Raport o stanie Miasta od roku 2004

Transkrypt

1 Wykonawca: Rudzka Agencja Rozwoju INWESTOR Sp. z o.o Ruda Śląska, ul. Wolności 6 R U A G E N C J A D Z KR I N I N W W E E S S T T O O R R Sp. Sp. z o.o. o.o. K U A R O Z W O J Tel. / fax , , RUDA ŚLĄSKA 5 lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej Raport o stanie Miasta od roku 2004 Ruda Śląska, listopad 2009 r.

2 Spis treści WSTĘP... 3 I. DEMOGRAFIA MIASTA... 4 II. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE INFRASTRUKTURA DROGOWA OCHRONA ŚRODOWISKA GOSPODARKA LOKALOWA GOSPODARKA GRUNTAMI...41 III. GOSPODARKA MIASTA RYNEK PRACY ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI INWESTYCJE MIEJSKIE...63 IV. SYTUACJA SPOŁECZNA KULTURA OŚWIATA SPORT ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH V. POZYSKIWANIE FUNDUSZY EUROPEJSKICH INWESTYCJE INFRASTRUKTURALNE INWESTYCJE W ZASOBY LUDZKIE ANALIZA AKTYWNOŚCI MIASTA W POZYSKIWANIU FUNDUSZY ZEWNĘTRZNYCH VI. REWITALIZACJA MIASTA GRANICE STREF OCHRONY KONSERWATORSKIEJ INWESTYCJE ZREALIZOWANE I W TOKU REALIZACJI INWESTYCJE PLANOWANE DO REALIZACJI VII. ANALIZA BUDśETU MIASTA PODSUMOWANIE SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW SPIS FOTOGRAFII

3 Wstęp Szanowni Państwo! Raport Ruda Śląska - 5 lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej prezentuje w spójny i kompleksowy sposób informacje o rozwoju Miasta Ruda Śląska i jego zmieniającym się wizerunku. Raport stanowi diagnozę sytuacji wyjściowej w momencie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz pokazuje 5 lat członkostwa naszego kraju w UE, na przykładzie Rudy Śląskiej, prezentując bilans zmian zachodzących w czasie członkostwa. Raport ilustruje więc rozwój poszczególnych obszarów Ŝycia Miasta począwszy od sytuacji demograficznej w mieście poprzez zagospodarowanie przestrzenne, ochronę środowiska, gospodarkę, kulturę, edukację, sport, opiekę społeczną, a skończywszy na aktywności Miasta w zakresie pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania i rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Celem niniejszego opracowania jest prezentacja moŝliwie pełnego obrazu stanu Miasta w pięć lat po wejściu Polski do Unii Europejskiej oraz korzyści i kosztów, jakie przyniosło Rudzie Śląskiej członkostwo naszego kraju w UE. Podstawowym załoŝeniem Raportu jest obiektywna prezentacja danych, która wskazuje zarówno na pozytywne, jak i negatywne aspekty opisywanych obszarów. Mamy nadzieję, Ŝe rzetelna analiza danych spowoduje, ze raport będzie dla Państwa waŝnym i pomocnym źródłem informacji wykorzystywanych w codziennej pracy. 3

4 I. Demografia Miasta Na koniec roku 2008 w Rudzie Śląskiej mieszkało osób, co dawało gęstość zaludnienia 1852 osób na km 2. PoniŜsza tabela wskazuje miejsce Rudy Śląskiej pod względem stanu ludności w zestawieniu z innymi miastami Polski w rankingu za rok Tab.1 Największe miasta pod względem stanu ludności (stan na dzień r.) L.p. Miasto Województwo ogółem męŝczyźni kobiety 1 M. St. Warszawa Mazowieckie Łódź Łódzkie Kraków Małopolskie Wrocław Dolnośląskie Poznań Wielkopolskie Gdańsk Pomorskie Szczecin Zachodniopomorskie Bydgoszcz Kujawsko-Pomorskie Lublin Lubelskie Katowice Śląskie Białystok Podlaskie Gdynia Pomorskie Częstochowa Śląskie Radom Mazowieckie Sosnowiec Śląskie Kielce Świętokrzyskie Toruń Kujawsko-Pomorskie Gliwice Śląskie Zabrze Śląskie Bytom Śląskie Bielsko-Biała Śląskie Olsztyn Warmińsko-Mazurskie Rzeszów Podkarpackie Ruda Śląska Śląskie Rybnik Śląskie Tychy Śląskie Dąbrowa Górnicza Śląskie Elbląg Warmińsko-Mazurskie Płock Mazowieckie Gorzów Wielkopolski Lubuskie Źródło: Główny Urząd Statystyczny 4

5 PowyŜsze wskazuje, iŝ Ruda Śląska na koniec 2007r. znalazła się na 24 pozycji pod względem stanu ludności w kraju oraz 8 pozycji w województwie śląskim zaraz za największymi miastami województwa, takimi jak: Katowice, Częstochowa, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Bielsko-Biała. Gęstość zaludnienia była wyŝsza pięciokrotnie od gęstości zaludnienia dla całego województwa. Gęstość zaludnienia w 2008r. dla województwa śląskiego wynosiła 377 mieszkańców na 1 km2, natomiast dla Rudy Śląskiej wynosi 1852 mieszkańców na km2. Liczebność mieszkańców miasta charakteryzuje się na przestrzeni ostatnich 5 lat systematycznym spadkiem. W roku 2004 wynosiła ona osoby, natomiast w roku 2008 juŝ tylko PoniŜszy wykres wskazuje, iŝ taka tendencja występuje w Rudzie Śląskiej od roku 1991, kiedy to liczba mieszkańców była na najwyŝszym poziomie i wynosiła mieszkańców. O stanie i zmianach liczby ludności decydują dwa czynniki: saldo migracji oraz przyrost naturalny ludności. 5

6 Rys. 1 Zmiany w ilości mieszkańców Rudy Śląskiej w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny 6

7 W omawianym pięcioletnim okresie liczba kobiet spadła o 2,1%, natomiast liczba męŝczyzn spadła o 2,6%. Liczba kobiet w 2008r. stanowiła 51,3% ogółu ludności. Współczynnik feminizacji wzrósł z poziomu 104,9 w roku 2004 do 105,4 w roku W strukturze wieku mieszkańców miasta równieŝ nastąpiły istotne zmiany: O 10,4% zmalała liczba mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym - stanowiła w 2008r. 18,4% ogólnej liczby ludności, o 2,2% spadła liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym (65,6% ogółu ludności) o 8% wzrosła liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (16% ogółu społeczeństwa). Spadek liczby ludności wpływa bezpośrednio na wartość wskaźnika gęstości zaludnienia w Rudzie Śląskiej, który analogicznie maleje w analizowanym okresie o 2,4%. Tab. 2 Zmiany w liczbie ludności miasta Ruda Śląska w latach Lp. Ludność Kobiety MęŜczyźni Wiek przedprodukcyjny (0-17lat) M: K: Wiek produkcyjny M:18-64 lat K:18-59 lat Wiek poprodukcyjny M:65lat i więcej K:60lat i więcej Razem [1+2] Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach

8 Tab.3 Zmiany gęstości zaludnienia w Rudzie Śląskiej w latach L.p. Wyszczególnienie Ludność Gęstość zaludnienia w osobach na km 2 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Rys. 2 Gęstość zaludnienia w osobach na km osób na km lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Na ogólny spadek liczby mieszkańców wpływ miało głównie ujemne saldo migracji oraz ujemny przyrost naturalny. Ostatnie trzy lata wskazywały jednak na znaczny wzrost urodzeń w stosunku do względnie stabilnej liczby zgonów, co wpłynęło na znaczną poprawę wyniku przyrostu naturalnego miasta Ruda Śląska. W liczbie urodzeń zauwaŝyć moŝna równieŝ malejący odsetek dzieci dalszych niŝ pierwsze i drugie dziecko w urodzeniach ogółem. Dzieci urodzone jako pierwsze i drugie stanowiły 85,7% 8

9 urodzeń Ŝywych w 2008r. Jednak liczba urodzonych dzieci nie była w stanie zapewnić zastępowalności pokoleń co wpłynęło na ujemny wynik przyrostu naturalnego. Głównymi przyczynami zgonów w Rudzie Śląskiej były choroby układu krąŝenia oraz choroby nowotworowe. Stanowiły one w 2008r. 68,4% wszystkich zgonów. Odpływ ludności w analizowanym okresie przewyŝszał liczbę zameldowań na pobyt stały wpływając tym samym na malejącą ilość mieszkańców miasta. 20% osób wymeldowujących się wyemigrowało za granicę. Tab. 4 Zmiany demograficzne ludności miasta Rok Liczba Przyrost Urodzenia Zgony Zawarte mieszkańcó w naturalny Ŝywe małŝeństw a Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Ludność miasta w układzie dzielnicowym Dane dotyczące liczby mieszkańców miasta w poszczególnych dzielnicach uzyskać moŝemy jedynie na podstawie statystyki meldunkowej prowadzonej przez Urząd Miasta w Rudzie Śląskiej. W obecnej chwili wyróŝnia się w mieście jedenaście dzielnic: Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice 9

