikołaj W trakcie zajęć ukazane zostaną role tradycyjnych postaci wielkopolskiej obrzędowości oraz omówione symbole Świąt Bożego Narodzenia. W części warsztatowej dzieci wykonają tradycyjne ozdoby choinkowe, które stanowić będą pamiątkę z wizyty w muzeum. Zajęcia realizowane w okresie przed- i poświątecznym ( ). Jak św. Franciszek wilka z Gubbio oswoił, czyli po czym rozpoznajemy świętych? Zajęcia odbywają się na wystawie Dievukai. Litewskie świątki z kolekcji 114 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

115 Giedyminasa Petraitisa ( ). Opowieść o św. Franciszku twórcy szopki bożonarodzeniowej, jednym z najbardziej lubianych świętych. Co go wyróżnia? Czym jest atrybut? Czy różnił się od nas? Dlaczego zyskał sympatię? Po co zbudował szopkę? Lekcji towarzyszy prezentacja multimedialna, opowiadająca o życiu świętego. W trakcie warsztatu plastycznego dzieci stworzą postać własnego świętego (pamiątkę z lekcji muzealnej), któremu nadadzą funkcję i przypiszą atrybut. Materiały plastyczne zapewnia Muzeum. Czas trwania lekcji: min Gimnazja (klasy II III) i szkoły średnie Detektyw kolekcjoner Opowieść o Muzeum Etnograficznym, specyfice jego działań oraz różnorodności kolekcjonowanych w nim przedmiotów. W części warsztatowej, na wystawie Rzeczy mówią, uczestnicy wypełniają karty eksponatu, dzięki czemu mogą pogłębić wiedzę o różnych zjawiskach i zwyczajach. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie podstawie opowieści starają się wypisać cechy legendy. W części warsztatowej uczniowie wypełniają kartę pracy, którą otrzymują od prowadzącego. Czas trwania lekcji: min Jak stworzyć własną legendę? Zajęcia odbywają się na wystawie Dievukai. Litewskie świątki z kolekcji Giedyminasa Petraitisa ( ). Dyskusja na temat znaczenia legendy. Prowadzący zapoznaje uczestników z wystawą, zadając pytania oraz pobudzając wyobraźnię i skojarzenia uczestników. Na ekspozycji zwraca szczególną uwagę na związane ze świętymi legendy i ich atrybuty. Uczestnicy na MUZEUM ETNOGRAFICZNE 115

116 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Etnograficzne, ul. Grobla 25, wejście od ul. Mostowej Lekcja wraz z warsztatami trwa ok. 45 min Opłata od grupy (10 25 osób): lekcja bez warsztatów 50 zł, lekcja z warsztatami 55 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 9:00 15:00 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Dodatkowe informacje Grupa może liczyć od 10 do 25 osób. W razie braku możliwości uczestniczenia w zamówionej wcześniej lekcji, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Muzeum Etnograficznego (tel ). Prosimy o punktualność. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą zostać skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. WIDZOWIE INDYWIDUALNI Muzeum Etnograficzne proponuje zróżnicowany tematycznie program spotkań, wykładów, prezentacji, cyklicznych imprez oraz warsztatów skierowanych do indywidualnie zwiedzających, a także rodzin z dziećmi, zainteresowanych tematami dotyczącymi poszczególnych obiektów pokazywanych na wystawach, jak również szerszych problemów, które nasze ekspozycje poruszają. 116 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

117 Spotkania cykliczne Pasjonaci Ideą tych spotkań jest promowanie wiedzy, doświadczenia, zaangażowania i pasji działania, które prezentują zapraszani goście poprzez swoją nietuzinkową osobowość. W projekcie tym realizowane są między innymi spotkania dotyczące aktualnych procesów zmian kulturowych, globalizacji, kultury masowej, ekologii, turyzmu itp. Taniec. Obrzęd. Rytuał Etnograficzne spotkania poświęcone roli i znaczeniu tańca w różnych kulturach. Od tańca dla przyjemności do tańca- -rytuału, modlitwy czy też wyzwalania emocji rodzaju komunikatu, znaku, dialogu. W trakcie spotkania prezentacja tematu oraz pokazy i warsztaty taneczne. MUZEUM ETNOGRAFICZNE Smaki świata Cykl relacji z podróży wraz z opowieścią o tradycyjnych, miejscowych daniach, przyprawach i smakach, o codziennych i świątecznych posiłkach, biesiadach, o zwyczajach związanych z jedzeniem. Etnograficzne spacery po Muzeum i okolicach Sobotnie zajęcia dla rodzin połączone z poznawaniem etnograficznych tajemnic i aktywnym spędzeniem czasu oraz wspólną zabawą wraz ze spacerem do pobliskich ciekawych i magicznych miejsc , godz. 12:00 Szopki małe, duże i wielkie rodzinne spotkanie na wystawie Żłóbek Wielkopolski 2017 wraz ze spacerem do pobliskiego kościo- 117

