EDUKACJA INFORMATOR MUZEALNY

Transkrypt

1 EDUKACJA INFORMATOR MUZEALNY

2 Spis treści 5 Wstęp CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Przedszkola Klasy I III Klasy IV VI Klasy VII VIII, klasa III gimnazjum Szkoły średnie NAUCZYCIELE Konsultacje Seminarium dla nauczycieli Ze sztuką przez wieki Konkurs Moja przygoda w muzeum ZAJĘCIA W SZPITALACH Muzeum bez ścian OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ WOLNOŚĆ KOCHAM I ROZUMIEM CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI DZIECI Sito sztuki Muzealna Akademia Dziecięca Wakacje/Ferie w Muzeum Urodziny w Muzeum Przewodniki Muzealnych Tropicieli Walizki Muzealnych Tropicieli Konkurs Moja przygoda w muzeum MŁODZIEŻ Kreatywni Dekoder Świat obrazów Konkurs Moja przygoda w muzeum

3 DOROŚLI Kaligrafia i iluminacja Minikurs rysunku i malarstwa Świat obrazów Dekoder Spacer z przewodnikiem SENIORZY Czwartki dla seniorów Sztuka na każdy wiek Uniwersytet Trzeciego Wieku RODZINY Z DZIEĆMI Przewodniki Muzealnych Tropicieli Walizki Muzealnych Tropicieli OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU Muzeum Sztuk Użytkowych Muzeum Historii Miasta Poznania Wielkopolskie Muzeum Wojskowe Muzeum Instrumentów Muzycznych Muzeum Etnograficzne Muzeum Pałac w Rogalinie Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie Muzeum Zamek w Gołuchowie CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE MUZEUM NARODOWE W POZNANIU Informacja o godzinach otwarcia i opłatach Jak dojechać do Muzeum? Wizyta w Muzeum Narodowym w Poznaniu Regulamin zwiedzania Muzeum Narodowego w Poznaniu Zespół Działu Edukacji w sezonie 2018/2019 ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

4 4

5 WSTĘP Ofertę edukacyjną Muzeum Narodowego w Poznaniu na sezon 2018/2019 kierujemy do wszystkich szukających bezpośredniego kontaktu z dziełem sztuki. Celem naszych działań jest zainteresowanie i zapoznanie szerokiego kręgu odbiorców ze sztuką i zbiorami Muzeum oraz budowanie więzi między publicznością a kulturą w jej rozmaitych kontekstach. Publikacja obejmuje ofertę realizowaną przez Muzeum Narodowe w Poznaniu oraz jego oddziały. W naszej ofercie dla grup zorganizowanych szczególne miejsce zajmują lekcje muzealne. Wśród 40 tematów adresowanych do różnych grup wiekowych znajdują się zajęcia odwołujące się do kolekcji Muzeum oraz spotkania odbywające się na ekspozycjach czasowych. Część tematów nawiązuje do programu edukacyjnego realizowanego w szkołach, uzupełniając go o walor wizualny dzieła sztuki. Zajęcia wzbogacane są również zabawą bądź działaniami aktywizującymi, wspierającymi zdobywane przez młodych odbiorców umiejętności. Podobne znaczenie ma warsztat plastyczny towarzyszący lekcji (przeznaczony głównie dla młodszych odbiorców), dzięki któremu uczestnicy ugruntowują wiedzę zdobytą podczas części teoretycznej i dają upust wyobraźni rozbudzonej pod wpływem kontaktu ze sztuką. Ważnym odbiorcą naszych działań są również widzowie indywidualni. Dla najmłodszych przygotowaliśmy cykle zajęć plastycznych (Muzealna Akademia Dziecięca i Sito sztuki), których celem jest nie tylko oswojenie małego widza z przestrzenią galerii, ale również zmierzenie się z niebanalnymi tematami, rozwijanie umiejętności kreatywnego myślenia i podejmowania twórczych wyzwań. Dla młodzieży i dorosłych okazją do indywidualnego uczestnictwa mogą być wykłady poświęcone analizie i kontekstom dzieła sztuki (Świat obrazów), wygłaszane przez zaproszonych gości, a także spotkania o charakterze warsztatowym, podczas których uczestnicy podejmują próby własnej interpretacji dzieła i nawiązują z nim artystyczny dialog (Dekoder). Dla zainteresowanych zajęciami praktycznymi, twórczością plastyczną i projektową, oferujemy Kurs Rysunku i Malarstwa (dorośli) lub cykl Kreatywni (młodzież), 5

6 których celem jest zarówno zapoznanie się z podstawowymi technikami malarskimi i rysunkowymi, jak i twórczy dialog z dziełami z muzealnej kolekcji. W naszej ofercie znajdują się także propozycje dla seniorów: cykle spotkań, wykłady dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku, a także program przeznaczony dla nauczycieli, przygotowany z myślą o podniesieniu kompetencji w zakresie historii sztuki i akcentujący możliwość wykorzystania potencjału edukacyjnego muzeum w pracy z uczniami. Nie zapominamy również o potrzebach osób niepełnosprawnych, dla których wizyta w muzeum może być atrakcyjnym i rozwojowym doświadczeniem, stymulującym możliwości komunikacyjne i poznawcze, manualne i artystyczne. Grupy zapraszamy do korzystania ze specjalnie dla nich przygotowanej oferty lekcji muzealnych. Szeroki wybór działań edukacyjnych zapewnią Państwu oddziały Muzeum Narodowego, które w swej tematyce mogą odpowiedzieć na różnorodne zainteresowania publiczności. Zapraszamy do spotkania z rzemiosłem i designem w Muzeum Sztuk Użytkowych. Zapraszamy również do Muzeum Etnograficznego, które swoją tematyką pozostaje zawsze bliskie człowiekowi i tradycji, a przez urokliwą lokalizację w głębi parku stanowi miejsce spotkań i licznych społecznych inicjatyw. Na Starym Rynku ugości Państwa Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, zapraszając do zapoznania się z historią rycerstwa i wojskowości, a także duma naszego miasta Ratusz, z opowieścią o historii Poznania. Państwa pamięci polecamy też Muzeum Instrumentów Muzycznych jedyne w Polsce które już niedługo zaprezentuje nową, zmodernizowaną aranżację. Niewątpliwą atrakcją są również oddziały poza Poznaniem pałac w Rogalinie, Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie, zamek w Gołuchowie które, oprócz wymiaru edukacyjnego zbiorów, mają walor rekreacyjny i są wdzięcznym celem wycieczek na terenie Wielkopolski. Zachęcamy Państwa do odwiedzania i korzystania z oferty edukacyjnej Muzeum Narodowego w Poznaniu i jego oddziałów wspólnie patrząc, tworząc, rozmawiając możemy lepiej zrozumieć otaczającą nas kulturę i zainteresować się nią. Prosimy o sprawdzanie bieżących harmonogramów naszych działań na (zakładka Edukacja). Serdecznie zapraszamy! 6

7 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

8 Oferta edukacyjna prezentowana w tej części informatora skierowana jest do grup zorganizowanych, przede wszystkim szkolnych, oraz widzów indywidualnie korzystających z Muzeum w celach edukacyjnych, zawodowo związanych ze szkołami. Ponadto znajdują się tu również informacje dotyczące konkursu Moja przygoda w muzeum, adresowanego przede wszystkim do uczniów, których prace konkursowe mogą być zgłaszane przez nauczycieli lub opiekunów i instruktorów z domów kultury i ognisk plastycznych. 8

9 PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Program zajęć dla przedszkoli i szkół jest dostosowany do wieku uczniów, czyli podzielony wedle następujących kategorii wiekowych: przedszkole (od 5 lat), szkoła podstawowa (klasy I III, IV VI, VII VIII), gimnazjum (klasy III) i szkoły średnie. Program lekcji muzealnych opracowany został w oparciu o dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego, co nie oznacza, że ogranicza się do omówienia obiektów. Każde dzieło jest dla nas punktem wyjścia dla wielowątkowej narracji, integrującej wiele przedmiotów humanistycznych i nie tylko, by wymienić najważniejsze: plastyka, muzyka, historia, literatura. Przygotowywanym przez Muzeum wystawom czasowym towarzyszą programy edukacyjne, które zawierają propozycje lekcji muzealnych dla szkół. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum Lekcje muzealne prowadzone są od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Zamówienia lekcji muzealnych należy składać telefonicznie (tel ) od poniedziałku do piątku w godz. od 8:00 do 15:30, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. PRZEDSZKOLA Wizyty w Muzeum mogą być bardzo cennym przeżyciem dla dziecka, wspomagając jego ogólny rozwój. Uczą zachowania się w miejscu publicznym, współdziałania z rówieśnikami, pomagają udoskonalać umiejętności językowe i artystyczne oraz kreatywność. Każde spotkanie w galerii wieńczy warsztat plastyczny. W stałej ofercie znajdują się tematy lekcji przeznaczonych dla dzieci od 5 roku życia. Dla dzieci młodszych nie prowadzimy zajęć, ale istnieje możliwość zorganizowania odwiedzin Muzeum we współpracy z Działem Edukacji (informacja o konsultacjach poniżej). Nauczyciel wybierający zajęcia może skorzystać z oferty, decydując się na pojedynczy temat lub cały cykl spotkań, których przykładową kolejność proponujemy poniżej. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 9

10 Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydziełek Podczas lekcji dzieci zapoznają się z muzealną przestrzenią, oglądają narzędzia artysty, poznają tajniki powstawania dzieła sztuki oraz podstawowe tematy w malarstwie, takie jak: portret, martwa natura, pejzaż. W czasie warsztatu plastycznego powstaje praca na wybrany temat we wcześniej ustalonej z nauczycielem technice. Muzealny zwierzyniec Spotkanie poświęcone przedstawieniom zwierząt w sztukach plastycznych: w malarstwie i rzeźbie. Grupa podąża animalistycznym tropem, rozwiązując po drodze zagadki: szuka zwierząt domowych, dzikich i fantastycznych. Podczas warsztatu plastycznego dzieci rzeźbią stwory z plasteliny lub gliny. Zabawy dziecięce Rozmowa o różnych formach spędzania wolnego czasu przez dzieci dawniej i dziś. Oglądanie obrazów przedstawiających dzieci podpatrzone przez artystów w trakcie zabawy np. dziewczynkę z hula-hop czy małego rycerza. Rysowanie ulubionej zabawy lub zabawki. Kolory W trakcie zajęć dzieci wkraczają w bogaty świat kolorów. Oglądane obrazy pozwolą im zapoznać się z tematyką barw podstawowych i pochodnych, poczuć temperaturę barw ciepłych lub zimnych. Podczas warsztatu plastycznego powstają prace będące wynikiem mieszania barw. Cztery pory roku Szukanie wśród obrazów pejzaży w wiosennej, letniej, jesiennej i zimowej szacie. Omawianie zmian zachodzących w przyrodzie i w naszym życiu z każdą porą roku. Podczas warsztatu rysowanie lub malowanie ulubionego sezonu. Legenda o św. Mikołaju Opowieść o cudach i legendach związanych z życiem biskupa Mikołaja. Zajęcia odbywają się w specjalnie udekorowanej sali i przy ołtarzu w Galerii Sztuki Średniowiecznej. Warsztat plastyczny polega na projektowaniu kartki świątecznej. Uwaga! Zajęcia odbywają się tylko w grudniu. Z uwagi na dużą popularność lekcji rezerwacje prowadzimy już od 3 września. Dzieci do lat 5 konsultacje dla nauczycieli Nauczyciele dzieci młodszych (poniżej 5 lat) mogą poprowadzić lekcję muzealną samodzielnie. W tym celu oferujemy wsparcie w postaci indywidualnych i bezpłatnych konsultacji po wcześniejszym umówieniu z pracownikiem Działu 10 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

11 Edukacji. Dzięki nim nauczyciel zapoznaje się ze zbiorami i przestrzenią galerii muzealnych pod kątem wybranych zagadnień lub też może omówić tematy zaproponowanych przez siebie lekcji. Nauczyciele samodzielnie prowadzący lekcję muzealną mogą skorzystać z materiałów pomocniczych pozwalających na przygotowanie się do pierwszej wizyty. Materiały te można pobrać ze strony internetowej Muzeum (zakładka: Edukacja / Szkoły i Przedszkola / Przedszkola) Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy uzgadniane są telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Rezerwacja terminu nie jest konieczna w przypadku samodzielnego prowadzenia lekcji przez nauczyciela, należy jednak wcześniej uprzedzić Dział Edukacji. Aby skorzystać z oferty konsultacji dla nauczycieli, należy zarezerwować termin konsultacji na takich samych zasadach, jak w przypadku rezerwacji terminu lekcji dla grupy. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja muzealna z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne uzgodnione podczas zamawiania lekcji Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatami 90 zł od grupy + bilety wstępu. Dzieci do lat 6 otrzymują bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. W przypadku samodzielnego prowadzenia lekcji muzealnej nie obowiązuje opłata za przeprowadzenie lekcji oraz nie przysługuje bezpłatny wstęp dla dwóch opiekunów grupy. Uczestnictwo w programie konsultacji upoważnia nauczyciela prowadzącego lekcję do bezpłatnego wejścia do Muzeum. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 11

12 Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Warsztaty plastyczne odbywają się w salach warsztatowych lub w galerii. Należy przynieść ze sobą materiały plastyczne potrzebne do zajęć warsztatowych. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). KLASY I III Lekcje muzealne dla uczniów klas I III składają się z dwóch części. Pierwsza ma charakter spaceru po galerii, podczas którego dzieci w rozmowie z edukatorem dzielą się swoimi spostrzeżeniami i odczuciami na temat oglądanych dzieł sztuki, biorą udział w zabawach aktywizujących. W drugiej części warsztatowej dzieci mają szansę wyrazić się plastycznie przez własną twórczość. Celem spotkań jest rozbudzenie wrażliwości estetycznej dzieci i stopniowe poznawanie przez nie kolekcji Muzeum. Nauczyciel wybierający zajęcia może skorzystać z oferty, decydując się na pojedynczy temat lub cały cykl spotkań, których przykładową kolejność proponujemy poniżej. 12 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

13 Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydziełek Podczas lekcji dzieci zapoznają się z muzealną przestrzenią, oglądają narzędzia artysty, poznają tajniki powstawania dzieła sztuki oraz podstawowe tematy w malarstwie, takie jak: portret, martwa natura, pejzaż, ewentualnie scena rodzajowa. W czasie warsztatu plastycznego powstaje praca na wybrany temat we wcześniej ustalonej z nauczycielem technice. Muzealny zwierzyniec Spotkanie poświęcone przedstawieniom zwierząt w sztukach plastycznych: w malarstwie i rzeźbie. Grupa podąża animalistycznym tropem, rozwiązując po drodze zagadki: szuka zwierząt domowych, dzikich i fantastycznych. Podczas warsztatu plastycznego dzieci rzeźbią stwory z plasteliny lub gliny. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Zabawy dziecięce Rozmowa o różnych formach spędzania wolnego czasu przez dzieci dawniej i dziś. Oglądanie obrazów przedstawiających dzieci podpatrzone przez artystów w trakcie zabawy np. dziewczynkę z hula-hop czy małego rycerza. Rysowanie ulubionej zabawy lub zabawki. Kolory W trakcie zajęć dzieci wkraczają w bogaty świat kolorów. Oglądane obrazy pozwolą im zapoznać się z tematyką barw podstawowych i pochodnych, poczuć temperaturę barw ciepłych lub zimnych. Podczas warsztatu plastycznego powstają prace będące wynikiem mieszania barw. Pejzaż Pokazanie w oparciu o zbiory galerii szerokiego spectrum malarstwa pejzażowego. Poznanie różnych typów 13

14 krajobrazów (np. rzeczywistego, fantastycznego, morskiego), a także pojęć związanych z tą tematyką. Malowanie lub rysowanie wybranego krajobrazu. Portret Prezentacja różnych rodzajów portretów (np. autoportretu, popiersia, portretu reprezentacyjnego, trumiennego) i sposobów ujęcia postaci w kadrze. Rozszyfrowywanie tożsamości postaci uwiecznionych na obrazach. Malowanie lub rysowanie autoportretu/portretu. Martwa natura Poszukiwanie obrazów przedstawiających kwiaty w wazonach, owoce w miskach i wiele innych przedmiotów. Wyjaśnienie znaczenia terminu martwa natura i zwrócenie uwagi na rekwizyty, kompozycje, kolory i nastroje obrazów. Podczas warsztatu stworzenie własnej kompozycji i narysowanie jej. Rzeźba Zajęcia prezentują kulisy warsztatu rzeźbiarza. Dzieci poznają różne materiały rzeźbiarskie: gips, brąz, drewno, kamień; oglądają rzeźby w galerii, zwracając uwagę na technikę i fakturę. Zwieńczeniem spotkania jest stworzenie rzeźby z gliny, plasteliny lub masy solnej. Opowieści obrazów Dlaczego warto czytać, słuchać i oglądać, czyli o baśniach, legendach, mitach i innych historiach ukrytych w obrazach. W trakcie zajęć staramy się wspólnie rozszyfrować zakamuflowane historie i zastanawiamy się nad tym, czy obraz może mówić. Warsztat w formie rysowania pastelami. Matejko O tym, że Matejko wielkim malarzem był mówi się często, ale co to znaczy? Spotkanie wokół dzieł Jana Matejki bę- 14 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

15 dzie okazją do przyjrzenia się metodom pracy mistrza i poznania ciekawych aneg dot z jego życia. W trakcie warsztatu dzieci rysują pastelami na zadany temat. Pięć zmysłów (zajęcia dla III kl.) Podążanie ścieżką dzieł sztuki przy uruchomieniu wszystkich zmysłów. Ile zmysłów, tyle zagadek i niespodzianek. Dzieci podzielone na pięć grup rozwiązują zadania odpowiednie dla danego zmysłu. Warsztat plastyczny zastępują aktywności w galerii. Legenda o św. Mikołaju Opowieść o cudach i legendach związanych z życiem biskupa Mikołaja. Zajęcia odbywają się w specjalnie udekorowanej sali i przy ołtarzu w Galerii Sztuki Średniowiecznej. Warsztat plastyczny polega na projektowaniu kartki świątecznej. Uwaga! Zajęcia odbywają się tylko w grudniu. Z uwagi na dużą popularność lekcji rezerwacje prowadzimy już od 3 września. Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja muzealna z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne uzgodnione podczas zamawiania lekcji Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatem 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dzieci do lat 7 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 15

16 Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Warsztaty plastyczne odbywają się w salach warsztatowych lub w galerii. Należy przynieść ze sobą materiały plastyczne potrzebne do zajęć warsztatowych. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). KLASY IV VI Lekcje przygotowane dla starszych dzieci mogą stanowić ciekawe urozmaicenie szkolnego programu nauczania, będąc okazją do poszerzania ich wiedzy oraz kompetencji artystycznych i społecznych, a także do budowania ich wrażliwości estetycznej. W trakcie zajęć w galerii uczniowie otwierają się na kontakt z dziełem sztuki i wspólnie uczą się patrzenia i analizowania sztuk plastycznych. Ważnym elementem spotkań jest interakcja, wymiana doświadczeń i spostrzeżeń, akcentująca indywidualizm odbioru młodego widza. Spacer po galerii przeplatany jest zadaniami interaktywnymi, a wieńczy go warsztat w formie pracy plastycznej lub zadań aktywizujących. 16 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

17 Tematy lekcji muzealnych W świecie arcydzieł Podczas lekcji uczniowie zapoznają się z muzealną przestrzenią, oglądają narzędzia artysty, poznają tajniki powstawania dzieła sztuki oraz podstawowe tematy w malarstwie, takie jak: portret, martwa natura, pejzaż, ewentualnie scena rodzajowa. W czasie warsztatu plastycznego powstaje praca na wybrany temat we wcześniej ustalonej z nauczycielem technice. Opis obrazu Uczestnicy zajęć uczą się patrzeć, analizować i opisywać dzieła sztuki, podejmują również próby ich interpretacji. Kolejnym krokiem jest samodzielny (lub grupowy) opis jednego z obrazów. Warsztat artysty Zajęcia mają zapoznać uczniów z podstawowymi technikami malarskimi. Uczniowie nie tylko oglądają przygotowane materiały i przybory, ale także biorą aktywny udział w sporządzeniu farb: temperowych, akwarelowych i olejnych. Podczas warsztatu plastycznego przygotowują wstępny etap pracy malarskiej, wykorzystując jedną z technik przenoszenia szkicu (przepróchę). Stroje i nastroje Omówienie funkcji ubiorów oraz podstawowych zagadnień z historii mody na podstawie dzieł z różnych epok. Warsztat plastyczny z przygotowaniem własnego projektu stroju. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 17

18 Mitologia Przywoływanie różnych mitów w oparciu o muzealne eksponaty. Omówienie ich sposobu przedstawiania i interpretacji w malarstwie i rzeźbie. Warsztat w formie zadań aktywizujących lub rysowanie ulubionego mitu albo boga. Opowieści obrazów Dlaczego warto czytać, słuchać i oglądać, czyli o baśniach, legendach, mitach i innych historiach ukrytych w obrazach. W trakcie zajęć staramy się wspólnie rozszyfrować zakamuflowane historie i zastanawiamy się nad tym, czy obraz może mówić. Warsztat w formie rysowania pastelami. Obrazy z historią w tle Zajęcia o historii Polski, prowadzone w oparciu o dzieła z poznańskiej kolekcji, m.in. obrazy Zjawa Barbary Radziwiłłówny Wojciecha Gersona, Elekcja Stanisława Augusta Canaletta czy szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki. Uczniowie na podstawie wiedzy z lekcji historii próbują dokonać analizy treściowej tych obrazów. Warsztat do wyboru: rysowanie pastelami lub dla starszych zadania aktywizujące. Kolory Bardziej zaawansowane zajęcia dotyczące zagadnienia barwy w sztuce. W czasie spotkania akcent położony jest na łączenie kolorów, stosowanie kontrastów i operowanie paletą barw w malarstwie. Praca plastyczna w kolorystyce ciepłej lub zimnej. Miasto w kadrze Dlaczego miasto inspirowało artystów? Co to jest weduta i nokturn? Przegląd pejzaży miejskich w sztuce na podstawie obrazów z różnych epok. Podczas warsztatu plastycznego wykreślanie perspektywy lub malowanie/rysowanie miasta. Malowane dźwięki Zajęcia o charakterze łączącym dwie sztuki: malarstwo i muzykę. Chodząc po salach Muzeum, uczniowie odnajdują na obrazach motywy muzyczne, poznają historie i dźwięki różnych instrumentów. Następnie podejmują próbę namalowania muzyki, wsłuchując się w utwory muzyki klasycznej. Portrety Przegląd różnych typów kształtowania wizerunku: reprezentacyjnego, realistycznego, prywatnego, zbiorowego, trumiennego czy karykatury. W czasie 18 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

19 warsztatu uczestnicy zajęć tworzą portret lub autoportret. Fałszerze dzieł sztuki Zajęcia o oryginale, kopii, reprodukcji i replice. Spotkanie wzbogacone o historie z dreszczykiem czyli opowieść o dwóch muzealnych kradzieżach. Warsztat w formie zadań aktywizujących w galerii. Muzealny Piotruś Muzealny maraton po dwunastu tematach malarskich. Spotkanie ma charak- ter podsumowujący podstawową wiedzę o sztuce. Warsztat w formie zadań aktywizujących w galerii. Boże Narodzenie Zajęcia wokół tematyki świątecznej uczniowie poznają sposoby przedstawiania biblijnego motywu Bożego Narodzenia, odczytują jego bogatą symbolikę. Pojawi się również wątek tradycji świątecznych i adwentowych oraz temat zimowego krajobrazu. Zajęcia odbywają się w grudniu. Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu plastycznego: do 60 min, z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne uzgodnione podczas zamawiania lekcji Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatem 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 19

20 Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). 20 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

21 KLASY VII VIII KLASA III GIMNAZJUM Dostosowując ofertę lekcji muzealnych do zmian w szkolnictwie, w sezonie 2018/2019 proponujemy dla tej grupy wiekowej zajęcia teoretyczne połączone z warsztatem lub aktywnościami w przestrzeni galerii oraz lekcje, które mogą posłużyć jako dopełnienie programu realizowanego w szkole. Zajęcia koncentrują się wokół pracy z dziełem sztuki, a sposób ich prowadzenia jest dostosowany do możliwości uczniów. Tematy lekcji muzealnych Jak patrzeć na dzieło sztuki? Lekcja o charakterze wprowadzającym w zagadnienia malarstwa i rzeźby. Jej celem jest uświadomienie uczniom złożonego charakteru budowy dzieła plastycznego oraz jego odbioru. Młodzież zachęcana jest do interpretowania omawianych dzieł i wyciągania inspirujących wniosków. Mitologia Przywołanie różnych mitów w oparciu o muzealne eksponaty. Lekcja poświęcona jest również sposobom ich przedstawiania i interpretacji w malarstwie i rzeźbie na przestrzeni różnych epok. Zajęcia mogą wzbogacone o zagadki i zadania aktywizujące uczestników. Biblia Uczniowie zapoznają się z rozmaitymi sposobami przedstawiania tematów biblijnych, charakterystycznymi dla każdej z epok. Przywołanie różnych kontekstów ma ukazać aktualność tej tematyki, a także wpływ słowa na obraz. Symbol i alegoria Celem lekcji jest wyjaśnienie różnicy pomiędzy symbolem a alegorią w sztukach plastycznych. Uczniowie dostrzegają pod postacią osób, rzeczy lub znaków ukryte treści abstrakcyjne. Ćwiczą własne umiejętności interpretacyjne. Warsztat artysty Zajęcia mają zapoznać uczniów z podstawowymi technikami malarskimi. Uczestnicy nie tylko oglądają przygotowane materiały i przybory, ale także sami biorą udział w sporządzaniu farb temperowych, akwarelowych i olejnych. Podczas warsztatu plastycznego przygotowują wstępny etap pracy malarskiej, wykorzystując jedną z technik przenoszenia szkicu. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 21

22 Artystyczne triki perspektywa i nie tylko Do czego artystom służyła perspektywa? Dlaczego od światła zależą relacje przestrzenne i barwne? Jak kolor wpływa na symbolikę obrazu i nastroje odbiorcy? Wędrówka i rozmowa wśród obrazów pozwolą odpowiedzieć na te oraz inne pytania. Lekcja może być połączona z warsztatem, podczas którego uczniowie ćwiczą wykreślanie perspektywy. Opis obrazu Uczestnicy uczą się patrzeć, analizować i opisywać dzieła sztuki, podejmują również próby ich interpretacji. Kolejnym krokiem jest samodzielne wykonanie opisu jednego z obrazów. Obrazy z historią w tle Zajęcia o historii Polski, prowadzone w oparciu o dzieła z poznańskiej kolekcji. Uczniowie oglądają m.in. obrazy Zjawa Barbary Radziwiłłówny Wojciecha Gersona, Elekcja Stanisława Augusta Canaletta czy szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki. Na podstawie wiedzy z lekcji historii próbują dokonać analizy treściowej tych obrazów. Fałszerze dzieł sztuki Zajęcia o oryginale, kopii, reprodukcji i replice. Spotkanie wzbogacone o historie z dreszczykiem czyli opowieść o dwóch muzealnych kradzieżach. Zwieńczeniem zajęć jest warsztat w formie zadań aktywizujących w galerii. Boże Narodzenie Zajęcia wokół tematyki świątecznej uczniowie poznają sposoby przedstawiania biblijnego motywu Bożego Narodzenia, odczytują jego bogatą symbolikę. Pojawi się również wątek tradycji świątecznych i adwentowych oraz temat zimowego krajobrazu. Zajęcia odbywają się w grudniu. 22 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

23 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu plastycznego: do 60 min, z warsztatem plastycznym: do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały do warsztatów plastycznych Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatem 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 23

24 Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). SZKOŁY ŚREDNIE Lekcje muzealne dla uczniów szkół średnich uzupełniają program nauczania szkolnego o wymiar empiryczny uczniowie poprzez kontakt z dziełami utrwalają wiedzę o poszczególnych epokach i poznają różnorodność języka sztuk wizualnych. Zajęcia mogą mieć charakter teoretyczny, istnieje także możliwość poszerzenia go o aktywności w formie kart pracy. Tematy lekcji muzealnych Starożytność Zajęcia wprowadzają uczniów w sztukę starożytności. Wspólny przegląd zróżnicowanych dzieł waz, rzeźb, wyrobów rzemiosła artystycznego pozwoli przybliżyć podstawowe zagadnienia epoki. Średniowiecze Lekcja przybliża uczniom bogatą kulturę epoki. Przez omówienie sztuki romańskiej i gotyckiej uczestnicy zapoznają się ze stylistyką dzieł średniowiecznych i ich głównymi tematami. Zajęcia w otoczeniu eksponatów będą okazją do zaktywizowania grupy i przystępnego utrwalenia wiadomości. Renesans Przedstawianie rzeczywistości na płaszczyźnie obrazu było rewolucją w sztuce dokonaną przez artystów renesansu. Obraz miał pełnić funkcję otwartego okna, a służyły temu perspektywy: powietrzna, barwna i zbieżna. Młodzież 24 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

25 poznaje cechy stylistyczne epoki, tematy, jakie się wówczas pojawiły, oraz najważniejsze dzieła z muzealnej kolekcji. Barok Na przykładzie dzieł baroku katolickiego i protestanckiego omówione zostaną tło kulturowe, stylistyka oraz główne tematy malarstwa epoki. Podczas zajęć omówione zostanie również polskie oblicze baroku oraz pojęcie sarmatyzmu. Klasycyzm Okres ten reprezentowany jest przede wszystkim przez dzieła artystów z kręgu mecenatu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ich twórczość jej zakres tematyczny oraz odmienność stylistyczna pozwolą zrozumieć rolę, jaką odgrywało dzieło sztuki w okresie klasycyzmu. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY Romantyzm Przegląd obrazów o tematyce romantycznej z kręgu malarstwa niemieckiego pozwoli na zapoznanie uczniów z kontekstami epoki. Rozmowa przy dziełach malarstwa polskiego przybliży powinowactwa literackie i plastyczne w rodzimej sztuce. Realizm Celem lekcji jest ukazanie specyfiki realizmu, który jako kierunek zrodził się w połowie XIX w., w zestawieniu z tendencjami realistycznymi obecnymi w sztuce różnych epok. Młoda Polska Lekcja ma na celu zaprezentowanie wielości zjawisk i kierunków artystycznych w okresie przełomu XIX i XX w. Uczniowie na podstawie znakomitej reprezentacji dzieł z poznańskiej galerii 25