10 Chebzie Nowy Bytom Wirek Bielszowice Czarny Las Rys. 3 Podział dzielnicowy miasta Ruda Śląska Źródło: 10

11 Tab. 5 Liczba mieszkańców w poszczególnych dzielnicach (zameldowania stałe) Lp. Dzielnica Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich, Urząd Miasta Ruda Śląska W Rudzie Śląskiej najbardziej zaludnioną dzielnicą jest Halemba z mieszkańców. Najmniej zaludnioną dzielnicą (1039 mieszkańców), a zarazem o najmniejszej gęstości zaludnienia, bo jedynie 611 osób na 1 km 2, jest Chebzie. Natomiast największą gęstość zaludnienia, sześciokrotnie większą w stosunku do średniej dla miasta Ruda Śląska, wykazuje Bykowina z osobami na 1 km 2. Jedynymi dzielnicami, w których nastąpił wzrost liczby ludności były Wirek oraz Bielszowice. Pozostałe dzielnice zanotowały spadek liczby mieszkańców i tu na uwagę zasługuje Nowy Bytom z 14% spadkiem liczby ludności. PowyŜsza tabela nie zawiera liczby osób zameldowanych na pobyt czasowy oraz osób przebywających na terenie miasta bez zameldowania. Granice miasta nie zostały wytyczone administracyjnie lecz kulturowo i historycznie, w związku z czym dane dotyczące liczby mieszkańców oraz gęstości zaludnienia w poszczególnych dzielnicach są jedynie przybliŝone. Tab. 6 Gęstość zaludnienia w poszczególnych dzielnicach uwzględniająca wyłącznie mieszkańców posiadających stałe zameldowanie Lp. Powierzchnia Ilość mieszkańców Gęstość Dzielnica w km 2 w 2008r. zaludnienia 2 11

12 1. Ruda 11, Godula 1, Orzegów 2, Bykowina 1, Halemba 19, Kochłowice 17, Chebzie 1, Nowy 4, Wirek 5, Bielszowice 10, Razem 77, Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich, Urząd Miasta Ruda Śląska II. Zagospodarowanie przestrzenne Ruda Śląska jest miastem o wysokim poziomie uprzemysłowienia, z przewagą przemysłu cięŝkiego górnictwa i hutnictwa. Lata 90-te oraz początek XXI wieku to lata restrukturyzacji przemysłu cięŝkiego, który to proces w dalszym ciągu jest odczuwany w mieście. Nagromadzenie terenów przemysłowych w połączeniu z procesami restrukturyzacyjnymi spowodowały, Ŝe w Rudzie Śląskiej występuje znaczna ilość terenów poprzemysłowych zdegradowanych społecznie, gospodarczo i technicznie, które wymagały rewitalizacji poprzez nadanie im nowych funkcji społecznych, gospodarczych i kulturalnych. Rewitalizacja tego typu terenów przyczyniać powinna się do poprawy jakości Ŝycia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego i do oŝywienia gospodarczego. Rok 2004, w którym Polska wstąpiła do UE był takŝe okresem tworzenia w Rudzie Śląskiej Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, który ustala planowane przeznaczenie nieruchomości gruntowych oraz określa sposoby ich zagospodarowania i zabudowy. W dniu 11 grudnia 2003r. ówczesna Rada Miejska podjęła uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska. (uchwała nr 375/XVII/2003). Prace nad projektem planu rozpoczęły się z początkiem 2004r. W dniu 22 czerwca 2006r. plan zagospodarowania przestrzennego został przyjęty przez radnych podczas sesji Rady Miejskiej i zaczął obowiązywać 20 sierpnia 2006r. (uchwała nr 1066/LXI/2006). Uchwalenie Miejscowego Planu 12

13 Zagospodarowania Przestrzennego pozwala na racjonalne gospodarowanie i efektywne wykorzystanie gruntów, co wpływa na harmonijny rozwój miasta. Ruda Śląska mimo przemysłowego charakteru posiada liczne zabytki, do których w szczególności naleŝy zaliczyć: Tab. 7 Wykaz najwaŝniejszych zabytków w Rudzie Śląskiej Zabytki 16. Tereny sakralne dawnej cynkowni Adres Dzielnica ul. Katowicka 18 Wirek "Hugo" 1. Kościół p.w. Św. Pawła pl. Jana Pawła II 5 Nowy Bytom 17. Zabytkowa drukarnia w MCK ul. Niedurnego 69 Nowy Bytom 2. im. Kościół H. Bisty p.w. Trójcy ul. ks.tunkla Kochłowice Przenajświętszej 18. Zabytkowa wieŝa wodna ul. Niedurnego/Pokoju Nowy Bytom 3. Kościół p.w. Matki Boskiej z ul. Piłsudskiego Kochłowice Zabytki Lourdes architektury Adres Dzielnica reprezentacyjnej 4. Kościół p.w. Ścięcia św. Jana ul. Goduli 22 Godula 19. willa Chrzciciela "Florianka" ul. Niedurnego 73 Nowy Bytom dworzec Kościół p.w. PKP św. Wawrzyńca i ul.dworcowa Chebzie ul. Nowary Wirek Antoniego 21. Budynek MCK ul. Niedurnego Nowy Bytom 6. Kościół Ewangelicko- 22. dawna Augsburski gospoda imienia hrabiowska ul. 1-go Wolności Maja 1 Wirek Ruda Odkupiciela 23. dawny Gasthaus ul. Goduli 30 Godula 7. Kościół p.w. św. Józefa ul. Piastowska 16 Ruda 24. Dworzec PKP ul. Dworcowa Kochłowice 8. Kościół p.w. Matki Boskiej 25. Willa RóŜańcowej ul. ul. Mickiewicza Kościelna 2 Ruda Ruda Willa Kościół p.w. Matki Boskiej ul. Bankowa 11 Ruda ul. 1-go Maja Halemba RóŜańcowej 27. Willa obecnie bank PKO S.A. ul. 1-go Maja 219 Wirek 10. Kościół p.w. św. Michała 28. Archanioła Budynek ratusza ul. ul. Kard. 1 Maja Hlonda Orzegów Wirek Kościół Budynek p.w. ratusza św. Marii ul. Radoszowska 163 Kochłowice ul. Ks. Niedzieli Bielszowice Magdaleny 30. Budynek ratusza ul. Hlonda 27 Orzegów 12. Mauzoleum Pielerów na 31. cmentarzu Muzeum Miejskie ul. Porębska Wolności 26 Ruda 13. Kamienice Nagrobki mieszczańskie starego cmentarza Adres ul.orzegowska Dzielnica Orzegów Zabytki 32. kamienica przemysłu naroŝna Adres ul. Niedurnego 30-Pokoju 1 Dzielnica Nowy Bytom budynek kamienica nadszybowy szybu ul. Niedurnego Nowy Bytom ul. Szyb Andrzeja Wirek "Andrzej" 34. kamienica ul. Niedurnego 47 Nowy Bytom 15. zabudowa Szybu "Mikołaj" 35. wraz kamienica z maszyną wyciągową ul. Szyb Niedurnego51 Walenty Ruda Nowy Bytom 13

14 36. kamienica ul. Niedurnego53 Nowy Bytom 37. kamienica ul. Niedurnego67 Nowy Bytom 38. kamienica pl. Jana Pawła II 1 Nowy Bytom 39. kamienica pl. Jana Pawła II 2 Nowy Bytom 40. kamienica pl. Jana Pawła II 3 Nowy Bytom 41. kamienica ul. 1-go Maja 244 Wirek 42. kamienica ul. I-go Maja a Wirek 43. kamienice ul. 1-go Maja 243, 245, 247, 249, 251 Wirek 44. kamienica ul. Nowary 4 Wirek 45. kamienica ul. Tuwima 8 Wirek 46. kamienica ul. Dąbrowskiego 16 Wirek 47. kamienica ul. Teatralna 2 Wirek 48. kamienica ul. Dąbrowskiego 24, 26 Wirek 49. kamienica ul. Sienkiewicza 9 Wirek 50. kamienica ul. Sienkiewicza Wirek Osiedla patronackie Adres Dzielnica 51. układ urbanistyczny i zabudowa kolonii robotniczej, w skład którego wchodzi zabudowa mieszkaniowa 52. osiedle domków robotniczych w układzie wzdłuŝ ulicy z budynkami gospodarczymi 53. zespół osiedla robotniczego 54. kolonia domków robotniczych - 12 budynków 55. zespół osiedla robotniczego: Kauhaus 56. kolonia robotnicza Kuźnica Rudzka Wolności 102,104, l06, 108, 110, 112, 114, Raciborska l, 3, 5,7,9,11,13,15 ulica Kubiny 4-34 (numery parzyste) Wolności, Kościelnej, Staszica, Wieniawskiego i Mickiewicza Styczyńskiego, Nowobytomska, Szafranka Niedurnego, Dobrej Nadziei, Podgórze, Gwardii Ludowej ul. Sobieskiego Ruda Wirek Ruda Chebzie Nowy Bytom Ruda 57. Centrum dzielnicy Orzegów Hlonda, Warszawska, Czapli, Orzegów 14