118 ła Franciszkanów przy placu Bernardyńskim, gdzie zachowała się tradycja budowania w okresie Świąt Bożego Narodzenia jednego z największych w Europie żłóbków. O franciszkańskich tradycjach budowania szopkowych przedstawień opowie o. Dobiesław Nieradzik przełożony klasztoru. Cykl spotkań dla dzieci i rodziców realizowany w ramach inicjatywy Muzeum Etnograficznego w Poznaniu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie oraz zaproszonych do współpracy organizacji i stowarzyszeń z propozycją wspólnej zabawy oraz zajęciami plastycznymi, z wykonywaniem własnoręcznie świątecznych pamiątek. Choinka w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Pisanka w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Zielone łąki Lato w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Konkurs Żłóbek wielkopolski 2017 Konkurs plastyczny dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych polegający na wykonaniu szopek bożonarodzeniowych organizowany jest w Muzeum Etnograficznym już od wielu lat. Organizatorami XVIII edycji są: Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Robakowie k. Poznania Muzeum Etnograficzne w Poznaniu, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania Międzynarodowe Targi Poznańskie Celem konkursu jest rozbudzanie zainteresowań polskimi tradycjami bożonarodzeniowymi, utrwalanie symbolu żłóbka betlejemskiego, promocja Wielkopolski, zwrócenie uwagi na elementy lokalnego krajobrazu oraz popularyzacja zabytków architektury, folkloru i historii. Prace do konkursu przyjmowane będą w dniach 21 i 22 listopada 2017 r. w następujących kategoriach wiekowych: przedszkola (do 6 lat) kategoria I (od 7 do 12 lat) kategoria II (od 13 do 15 lat) 118 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

119 kategoria III (powyżej 15 lat) kategoria rodzinna i grupowa prace wykonane wspólnie przez rodziny lub grupy uczestników. Nagrodzone i wyróżnione prace będą prezentowane na wystawie, której uroczyste otwarcie wraz z ogłoszeniem wyników i rozdaniem nagród odbędzie się w sobotę 2 grudnia 2017 r. o godz. 12:00 w Muzeum Etnograficznym, Oddziale Muzeum Narodowego w Poznaniu, ul. Grobla 25 (wejście przez park od ul. Mostowej 7). Wystawa trwać będzie w dniach Szczegółowy regulamin konkursu Żłóbek wielkopolski 2017 zamieszczony jest na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Poznaniu: MUZEUM ETNOGRAFICZNE 119

120 Muzeum Pałac w Rogalinie ul. Arciszewskiego 2, Rogalin Widzowie indywidualni W Muzeum Pałacu w Rogalinie można zwiedzać historyczne wnętrza pałacowe, galerię obrazów, Galerię Antenatów, Gabinet Londyński, Powozownię i park. Zwiedzający ekspozycję goście z kraju i zagranicy mogą skorzystać z audioprzewodników przygotowanych w trzech wersjach językowych, tabletów lub tradycyjnego oprowadzania przez przewodnika. Na terenie zespołu pałacowo-parkowego zostały uruchomione kioski multimedialne z informacjami o dziejach pałacu i jego mieszkańcach oraz ofercie Muzeum. Całość dostępna jest dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W głównym korpusie pałacu dostęp do kondygnacji przyziemia, parteru i piętra zapewnia winda dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Goście Muzeum z dysfunkcją wzroku mogą poznać elementy wyposażenia rezydencji dzięki specjalnym makietom dotykowym. W galerii malarstwa dostępne są obrazy reliefowe dla niewidomych i słabowidzących z kolekcji Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. Muzeum Pałac w Rogalinie w stałej ofercie proponuje dzieciom przewodnik muzealny Z wizytą u Raczyńskich, na podstawie którego zwiedzający zdobędą lub utrwalą wiedzę związaną z wizytą w pałacu i galerii. Innym sposobem na spędzenie wolnego czasu w Rogalinie jest gra terenowa Śladami Raczyńskich, w trakcie której rodziny z dziećmi będą miały okazję odkryć na nowo miejsca związane z rodem Raczyńskich. Swój własny ślad pozostawią także uczestnicy zabawy, lecz by to zrobić, będą musieli poznać hasło rozsypane w różnych częściach rogalińskiej rezydencji. Widzowie indywidualni mogą wziąć udział w lekcji Tajemnicze zakamarki pałacu, w trakcie której można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Grupy zorganizowane Oferta muzealna obejmuje lekcje i warsztaty adresowane do dzieci przedszkolnych i szkolnych, na różnym poziomie nauczania. Podzielone zostały na katego- 120 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

121 rie: przedszkola, szkoły podstawowe (klasy I III, IV VI, VII) i szkoły ponadpodstawowe. Program zajęć związany jest ze zbiorami rogalińskimi. Merytorycznie został dostosowany do możliwości wiekowych ucznia. Przed przyjazdem do Rogalina można skorzystać z umieszczonych na stronie lekcji internetowych, które stanowią poszerzenie wiedzy nie tylko o Rogalinie i jego mieszkańcach, ale też dawnych obyczajach i przedmiotach. Edukacja w Muzeum Pałacu w Rogalinie: Patrycja Hajder, Patrycja Plenzler, Danuta Horoszko LEKCJE MUZEALNE Przedszkola Zajęcia dla przedszkolaków prowadzone są w Korpusie Pałacu, Galerii Rogalińskiej, powozowni w formie warsztatów plastycznych. W trakcie zajęć dzieci poznają przestrzeń pałacu w Rogalinie, rozbudzają kreatywność oraz umiejętność patrzenia i opowiadania o sztuce. W stałej ofercie znajduje się kilka lekcji przeznaczonych dla dzieci od 6 roku życia. Muzeum Dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć, jak wyglądał dzień z życia dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w powozowni, w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samo- 121