26 poznają program epoki, młodopolską symbolikę i konteksty, wzbogacone przywołaniem atmosfery fin de siecle. Dwudziestolecie międzywojenne Różnorodny obraz sztuki tego okresu ukształtowały bujnie rozwijające się w niepodległym państwie środowiska i grupy m.in. formiści, Rytm, poznański Bunt czy kapiści. Na przykładzie wybranych dzieł omówione zostaną dążenia ówczesnych artystów, poszukujących nowoczesnej treści i awangardowej formy. Sztuka polska II połowy XX w. (współczesna) Celem zajęć jest ukazanie procesu przemian we współczesnej sztuce polskiej: od powojennej awangardy i krótko trwającej swobody twórczej, przez okres socrealizmu i odwilży około 1955 r., aż po powrót tendencji charakterystycznych dla sztuki światowej. Młodzież poznaje również podstawowe pojęcia dotyczące sztuki tego okresu (m.in. abstrakcja, konceptualizm, sztuka wideo, hiperrealizm, asamblaż, instalacja). Jak patrzeć na dzieło sztuki? Lekcja, która rozwija umiejętność patrzenia na dzieło sztuki. Uczniowie poznają pojęcia ułatwiające nazywanie elementów i konwencji przedstawienia oraz mają możliwość wspólnego interpretowania języka sztuk wizualnych. Biblia Biblia ukazana zostanie jako niewyczerpalne źródło tematów w sztukach plastycznych od początków chrześcijaństwa do współczesności. Uczniowie poznają wykorzystanie przedstawień biblijnych w wizerunkach osób świeckich, omawiane jest również zagadnienie typologii. Mitologia Od starożytności mitologia jest niewyczerpanym źródłem tematów dla artystów. Na przykładzie malarstwa i rzeźby młodzież poznaje mity, sposoby ich przedstawiania i związany z nimi kulturowy przekaz. Symbol i alegoria Celem lekcji jest wyjaśnienie różnicy pomiędzy symbolem a alegorią w sztukach plastycznych. Uczniowie dostrzegają pod postacią osób, rzeczy lub znaków ukryte treści abstrakcyjne. Ćwiczą własne umiejętności interpretacyjne. Warsztat artysty Zajęcia mają zapoznać uczniów z podstawowymi technikami malarskimi. Uczestnicy nie tylko oglądają przygotowane materiały i przybory, ale także sami biorą udział w sporządzaniu farb temperowych, akwarelowych i olejnych. Podczas warsztatu plastycznego przygotowują wstępny etap pracy malarskiej, wykorzystując jedną z technik przenoszenia szkicu. Fałszerze dzieł sztuki Lekcja ze wstępem o oryginale, replice, kopii i reprodukcji. Zasadnicza jej część to warsztaty z rozmaitymi zadaniami dla uczniów do rozwiązania w grupach. 26 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

27 Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna? Lekcja bez warsztatu: do 60 min, z warsztatem (także karty pracy): do 75 min Co należy ze sobą przynieść? Legitymację szkolną Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej w języku obcym z warsztatem (także karty pracy) 90 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych w Muzeum. Lekcja z warsztatami plastycznymi odbywa się w salach warsztatowych lub w galerii. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym fakcie Dział Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji oczekuje o wyznaczonej godzinie na grupy, które zamówiły lekcje muzealne, w holu głównym Muzeum przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą być skrócone lub odwołane. PRZEDSZKOLA I SZKOŁY 27

28 Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, są zobowiązani do obecności na lekcji muzealnej. W Muzeum poruszamy się swobodnie, ale tak, aby nie przeszkadzać innym zwiedzającym; chodzimy więc spokojnie, poduszki służące do siedzenia przed obrazami trzymamy blisko ciała, zadajemy pytania i dzielimy się swoimi spostrzeżeniami z osobą prowadzącą lekcję muzealną. W czasie wizyty w Muzeum można fotografować eksponaty, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). 28 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

29 NAUCZYCIELE Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu przygotował dla nauczycieli dwa rodzaje spotkań: indywidualne konsultacje oraz seminaria dokształcające. Konsultacje adresowane są przede wszystkim do nauczycieli przedszkolnych. Podczas spotkań z pracownikami Działu Edukacji pedagodzy mogą omówić możliwości i sposoby przeprowadzenia samodzielnie lekcji muzealnych z najmłodszymi widzami. Prowadzone wspólnie ze specjalistami z Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu seminaria odbywają się w trakcie roku szkolnego. Pracownicy Muzeum prezentują podczas wykładów wiedzę teoretyczną dotyczącą muzealnych zbiorów, ukazywaną w konkretnych kontekstach. Wiedza ta jest następnie wykorzystywana podczas warsztatów przeprowadzanych w przestrzeni Muzeum wraz z ekspertem Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. Celem tych działań jest umożliwienie nauczycielom bezpośredniego kontaktu ze sztuką, przełożenie własnych odczuć na pracę metodyczną oraz analizowanie czy i jak można wykorzystać zdobyte doświadczenia w praktyce szkolnej. KONSULTACJE Konsultacje przeznaczone są dla nauczycieli przedszkolnych, którzy chcieliby samodzielnie przyjść z grupą dzieci do Muzeum Narodowego w Poznaniu (lekcje muzealne prowadzimy dla dzieci od 5 roku życia). Polegają one na indywidualnych spotkaniach z pracownikiem Działu Edukacji, podczas których wychowawcy zapoznają się z ekspozycją muzealną. Edukatorzy wskażą również możliwości wykorzystania prezentowanych eksponatów, posłużą wiedzą merytoryczną i pomogą w opracowaniu ścieżki tematycznej. Nauczycieli przedszkolnych zachęcamy również do pobrania materiałów pomocniczych, pozwalających na przygotowanie się do samodzielnej wizyty NAUCZYCIELE 29

30 z grupą przedszkolną. Są one zamieszczone na stronie internetowej Muzeum (zakładka: Edukacja / Szkoły i Przedszkola / Przedszkola) Podstawowe informacje Kiedy odbywają się konsultacje? Od wtorku do czwartku w godz. 9:00 15:00, w piątek w godz. 12:00 15:00 Jak zarezerwować termin konsultacji? Terminy konsultacji prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji Muzealnej od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Jaki jest koszt konsultacji? Konsultacje prowadzone są bezpłatnie. Uczestnictwo w programie konsultacji upoważnia nauczyciela prowadzącego lekcję do bezpłatnego wejścia do muzeum w celu przygotowania i przeprowadzenia lekcji muzealnej. SEMINARIUM DLA NAUCZYCIELI ZE SZTUKĄ PRZEZ WIEKI Zapraszamy pedagogów zainteresowanych różnorodnymi formami pracy z dziełem sztuki, a zwłaszcza nauczycieli języka polskiego, wiedzy o kulturze, historii i plastyki wszystkich typów szkół. W roku szkolnym 2018/2019 proponujemy trzy seminaria: Seminarium I. WOLNOŚĆ KOCHAM I ROZUMIEM Podczas seminarium odejdziemy od klasycznego rozumienia patriotyzmu i wolności. Spróbujemy te pojęcia przedefiniować i poszerzyć. Z jednej strony skupimy się na deszyfrowywaniu idei niepodległościowych, a z drugiej przeanalizujemy formalne i treściowe zabiegi twórców, którzy poszukując wolności artystycznej, odrzucili 30 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

31 obowiązujące konwencje. Przedmiotem aktywności interpretacyjnej w czasie warsztatów będą m.in. dzieła polskich romantyków, symbolizm Jacka Malczewskiego, historyzm Józefa Brandta oraz sztuka kobiet tworzących w drugiej połowie XX w., ze szczególnym uwzględnieniem pracy Alicji Żebrowskiej (nowość w kolekcji MNP). Seminarium II. ZE SZTUKĄ PRZEZ WIEKI. EPOKA, TWÓRCA, DZIEŁO Na spotkaniach omawiane będą wybrane obiekty ze zbiorów MNP, ze szczególnym uwzględnieniem dzieł charakterystycznych dla danego czasu. Będzie to okazja do powtórzenia (w porządku chronologicznym) i poszerzenia wiedzy o epokach i stylach w sztuce, z przywołaniem współczesnego kontekstu. Uczestnicy uzyskają narzędzia metodyczne pomocne w kreatywnym wykorzystaniu zasobów MNP podczas zajęć lekcyjnych. Seminarium III. SZTUKA ZAINFEKOWANA Seminarium toczyć się będzie wokół tematu choroby obecnej w życiu artysty i w jego sztuce. Pierwsze spotkanie za pomocą retrospektywnego ujęcia tego motywu wprowadzi uczestników do tematu, wokół którego dr Agnieszka Skalska zbudowała wystawę. Podczas ćwiczeń zwrócimy uwagę na aspekt artystyczny, etyczny i wychowawczy tego problemu. Drugie spotkanie poprzez analizę i interpretacje wybranych obiektów (na wystawie oprócz zbiorów MNP zostaną zaprezentowane prace m.in. Katarzyny Kozyry, Tomasza Tatarczyka i Joanny Rajkowskiej) pozwoli odkryć różnorodność form i sposobów przedstawiania tego tematu. Spróbujemy wspólnie odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób sztuka, podejmując temat choroby, przełamuje stereotypy i odkrywa inne postawy wobec wykluczenia, inności i ułomności. NAUCZYCIELE 31

32 Podstawowe informacje Jak można się zapisać? Zapisy na poszczególne seminaria przyjmowane są internetowo przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu co roku od końca sierpnia na stronie ODN: Kiedy odbywają się seminaria? W czwartki w godz. 15:15 18:15 w czasie roku szkolnego Jaki jest koszt uczestnictwa w programie? Opłata uzależniona jest od rodzaju seminarium. Szczegóły na stronie ODN KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 18 lat) oraz osobach z niepełnosprawnością intelektualną (do 25 roku życia). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy temat, który stanowi inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace konkursowe mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów Muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 41. edycji towarzyszyć będzie temat: Gracje-kreacje Chyba każdy z nas przywiązuje wagę do stroju. Nie raz dręczy nas dylemat jak się ubrać, by podkreślić swój wdzięk, by nie czuć się skrępowanym lub skrępowaną, by strój dostosować 32 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

33 do sytuacji i o zgrozo! by wszystko do siebie pasowało. Niewątpliwie dobrze się ubrać to duże wyzwanie. A gdyby tak zostać stylistą i pomóc postaciom z galerii sztuki odświeżyć swój image, podążyć za modą, przebrać czy ubrać się? Jak mówią dzieje sztuki, kreacją może być wszystko, nawet strój Adama i Ewy Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory Muzeum i wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. CELEM KONKURSU jest kształtowanie u dzieci i młodzieży artystycznych upodobań, rozwijanie umiejętności plastycznych oraz pogłębienie wiedzy o zbiorach zarówno Muzeum Narodowego w Poznaniu, jego różnych oddziałów czy kolekcji, jak i muzeów w miejscu zamieszkania. Pokaz prac nagrodzonych i wyróżnionych w konkursie Moja przygoda w muzeum odbędzie się w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Podczas wernisażu wystawy pokonkursowej nastąpi rozdanie nagród. WIEK UCZESTNIKÓW Konkurs adresowany jest do dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 18 lat oraz do osób z niepełnosprawnością intelektualną do 25 roku życia z terenu Poznania i województwa wielkopolskiego. Uczestnicy przygotowują prace w ramach lekcji szkolnych bądź na zajęciach w placówkach wychowawczych lub artystycznych. Prace będą rozpatrywane w różnych kategoriach wiekowych. WARUNKIEM UDZIAŁU W KONKURSIE jest wykonanie jednej lub kilku prac związanych z tematem konkursu i z wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów z Muzeum. TECHNIKA wykonania prac, w tym form przestrzennych i multimediów (grafika komputerowa, film) jest dowolna, jednak temat pracy powinien być zainspirowany wizytą w instytucji, którą wymieniono powyżej jako obszar realizacji projektu. NAUCZYCIELE 33

34 PRACE na powierzchni płaskiej (malarstwo, grafika, grafika komputerowa, rysunek i in.) o formacie nie mniejszym niż A4 i nie większym niż A1. PRAC KONKURSOWYCH NIE NALEŻY OPRAWIAĆ ANI PODKLEJAĆ! formy przestrzenne o wymiarze nieprzekraczającym cm multimedia płyta CD/DVD (filmy maksymalnie do 3 min, nagrane w formacie MPEG-4) Wszystkie prace powinny zawierać podstawowe informacje o autorze (imię, nazwisko i wiek oraz adres i nazwę placówki kierującej na konkurs), nazwisko opiekuna oraz tytuł pracy. KRYTERIA OCENIANIA PRAC prace oceniane są w pięciu grupach wiekowych: 5 6 lat, 7 9 lat, lat, lat, lat; osobną grupę stanowią prace osób z niepełnosprawnością intelektualną (bez podziału na grupy wiekowe) w grupach wiekowych lat i lat jury przyznaje maksymalnie pięć równorzędnych nagród i maksymalnie sześć równorzędnych wyróżnień osobną kategorię stanowią prace zakwalifikowane do wystawy (dowolna ilość, według uznania jury) TERMINY Prace powinny zostać przesłane na adres Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Termin ich nadsyłania mija r. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone na stronie internetowej do dnia r. Wernisaż i rozdanie nagród odbędą się r. o godz. 12:30 w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Wystawa prac potrwa do r. Prace nagrodzone i wyróżnione zostaną przekazane Muzeum Okręgowemu w Toruniu, gdzie wezmą udział w etapie ogólnopolskim. Uwaga! Muzeum nie ma obowiązku zwracania nadesłanych prac, ale istnieje możliwość samodzielnego odebrania niezakwalifikowanych prac w nieprzekraczalnym terminie do r. w Dziale Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Udział w konkursie oznacza zgodę na przetwarzanie danych osobowych oraz wykorzystanie reprodukcji prac i wizerunku uczestników oraz ich opiekunów w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia konkursu oraz promocji Muzeum. Dane te będą służyć do kontaktu organizatora z uczestnikiem konkursu. Dane osobowe uczestników pozyskane są wyłącznie do celów konkursu. Prace niepodpisane, anonimowe nie będą zakwalifikowane do konkursu. Konkurs odbywa się pod patronatem Kuratorium Oświaty w Poznaniu, co oznacza, że prace nagrodzone i wyróżnione zyskują dodatkową punktację w rekrutacji na dalsze poziomy edukacji. Wszelkich informacji dotyczących konkursu udzielają pracownicy Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9, Poznań, tel CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

35 ZAJĘCIA W SZPITALACH MUZEUM BEZ ŚCIAN Działalność edukacyjna Muzeum Narodowego w Poznaniu prowadzona jest także poza siedzibą instytucji. Program Muzeum bez ścian adresowany jest do placówek szkolnych działających przy szpitalach i sanatoriach dla dzieci. Termin muzeum bez ścian wywodzi się z angielskiego tłumaczenia muzeum wyobraźni André Malraux i w sposób adekwatny oddaje charakter programu, który przybliża sztukę pacjentom szpitali. Spotkania odbywają się w szkołach przyszpitalnych: nr 108 (szpital przy ul. Krysiewicza), nr 109 (Ośrodek Rehabilitacyjny w Kiekrzu), nr 110 (szpital przy ul. Szpitalnej), nr 111 (szpital przy ul. 28 Czerwca 1956). Dzięki nim dzieci i młodzież mają okazję poznać ciekawe zbiory i wziąć udział w warsztatach odbywających się na co dzień w muzealnych przestrzeniach. Spotkania prowadzą pracownicy Muzeum Narodowego w Poznaniu i jego oddziałów: Muzeum Etnograficznego, Muzeum Historii Miasta Poznania, Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego oraz Muzeum Sztuk Użytkowych. ZAJĘCIA W SZPITALACH 35

36 OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ Do skorzystania z oferty edukacyjnej zapraszamy również osoby z niepełnosprawnością intelektualną grupy szkolne, przedszkolne, integracyjne, terapeutyczne. Dla niepełnosprawnych wizyta w Muzeum może być zarówno wyzwaniem gdy poznają jego przestrzeń i atmosferę oraz zasady zachowania w nim obowiązujące jak i okazją do rozwijania umiejętności komunikacyjnych, społecznych. Przede wszystkim jednak to spotkanie ze sztuką ma być impulsem do pobudzenia możliwości poznawczych, kreatywności, wrażliwości artystycznej i twórczości manualnej. Metody pracy Zajęcia dopasowane są do potrzeb konkretnej grupy przy organizacji zajęć otwarci jesteśmy na współpracę i sugestie ze strony odwiedzającej nas placówki, nauczycieli bądź terapeutów. Spotkanie realizowane jest przy uwzględnieniu stopnia i rodzaju niepełnosprawności. Rozmowa i aktywności mogą być wspierane środkami dydaktycznymi, którymi uczestnicy na co dzień posługują się w placówkach (uwzględniającymi również komunikację alternatywną, np. piktogramy). Zajęcia opierają się na rozmowie i interakcji między uczestnikami, przeplatane są również różnorodnymi działaniami aktywizującymi, m.in. stymulacją odczuć sensorycznych (wzrok, dotyk, słuch czy nawet smak), zastosowaniem rekwizytów (np. stroje, narzędzia artysty), pantomimą (np. przeobrażanie się w postać przedstawioną na obrazie). W zależności od oczekiwań terapeutów/nauczycieli, spotkanie może w całości odbywać się w przestrzeniach galerii lub też może być połączone z zajęciami plastycznymi w sali warsztatowej. 36 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

37 Proponowane tematy zajęć W świecie arcydzieł O kolorach Portrety autoportrety Muzealny zwierzyniec Pory roku Boże Narodzenie O ubraniu i modzie W warsztacie artysty Rzeźba Muzyka w obrazach Grupom oferujemy również inne tematy dostępne w zakładce Szkoły i przedszkola większość propozycji stwarza możliwość (po uprzedniej konsultacji) dostosowania ich do potrzeb i umiejętności osób z niepełnosprawnością intelektualną. Więcej informacji: Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 15:30, tel CYKL SZTUKA ŻYCIA Już od kilku lat trwa współpraca Muzeum Narodowego z Zespołem Szkół Specjalnych nr 103 w Poznaniu, w ramach projektu Sztuka życia. Jest to cykl comiesięcznych spotkań przygotowany specjalnie dla uczniów tej placówki osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ruchową. Zajęcia składają się zazwyczaj z dwóch części: spotkanie rozpoczyna się w przestrzeni galerii, gdzie uczniowie mogą doświadczyć sztuki nie tylko przez wzrok, ale czasem także dotyk, węch, nawet smak. Równie ważnym elementem spotkań OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ 37

38 jest rozmowa i interakcja między uczestnikami. Nie brakuje też atrakcji i angażujących zadań do najbardziej lubianych należą m.in. poszukiwanie obrazu na podstawie wybranego fragmentu, scenki i pantomimy, nierzadko z wykorzystaniem rekwizytów i okazją do przebieranek, które pozwalają stać się na moment częścią obrazu. Druga część spotkania to warsztaty plastyczne, podczas których to uczniowie stają się twórcami i mają okazję wyrazić się artystycznie. Spotkania z cyklu Sztuka życia pozwalają uczniom na rozwijanie i doskonalenie umiejętności postrzegania, procesów związanych z pamięcią, umiejętności manualnych, a także poszerzają zakres ich wiadomości o otaczającym świecie. Również dla młodzieży z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jest to okazja do nabycia wielu kompetencji, zwłaszcza społecznych i komunikacyjnych każdy z nich styka się wówczas z wyjątkowymi, nowymi sytuacjami, którym stara się sprostać (np. szatnia, kasa biletowa, przejazd windą, rozmowa z nieznajomymi). Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że możliwość aktywnego uczestnictwa w zajęciach mają również osoby posługujące się komunikacją alternatywną (piktogramy, symbole PCS) dzięki specjalnym tablicom tematycznym oraz tablicom aktywności i uczestnictwa. Przestrzeń Muzeum i sposób prowadzenia zajęć wyzwalają w uczniach otwartość, zaangażowanie i chęć wchodzenia w relacje z osobami prowadzącymi. Wizyta w Muzeum stanowi dla nich wyjątkowe wydarzenie, którego z radością oczekują. Program Sztuka życia został przygotowany we współpracy z Ewą Woźniak, nauczycielką z Zespołu Szkół Specjalnych nr 103 w Poznaniu. Więcej informacji: Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Poznaniu, od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, tel CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

39 WOLNOŚĆ KOCHAM I ROZUMIEM Oferta jubileuszowa W roku 2018 przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po okresie przeszło 120 lat zaborów. Muzeum Narodowe w Poznaniu jest jednym z owoców tego stuletniego dziedzictwa, świadkiem jego stale rosnącego kulturowego bogactwa. Dlatego pragniemy włączyć się w program obchodów i uświetnić jubileusz, poszerzając ofertę zajęć o dodatkowe propozycje. Grupom zorganizowanym dorosłym, młodzieży i najmłodszym dedykujemy kilka zajęć i spacerów muzealnych, poświęconych zarówno historii Polski i ikonografii niepodległościowej, jak i ogólnej problematyce wolności, nowoczesności, awangardy. Tematy zajęć Kamuflaże wolności Jak mówić o wolności? Bal, czapka frygijska, kotwica, fantastyczne wizje pragnienie niepodległości polscy twórcy nie zawsze wyrażali w sposób bezpośredni. Nieraz tęsknota ta kryła się w powszechnych malarskich tematach mitologicznych, biblijnych, symbolicznych. O dążeniach niepodległościowych zaszyfrowanych w dziełach XIX-wiecznych twórców. dorośli, szkoły średnie, gimnazjum Urodziny awangardy Z próby wartości, jaką była wojna, a później odzyskanie niepodległości, polska WOLNOŚĆ KOCHAM I ROZUMIEM sztuka wyszła z przekonaniem o potrzebie rozpoczęcia wszystkiego od nowa poszukiwano świeżych form artystycznych, stwarzających zupełnie nową rzeczywistość. O różnych obliczach polskiej avant-garde i stróżach nowoczesności w Polsce. dorośli, szkoły średnie Co z tą wolnością? W sztuce współczesnej możliwość nieskrępowanej ekspresji stała się warunkiem niezbędnym do tworzenia. Od zawsze najwybitniejszym dziełom towarzyszył geniusz indywidualizmu, ale też pewna energia krytyczna, potrzeba twór- 39

40 czego sprzeciwu, która inspirowała rozwój. Jak w sztuce walczono o wolność? O niezależności tworzenia, o przekraczaniu granic tradycji artystycznej. dorośli, szkoły średnie Bohaterowie? Pod lupą Poniatowski, Kościuszko, Chopin, Matejko jak decydowali o wolności i jak o nią walczyli? O braku niepodległości i różnych sposobach walki bronią, piórem, pędzlem, muzyką. klasy III V Obrazy z historią w tle Historię Polski opowiedzą dzieciom obrazy z poznańskiej kolekcji, m.in. Zjawa Barbary Radziwiłłówny Wojciecha Gersona, Elekcja Stanisława Augusta Canaletta czy szkic do obrazu Stańczyk Jana Matejki. Na podstawie wiedzy z historii, a także w oparciu o wnikliwą analizę dzieł dzieci spróbują odczytać niezwykły obraz burzliwej historii ojczyzny. klasy IV VIII Podstawowe informacje Kiedy prowadzone są lekcje muzealne? Oferta jubileuszowa w ramach programu Wolność kocham i rozumiem dostępna jest do końca 2018 r. Lekcje muzealne i oprowadzania odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Godziny rozpoczęcia zajęć: wtorek czwartek: 9:15, 10:45, 12:15, 13:40 piątek: 12:10, 13:45, 15:15, 16:00, 18:30 Jak zamówić lekcję muzealną/oprowadzanie? Terminy i tematy prosimy uzgadniać telefonicznie z Działem Edukacji od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Jak długo trwa lekcja muzealna/oprowadzanie? Lekcja bez warsztatu plastycznego: około 45 min, z warsztatem: do 75 min, oprowadzanie: około 60 min Co należy ze sobą przynieść? Materiały plastyczne uzgodnione podczas zamawiania lekcji Jakie są koszty lekcji muzealnej? Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł, oprowadzania 60 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia, 8 zł ulgowy, 12 zł normalny. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet. Grupa może liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. 40 CZĘŚĆ I GRUPY ZORGANIZOWANE

41 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

42 Propozycje edukacyjne w tej części informatora adresowane są do widzów, którzy indywidualnie zwiedzają Muzeum. Podzielone zostały według kategorii wiekowych adresatów wykładów, spotkań i warsztatów. Oferujemy programy dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym seniorów. Przygotowaliśmy specjalną ofertę dla rodzin oraz dla tych zwiedzających, którzy samodzielnie przychodzą do Muzeum w mniejszych grupach międzypokoleniowych

43 DZIECI Oferta Muzeum Narodowego w Poznaniu dla najmłodszych adresowana jest do dzieci w wieku od 5 do 12 lat. Składają się na nią cykle trwające od września do czerwca, takie jak Sito sztuki i Muzealna Akademia Dziecięca (spotkania odbywają się w soboty). Proponujemy także Wakacje/Ferie w Muzeum, organizowane w czasie wolnym od zajęć szkolnych oraz Urodziny w Muzeum realizowane w weekendy. Wszystkie te zajęcia prowadzone są przez edukatorów muzealnych. Dodatkowo przygotowaliśmy również ofertę, z której można skorzystać samodzielnie, bez udziału pracownika Muzeum: adresowane do rodzin Przewodniki i Walizki Muzealnych Tropicieli. Ważnym elementem naszej oferty dla dzieci jest również organizowany raz do roku konkurs Moja przygoda w muzeum, przeznaczony dla dzieci od lat 5. Specjalne programy edukacyjne, zawierające propozycje dla dzieci, towarzyszą także wystawom czasowym. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( SITO SZTUKI Warsztaty rodzinne W tegorocznym Sicie sztuki szykują się zmiany. Nowa prowadząca, artystka Sylwia Chudy-Leśnik, zaprasza do świata sztuki nie tylko dzieci, ale i ich opiekunów. Sobotnie spotkania będą próbą podejmowania współpracy ze swoim artystycznym partnerem wspólnikiem projektu np. mamą, bratem, dziadkiem. Zespoły artystyczne opiekun dziecko otworzą przed sobą drogę do poszerzania horyzontów wciąż niezgłębionej wyobraźni, odkrywania pokładów kreatywności oraz planowania, wymyślania i odwagi bycia w procesie sztuki. Sito sztuki będzie odkrywaniem siebie, swojego świata i świata najbliższych nam osób rodziców, DZIECI 43

44 rodzeństwa, dziadków poprzez sztukę. Pod okiem artystki stworzymy połączenie innowacyjności z tradycją. Z entuzjazmem zdobędziemy nowe umiejętności plastyczne, a sztuka stanie się dla nas zrozumiała i pasjonująca. Szkicowy program zajęć rysuje się następująco: rozpoczynamy od wędrówki po galerii Muzeum będzie to wyjątkowa okazja do żywego kontaktu z dziełami sztuki poprzez ogląd i rozmowę przy obiektach. W drugim etapie zajęć rodziny podejmują twórcze wyzwanie, które wspólnie realizują w pracowni. Warsztaty wieńczy krótka rozmowa podsumowująca, w czasie której wszyscy mają szansę podzielić się nabytymi doświadczeniami i zaprezentować swoje prace. Poszczególne zajęcia są niezależne od całości cyklu, co oznacza, że można uczestniczyć w pojedynczym warsztacie plastycznym, bez konieczności brania udziału w całym cyklu. Na każde zajęcia obowiązują zapisy mailowe. Warsztaty są skierowane do dzieci w wieku 5 10 lat i ich opiekunów (maksymalnie 2 osoby). Zachęcamy do śledzenia strony internetowej Muzeum (zakładka: Edukacja / Dzieci / Sito sztuki), na której przed każdymi zajęciami podane są najważniejsze informacje i ewentualne zmiany w programie. Koncepcja i prowadzenie zajęć: Sylwia Chudy-Leśnik Tematy i terminy zajęć z cyklu Sito sztuki 2018/ Emocje września Wrzesień Sentymentalne wspomnienie i niesamowitość zapamiętanych przeżyć... Wielość minionych wrażeń i doświadczeń oraz wzruszenie na myśl o nich czy buńczuczność i strach przed nieznanym nowym czasem powrotu do przedszkola, szkoły i pracy, który co nam przyniesie? Co przeczuwamy i jakie barwy uczuć w sobie skrywamy? Jaki kolor mają przygody lata i wakacji? Ciepły i złoty od słońca piasek nadmorski przesypuje w dłoniach nasza mama, a ręce moje i mojej siostry mają odcień kamieni i patyków zbieranych po drodze na szlaku... Nadajmy barwy wrześniowym refleksjom! Mama przygląda się córce, syn tacie... Stwórzmy rodzinne portrety naszych emocji! Technika: suche i tłuste pastele Czytamy! Nowy rok szkolny motywuje nas do czytania. Kiedy najchętniej czytamy? Co nas najbardziej do tej czynności skłania? Co i kto nas zachęca? Jak uprzyjemnić sobie ten czas? Wspólne czytanie z rodzicami zainspiruje nas do wykonania kreatywnych akcesoriów do czytania. Technika: mieszana 44 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

45 W góry! W walce z górą ten coś wskóra, Kto się stanie sam jak góra! Jan Brzechwa, Konik polny i boża krówka Co nam dają góry? Dlaczego ludzie wspinają się po górach? Jak wyglądają zmieniające się pod wpływem pór roku krajobrazy górskie. Odkryjmy bogactwo ich kolorów! Wykreujmy rodzinną, malarską wędrówkę po nieodkrytych jeszcze górskich szlakach. Technika: akryl na papierze Martwa natura z pamiątką Grudniowy czas podsumowań i sentymentalnych refleksji niech stanie się dla nas bodźcem do stworzenia artystycznych śladów naszej pamięci kolaży. Symbolicznie wypowiemy się w tematyce martwej natury. Wspólnie z naszymi najbliższymi wykreujemy kompozycje suweniry o tematyce rodzinnej. Technika: kolaż DZIECI Maskarada Zapraszamy na muzealny karnawał! W rodzinnej maskaradzie stańmy się wszyscy jak dzieci, przyobleczmy lalkowe i pacynkowe kostiumy, na głowy załóżmy proste i kanciaste kształty, niech w artystycznej prostocie masek uwypuklą się nasze dusze Mamo, tato, chodźcie na bal! Technika: mieszana (papier, bibuła, elementy dekoracyjne) Objęcia Morfeusza Co to są sny? Czy te fantazje mają kształty? Mamo, powiedz, co Ci się śniło? Spróbujemy oswoić nasze sny. Powołamy do życia zjawy i inne widziadła. Technika: rysowanie piórkiem i tuszem Marzenie Czas ferii kusi podróżami, tymi palcem po mapie, wciąż tylko w naszych głowach planowanymi, ale też i tymi realnymi wyczekanymi i odważnie 45