15 Schrony bojowe Królowej Jadwigi, Emilii Plater, Adres Dzielnica Kolonia Punkt Oporu robotnicza Godula ul. Szczęść Goduli i sąsiednie BoŜe Godula Ruda kolonia Śląski obszar Karol warowny - ponad 50 obiektów 60. kolonia robotnicza WyleŜoła, Głowackiego, Kilińskiego róŝne ulice Sprusa, Piastowska, Ballestremów Ruda całe miasto Ruda 61. kolonia robotnicza Białasa Bujoczka, Starowijejska Ruda 62. kolonia robotnicza Werdon, 1-go Maja, Zdziebkowskiej, Katowicka Wirek 63. kolonia robotnicza Przedtorze Chebzie 64. kolonia robotnicza Parkowa Nowy Bytom 65. kolonia robotnicza Chorzowska, Furgoła, Krasickiego Nowy Bytom 66. kolonia robotnicza Wojska Polskiego Nowy Bytom 67. kolonia robotnicza ks. Niedzieli Bielszowice 68. kolonia robotnicza Kokota , Kasprowicza Bielszowice 69. Domki Fińskie ul.komuny Paryskiej Bielszowice 70. kolonia robotnicza Radoszowska Kochłowice 71. kolonia robotnicza Tunkla , Kochłowice 72. kolonia robotnicza Imieli, Rencistów Godula 73. kolonia robotnicza Czereśniowa, Goduli Godula 74. kolonia robotnicza Floriana Orzegów 75. kolonia robotnicza Cynkowa, Wysoka Wirek 76. kolonia robotnicza Jaracza, Wysockiej Orzegów 77. kolonia robotnicza Czapli, Warszawska, Hlonda Orzegów 78. kolonia robotnicza Warszawska 1, 3, 5 Orzegów 79. kolonia robotnicza Piastowska, Matejki Orzegów 80. kolonia robotnicza ul.hlonda Orzegów Stanowiska archeologiczne Adres Dzielnica 81. stanowisko archeologiczne - grodzisko Kochłowice ul. Barbary / Wirecka Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Miejski Konserwator Zabytków 15

16 1.Infrastruktura drogowa W roku 2004 łączna długość infrastruktury drogowej na terenie miasta Ruda Śląska wynosiła 241 km. W tym: Drogi: - droga wojewódzka nr 925: długość 14,9 km, powierzchnia jezdni 156,3 tys. m 2 ; - drogi powiatowe: długość 67,9 km, powierzchnia jezdni 561,8 tys. m 2 ; - drogi gminne: długość 158,2 km, powierzchnia jezdni 965,8 tys. m 2. Obiekty mostowe: - 74 obiektów mostowych, w tym 7 mostów, 14 wiaduktów, 4 kładki dla pieszych i 49 przepustów. Z tego w ciągu dróg: - wojewódzkiej: 2 wiadukty, 1 most, 7 przepustów; - powiatowych: 9 wiaduktów, 4 mosty, 24 przepusty; - gminnych: 3 wiadukty, 2 mosty, 4 kładki dla pieszych, 18 przepustów. Sygnalizacje świetlne uliczne, 25 z tego: - 9 drogowych w ciągu drogi wojewódzkiej; - 2 ostrzegawcze w ciągu drogi wojewódzkiej; - 10 drogowych w ciągu dróg powiatowych; - 4 ostrzegawcze w ciągu dróg powiatowych. Pięć lat miasta w Unii Europejskiej przyniosło liczne inwestycje drogowe, które znacząco podniosły jakość dróg oraz komfort jazdy. PoniŜej przedstawiamy wykaz miejskich inwestycji z zakresu infrastruktury drogowej realizowanych w latach I. Rok 2004: 16

17 Przebudowa skrzyŝowania ulic Piotra Niedurnego Obrońców Westerplatte Odrodzenia w dzielnicy Wirek: W jej ramach wykonano rondo u zbiegu ww. ulic, co znacznie usprawniło warunki ruchu drogowego i poprawiło przepustowość skrzyŝowania. Wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, 291 m 2 nawierzchni z kostki kamiennej oraz m 2 chodnika z kształtki betonowej. Inwestycja była dofinansowana z Programu Łagodzenia w Regionie Śląskim Skutków Restrukturyzacji Zatrudnienia w Górnictwie Węgla Kamiennego. Modernizacja ulicy Grzybowej w dzielnicy Kochłowice: W ramach tej modernizacji wykonano nową jezdnię asfaltobetonową z kostki betonowej o łącznej powierzchni m 2 zastępując tym zniszczoną nawierzchnię asfaltową i gruntową. Ponadto wykonano oświetlenie nocne, kanalizację deszczową o długości 760 m oraz przepust rurowy o średnicy 2 x mm. Remont chodników i zatok autobusowych na ul. Kłodnickiej w dzielnicy Halemba: W ramach inwestycji wykonano remont kapitalny oświetlenia drogowego oraz chodników zrealizowany w okresie od 2002 r. do 2004 r. W jego ramach wykonano m 2 chodników z kształtki betonowej, 364 m 2 zjazdów oraz zatokę autobusową o powierzchni 141 m 2. II. Rok 2005: Modernizacja skrzyŝowania ulic Katowickiej Odrodzenia Antoniego Nowary w dzielnicy Wirek: W ramach inwestycji wykonano rondo u zbiegu ww. ulic, co znacznie usprawniło warunki ruchu drogowego i poprawiło przepustowość skrzyŝowania. Wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, m 2 chodnika z kształtki betonowej oraz 430 m 2 parkingu. Ponadto wykonano nową kanalizację o długości 750 m, sieć energetyczną m, teletechniczną 240 m, gazową 313 m i wodociągową 452 m. Inwestycja była dofinansowana z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Modernizacja ul. Wireckiej w dzielnicy Kochłowice: W ramach tej inwestycji wykonano nową jezdnię asfaltobetonową o pow m 2. Wykonano takŝe nowy chodnik o łącznej pow. 285 m 2 oraz ciek prefabrykowany na dł m. Prowadzono takŝe roboty związane z kanalizacją i przebudową kabla 17

18 teletechnicznego. Inwestycja była dofinansowywana z Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Remont mostu nad rzeką Bytomką w ciągu ul. Bytomskiej w dzielnicy Orzegów: inwestycja objęła remont zrealizowany ze względu na zły stan techniczny obiektu. Wykonane zostały nowe skrzydła mostu, iniekcja spękań, bariery energochłonne oraz nowa nawierzchnia asfaltowa na tym obiekcie. III. Rok 2006: Modernizacja skrzyŝowania ulic 1 Maja Kłodnickiej w dzielnicy Halemba: Wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, oraz m 2 nawierzchni z kostki kamiennej i betonowej. Ponadto wykonywane były roboty kanalizacyjne, elektroenergetyczne i teletechniczne. Inwestycja dofinansowana w ramach Programu Phare. Remont ulicy Piotra Niedurnego w dzielnicy Nowy Bytom: W ramach inwestycji wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, m 2 chodnika z kształtki betonowej. Ulica Niedurnego stanowi główny ciąg transportowy doprowadzający pojazdy z północy regionu do obiektów przemysłowych i usługowych. Modernizacja, stanowiła więc waŝny element poprawy regionalnego systemu transportowego. Inwestycja była współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Remont ulicy Smolenia w dzielnicy Nowy Bytom: Ulica posiadała jezdnię o zmiennej szerokości, o nawierzchni z trylinki, której stan techniczny był zły. Wymianę nawierzchni jezdni połączono z wykonaniem wzdłuŝ ulicy ogólnodostępnego parkingu na 35 samochodów osobowych, który w pewnym stopniu zmniejszył deficyt miejsc parkingowych w tym rejonie. W ramach inwestycji wykonano m 2 nawierzchni z kształtki betonowej. UłoŜono takŝe kabel oświetleniowy oraz zamontowano oświetlenie uliczne. Remont ulicy Barbary, Zjednoczenia, Józefa i Kasztanowej w dzielnicy Kochłowice: Inwestycja polegała na modernizacji jezdni ulic Barbary, Zjednoczenia, Józefa i Kasztanowej. W ramach robót wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej i m 2 nawierzchni z kostki betonowej. Dokonano takŝe przekładki wodociągu i gazociągu. 18

19 Przebudowa skrzyŝowania ulic Bałtyckiej i Radoszowskiej w dzielnicy Kochłowice: W ramach inwestycji wykonano 251 m 2 nawierzchni z asfaltobetonu i 27 m 2 chodnika z kształtki betonowej. Remont ściany przepustu pod ul. Edmunda Kokota w rejonie ulicy Pawłowskiej w dzielnicy Bielszowice: Remont został przeprowadzony w związku z katastrofalnym stanem technicznym obiektu. W jego ramach wykonano nową ściankę czołową oraz poręcz zabezpieczającą. Remont ulic Walerego Wróblewskiego, Gabriela Narutowicza, Wojciecha Drzymały i Komuny Paryskiej w dzielnicy Bielszowice: w ramach robót wykonano nowe nawierzchnie z kształtki betonowej ulic Walerego Wróblewskiego, Gabriela Narutowicza, Wojciecha Drzymały i Komuny Paryskiej. W ramach robót wykonano m 2 nawierzchni z kostki betonowej, odwodnienie jezdni oraz uporządkowano pobocza. Budowa chodnika wzdłuŝ ulicy Radoszowskiej w dzielnicy Kochłowice: W ramach inwestycji wykonano 487 m 2 nawierzchni z kształtki betonowej. Remont chodnika wzdłuŝ ulicy ks. Józefa Niedzieli w dzielnicy Bielszowice: W ramach inwestycji wykonano m 2 nawierzchni z kształtki betonowej. Remont chodnika wzdłuŝ ulicy Kłodnickiej w dzielnicy Halemba: W ramach inwestycji wykonano 465 m 2 nawierzchni z kształtki betonowej. Remont zabytkowego wiaduktu kolejowego nad ulicą Bytomską w dzielnicy Orzegów: Remont przeprowadzony ze względu na katastrofalny stan obiektu oraz jego zabytkowy charakter. IV. Rok 2007: Budowa wiaduktu w ciągu ulicy Orzegowskiej w dzielnicy Orzegów: W ramach przedmiotowej inwestycji rozebrano istniejący wiadukt oraz wykonano obiekt tymczasowy. Nawierzchnia jezdni wykonana została z asfaltu o łącznej grubości 11 cm wraz z hydroizolacją. Podstawowe parametry obiektu: szerokość całkowita 12,90 m, rozpiętość teoretyczna 26,20 m, długość całkowita 40,70 m. 19