122 dzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszukują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Szkoły podstawowe: klasy I III Zajęcia dla klas I III łączą w sobie część teoretyczną i warsztaty plastyczne. Celem lekcji jest zapoznanie z elementami ekspozycji oraz rozbudzenie kreatywności i wrażliwości estetycznej. Niektóre tematy skorelowane są z podstawą programową szkoły podstawowej. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć, czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura, w której dorastamy, wpływa na formę tańca i muzykę, przekonają się również o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Kaligrafia, czyli sztuka ładnego pisania Dawne i współczesne kroje pisma jako inspiracja do pracy ołówkiem, pędzlem, piórkiem i tuszem. Poznanie za- 122 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

123 sad kształtowania liter na przykładzie różnych alfabetów, kultur i tradycji. Za pomocą ćwiczeń odnalezienie przyjemności w prowadzeniu ręki po papierze. Ożywianie obrazów Podczas lekcji uczniowie przekonają się, że dzieła sztuki poprzez różne środki wyrazu, takie jak mimika, gesty, tematyka, kolor czy pejzaż, opowiadają o emocjach. Same też stanowią źródło uczuć odbiorcy. Poprzez uczestnictwo w zajęciach dzieci uwrażliwione zostają na odbiór sztuki. Muzeum Dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć, jak wyglądał dzień z życia dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w powozowni, w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszukują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Z pomocą dzieł sztuki poznasz różne techniki malarskie i zobaczysz, jak wpływają na dzieła artystów. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny, w Galerii Antenatów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione drzewo genealogiczne. Zajęcia kończy zabawa: poszukiwanie portretów rodzinnych. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. 123

124 Szkoły podstawowe: klasy IV VI Zajęcia dla klas IV VI mogą łączyć część teoretyczną i warsztaty plastyczne. Celem lekcji jest zintegrowanie wiedzy nabytej w szkole z zakresu historii, WOS-u, języka polskiego, plastyki, muzyki, przyrody i geografii oraz zapoznanie z elementami ekspozycji rezydencji w Rogalinie. Niektóre tematy skorelowane są z podstawą programową szkoły podstawowej. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć, czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura, w której dorastamy wpływa na formę tańca i muzykę, przekonają się również o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Kaligrafia, czyli sztuka ładnego pisania Dawne i współczesne kroje pisma jako inspiracja do pracy ołówkiem, pędzlem, piórkiem i tuszem. Poznanie zasad kształtowania liter na przykładzie różnych alfabetów, kultur i tradycji. Za pomocą ćwiczeń odnalezienie przyjemności w prowadzeniu ręki po papierze. 124 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

125 Kwiaty w malarstwie Na przykładzie kolekcji malarstwa symbolicznego i młodopolskiego zgromadzonego w Galerii Rogalińskiej, odbędziemy podróż do świata roślin i kwiatów. W trakcie warsztatów każdy uczestnik samodzielnie namaluje martwą naturę. Opowiadanie obrazów W Galerii Rogalińskiej odszukamy obrazy, które ilustrują scenę mitologiczną, poemat lub wydarzenie historyczne. Na koniec będzie można narysować ulubioną historię. Perspektywa w malarstwie Na podstawie kolekcji obrazów z Galerii Rogalińskiej, omówiony zostanie rozwój perspektywy w malarstwie. W trakcie warsztatów każdy uczestnik namaluje pejzaż lub scenę rodzajową, z uwzględnieniem zasad perspektywy. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w powozowni w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Portrety dziecięce Czy portrety dziecięce różniły się od portretów dorosłych? W jaki sposób kadrowano postaci na obrazach? Czy towarzyszące im przedmioty mają wpływ na interpretację ich wizerunku? Na zajęciach zastanowimy się nad zmianą sposobu przedstawiania dzieci na portretach z wybranych epokach, zwracając szczególną uwagę na malarstwo przełomu XIX/XX w. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Z pomocą dzieł sztuki poznasz różne techniki malarskie i zobaczysz, jak wpływają na dzieła artystów. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE 125

126 Szkoły podstawowe: klasa VII Lekcje dla starszych klas szkoły podstawowej koncentrują się wokół pracy z dziełem sztuki. Mogą łączyć część teoretyczną z warsztatami plastycznymi. Celem lekcji jest zintegrowanie wiedzy nabytej w szkole z zakresu historii, WOS-u, języka polskiego, plastyki, muzyki, przyrody i geografii. Tematy skorelowane są z podstawą programową. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. Fenomen Galerii Obrazów Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Jak opisać obraz? W trakcie zajęć odbywających się w Galerii Rogalińskiej zostaną przedstawione zasady opisywania obrazu. Każdy z uczestników będzie mógł samodzielnie opisać wybrany przez siebie obraz. Kwiaty w malarstwie Na przykładzie kolekcji malarstwa symbolicznego i młodopolskiego, zgromadzonego w Galerii Rogalińskiej odbędziemy podróż w świat roślin i kwiatów. W trakcie warsztatów każdy uczestnik samodzielnie namaluje martwą naturę. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w powozowni w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Lekcja może stanowić uzupełnienie programu nauczania z zakresu WOSu i historii. Perspektywa w malarstwie Na podstawie obrazów w galerii, zostanie omówiony rozwój perspektywy w malarstwie. W trakcie warsztatów każdy uczestnik namaluje pejzaż lub scenę rodzajową, z uwzględnieniem zasad perspektywy. 126 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