46 przebytymi. Nadajmy kształt naszym marzeniom i stwórzmy realistyczno-wyobrażeniowy pejzaż. Widok natury czy też otoczenia miejskiego? Czy bliższy jest Ci pejzaż topograficzny czy fantastyczny? Technika: mieszana (akwarele, flamastry, kredki akwarelowe) Kompozycja z eksponatem Picasso ważne dla siebie przedmioty gromadził w tzw. kapsułach czasu, ciocia mojej koleżanki ma wspaniały zbiór starych fotografii rodzinnych, a brat mojego kolegi z każdej wyprawy w góry przywozi kilka kamieni. Po mojej babci odziedziczyłam cudowną kolekcję porcelanowych laleczek przywoziła je z różnych miejsc świata. Wyjątkowe egzemplarze, egzotyczne przedmioty, ukochane, choć raczej mało warte bibeloty to skarby naszego bogatego życia, które poprzez sztukę stanie się niezapomniane. Technika: asamblaż, przedmioty gotowe Biżuteria Dla mamy! Dla mamy! Cóż naszym ukochanym mamom w ich świątecznym majowym dniu jest potrzebne? Czy to przygotowana przez nas poranna kanapka i kawa na śniadanie czy całus na powitanie? Czy też wspólnie wyczarowany niebanalny prezent, o jakim po prostu marzy każda wyjątkowa kobieta i ta mała, i ta duża? Wisiory, korale, bransoletki Wcale nie idziemy do jubilera, tylko sami się nim staniemy! Wspólnie wykonamy biżuterię damską i nie tylko. Technika: modelowanie z gliny Kwiaty Polne, majowe i czerwcowe w wazonie, doniczce i w ogrodzie. Rozkwitają w blasku słońca i mienią się feerią barw! Nadajmy roślinnym ozdobom magiczne kształty i niech zaskoczą nas kolorem, materią i fakturą! Zainspirujmy się wyjątkowym zapachem i oddajmy się artystycznej ikebanie i florystyce. Technika: realizacje przestrzenne z różnych materiałów 46 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

47 Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 5 10 lat Zajęcia odbywają się w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 90 min Koszt uczestnictwa 12 zł od dziecka, cena obejmuje materiały plastyczne Czy muszę zarezerwować termin? Na zajęcia obowiązują zapisy mailowe pod adresem: sitosztuki@mnp.art.pl Prosimy o zgłaszanie dzieci od poniedziałku do piątku (do godz. 15:00) w tygodniu, w którym odbywają się zajęcia. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie mailowego potwierdzenia wpisu na listę uczestników. Regulamin zajęć z cyklu Sito sztuki Obecność opiekunów nie jest obowiązkowa, jednak ze względu na rodzinny charakter zajęć wskazana. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). MUZEALNA AKADEMIA DZIECIĘCA Zajęcia Muzealnej Akademii Dziecięcej mają formę oprowadzania po ekspozycji połączonego z interaktywnymi zabawami i warsztatem plastycznym. Celem spotkań jest zapoznanie najmłodszej publiczności z galeriami muzealnymi, któremu towarzyszą różnorodne przeżycia i doświadczenia. Warsztaty plastyczne mają pobudzić kreatywność dzieci oraz odkryć przed nimi przyjemność, jaką daje tworzenie. Program Muzealnej Akademii Dziecięcej ma cykl dwuletni w każ- DZIECI 47

48 dym roku szkolnym odbywa się 10 spotkań zatytułowanych Muzeum pełne przygód. Skierowany jest do dzieci w wieku od 6 do 10 lat. Miejscem spotkań jest zarówno Muzeum Narodowe jak i jego oddziały, np. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe czy Muzeum Historii Miasta Poznania. Każde spotkanie składa się z dwóch części. Część teoretyczna ma formę wyprawy po galerii. Dzieci otrzymują wygodne poduszki, dzięki czemu uważne przyglądanie się wybranym dziełom przebiega w komfortowych warunkach. Części tej towarzyszą zadania i zabawy związane z tematem spotkania, stanowiące przeciwwagę dla pełnych koncentracji chwil przyglądania się dziełom. Część praktyczna ma formę warsztatów plastycznych. Temat warsztatów jest związany z tematem danej przygody. Są to różnego rodzaju działania plastyczne (malowanie, wyklejanie, rysowanie, lepienie z plasteliny). Celem warsztatów jest samodzielne zmierzenie się dzieci z tematem oraz rozwiązanie postawionego przed nimi zadania plastycznego. Prowadzenie: Paulina Broniewska (Dział Edukacji MNP) Tematy i terminy zajęć Muzealnej Akademii Dziecięcej 2018/ Przygoda I Świat arcydzieł Jak stać się znawcą sztuki? Przygoda II Góry, łąki, morze, las na wycieczkę przyszedł czas Tropem muzealnych pejzaży Przygoda III A co to znaczy niepodległa? Świętujemy 100-lecie niepodległości, zamieniając się w postaci z przeszłości. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe Przygoda IV Akademia świąteczna Dzień dzielenia się z innymi, a w nim święty uśmiechnięty Przygoda V Rówieśnicy z innych wymiarów Śladami muzealnych przyjaciół Przygoda VI Legendy poznańskiego ratusza Wędrówka od piwnic po strych renesansowej budowli. Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu Przygoda VII Piękno i sztuka co to takiego? Filozofowanie dla najmłodszych Przygoda VIII Ślimak i czereśnie Opowieść o martwej naturze. 48 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

49 Przygoda IX Muzealny Piotruś Gra w karty z dwunastoma obrazami w tle Przygoda X Muzealni Tropiciele Turniej rodzinny. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 10 lat Zajęcia odbywają się w soboty, według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Muzeum Historii Miasta Poznania, Stary Rynek 1 Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek 9 Ok. 90 min Koszt uczestnictwa 12 zł, cena obejmuje materiały plastyczne Czy muszę zarezerwować termin? Na zajęcia obowiązują zapisy mailowe pod adresem: akademiadziecieca@mnp.art.pl. Prosimy o zgłaszanie dzieci od poniedziałku do piątku (do godz. 15:00) w tygodniu, w którym obywają się dane zajęcia. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Warunkiem uczestnictwa jest uzyskanie mailowego potwierdzenia wpisu na listę uczestników. Regulamin zajęć Muzealnej Akademii Dziecięcej Dzieci w wieku do 13 lat powinny przebywać w Muzeum pod opieką osób dorosłych. Obsługa Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za dzieci pozostawione bez opieki. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). DZIECI 49

50 WAKACJE/FERIE W MUZEUM W okresie letnich wakacji i ferii zimowych, w czasie wolnym od zajęć szkolnych, Muzeum Narodowe w Poznaniu organizuje warsztaty dla dzieci, które ten czas spędzają w mieście. W czasie ferii spotkania odbywają się równocześnie w dwóch miejscach, a w czasie wakacji naprzemiennie: w Muzeum Narodowym i/lub w wybranym oddziale. Spotkania składają się z tematycznego zwiedzania przestrzeni Muzeum oraz warsztatów plastycznych, dotyczących omawianego tematu. Szczegółowy program zamieszczany jest na stronie internetowej Muzeum na tydzień przed rozpoczęciem wakacji/ferii. Spotkania przeznaczone są dla dzieci zwiedzających indywidualnie, jak i dla grup zorganizowanych, dla których oferta dostępna jest w rozdziale informatora: GRUPY ZORGANIZOWANE. Oddziały prowadzące spotkania to: Muzeum Sztuk Użytkowych, Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu, Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Muzeum Etnograficzne i Muzeum Instrumentów Muzycznych. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 12 lat Zajęcia odbywają się od wtorku do piątku. Rozpoczynają się o godz. 12:15. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 oraz w wybranych oddziałach na terenie miasta (szczegóły w aktualnych programach) Ok min 8 zł Czy muszę zarezerwować termin? Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc prosimy o rezerwację telefoniczną pod numerem tel , od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30. Decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są od chwili ogłoszenia programu na nadchodzące wakacje/ferie na stronie internetowej Muzeum. W zgłoszeniu prosimy podać imię, nazwisko i wiek dziecka oraz telefon kontaktowy. 50 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

51 Regulamin Wakacji/Ferii w Muzeum Dzieci w wieku do lat 13 powinny przebywać w Muzeum pod opieką osób dorosłych. Obsługa Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za dzieci pozostawione bez opieki. Opiekunowie mogą bezpłatnie towarzyszyć dzieciom w trakcie zajęć. Materiały plastyczne zapewniają organizatorzy. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). URODZINY W MUZEUM Muzeum Narodowe zachęca swoich najmłodszych zwiedzających do obchodzenia urodzin w nietypowym miejscu i w niekonwencjonalny sposób! Urodzinowe przyjęcie w Muzeum to połączenie radosnego świętowania i zabaw z aktywnym odkrywaniem muzealnych zbiorów oraz z możliwością artystycznego wyrażenia siebie. Przebieg spotkania Spotkanie rozpoczyna warsztat plastyczny w sali edukacyjnej, w którym biorą udział Jubilat i jego goście. Następnie uczestnicy przechodzą do galerii, gdzie czekają na nich liczne zadania i zabawy tematyczne poszukiwanie obrazów, DZIECI 51

52 zagadki, kalambury. Ostatnia część zajęć ma miejsce ponownie w sali edukacyjnej przewidziany jest tam dalszy ciąg zabaw oraz czas na rozpakowanie prezentów. Wówczas możliwy jest również poczęstunek, który zapewniają opiekunowie we własnym zakresie. Propozycje tematów Dzieci 5 8 lat Księżniczki i rycerze Zajęcia wprowadzające w świat dawnych bohaterów i obyczajów dworskich. Poszukiwanie obrazów na galerii, tworzenie własnych opowieści, zagadki i kalambury. Warsztat plastyczny projektowanie stroju księżniczki, tworzenie miecza rycerza. Dzieci 6 10 lat Żywioły: woda, ogień, ziemia, powietrze Zabawy związane z czterema żywiołami i ich wyobrażeniami na obrazach zagadki, szukanie wybranych dzieł, zabawa w przysłowia, kalambury, magiczny kubełek (rozpoznawanie przedmiotów po dotyku). Warsztat plastyczny wycinanki i wyklejanki na temat żywiołów. Dzieci 8-12 lat Tajemniczy obraz Spotkanie o charakterze podchodów odbywających się w zakamarkach galerii, tropem tajemniczych obrazowych bohaterów bądź zagadkowych przedmiotów. Szukanie obrazów według wskazówek i rekwizytów. Warsztat plastyczny wycinanki i kolaż. 52 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

53 Dzieci 8 12 lat Fałszerze dzieł sztuki Czym jest oryginał, kopia, reprodukcja i falsyfikat? Jak to jest być kolekcjonerem? Zabawy układanie puzzli z reprodukcjami obrazów, poszukiwanie wybranych dzieł na podstawie ich opisów i fragmentów. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dzieci w wieku 6 12 lat. Maksymalna liczba uczestników to 15 osób + opiekunowie W piątki, soboty i niedziele w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego min Koszt uczestnictwa grupy 280 zł, cena obejmuje materiały plastyczne i wstęp do galerii. Jak zarezerwować termin? Zapisy (z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem): od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Płatność (z tygodniowym wyprzedzeniem, po uprzedniej rezerwacji terminu): gotówką w kasie Galerii Malarstwa i Rzeźby przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Urodziny w Muzeum Regulamin Urodzin w Muzeum Muzeum nie bierze odpowiedzialności za jedzenie, napoje, naczynia oraz dekoracje zapewniane przez opiekunów/rodziców. Muzeum oferuje: materiały plastyczne, stoły z obrusami, nóż do tortu, czajnik. Obowiązuje zakaz używania świeczek. Opiekunowie/rodzice uczestniczą w zajęciach bez konieczności kupowania dodatkowego biletu. Obecność co najmniej dwóch opiekunów/rodziców jest obowiązkowa (zajęcia prowadzi jeden edukator muzealny). Osoby zamawiające Urodziny w Muzeum oraz uczestniczące w zajęciach oświadczają tym samym, że zapoznały się z regulaminem zajęć i akceptują jego treść. Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). DZIECI 53

54 PRZEWODNIKI MUZEALNYCH TROPICIELI Przewodniki Muzealnych Tropicieli to bezpłatne książeczki przygotowane dla dzieci i ich opiekunów, którzy chcą przemienić wizytę w Muzeum w detektywistyczną przygodę. Każdy z przewodników wyznacza odrębną ścieżkę tematyczną, która pozwala skupić się na wybranych obrazach i rzeźbach, a proponowane w nim treści zachęcają do aktywnego i twórczego poznawania muzealnych zbiorów poprzez zadania, zagadki i rebusy. Przewodniki stanowią ciekawą propozycję nauki i zabawy dla osób zwiedzających Muzeum, niezależnie od wieku. Przewodniki Muzealnych Tropicieli można pobrać bezpłatnie w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu. Autorzy przewodników: Paulina Broniewska, Sabina Mayer (Kiełczewska), Kinga Sibilska, Piotr Szaradowski. Tytuły dla dzieci od 6 lat Muzealny zwierzyniec Pies i kot z obrazu są przewodnikami po muzealnym ZOO. Wraz z nimi dzieci odnajdują obrazy i rzeźby przedstawiające zwierzęta, naklejają nalepki, rysują oraz rozwiązują zadania i zagadki z przewodnika. Podróże małe i duże Podróżnik z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających różne miasta. Rozwiązując zadania i zagadki, dzieci poznają niezwykłe miejscowości w Polsce i Europie. Ślimak i czereśnie W Muzeum jest wiele obrazów określanych jako martwa natura. O tym, jak 54 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

55 one wyglądają i skąd pochodzi ich nazwa, opowiada ślimak przewodnik. Zabawy dziecięce Postać z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających dzieci. Rozwiązanie zadań i zagadek z przewodnika pozwala poznać najmłodszych bohaterów z portretów i ich zabawy. Zadanie: ubranie Czy wiecie, jak ubierali się ludzie w dawnych czasach? Jaki strój miał na sobie król podczas koronacji, a co trzeba było na siebie założyć, żeby pójść na dancing? I czym jest kryza? O tym opowie 4-letni chłopiec w sukience. Pamiętnik Świętego Mikołaja Poznając historię niezwykłego świętego, namalowaną 500 lat temu na czterech skrzydłach ołtarza (dwa z nich znajdują się w naszym Muzeum), dzieci dowiadują się, dlaczego 6 grudnia jest dniem naprawdę wyjątkowym. Tytuły dla dzieci od 9 lat Dłutem kamień w rzeźbę zamień Tę podróż przez Muzeum prowadzi prawdziwy rzeźbiarz. Wiedzie ona przez wszystkie epoki. Artysta opowiada o rodzajach rzeźb, materiałach, z jakich je wykonano i narzędziach, jakich użyto, by powstały. O rety! Autoportrety! Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski i inni wielcy polscy malarze to bohaterowie przewodnika. DZIECI Oglądając ich autoportrety, dzieci dowiadują się, jak wyglądali i kiedy żyli, a rozwiązując zadania i zagadki poznają tematykę ich dzieł. Opowieści z zielonego dzbana W zielonym dzbanie przewodniczki- -bajarki mieści się wiele niezwykłych opowieści. Dzięki przewodnikowi dzieci z rodzicami (opiekunami) wspólnie poszukają obrazów i poznają związane z nimi legendy, mity i baśnie. 55

56 Dziennik Atanazego Po największych arcydziełach sztuki dawnej oprowadza sam kolekcjoner Atanazy Raczyński. Tropem jego zapisków z dziennika dzieci odbędą wędrówkę po galerii, poznając przy tym rodzinę Raczyńskich i największe skarby Atanazego. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Rodzice (opiekunowie) z dziećmi indywidualnie zwiedzający Muzeum. Przewodniki nie są udostępniane dzieciom przybywającym do Muzeum w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Przewodniki są wydawane bezpłatnie na prośbę rodzica (opiekuna). W czasie jednej wizyty jedno dziecko otrzymuje jeden wybrany przez siebie tytuł. Po zakończeniu zwiedzania książeczka staje się własnością dziecka. Czy konieczna jest rezerwacja? Przewodniki Muzealnych Tropicieli są dostępne w kasie Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy jedynie o nie poprosić. WALIZKI MUZEALNYCH TROPICIELI Walizki Muzealnych Tropicieli, które w ubiegłym roku przeszły generalny lifting, nadal cieszą się wielką popularnością wśród naszych najmłodszych widzów. Dzięki temu, że zwiększyliśmy liczbę zadań i przygotowaliśmy je dla dwóch grup wiekowych: od 5 do 7 lat oraz od lat 8 do 12 zwiększyła się też ich liczba. Walizki to propozycja dla dzieci, które przychodzą do Muzeum z rodzicami bądź opiekunami. Zwiedzając poszczególne galerie z Walizką Muzealnego Tropiciela, mali goście rozwiązują ukryte w niej zadania. Zagadki i rekwizyty umożliwiają im aktywne poznawanie przestrzeni i kolekcji Muzeum. Różny stopień trudności wymaga współpracy całej rodziny dorośli pomagają dzieciom w odczytywaniu 56 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

57 poleceń, rozwiązywaniu zadań i poruszaniu się po Muzeum. Wspólnie też decydują, które galerie będą zwiedzać i ile czasu poświęcą na wybrane zadania. Walizki dostępne są także w angielskiej wersji językowej. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Dzieci w wieku 5 12 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Walizki Muzealnych Tropicieli są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, nie są udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Walizki Muzealnych Tropicieli są wydawane bezpłatnie dzieciom na prośbę rodzica (opiekuna). Czy konieczna jest rezerwacja? Walizki Muzealnych Tropicieli są dostępne w szatni Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy poprosić o walizkę osoby obsługujące szatnię. Prosimy pamiętać, aby po zakończeniu zwiedzania zwrócić walizkę do szatni. DZIECI 57

58 KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 18 lat) oraz osobach z niepełnosprawnością intelektualną (do 25. roku życia). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy temat, który stanowi inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace konkursowe mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów Muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 41. edycji towarzyszyć będzie temat: Gracje-kreacje Chyba każdy z nas przywiązuje wagę do stroju. Nie raz dręczy nas dylemat jak się ubrać, by podkreślić swój wdzięk, by nie czuć się skrępowanym lub skrępowaną, by strój dostosować do sytuacji i o zgrozo! by wszystko do siebie pasowało. Niewątpliwie dobrze się ubrać to duże wyzwanie. A gdyby tak zostać stylistą i pomóc postaciom z galerii sztuki odświeżyć swój image, podążyć za modą, przebrać czy ubrać się? Jak mówią dzieje sztuki, kreacją może być wszystko, nawet strój Adama i Ewy Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory Muzeum i wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. Szczegółowy regulamin konkursu zamieszczony został na s CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

59 MŁODZIEŻ Dla młodzieży przygotowane zostały przede wszystkim dwa cykle o charakterze warsztatowym: Kreatywni i Dekoder, odbywające się w sobotnie popołudnia. Kreatywni to warsztaty plastyczne, Dekoder natomiast przybliża dzieła sztuki nowoczesnej poprzez niekonwencjonalną formułę spotkań. Młodzież w wieku lat zapraszamy do udziału w dorocznym konkursie Moja przygoda w muzeum. Polecamy również wybrane programy edukacyjne adresowane do widzów dorosłych, jak np. sobotni Świat obrazów. Propozycje działań edukacyjnych dla młodzieży towarzyszą przygotowywanym przez Muzeum wystawom czasowym. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( KREATYWNI Cykl warsztatów plastyczno-projektowych dla młodzieży Celem warsztatów jest zachęcenie młodzieży do nawiązania dialogu artystycznego z dziełami sztuki z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Zarówno studia z natury, jak i ćwiczenia z wyobraźni mają przybliżyć uczestnikom podstawy warsztatowe i technologiczne różnych dziedzin plastycznych: malarstwa, rysunku studyjnego, anatomicznego i architektonicznego, grafiki, rzeźby oraz filmu animowanego. Przedmiotem zajęć będą zagadnienia związane z podstawowymi środkami wyrazu plastycznego, z których zbudowana jest kompozycja, takimi jak: konstrukcja (formy i bryły, proporcje, anatomia człowieka), kolor, plama, kreska, walor, linia, faktura oraz światłocień i perspektywa, wyrażające przestrzeń w obrazie. MŁODZIEŻ 59

60 Warsztaty prowadzone są w grupach do 12 osób w cyklach dwumiesięcznych, obejmujących 8 spotkań (łącznie 24 godziny zegarowe). W czasie wszystkich edycji udzielane są autorskie korekty, dopasowane indywidualnie do poziomu zaawansowania każdego z uczestników. Zajęcia prowadzi Maria Pawłowska malarka, graficzka, ilustratorka, edukatorka sztuki. Harmonogram warsztatów Kreatywni 2018/2019 XXVII edycja WRZESIEŃ PAŹDZIERNIK 2018 termin zgłoszeń i wpłat: Uczestnicy spotkań poznają klasyczne podstawy warsztatowe rysunku i malarstwa w duchu kierunku, jakim był klasycyzm. Uczestnicy będą notować na papierze relację modela oraz martwej natury względem przestrzeni, która ich otacza (ołówek grafitowy lub węgiel rysunkowy oraz farby akrylowe). Poznają również sposoby obrazowania przestrzeni w rysunku architektonicznym w plenerze (ołówek grafitowy). Zapoznają się także z zasadami budowania obrazów ruchomych w postaci filmu za pomocą zdjęć poklatkowych. Zajęcia praktyczne będą wzbogacone o wiedzę teoretyczną. Terminy spotkań: 8.09., , Temat: Studium rysunkowe anatomiczne postaci ludzkiej Technika: ołówek grafitowy lub węgiel drzewny Terminy spotkań: , 6.10., Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: farby akrylowe na kolorowym brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny perspektywa zbieżna Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Film animowany Technika: zdjęcia poklatkowe XXVIII edycja LISTOPAD GRUDZIEŃ 2018 termin zgłoszeń i wpłat: W trakcie warsztatów uczestnicy będą tworzyć prace na podstawie układu martwej natury, zbudowanej z wielu elementów z dynamicznymi przekątnymi oraz z silnymi efektami światłocieniowymi, charakterystycznymi dla epoki baroku. Będą notować na papierze swoje obserwacje otaczającej rzeczywistości zarówno w odcieniach bieli i czerni, jak i w pełnej gamie kolorów (pastel olejny). Młodzież zapozna się również z zasadami perspektywy uko- 60 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

61 śnej w oparciu o układy brył geometrycznych (ołówek grafitowy). Uczestnicy poznają podstawy anatomiczne portretu w oparciu o szkice konstrukcyjne oraz obrazy z kolekcji MNP (farby temperowe). Terminy spotkań: , , Temat: Studium rysunkowe martwej natury Technika: pastel olejny na kolorowym brystolu Terminy spotkań: 1.12., 8.12., Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: pastel olejny na brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski. Rysunek architektoniczny perspektywa ukośna Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Studium portretu Technika: farby temperowe na kolorowym brystolu XXIX edycja STYCZEŃ LUTY 2019 termin zgłoszeń i wpłat: W tej edycji martwe natury będą zbudowane z elementów geometrycznych, tj. figur, brył oraz płaszczyzn. Zadaniem uczestników będzie narysowanie wybranego fragmentu ustawionej kompozycji. Powstaną prace dualistyczne, czyli rysunki w czerniach na białej kartce tzw. pozytywy, oraz negatywy, czyli rysunki w bielach na czarnej kartce (piórko, tusz oraz brystol biały i czarny). Studium malarskie wzbogacone zostanie o ćwiczenia pomagające budować przestrzeń za pomocą temperatury barwowej kolorów (farby akrylowe). Inspiracją działań plastycznych tej edycji będzie konstruktywizm. Terminy spotkań: 5.01., , Temat: Studium rysunkowe martwej natury Technika: piórko, tusz na kolorowym brystolu MŁODZIEŻ 61

62 Terminy spotkań: , 2.02., Temat: Studium malarskie martwej natury Technika mieszana: farby akrylowe na białym brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski. Rysunek architektoniczny perspektywa powietrzna Technika: ołówek grafitowy, farby akrylowe Terminy spotkań: Temat: Film animowany Technika: zdjęcia poklatkowe XXX edycja MARZEC KWIECIEŃ 2019 termin zgłoszeń i wpłat: W trakcie zajęć będziemy analizować dwie martwe natury zbudowane z elementów ornamentalno-roślinnych, płynnych, falistych, charakterystycznych dla epoki secesji. Młodzież stworzy kompozycję asymetryczną poprzez rysunki na kolorowym podkładzie w jednej barwie o różnych odcieniach oraz w pełnej palecie barw (pastele suche). Uczestnicy kursu zapoznają się z zasadami i sposobami wyrażania przestrzeni za pomocą perspektywy żabiej oraz ptasiej. Rysunki architektoniczne powstaną na podstawie kilku układów brył umieszczonych wysoko lub nisko w przestrzeni (ołówek grafitowy). Uczestnicy będą się uczyli wyrażać przestrzeń, bryłowatość, światłocień oraz strukturę w rzeźbie w oparciu o obserwację rzeźb z kolekcji MNP. Terminy spotkań: 2.03., 9.03., Temat: Studium rysunkowe martwej natury Technika: suchy pastel sangwina, sepia, umbra na kolorowym brystolu Terminy spotkań: , , Temat: Studium malarskie martwej natury Technika mieszana: suchy pastel na kolorowym brystolu Terminy spotkań: Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny perspektywa żabia i ptasia z trzema punktami zbiegu Technika: ołówek grafitowy Terminy spotkań: Temat: Studium rzeźbiarskie Technika: glinka ceramiczna XXXI edycja MAJ CZERWIEC 2019 termin zgłoszeń i wpłat: Zajęcia oscylować będą w obszarze sztuki figuratywnej z uwzględnieniem dwóch przeciwległych kierunków: formizmu i koloryzmu. Ćwiczenie rysunkowe podkreślające prymat konstrukcji rysunku nad kolorem powstanie w oparciu o sytuację z modelem (ołówek, węgiel rysunkowy), natomiast w studium malarskim martwej natury nad konstrukcją rysunkową dominować będzie kolor (farby akrylowe). Zajęcia z perspektywy zbieżnej zostaną wzbogacone wyjściem w plener miejski (ołówek grafitowy, farby akwarelowe). Terminy spotkań: 4.05., , Temat: Studium rysunkowe anatomiczne postaci ludzkiej Technika: węgiel rysunkowy lub ołówek grafitowy 62 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

63 Terminy spotkań: 1.06., 8.06., Temat: Studium malarskie martwej natury Technika: farby akrylowe na kolorowym brystolu Terminy spotkań: , Temat: Pejzaż miejski w plenerze. Rysunek architektoniczny Technika: ołówek grafitowy, farby akwarelowe Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Zajęcia prowadzone są w soboty, według harmonogramu, od godz. 15:00 do 18:00. Ile kosztują? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Jedno spotkanie trwa 180 min. Każda edycja składa się z ośmiu spotkań. Całkowity koszt 190 zł od osoby. Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycję stałą oraz wystawy czasowe w trakcie trwania poszczególnych edycji warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Kreatywni (nr edycji ) + imię i nazwisko Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie w terminach wyznaczonych dla danej edycji. Terminy zapisów są wyszczególnione w harmonogramie. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo na adres kreatywni@mnp.art.pl. W zgłoszeniu prosimy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania warsztatów w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. Gdzie znajdę więcej informacji o warsztatach? Bieżące informacje na temat przebiegu warsztatów oraz prace uczestników dostępne są na blogu projektu Regulamin warsztatów Kreatywni Podczas zajęć odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). MŁODZIEŻ 63

64 DEKODER Dekoder to cykl eksperymentalnych warsztatów skoncentrowanych na dziełach z kolekcji sztuki nowoczesnej Muzeum Narodowego w Poznaniu. Skierowany jest przede wszystkim do młodzieży i osób dorosłych, a jego główny cel stanowi poznanie języka wizualnego, idei i kontekstów funkcjonujących w sztuce współczesnej. Spotkania cechuje swobodna atmosfera i dynamiczna walka z zaproponowanym często nietypowym materiałem. Dekoder przeplatany jest ciekawymi zadaniami wizualnymi (instalacje, obiekty, performance, fotografia, video, rysunek), które pomagają zrozumieć niuanse warsztatu artysty i często inicjują nowe pomysły interpretacyjne. W trakcie zajęć prowadzona jest dyskusja w grupie oraz konsultacje indywidualne. Uczestnicy otrzymują także informacje z krótką biografią danego artysty oraz zagadnieniami mobilizującymi do aktywnego odbioru sztuki. Autor scenariusza i prowadzący: dr Konrad Juściński artysta sztuk wizualnych, nauczyciel i wykładowca. W latach asystent prof. Jana Berdyszaka na Uniwersytecie Zielonogórskim. Tematy i terminy warsztatów Dekoder 2018/ Tomasz Ciecierski, Bez tytułu, 1990/91 Ja po prostu chcę, żeby to ciągle było malowanie mówi Ciecierski żeby to było o malowaniu i o procesie malowania, nakładania i to wszystko. A ostatecznego celu naprawdę nie widzę. Nie widzę takiego punktu, do którego dojdę i potem już można umierać. Dla mnie to właściwie ciągle jest nieokreślone, być może dlatego maluję i ciągle dochodzę do tego samego, ale ciągle zinnych stron Tomasz Ciecierski (Ciecierski. Pakt z malarstwem Pact With Painting, Kraków 2003, s. 37). Podczas warsztatów przeanalizujemy możliwości zadziałania kompozycją składającą się z wielu elementów. Spróbujemy stworzyć obraz nieskończony, będący w ruchu dzięki zmianom kontekstów i wzajemnych relacji Alina Szapocznikow, Derwisz, 1959 Rzeźbieni ludzie, pokazani przy pracy, muszą mieć niezwykle zeschematyzowaną postać, artysta musi się niezwykle ograniczyć w środkach wypowiedzenia i uprościć kompozycję, aby uwypuklić powagę pracy, aby sama czynność dotarła do świadomości widza i, po prostu, aby nie spaskudzić tego właściwego, tj. działania Alina Szapocznikow (Kroją mi się piękne sprawy. Listy Aliny Szapocznikow i Ryszarda Stanisławskiego , 64 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