20 Remont ściany przepustu pod ulicą Edmunda Kokota (w rejonie ulicy Gabriela Narutowicza) w dzielnicy Bielszowice: Remont został przeprowadzony w związku z katastrofalnym stanem technicznym obiektu. W jego ramach wykonano nową ściankę czołową oraz poręcz zabezpieczającą. Remont ulicy Okopowej w dzielnicy Wirek: W ramach robót modernizacyjnych wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, 159 m 2 nawierzchni z kostki kamiennej oraz m 2 chodnika z kształtki betonowej. W celu poprawy bezpieczeństwa oraz usprawnienia ruchu drogowego, na skrzyŝowaniu z ulicami Robotniczą i Reymonta zostało wybudowane małe rondo. Ponadto w ramach inwestycji wykonano nową kanalizację deszczową oraz oświetlenie drogowe. Remont ulicy Ogrodniczej w dzielnicy Bielszowice: W ramach przebudowy ulicy wykonano 575 m2 nawierzchni z asfaltu oraz 40 m2 zmodernizowanych zjazdów do posesji oraz 88 m2 parkingów z kostki betonowej. Przedmiotowy odcinek został odwodniony do istniejącego kanału deszczowego. Remont ulicy Czwartaków w dzielnicy Halemba: W ramach przebudowy ulicy wykonano 457 m 2 nawierzchni z kształtki betonowej oraz 50 m 2 zmodernizowanych zjazdów do posesji. Remont ulicy Zacisze w dzielnicy Halemba: W ramach przebudowy ulicy wykonano 906 m 2 nawierzchni z kształtki betonowej oraz 123 m 2 zmodernizowanych zjazdów do posesji. V. Rok 2008: Budowa Drogowej Trasy Średnicowej w dzielnicach Chebzie, Nowy Bytom, Ruda: Budowa odcinków R1 i R2 o długości m wchodziła w zakres DTŚ Zachód będącej elementem Drogowej Trasy Średnicowej Katowice Gliwice. Trasę w Rudzie Śląskiej zaprojektowano jako drogę klasy GP 2/3 dwie jezdnie po trzy pasy ruchu z pasami awaryjnymi. Na całej szerokości Drogowa Trasa Średnicowa przebiega bezkolizyjnie do innych elementów istniejącego i zaprojektowanego układu komunikacyjnego. Inwestycja była współfinansowana z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach 20

21 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego , Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŝącej wzmocnieniu konkurencyjności. Pozostałymi elementami montaŝu finansowego Projektu były środki pochodzące z kredytu udzielonego Polsce przez Europejski Bank Inwestycyjny w ramach Umowy Finansowej PoŜyczka B. Aktualnie Drogowa Trasa Średnicowa posiada: m długości (razem z węzłami i Trasą N-S), m 2 powierzchni jezdni, m 2 powierzchni chodników i 494 m 2 powierzchni zatok autobusowych. Ponadto w ramach inwestycji wykonano: tunel dla pieszych (z betonu zbrojonego) o długości 38,00 m i szerokości 6,00 m, wiadukt w ciągu ulicy 1 Maja nad DTŚ (z betonu spręŝonego) o długości 44,60 m i szerokości 20,70 m, wiadukt w ciągu projektowanej Trasy N-S nad DTŚ (dwa ciągi przęseł z betonu spręŝonego) o długości 53,40 m i szerokości 27,12 m, wiadukt w ciągu projektowanej Trasy N-S nad ul. Zabrzańskiej (dwa ciągi przęseł z betonu spręŝonego) o długości 31,40 m i szerokości 27,22 m, wiadukt w ciągu ulicy Styczyńskiego (z betonu spręŝonego) o długości 43,40 m i szerokości 12,87 m, wiadukt kolejowy nad DTŚ o długości 21,73 m i szerokości 6,30 m (przekazany PKP), wiadukt w ciągu ulicy Niedurnego nad DTŚ (dwa ciągi przęseł z betonu spręŝonego) o długości 43,80 m i szerokości 22,26 m, wiadukt tramwajowy w ciągu ulicy Niedurnego nad DTŚ (dwa ciągi przęseł z betonu spręŝonego) o długości 43,80 m i szerokości 8,80 m, mur oporowy o długości 184,50 m, ekrany akustyczne Paraglass o powierzchni m 2, ekrany akustyczne Grodan Green o powierzchni m 2. Remont ulicy Pawła w dzielnicy Chebzie: W ramach robót modernizacyjnych wykonano m 2 nawierzchni asfaltowej, 953 m 2 chodnika z kształtki betonowej, 708 mb krawęŝników betonowych, 842 mb obrzeŝy betonowych, 640 mb drenu francuskiego, 306 mb kanalizacji oraz posadowiono 12 szt. studni rewizyjnych i 16 szt. wpustów ulicznych. 21

22 Przeprowadzone inwestycje pozwoliły na znaczące podniesienie jakości infrastruktury drogowej, a tym samym przyczyniły się do zwiększenia komfortu korzystania z dróg znajdujących się w zarządzie miasta Ruda Śląska. 22

23 Tab. 8 Opis stanu jakościowego ulic na przestrzeni lat Rok Rodzaj nawierzchni Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Nawierzchnie bitumiczne Nawierzchnie betonowe Nawierzchnie kostkowe Nawierzchnie brukowe Nawierzchnie tłuczniowe Nawierzchnie gruntowe 200,5 82,7 1463,2 86,3 207,4 83,1 1501,2 86,6 207,1 82,9 1499,8 86,5 2,6 1,0 14,7 0,9 3,2 1,3 17,9 1,0 3,1 1,2 17,5 1,0 12,6 5,2 77,4 4,6 13,0 5,2 78,9 4,6 14,8 5,9 87,1 5,0 3,3 1,4 15,3 0,9 3,6 1,4 16,8 1,0 3,6 1,5 16,8 1,0 9,9 4,1 55,7 3,3 11,2 4,5 61,0 3,5 10,0 4,0 55,7 3,2 13,6 5,6 68,3 4,0 11,3 4,5 57,4 3,3 11,1 4,5 56,3 3,3 Razem: 242,5 100,0 1694, , , , ,2 100 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Dróg i Mostów 23

24 Tab. 9 Opis stanu jakościowego ulic na przestrzeni lat (c.d.) Rok Rodzaj nawierzchni Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Nawierzchnie bitumiczne Nawierzchnie betonowe Nawierzchnie kostkowe Nawierzchnie brukowe Nawierzchnie tłuczniowe Nawierzchnie gruntowe 206,6 83,2 1451,9 86,5 210,1 83,5 1569,8 87,5 2,5 1,0 14,1 0,9 2,5 1,0 14,1 0,8 15,1 6,1 87,7 5,2 15,1 6,0 87,7 4,9 3,6 1,4 16,8 1,0 3,6 1,4 16,8 0,9 10,0 4,0 55,7 3,3 10,0 4,0 55,7 3,1 10,6 4,3 52,5 3,1 10,3 4,1 51,0 2,8 Razem: 248, , , ,1 100 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Dróg i Mostów 24

25 Tab. 10 Podział administracyjny dróg publicznych na przestrzeni lat Rok Kategoria dróg Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierz chnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzch ni w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzch nia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchn i w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzch nia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzch ni w % Drogi wojewódzkie 14,9 6,1 156,3 9,2 14,9 6,0 156,3 9,0 14,9 6,0 156,3 9,0 Drogi powiatowe 67,9 28,0 561,8 33,2 67,9 27,2 563,3 32,5 67,9 27,2 563,3 32,5 Drogi gminne 159,7 65,9 976,5 57,6 166,9 66,8 1013,6 58,5 166,9 66,8 1013,6 58,5 Razem: 242, , , , , ,2 100 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Dróg i Mostów 25

26 Tab. 11 Podział administracyjny dróg publicznych na przestrzeni lat (c.d.) Rok Kategoria dróg Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchni w % Długość w km Struktura dł. dróg w % Powierzchnia jezdni w tys. m 2 Struktura powierzchn i w % Drogi wojewódzkie 14,2 5,7 144,3 8,6 17,4 6,9 259,6 14,5 Drogi powiatowe 66,1 26,6 512,2 30,5 66,1 26,3 512,2 28,5 Drogi gminne 168,1 67,7 1022,2 60,9 168,1 66,8 1023,3 57,0 Razem: 248, , , ,1 100 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Dróg i Mostów 26