127 Portrety dziecięce Czy portrety dziecięce różniły się od portretów dorosłych? W jaki sposób kadrowano postaci na obrazach? Czy towarzyszące im przedmioty mają wpływ na interpretację ich wizerunku? Na zajęciach zastanowimy się nad zmianą sposobu przedstawiania dzieci na portretach z wybranych epokach, zwracając szczególną uwagę na malarstwo przełomu XIX/XX wieku. Sztuka Młodej Polski Na przykładzie Galerii Rogalińskiej lekcja prezentuje zjawiska i kierunki sztuki polskiej przełomu XIX i XX wieku. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny, w Galerii Antenatów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione drzewo genealogiczne oraz typy portretów: reprezentacyjny, trumienny. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. Szkoły ponadpodstawowe Lekcje dla szkół ponadpodstawowych odwołują się do zbiorów Muzeum Pałacu w Rogalinie i uzupełniają program nauczania w zakresie plastyki i WOS-u. Poszerzają wiedzę o kierunkach w malarstwie przełomu XIX i XX w., węższe zagadnienia związane z warsztatem artysty oraz zagadnienia wychowania obywatelskiego. Mogą łączyć część teoretyczną z warsztatami artystycznymi. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. 127

128 Rogalińskiej lekcja prezentuje zjawiska i kierunki europejskiej sztuki symbolicznej przełomu XIX i XX wieku. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny w Galerii Antenatów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione drzewo genealogiczne oraz typy portretów: reprezentacyjny, trumienny. Fenomen Galerii Obrazów Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Lekcja może stanowić uzupełnienie programu nauczania z zakresu WOS-u i historii. Sztuka Młodej Polski Symbolizm w malarstwie na podstawie zbiorów Galerii Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. Na przykładzie Galerii Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. 128 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

129 GRUPY ZORGANIZOWANE DOROŚLI Oferta dla zorganizowanych grup dorosłych obejmuje zajęcia artystyczne w galerii obrazów oraz specjalistyczne oprowadzanie po parku. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. Fenomen Galerii Obrazów Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE 129

130 NIEPEŁNOSPRAWNI Oferta skierowana do osób niepełnosprawnych. Zajęcia odbywają się w różnych przestrzeniach muzealnych, pałacu, galerii, a także niedostępnych na co dzień miejscach w skrzydle południowym. Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura w której dorastamy wpływa na formę tańca i muzykę, przekonują się o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Ożywianie obrazów Podczas lekcji uczniowie przekonują się, że dzieła sztuki poprzez różne środki wyrazu, takie jak mimika, gesty, tematyka, kolor czy pejzaż, opowiadają o emocjach. Same też stanowią źródło uczuć odbiorcy. Poprzez uczestnictwo w zajęciach, dzieci uwrażliwione zostają na odbiór sztuki. Muzeum Dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć jak wyglądał dzień dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszukują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Za pomocą dzieł sztuki poznasz techniki malarskie i zobaczysz jak wpływają na pracę artysty. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. 130 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

131 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne i warsztaty odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum, z wyłączeniem dnia bezpłatnego. Muzeum Pałac w Rogalinie, ul. Arciszewskiego 2, Rogalin min Jakie są koszty zwiedzania Muzeum i oprowadzania przez przewodnika? Każdy z członków grupy ponosi koszt biletu wstępu na daną ekspozycję zgodnie z przysługującą mu ulgą. Nauczyciele, którzy opiekują się grupą, płacą jak za bilet ulgowy według cennika Muzeum Pałacu w Rogalinie. Istnieją dwie formy zwiedzania pałacu: z audioprzewodnikiem, który dostępny jest w cenie biletu lub z dodatkowo płatnym przewodnikiem. Szczegółowy cennik znajduje się na stronie internetowej Muzeum: rogalin.mnp.art.pl/strona/ zwiedzanie/zwiedzanie-bilety-sciezki-zwiedzania Jakie są koszty lekcji muzealnych i warsztatów? Uczestnicy zajęć zobowiązani są do zakupu biletu wstępu na ekspozycję oraz zakupienia biletu edukacyjnego w wysokości 10 zł za osobę. Opiekunowie ponoszą koszt wstępu na daną ekspozycję, gdzie odbywa się lekcja, nie ponoszą natomiast kosztu biletu edukacyjnego. Jak zamówić lekcję muzealną lub warsztaty? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:30 15:30 pod numerem tel , lub mailowo pod adresem: rogalin@mnp.art.pl. Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Lekcje prowadzone są na podstawie wcześniej złożonego zamówienia. Dodatkowe informacje Materiały plastyczne na zajęcia zapewnia Muzeum. Jeśli z jakichkolwiek przyczyn lekcja nie może się odbyć, prosimy o niezwłoczne powiadomienie telefoniczne Działu Edukacji Pałacu w Rogalinie, pod numerem tel , Miejsce zbiórki uzależnione jest od miejsca prowadzenia lekcji. Informacja udzielana jest w kasie. Prosimy o punktualność. Spóźnienie dłuższe niż 15 minut może skutkować skróceniem lub odwołaniem zajęć. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. Ich obecność na lekcjach jest obowiązkowa. Karta gościa uprawnia jedynie do bezpłatnego zwiedzania ekspozycji, a nie do prowadzenia samodzielnie lekcji muzealnej. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE 131