65 com/artykul/3936-kroja-mi-sie-piekne- -sprawy-fragment.html/ [dostęp: ]). Podczas zajęć skupimy się na analizie ciała ludzkiego. Postaramy się w prosty i intuicyjny sposób utrwalić coś tak ulotnego jak ruch Jan Tarasin, Magazyn Pożar, 1977 Nie chcę [...] żeby to, co robię, miało bezpośrednie odniesienia do jakiegoś gotowego tworu natury. Zajmuję się przedmiotami na wielu piętrach ich odprzedmiotowienia Jan Tarasin ( culture.pl/pl/tworca/jan-tarasin/ [dostęp: ]). Podczas warsztatów spróbujemy zająć się odprzedmiotowieniem przedmiotów. Zastanowimy się, jak interpretować znaki-przedmioty, znaki-symbole, ślady oraz kształty wzięte z otaczającej nas rzeczywistości. MŁODZIEŻ Alicja Żebrowska, Jacek Lichoń, Infiltron, 1999 INFILTRACJA to uczestnictwo artystów w rytuałach oraz w zrytualizowanych czynnościach danej kultury. Podstawową zasadą jest przestrzeganie obowiązujących reguł i przyjętych form w trakcie przebiegu tych wydarzeń, przy jednoczesnym wprowadzaniu własnych elementów modyfikujących Alicja Żebrowska, Jacek Lichoń ( -zebrowska-jacek-lichon-infiltron/ [dostęp: ]). Podczas warsztatów zastanowimy się nad sposobem uczestnictwa w rytuałach różnych dziedzin życia społecznego, poczynając od tych wspólnych, a kończąc na naszych zindywidualizowanych obserwacjach Julian Boss-Gosławski, Metal, 1957 Nikt nie wie, co to jest piękno. Piękno jest pojęciem bardzo względnym i możemy się pobić o te powiedzmy sprawy Julian Boss-Gosławski w filmie z cyklu Artyści Poznania i Wielkopolski (2011). Podczas warsztatów omówimy podstawowe możliwości budowania kompozycji przestrzennych z użyciem różnych elementów stalowych oraz zastanowimy się, jak interpretować pojęcie ruchu grawitacyjnego w rzeźbie Ewa Kuryluk, Kontur mojego cienia, 1978 Moje własne utopie artystyczne wywodzą się z irracjonalnego przeświadczenia, że sztuka powinna być unikatową odbitką jednostkowego losu: nie 65

66 tyle tworzeniem, co utrwalaniem na czułej kliszy [...] ziarnistości naskórka, gestu ręki, rytmu serca i własnego cienia w ostrym słońcu Ewa Kuryluk, ( [dostęp: ]). Jak pracować z własnym cieniem, obrysem wizerunku? Spróbujemy stworzyć cykle rysunkowe bazujące na zabawie z cieniem, ciałem i jego obrysem Grzegorz Kowalski, Figury plastikowe I, 1978, 2004 Każdy musi sam sobie odpowiedzieć na pytanie, czemu służy sztuka. Na pewno jest unikalnym ludzkim doświadczeniem. Pozwala zarówno artyście, jak i odbiorcy sztuki przekraczać granice i odkrywać, że nasze horyzonty są szersze, niż myśleliśmy do tej pory Grzegorz Kowalski (Monika Stelmach, Wywiad z Grzegorzem Kowalskim nie-przypisuje-sobie-szczegolnej-roli. html/ [dostęp: ]). Podczas zajęć porozmawiamy o tym, jak poszerzać umiejętność doświadczania sztuki. Sprawdzimy, czy jesteśmy w stanie stworzyć własny, unikatowy język i przy jego pomocy przekazać komunikat Teresa Rudowicz, Penetracja światła, 1958 Taszyzm operuje wieloma nowymi materiałami właściwymi naszej epoce. Na przykład lakiery szybkoschnące, różne masy plastyczne... Nie ma ograniczeń w stosowaniu materiałów. Można tworzyć kompozycje taszystowskie nawet tynkiem. Można malować bardzo cienko można też szukać konstrukcji fakturalnych uzyskiwanych przez nawarstwienie materiału. Rzeczywistość obrazu taszystowskiego jest bardzo różna i nie podlega żadnej z dotychczas przyjętych poetyk malarskich. Artysta prowokuje proces techniczny powstawania nowej materii obrazu Teresa Rudowicz ( [dostęp; ]). Podczas warsztatów zastanowimy się, jak działa światło na różne struktury materiałów i w jaki sposób można ich użyć, aby stworzyć nowe wartości malarskie Krzysztof M. Bednarski, MD& (VIII), 2011 Opowieść o Moby Dicku zaczyna się we wczesnym dzieciństwie artysty, w połowie lat pięćdziesiątych. W cyrkowym namiocie przy Hali Mirowskiej prezentowano Goliata wieloryba odłowionego u wybrzeży Norwegii, którego cielsko, naszprycowane formaliną, wożono po całej Polsce. W pamięci Bednarskiego do dziś został tylko straszliwy fetor, ciasny podest, ścisk w tłumie, zawroty głowy i mdłości. I lęk, by nie zgubić ojca, który przeciskał się przodem. A potem łapanie oddechu na świeżym powietrzu i wielkie rozczarowanie: tato, a gdzie wieloryb? Krzysztof M. Bednarski ( pl/2013/02/26/zmyslony-modernizm- -totemiczny-rzezbiarskie-peregrynacje-krzysztofa-m-bednarskiego/ [dostęp: ]). 66 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

67 Zastanowimy się, jak artysta de-komponuje i re-komponuje jedną i tę samą formę. Podejmiemy także analizę pojęcia formy otwartej Jacek Sempoliński, Czaszka, 1983 Czyżby zatem twórczość sprowadzać do funkcji biologicznych? To jest pytanie bez odpowiedzi, bo przecież są jeszcze kwestie duchowe. Na razie notuję, że istotą czy źródłem jest podwójność. Tak jak w akcie miłosnym. Sztuka dla badaczy i uczonych może być faktem kulturowym, dla artysty nigdy Maria Poprzęcka ( Konteksty, 69 /2015/, nr 4, s ). Podczas warsztatów postaramy się przeanalizować zagadnienie podwójności w obrazie. Spróbujemy zatrzymać czas miniony i teraźniejszy na jednym płótnie. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Warsztaty prowadzone są w soboty, według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 16:00. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Osoba prowadząca czeka na uczestników spotkania w punkcie zbiórek przy kasie. Ok. 90 min Wstęp wolny Czy muszę zarezerwować termin? Na warsztaty z cyklu Dekoder obowiązują zapisy pod adresem mailowym: dekoder@mnp.art.pl lub pod numerem tel ŚWIAT OBRAZÓW Świat obrazów to cykl wykładów o wieloletniej tradycji, mający na celu prezentację dzieł z kolekcji Muzeum. Adresowany przede wszystkim do widzów dorosłych, jest również otwarty dla młodzieży. Wykłady zawsze odbywają się w galerii przy wybranych dziełach. Każdego roku widzowie poznają inny fragment ekspozycji poprzez omawiane obrazy. Głównym założeniem cyklu jest to, by muzealne obiekty zaczęły funkcjonować w szerszym ujęciu. Zapraszani goście oraz pracownicy Muzeum w czasie godzinnych wykładów przybliżają publiczności MŁODZIEŻ 67

68 wybrane obrazy i rzeźby, odkrywając równocześnie ich związki z życiem, kulturą i problemami danej epoki. Scenariusz i prowadzenie: Małgorzata Baehr-Ceranek (Dział Edukacji MNP) Terminy i tematy wykładów z cyklu Świat obrazów 2018/2019 Sztuka nowoczesna w bieżącym sezonie zaproszeni goście odkryją przed nami złożony i wielowątkowy dorobek sztuki polskiej po 1945 r. Jako że nowoczesność zaproponowała inny język artystycznej wypowiedzi, przyjrzymy się nie tylko malarstwu, ale także rzeźbie, fotografii oraz nowym mediom, które uwikłane są w ciekawe, niekiedy zaskakujące konteksty Tadeusz Kantor, Emballage, objects, personages, 1968 Wykład: Małgorzata Paluch-Cybulska, Cricoteka, Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Roman Opałka, Obraz liczony , 1965 Wykład: Martyna Łukasiewicz, Instytut Historii Sztuki UAM Zofia Kulik, Marsz, marsz, marsz, 1990 Wykład: prof. UAM dr hab. Marianna Michałowska, Instytut Kulturoznawstwa UAM Alina Szapocznikow, Stopa (Fetysz V), 1971 Wykład: Małgorzata Baehr-Ceranek, Muzeum Narodowe w Poznaniu Jerzy Nowosielski, Kompozycja błękitna. Abstrakcja, 1968 Wykład: dr Krystyna Czerni, autorka biografii Jerzego Nowosielskiego Jerzy Piotrowicz, Las Meninas, 1987 Wykład: dr Maria Gołąb, Muzeum Narodowe w Poznaniu Andrzej Wróblewski, Dworzec na Ziemiach Odzyskanych, 1949 Wykład: Olga Gałuszek, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu Jarosław Modzelewski, Trudności z utrzymaniem równowagi, 1987 Wykład: prof. UAM dr hab. Michał Haake, Instytut Historii Sztuki UAM Izabella Gustowska, Life is a story, 2002 Wykład: Ewa Hornowska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Barbara Falender, Narcyz, 1979 Wykład: dr hab. Paweł Leszkowicz, Instytut Historii Sztuki UAM 68 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

69 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Wykłady odbywają się raz w miesiącu w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Czy muszę zarezerwować termin? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Wstęp wolny Na wykłady z cyklu Świat obrazów nie obowiązują zapisy. KONKURS MOJA PRZYGODA W MUZEUM Moja przygoda w muzeum to konkurs plastyczny organizowany z myślą o dzieciach i młodzieży (od 5 do 18 lat) oraz osobach z niepełnosprawnością intelektualną (do 25. roku życia). Ma swoją długoletnią tradycję odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu od 1979 r., a od 2016 r. objęty jest patronatem Kuratorium Oświaty. Każdej edycji towarzyszy temat, który stanowi inspirację dla artystycznych realizacji uczestników. Prace konkursowe mogą być zgłaszane indywidualnie przez rodziców i opiekunów albo przez nauczycieli i instruktorów ze szkół, domów kultury, placówek szkolno-wychowawczych. Warunkiem udziału w konkursie jest wykonanie pracy związanej z jego tematem i wybranym eksponatem lub zespołem eksponatów Muzeum. Temat i szczegóły uczestnictwa w konkursie określone są w regulaminie. Regulamin konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży Moja przygoda w muzeum jest imprezą cykliczną i co roku odbywa się pod innym hasłem. 41. edycji towarzyszyć będzie temat: Gracje-kreacje Chyba każdy z nas przywiązuje wagę do stroju. Nie raz dręczy nas dylemat jak się ubrać, by podkreślić swój wdzięk, by nie czuć się skrępowanym lub skrępowaną, by strój dostosować do MŁODZIEŻ 69

70 sytuacji i o zgrozo! by wszystko do siebie pasowało. Niewątpliwie dobrze się ubrać to duże wyzwanie. A gdyby tak zostać stylistą i pomóc postaciom z galerii sztuki odświeżyć swój image, podążyć za modą, przebrać czy ubrać się? Jak mówią dzieje sztuki, kreacją może być wszystko, nawet strój Adama i Ewy Uczestnicy konkursu powinni poznać zbiory Muzeum i wybrać jedno dzieło (lub zespół dzieł), które posłuży jako inspiracja do stworzenia własnej pracy. Szczegółowy regulamin konkursu zamieszczony został na s CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

71 DOROŚLI Oferta edukacyjna dla dorosłych obejmuje wykłady, warsztaty oraz kursy. Przygotowana została w taki sposób, aby mogły z niej skorzystać osoby aktywne zawodowo. Z tego względu wszystkie zajęcia odbywają się późnym popołudniem i wieczorem w piątek bądź w weekendy. W piątki można wziąć udział w zajęciach w ramach programów: Kaligrafia oraz Minikurs rysunku i malarstwa. Ten ostatni program organizowany jest też latem i stanowi wakacyjną propozycję dla osób pracujących w tym okresie. Natomiast wybrane soboty miesiąca zarezerwowane są na wykłady z cyklu Świat obrazów. Wystawom czasowym w Muzeum towarzyszą programy edukacyjne, które zawierają propozycje dla dorosłych. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Muzeum ( oraz na muzealnym profilu FB ( KALIGRAFIA I ILUMINACJA Jeśli intryguje Państwa świat, w którym pisanie nie kojarzyło się wyłącznie z klawiaturą i wydrukiem komputerowym, ale było równoznaczne z tworzeniem dzieła sztuki, to zapraszamy na warsztaty z kaligrafii i iluminacji. W tym sezonie proponujemy kilka cykli, podczas których będzie można poznać podstawy różnych rodzajów pism, a także sztuki iluminacji, czyli zdobienia ksiąg. Zajęcia skierowane są do osób dorosłych, także do tych, które nigdy wcześniej nie miały styczności z kaligrafią. Prowadzenie: Olga Paszkowska zajmuje się kaligrafią od 13 lat, iluminacjami od lat 9; absolwentka Szkoły Kaligrafii i Iluminacji Barbary Bodziony w Krakowie. DOROŚLI 71

72 Terminy i tematy warsztatów 2018/2019 Uncjała okrągłe pismo kaligrafia Nauka jednego z najstarszych pism średniowiecznych, charakteryzującego się dużą ilością łuków i okrągłości. Nie ma tu rozróżnienia na małe i duże litery, więc ten alfabet jest szczególnie polecany na rozpoczęcie przygody z kaligrafią. Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Tekstura kwadratowe pismo kaligrafia Nauka pisma zwanego potocznie gotykiem bardzo pięknego, ale wymagającego, charakteryzującego się prostymi, pionowymi liniami. Warsztat obejmuje wyłącznie małe litery jego kontynuacją jest Wielki gotyk. Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Wielki gotyk kaligrafia Nauka dużych liter pisma gotyckiego jednego z trudniejszych, ale i najbardziej efektownych pism średniowiecznych. Tutaj każda litera jest osobnym dziełem sztuki. Zapraszamy zwłaszcza tych, którzy uczestniczyli już w warsztatach z tekstury. Terminy spotkań: i piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 150 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Sztuka zdobienia anioł iluminacja Tych, których oprócz liter zachwycają w starych księgach zdobienia, zapraszamy na warsztat z podstaw iluminacji będziemy malować średniowiecznego anioła. Osoby, które uczestniczyły wcześniej z zajęciach z kaligrafii, mogą uzupełnić ilustrację jakimś cytatem. Terminy spotkań: piątek godz. 18:00 21:00, sobota godz. 11:00 14:00 Koszt warsztatu: 80 zł Zgłoszenia i wpłaty: do Sztuka zdobienia filigran iluminacja Zdobne inicjały pełniły ważną funkcję w starych księgach wskazywały początek akapitu lub rozdziału. Podczas warsztatu nauczymy się wykonywać jeden z nich, nazywany filigranem. Ci, którzy uczestniczyli wcześniej w zajęciach z kaligrafii, mogą uzupełnić inicjał jakimś cytatem. Terminy spotkań: sobota godz. 11:00 15:00 Koszt warsztatu: 60 zł Zgłoszenia i wpłaty: do CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

73 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Warsztaty odbywają się w weekendy od piątku do niedzieli, według harmonogramu. Ile kosztują? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Zajęcia odbywają się w sali warsztatowej. Edycje, w zależności od harmonogramu, są jednodniowe lub kilkudniowe. Całkowity koszt: od 60 do 150 zł od osoby (w zależności od edycji). Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycję stałą i wystawy czasowe w trakcie warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Kaligrafia Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie w terminach wyznaczonych dla danych warsztatów. Terminy zapisów są wyszczególnione w harmonogramie. Liczba miejsc jest ograniczona (do 10 osób), decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy przyjmowane są telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo na adres: kaligrafia@mnp.art.pl. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania warsztatów w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. DOROŚLI 73

74 MINIKURS RYSUNKU I MALARSTWA Minikurs rysunku i malarstwa adresowany jest do osób dorosłych pragnących poznać podstawy rysunku i malarstwa lub też poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Obejmuje warsztaty rysunkowe i malarskie, prowadzone przez pracowników Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Przedmiotem kursu są zagadnienia związane z kompozycją, anatomią człowieka, formą, bryłą, a także kolorem i światłem. Poszczególne edycje kursu poświęcone są różnorodnym technikom plastycznym, takim jak ołówek, pastele, malarstwo olejne i akrylowe. Program kursu uwzględnia również zwiedzanie wystaw stałych i czasowych prezentowanych w Muzeum pod kątem omawianego na zajęciach problemu malarskiego. Po zakończeniu zajęć uczestnicy otrzymują skrypt umożliwiający samodzielne poszerzanie i utrwalanie zdobytej wiedzy. Każda grupa kończy kurs pokazem swoich prac w Muzeum. Formuła kursu umożliwia uczestnictwo w nim osobom będącym na różnych poziomach zaawansowania, opiera się bowiem na indywidualnych, autorskich korektach wykonywanych przez prowadzące go artystki. Dodatkowo w okresie trwania kursu wszystkie osoby, które są lub były uczestnikami zajęć, mogą skorzystać z indywidualnej konsultacji prac wykonanych samodzielnie w domu. Kurs prowadzony jest w grupach do 20 osób, w cyklach obejmujących osiem spotkań (łącznie 32 godz. zegarowe), sześć spotkań (łącznie 24 godz. zegarowe) lub cztery spotkania (łącznie 16 godz. zegarowych). W okresie wakacyjnym organizowane są Letnie minikursy rysunku i malarstwa, które mają formułę pleneru w parku przed Muzeum Etnograficznym (oddział MNP). Każdy kurs składa się z czterech spotkań (16 godz. zegarowych). Autorki scenariusza i prowadzące kursy (wymiennie): Magdalena Parnasow-Kujawa, Sylwia Chudy-Leśnik, Agnieszka Zaprzalska, Monika Shaded. Harmonogram Minikursu rysunku i malarstwa 2018/2019 I KURS: techniki rysunkowe i malarstwo akrylowe Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , W trakcie kursu przybliżone zostaną zagadnienia rysunkowe i malarskie, nakreślające specyfikę pracy z walorem i kolorem. Uczestnicy poznają różnicę 74 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

75 w sposobie interpretacji rzeczywistości w kontekście światła i cienia, a także w aspekcie temperatury barw. Zajęcia prowadzone będą wokół nurtu ekspresjonizmu w nawiązaniu do charakterystycznych cech tego kierunku. W czasie trwania zajęć w oparciu o autorskie układy martwych natur powstaną trzy prace studyjne i cykle szkiców. Przez cały kurs prowadzone będą dzienniki-zapiski rysunkowe, będące odpowiedzią na podane hasła stanowiące punkt wyjścia walorowej interpretacji problemu twórczego. Praktyka zostanie wsparta teorią oraz autorskim pokazem multimedialnym dotyczącym charakterystyki obu rodzajów technik. II KURS: malarstwo temperowe i malarstwo olejne Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , W czasie kursu uczestnicy będą pracować w tradycyjnie ujętej technice malarstwa temperowego i olejnego. Zapoznają się z charakterystyką i historią obu technik. Zrealizowane prace będą stanowić odpowiedź twórczą na dwa autorskie układy martwych natur i jedną sytuację z modelem. Wcześniej uczestnicy wykonają szkice oraz ćwiczenia z kompozycji. Podstawą zajęć merytorycznych będą założenia realizmu. Całości dopełnią autorskie prezentacje omawiające charakterystyczne cechy tego stylu artystycznego. Poruszone zostaną zagadnienia istoty kształtu, formy, bryły, relacji kolorystycznych oraz kwestie proporcji i perspektywy. DOROŚLI 75

76 III KURS: techniki rysunkowe i suche pastele Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , , , , , W czasie kursu uczestnicy działać będą z technikami rysunkowymi (ołówkami, tuszem) oraz suchą pastelą. Prace powstaną w wyniku konfrontacji z trzema autorskimi układami inspirowanymi twórczością Gustawa Klimta. Hasłem przewodnim będzie skala. Zestawione ze sobą zostaną na zasadzie kontrastu duże elementy z przedmiotami niewielkimi, o charakterze wręcz biżuteryjnym. Część teoretyczna spotkań przybliży w autorski sposób wykorzystywane techniki rysunkowe i pastele. Prezentacja multimedialna omówi klejnoty jako motyw symboliczny występujący w malarstwie. Całości dopełnią ćwiczenia szkicowe, poprzedzające każde zajęcia. IV KURS: malarstwo temperowe Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , Podczas kursu uczestnicy zapoznają się ze specyfiką malarstwa temperowego. Punktem odniesienia będą dwa autorskie układy przestrzenne, w oparciu o które powstaną dwie prace. Jedna z przygotowanych sytuacji będzie wykorzystywała motywy roślinne. Merytorycznie kurs nawiązywać będzie do koloryzmu, przybliżając twórczość jego przedstawicieli Józefa Czapskiego, Piotra Potworowskiego, Artura Nachta-Samborskiego. Zajęcia wzbogacone zostaną o zwiedzanie stałej ekspozycji Muzeum Narodowego. V KURS: malarstwo akrylowe i kolaż Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , W trakcie zajęć uczestnicy będą łączyć technikę malarstwa akrylowego z techniką kolażu. Prace powstawać będą w nawiązaniu do twórczości futurystów, surrealistów, dadaistów i konstruktywistów, czerpiąc z niej motywy, założenia i koncepcje. Praktyka paralelnie będzie wspierana teorią. Spotkania zostaną wzbogacone ćwiczeniami mającymi na celu przybliżenie zagadnienia materii i kompozycji. VI KURS: plener w Muzeum Etnograficznym Zapisy i wpłaty: Terminy zajęć: , , , Kurs odbędzie się w parku Muzeum Etnograficznego. Tematem spotkań będzie realizacja prac nawiązująca do wykorzystania zastanej przestrzeni w zestawieniu z działaniami rysunkowymi. Tworzenie bezpośrednio w plenerze umożliwi realizowanie założeń w dużej skali z możliwością pracy z materią instalacji lub obiektu. Uczestnicy będą podejmować decyzje, z jak wielką płaszczy- 76 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

77 zną mają ochotę się zmierzyć i jakich dotknąć kontekstów sztuki najnowszej. Praktyka będzie poparta teorią omawiającą sztukę ziemi. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w piątki, według harmonogramu, w godz. 17:00 21:00. Indywidualne konsultacje i korekty prac wykonanych w domu w piątki, w czasie trwania minikursu, od godz. 15:30 do 17:00. Letni minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w piątki i soboty, według harmonogramu, w godz. 16:00 20:00 w piątki, 11:00 15:00 w soboty. Ile kosztuje? Minikurs rysunku i malarstwa odbywa się w Muzeum Narodowym w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9. Letni minikurs rysunku i malarstwa prowadzony jest w parku przed Muzeum Etnograficznym przy ul. Mostowej 7. Jedno spotkanie trwa 240 min. Poszczególne cykle składają się z ośmiu, sześciu lub czterech spotkań. Koszt Minikursu rysunku i malarstwa uzależniony jest od rodzaju techniki malarskiej: kurs technik rysunkowych i malarstwa akrylowego 400 zł kurs malarstwa temperowego i olejnego 450 zł, kurs technik rysunkowych i suchych pasteli 400 zł kurs malarstwa akrylowego i kolażu 280 zł kurs malarstwa temperowego 280 zł letni minikurs plenerowy 250 zł. Cena obejmuje udział w zajęciach, materiały plastyczne oraz wstęp na ekspozycje muzealne i wystawy stałe w trakcie trwania poszczególnych edycji warsztatów. Płatność, tylko po uprzednim wpisie na listę uczestników, w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 9 w godzinach otwarcia Muzeum dla zwiedzających (kasa zamykana jest 30 min przed zamknięciem Muzeum) lub przelewem na konto: Bank Gospodarstwa Krajowego Oddział w Poznaniu, Tytułem: Minikurs rysunku i malarstwa + imię i nazwisko Jak się zapisać? Zapisy przyjmowane są telefonicznie lub mailowo w terminach wyznaczonych dla danego kursu. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. Zapisy telefonicznie: od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel , mailowe: minikurs@mnp.art.pl. W zgłoszeniu należy podać imię, nazwisko i telefon kontaktowy. Muzeum Narodowe w Poznaniu zastrzega sobie prawo do odwołania kursu w przypadku niewystarczającej liczby zgłoszeń. DOROŚLI 77

78 ŚWIAT OBRAZÓW Świat obrazów to cykl wykładów o wieloletniej tradycji, mający na celu prezentację dzieł z kolekcji Muzeum. Adresowany przede wszystkim do widzów dorosłych, jest również otwarty dla młodzieży. Wykłady zawsze odbywają się w galerii przy wybranych dziełach. Każdego roku widzowie poznają inny fragment ekspozycji poprzez omawiane obrazy. Głównym założeniem cyklu jest to, by muzealne obiekty zaczęły funkcjonować w szerszym ujęciu. Zapraszani goście oraz pracownicy Muzeum w czasie godzinnych wykładów przybliżają publiczności wybrane obrazy i rzeźby, odkrywając równocześnie ich związki z życiem, kulturą i problemami danej epoki. Scenariusz i prowadzenie: Małgorzata Baehr-Ceranek (Dział Edukacji MNP) Terminy i tematy wykładów z cyklu Świat obrazów 2018/2019 Sztuka nowoczesna w bieżącym sezonie zaproszeni goście odkryją przed nami złożony i wielowątkowy dorobek sztuki polskiej po 1945 roku. Jako że nowoczesność zaproponowała inny język artystycznej wypowiedzi, przyjrzymy się nie tylko malarstwu, ale także rzeźbie, fotografii oraz nowym mediom, które uwikłane są w ciekawe, niekiedy zaskakujące konteksty Tadeusz Kantor, Emballage, objects, personages, 1968 Wykład: Małgorzata Paluch-Cybulska, Cricoteka, Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Roman Opałka, Obraz liczony , 1965 Wykład: Martyna Łukasiewicz, Instytut Historii Sztuki UAM Zofia Kulik, Marsz, marsz, marsz, 1990 Wykład: prof. UAM dr hab. Marianna Michałowska, Instytut Kulturoznawstwa UAM Alina Szapocznikow, Stopa (Fetysz V), 1971 Wykład: Małgorzata Baehr-Ceranek, Muzeum Narodowe w Poznaniu Jerzy Nowosielski, Kompozycja błękitna. Abstrakcja, 1968 Wykład: dr Krystyna Czerni, autorka biografii Jerzego Nowosielskiego 78 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

79 Jerzy Piotrowicz, Las Meninas, 1987 Wykład: dr Maria Gołąb, Muzeum Narodowe w Poznaniu Andrzej Wróblewski, Dworzec na Ziemiach Odzyskanych, 1949 Wykład: Olga Gałuszek, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu Jarosław Modzelewski, Trudności z utrzymaniem równowagi, 1987 Wykład: prof. UAM dr hab. Michał Haake, Instytut Historii Sztuki UAM Izabella Gustowska, Life is a story, 2002 Wykład: Ewa Hornowska, Muzeum Narodowe w Poznaniu Barbara Falender, Narcyz, 1979 Wykład: dr hab. Paweł Leszkowicz, Instytut Historii Sztuki UAM Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Wykłady odbywają się raz w miesiącu w soboty według harmonogramu. Rozpoczynają się o godz. 11:15. Czy muszę zarezerwować termin? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Wstęp wolny Na wykłady z cyklu Świat obrazów nie obowiązują zapisy. DOROŚLI 79

80 DEKODER Dekoder to cykl eksperymentalnych warsztatów skoncentrowanych na dziełach z kolekcji sztuki nowoczesnej Muzeum Narodowego w Poznaniu. Skierowany jest przede wszystkim do młodzieży i osób dorosłych, a jego główny cel stanowi poznanie języka wizualnego, idei i kontekstów funkcjonujących w sztuce współczesnej. Spotkania cechuje swobodna atmosfera i dynamiczna walka z zaproponowanym często nietypowym materiałem. Dekoder przeplatany jest ciekawymi zadaniami wizualnymi (instalacje, obiekty, performance, fotografia, video, rysunek), które pomagają zrozumieć niuanse warsztatu artysty i często inicjują nowe pomysły interpretacyjne. W trakcie zajęć prowadzona jest dyskusja w grupie oraz konsultacje indywidualne. Uczestnicy otrzymują także informacje z krótką biografią danego artysty oraz zagadnieniami mobilizującymi do aktywnego odbioru sztuki. Autor scenariusza i prowadzący: dr Konrad Juściński artysta sztuk wizualnych, nauczyciel i wykładowca. W latach asystent prof. Jana Berdyszaka na Uniwersytecie Zielonogórskim. Tematy i terminy warsztatów Dekoder 2018/2019 zamieszczone zostały na s CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