27 Wykaz obiektów mostowych Obecnie na terenie Rudy Śląskiej, w ciągu dróg publicznych znajduje się 78 obiektów mostowych (w tym 7 wykonanych podczas budowy DTŚ), i tak są to: 7 mostów, 18 wiaduktów (w tym 6 wykonanych podczas budowy DTŚ), 1 przejście podziemne dla pieszych (wykonane podczas budowy DTŚ), 4 kładki dla pieszych, 48 przepustów. Z tego w ciągu dróg kategorii: wojewódzkiej: 1 most, 5 wiaduktów (w tym 3 DTŚ), 1 przejście podziemne dla pieszych (DTŚ), 5 przepustów, powiatowych: 4 mosty, 10 wiaduktów (w tym 2 DTŚ), 24 przepusty, gminnych: 2 mosty, 3 wiadukty (w tym 1 DTŚ), 4 kładki dla pieszych 19 przepustów, W okresie od 2004 r. do 2008 r. zlikwidowano następujące obiekty mostowe: wiadukt w ciągu ulicy Orzegowskiej, wiadukt w ciągu ulicy Niedurnego przy ulicy Szyb Barbary, wiadukt w ciągu ulicy Styczyńskiego, przepust pod ulicą Zabrzańską. W okresie od 2004 r. do 2008 r. wybudowano następujące obiekty mostowe: wiadukt w ciągu ulicy Orzegowskiej, wiadukt w ciągu trasy N-S nad DTŚ, 27

28 wiadukt w ciągu trasy N-S nad ulicą Zabrzańską, wiadukt w ciągu ulicy Styczyńskiego, wiadukt w ciągu ulicy Niedurnego, wiadukt w ciągu ulicy Niedurnego część tramwajowa, wiadukt w ciągu ulicy 1 Maja, przejście podziemne dla pieszych pod DTŚ, Lp Rodzaj obiektu Tab. 12 Wyszczególnienie obiektów mostowych. Ulica Kat. drogi Lokalizacja Długość [m] Szerokoś ć [m] Pow. [m2] 1 most 1 Maja W Nad rzeką Kłodnicą 13,20 14,29 188,63 2 most Bytomska P Nad rzeką Bytomką 5,70 10,38 59,17 3 most Piastowska P Nad rzeką Bytomką 11,60 13,70 158,92 4 most Poniatowski ego P Nad rzeką Kłodnicą 20,85 8,98 187,23 5 most Tunkla P Nad rzeką Kochłówką 11,40 11,35 129,39 6 most Chroboka G Nad rzeką Kochłówką 4,80 21,20 101,76 7 most Potokowa G Nad rzeką Bytomką 15,00 4,16 62,40 Suma: 82,55-887,50 8 wiadukt 1 Maja W Przy Zamecie 5,80 19,00 110,20 9 wiadukt 1 Maja W Przy ul. Skośnej 35,30 16,90 596,57 10 wiadukt 1 Maja W Nad DTŚ 44,60 20,70 923,22 11 wiadukt N-S (W) Nad DTŚ 53,40 27, ,20 12 wiadukt N-S (W) Nad ul. Zabrzańską 31,40 27,22 854,70 13 wiadukt Niedurnego P Nad DTŚ (torowisko) 43,80 8,80 385,44 14 wiadukt Chorzowska P Przy ul. Mieszka I 9,20 17,43 160,36 15 wiadukt Czarnoleśna P W rejonie ul. Objazdowej 37,35 21,20 791,82 16 wiadukt Katowicka P W rejonie ul. Siekiela 8,20 12,67 103,89 17 wiadukt Kochłowicka P Przy ul. Panewnickiej 32,20 12,40 399,28 18 wiadukt Niedurnego P Przy KWK 18,20 13,53 246,25 19 wiadukt Orzegowska P W rejonie szkoły 27,14 12,90 350,11 20 wiadukt Oświęcimsk a P Przy granicy Miasta 20,13 14,70 295,91 21 wiadukt Tunkla P Przy KWK 22,45 15,22 341,69 22 wiadukt Niedurnego P Nad DTŚ - drogowy 43,80 22,26 974,99 23 wiadukt Kokotek G W rejonie US 36,05 13,53 487,76 24 wiadukt Orzeszkowej G W rejonie ul. Zapolskiej 37,00 10,40 384,80 25 wiadukt Styczyńskie go G Nad DTŚ 43,40 12,87 558,56 Suma: 549, ,75 26 kładka Ligocka G Nad potokiem Jamna 6,90 3,30 22,77 27 kładka Morska G W rejonie targowiska 16,24 4,50 73,08 28 kładka Solidarności G Za blokiem 21,00 1,70 35,70 29 kładka Solidarności G Przy zajezdni 21,00 1,70 35,70 28

29 30 przejści e podziem -ne Suma: 65,14-167,25 DTŚ W Pod DTŚ 38,20 6,00 229,20 Suma: 38,20-229,20 Ogółem: 735, ,7 0 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Dróg i Mostów Inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej zrealizowane na terenie miasta Ruda Śląska przyczyniły się do poprawy jakości dróg oraz bezpieczeństwa ich uŝytkowników. Ilość wypadków i kolizji drogowych zmniejszyła się w latach W roku 2004 odnotowano 1345 wypadków i kolizji drogowych, a w roku W ostatnich pięciu latach zmniejszyła się znacząco liczba kolizji drogowych natomiast wzrosła liczba wypadków. Tab. 13 Liczba wypadków i kolizji drogowych w latach Rok Liczba wypadków drogowych Liczba kolizji drogowych Źródło: Komenda Miejska Policji w Rudzie Śląskiej 2.Ochrona środowiska Zgodnie z zapisami Ustawy z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62/2001 poz. 627 z późn. zmianami) samorządy wszystkich szczebli mają obowiązek sporządzenia programów ochrony środowiska. Celem programów jest doprowadzenie do przestrzegania standardów jakości środowiska zgodnie z zasadą zrównowaŝonego rozwoju. Spełniając nałoŝony obowiązek miasto Ruda Śląska w roku 2003 opracowało Powiatowy Program Ochrony Środowiska. Realizacja Programu przyczyni się do poprawy środowiska przyrodniczego oraz wzrostu atrakcyjności miasta zarówno dla mieszkańców jak i potencjalnych inwestorów. 29

30 Jednocześnie Miasto opracowało Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 dla miasta Ruda Śląska. Plan ten realizuje zapisy zawarte w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz tekst jednolity). Zgodnie z zapisami ww. ustawy powiat zobowiązany jest do opracowywania planów gospodarki odpadami i ich aktualizacji nie rzadziej niŝ co 4 lata. Dokument ten na podstawie danych dotyczących stanu aktualnego wyznacza cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami na terenie miasta Ruda Śląska do 2018 r. oraz zawiera listę wymaganych przedsięwzięć natury inwestycyjnej i pozainwestycyjnej w horyzoncie czasowym z uwzględnieniem najnowszych dostępnych rozwiązań w gospodarce odpadami, dostosowanych do standardów technologicznych i ekologicznych obowiązujących w Unii Europejskiej. Ogólnie w latach na terenie Rudy Śląskiej firmy prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zebrały następujące ilości odpadów komunalnych: 2004 r ,10 Mg, 2005 r ,68 Mg, 2006 r ,44 Mg r ,00 Mg. 2 Rys. 4 Ilość odpadów komunalnych zebranych w latach , , , , , , , , ilość zebranych odpadów Źródło: Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 dla Miasta Ruda Śląska 1 Lata Źródło: Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 dla miasta Ruda Śląska. 2 Rok 2007 Źródło: Ruda Śląska - Sytuacja społeczno gospodarcza w latach

31 Z danych wynika, Ŝe ilość zbieranych odpadów utrzymuje się na poziomie około Mg, co daje po przeliczeniu ilości zebranych odpadów komunalnych na jednego statystycznego mieszkańca miasta Ruda Śląska: w 2004 r. 0,319 Mg/mieszkańca/rok, w 2005 r. 0,319 Mg/mieszkańca/rok, w 2006 r. 0,377 Mg/mieszkańca/rok, w 2007 r. - 0,343 Mg/mieszkańca/rok, Miasto Ruda Śląska prowadzi takŝe działania w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, której celem jest maksymalne ograniczenie ilości odpadów poprzez recykling i odzysk oraz preferowanie gospodarki bezodpadowej. Na terenie Miasta prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów w pojemnikach ustawionych w centralnych punktach miasta i na osiedlach mieszkaniowych. Selektywna zbiórka odpadów dotyczy biomasy, szkła, plastiku i papieru. Obecnie na terenie miasta ustawionych jest 516 pojemników. Dodatkowo prowadzona jest takŝe selektywna zbiórka odpadów u źródła obejmująca aktualnie 4101 domków jednorodzinnych. Działania w tym zakresie są zgodne z Planami Gospodarowania Odpadami oraz przyczynią się do zmniejszenia ilości odpadów składowanych na składowiskach. W ostatnich latach znacząco zwiększyło się zuŝycie wody w Mieście. W roku 2007 zuŝyto 14,8 hm3 wody, co stanowiło wzrost zuŝycia wody o około 15%. W tym samym czasie odprowadzono 13,8 hm3 ścieków wymagających oczyszczania, z których większość, bo prawie 60% stanowiły ścieki przemysłowe, a pozostałe 40% ścieki komunalne. W końcu 2007 roku w Rudzie Śląskiej funkcjonowało 6 komunalnych oczyszczalni ścieków, z czego 4 stanowiły oczyszczalnie typu biologicznego, a 2 z podwyŝszonym usuwaniem miogenów. W roku 2007 z oczyszczalni ścieków korzystało 77,8% ludności miasta. Okres pięciolecia Rudy Śląskiej w Unii Europejskiej w aspekcie ochrony środowiska to przede wszystkim realizacja projektu "Oczyszczanie ścieków - Ruda Śląska" - "Ruda Śląska waste water treatment". Projekt realizowany jest w ramach instrumentu przedakcesyjnego ISPA, w latach , a jego efektem będzie zwiększenie w Rudzie Śląskiej ilości ścieków oczyszczanych z 31