132 Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie Śmiełów k. Żerkowa Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie mieści się w klasycystycznym pałacu z końca XVIII w., uważanym za jedną z pereł polskiej architektury. W połowie sierpnia 1831 r. przebywał tu próbujący przyłączyć się do powstania listopadowego Adam Mickiewicz. W parku okalającym budynek Muzeum znaleźć można prawdziwie romantyczne zakątki. W Muzeum ofertę edukacyjną stanowią przede wszystkim lekcje muzealne skierowane do uczniów. Istnieje także możliwość realizacji sesji naukowych, konferencji i warsztatów. Muzeum jest otwarte na propozycje pedagogów. Edukacja w Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie: Małgorzata Ratajczak, Monika Nowacka LEKCJE MUZEALNE Szkoły podstawowe Świat dzieci w dawnym domu śmiełowskim, ukazany na przykładzie rodziny Chełkowskich właścicieli majątku. Czy Mickiewicz lubił dzieci? Czy dzieci mogą polubić Mickiewicza? Anegdoty o relacjach poety z najmłodszymi i przybliżenie jego twórczości przeznaczonej dla dzieci. Fakty i legendy Śmiełowa oraz okolic, przeplatane wydarzeniami z pogranicza realności i fantazji. Goście Śmiełowa wielcy przedstawiciele polskiej kultury Opowieści ilustrowane prezentacją pamiątek związanych z wizytami w Śmiełowie wybitnych postaci świata kultury, 132 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

133 polityki i duchowieństwa (m.in.: I.J. Paderewskiego, H. Sienkiewicza, W. Kossaka i M. Goreckiej córki Mickiewicza). Lekcje z warsztatami Rodzina i przyjaciele Mickiewicza Refleksje o domu rodzinnym poety ilustrowane pamiątkami znajdującymi się w Muzeum. Dzieci odkryją wiele nieznanych faktów z życia poety w czasie zabawy w minipodchody. Muzealni odkrywcy Z pracownikami Muzeum dzieci odkrywają tajemnicze miejsca, odnajdują ukryte w nich przedmioty, poznają ich niecodzienne nazwy i próbują wyjaśnić do czego służyły. Bawiąc się w muzealnych odkrywców, tropią eksponaty znajdujące się w Muzeum. Malujemy wiersze Mickiewicza Dzieci próbują własnych sił jako aktorzy i ilustratorzy, prezentując miniscenki do bajek Mickiewicza lub tworząc rysunki do różnych wierszy poety, które złożą się na książeczkę z bajkami. Podchody z Mickiewiczem Dzieci wyposażone w pomocne informacje i wskazówki ruszają do parku, gdzie podążając tropem Mickiewicza rozwiązują zagadki i łamigłówki. Gry i zabawy z czasów Mickiewicza Dzieci poznają zabawy, które istniały w czasach poety oraz próbują własnych sił w dawnych grach. Magia dawnych świąt Przedświąteczne warsztaty przywołujące Boże Narodzenie z dawnych czasów. Dzieci dowiadują się, jak wyglądały święta Adama Mickiewicza oraz jak przygotowywano się do obchodów w domu śmiełowskim. Barwy Świąt Wielkanocnych. Znane i zapomniane tradycje świąteczne w wielkopolskich domach ziemiańskich Poprzez gry i zabawy dzieci odkrywają dawne zwyczaje i potrawy wielkanocne oraz ich bogatą symbolikę. W części warsztatowej uczniowie wykonują tradycyjne ozdoby z kolorowej bibuły i papieru. MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA W ŚMIEŁOWIE 133

134 Gimnazja i szkoły średnie Adam Mickiewicz życie i twórczość Przedstawienie biografii poety ilustrowane pamiątkami znajdującymi się w Śmiełowie. Ballady i romantyzm Odkrywanie elementów światopoglądu romantycznego na podstawie wybitnego, wielokrotnie nagradzanego filmu Świteź w reżyserii Kamila Polaka, będącego nowoczesnym połączeniem literatury, malarstwa, muzyki i animacji oraz XIX-wiecznego utworu Mickiewicza o tym samym tytule. Istnieje możliwość projekcji filmu podczas innych lekcji muzealnych. Pobyt Adama Mickiewicza w Wielkopolsce Wędrówka śladami poety po dworach i pałacach Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W Śmiełowie, tak jak w Soplicowie Motywy wielkopolskie w Panu Tadeuszu od polowań do kawy. Dom ziemiański w XIX w. na przykładzie Śmiełowa Oprowadzanie po pałacu śmiełowskim jak po domu, w którym mieszkały rodziny Gorzeńskich i Chełkowskich. Cyrkiel i miecz Śmiełowskie wątki masońskie. Omówienie ogólnych zagadnień związanych z wolnomularstwem i wyakcentowanie tych dotyczących domu śmiełowskiego. Na paryskim bruku. Emigracyjne losy Adama Mickiewicza Prezentacja tego dynamicznego i kontrowersyjnego okresu w życiu Mickiewicza w oparciu o wiele cennych i oryginalnych obiektów. Barwy Świąt Wielkanocnych. Znane i zapomniane tradycje świąteczne w wielkopolskich domach ziemiańskich. Odkrywanie zapomnianych zwyczajów i obrzędów wiosennych w oparciu o aktywną i twórczą pracę ze źródłami historycznymi, w postaci archiwalnych fotografii oraz wspomnień. 134 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

135 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie, Śmiełów, Żerków Lekcja bez warsztatów 60 min, lekcja z warsztatami 90 min Opłata od grupy (10 25 osób): lekcja bez warsztatów 50 zł, lekcja z warsztatami 55 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (7 zł ulgowy, 10 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA W ŚMIEŁOWIE 135