81 SPACER Z PRZEWODNIKIEM Muzeum Narodowe w Poznaniu zachęca do korzystania z oferty oprowadzania przez przewodnika po Galerii Malarstwa i Rzeźby. Dla zwiedzających przygotowaliśmy oprócz czterech naszych stałych spacerów (które w ciekawy i przystępny sposób przybliżają kolekcję MNP) cztery nowe oprowadzania tematyczne. Wędrówki szlakiem motywów malarskich pozwolą prześledzić, w jaki sposób artyści podejmowali dany temat na przestrzeni wieków. Ponadto zapraszamy wszystkich chętnych na spacery świąteczne, organizowane z okazji Bożego Narodzenia i Wielkanocy, oraz na oprowadzania, których temat przewodni jest ściśle związany z konkretnym wydarzeniem, np. wakacjami. Mamy nadzieję, że tego typu spacery po muzealnych galeriach pozwolą Państwu spojrzeć na wiele dzieł sztuki pod zupełnie innym kątem i odkryć je na nowo. 1.TOP 10 Muzeum Narodowego w Poznaniu MNP szczyci się ponad 150-letnią historią i należy do największych muzeów sztuki w Polsce. Podczas tego spaceru postaramy się przybliżyć najważniejsze i najciekawsze dzieła sztuki z naszej kolekcji. Zwiedzanie rozpocznie się w starym gmachu, gdzie prezentowana jest sztuka średniowiecza i polski barok, z wyjątkowym zbiorem portretów trumiennych. Na piętrze zatrzymamy się przy jedynym w Polsce obrazie francuskiego impresjonisty Claude a Moneta Plaży w Pourville. Przestrzenie nowego gmachu to sztuka polska. Zwiedzanie trzeciego piętro rozpoczynamy od dzieł z końca XVIII w. Marcello Bacciarellego i Canaletta, a kończymy na obrazach z okresu Młodej Polski: Malczewskiego, Chełmońskiego, Wyspiańskiego czy Weissa. Na drugim piętrze zaprezentowano sztukę najnowszą polecamy Kantora i Opałkę dwóch wizjonerów i wielkich artystów XX w. Pierwsze piętro to sztuka okresu dwudziestolecia międzywojennego ze świetną kolekcją kolorystów, dziełami krakowskich formistów i artystów poznańskiego Buntu, ze spektakularnym obrazem Mojżesz przed krzewem gorejącym Stanisława Kubickiego. 2. B.M.W. Boznańska, Malczewski, Wyspiański Dzieła sztuki Młodej Polski to jedna z najważniejszych części kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. Zbiór ten współtworzą obiekty należące do Fundacji im. Raczyńskich, dzięki której możemy poszczycić się największym w Polsce zbiorem obrazów Jacka Malczewskiego (m.in. Błędne koło, Thanatos, cykl Zatruta studnia). Kolejnym znaczącym twórcą tego okresu jest Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg i poeta. Pokażemy Państwu piękne, pastelowe portrety dzieci DOROŚLI 81

82 artysty Mietka i Stasia oraz projekt polichromii Matka Boska z Dzieciątkiem z 1896 r., który zdradza fascynację secesją. Na naszej ekspozycji prezentujemy także prace Olgi Boznańskiej jednej z niewielu kobiet artystek tego czasu, która sławę zdobyła dzięki wspaniałym portretom. 3. Arcydzieła sztuki europejskiej XVI XIX w. Ścieżkę wyznaczają najcenniejsze dzieła z kolekcji Atanazego Raczyńskiego dyplomaty i kolekcjonera o wysmakowanym guście. Podczas spaceru zobaczymy obrazy, które nie tylko zachwycają poziomem artystycznym, ale oczarowują historiami ukrytymi pod malarską warstwą. Do tych pereł należą: Gra w szachy Sofonisby Anguissoli z 1555 r., Madonna Różańcowa adorowana przez kartuzów hiszpańskiego malarza Francisco de Zurbarana czy nawiązująca do prac Leonarda da Vinci Madonna z Dzieciątkiem i barankiem na tle krajobrazu Quentina Massysa. Opowieść wzbogacą płótna niemieckich romantyków, których Atanazy szczególnie cenił. Dla pozyskania ich dzieł stoczył niejedną batalię. Najbardziej dumny był z wielkiego płótna Wilhelma von Kaulbacha Bitwa Hunów. 4. Sztuka polska XX w. Zbiory sztuki polskiej XX w. eksponowane są na dwóch piętrach nowego gmachu. Datą rozgraniczającą jest rok Na pierwszym piętrze prezentujemy sztukę dwudziestolecia międzywojennego: awangardę i polskich kolorystów oraz prace dwóch indywidualności: Witkacego i Tadeusza Makowskiego. Temat sztuki współczesnej, prezentowanej na drugim piętrze, otworzą ważne nazwiska Tadeusza Kantora i Jerzego Nowosielskiego. Przejmującym świadectwem czasów wojny, a także dyktatury socrealizmu, staną się obrazy Andrzeja Wróblewskiego. Reprezentacją tzw. nowych mediów będą prace Zofii Kulik czy Izabelli Gustowskiej, natomiast na koniec powrócimy do malarstwa, oglądając abstrakcje Stażewskiego, Gierowskiego i jeden spośród słynnych obrazów liczonych Romana Opałki. 5. Pejzaż malarska wizja natury Artyści jako ludzie o szczególnej wrażliwości byli niezwykle podatni na piękno otaczającego świata. I choć jako samodzielny temat malarski pejzaż pojawił się dopiero w XVII w., to od zawsze stanowił inspirację dla malarzy, a jego popularność nie słabnie do dnia dzisiejszego, pomimo upływu czasu i zmieniających się kierunków w sztuce. Spacer śladami tego motywu pokaże nam, jak renesansowi artyści wykorzystywali krajobraz do budowy głębi w obrazie, jaką funkcję pełnił on u romantyków i jak postrzegają go współcześni malarze. 82 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

83 6. Ciało. Między sacrum a profanum Ludzkie ciało interesowało artystów każdej epoki. Pozwalało uchwycić ewolucję smaku, stylistyki, potrzeb odbiorców, a także rozwój społeczeństwa. Wizualność cielesności niczym papierek lakmusowy odzwierciedla różnorodne problemy podejmowane przez twórców. Podczas spaceru omówimy te zagadnienia, przyglądając się obrazom przedstawiającym ciało kobiety, mężczyzny, a także zajmując się tym motywem w kontekście choroby i śmierci. 7. Twarzą w twarz Jak cię widzą tak cię malują? Czy aby na pewno prawdziwe jest to powiedzenie? Przemierzając galerie, przyjrzymy się najróżniejszym wizerunkom osób znanych i mniej znanych a więc portretom. Czasem zapominamy, że nasi przodkowie jako narzędzie reklamy wykorzystywali obraz plastyczny, więc czy artyści pokazywali do końca prawdę? Co chcieli ukryć i co maskowali na swoich płótnach? W czasie spaceru prześledzimy ewolucję tego tematu, a także skupimy się na różnych funkcjach portretu. 8. Drugie dno tropem artystycznych metafor Artystyczne aluzje, niedopowiedzenia Artyści nie zawsze wypowiadali się w sposób bezpośredni. Czasem wymuszała to obyczajowość, kontekst polityczny bądź religijny, czasem była to wyłącznie próba ukazania erudycji lub mistrzowskiego zmierzenia się z kodem kulturowym. Jednak to właśnie zagadkowe sensy, zaszyfrowane w skomplikowanych alegoriach i nastrojowych symbolach, pozostają DOROŚLI 83

84 najbardziej intrygującą sferą sztuki. Spacer będzie wędrówką tropem tych właśnie motywów do intelektualnej gry zaprosi malarstwo klasycyzmu, bogactwo ukrytych znaczeń ujawni niepozorna martwa natura holenderskiego pędzla. Niezwykle bujnie ten wymiar sztuki zaprezentują dzieła polskich i niemieckich symbolistów. W repertuarze nie zabraknie również treściowych zawiłości sztuki współczesnej. Spacery świąteczne Boże Narodzenie Oblicza tego święta bywają rozmaite: czuły sentyment i folklor, spektakularne widowisko z nutą egzotyki lub też swoista biblia pauperum, czyli wykład z teologii dla maluczkich. Spacer będzie okazją do zgłębienia ikonografii bożonarodzeniowej tak znanej w swoich schematach, a jednak niezmiennie intrygującej przez ukryte w niej znaczenia. Pozostając w tematyce grudniowej, nie zapomnimy również o pięknie zimowego krajobrazu, który hipnotyzował pejzażystów niezliczonymi odcieniami bieli. Wizerunek zimy ociepli też krótka podróż w świat dzieciństwa, dekoracji i zabawek z domowego zacisza oraz świątecznych tradycji ludowych. Wielkanocne konteksty Co wspólnego ma młodopolska twórczość z pisanką? Jak odkryć pasyjne nastroje w uroczym renesansowym obrazie? Stawiając niekiedy nieoczywiste pytania, odkryjemy ciekawe konteksty, czerpiąc zarówno z dramatu, jak i swobodnej lekkości wyrażanych w dziełach. Podczas świątecznego spaceru spróbujemy spojrzeć na sztukę i inspiracje artystów przez pryzmat różnorodności motywów i symbolicznej głębi Wielkanocy. Spotkanie będzie również pretekstem do omówienia tradycyjnych obrzędów i dobrą okazją do rozszerzenia myśli o tematykę wiosennego przebudzenia Wolność kocham i rozumiem Spacery z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości W roku 2018 świętujemy 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości i w ramach projektu Wolność kocham i rozumiem poszerzamy ofertę o specjalne spacery jubileuszowe poświęcone zarówno ikonografii niepodległościowej, jak i ogólnej problematyce wolności, nowoczesności i awangardy. 84 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

85 Kamuflaże wolności Jak mówić o wolności? Bal, czapka frygijska, kotwica, fantastyczne wizje pragnienie niepodległości polscy twórcy nie zawsze wyrażali w sposób bezpośredni. Nieraz tęsknota ta kryła się w powszechnych malarskich tematach mitologicznych, biblijnych, symbolicznych. Podczas spaceru postaramy się Państwu opowiedzieć o dążeniach niepodległościowych zaszyfrowanych w dziełach XIX-wiecznych twórców. Narodziny awangardy Z próby wartości, jaką była wojna, a później odzyskanie niepodległości, polska sztuka wyszła z przekonaniem o potrzebie rozpoczęcia wszystkiego od nowa inspirowano się i czerpano ze sztuki europejskiej; poszukiwano świeżych form artystycznych, stwarzających zupełnie nową rzeczywistość. Ten spacer ukazuje różnorodne oblicza polskiej avant-garde. Co z tą wolnością? W sztuce współczesnej możliwość nieskrępowanej ekspresji stała się warunkiem niezbędnym do tworzenia. Od zawsze najwybitniejszym dziełom towarzyszył geniusz indywidualizmu, ale też pewna energia krytyczna, potrzeba twórczego sprzeciwu, która inspirowała rozwój. Podczas tego spaceru opowiemy, jak w sztuce walczono o wolność. W przestrzeniach poświęconych sztuce polskiej po 1945 r. porozmawiamy o niezależności tworzenia, o przekraczaniu granic tradycji artystycznej. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Jak długo? Młodzież i dorośli Zwiedzanie odbywa się w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 60 min Ile kosztują? Oprowadzanie w j. polskim 60 zł, w j. angielskim 90 zł + bilet wstępu do galerii Czy muszę zarezerwować termin? Rezerwacje na oprowadzanie z przewodnikiem przyjmowane są pod numerem tel od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, najpóźniej na dwa tygodnie przed planowaną wizytą. Trzy dni przed wyznaczoną datą rezerwację należy potwierdzić. Oprowadzanie na weekendy przyjmujemy z tygodniowym wyprzedzeniem. DOROŚLI 85

86 SENIORZY Seniorzy stanowią liczną i ważną grupę odbiorców naszej oferty edukacyjnej; chętnie uczestniczą w sobotnich spotkaniach z obrazem; poszerzają też swoją wiedzę o sztuce w ramach programu Towarzystwa Uniwersytet Trzeciego Wieku, z którym współpracujemy już od ponad 30 lat. Proponowane od niedawna przez muzeum spacery z przewodnikiem cieszyły się ogromnym powodzeniem podczas październikowych Senioraliów. Tak duże zainteresowanie skłoniło nas do stworzenia cyklu adresowanego specjalnie do naszych starszych widzów. Czwartki dla seniorów spotkały się z tak dobrym przyjęciem, że również w tym sezonie zapraszamy Państwa do Muzeum. CZWARTKI DLA SENIORÓW Sztuka na każdy wiek Jest to cykl czwartkowych wędrówek szlakiem epok w sztuce. Każde spotkanie przyjmuje formę spaceru z przewodnikiem, który daną epokę omawia z uczestnikami przy wybranych dziełach z galerii Muzeum Narodowego w Poznaniu. Spotkania ułożone są chronologicznie, co nie oznacza, że koniecznie trzeba uczestniczyć w każdym z nich. To od upodobań i zamiłowania uczestnika zależy, który spacer wybierze. Cykl Sztuka na każdy wiek nie będzie bowiem kursem historii sztuki, ale raczej opowieścią o czasie, twórcach i ich dziełach osadzonych w kontekście epoki. 86 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

87 Harmonogram spotkań Sztuka na każdy wiek 2018/ Oblicza boskości w sztukach najdawniejszych Prowadzenie: Kinga Sibilska (Dział Edukacji MNP) Okno czy teatr? artystyczne wizje świata w sztuce renesansu i baroku Prowadzenie: Zuzanna Sokołowska (Dział Edukacji MNP) Potęga rozumu a siła uczuć. Sztuka doby klasycyzmu i romantyzmu Prowadzenie: Katarzyna Grabowska (Dział Edukacji MNP) Malarstwo sztuką konkretną artyści wobec realizmu Prowadzenie: Kinga Sibilska (Dział Edukacji MNP) Nostalgia przebudzenia. O sztuce Młodej Polski Prowadzenie: Małgorzata Baehr-Ceranek (Dział Edukacji MNP) Wolny artysta, wolna sztuka. Polska awangarda 20-lecia międzywojennego Prowadzenie: Katarzyna Grabowska (Dział Edukacji MNP) Kształty współczesności. Sztuka polska po 1945 r. Prowadzenie: Zuzanna Sokołowska (Dział Edukacji MNP) Zachęcamy również do przeglądania i korzystania ze stałej oferty dla widzów dorosłych oraz programów towarzyszących wystawom czasowym. W ciągu roku organizowane są także różnego rodzaju wydarzenia okolicznościowe, które nie zawsze zamieszczone są w Informatorze. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Spotkania odbywają się w wybrany czwartek miesiąca w sezonie od listopada do maja, według haromonogramu. Rozpoczynają się o godz. 12:15. Czy muszę zarezerwować termin? Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ok. 75 min Wejście na ekspozycję w cenie biletu: normalny 12 zł, ulgowy 8 zł Na spotkania obowiązują zapisy telefoniczne z tygodniowym wyprzedzeniem pod numerem tel SENIORZY 87

88 UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU Muzeum Narodowe w Poznaniu i Towarzystwo Uniwersytet Trzeciego Wieku to wieloletni partnerzy. W ramach współpracy w osiągnięciu celów, jakie stawia sobie Towarzystwo (usprawnianie intelektualne seniorów, rozbudzanie nowych zainteresowań, doskonalenie wiedzy i umiejętności), Muzeum oferuje pięcioletni cykl wykładów z historii sztuki: od starożytności po wiek XX. Zajęcia prowadzone są w ciągu roku akademickiego (od października do czerwca) w Muzeum Narodowym. Prelekcje prowadzą młodzi historycy sztuki, którzy chętnie dzielą się swoją naukową pasją i dokładają wszelkich starań, by zajęcia poszerzać o dyskusje z seniorami czy też okolicznościowe oprowadzanie po galerii. Uczestnictwo w programie jest możliwe po wcześniejszym zapisaniu się słuchaczy do poszczególnych sekcji (grup) w sekretariacie Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wykłady odbywają się w godzinach popołudniowych we wtorki, środy i piątki w sali audiowizualnej Muzeum Narodowego w Poznaniu. Dla tzw. absolwentów, którzy przeszli cały program, przygotowaliśmy specjalną ofertę oprowadzań po wystawach czasowych i pozostałych oddziałach Muzeum. Zajęcia te odbywają się raz w miesiącu w piątkowe popołudnia wedle wcześniej ustalonego harmonogramu. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie mogę się zapisać? Kiedy mogę się zapisać? Zajęcia odbywają się według wcześniej ustalonego harmonogramu, w zależności od grupy, we wtorki, środy i piątki. Zapisy do poszczególnych grup sekcji historii sztuki prowadzi sekretariat Uniwersytetu Trzeciego Wieku mieszczący się przy ul. Ratajczaka 37. Biuro sekretariatu Uniwersytetu Trzeciego Wieku czynne jest w poniedziałki, wtorki i czwartki w godz. 10:00 14:00. W jaki sposób mogę się skontaktować? Z sekretariatem Uniwersytetu Trzeciego Wieku można skontaktować się telefonicznie pod numerem tel lub mailowo: utw.poznan@vp.pl Za współpracę z UTW ze strony Muzeum odpowiada Kinga Sibilska, tel CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

89 RODZINY Z DZIEĆMI Oferta dla rodzin z młodszymi dziećmi (6 12 lat), zwiedzających Muzeum indywidualnie, obejmuje dwa programy, które pozwalają na samodzielne działania o charakterze edukacyjnym. Pierwszy to Przewodniki Muzealnych Tropicieli seria książeczek dla dzieci, które pozwalają na tematyczne zwiedzanie muzeum. Drugi Walizki Muzealnych Tropicieli składa się z przenośnego pakietu edukacyjnego zawierającego zadania aktywizujące jego użytkowników podczas pobytu w Muzeum. Wspólną cechą obu programów jest możliwość współpracy i wymiany między członkami rodziny należącymi do różnych generacji. PRZEWODNIKI MUZEALNYCH TROPICIELI Przewodniki Muzealnych Tropicieli to bezpłatne książeczki przygotowane dla dzieci i ich opiekunów, którzy chcą przemienić wizytę w Muzeum w detektywistyczną przygodę. Każdy z przewodników wyznacza odrębną ścieżkę tematyczną, która pozwala skupić się na wybranych obrazach i rzeźbach, a proponowane w nim treści zachęcają do aktywnego i twórczego poznawania muzealnych zbiorów po- RODZINY Z DZIEĆMI 89

90 przez zadania, zagadki i rebusy. Przewodniki stanowią ciekawą propozycję nauki i zabawy dla osób zwiedzających Muzeum, niezależnie od wieku. Przewodniki Muzealnych Tropicieli można pobrać bezpłatnie w kasie Muzeum Narodowego w Poznaniu. Autorzy przewodników: Paulina Broniewska, Sabina Mayer (Kiełczewska), Kinga Sibilska, Piotr Szaradowski. Tytuły dla dzieci od 6 lat Muzealny zwierzyniec Pies i kot z obrazu są przewodnikami po muzealnym ZOO. Wraz z nimi dzieci odnajdują obrazy i rzeźby przedstawiające zwierzęta, naklejają nalepki, rysują oraz rozwiązują zadania i zagadki z przewodnika. Podróże małe i duże Podróżnik z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających różne miasta. Rozwiązując zadania i zagadki, dzieci poznają niezwykłe miejscowości w Polsce i Europie. Ślimak i czereśnie W Muzeum jest wiele obrazów określanych jako martwa natura. O tym, jak one wyglądają i skąd pochodzi ich nazwa, opowiada ślimak przewodnik. Zabawy dziecięce Postać z obrazu zaprasza na wspólną wędrówkę po Muzeum w poszukiwaniu obrazów przedstawiających dzieci. Rozwiązanie zadań i zagadek z przewodnika pozwala poznać najmłodszych bohaterów z portretów i ich zabawy. Zadanie: ubranie Czy wiecie, jak ubierali się ludzie w dawnych czasach? Jaki strój miał na sobie król podczas koronacji, a co trzeba było na siebie założyć, żeby pójść na dancing? I czym jest kryza? O tym opowie 4-letni chłopiec w sukience. 90 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

91 Pamiętnik Świętego Mikołaja Poznając historię niezwykłego świętego, namalowaną 500 lat temu na czterech skrzydłach ołtarza (dwa z nich znajdują się w naszym Muzeum), dzieci dowiadują się, dlaczego 6 grudnia jest dniem naprawdę wyjątkowym. Tytuły dla dzieci od 9 lat Dłutem kamień w rzeźbę zamień Tę podróż przez Muzeum prowadzi prawdziwy rzeźbiarz. Wiedzie ona przez wszystkie epoki. Artysta opowiada o rodzajach rzeźb, materiałach, z jakich je wykonano i narzędziach, jakich użyto, by powstały. O rety! Autoportrety! Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski i inni wielcy polscy malarze to bohaterowie przewodnika. Oglądając ich autoportrety, dzieci dowiadują się, jak wyglądali i kiedy żyli, a rozwiązując zadania i zagadki poznają tematykę ich dzieł. Opowieści z zielonego dzbana W zielonym dzbanie przewodniczki- -bajarki mieści się wiele niezwykłych opowieści. Dzięki przewodnikowi dzieci z rodzicami (opiekunami) wspólnie poszukają obrazów i poznają związane z nimi legendy, mity i baśnie. Dziennik Atanazego Po największych arcydziełach sztuki dawnej oprowadza sam kolekcjoner Atanazy Raczyński. Tropem jego zapisków z dziennika dzieci odbędą wędrówkę po galerii, poznając przy tym rodzinę Raczyńskich i największe skarby Atanazego. Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Rodzice (opiekunowie) z dziećmi indywidualnie zwiedzający Muzeum. Przewodniki nie są udostępniane dzieciom przybywającym do Muzeum w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Przewodniki są wydawane bezpłatnie na prośbę rodzica (opiekuna). W czasie jednej wizyty jedno dziecko otrzymuje jeden wybrany przez siebie tytuł. Po zakończeniu zwiedzania książeczka staje się własnością dziecka. Czy konieczna jest rezerwacja? Przewodniki Muzealnych Tropicieli są dostępne w kasie Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy jedynie o nie poprosić. RODZINY Z DZIEĆMI 91

92 WALIZKI MUZEALNYCH TROPICIELI Walizki Muzealnych Tropicieli, które w ubiegłym roku przeszły generalny lifting, nadal cieszą się wielką popularnością wśród naszych najmłodszych widzów. Dzięki temu, że zwiększyliśmy liczbę zadań i przygotowaliśmy je dla dwóch grup wiekowych: od 5 do 7 lat oraz od lat 8 do 12 zwiększyła się tez ich liczba. Walizki to propozycja dla dzieci, które przychodzą do Muzeum z rodzicami bądź opiekunami. Zwiedzając poszczególne galerie z Walizką Muzealnego Tropiciela, mali goście rozwiązują ukryte w niej zadania. Zagadki i rekwizyty umożliwiają im aktywne poznawanie przestrzeni i kolekcji Muzeum. Różny stopień trudności wymaga współpracy całej rodziny dorośli pomagają dzieciom w odczytywaniu poleceń, rozwiązywaniu zadań i poruszaniu się po Muzeum. Wspólnie też decydują, które galerie będą zwiedzać i ile czasu poświęcą na wybrane zadania. Walizki dostępne są także w angielskiej wersji językowej. 92 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

93 Podstawowe informacje Dla kogo? Kiedy? Gdzie? Dzieci w wieku 5 12 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Walizki Muzealnych Tropicieli są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, nie są udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9 Ile kosztują? Walizki Muzealnych Tropicieli są wydawane bezpłatnie dzieciom na prośbę rodzica (opiekuna). Czy konieczna jest rezerwacja? Walizki Muzealnych Tropicieli są dostępne w szatni Muzeum. Nie ma potrzeby ich rezerwacji czy wcześniejszego zamawiania. Należy poprosić o walizkę osoby obsługujące szatnię. Prosimy pamiętać, aby po zakończeniu zwiedzania zwrócić walizkę do szatni. RODZINY Z DZIEĆMI 93

94 OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI Gmach Muzeum jest w znacznej większości dostępny dla osób poruszających się na wózkach do budynku prowadzi wygodny podjazd, wewnątrz znajdują się windy oraz podnośnik (udogodnienia obejmują cały Nowy Gmach oraz piętro Starego Gmachu). W budynku znajduje się toaleta dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową. Z myślą o osobach niewidomych i słabowidzących przy ważniejszych obiektach umieszczono tabliczki informacyjne z alfabetem Braille a, na każdym piętrze Nowego Gmachu znajdują się też plany tyflograficzne, ułatwiające poruszanie się w przestrzeniach galerii. 94 CZĘŚĆ II WIDZOWIE INDYWIDUALNI

95 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

96 Propozycje edukacyjne w tej części informatora adresowane są do odwiedzających oddziały Muzeum Narodowego w Poznaniu. Są to programy dla szkół realizowane we wszystkich grupach wiekowych oraz zajęcia dla dzieci, młodzieży i dorosłych, a także propozycje różnorodnych spotkań przygotowane dla widzów indywidualnych, rodzin oraz dla tych zwiedzających, którzy samodzielnie przychodzą do Muzeum w mniejszych grupach międzypokoleniowych.

97 MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH Góra Przemysła 1 Muzeum Sztuk Użytkowych mieszczące się na Górze Przemysła, posiada bogatą kolekcję niezwykłych obiektów, wśród których znaleźć można relikwiarzyk z puklem włosów Napoleona Bonaparte, tureckie siodło z bitwy pod Wiedniem, porcelanowy nocnik dla dam, żyrandol wenecki złożony z 460 elementów, krzesło odwrotne, zbroję samuraja, lalkę Barbie, rokokową suknię dworską i sukienkę mini w psychodeliczne wzory. Prezentujemy sztukę użytkową od średniowiecza do współczesności. Nie chcemy jednak skupiać się wyłącznie na przedmiotach, lecz także na ludziach, którzy się nimi posługiwali i którzy pośród nich żyli. Poprzez naszą ekspozycję i ofertę edukacyjną chcemy ułatwić zrozumienie i poznanie człowieka minionych epok, a przez to nas samych naszych potrzeb, pragnień, zainteresowań, przyzwyczajeń i codziennych rytuałów, w których otaczające nas rzeczy odgrywają tak wielką rolę. Edukacja w Muzeum Sztuk Użytkowych: Aleksandra Podżorska Współpraca: Patrycja Łobodzińska, Karolina Aszurkiewicz ZWIEDZANIE ZORGANIZOWANE Spacer z przewodnikiem Dla dzieci Muzealna dżungla W muzealnej dżungli, wśród obiektów ukrywają się dzikie zwierzęta, tajemnicze stwory i baśniowe bestie. W czasie zwiedzania postaramy się je odkryć, nazwać i oswoić. MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH Muzeum osobliwości Co trzeba zrobić, żeby założyć muzeum? Jakie skarby kryły w sobie pierwsze kolekcje sztuki, a jak wygląda muzeum dziś? W czasie zwiedzania odkryjemy, że muzealna przestrzeń kryje w sobie nie tylko obiekty piękne, ale też tajemnicze, magiczne i egzotyczne. 97

98 Opowieści z wnętrza starego domu W czasie zwiedzania zajrzymy do dawnych wnętrz. Pomogą nam w tym domki dla lalek, które urządzimy miniaturkami mebli znajdujących się w kolekcji naszego Muzeum. Dla młodzieży Historia brudu Dziś posiadanie łazienki jest rzeczą oczywistą, ale historia ludzkości wcale nie jest historią higieny, lecz historią brudu. W czasie zwiedzania sprawdzimy, jak w kolejnych epokach zmieniało się pojęcie słowa czyścioch. Zorientowani na Orient Kiedy patrzymy na historię Europy, a zwłaszcza na historię Polski, często zapominamy, jak wiele zawdzięczamy kulturze Orientu. W czasie zwiedzania przekonamy się, że nawet Daleki Wschód jest nam bliski. Niezwykłe życie zwykłych przedmiotów Czy w średniowieczu myto ręce przed posiłkiem? Kiedy zaczęto używać widelca? Dlaczego cukiernice zamykane były na klucz? Skąd wzięła się nazwa spodni? Jakie sekrety skrywa sekretera? Po tym zwiedzaniu już nigdy w ten sam sposób nie spojrzycie na sosjerkę i inne przedmioty codziennego użytku. Dla dorosłych Szczęśliwa 13 Opowieść o trzynastu najważniejszych eksponatach Muzeum Sztuk Użytkowych. 98 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

99 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Spacery muzealne odbywają się w godzinach otwarcia Muzeum Sztuk Użytkowych. Jakie są koszty Spaceru z przewodnikiem? 60 zł + bilet wstępu na ekspozycję Jak zamówić zwiedzanie? Muzeum Sztuk Użytkowych, Góra Przemysła 1 Ok. 60 min Rezerwacje przyjmowane są pod adresem mailowym: a.podzorska@mnp.art.pl najpóźniej na tydzień przed planowaną wizytą. Rezerwacja jest ważna po otrzymaniu mailowego potwierdzenia z Muzeum. ZWIEDZANIE INDYWIDUALNE Niezwykle pomocne w odkrywaniu tajemnic kryjących się w naszych obiektach są aplikacje mobilne (do pobrania za darmo na smartfony i tablety). Aplikacje dostępne są w systemie operacyjnym Android i ios. Skarby MSU Obejrzyj filmy dotyczące wybranych obiektów z naszej kolekcji, rozwiąż związane z nimi zadania i zdobądź wirtualne skarby Muzeum Sztuk Użytkowych! Muzeum Sztuk Użytkowych Trzy ścieżki ułatwiające zwiedzanie naszej kolekcji osobom z różnego rodzaju niepełnosprawnościami wzrokową, słuchową i intelektualną. MUZEUM SZTUK UŻYTKOWYCH 99

100 MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA Ratusz, Stary Rynek 1 Oferta edukacyjna Muzeum Historii Miasta Poznania obejmuje lekcje muzealne adresowane do uczniów szkół na różnych poziomach nauczania, od przedszkoli do szkół średnich. Dla klas VII i VIII szkół podstawowych, klasy III gimnazjum oraz szkół średnich proponowane są także dodatkowe formy przyswajania wiedzy np. prezentacje multimedialne. Edukacja w Muzeum Historii Miasta Poznania: Justyna Żarczyńska Współpraca: Alina Kucharska LEKCJE MUZEALNE Grupy przedszkolne Legendy ratuszowe Legendy zawsze pobudzają wyobraźnię dzieci. Podczas lekcji przedszkolaki będą miały okazję poznać wybrane poznańskie legendy, a całość pomogą zobrazować przygotowane ilustracje oraz muzealna ekspozycja. Istnieje również możliwość przeprowadzania lekcji z warsztatem oprócz wysłuchania opowieści dzieci będą miały okazję przyswoić je i wykorzystać wiedzę na ich temat podczas zajęć plastycznych oraz gry w kalambury, pracując zarówno indywidualnie, jak i zespołowo. Szkoły podstawowe: klasy I IV Zbudować Poznań Jak doszło do powstania Poznania? Co głosi legenda, a jak przedstawiają się fakty? Jak budowano gród na Ostrowie Tumskim i jak wyglądało życie jego mieszkańców? Dlaczego zdecydowano się jednak założyć miasto na drugim brzegu rzeki? Na te i inne pytania odpowiemy podczas lekcji muzealnej, pokazując odpowiednie eksponaty z naszego muzealnego zbioru. 100 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