32 60% do 95%, zgodnie z polskimi i unijnymi normami. Jednocześnie realizacja inwestycji pozwoli na osiągnięcie następujących celów: ekologiczny - ochrona środowiska: uzyskanie jakości ścieków oczyszczonych zgodnie z przepisami prawa, wyraźne zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do odbiorników, znacząca poprawa stanu wód powierzchniowych; zdrowotny: poprawa warunków sanitarnych i zmniejszenie ryzyka zachorowań; społeczny: podniesienie poziomu Ŝycia mieszkańców; organizacyjny: utworzenie zrównowaŝonego i efektywnego systemu gospodarki ściekowej; prawny: zgodność z normami oczyszczenia obowiązującymi w Polsce i Unii Europejskiej; gospodarczy: podniesienie atrakcyjności terenów inwestycyjnych miasta dla inwestorów. Całość projektu realizowana jest w ramach 6 zadań: 1. Budowa oczyszczalni ścieków "Halemba Centrum". 2. Modernizacja oczyszczalni ścieków "Orzegów". 3. Budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Halemba". 4. Projektowanie i budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Barbara". 5. Budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Orzegów". 6. Likwidacja czterech starych oczyszczalni ścieków. Zadanie 1: Budowa oczyszczalni ścieków "Halemba Centrum" Nowa oczyszczalnia o przepustowości m3 dziennie obsługuje mieszkańców. Obiekt ten zastąpił dwie małe istniejące oczyszczalnie (Halemba I i II) oraz przejmie równieŝ strumień odprowadzany do oczyszczalni Wirek uszkodzonej na skutek działalności wydobywczej. Pod budowę tego obiektu 32

33 przewidziana została w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego działka przy ul. Młyńskiej w dzielnicy Halemba, będąca własnością Miasta. Odbiornikiem ścieków z oczyszczalni Halemba Centrum jest rzeka Kłodnica. Realizacja zadania nr 1 została zakończona. Zadanie 2: Modernizacja oczyszczalni ścieków "Orzegów" Oczyszczalnia została zmodernizowana do przepustowości m3 dziennie i obsługuje mieszkańców. Oczyszczalnia ta przejęła strumienie ścieków odprowadzanych dotychczas do oczyszczalni Mickiewicza i Ruda Południowa. Oczyszczalnia ta zlokalizowana jest w północnej części Miasta przy ul. Bytomskiej. Odbiornikiem ścieków z oczyszczalni Orzegów jest rzeka Bytomka, będąca dopływem Kłodnicy. Realizacja zadania nr 2 została zakończona. Zadanie 3: Budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Halemba" Realizacja tego zadania obejmuje wykonanie: - 23 km kanalizacji grawitacyjnej, - 15 km przewodów ciśnieniowych, - 11 nowych przepompowni oraz modyfikację jednej istniejącej. Zadanie w trakcie realizacji. Zadanie 4: Projektowanie i budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Barbara" Realizacja tego zadania obejmuje wykonanie: - 12,8 km kanalizacji grawitacyjnej, - 3,5 km przewodów ciśnieniowych, - 3 przepompownie oraz renowację 650 m kanalizacji. Dzielnice naleŝące do zlewni oczyszczalni Barbara: Nowy Bytom, Wirek-część, Kochłowice, Bykowina. 33

34 Oczyszczalnia Barbara przeszła w 2002 r. modernizację, której celem było jej dostosowanie do norm Unii Europejskiej (te działania nie były częścią projektu ISPA). Obecnie oczyszczalnia ma przepustowość m3/dziennie i obsługuje mieszkańców. Oczyszczalnia Barbara przejęła strumień ścieków odprowadzany dotychczas do oczyszczalni Korczaka. Oczyszczalnia ta jest zlokalizowana w Kochłowicach przy ul. Barbary. Odbiornikiem ścieków z oczyszczalni Barbara jest rzeka Kochłówka (Potok Bielszowicki). Zadanie w trakcie realizacji. Zadanie 5: Budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni "Orzegów" Realizacja tego zadania obejmowała wykonanie: - 15,1 km kanalizacji grawitacyjnej, - 12,4 km przewodów ciśnieniowych, - 7 przepompowni. Dzielnice naleŝące do zlewni oczyszczalni Orzegów: Orzegów, Godula, Ruda, Chebzie. Realizacja zadania nr 5 została zakończona. Zadanie 6: Likwidacja czterech starych oczyszczalni ścieków. Oczyszczalnie ścieków o przestarzałej technologii: Halemba I, Halemba II, Ruda Południowa i Mickiewicz zostały zlikwidowane, a teren, na którym się znajdują został zrekultywowany. Natomiast oczyszczalnia Korczaka jest wykorzystywana jako obiekt do przeróbki osadu wytwarzanego w oczyszczalni Barbara. Realizacja zadania nr 6 została zakończona. 3.Gospodarka lokalowa 34

35 W celu uporządkowania gospodarki mieszkaniowej opracowany został Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Miasta Ruda Śląska w latach Program ten zawiera analizę sytuacji mieszkaniowej w mieście oraz prognozy działań Miasta w latach , zmierzające do realizacji zapisów Ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r., Nr 142 poz z późniejszymi zmianami) oraz Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów. Program ten przedstawia adekwatne do potrzeb w tej dziedzinie i z uwzględnieniem moŝliwości finansowych budŝetu Miasta, poprzez pozyskanie lokali mieszkalnych do mieszkaniowego zasobu oraz działania nakierowane na poprawę stanu technicznego i standardu zasobu mieszkaniowego. Gmina wykonuje swoje zadania w zakresie tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wykorzystując mieszkaniowy zasób gminy lub w inny sposób np: poprzez tworzenie warunków dla inwestycji mieszkaniowych, współpracę z Towarzystwami Budownictwa Społecznego (TBS). Pięć lat Rudy Śląskiej w Unii Europejskiej nie przyniosło znaczącej zmiany w zasobach mieszkaniowych miasta. Na koniec 2008 roku w mieście znajdowało się 56,8 tys. mieszkań. Liczba ta nie odbiega znacząco od stanu, z jakim miasto wchodziło do UE. Podobnie stabilna sytuacja miała miejsce w przypadku liczby izb przypadających na jedno mieszkanie 3,17 w roku 2008 do 3,16 w roku Nieznacznie wzrosła ogólna powierzchnia mieszkań z 2,96 tys. m2 w roku 2004 do 3,04 tys. m2 na koniec roku Podobnie w niewielkim zakresie wzrosła średnia powierzchnia uŝytkowa mieszkania z 53,1 m2 w roku 2004 do 53,5 m2 w roku Tab. 14 Zasoby mieszkaniowe Rudy Śląskiej Wyszczególnienie Liczba mieszkań Powierzchnia uŝytkowa mieszkań w tys. m2 Średnia powierzchnia uŝytkowa jednego ,4 3004,4 3028,4 3038,4 53,1 53,2 53,3 53,4 53,5 35

36 mieszkania Liczba izb w mieszkaniu 3,16 3,16 3,17 3,16 3,17 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Większość lokali mieszkaniowych w Rudzie Śląskiej to mieszkania naleŝące do spółdzielni mieszkaniowych. Jednak w związku z obowiązującymi do końca 2009 roku przepisami wielu mieszkańców w bieŝącym roku zdecydowało się na wykupienie swojego mieszania. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat sytuacja ta nie ulegała drastycznym zmianom. Od pewnego czasu obserwujemy powolny spadek zasobów mieszkaniowych spółdzielni oraz zasobów gminnych, a takŝe zwiększenie stanu zasobów mieszkaniowych naleŝących do osób fizycznych i TBS. Mimo iŝ nadal nieznaczące w ogólnych zasobach miasta największą dynamikę wzrostu odnotowały Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Na przestrzeni ostatnich 5 lat ich zasoby potroiły się z 78 mieszań w roku 2004 do 232 mieszkań na koniec roku Rys. 5 Zasoby mieszkaniowe według stosunków własnościowych Spółdzielni mieszkaniowych gminy zakładów pracy osób fizycznych 5000 TBS pozostale Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach

37 Istotną kwestią obrazującą sytuację związaną z gospodarką lokalową stanowi liczba budynków oddanych do uŝytkowania. W roku wejścia Polski do Unii Europejskiej było to 95 budynków w tym 61 budynków mieszkalnych (wszystkie budynki jednorodzinne) oraz 34 budynki niemieszkalne. Liczba inwestycji mieszkaniowych utrzymywała się przez następne lata na stałym poziomie i oscylowała w okolicy 66 budynków. Dopiero w roku 2008 nastąpił znaczący wzrost liczby oddanych budynków mieszkalnych do poziomu 88 budynków w roku 2007 oraz 74 budynków w roku Jednocześnie duŝo szybciej rozwijało się budownictwo niemieszkalne. Na 34 budynki oddane w roku 2004 przypadało aŝ 64 w roku 2005 oraz 122 w roku 2006 i 128 w roku Rok 2008 podobnie jak w przypadku budownictwa mieszkaniowego odnotował spadek liczby budynków niemieszkalnych oddanych do uŝytkowania do poziomu 40 obiektów. Obraz sytuacji mieszkaniowej miasta na przestrzeni ostatnich 5 lat realnie przedstawia takŝe wskaźnik - liczba mieszkań oddanych do uŝytkowania. Lata były okresem mieszkaniowego boomu. W latach tych oddano łącznie 822 mieszkania, czyli średnio po ponad 205 mieszań rocznie. Rok 2008 wykazał znaczące wyhamowanie inwestycji mieszkaniowych i zamknął się liczbą 82 mieszkań oddanych do uŝytkowania. Rys. 6 Mieszkania oddane do uŝytkowania ilość mieszkań ,0 527,0 482,0 146,0 108,80 212,0 945,0 359,0 416,0 78,30 105,0 109,20 146,90 69,30 82, lata Mieszkania Izby powierzchnia uŝytkowa przeciętna 1 mieszkania w m2 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Kryzys gospodarczy jest takŝe odczuwalny w budownictwie, co odzwierciedla malejąca liczba zakończonych inwestycji budowlanych za rok 2008r. W roku tym 37