136 MUZEUM Zamek w Gołuchowie Zapraszamy do Gołuchowa, gdzie w otoczeniu parku krajobrazowego od ponad czterech stuleci wznosi się zamek, przebudowany w połowie XIX w. w stylu renesansu francuskiego przez Izabelę z Czartoryskich i Jana Działyńskich. Przygotowane przez nas lekcje muzealne adresowane są do dzieci i młodzieży szkolnej, a także dorosłych i seniorów, licznie odwiedzających Muzeum w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Uczestnictwo w lekcjach umożliwi poznanie całej ekspozycji oraz historii zamku i muzeum, sylwetki jego twórców, a także epoki, w której żyli. Poszczególne tematy dostosowane zostały do grup wiekowych, aby wizyta w Muzeum była inspirująca i ciekawa dla każdego. Edukacja w Muzeum Zamku w Gołuchowie: Paulina Vogt-Wawrzyniak, Sebastian Wielgosz, Anna Lebowska LEKCJE MUZEALNE Czy zamek jest miejscem niezwykłym? Zwiedzając Muzeum, dzieci poznają tajemnice zamku i jego dawnych mieszkańców. Zamek w Gołuchowie historia Muzeum Uczestnicy zapoznają się z historią oraz Muzeum podczas zwiedzania ekspozycji. Izabela z Czartoryskich Działyńska niezwykła kobieta wśród kolekcjonerów XIX w. Dzięki oprowadzeniu po Muzeum poznajemy jego twórczynię i epokę, w której żyła. Czartoryscy i ich muzea Zwiedzając całą ekspozycję, poznajemy pasje kolekcjonerskie książąt Czartoryskich, od Puław Izabelli z Flemingów Czartoryskiej do Gołuchowa Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej. Ordynacja XX Czartoryskich w Gołuchowie Temat nawiązujący do 125. rocznicy ustanowienia gołuchowskiej ordynacji. Muzeum Utracone Projekcja filmu przedstawiającego losy polskich muzeów, w tym zamku w Go- 136 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

137 łuchowie, podczas II wojny światowej. Ogromne straty, które poniosła polska kultura, a także przykłady odzyskanych po latach dzieł sztuki ukazane w filmach z cyklu Muzeum Utracone, pozwalają ocenić ogrom tej tragedii. Po projekcji odbywa się zwiedzanie całej ekspozycji, zwracając szczególną uwagę na znajdujące się w Muzeum obiekty z dawnej kolekcji ( Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Zamek w Gołuchowie, Gołuchów min Koszt lekcji muzealnej 50 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. MUZEUM ZAMEK W GOŁUCHOWIE 137

138 138 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

139 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE 139

140 W tej części znajdują się najważniejsze informacje praktyczne, które pozwalają w łatwy sposób zorientować się w godzinach otwarcia Muzeum, opłatach za udział w programach edukacyjnych oraz wskazówki dotyczące dojazdu i ułatwiające korzystanie z oferty edukacyjnej. Zamieszczono tu także podstawowe informacje o Dziale Edukacji i jego stałych współpracownikach. 140

141 MUZEUM NARODOWE W POZNANIU Informacja o godzinach otwarcia i opłatach Godziny otwarcia Muzeum Narodowego w Poznaniu wtorek czwartek: 9:00 15:00 (od 16 czerwca do 15 września: 11:00 17:00) piątek: 12:00 21:00 sobota niedziela: 11:00 18:00 Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających. Ostatnie zamówienie przyjmowane jest na godz. 13:40 w dniach od wtorku do czwartku oraz na godz. 19:30 w piątki. Opłaty Bilet ulgowy 8 zł Bilet normalny 12 zł Dzieci do lat 6 wstęp bezpłatny Dzieci i młodzież ucząca się, do lat 26 1 zł (za okazaniem legitymacji) W sobotę wstęp na wystawy stałe jest bezpłatny. Prosimy zwrócić uwagę, że w Muzeum Narodowym w Poznaniu i jego oddziałach można płacić wyłącznie gotówką. Opłaty za poszczególne programy edukacyjne Dzieci Przewodniki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie Walizki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 141

142 Konkurs Moja przygoda w muzeum bezpłatnie Wakacje/Ferie w Muzeum 8 zł Muzealna Akademia Dziecięca 12 zł Sito sztuki 12 zł Urodziny w Muzeum 280 zł (za grupę) Młodzież Dekoder bezpłatnie Świat obrazów bezpłatnie Konkurs Moja przygoda w muzeum bezpłatnie Kreatywni 190 zł (za cykl) Dorośli Świat obrazów bezpłatnie Miejsca i ludzie bezpłatnie Kaligrafia od 60 zł do 150 zł (w zależności od warsztatu) Minikurs rysunku i malarstwa (cena za cykl): kurs technik graficznych i malarstwa akrylowego 400 zł kurs malarstwa olejnego i temperowego 450 zł kurs malarstwa temperowego 450 zł kurs pasteli 280 zł kurs technik rysunkowych 240 zł letni minikurs rysunku i malarstwa 250 zł Rodziny z dziećmi Przewodniki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie (rodzice/opiekunowie oraz dzieci od 7 roku życia bilety wstępu do Muzeum) Walizki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie (rodzice/opiekunowie oraz dzieci od 5 roku życia bilety wstępu do Muzeum) Lekcje muzealne Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatami 55 zł. Do opłaty za lekcję należy doliczyć bilety wstępu. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Koszt lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej z warsztatami w języku obcym 90 zł. Do opłaty za lekcję należy doliczyć bilety wstępu. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupy mogą liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Spacer z przewodnikiem Koszt oprowadzania 60 zł, oprowadzania w języku obcym 90 zł. Do opłaty należy doliczyć bilety wstępu. 142 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