101 Piekarz, szewc i kowal opowieść o poznańskich rzemieślnikach Bez pracy nie ma kołaczy głosi jedno z przysłów. Bez pracy nie ma miasta moglibyśmy odpowiedzieć. Młynarze, garbarze, ślusarze i wielu innych rzemieślników przyczyniło się do rozwoju Poznania. Jak żyli ludzie, którzy wpłynęli na dobrobyt miasta? Na podstawie naszego bogatego zbioru eksponatów związanych z poznańskimi cechami rzemieślniczymi opowiemy co nieco o ich historii, a nawet wcielimy w rolę cechowych mistrzów. Tajemnice Wielkiej Sieni Wielka Sień, zwana także Salą Renesansową, jest jednym z ważniejszych zabytków renesansu w Polsce. A wszystko to za sprawą niezwykłego sklepienia, którego dekoracje dla wielu mogą być tajemnicze i niezrozumiałe. Celem spotkania jest wyjaśnienie, dlaczego na sklepieniu pojawiają się fantastyczne stwory, egzotyczne zwierzęta oraz mityczni i biblijni bohaterowie. Po części teoretycznej dzieci, podczas zajęć plastycznych, mają okazję stworzyć własną koncepcję takiej dekoracji. Szlakiem królewskim po poznańskim Ratuszu Choć Ratusz to przede wszystkim miejsce pracy urzędników, to i tutaj można odnaleźć polskich książąt i królów, związanych także z Poznaniem tym na Ostrowie Tumskim, jak i tym na lewym brzegu rzeki. Poznajmy ich! Nie tylko Orzeł Biały o herbach na poznańskim Ratuszu Na elewacjach poznańskiego Ratusza znaleźć można niejeden herb, znak związany z miastem, państwem albo kimś bardzo ważnym. Czym są herby, a czym godła i jakie kolory można było wykorzystać do ich wykonania o tym wszystkim na naszej lekcji! Szkoły podstawowe: klasy V VIII; klasa III gimnazjum MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA Od Ostrowa Tumskiego do lewobrzeżnego Poznania Jak doszło do powstania Poznania? Jak budowano gród na Ostrowie Tumskim, który stał się potem ważną siedzibą Mieszka I i jego żony Dobrawy? Jak wyglądało życie mieszkańców? Dlaczego zdecydowano się jednak założyć miasto na drugim brzegu rzeki i jakie budynki powstały tu jako jedne z pierwszych? Na te i inne pytania odpowiemy podczas lekcji muzealnej, pokazując eksponaty z naszego muzealnego zbioru. Renesansowe oblicze poznańskiego Ratusza Uczniowie mają okazję poznać historię powstania renesansowego Ratusza. Przybliżona zostanie także sylwetka Jana Baptysty Quadro, który nadał budynkowi charakterystyczny kształt. Uczestnicy zajęć oglądają dekorację oraz elemen- 101

102 ty architektoniczne, wyjaśniane jest znaczenie niektórych z nich. Celem lekcji jest przyswojenie wiedzy z zakresu historii sztuki i wiedzy o kulturze. Istnieje możliwość przeprowadzenia lekcji z warsztatem uczniowie po części teoretycznej będą mieli okazję rozwiązać zadania, które pomogą utrwalić wiedzę. Szlakiem królewskim po poznańskim Ratuszu Choć Ratusz to przede wszystkim miejsce pracy urzędników, to i tutaj można odnaleźć polskich książąt i królów, związanych także z Poznaniem tym na Ostrowie Tumskim, jak i tym na lewym brzegu rzeki. Poznajmy ich! Widok Starego Rynku w Poznaniu w 1838 roku, czyli historia z pewnego obrazu Wielki obraz Juliusza Knorra, który podziwiać można w Sali Południowej, nie tylko przedstawia centrum Poznania z Ratuszem i budynkiem Wagi Miejskiej oraz kamieniczki wokół, ale przede wszystkim opowiada historię ludzi, którzy żyli tu naprawdę. Uchylmy rąbka tajemnicy o dziewiętnastowiecznym Poznaniu. Pani i pan z obrazu Liczne portrety zawieszone w salach Ratusza przedstawiają postaci ważne dla miasta radców, lekarzy, prawników, społeczników i innych, którzy wpisali się w historię Poznania. Często przechodzimy obok nich obojętnie. Może czas się zatrzymać i poznać bohaterów z obrazów? Może nawet warto wcielić się choć na chwilę w ich rolę? Nie tylko Orzeł Biały o herbach na poznańskim Ratuszu Na elewacjach poznańskiego Ratusza znaleźć można niejeden herb, znak związany z miastem, państwem albo kimś bardzo ważnym. Czym są herby, a czym godła i jakie kolory można było wykorzystać do ich wykonania o tym wszystkim na naszej lekcji! Wielkopolska droga ku niepodległości (w oparciu o prezentację multimedialną) Na początku prezentacji dzieci poznają znaczenie pojęć powstanie i praca organiczna, pozwoli to na zrozumienie sytuacji, jaka panowała na ziemiach polskich w okresie zaborów. Będzie także mowa o służbie Wielkopolan na frontach I wojny światowej, gdzie zyskiwali wojskowe doświadczenie. Przedstawione zostaną kolejne etapy powstania od przyjazdu I.J. Paderewskiego po zdobycie Ławicy. Dzieci dowiedzą się, czym Polacy, będąc nadal w niemieckich mundurach, odróżniali się od Niemców. W dalszej części poznają także rolę kobiet w powstaniu, sylwetki dwóch dowódców powstania i losy Armii Wielkopolskiej, która ukształtowana podczas powstańczych walk wzięła następnie udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Lata dwudzieste, lata trzydzieste Prezydenci Poznania, którzy objęli rządy nad miastem po powstaniu wielkopolskim, byli zdeterminowani, by mia- 102 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

103 sto rozwinęło się tak urbanistycznie, gospodarczo, jak i kulturalnie. Jak wyglądały ich pierwsze kroki i co udało się im osiągnąć do roku 1939, kiedy wybuchła II wojna światowa? Od wkroczenia wojsk niemieckich do bitwy o Poznań (w oparciu o prezentację multimedialną) Bogata dokumentacja fotograficzna oraz wiele innych obiektów z lat , które posiadamy, pomagają odtworzyć, lepiej zrozumieć i poznać historię miasta w tym okresie. W oparciu o prezentację multimedialną opowiemy o wszystkich najważniejszych wydarzeniach, jakie się wówczas w Poznaniu rozgrywały. Poznamy ludzi, którzy wpłynęli na losy miasta. Opowiemy też o konsekwencjach II wojny światowej. Szkoły średnie Renesansowe oblicze poznańskiego Ratusza Uczniowie mają okazję poznać historię powstania renesansowego Ratusza. Przybliżona zostanie także sylwetka Jana Baptysty Quadro, który nadał budynkowi charakterystyczny kształt. Podczas zajęć oglądana jest dekoracja oraz elementy architektoniczne, wyjaśniane jest znaczenie niektórych z nich. Celem lekcji jest przyswojenie wiedzy z zakresu historii sztuki i wiedzy o kulturze. MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA 103

104 W dziewiętnastowiecznym Poznaniu Obraz Juliusza Knorra w Sali Południowej jest punktem wyjścia dla opowieści o życiu w Poznaniu w XIX w. Pozostałe eksponaty m.in. obrazy, przedmioty życia codziennego, mapy, model synagogi pomagają prowadzić dalszą opowieść o mieście, jego osobistościach i faktach, które naznaczyły historię Poznania. Wielkopolska droga ku niepodległości (w oparciu o prezentację multimedialną) Początek lekcji przypomni sytuację, jaka panowała na ziemiach polskich w XIX w. będzie mowa o zrywach niepodległościowych. Nieco dokładniej omówione zostaną elementy pracy organicznej. W następnej części pojawią się informacje o obowiązkowej służbie Polaków w wojsku niemieckim, o polskich politykach, którzy podejmowali działania zarówno przed powstaniem, jak i w jego trakcie. Przedstawione zostaną kolejne etapy powstania od przyjazdu I.J. Paderewskiego, wybuchu walk 27 grudnia, zdobycia Ławicy i rozwoju walk w Wielkopolsce, po zawarcie traktatu w Trewirze. Przypomniani zostaną dwaj powstańczy dowódcy, dzięki którym ukształtowała się Armia Wielkopolska. Lata dwudzieste, lata trzydzieste Prezydenci Poznania Jarogniew Drwęski i Cyryl Ratajski, którzy objęli rządy nad miastem po powstaniu wielkopolskim, byli zdeterminowani, by miasto rozwinęło się tak urbanistycznie, przemysłowo, jak i kulturalnie. Jak wyglądały ich pierwsze kroki i co udało się im osiągnąć do roku 1939, kiedy wybuchła II wojna światowa? 104 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

105 Od wkroczenia wojsk niemieckich do bitwy o Poznań (w oparciu o prezentację multimedialną) Bogata dokumentacja fotograficzna oraz wiele innych obiektów z lat , które posiadamy, pomagają odtworzyć, lepiej zrozumieć i poznać historię miasta w tym okresie. W oparciu o prezentację multimedialną opowiemy o wszystkich najważniejszych wydarzeniach, jakie się wówczas w Poznaniu rozgrywały. Poznamy ludzi, którzy wpłynęli na losy miasta. Opowiemy też o konsekwencjach II wojny światowej. Proponujemy także inne lekcje w oparciu o prezentacje multimedialne (dla klas VII i VIII szkoły podstawowej, III klasy gimnazjum oraz szkół średnich): I. Poznajemy dzielnice Poznania Dzieje Wildy od wsi podmiejskiej do dzielnicy wielkiego miasta ( ) Uczniowie poznają historię Wildy od czasów lokacji miasta do wybuchu II wojny światowej. Śledzą zmiany, jakie przeszła na przestrzeni kilku wieków oglądając stare mapy i plany, fotografie i pocztówki oraz przedmioty codziennego użytku poznają kolejne etapy przeobrażeń dzisiejszej dzielnicy Poznania. Sołacz willowa dzielnica Poznania Uczniowie poznają historię Sołacza jako willowej dzielnicy Poznania, zabudowywanej od końca XIX w. domami jednorodzinnymi, z których dzisiaj większość znajduje się pod ścisłą ochroną konserwatorską. Sołacz to miejsce zamieszkania wielu wybitnych poznaniaków, związanych z powstałym w 1921 r. Uniwersytetem Poznańskim, którego Wydział Rolniczo-Leśny działał właśnie tutaj. MUZEUM HISTORII MIASTA POZNANIA Nieznane Chwaliszewo Uczniowie poznają historię Chwaliszewa od 1444 r., kiedy to zostało ono lokowane na prawie magdeburskim, miało własny ratusz, burmistrza z radą, dwa kościoły, szpital i cechy rzemieślnicze. Jako odrębne miasto przetrwało do roku 1800, wtedy władze pruskie włączyły je do Poznania. Od tego czasu Chwaliszewo zaczęło popadać w ruinę, ogromna powódź w 1888 r. dopełniła reszty. Przełom XIX i XX w. to czas inwestycji. Zniszczenia z czasów II wojny światowej i zmiana koryta Warty spowodowały, że dawne Chwaliszewo niemal zniknęło z przestrzeni Poznania. II. Pozostałe Od Muzeum Miejskiego do Muzeum Historii Miasta Poznania Uczniowie poznają skomplikowane dzieje instytucji i zbiorów od momentu powstania Muzeum Miejskiego (w 1930 r.), przez okres wojenny, powołanie do życia w 1954 r. Muzeum Historii Miasta Poznania, aż do czasów współczesnych. 105

106 Z historii poznańskiego hejnału Poznański hejnał jest jednym z najstarszych po krakowskim i lubelskim hejnałów miejskich. Tradycja wygrywania hejnału z wieży ratuszowej sięga co najmniej połowy XV w. Uczniowie poznają historię hejnału i legendy z nim związane oraz sylwetki poznańskich hejnalistów. Poznań w 1945 r. w obiektywie Zbigniewa Zielonackiego Prezentacja zniszczonego miasta: przypomnienie historii walk o Poznań w 1945 r. Zestawienie zdjęć zrujnowanego Poznania ze współczesnymi fotografiami pokazywanych miejsc unaocznia ogrom zniszczeń. Poznań w latach 60. i 70. XX w. w obiektywie Jerzego Unierzyskiego Uczeń poznaje dwie dekady życia miasta, dzięki fotografiom ogląda Poznań i charakterystyczne dla tych czasów wydarzenia: budowę nowych osiedli mieszkaniowych i zakładów przemysłowych, jarmarki świętojańskie itp. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Muzeum Historii Miasta Poznania, Ratusz, Stary Rynek 1 Lekcje bez warsztatu trwają do 60 min, lekcje z warsztatem do 75 min Jakie są koszty lekcji muzealnej? Opłata od grupy (10 25 osób) 50 zł (bez warsztatu) lub 55 zł (z warsztatem) + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Dodatkowe informacje Prosimy o punktualność. Spóźnienie dłuższe niż 15 minut może skutkować skróceniem lub odwołaniem zajęć. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. Ich obecność na lekcjach jest obowiązkowa. 106 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

107 WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE Stary Rynek 9 W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym podstawową ofertę edukacyjną stanowią lekcje muzealne oraz wykłady i prezentacje skierowane do szkół i kół zainteresowań. Na dzieci i rodziców indywidualnie zwiedzających Muzeum czekają Worek rycerza i Plecak żołnierza. Proponujemy także Wakacyjne spotkania z historią przeznaczone dla dzieci spędzających wakacje/ferie w Poznaniu. Osobny program edukacyjny towarzyszy wystawom czasowym organizowanym w salach Muzeum. Edukacja w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym: Anna Szukalska-Kuś Prowadzący zajęcia: Wojciech Lorek, Jarosław Łuczak, Jędrzej Oksza-Płaczkowski, Leszek Rościszewski, Alina Sokołowska, Anna Szukalska-Kuś WOREK RYCERZA I PLECAK ŻOŁNIERZA Zawierające szereg niezbędnych przyborów worek i plecak, odnoszą się do poszczególnych części ekspozycji stałej WMW. Pozwalają najmłodszym zwiedzającym z pomocą starszych opiekunów zapoznać się z oporządzeniem używanym przez rycerzy i żołnierzy oraz wczuć się w ich role podczas rozwiązywania interesujących zadań i zagadek. Rozwiązania znajdują się w salach muzealnych. Zadania podzielone są z rozróżnieniem na starszych i młodszych odbiorców. WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 107

108 Podstawowe informacje Dla kogo? Dzieci i młodzież od 5 do 15 lat wraz z rodzicami (opiekunami). Worek rycerza i Plecak żołnierza są przeznaczone dla widzów indywidualnie zwiedzających Muzeum, wyjątkowo mogą być udostępniane dzieciom w grupach zorganizowanych. Kiedy? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Dostępne przez cały tydzień w godzinach otwarcia Muzeum. Worek rycerza i Plecak żołnierza dostępne są w szatni Muzeum. Przeciętny czas rozwiązania zadań wynosi ok. 60 min Wypożyczane są na miejscu, bezpłatnie, za okazaniem dowodu tożsamości. LEKCJE MUZEALNE Większość tematów przeznaczonych dla szkół może być realizowana we wszystkich grupach wiekowych, podział według klas szkolnych jest raczej umowny. Na podstawie znajomości swojej grupy nauczyciel wybiera temat, który najbardziej wiąże się z realizowanym programem szkolnym. Tematy lekcji muzealnych Herb, barwy i hymn państwa polskiego Zajęcia poświęcone okolicznościom powstania hymnu oraz barwom i elementom herbu. Podczas zajęć prezentowane są m.in. flaga, sztandar, bandera i inne znaki. Zostań kawalerem i damą orderu o rycerzach i żołnierzach Lekcja połączona z inscenizacją średniowiecznej ceremonii pasowania na rycerza i przyjęcia orderu. Na ekspozycji muzealnej zostanie przedstawione funkcjonowanie tych tradycji w wojsku polskim. W czasach rycerzy i dam Zajęcia prowadzone przez prawdziwego rycerza, z użyciem rekonstrukcji przedmiotów z epoki, odpowiadające na pytania: kim byli rycerze i czym się zajmowali, jak wyglądała broń i zbroje, jak wyglądało życie średniowiecznej 108 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

109 damy. Na koniec przeprowadzana jest inscenizacja ceremonii pasowania na rycerza i mianowania damą orderu. Polskie znaki wojskowe Dzieje polskich znaków wojskowych, przede wszystkim chorągwi i sztandarów, na podstawie obiektów znajdujących się wśród eksponatów Muzeum. Mundur i oznaki Wojska Polskiego Opowieść o wyglądzie żołnierzy Wojsk Wielkopolskich oraz odrodzonego Wojska Polskiego różnych rodzajów służb, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, ludowego Wojska Polskiego, Sił Zbrojnych III RP, aż do Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku na przykładach obiektów prezentowanych na ekspozycji muzealnej. Polska Marynarka Wojenna Przypomnienie dziejów Polskiej Marynarki Wojennej, jej barwy i broni na podstawie eksponowanych muzealiów. Wojny Polski XVII w. Lekcja jest uzupełnieniem zajęć z historii. Uczniowie mają możliwość obejrzenia elementów uzbrojenia (zbroje, broń, rzędy końskie) używanych na polach bitew w XVII w. WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 109

110 Piekło w okopach I wojna światowa Zajęcia odpowiadają na pytania dotyczące sposobów walki podczas Wielkiej Wojny jakiego umundurowania, ekwipunku i broni używano, co spisywało się w boju i co robili żołnierze walczących mocarstw by przetrwać. Realia tego brutalnego, lecz często zapominanego konfliktu, który miał istotny wpływ na historię świata i Polski w XX w., przybliżone zostaną za pomocą zdjęć, eksponatów i pamiątek. Powstanie wielkopolskie Lekcja zapoznaje uczniów z materiałem ikonograficznym, pamiątkami, mundurami i bronią, związanymi z powstaniem. Panoramy historyczne Oglądając największy zachowany fragment panoramy Wojciech Kossaka Bitwa pod piramidami, uczniowie zapoznają się z malarstwem batalistycznym i tradycjami polskiego oręża. Przybyli ułani W nawiązaniu do prezentowanych na ekspozycji pamiątek związanych z 15. Pułkiem Ułanów Poznańskich, zwanym Dziećmi Poznania, uczniowie usłyszą opowieść o służbie w pułkach polskiej kawalerii i tradycjach kontynuowanych we współczesnym Wojsku Polskim. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek min Jakie są koszty lekcji muzealnej? Opłata od grupy (do 25 osób): lekcja bez warsztatu 50 zł, lekcja z warsztatem 55 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 7 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. 110 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

111 WYKŁADY I PREZENTACJE Wykłady i prezentacje realizowane są na specjalne zamówienie w oparciu o pokazy multimedialne i fragmenty ekspozycji muzealnej. Tematy wykładów i prezentacji Orzeł Biały. Herb i barwy państwa polskiego Początki rycerstwa i kultury rycerskiej X XII w. Zmagania półksiężyca i krzyża kampanie i wojskowość wypraw krzyżowych Oblężenie średniowiecznego zamku na przykładzie ataku na Château Gaillard ( ) Średniowieczna broń i barwa X XV w. Grunwald 1410 decydujące starcie Polacy w Hiszpanii pod wodzą Napoleona Biżuteria patriotyczna w dobie manifestacji warszawskich z 1861 r. Bitwy i potyczki powstania styczniowego Mundury powstania styczniowego Zobaczyć bohatera. Wizerunki świadków i uczestników powstania styczniowego Trzy dokumenty władz powstańczych z 1863 r. w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Wielkopolanie w powstaniu styczniowym gen. Edmund Taczanowski Wielkopolanie w powstaniu styczniowym dyktator powstania Marian Langiewicz WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 111

112 Legionista z Szamotuł Edmund Callier Biżuteria patriotyczna w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Pierwsza wojna światowa wydarzenia roku 1916 Sto lat temu. Rok 1916 Sto lat temu wypadki roku 1917 Sto lat temu wypadki roku 1918 Wojenny album poznańskiego sapera Michała Lorkiewicza z lat Władysław Schwarz i jego korespondencja historia prostego żołnierza z czasów I wojny światowej Taktyka i ekwipunek niemieckich oddziałów szturmowych w I wojnie światowej Powstanie wielkopolskie co jeszcze warto pamiętać Powstańczym szlakiem w dzisiejszym Poznaniu (powstanie wielkopolskie ) Poznań 1919 w obiektywie Kazimierza Gregera Wojsko Wielkopolskie w wojnie polsko- -bolszewickiej Wojsko Wielkopolskie w walkach o granice na Wschodzie Barwa i broń powstania wielkopolskiego i Wojsk Wielkopolskich Pamiętnik lotniczy. Pokaz fotografii dotyczących lotnictwa polskiego w latach ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Dębscy, Sękowie i inni. Wojenne losy polskich rodzin w latach Monte Cassino 18 maja 1944 polskie zwycięstwo Koń w służbie wojska Rozwój ręcznej broni palnej w XIX w. Sylwetki żołnierzy. Wybrane zagadnienia z dziejów munduru Podstawowe informacje Dla kogo? Gdzie? Jak długo? Ile kosztują? Koła zainteresowań, studenci, grupy przewodnickie i nauczycielskie, Uniwersytet Trzeciego Wieku. Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Stary Rynek 9 Ok. 60 min Opłata od grupy (od 5 do 50 osób) 50 zł + bilety wstępu. Cena biletu 5 zł ulgowy, 7 zł normalny. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet. Jak zamówić wykład lub prezentację? Terminy i tematy prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

113 WYSTAWY CZASOWE Przygotowywanym wystawom towarzyszyć będą wykłady, lekcje muzealne oraz zajęcia warsztatowe. Pod znakiem Orła Białego Wielkopolska, Śląsk, Pomorze drogi do niepodległości Upamiętnienie działań Wielkopolan na rzecz odzyskania niepodległości. Przypomnienie pracy organicznej i wydarzeń zbrojnych podtrzymujących polskość na terenie zaboru pruskiego w okresie 125 lat niewoli. Przypomnienie znaczenia Polskiego Sejmu Dzielnicowego skupiającego delegatów reprezentantów Polaków mieszkających na terenie Rzeszy Niemieckiej, przede wszystkim z Wielkopolski, Śląska i Pomorza Gdańskiego, zorganizowanego w Poznaniu w dniach 3 5 grudnia 1918 r. Pokaz wysiłku na rzecz zniesienia zaboru pruskiego w powstaniu wielkopolskim , pomocy w plebiscytach na Śląsku, Warmii i Mazurach, udziału Wielkopolan w powstaniach śląskich i przejęciu Pomorza Gdańskiego. Wystawa ze zbiorów własnych, nieeksponowanych na wystawie stałej. Pokazane zostaną m.in. znaki wojskowe i kombatanckie, broń, mundury, fotografie, druki okolicznościowe, pocztówki, przedmioty o charakterze pamiątkowym itp. Otwarcie: 15 kwietnia 2018 Czas trwania wystawy: kwiecień listopad 2018 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska Wielkopolskie Znaki Zwycięstwa. W stulecie powstania wielkopolskiego Prezentacja odznak i odznaczeń nadawanych za udział w powstaniu wielkopolskim Pokaz odznak pamiątkowych nadawanych przez byłe władze powstańcze: Radę Ludową Miasta Poznania i Naczelną Komendę Straży Ludowej oraz organizacji kombatanckich skupiających osoby związane z powstaniem, przede wszystkim uczestników działań zbrojnych. W wydzielonej części Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich, w wyróżniającym miejscu Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Odznakom i odznaczeniom towarzyszą odnośne dokumenty potwierdzające nadanie: legitymacje, patenty, dyplomy oraz różnego rodzaju druki pamiątkowe, fotografie osób wyróżnionych itp. Wystawa ze zbiorów własnych i wypożyczonych. WIELKOPOLSKIE MUZEUM WOJSKOWE 113

114 Otwarcie: 2 grudnia 2018 Czas trwania wystawy: grudzień 2018 marzec 2019 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska, Eligiusz Tomkowiak Ułani poznańscy Wystawa jubileuszowa o dziejach ułanów poznańskich: od Konnych Strzelców Straży Poznania, przez 1 Pułk Ułanów Wielkopolskich po Batalion Ułanów Poznańskich im. gen. broni Władysława Andersa 17 Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej im. gen. broni Józefa Dowbora-Muśnickiego. Wystawa ze zbiorów własnych i wypożyczonych za pośrednictwem Towarzystwa b. Żołnierzy i Przyjaciół 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Obejmie znaki wojskowe, umundurowanie, broń, oporządzenie, odznaczenia i odznaki, dokumenty, fotografie i przedmioty o charakterze pamiątkowym. Otwarcie: kwiecień 2019 Czas trwania wystawy: kwiecień 2019 październik 2019 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska Wielkopolskie Muzeum Wojskowe Wystawa zorganizowana w setną rocznicę powstania muzeum historyczno-wojskowego w Poznaniu. Rozkaz o powołaniu muzeum jako instytucji wojskowej wydał 9 maja 1919 r. gen. broni Józef Dowbór-Muśnicki, Głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim. Uroczystego otwarcia dokonał Józef Piłsudski, Naczelnik Państwa, 27 października 1919 r. Wystawa ze zbiorów własnych. Obejmie odznaczenia i odznaki, plakaty, dokumenty, fotografie i przedmioty o charakterze pamiątkowym. Otwarcie: październik 2019 Czas trwania wystawy: październik 2019 kwiecień 2020 Kuratorzy: Jarosław Łuczak, Anna Szukalska-Kuś, Alina Sokołowska 114 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

115 MUZEUM INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH Stary Rynek 45/47 W roku 2019 Muzeum Instrumentów Muzycznych zostanie w pełni udostępnione dla zwiedzających. W tym czasie uruchomiony zostanie przewodnik multimedialny po nowo przygotowanej ekspozycji stałej muzeum. Będzie to 60-minutowy program zwiedzania obejmujący najbardziej interesujące zakresy tematyczne kolekcji. W ciągu roku przewodnik zostanie rozbudowany do postaci umożliwiającej swobodne kształtowanie czasu zwiedzania wraz z dostępem do rozszerzonych informacji o obiektach. Aplikacja dostępna będzie na tabletach do pobrania przez zwiedzającego w kasie muzeum. Oprócz podstawowych informacji o obiektach będzie zawierać kontekst historyczny, przykłady dźwiękowe każdego z instrumentów (zarówno solo, jak i w zespole), pełny opis techniczny oraz materiały dodatkowe (np. filmy, zdjęcia z procesu konserwacji wybranych instrumentów). Dla grup zorganizowanych w ofercie dostępne będzie zwiedzanie z przewodnikiem w oparciu o aplikację multimedialną oraz systemy audio rozmieszczone w każdej sali ekspozycyjnej. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Instrumentów Muzycznych, Stary Rynek min Opłata od grupy (do 25 osób): lekcja bez warsztatu 50 zł, lekcja z warsztatem 55 zł, oprowadzanie 60 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel lub mailowo: olga.lisiecka@mnp.art.pl. Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. MUZEUM INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH 115

116 MUZEUM ETNOGRAFICZNE ul. Grobla 25 (wejście od ul. Mostowej) Działania edukacyjne Muzeum Etnograficznego realizowane są w formie oprowadzania po wystawach z przewodnikiem oraz lekcji muzealnych, cykli spotkań i prelekcji, warsztatów oraz konkursów. Oferta jest zróżnicowana i systematycznie modyfikowana, skierowana zarówno do grup zorganizowanych, jak i indywidualnych odbiorców. W miarę otwierania nowych ekspozycji Muzeum Etnograficzne zaproponuje inne formy zajęć edukacyjnych. Aktualne informacje można uzyskać na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Poznaniu: Edukacja w Muzeum Etnograficznym: Witold Przewoźny Prowadzący zajęcia: Urszula Baszczyńska-Gosz, Justyna Kowalińska, Joanna Minksztym, Witold Przewoźny, Iwona Rosińska, Aneta Skibińska LEKCJE MUZEALNE Przedszkola (dzieci od 5 roku życia) Lekcje muzealne dla przedszkolaków prowadzone są na sali ekspozycyjnej, gdzie w przystępny sposób przekazuje się wiedzę z wybranych zagadnień tematycznych. Poprzez dialog z prowadzącym dzieci mogą wykazać się kreatywnością oraz ujawnić własne umiejętności i zdolności. Lekcje kończą się warsztatem plastycznym nawiązującym tematycznie do omawianego problemu. Tajemnice malowanej skrzyni Opowieść o krakowskiej skrzyni posagowej z poszukiwaniem odpowiedzi na pytania: dla kogo była przeznaczona, jaką pełniła funkcję, do czego służyły tajemne schowki? W trakcie spotkania pokazane są niektóre elementy dawne- 116 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

117 go stroju ludowego z możliwością ich ubrania. Na zakończenie dzieci wykonują pocztówkę-wyklejankę przedstawiającą omawiany obiekt muzealny. W oczekiwaniu na wiosnę Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. W części warsztatowej, wzorując się na udostępnionych przykładach lub korzystając z własnej wyobraźni, dzieci pomalują niewielkie drewniane ptaszki, które będą mogły zabrać na pamiątkę wizyty w Muzeum. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). Szkoły podstawowe: klasy I III Tajemnice malowanej skrzyni Opowieść o krakowskiej skrzyni posagowej z poszukiwaniem odpowiedzi na pytania: dla kogo była przeznaczona, jaką pełniła funkcję, do czego służyły tajemne schowki? W trakcie spotkania pokazane są niektóre elementy dawnego stroju ludowego z możliwością ich ubrania. Na zakończenie dzieci wykonują pocztówkę-wyklejankę przedstawiającą omawiany obiekt muzealny. W labiryncie rzeczy Lekcja przybliżająca rolę i znaczenie przedmiotów rzeczy ważnych zarówno w życiu ludzi, jak i w kolekcji Muzeum. Podczas zajęć na wystawie Rzeczy mówią stawiamy pytania o emocje, jakie wywołuje świat przedmiotów. W części warsztatowej uczestnicy lekcji wyszukują na wystawie wskazane eksponaty oraz udzielają odpowiedzi na postawione pytania. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie MUZEUM ETNOGRAFICZNE Co w kuźni tak sapie? Lekcja przybliżająca rolę i znaczenie dawnego zawodu kowala. Spróbujemy odpowiedzieć na pytania: Kim był kowal? Czym się zajmował? Jak stary jest to zawód? Co to jest kuźnia i jak wyglądała? Jak wyglądało podkuwanie koni? Czy dziś potrzebujemy jeszcze usług kowalskich? Wyjaśnimy także, dlaczego podkowa przynosi szczęście. Zajęcia odbywają się na wystawie Rzeczy mówią wokół autentycznego miecha kowalskiego. Na zakończenie podzieleni na zespoły uczestnicy wykonują dowolny rysunek oparty na opowieści z sali wystawowej. Kraszanka czy pisanka? Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. Część warsztatowa polega na wykonywaniu pisanek batikowych z tworzeniem wzorów przy pomocy gorącego wosku pszczelego i dwukrotnego barwienia. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). 117