38 oddano do uŝytkowania jedynie 82 mieszkania, co stanowiło jedynie około 23% mieszkań oddanych do uŝytkowania rok wcześniej. Optymizmu dodaje jednak wskaźnik rozpoczętych inwestycji budowlanych tj. mieszkań, których budowę rozpoczęto oraz na budowę których wydano pozwolenia na budowę. W roku 2008 rozpoczęto realizację inwestycji, które przyniosą budowę nowych 156 mieszkań, tj. o 37 mieszkań więcej niŝ rok wcześniej. Rys.7 Liczba inwestycji budowlanych w latach Mieszkania, których budowę rozpoczęto Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Do najwaŝniejszych w ostatnich latach inwestycji miejskich w zakresie gospodarki mieszkaniowej naleŝy zaliczyć: Adaptację budynków przy ulicy Raciborskiej, Bytomskiej, Styczyńskiego, Piernikarczyka w wyniku której oddano do uŝytkowania przy ul Raciborskiej mieszkań, przy ul. Bytomskiej 34-5 mieszkań, przy ul. Styczyńskiego mieszkań oraz przy ul. Piernikarczyka mieszkania komunalne. Fot. 1 Zmodernizowane budynki w Bielszowicach 38

39 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska Oddanie osiedla przy ulicy Szczęść BoŜe - W ramach którego powstało osiem parterowych budynków, w których znajduje się 48 mieszkań socjalnych. Mieszkania są jedno, dwu i trzypokojowe, o powierzchni od 23 do 44 m2. Posiadają hol, łazienkę i aneks kuchenny. Łazienki zostały wyposaŝone w pełny węzeł sanitarny. Wejścia do budynków przystosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. Koszt inwestycji to zł. Mieszkania zostały przyznane osobom, które miały nakaz eksmisji. Modernizacja budynku przy ulicy Lompy 2 Modernizacja budynku pozwoliła na oddanie do uŝytku 10 mieszkań socjalnych. Fot. 2 Zmodernizowane budynku w dzielnicy Nowy Bytom Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska Modernizacja budynku przy ulicy Hallera 18 - gdzie równieŝ powstało 10 mieszkań socjalnych i 3 mieszkania dla osób niepełnosprawnych. Fot. 3 Zmodernizowane budynki w dzielnicy Nowy Bytom 39

40 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska Jednocześnie w latach znacząco rozwinęło się budownictwo mieszkaniowe w ramach TBS. W roku 2004 oddano kolejny obiekt mieszkaniowy - Budynek przy ulicy Tunkla. 18 maja 2004 roku nastąpiło oficjalne oddanie do uŝytku inwestycji, która polegała na adaptacji budynku hotelowego na cele mieszkalne. Odnowiony budynek mieszkalny posiada 40 mieszkań. Kolejną inwestycją realizowaną w ramach TBS było Osiedle przy ulicy Kokota w ramach którego oddano do uŝytkowania 87 mieszkań zlokalizowanych w 3 blokach przy ul. Kokota. Kolejnych 28 mieszkań, realizowanych przez TBS, powstaje przy ul. Dąbrowskiego. Obecnie przygotowywanych jest takŝe parę działek pod dalszą zabudowę tbs-owską. Po sprawdzeniu charakteru terenowoprawnego działek planuje się oddanie pod zabudowę działek przy ul. Lisiej, Hallera oraz Sienkiewicza Tuwima, gdzie powstałaby plomba, która pozwoli wypełnić miejsce po wyburzonych budynkach w centrum dzielnicy Wirek. Planowana jest takŝe kontynuacja inwestycji u zbiegu ulic Kokota i Cynkowej, gdzie planuje się oddanie ok. 130 mieszkań. Obok w/w inwestycji coraz więcej obiektów mieszkalnych budowanych jest takŝe przez deweloperów. Aktualnie realizowane są projekty: "Osiedle Leśne" połoŝone w malowniczej części dzielnicy Kochłowice przy ul. Piłsudskiego; domy w zabudowie szeregowej, bliźniaczej i wolnostojącej. Osiedle domów jednorodzinnych w zabudowie szeregowej połoŝone w dzielnicy Ruda przy ul. Norwida. Zespół Mieszkaniowy "Platany" połoŝony w dzielnicy Ruda przy ul. Mickiewicza, domy wielorodzinne w zabudowie wolnostojącej. 40

41 Osiedle domów jednorodzinnych przy ul. Kaczmarka w dzielnicy Halemba. Aktualna sytuacja w zakresie gospodarki mieszkaniowej jest więc optymistyczna. Po roku spadku w oddawanych obiektach mieszkalnych rok 2009 niesie ze sobą ponowne wzrosty inwestycji budowlanych. 4.Gospodarka gruntami Uchwalony w Rudzie Śląskiej Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego umoŝliwia miastu gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi oraz uzyskanie ładu przestrzennego, zgodnego ze strategią rozwoju miasta. Ruda Śląska dzięki bardzo atrakcyjnemu połoŝeniu w centrum Aglomeracji Śląskiej dysponuje bardzo atrakcyjnymi nieruchomościami gruntowymi. Miasto dysponuje duŝą powierzchnią atrakcyjnych terenów pod zabudowę oraz obiektów do zagospodarowania. Według stanu na dzień roku miasto dysponowało działkami o łącznej powierzchni m2 oraz 255 działkami będącymi we współwłasności gminy o łącznej powierzchni m2. Tab. 15 Powierzchnia gruntów stanowiących własność, współwłasność, oraz będących w uŝytkowaniu wieczystym Miasta Ruda Śląska z wyszczególnieniem rodzajów gruntów Lp. Rodzaj gruntu Własność Współwłasność UŜytkowanie wieczyste 1 Grunty orne Sady Łąki trwałe Pastwiska trwałe Grunty rolne

42 zabudowane 6 Grunty pod stawami Grunty pod urządz. melioracji wod. szczegół Lasy Grunty zadrzewione i zakrzewione Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Tereny zabudowane inne Zurbanizowane tereny niezabudowane Tereny rekreacyjnowypoczyn kowe UŜytki kopalne Tereny komunikacyjne UŜytki ekologiczne Tereny róŝne NieuŜytki Grunty pokryte wodami powierzchniowymi Grunty znajdujące się pod wodami w wyniku uŝytkowania urządzeń wodnych Tereny inne Drogi

43 Źródło: Informacja o stanie mienia gminy Ruda Śląska do projektu budŝetu na rok W roku 2008 (stan na ) Miasto powiększyło swoje zasoby gruntowe w stosunku do roku 2007 ( ) o m2 (20,4 ha). Na przestrzeni 5 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej posiadane zasoby gruntowe Miasta w związku ze sprzedaŝą, bądź innymi formami zbycia nieruchomości zmniejszyły się z 5021 ha w roku 2004 do 2 718,8 ha w roku Aktualnie Ruda Śląska posiada bogatą ofertę inwestycyjną dotyczącą zagospodarowania wielu nieruchomości (gruntów, budynków i lokali uŝytkowych) połoŝonych zarówno w pobliŝu waŝnych ciągów komunikacyjnych, jak i w wyznaczonych dla tego celu strefach aktywności gospodarczej. Nieruchomości komunalne przeznaczone są dla rozwoju produkcji, usług, handlu i budownictwa mieszkaniowego. Miasto otwarte jest na przemysł wykorzystujący nowoczesne technologie i produkcję nieuciąŝliwą dla środowiska naturalnego. Faktem potwierdzającym atrakcyjność inwestycyjną miasta stanowią nagrody takie jak tytuł Grunt na medal przyznana w roku 2005 oraz wysokie 7 miejsce wśród najlepszych terenów inwestycyjnych w województwie śląskim zdobyte przez jeden z promowanych terenów w konkursie w roku III. Gospodarka Miasta 1. Rynek pracy Ruda Śląska od ponad dwustu lat była miastem rozwijającym się na bazie górnictwa węgla kamiennego i hutnictwa, co w znacznej mierze miało ogromne znaczenie w gospodarczym obrazie miasta. Jednak w ostatnich latach miasto zmienia swój wizerunek. Choć jest obecnie największym miastem górniczym w Europie, gospodarka Rudy Śląskiej rozwija się w róŝnych kierunkach. Ruda Śląska jeszcze nie tak dawno postrzegana była jako miasto węgla i stali, gdyŝ to właśnie przemysł cięŝki odgrywał w Ŝyciu społeczno-gospodarczym miasta dominującą rolę. Jednak przemiany gospodarcze w ostatnich latach znacząco wpłynęły na aktualną sytuację naszego miasta. Restrukturyzacja tradycyjnych sektorów gospodarki, a przede wszystkim górnictwa i hutnictwa, bezpowrotnie 43