143 Dla nauczycieli Konsultacje bezpłatnie Ze sztuką przez wieki (cena za kurs; wpłaty przyjmuje Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli): Część I: GALERIA MOTYWÓW 200 zł Część II: RÓŻNORODNE OBLICZA SZTUKI 200 zł Jak dojechać do muzeum? Muzeum Narodowe w Poznaniu znajduje się przy Alejach Marcinkowskiego 9. Najbliższe przystanki tramwajowe i autobusowe: Przystanek Marcinkowskiego Z przystanku należy udać się w kierunku ulicy 23 Lutego. Muzeum znajduje się po prawej stronie Alei Marcinkowskiego. Czas przejścia ok. 2 min. Solna Plac Wielkopolski Muzeum Narodowe w Poznaniu Wielka Marcinkowskiego MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 143

144 Przystanek Plac Wielkopolski Z przystanku należy udać się ulicą 23 Lutego w kierunku placu Cyryla Ratajskiego i skręcić na pierwszym skrzyżowaniu w lewo, w Aleje Marcinkowskiego. Muzeum znajduje się po lewej stronie. Czas przejścia ok. 2 min. Przystanek Solna Z przystanku należy udać się w kierunku Alei Marcinkowskiego. Po przejściu skrzyżowania z ulicą 23 Lutego należy przejść na lewą stronę Alei Marcinkowskiego, gdzie znajduje się Muzeum. Czas przejścia ok. 5 min. Przystanek Wielka Z przystanku należy udać się ulicą Wielką w kierunku Starego Rynku. Następnie przejść Rynek po przekątnej, do ulicy Paderewskiego. Dochodząc do skrzyżowania z Alejami Marcinkowskiego, należy skręcić w prawo w kierunku ulicy 23 Lutego. Muzeum znajduje się po prawej stronie. Czas przejścia ok. 10 min. Parkingi Przed Muzeum znajduje się parking dla autobusów, pozwalający na bezpieczne wyjście i wejście pasażerów. Czas postoju na tym parkingu jest ograniczony do 15 min. Najbliższe parkingi dla samochodów osobowych zlokalizowane są pod placem Wolności oraz na Alejach Marcinkowskiego. Postój na tych parkingach jest płatny. Dostępność Muzeum wyposażone jest w podjazd oraz specjalne windy dla osób poruszających się na wózkach. W holu znajduje się toaleta przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Dla osób niewidomych i słabowidzących zostały przygotowane plany tyflograficzne w części galerii stałych Muzeum oraz podpisy w alfabecie Braille a dla wybranych dzieł sztuki. Wizyta w Muzeum Narodowym w Poznaniu Muzeum Narodowe w Poznaniu mieści się w starym i nowym gmachu przy Alejach Marcinkowskiego 9. Obie części są ze sobą połączone. Wejście znajduje się w nowym gmachu Muzeum. Na wprost wejścia jest kasa, po prawej stronie szatnia, w której zostawia się kurtki oraz plecaki i duże torby. Muzeum 144 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

145 otwierane jest punktualnie. Prosimy nie przyjeżdżać przed godziną otwarcia, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, aby nie narażać się na oczekiwanie przed zamkniętymi drzwiami. Po lewej stronie wejścia do Muzeum znajduje się Dział Edukacji (środkowe drzwi z napisem Dział Edukacji). Toalety znajdują się obok wind, nie są przystosowane dla małych dzieci. Młodsze dzieci będą wymagały pomocy opiekunów. W toalecie dla osób niepełnosprawnych zainstalowany jest przewijak dla niemowląt. W pobliżu wind i toalet znajdują się ławki, na których można odpocząć po zajęciach. Naprzeciwko ławek znajduje się księgarnia muzealna. W Dziale Edukacji można wypożyczyć poduszki, na których dzieci i młodzież będą siadać w salach galerii, przy obrazach. Fotografowanie w Muzeum jest dozwolone, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. W nowym gmachu, liczącym trzy piętra, znajdują się windy. Do galerii mieszczących się w starym gmachu Muzeum prowadzą schody. Po zakupieniu biletów grupa może swobodnie poruszać się w Muzeum w godzinach jego otwarcia. Przestrzeń Muzeum jest duża, zwiedzenie wszystkich galerii wymaga minimum 120 min. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Zamówienia przyjmowane są od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych. Lekcja z warsztatami plastycznymi może być przeprowadzona również w salach warsztatowych. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji o wyznaczonej godzinie oczekuje na grupę, która zamówiła lekcję muzealną, w punkcie zbiórek przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą zostać skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, ich obecność na lekcji muzealnej jest konieczna. W ramach opłaty za lekcję muzealną dwóch nauczycieli/opiekunów ma zapewniony bezpłatny wstęp. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 146). MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 145