118 Wiliorze, Gwiazdor i św. Mikołaj W trakcie zajęć ukazane zostaną role tradycyjnych postaci wielkopolskiej obrzędowości oraz omówione symbole Świąt Bożego Narodzenia. W części warsztatowej dzieci wykonają tradycyjne ozdoby choinkowe, które stanowić będą pamiątkę z wizyty w Muzeum. Zajęcia realizowane w okresie przed- i poświątecznym ( ). Prać, prasować każdy może. A czy ktoś wie, jak kiedyś prano? Lekcja na wystawie Znak polskości. Strój wiejski poznański i jego funkcja patriotyczna. Noszenie tego niezwykłego stroju uważane było za przejaw patriotyzmu i stanowiło wymóg dla wielu służących pracujących w zamożniejszych domach poznaniaków. W trakcie zajęć pokazana zostanie rola i znaczenie służących i gosposi w dawnych mieszczańskich rodzinach. W części zajęć proponujemy zabawę z praniem w balii przy pomocy szarego mydła oraz tary. Do tańca i do różańca. W kręgu dawnych strojów ludowych Lekcja na wystawie Czarno na białym w kolorze ukazującej na starych fotografiach ludzi w strojach ludowych, podczas wesel, dożynek, procesji, a więc czasu odświętnego niezwykłego. Kolorowa wersja czarno-białych zdjęć jest próbą rekonstrukcji widzenia ukazania, że świat XIX w. i początku XX w. także był barwny i żywy, że był naprawdę i był podobny do współczesnego. W trakcie zajęć stroje ludowe pokazane zostaną jako specyficzne komunikaty zdradzające pochodzenie, stan cywilny oraz stopień zamożności. Po omówieniu głównych problemów zabawa w przebieranie się w dawne stroje ludowe. Możliwość wspólnej fotografii. Szkoły podstawowe: klasy IV VIII Detektyw kolekcjoner Opowieść o Muzeum Etnograficznym, specyfice jego działań oraz różnorodności kolekcjonowanych w nim przedmiotów. W części warsztatowej, na wystawie Rzeczy mówią, uczestnicy wypełniają karty eksponatu, dzięki czemu mogą pogłębić wiedzę o różnych zjawiskach i zwyczajach. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie W labiryncie rzeczy Lekcja przybliżająca rolę i znaczenie przedmiotów rzeczy ważnych zarówno w życiu ludzi, jak i w kolekcji Muzeum. Podczas zajęć na wystawie Rzeczy mówią stawiamy pytania o emocje, jakie wywołuje świat przedmiotów. Co sprawia, że przedmiot staje się obiektem w kolekcji muzealnej? W części warsztatowej uczestnicy lekcji wyszukują na wystawie wskazane eksponaty oraz udzielają odpowiedzi na postawione pytania. Wypełnione materiały mogą służyć do pro- 118 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

119 wadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie Bambrzy dawni osadnicy poznańscy Lekcja przedstawia rolę Bambrów w formowaniu się miasta Poznania oraz jego wsi na przełomie XVIII i XIX w. Zwraca uwagę na zjawisko dawnych i współczesnych migracji, wartość wielokulturowości i odmienności, uwrażliwia odbiorców na stosowanie słów o pejoratywnym brzmieniu, uświadamia, że jedno słowo może mieć wiele znaczeń. Jest przyczynkiem poznawania historii i kultury własnego regionu, do odkrywania opowieści o ludziach z nim związanych oraz do orientowania się w wydarzeniach związanych z lokalnym patriotyzmem. Dzieci w trakcie zajęć wypełniają dwie karty pracy, a na koniec otrzymują pracę plastyczną do wykonania w szkole lub w domu. Kraszanka czy pisanka? Dzieci zapoznają się z tradycjami Świąt Wielkanocnych oraz ludowymi zwyczajami wiosennymi. Część warsztatowa polega na wykonywaniu pisanek batikowych z tworzeniem wzorów przy pomocy gorącego wosku pszczelego i dwukrotnego barwienia. Zajęcia realizowane w okresie wielkanocnym ( ). Wiliorze, Gwiazdor i św. Mikołaj W trakcie zajęć ukazane zostaną role tradycyjnych postaci wielkopolskiej obrzędowości oraz omówione symbole Świąt Bożego Narodzenia. W części MUZEUM ETNOGRAFICZNE warsztatowej dzieci wykonają tradycyjne ozdoby choinkowe, które stanowić będą pamiątkę z wizyty w muzeum. Zajęcia realizowane w okresie przed- i poświątecznym ( ). Prać, prasować każdy może. A czy ktoś wie, jak kiedyś prano? Lekcja na wystawie Znak polskości. Strój wiejski poznański i jego funkcja patriotyczna. Noszenie tego niezwykłego stroju uważane było za przejaw patriotyzmu i stanowiło wymóg dla wielu służących pracujących w zamożniejszych domach poznaniaków. W trakcie zajęć pokazana zostanie rola i znaczenie służących i gosposi w dawnych mieszczańskich rodzinach. W części zajęć proponujemy zabawę z praniem w balii przy pomocy szarego mydła oraz tary. 119

120 Do tańca i do różańca. W kręgu dawnych strojów ludowych Lekcja na wystawie Czarno na białym w kolorze ukazującej na starych fotografiach ludzi w strojach ludowych, podczas wesel, dożynek, procesji, a więc czasu odświętnego niezwykłego. Kolorowa wersja czarno-białych zdjęć jest próbą rekonstrukcji widzenia ukazania, że świat XIX w. i początku XX w. także był barwny i żywy, że był naprawdę i był podobny do współczesnego. W trakcie zajęć stroje ludowe pokazane zostaną jako specyficzne komunikaty zdradzające pochodzenie, stan cywilny oraz stopień zamożności. Po omówieniu głównych problemów zabawa w przebieranie się w dawne stroje ludowe. Możliwość wspólnej fotografii. Nie szata zdobi człowieka. Czyżby? Zajęcia typu drama, realizowane na wystawach Rzeczy mówią oraz Znak polskości. Strój wiejski poznański i jego funkcja patriotyczna. Zajęcia poświęcone roli i funkcji ubioru w postrzeganiu siebie i innych, z podkreśleniem różnych kontekstów mody i jej wpływu na stereotypy i uprzedzenia. Ktoś ubiera się inaczej, dziwnie jak go odbieramy? W trakcie zajęć ćwiczyć będziemy osobiste relacje związane ze znaczeniem przedmiotów, jakimi się otaczamy, z ich wartością emocjonalną czy materialną. Spróbujemy zastanowić się: co ważniejsze? Zajęcia prowadzi Olga Stobiecka-Rozmiarek, trenerka dramy, edu kacji pozaformalnej i międzykulturowej. Czas trwania lekcji: 3 godz. Gimnazja (klasa III) i szkoły średnie Detektyw kolekcjoner Opowieść o Muzeum Etnograficznym, specyfice jego działań oraz różnorodności kolekcjonowanych w nim przedmiotów. W części warsztatowej, na wystawie Rzeczy mówią, uczestnicy wypełniają karty eksponatu, dzięki czemu mogą pogłębić wiedzę o różnych zjawiskach i zwyczajach. Wypełnione materiały mogą służyć do prowadzenia dalszych zajęć w szkole, dzięki możliwości kontynuowania zwiedzania wystawy na stronie Bambrzy dawni osadnicy poznańscy Lekcja przedstawia rolę Bambrów w formowaniu się miasta Poznania oraz jego wsi na przełomie XVIII i XIX w. Zwraca uwagę na zjawisko dawnych i współczesnych migracji, wartość wielokulturowości i odmienności, uwrażliwia odbiorców na stosowanie słów o pejoratywnym brzmieniu, uświadamia, że jedno słowo może mieć wiele znaczeń. Jest przyczynkiem poznawania historii i kultury własnego regionu, do odkrywania opowieści o ludziach z nim związanych oraz do orientowania się w wydarzeniach związanych z lokalnym patriotyzmem. 120 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

121 Nie szata zdobi człowieka? Czyżby? Zajęcia typu drama, realizowane na wystawach Rzeczy mówią oraz Znak polskości. Strój wiejski poznański i jego funkcja patriotyczna. Zajęcia poświęcone roli i funkcji ubioru w postrzeganiu siebie i innych, z podkreśleniem różnych kontekstów mody i jej wpływu na stereotypy i uprzedzenia. Ktoś ubiera się inaczej, dziwnie jak go odbieramy? W trakcie zajęć ćwiczyć będziemy osobiste relacje związane ze znaczeniem przedmiotów, jakimi się otaczamy, z ich wartością emocjonalną czy materialną. Spróbujemy zastanowić się: co ważniejsze? Zajęcia prowadzi Olga Stobiecka-Rozmiarek, trenerka dramy, edu kacji pozaformalnej i międzykulturowej. Czas trwania lekcji: 3 godz. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Etnograficzne, ul. Grobla 25, wejście od ul. Mostowej Lekcja wraz z warsztatem trwa min, zajęcia typu drama 3 godz. Opłata od grupy (10 25 osób): lekcja bez warsztatów 50 zł, lekcja z warsztatami 55 zł + bilety wstępu. Zajęcia typu drama 150 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (5 zł ulgowy, 7 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 9:00 15:00 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Dodatkowe informacje Grupa może liczyć od 10 do 25 osób. W razie braku możliwości uczestniczenia w zamówionej wcześniej lekcji, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Muzeum Etnograficznego (tel ). Prosimy o punktualność. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą zostać skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. MUZEUM ETNOGRAFICZNE 121

122 WIDZOWIE INDYWIDUALNI Muzeum Etnograficzne proponuje zróżnicowany tematycznie program spotkań, wykładów, prezentacji, cyklicznych imprez oraz warsztatów skierowanych do indywidualnie zwiedzających, a także rodzin z dziećmi, zainteresowanych tematami dotyczącymi poszczególnych obiektów pokazywanych na wystawach, jak również szerszych problemów, które nasze ekspozycje poruszają. Spotkania cykliczne Pasjonaci* Ideą tych spotkań jest promowanie wiedzy, doświadczenia, zaangażowania i pasji działania, które prezentują zapraszani goście poprzez swoją nietuzinkową osobowość. W projekcie tym realizowane są między innymi spotkania dotyczące aktualnych procesów zmian kulturowych, globalizacji, kultury masowej, ekologii, turyzmu itp. Taniec. Obrzęd. Rytuał* Etnograficzne spotkania poświęcone roli i znaczeniu tańca w różnych kulturach. Od tańca dla przyjemności do tańca- -rytuału, modlitwy czy też wyzwalania emocji rodzaju komunikatu, znaku, dialogu. W trakcie spotkania prezentacja tematu oraz pokazy i warsztaty taneczne. Smaki świata* Cykl relacji z podróży wraz z opowieścią o tradycyjnych, miejscowych daniach, przyprawach i smakach, o codziennych i świątecznych posiłkach, biesiadach, o zwyczajach związanych z jedzeniem. Etnograficzne spacery po Muzeum i okolicach Sobotnie zajęcia dla rodzin połączone z poznawaniem etnograficznych tajemnic i aktywnym spędzeniem czasu oraz wspólną zabawą wraz ze spacerem do pobliskich ciekawych i magicznych miejsc , godz. 12:00 Szopki małe, duże i wielkie rodzinne spotkanie na wystawie Żłóbek wielkopolski 2018 wraz ze spacerem do pobliskiego kościoła Franciszkanów przy placu Bernardyńskim, gdzie zachowała się tradycja budowania w okresie Świąt Bożego Narodzenia jednego z największych w Europie żłóbków. O franciszkańskich tradycjach budowania szopkowych przedstawień opowie o. Dobiesław Nieradzik , godz. 12:00 Tajemnice Czartorii. Opowieść o dawnych legendach i tajemnicach Chwaliszewa wraz ze spacerem ulicami dawnej osady rzemieślniczej (Grobla, Chwaliszewo, Czartoria, aż do Zaułku Ślepego Antka). 122 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

123 Przewodnikiem będzie Witold Przewoźny, kustosz Muzeum Etnograficznego. Cykl spotkań dla dzieci i rodziców realizowany w ramach inicjatywy Muzeum Etnograficznego w Poznaniu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie oraz zaproszonych do współpracy organizacji i stowarzyszeń z propozycją wspólnej zabawy oraz zajęciami plastycznymi, z wykonywaniem własnoręcznie świątecznych pamiątek. Choinka w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Pisanka w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Święto ziół w Muzeum , godz. 11:00 15:00 Dni Indonezji w Muzeum* Cykl spotkań, wykładów, warsztatów tanecznych i plastycznych, koncertów przybliżających różnorodność kultury Indonezji. Dni organizowane są przy współpracy z Instytutem Filologii Indonezyjsko-Malajskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. * Terminy poszczególnych spotkań na stronie oraz Facebooku Muzeum Etnograficznego. MUZEUM ETNOGRAFICZNE 123

124 KONKURS ŻŁÓBEK WIELKOPOLSKI 2018 Konkurs plastyczny dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych polegający na wykonaniu szopek bożonarodzeniowych organizowany jest w Muzeum Etnograficznym już od wielu lat. Organizatorami XX edycji są: Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Robakowie k. Poznania Muzeum Etnograficzne w Poznaniu, Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania Międzynarodowe Targi Poznańskie Fundacja Flowart Celem konkursu jest rozbudzanie zainteresowań polskimi tradycjami bożonarodzeniowymi, utrwalanie symbolu żłóbka betlejemskiego, promocja Wielkopolski, zwrócenie uwagi na elementy lokalnego krajobrazu oraz popularyzacja zabytków architektury, folkloru i historii, a także zwrócenie uwagi na obchody 100-lecia Odzyskania Niepodległości Polski. Prace do konkursu przyjmowane będą w dniach 19 i 20 listopada 2018 r. w następujących kategoriach wiekowych: przedszkola (do 6 lat) kategoria I (od 7 do 12 lat) kategoria II (od 13 do 15 lat) kategoria III (powyżej 15 lat) kategoria rodzinna i grupowa prace wykonane wspólnie przez rodziny lub grupy uczestników. Nagrodzone i wyróżnione prace będą prezentowane na wystawie, której uroczyste otwarcie wraz z ogłoszeniem wyników i rozdaniem nagród odbędzie się w sobotę 1 grudnia 2018 r. o godz. 12:00 w Muzeum Etnograficznym, Oddziale Muzeum Narodowego w Poznaniu, ul. Grobla 25 (wejście przez park od ul. Mostowej 7). Wystawa trwać będzie w dniach Szczegółowy regulamin konkursu Żłóbek wielkopolski 2018 zamieszczony jest na stronie internetowej Muzeum Narodowego w Poznaniu: CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

125 MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE ul. Arciszewskiego 2, Rogalin Widzowie indywidualni W Muzeum Pałacu w Rogalinie można zwiedzać historyczne wnętrza pałacowe, Galerię obrazów, Galerię portretów, Gabinet londyński, Powozownię i park. Zwiedzający ekspozycję goście z kraju i zagranicy mogą skorzystać z audioprzewodników w językach: polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim, chińskim, uproszczonym angielskim oraz z audiodeskrypcji. Na terenie zespołu pałacowo-parkowego zostały uruchomione kioski multimedialne z informacjami o dziejach pałacu i jego mieszkańcach oraz ofercie Muzeum. Całość dostępna jest dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W głównym korpusie pałacu dostęp do kondygnacji przyziemia, parteru i piętra zapewnia winda dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Pozostałe ekspozycje są pozbawione barier architektonicznych. Goście Muzeum z dysfunkcją wzroku mogą poznać elementy wyposażenia rezydencji dzięki specjalnym makietom dotykowym. W galerii malarstwa dostępne są obrazy reliefowe dla niewidomych i słabowidzących z kolekcji Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. Muzeum Pałac w Rogalinie w stałej ofercie proponuje dzieciom przewodnik muzealny Z wizytą u Raczyńskich, na podstawie którego zwiedzający zdobędą lub utrwalą wiedzę związaną z wizytą w pałacu i galerii. Innym sposobem na spędzenie wolnego czasu w Rogalinie jest gra terenowa Śladami Raczyńskich, w trakcie której rodziny z dziećmi będą miały okazję odkryć na nowo miejsca związane z rodem Raczyńskich. Swój własny ślad pozostawią także uczestnicy zabawy, lecz by to zrobić, będą musieli poznać hasło rozsypane w różnych częściach rogalińskiej rezydencji. Widzowie indywidualni mogą wziąć udział w lekcji Tajemnicze zakamarki pałacu, w trakcie której można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE 125

126 Grupy zorganizowane Oferta muzealna obejmuje lekcje i warsztaty adresowane do dzieci przedszkolnych i szkolnych, na różnym poziomie nauczania. Podzielone zostały na kategorie: przedszkola, szkoły podstawowe (klasy I III, IV VI, VII VIII wraz z III klasą gimnazjum) oraz szkoły średnie. Program zajęć związany jest ze zbiorami rogalińskimi. Merytorycznie został dostosowany do możliwości wiekowych ucznia. Przed przyjazdem do Rogalina można skorzystać z lekcji umieszczonych na stronie internetowej, które stanowią poszerzenie wiedzy nie tylko o Rogalinie i jego mieszkańcach, ale też dawnych obyczajach i przedmiotach. Edukacja w Muzeum Pałacu w Rogalinie: Danuta Horoszko, Patrycja Hajder, Katarzyna Bartosiak, Sylwia Korczak LEKCJE MUZEALNE Przedszkola Zajęcia dla przedszkolaków prowadzone są w Pałacu, Galerii obrazów, Powozowni w formie warsztatów plastycznych. W trakcie zajęć dzieci poznają przestrzeń pałacu w Rogalinie, rozbudzają kreatywność oraz umiejętność patrzenia i opowiadania o sztuce. W stałej ofercie znajduje się kilka lekcji przeznaczonych dla dzieci od 6 roku życia. Muzeum dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć, jak wyglądał dzień z życia dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w Powozowni, w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszu- 126 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

127 kują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Szkoły podstawowe: klasy I III Zajęcia dla klas I III łączą w sobie część teoretyczną i warsztaty plastyczne. Celem lekcji jest zapoznanie z elementami ekspozycji oraz rozbudzenie kreatywności i wrażliwości estetycznej. Niektóre tematy skorelowane są z podstawą programową szkoły podstawowej. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć, czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura, w której dorastamy, wpływa na formę tańca i muzykę, przekonają się również o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Kaligrafia, czyli sztuka ładnego pisania Dawne i współczesne kroje pisma jako inspiracja do pracy ołówkiem, pędzlem, 127

128 piórkiem i tuszem. Poznanie zasad kształtowania liter na przykładzie różnych alfabetów, kultur i tradycji. Za pomocą ćwiczeń odnalezienie przyjemności w prowadzeniu ręki po papierze. Ożywianie obrazów Podczas lekcji uczniowie przekonają się, że dzieła sztuki poprzez różne środki wyrazu, takie jak mimika, gesty, tematyka, kolor czy pejzaż, opowiadają o emocjach. Same też stanowią źródło uczuć odbiorcy. Poprzez uczestnictwo w zajęciach dzieci uwrażliwione zostają na odbiór sztuki. Muzeum dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć, jak wyglądał dzień z życia dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w Powozowni, w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszukują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Z pomocą dzieł sztuki poznasz różne techniki malarskie i zobaczysz, jak wpływają na dzieła artystów. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny, w Galerii portretów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione drzewo genealogiczne. Zajęcia kończy zabawa: poszukiwanie portretów rodzinnych. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Portrety dziecięce Czy portrety dziecięce różniły się od portretów dorosłych? W jaki sposób ka- 128 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

129 drowano postaci na obrazach? Czy towarzyszące im przedmioty mają wpływ na interpretację ich wizerunku? Na zajęciach zastanowimy się nad zmianą sposobu przedstawiania dzieci na portretach z wybranych epokach, zwracając szczególną uwagę na malarstwo przełomu XIX i XX w. Wolność widziana oczami dziecka. Funkcja domu polskiego teraz i dawniej na przykładzie rodu Raczyńskich Czym są wolność i niepodległość? Co to były rozbiory i jak żyli ludzie w tamtym czasie? Omówimy rolę domu, który zapewniał schronienie i kształtował postawy patriotyczne. Podsumowaniem spotkania będzie warsztat plastyczny, w trakcie którego udekorujemy chustę symbolami. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Szkoły podstawowe: klasy IV VI Zajęcia dla klas IV VI mogą łączyć część teoretyczną i warsztaty plastyczne. Celem lekcji jest zintegrowanie wiedzy nabytej w szkole z zakresu historii, języka polskiego, plastyki, muzyki, przyrody i geografii oraz zapoznanie z elementami ekspozycji rezydencji w Rogalinie. Niektóre tematy skorelowane są z podstawą programową szkoły podstawowej. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć, czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura, w której dorastamy wpływa na formę tańca i muzykę, przekonają się również o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Kaligrafia, czyli sztuka ładnego pisania Dawne i współczesne kroje pisma jako inspiracja do pracy ołówkiem, pędzlem, piórkiem i tuszem. Poznanie zasad kształtowania liter na przykładzie MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE różnych alfabetów, kultur i tradycji. Za pomocą ćwiczeń odnalezienie przyjemności w prowadzeniu ręki po papierze. Kwiaty w malarstwie Na przykładzie kolekcji malarstwa symbolicznego i młodopolskiego zgromadzonego w Galerii obrazów, odbędziemy podróż do świata roślin i kwiatów. W trakcie warsztatów każdy uczestnik samodzielnie namaluje martwą naturę. Opowiadanie obrazów W Galerii obrazów odszukamy dzieła, które ilustrują scenę mitologiczną, poemat lub wydarzenie historyczne. 129

130 Na koniec będzie można narysować ulubioną historię. Oryginał poszukiwany Czym jest oryginał? Dlaczego powstają kopie obrazów? Czy reprodukcja jest fałszerstwem? Zajęcia w Galerii Rogalińskiej poświęcone przestępstwom związanym z dziełami sztuki przybliżą uczestnikom problemy związane z pracą znawcy dzieł sztuki. Perspektywa w malarstwie Na podstawie kolekcji obrazów z Galerii Rogalińskiej, omówiony zostanie rozwój perspektywy w malarstwie. W trakcie warsztatów każdy uczestnik namaluje pejzaż lub scenę rodzajową, z uwzględnieniem zasad perspektywy. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w Powozowni w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii obrazów. Portrety dziecięce Czy portrety dziecięce różniły się od portretów dorosłych? W jaki sposób kadrowano postaci na obrazach? Czy towarzyszące im przedmioty mają wpływ na interpretację ich wizerunku? Na zajęciach zastanowimy się nad zmianą sposobu przedstawiania dzieci na portretach z wybranych epokach, zwracając szczególną uwagę na malarstwo przełomu XIX i XX w. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Szał kolekcjonowania Uczestnicy zajęć poznają różnice między kolekcją a zbiorem, spróbują znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego kolekcjonujemy. Dowiedzą się, w jaki sposób powstają kolekcje prywatne i muzealne. 130 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

131 Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Z pomocą dzieł sztuki poznasz różne techniki malarskie i zobaczysz, jak wpływają na dzieła artystów. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. Wolność widziana oczami dziecka. Funkcja domu polskiego teraz i dawniej na przykładzie rodu Raczyńskich Czym są wolność i niepodległość? Co to były rozbiory i jak żyli ludzie w tamtym czasie? Omówimy rolę domu, który zapewniał schronienie i kształtował postawy patriotyczne. Podsumowaniem spotkania będzie warsztat plastyczny, w trakcie którego udekorujemy chustę symbolami. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Szkoły podstawowe: klasy VII VIII oraz III klasa gimnazjum Lekcje dla starszych klas szkoły podstawowej koncentrują się wokół pracy z dziełem sztuki. Mogą łączyć część teoretyczną z warsztatami plastycznymi. Celem lekcji jest zintegrowanie wiedzy nabytej w szkole z zakresu historii, WOS-u, języka polskiego, plastyki, muzyki, przyrody i geografii. Tematy skorelowane są z podstawą programową. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE Fenomen Galerii Rogalińskiej Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Jak opisać obraz? W trakcie zajęć odbywających się w Galerii obrazów zostaną przedstawione zasady opisywania dzieła. Każdy z uczestników będzie mógł samodzielnie opisać wybrany przez siebie obraz. 131

132 Kwiaty w malarstwie Na przykładzie kolekcji malarstwa symbolicznego i młodopolskiego, zgromadzonego w Galerii obrazów odbędziemy podróż w świat roślin i kwiatów. W trakcie warsztatów każdy uczestnik samodzielnie namaluje martwą naturę. Oryginał poszukiwany Czym jest oryginał? Dlaczego powstają kopie obrazów? Czy reprodukcja jest fałszerstwem? Zajęcia w Galerii obrazów poświęcone przestępstwom związanym z dziełami sztuki przybliżą uczestnikom problemy związane z pracą znawcy dzieł sztuki. Podróże dalekie i bliskie Lekcja odbywa się w Powozowni, w otoczeniu historycznych pojazdów. Dzieci zobaczą, w jaki sposób podróżowano, jak wyglądały dawne lampy, kufry, powozy i sanie. Każdy z uczestników samodzielnie rozwiąże rebusy i zagadki. Lekcja zakończy się w Galerii Rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Lekcja może stanowić uzupełnienie programu nauczania z zakresu WOS-u i historii. Perspektywa w malarstwie Na podstawie obrazów w galerii, zostanie omówiony rozwój perspektywy w malarstwie. W trakcie warsztatów każdy uczestnik namaluje pejzaż lub scenę rodzajową, z uwzględnieniem zasad perspektywy. Portrety dziecięce Czy portrety dziecięce różniły się od portretów dorosłych? W jaki sposób kadrowano postaci na obrazach? Czy towarzyszące im przedmioty mają wpływ na interpretację ich wizerunku? Na zajęciach zastanowimy się nad zmianą sposobu przedstawiania dzieci na portretach z wybranych epokach, zwracając szczególną uwagę na malarstwo przełomu XIX i XX w. Szał kolekcjonowania Uczestnicy zajęć poznają różnice między kolekcją a zbiorem, spróbują znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego kolekcjonujemy. Dowiedzą się, w jaki sposób powstają kolekcje prywatne i muzealne. Sztuka Młodej Polski Na przykładzie Galerii obrazów lekcja prezentuje zjawiska i kierunki sztuki polskiej przełomu XIX i XX w. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny, w Galerii portretów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione drzewo genealogiczne oraz typy portretów: reprezentacyjny, trumienny. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także po- 132 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

133 koju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. O czym szumią rogalińskie dęby Zajęcia odbywają się w parku, pośród majestatycznych, pradawnych dębów, które pamiętają czasy Słowian mieszkających na tych terenach, a także przemiany, które w 966 r. zapoczątkował Mieszko I, a później kontynuował Bolesław Chrobry. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. Szkoły średnie Lekcje dla szkół średnich odwołują się do zbiorów Muzeum Pałacu w Rogalinie i uzupełniają program nauczania w zakresie plastyki i WOS-u. Poszerzają wiedzę o kierunkach w malarstwie przełomu XIX i XX w., węższe zagadnienia związane z warsztatem artysty oraz zagadnienia wychowania obywatelskiego. Mogą łączyć część teoretyczną z warsztatami artystycznymi. Istnieje możliwość cyklicznego uczestniczenia w zajęciach. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE Fenomen Galerii Rogalińskiej Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Lekcja może 133

134 drzewo genealogiczne oraz typy portretów: reprezentacyjny, trumienny. stanowić uzupełnienie programu nauczania z zakresu WOS-u i historii. Oryginał poszukiwany Czym jest oryginał? Dlaczego powstają kopie obrazów? Czy reprodukcja jest fałszerstwem? Zajęcia w Galerii Rogalińskiej poświęcone przestępstwom związanym z dziełami sztuki przybliżą uczestnikom problemy związane z pracą znawcy dzieł sztuki. Szał kolekcjonowania Uczestnicy zajęć poznają różnice między kolekcją a zbiorem, spróbują znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego kolekcjonujemy. Dowiedzą się, w jaki sposób powstają kolekcje prywatne i muzealne. Sztuka Młodej Polski Symbolizm w malarstwie na podstawie zbiorów Galerii Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. Na przykładzie Galerii Rogalińskiej lekcja prezentuje zjawiska i kierunki europejskiej sztuki symbolicznej przełomu XIX i XX w. Z wizytą u Raczyńskich Opowieść o historii rodziny w Galerii portretów. Na przykładzie zgromadzonych dzieł sztuki zostanie omówione Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. O czym szumią rogalińskie dęby Zajęcia odbywają się w parku, pośród majestatycznych, pradawnych dębów, które pamiętają czasy Słowian mieszkających na tych terenach, a także przemiany, które w 966 r. zapoczątkował Mieszko I, a później kontynuował Bolesław Chrobry. Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. 134 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

135 GRUPY ZORGANIZOWANE DOROŚLI Oferta dla zorganizowanych grup dorosłych obejmuje zajęcia artystyczne w Galerii obrazów oraz specjalistyczne oprowadzanie po parku. Edward Raczyński marzyciel i pragmatyk Opowieść o życiu i głębokim patriotyzmie Edwarda Raczyńskiego. Ukazanie wszechstronności jego zainteresowań i pracy dla kraju na tle wnętrz pałacu rogalińskiego. Fenomen Galerii Rogalińskiej Edwarda Aleksandra Raczyńskiego Opowieść o jego kolekcji obrazów we wnętrzu galerii. Wyjaśnienie, na czym polega fenomen galerii. Opisanie osobowości i zainteresowań kolekcjonera. Na zakończenie praca zespołowa podsumowująca tematy malarskie reprezentowane w kolekcji rogalińskiej. Nie zmarnujcie niepodległości Na podstawie biografii Edwarda Bernarda Raczyńskiego uczestnicy zajęć starają się odpowiedzieć na pytania: czym jest patriotyzm? Jak być patriotą w wolnym kraju? Czy w ogóle możliwe jest przywiązanie do ojczyzny w czasach globalnej wioski? Dęby rogalińskie ikony wielkopolskiego pejzażu Naturalistyczny charakter zabytkowego parku krajobrazowego i jego znaczenie dla zachowania zabytkowych drzew. Zajęcia odbywają się w parku. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE Rodzime drzewa i krzewy Jak je rozpoznać i rozróżnić? Jaka jest ich symbolika i znaczenie w kontekście wierzeń dawnych Słowian? Zajęcia odbywają się w parku. Dlaczego ratujemy stare drzewa? O znaczeniu starych drzew w krajobrazie przyrodniczym i kulturowym oraz metodach ich pielęgnacji uwzględniających obecność chronionych prawem owadów, na przykładzie kozioroga dębosza. Zajęcia odbywają się w parku. O czym szumią rogalińskie dęby Zajęcia odbywają się w parku, pośród majestatycznych, pradawnych dębów, które pamiętają czasy Słowian mieszkających na tych terenach, a także przemiany, które w 966 r. zapoczątkował Mieszko I, a później kontynuował Bolesław Chrobry. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. 135

136 OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI Oferta skierowana do osób niepełnosprawnych. Zajęcia odbywają się w różnych przestrzeniach muzealnych, pałacu, galerii, a także niedostępnych na co dzień miejscach w skrzydle południowym. Bal w pałacu Uczestnicy zajęć starają się zrozumieć czym jest taniec, jakie są jego funkcje, jak kultura w której dorastamy wpływa na formę tańca i muzykę, przekonują się o związku tańca z miejscem i czasem. Podsumowaniem zajęć jest nauka krótkiego układu tanecznego opartego na kontredansie angielskim. Ożywianie obrazów Podczas lekcji uczniowie przekonują się, że dzieła sztuki poprzez różne środki wyrazu, takie jak mimika, gesty, tematyka, kolor czy pejzaż, opowiadają o emocjach. Same też stanowią źródło uczuć odbiorcy. Poprzez uczestnictwo w zajęciach, dzieci uwrażliwione zostają na odbiór sztuki. Muzeum Dziecięce Wizyta w miejscu, gdzie można zobaczyć jak wyglądał dzień dzieci w pałacu, poznać stare zabawy dziecięce, obejrzeć tradycyjne zabawki i przebrać się w historyczne stroje. Przygoda w pałacu Zajęcia podzielone są na dwie części. W trakcie zwiedzania pałacu dzieci poznają właścicieli rezydencji, poszukują herbu Nałęcz i rozpoznają funkcje pomieszczeń na obu kondygnacjach. Następnie w otrzymanej książeczce edukacyjnej Z wizytą u Raczyńskich zaznaczają za pomocą naklejek miejsca, w których widziany był przez nich herb rodziny. Sekrety barw Nie tylko ludzie, ale również barwy potrafią skrywać pewne tajemnice. Poruszając się po przestrzeni galerii, zwrócimy uwagę na podstawowe pojęcia z zakresu koloru. Podsumowaniem zdobytej wiedzy będzie stworzenie własnej kompozycji z użyciem farb. Tajemnicze zakamarki pałacu To zajęcia, w trakcie których można zwiedzić miejsca na co dzień niedostępne. Południowe skrzydło odsłoni tajemnicę biblioteki owalnej oraz pracowni i pokoju malarza, a także pokoju dla służby. Na koniec zagadkowe pomieszczenie K. Techniki malarskie Olej, pastel, ołówek co to jest? Za pomocą dzieł sztuki poznasz techniki malarskie i zobaczysz jak wpływają na pracę artysty. W trakcie warsztatów przekonasz się, którą z nich lubisz najbardziej. 136 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

137 Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne i warsztaty odbywają się od wtorku do czwartku w godzinach otwarcia Muzeum. Muzeum Pałac w Rogalinie, ul. Arciszewskiego 2, Rogalin min Jakie są koszty zwiedzania Muzeum i oprowadzania przez przewodnika? Każdy członek grupy ponosi koszt biletu wstępu na daną ekspozycję zgodnie z cennikiem Muzeum Pałacu w Rogalinie, w tym: nauczyciele bilet ulgowy, inni opiekunowie grup według cennika. Istnieją dwie formy zwiedzania pałacu: z audioprzewodnikiem, który dostępny jest w cenie biletu, lub z dodatkowo płatnym przewodnikiem. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej Muzeum: (zakładka: Zwiedzanie / Bilety i ścieżki zwiedzania) Jakie są koszty lekcji muzealnych i warsztatów? Uczestnicy zajęć zobowiązani są do zakupu biletu wstępu na ekspozycję oraz zakupienia biletu edukacyjnego w cenie 10 zł za osobę. Opiekunowie ponoszą koszt wstępu na daną ekspozycję, gdzie odbywa się lekcja, nie ponoszą natomiast kosztu biletu edukacyjnego. Jak zamówić lekcję muzealną lub warsztaty? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:30 15:30 pod numerem tel , lub mailowo pod adresem: rogalin@mnp.art.pl. Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. Lekcje prowadzone są na podstawie wcześniej złożonego zamówienia. Dodatkowe informacje Materiały plastyczne na zajęcia zapewnia Muzeum. Jeśli z jakichkolwiek przyczyn lekcja nie może się odbyć, prosimy o niezwłoczne powiadomienie telefoniczne Działu Edukacji Pałacu w Rogalinie, pod numerem tel , Miejsce zbiórki uzależnione jest od miejsca prowadzenia lekcji. Informacja udzielana jest w kasie. Prosimy o punktualność. Spóźnienie dłuższe niż 15 minut może skutkować skróceniem lub odwołaniem zajęć. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum. Ich obecność na lekcjach jest obowiązkowa. Karta gościa uprawnia jedynie do bezpłatnego zwiedzania ekspozycji stałej. W Muzeum lekcje i warsztaty prowadzą tylko pracownicy MNP. MUZEUM PAŁAC W ROGALINIE 137

138 MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA W ŚMIEŁOWIE Śmiełów k. Żerkowa Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie mieści się w klasycystycznym pałacu z końca XVIII w., uważanym za jedną z pereł polskiej architektury. W połowie sierpnia 1831 r. przebywał tu próbujący przyłączyć się do powstania listopadowego Adam Mickiewicz. W parku okalającym budynek Muzeum znaleźć można prawdziwie romantyczne zakątki. W Muzeum ofertę edukacyjną stanowią przede wszystkim lekcje muzealne skierowane do uczniów. Istnieje możliwość realizacji sesji naukowych, konferencji i warsztatów, jesteśmy również otwarci na propozycje pedagogów. Edukacja w Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie: Małgorzata Ratajczak, Olga Kubicka Díaz de Guereñu LEKCJE MUZEALNE Szkoły podstawowe Świat dzieci w dawnym domu śmiełowskim, ukazany na przykładzie rodziny Chełkowskich właścicieli majątku. Goście Śmiełowa wielcy przedstawiciele polskiej kultury Opowieści ilustrowane prezentacją pamiątek związanych z wizytami w Śmiełowie wybitnych postaci świata kultury, polityki i duchowieństwa (m.in. I.J. Paderewskiego, H. Sienkiewicza, W. Kossaka i M. Goreckiej córki Mickiewicza). Lekcje z warsztatami Rodzina i przyjaciele Mickiewicza Refleksje o domu rodzinnym poety ilustrowane pamiątkami znajdującymi się w Muzeum. Dzieci odkryją wiele nie- 138 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

139 znanych faktów z życia poety w czasie zabawy w minipodchody. Muzealni odkrywcy Z pracownikami Muzeum dzieci odkrywają tajemnicze miejsca, odnajdują ukryte w nich przedmioty, poznają ich niecodzienne nazwy i próbują wyjaśnić do czego służyły. Bawiąc się w muzealnych odkrywców, tropią eksponaty znajdujące się w Muzeum. Malujemy wiersze Mickiewicza Dzieci próbują własnych sił jako aktorzy i ilustratorzy, prezentując miniscenki do bajek Mickiewicza lub tworząc rysunki do różnych wierszy poety, które złożą się na książeczkę z bajkami. Podchody z Mickiewiczem Dzieci wyposażone w pomocne informacje i wskazówki ruszają do parku, gdzie podążając tropem Mickiewicza rozwiązują zagadki i łamigłówki. Magia dawnych świąt Przedświąteczne warsztaty przywołujące Boże Narodzenie z dawnych czasów. Dzieci dowiadują się, jak wyglądały święta Adama Mickiewicza oraz jak przygotowywano się do obchodów w domu śmiełowskim. Barwy Świąt Wielkanocnych. Znane i zapomniane tradycje świąteczne w wielkopolskich domach ziemiańskich Poprzez gry i zabawy dzieci odkrywają dawne zwyczaje i potrawy wielkanocne oraz ich bogatą symbolikę. W części warsztatowej uczniowie wykonują tradycyjne ozdoby z kolorowej bibuły i papieru. III klasa gimnazjum i szkoły średnie Adam Mickiewicz życie i twórczość Przedstawienie biografii poety ilustrowane pamiątkami znajdującymi się w Śmiełowie. MUZEUM ADAMA MICKIEWICZA W ŚMIEŁOWIE Ballady i romantyzm Odkrywanie elementów światopoglądu romantycznego na podstawie wybitnego, wielokrotnie nagradzanego filmu Świteź w reżyserii Kamila Polaka, będącego nowoczesnym połączeniem literatury, malarstwa, muzyki i animacji oraz XIX-wiecznego utworu Mickiewicza o tym samym tytule. Istnieje możliwość projekcji filmu podczas innych lekcji muzealnych. Pobyt Adama Mickiewicza w Wielkopolsce Wędrówka śladami poety po dworach i pałacach Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W Śmiełowie, tak jak w Soplicowie Motywy wielkopolskie w Panu Tadeuszu od polowań do kawy. 139

140 Dom ziemiański w XIX w. na przykładzie Śmiełowa Oprowadzanie po pałacu śmiełowskim jak po domu, w którym mieszkały rodziny Gorzeńskich i Chełkowskich. Na paryskim bruku. Emigracyjne losy Adama Mickiewicza Prezentacja tego dynamicznego i kontrowersyjnego okresu w życiu Mickiewicza w oparciu o wiele cennych i oryginalnych obiektów. Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie, Śmiełów, Żerków Lekcja bez warsztatu min, lekcja z warsztatem min Opłata od grupy (10 25 osób): lekcja bez warsztatu 50 zł, lekcja z warsztatem 55 zł + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (7 zł ulgowy, 10 zł normalny). Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. 140 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

141 MUZEUM ZAMEK W GOŁUCHOWIE Zapraszamy do Gołuchowa, gdzie w otoczeniu parku krajobrazowego od ponad czterech stuleci wznosi się zamek, przebudowany w połowie XIX w. w stylu renesansu francuskiego przez Izabelę z Czartoryskich i Jana Działyńskich. Przygotowane przez nas lekcje muzealne adresowane są do dzieci i młodzieży szkolnej, a także dorosłych i seniorów, licznie odwiedzających Muzeum w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Uczestnictwo w lekcjach umożliwi poznanie całej ekspozycji oraz historii zamku i muzeum, sylwetki jego twórców, a także epoki, w której żyli. Poszczególne tematy dostosowane zostały do grup wiekowych, aby wizyta w Muzeum była inspirująca i ciekawa dla każdego. Edukacja w Muzeum Zamku w Gołuchowie: Paulina Vogt-Wawrzyniak, Sebastian Wielgosz, Anna Lebowska LEKCJE MUZEALNE Czy zamek jest miejscem niezwykłym? Zwiedzając Muzeum, dzieci poznają tajemnice zamku i jego dawnych mieszkańców. Zamek w Gołuchowie historia Muzeum Uczestnicy zapoznają się z historią oraz Muzeum podczas zwiedzania ekspozycji. Izabela z Czartoryskich Działyńska niezwykła kobieta wśród kolekcjonerów XIX w. Dzięki oprowadzeniu po Muzeum poznajemy jego twórczynię i epokę, w której żyła. MUZEUM ZAMEK W GOŁUCHOWIE Czartoryscy i ich muzea Zwiedzając całą ekspozycję, poznajemy pasje kolekcjonerskie książąt Czartoryskich, od Puław Izabelli z Flemingów Czartoryskiej do Gołuchowa Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej. Ordynacja XX Czartoryskich w Gołuchowie Temat nawiązujący do 125. rocznicy ustanowienia gołuchowskiej ordynacji. Muzeum Utracone Projekcja filmu przedstawiającego losy polskich muzeów, w tym zamku w Go- 141

142 łuchowie, podczas II wojny światowej. Ogromne straty, które poniosła polska kultura, a także przykłady odzyskanych po latach dzieł sztuki ukazane w filmach z cyklu Muzeum Utracone, pozwalają ocenić ogrom tej tragedii. Po projekcji odbywa się zwiedzanie całej ekspozycji, zwracając szczególną uwagę na znajdujące się w Muzeum obiekty z dawnej kolekcji ( Podstawowe informacje Kiedy? Gdzie? Jak długo? Lekcje muzealne odbywają się od wtorku do piątku w godzinach otwarcia Muzeum dla publiczności. Jakie są koszty lekcji muzealnej? Muzeum Zamek w Gołuchowie, Gołuchów min Koszt lekcji muzealnej 50 zł od grupy + bilety wstępu. Cena biletu 1 zł od ucznia (dzieci i młodzież w wieku 7 26 lat). Dzieci do lat 6 pobierają bilety bezpłatne. Jak zamówić lekcję muzealną? Terminy i tematy lekcji prosimy uzgadniać telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30 pod numerem tel Terminy prosimy uzgadniać z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Muzeum zastrzega sobie możliwość nieprzyjęcia rezerwacji w przypadku braku wolnego terminu. 142 CZĘŚĆ III ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU

143 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE 143

144 W tej części znajdują się najważniejsze informacje praktyczne, które pozwalają w łatwy sposób zorientować się w godzinach otwarcia Muzeum, opłatach za udział w programach edukacyjnych oraz wskazówki dotyczące dojazdu i ułatwiające korzystanie z oferty edukacyjnej. Zamieszczono tu także podstawowe informacje o Dziale Edukacji i jego stałych współpracownikach. 144

145 MUZEUM NARODOWE W POZNANIU INFORMACJA O GODZINACH OTWARCIA I OPŁATACH Godziny otwarcia Muzeum Narodowego w Poznaniu wtorek czwartek: 9:00 15:00 (od 16 czerwca do 15 września: 11:00 17:00) piątek: 12:00 21:00 sobota niedziela: 11:00 18:00 Opłaty Bilet ulgowy 8 zł Bilet normalny 12 zł Dzieci do lat 6 wstęp bezpłatny Dzieci i młodzież ucząca się, do lat 26 1 zł (za okazaniem legitymacji) W sobotę wstęp na wystawy stałe jest bezpłatny. Prosimy zwrócić uwagę, że w Muzeum Narodowym w Poznaniu i jego oddziałach można płacić wyłącznie gotówką. Opłaty za poszczególne programy edukacyjne Dzieci Przewodniki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie Walizki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie Konkurs Moja przygoda w muzeum bezpłatnie Wakacje/Ferie w Muzeum 8 zł MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 145

146 Muzealna Akademia Dziecięca 12 zł Sito sztuki 12 zł Urodziny w Muzeum 280 zł (za grupę) Młodzież Dekoder bezpłatnie Świat obrazów bezpłatnie Konkurs Moja przygoda w muzeum bezpłatnie Kreatywni 190 zł (za cykl) Dorośli Świat obrazów bezpłatnie Kaligrafia od 60 zł do 150 zł (w zależności od warsztatu) Minikurs rysunku i malarstwa (cena za cykl): kurs technik graficznych i malarstwa akrylowego 400 zł kurs malarstwa olejnego i temperowego 450 zł kurs technik rysunkowych i suchych pasteli 400 zł kurs malarstwa akrylowego i kolażu 280 zł kurs malarstwa temperowego 280 zł letni minikurs plenerowy 250 zł Rodziny z dziećmi Przewodniki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie (rodzice/opiekunowie oraz dzieci od 7 roku życia bilety wstępu do Muzeum) Walizki Muzealnych Tropicieli bezpłatnie (rodzice/opiekunowie oraz dzieci od 7 roku życia bilety wstępu do Muzeum) Lekcje muzealne Koszt lekcji muzealnej 50 zł, lekcji muzealnej z warsztatem 55 zł. Do opłaty za lekcję należy doliczyć bilety wstępu. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Koszt lekcji muzealnej w języku obcym 75 zł, lekcji muzealnej z warsztatem w języku obcym 90 zł. Do opłaty za lekcję należy doliczyć bilety wstępu. Dwóm opiekunom grupy przysługuje wstęp bezpłatny. Kolejne osoby muszą wykupić bilet (8 zł ulgowy, 12 zł normalny). Grupy mogą liczyć do 25 osób. Grupy większe są dzielone na mniejsze (z wyjątkiem klas szkolnych). Każda grupa ponosi koszt lekcji muzealnej. Spacer z przewodnikiem Koszt oprowadzania 60 zł, oprowadzania w języku obcym 90 zł. Do opłaty należy doliczyć bilety wstępu. 146 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

147 Dla nauczycieli Konsultacje bezpłatnie Ze sztuką przez wieki opłata uzależniona jest od rodzaju seminarium. Szczegóły na stronie internetowej Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli: JAK DOJECHAĆ DO MUZEUM? Muzeum Narodowe w Poznaniu znajduje się przy Alejach Marcinkowskiego 9. Najbliższe przystanki tramwajowe i autobusowe: Przystanek Marcinkowskiego Z przystanku należy udać się w kierunku ulicy 23 Lutego. Muzeum znajduje się po prawej stronie Alei Marcinkowskiego. Czas przejścia ok. 2 min. Solna Plac Wielkopolski Muzeum Narodowe w Poznaniu Wielka Marcinkowskiego MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 147

148 Przystanek Plac Wielkopolski Z przystanku należy udać się ulicą 23 Lutego w kierunku placu Cyryla Ratajskiego i skręcić na pierwszym skrzyżowaniu w lewo, w Aleje Marcinkowskiego. Muzeum znajduje się po lewej stronie. Czas przejścia ok. 2 min. Przystanek Solna Z przystanku należy udać się w kierunku Alei Marcinkowskiego. Po przejściu skrzyżowania z ulicą 23 Lutego należy przejść na lewą stronę Alei Marcinkowskiego, gdzie znajduje się Muzeum. Czas przejścia ok. 5 min. Przystanek Wielka Z przystanku należy udać się ulicą Wielką w kierunku Starego Rynku. Następnie przejść Rynek po przekątnej, do ulicy Paderewskiego. Dochodząc do skrzyżowania z Alejami Marcinkowskiego, należy skręcić w prawo w kierunku ulicy 23 Lutego. Muzeum znajduje się po prawej stronie. Czas przejścia ok. 10 min. Parkingi Przed Muzeum znajduje się parking dla autobusów, pozwalający na bezpieczne wyjście i wejście pasażerów. Czas postoju na tym parkingu jest ograniczony do 15 min. Najbliższe parkingi dla samochodów osobowych zlokalizowane są pod placem Wolności oraz na Alejach Marcinkowskiego. Postój na tych parkingach jest płatny. Dostępność Muzeum wyposażone jest w podjazd oraz specjalne windy dla osób poruszających się na wózkach. W holu znajduje się toaleta przystosowana dla osób niepełnosprawnych. Dla osób niewidomych i słabowidzących zostały przygotowane plany tyflograficzne w części galerii stałych Muzeum oraz podpisy w alfabecie Braille a dla wybranych dzieł sztuki. WIZYTA W MUZEUM NARODOWYM W POZNANIU Muzeum Narodowe w Poznaniu mieści się w starym i nowym gmachu przy Alejach Marcinkowskiego 9. Obie części są ze sobą połączone. Wejście znajduje się w nowym gmachu Muzeum. Na wprost wejścia jest kasa, po prawej stronie szatnia, w której zostawia się kurtki oraz plecaki i duże torby. Muzeum 148 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

149 otwierane jest punktualnie. Prosimy nie przyjeżdżać przed godziną otwarcia, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, aby nie narażać się na oczekiwanie przed zamkniętymi drzwiami. Po lewej stronie wejścia do Muzeum znajduje się Dział Edukacji (środkowe drzwi z napisem Dział Edukacji). Toalety znajdują się obok wind, nie są przystosowane dla małych dzieci. Młodsze dzieci będą wymagały pomocy opiekunów. W toalecie dla osób niepełnosprawnych zainstalowany jest przewijak dla niemowląt. W pobliżu wind i toalet znajdują się ławki, na których można odpocząć po zajęciach. Naprzeciwko ławek znajduje się księgarnia muzealna. W Dziale Edukacji można wypożyczyć poduszki, na których dzieci i młodzież będą siadać w salach galerii, przy obrazach. Fotografowanie w Muzeum jest dozwolone, nie wolno jednak używać lampy błyskowej i statywu. W nowym gmachu, liczącym trzy piętra, znajdują się windy. Do galerii mieszczących się w starym gmachu Muzeum prowadzą schody oraz winda dla niepełnosprawnych. Po zakupieniu biletów grupa może swobodnie poruszać się w Muzeum w godzinach jego otwarcia. Przestrzeń Muzeum jest duża, zwiedzenie wszystkich galerii wymaga minimum 120 min. Organizacja lekcji muzealnej Lekcje muzealne przeprowadzane są wyłącznie na podstawie wcześniejszego zamówienia telefonicznego. Przed złożeniem zamówienia prosimy o zapoznanie się z ofertą tematów. Zamówienia przyjmowane są od poniedziałku do piątku w godz. 8:00 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, pod numerem tel Muzeum zastrzega sobie prawo nieprzyjęcia zamówienia w przypadku braku wolnych miejsc. Lekcje muzealne odbywają się przy eksponatach na wystawach stałych i czasowych. Lekcja z warsztatami plastycznymi może być przeprowadzona również w salach warsztatowych. W przypadku zamówienia lekcji muzealnej z warsztatami plastycznymi należy przynieść ze sobą materiały plastyczne. Jeśli nie mogą Państwo uczestniczyć w zamówionej wcześniej lekcji muzealnej, prosimy o niezwłoczne telefoniczne powiadomienie o tym Działu Edukacji, tel Pracownik Działu Edukacji o wyznaczonej godzinie oczekuje na grupę, która zamówiła lekcję muzealną, w punkcie zbiórek przy słupie ogłoszeniowym obok kasy. Prosimy o przestrzeganie punktualności. Zajęcia z grupą spóźnioną ponad 15 min mogą zostać skrócone lub odwołane. Nauczyciele i opiekunowie są odpowiedzialni za zachowanie swoich podopiecznych w czasie wizyty w Muzeum, a co za tym idzie, ich obecność na lekcji muzealnej jest konieczna. W ramach opłaty za lekcję muzealną dwóch nauczycieli/opiekunów ma zapewniony bezpłatny wstęp. Podczas zajęć zorganizowanych, odbywających się na terenie Muzeum Narodowego w Poznaniu, obowiązuje Regulamin zwiedzania MNP (s. 150). MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 149

150 REGULAMIN ZWIEDZANIA MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU 1. Każda osoba zwiedzająca Muzeum zobowiązana jest stosować się do przepisów niniejszego regulaminu oraz do zaleceń personelu. 2. Teren Muzeum jest chroniony oraz monitorowany. 3. Na teren Muzeum nie wolno wnosić przedmiotów, które mogą zagrażać bezpieczeństwu, zdrowiu lub życiu innych. 4. Szatnia służy do pozostawienia okrycia wierzchniego, plecaków, toreb, walizek, parasoli. 5. Szatnia nie ponosi odpowiedzialności za pozostawione w niej rzeczy takie jak: dokumenty, biżuteria, pieniądze, urządzenia elektroniczne itp. 6. Muzeum nie przyjmuje do depozytu żadnego rodzaju broni. 7. Osoby przebywające na terenie Muzeum i będące pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, a także osoby zakłócające spokój i porządek publiczny pozbawiane zostaną prawa zwiedzania Muzeum bez zwrotu kosztów biletu wstępu. 8. Do zwiedzania ekspozycji muzealnych uprawnia bilet wstępu do Muzeum. Bilet wstępu należy zachować do kontroli przez cały czas zwiedzania. 9. Kasy muzealne są zamykane 30 minut przed zamknięciem Muzeum, a w Muzeum Zamku w Gołuchowie 45 minut przed zamknięciem Muzeum. 10. Do momentu zamknięcia Muzeum osoby zwiedzające powinny opuścić siedzibę Muzeum, uwzględniając przy tym czas konieczny na odebranie odzieży i rzeczy przechowywanych w szatni. 11. Dzieci w wieku do lat 13 powinny przebywać w Muzeum pod opieką osób dorosłych. 12. Obsługa Muzeum nie ponosi odpowiedzialności za dzieci pozostawione bez opieki. 13. Zwiedzający ponosi odpowiedzialność za wyrządzone szkody, a w przypadku dzieci odpowiedzialność ponoszą ich opiekunowie. 14. Zasady fotografowania i filmowania: zwiedzający Muzeum mogą fotografować i filmować eksponaty, ekspozycje i wnętrza, o ile przedmiot fotografowany i filmowany nie został wyraźnie oznaczony stosownym zakazem; fotografowanie i filmowanie w Muzeum jest możliwe pod warunkiem, że do celów tych nie używa się statywu oraz lampy błyskowej. Zastrzeżenie to nie dotyczy fotografowania i filmowania okolicznościowego na terenie Oddziałów Muzeum w Gołuchowie i Śmiełowie, zgodnie z zasadami określonymi Zarządzeniem Dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu nr 45/2010 z 3 sierpnia 2010 roku; uzyskane drogą fotografowania lub filmowania materiały wizualne nie mogą być publikowane i rozpowszechniane do celów komercyjnych bez zgody Muzeum. 15. Na terenie Muzeum obowiązuje zakaz: wnoszenia i spożywania jedzenia oraz napojów w salach wystawowych; 150 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

151 palenia tytoniu i papierosów elektronicznych oraz używania otwartego ognia w budynkach Muzeum; wprowadzania i wnoszenia zwierząt do Muzeum oraz na teren parku przy Muzeum Sztuk Użytkowych, przy Muzeum Etnograficznym i przy Muzeum Pałacu w Rogalinie, za wyjątkiem psa przewodnika towarzyszącego osobom do tego uprawnionym; kopiowania eksponatów bez zgody Muzeum; wstępu na ekspozycję oraz na teren parków muzealnych (przy Muzeum Etnograficznym, Muzeum Sztuk Użytkowych, Muzeum Pałacu w Rogalinie, Muzeum Zamku w Gołuchowie, Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie) osobom będącym pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających; wstępu osobom posiadającym przy sobie: broń palną, gazową, paralizatory, pojemniki z aerozolami, inne narzędzia, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia osób lub mienia Muzeum; utrudniania zwiedzania innym, w tym poprzez prowadzenie głośnych rozmów przy użyciu telefonów mobilnych; korzystania na ekspozycjach muzealnych z innych niż telefony mobilne urządzeń nadawczych; za wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do zwiedzania takich jak: smartfony, tablety, audioprzewodniki itp.; dotykania eksponatów, gablot muzealnych i innych ekspozytorów oraz biegania po ekspozycji. 16. W razie zajścia nieprzewidzianych utrudnień w zwiedzaniu, komunikacji lub pojawienia się okoliczności zagrażających zdrowiu lub życiu osób obowiązuje zasada bezwzględnego podporządkowania się dyspozycjom wydawanym przez personel Muzeum lub przedstawicieli innych służb, takich jak Policja lub Straż Pożarna. 17. Muzeum zastrzega sobie prawo do odmowy przyjęcia lub wyproszenia poza teren Muzeum grupy zorganizowanej lub osób indywidualnych nieprzestrzegających postanowień Regulaminu. 18. Zakupienie biletu wstępu do Muzeum lub uczestnictwo w działaniach programowych oferowanych przez Muzeum są jednoznaczne z zaakceptowaniem niniejszego regulaminu. 19. Regulamin jest dostępny na stronie Muzeum: oraz w kasach Muzeum. 20. Wnioski i skargi można składać w formie pisemnej, przesyłając je na adres: Muzeum Narodowe w Poznaniu, Aleje Marcinkowskiego 9, Poznań lub drogą mailową: mnp@mnp.art.pl. MUZEUM NARODOWE W POZNANIU 151

152 ZESPÓŁ DZIAŁU EDUKACJI W SEZONIE 2018/2019 Pracownicy: Karina Adamska, kierownik Małgorzata Baehr-Ceranek Paulina Broniewska Katarzyna Grabowska Kinga Sibilska Zuzanna Sokołowska Sabina Mayer Stali współpracownicy: Lekcje muzealne, wykłady, Urodziny w Muzeum Katarzyna Drozdowska-Sawińska Patrycja Garus Teresa Kowalska Martyna Łukasiewicz Marta Marsicka Agata Migdalska Emilia Pyś Agata Szlachetka Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Olga Gałuszek Sito sztuki Sylwia Chudy-Leśnik Kreatywni Maria Pawłowska Dekoder dr Konrad Juściński Minikurs rysunku i malarstwa Sylwia Chudy-Leśnik dr Magdalena Parnasow-Kujawa dr Monika Shaded Agnieszka Zaprzalska Kaligrafia Olga Paszkowska 152 CZĘŚĆ IV INFORMACJE PRAKTYCZNE

153 ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU Oddziały w Poznaniu Muzeum Sztuk Użytkowych Góra Przemysła 1 tel Edukacja: Aleksandra Podżorska, a.podzorska@mnp.art.pl Współpraca: Karolina Aszurkiewicz, Patrycja Łobodzińska ODDZIAŁY MUZEUM NARODOWEGO W POZNANIU 153