146 REGULAMIN ZWIEDZANIA MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU 1. Każda osoba zwiedzająca Muzeum zobowiązana jest stosować się do przepisów niniejszego regulaminu oraz do zaleceń personelu. 2. Teren Muzeum jest chroniony oraz monitorowany. 3. Na teren Muzeum nie wolno wnosić przedmiotów, które mogą zagrażać bezpieczeństwu, zdrowiu lub życiu innych. 4. Szatnia służy do pozostawienia okrycia wierzchniego, plecaków, toreb, walizek, parasoli. 5. Szatnia nie ponosi odpowiedzialności za pozostawione w niej rzeczy takie jak: dokumenty, biżuteria, pieniądze, urządzenia elektroniczne itp. 6. Muzeum nie przyjmuje do depozytu żadnego rodzaju broni. 7. Osoby przebywające na terenie Muzeum i będące pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, a także osoby zakłócające spokój i porządek publiczny pozbawiane zostaną prawa zwiedzania Muzeum bez zwrotu kosztów biletu wstępu. 8. Do zwiedzania ekspozycji muzealnych uprawnia bilet wstępu do Muzeum. Bilet wstępu należy zachować do kontroli przez cały czas zwiedzania. 9. Kasy muzealne są zamykane 30 minut przed zamknięciem Muzeum, a w Muzeum Zamku w Gołuchowie 45 minut przed zamknięciem Muzeum. 10. Do momentu zamknięcia Muzeum osoby zwiedzające powinny opuścić siedzibę Muzeum, uwzględniając przy tym czas konieczny na odebranie odzieży i rzeczy przechowywanych w szatni. 11. Dzieci w wieku do lat 13 powinny przebywać w Muzeum pod opieką osób dorosłych. 12. Obsługa Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za dzieci pozostawione bez opieki. 13. Zwiedzający ponosi odpowiedzialność za wyrządzone szkody, a w przypadku dzieci odpowiedzialność ponoszą ich opiekunowie. 14. Zasady fotografowania i filmowania: zwiedzający Muzeum mogą fotografować i filmować eksponaty, ekspozycje i wnętrza, o ile przedmiot fotografowany i filmowany nie został wyraźnie oznaczony stosownym zakazem; fotografowanie i filmowanie w Muzeum jest możliwe pod warunkiem, że do celów tych nie używa się statywu oraz lampy błyskowej. Zastrzeżenie to nie dotyczy fotografowania i filmowania okolicznościowego na terenie Oddziałów Muzeum w Gołuchowie i Śmiełowie, zgodnie z zasadami określonymi Zarządzeniem Dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu nr 45/2010 z 3 sierpnia 2010 roku; uzyskane drogą fotografowania lub filmowania materiały wizualne nie mogą być publikowane i rozpowszechniane do celów komercyjnych bez zgody Muzeum. 15. Na terenie Muzeum obowiązuje zakaz: wnoszenia i spożywania jedzenia oraz napojów w salach wystawowych; 146 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

147 palenia tytoniu i papierosów elektronicznych oraz używania otwartego ognia w budynkach Muzeum; wprowadzania i wnoszenia zwierząt do Muzeum oraz na teren parku przy Muzeum Sztuk Użytkowych, przy Muzeum Etnograficznym i przy Muzeum Pałacu w Rogalinie, za wyjątkiem psa przewodnika towarzyszącego osobom do tego uprawnionym; kopiowania eksponatów bez zgody Muzeum; wstępu na ekspozycję oraz na teren parków muzealnych (przy Muzeum Etnograficznym, Muzeum Sztuk Użytkowych, Muzeum Pałacu w Rogalinie, Muzeum Zamku w Gołuchowie, Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie) osobom będącym pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających; wstępu osobom posiadającym przy sobie: broń palną, gazową, paralizatory, pojemniki z aerozolami, inne narzędzia, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia osób lub mienia Muzeum; utrudniania zwiedzania innym, w tym poprzez prowadzenie głośnych rozmów przy użyciu telefonów mobilnych; korzystania na ekspozycjach muzealnych z innych niż telefony mobilne urządzeń nadawczych; za wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do zwiedzania takich jak: smartfony, tablety, audioprzewodniki itp.; dotykania eksponatów, gablot muzealnych i innych ekspozytorów oraz biegania po ekspozycji. 16. W razie zajścia nieprzewidzianych utrudnień w zwiedzaniu, komunikacji lub pojawienia się okoliczności zagrażających zdrowiu lub życiu osób obowiązuje zasada bezwzględnego podporządkowania się dyspozycjom wydawanym przez personel Muzeum lub przedstawicieli innych służb, takich jak Policja lub Straż Pożarna. 17. Muzeum zastrzega sobie prawo do odmowy przyjęcia lub wyproszenia poza teren Muzeum grupy zorganizowanej lub osób indywidualnych nieprzestrzegających postanowień Regulaminu. 18. Zakupienie biletu wstępu do Muzeum lub uczestnictwo w działaniach programowych oferowanych przez Muzeum są jednoznaczne z zaakceptowaniem niniejszego regulaminu. 19. Regulamin jest dostępny na stronie Muzeum: oraz w kasach Muzeum. 20. Wnioski i skargi można składać w formie pisemnej, przesyłając je na adres: Muzeum Narodowe w Poznaniu, Aleje Marcinkowskiego 9, Poznań lub drogą mailową: mnp@mnp.art.pl MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 147

148 Zespół Działu Edukacji w sezonie 2017/2018 Pracownicy: Karina Adamska, kierownik Małgorzata Baehr Paulina Broniewska Katarzyna Grabowska Kinga Sibilska Zuzanna Sokołowska Sabina Mayer Stali współpracownicy: Lekcje muzealne, wykłady, Urodziny w Muzeum Katarzyna Drozdowska-Sawińska Patrycja Garus Emilia Głuszak Marta Jodko Teresa Kowalska Martyna Łukasiewicz Agata Migdalska Anna Ostrowska Agnieszka Powierska Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Olga Gałuszek Justyna Szychowiak Kreatywni Maria Pawłowska Dekoder dr Konrad Juściński Minikurs rysunku i malarstwa Sylwia Chudy-Leśnik dr Magdalena Parnasow-Kujawa dr Monika Shaded Agnieszka Zaprzalska Kaligrafia Olga Paszkowska 148 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

149 ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU Oddziały w Poznaniu Muzeum Sztuk Użytkowych Góra Przemysła 1 tel Edukacja: Aleksandra Podżorska ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU 149