44 zamknęła kolejny rozdział w historii Rudy Śląskiej. Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej sprawiło, Ŝe zamiarem władz miejskich stało się podjęcie wszelkich działań w celu stworzenia nowego wizerunku miasta i podniesienia jego atrakcyjności inwestycyjnej. Mija 5 lat od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. W tym czasie zarówno w skali naszego miasta, jak i całego kraju zaszły istotne przeobraŝenia. Zmieniły się uwarunkowania gospodarcze i społeczne, nastąpiła istotna zmiana stopy bezrobocia, nasiliły się procesy związane z migracjami mieszkańców. Zatrudnienie Struktura zatrudnienia w Rudzie Śląskiej w latach uległa znacznym modyfikacjom. Wzrost udziału pracy mieszkańców w sektorze prywatnym na koniec 2008 r. w porównaniu z momentem wejścia Polski do Unii Europejskiej jest diametralny, dochodzący nawet do 7% w tym sektorze gospodarki (w 2004 r. w sektorze prywatnym zatrudnionych było 33% mieszkańców, a w 2008 r. juŝ prawie 41%). W gospodarce miasta nadal duŝą rolę odgrywa przemysł, choć wraz z biegiem lat i upadającym sektorem górnictwa i hutnictwa udział % jest coraz niŝszy. Ruda Śląska staje się coraz bardziej znaczącym ośrodkiem województwa śląskiego, którego gospodarka zmienia oblicze - z miasta skupionego nad rozwojem przemysłu cięŝkiego na miasto o ścisłej koncentracji na usługach nierynkowych, w tym edukacji i ochrony zdrowia. 44

45 Rys. 8 Struktura udziału przemysłu w gospodarce Rudy Śląskiej w latach przemysł liczba osób zatrudnionych w sektorze lata przemysł Źródło: Główny Urząd Statystyczny w Katowicach Dziś bogactwo miasta nie jest juŝ skoncentrowane jak kiedyś - w fabrykach, ziemi, narzędziach i maszynach. Coraz waŝniejsze dla ekonomii danej jednostki samorządu terytorialnego stają się wiedza, umiejętności oraz zdolność do rozwiązywania problemów. Kapitał pienięŝny w obecnych czasach jest zastępowany przez kapitał ludzki. Wzrost znaczenia wiedzy we współczesnej gospodarce Rudy Śląskiej spowodował stopniowe odchodzenie od zawodów pracochłonnych i kapitałochłonnych do zawodów, które w coraz większym stopniu i w coraz bardziej naturalny sposób wykorzystują narzędzia technik informacyjnych. Tab.16 Przeciętne zatrudnienie w Rudzie Śląskiej. Wyszczególnienie Ogółem Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo B/D B/D B/D Źródło: Sytuacja społeczno gospodarcza w latach

46 Jednocześnie moŝna zauwaŝyć, Ŝe liczba miejsc pracy w gospodarce miasta do roku 2007 sukcesywnie spadała, dosyć diametralny przyrost zanotowano dopiero w 2008 r. Tab. 17 Liczba osób zatrudnionych w gospodarce miasta (z podziałem na sektory) Wyszczególnienie ogółem sektor publiczny sektor prywatny w tym przemysł Budownictwo Handel i naprawy Transport, gospodarka magazynowa i łączność obsługa nieruchomości Źródło: Sytuacja społeczno gospodarcza w latach Bezrobocie Porównanie sytuacji miasta Ruda Śląska do sytuacji kraju i regionu w zakresie bezrobocia na koniec grudnia 2008 roku wygląda następująco. Tab. 18 Stopa bezrobocia w wybranych miastach województwa śląskiego. Lp. Miasto Polska 18,7 17,6 14,8 11,2 9,5 2 woj. śląskie 16,9 15,5 12,8 9,3 6,9 3 Bytom 26,7 24,6 20,6 15,9 12,4 4 Chorzów 23,7 22,3 18,4 12,6 8,3 5 Siemianowice Śląskie 28, ,1 13,5 10,5 46

47 6 Dąbrowa Górnicza 19,9 18,2 15,5 11,8 7,3 7 Gliwice 14 12,5 9,6 6,4 4,5 8 Katowice 7,7 7,1 5,4 3,4 1,9 9 Ruda Śląska 14, ,1 6, Świętochłowice 29 25,7 21,2 13 9,4 11 Rybnik 14,4 12,9 9,5 6,5 4,7 12 Tychy 13,1 12 9,1 5,6 3,8 13 Zabrze 23, ,6 13,1 9,3 14 śory 22,6 19,7 15,3 10,4 7,4 Źródło: Główny Urząd Statystyczny w Katowicach Stopa bezrobocia dla całego kraju kształtowała się na poziomie 9,5 %, dla województwa 6,9 %, natomiast dla Rudy Śląskiej 5%. W porównaniu do miast sąsiadujących, Ruda Śląska zajmuje trzecie miejsce jeśli chodzi o stopę bezrobocia. Na pierwszym miejscu od wielu lat znajdują się Katowice. Zaraz za nimi z wartością stopy bezrobocia 4,5 % - zlokalizowane są Gliwice. NajbliŜsi sąsiedzi Rudy Śląskiej, czyli Chorzów, Zabrze i Bytom osiągnęły stopę bezrobocia niską, jednak wyŝszą niŝ średnia województwa śląskiego. Z powyŝszej tabeli moŝna wywnioskować diametralny spadek stopy bezrobocia w Rudzie Śląskiej w badanym okresie. Przyjrzyjmy się ilości osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Rudzie Śląskiej by dokładnie przeanalizować zaistniałą sytuację. Tab. 19 Bezrobocie rejestrowane w Rudzie Śląskiej z podziałem na płeć. Wyszczególnienie Bezrobotni ogółem Bezrobotne kobiety Bezrobotni męŝczyźni Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Sytuację na rynku pracy ilustruje takŝe poniŝsza tabela: 47

48 Tab. 20 Wskaźnik zaleŝności pomiędzy bezrobotnymi zarejestrowanymi i wyrejestrowanymi w poszczególnych latach Bezrobotni nowo zarejestrowani Bezrobotni wyrejestrowani saldo zmian Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Zmniejszenie poziomu bezrobocia w Rudzie Śląskiej spowodowane jest wieloma czynnikami. Jest pewnym, Ŝe spora część mieszkańców Rudy Śląskiej wraz z otwarciem granic i moŝliwości jakie dała nam Unia Europejska wyjechało za granicę w poszukiwaniu lepszej, bardziej opłacalnej pracy za rozsądną cenę. Na zmniejszenie bezrobocia w Rudzie Śląskiej miały takŝe wpływ działania samorządu, do których bezsprzecznie naleŝą: przyciąganie kapitału (głównie zagranicznego), stawianie na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju firm (głównie małych) na swoim terenie. efektywne korzystanie z unijnych dotacji. WaŜnym aspektem charakteryzującym bezrobocie na terenie miasta jest coraz wyŝszy odsetek bezrobotnych kobiet, dla których brak jest miejsca w ogólnie przemysłowym profilu Rudy Śląskiej. Rys. 9 Struktura bezrobocia w Rudzie Śląskiej w latach liczba osób bezrobotnych Bezrobotne kobiety Bezrobotni męŝczyźni lata Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej 48

49 Rys. 10 Wskaźnik zmiany udziału kobiet w ogóle zarejestrowanych bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Rudzie Śląskiej w latach Wskaźnik zmiany liczby kobiet w ogóle osób pozostających bez zatrudnienia 68,00 procentowy przyrost 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 Wskaźnik zmiany liczby kobiet w ogóle osób pozostających bez zatrudnienia 54, lata Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej W roku 2004 udział kobiet w ogólnej wartości rejestrowanego bezrobocia w mieście wynosił 58%. Z roku na rok wskaźnik ten wzrastał. Dopiero w 2008 r. krzywa udziału kobiet w ogólnej liczbie osób bezrobotnych zmniejszyła się. Innym problemem Miasta jest bezrobocie wśród ludzi młodych. Mimo iŝ mniejszy wskaźnik bezrobocia jest zauwaŝalny w tej grupie, moŝna dostrzec, Ŝe największą grupą osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy do końca 2004 r. stanowiły osoby do 24 roku Ŝycia. Od roku 2005 przewaŝającą większość osób bezrobotnych stanowią osoby między 25 a 34 r. Ŝycia. Zjawisko to jest bardzo niekorzystne, gdyŝ dotyczy młodych ludzi, którzy po ukończeniu edukacji (szkół policealnych, uczelni wyŝszych) nie mają moŝliwości sprawdzenia swoich umiejętności zawodowych i zdobycia doświadczenia zawodowego. Tab. 21 Bezrobocie w Rudzie Śląskiej ze względu na strukturę wiekową mieszkańców. Lp Wyszczególnienie liczba % liczba % liczba % liczba % liczba % 1 Bezrobotni ogółem , , , , , , , , , , , , , , ,54 49

50 , , , , , , , , , ,87 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Sytuację tę najlepiej oddaje poniŝszy wykres: 50

51 Rys. 11 Bezrobocie w Rudzie Śląskiej w podziale na grupy wiekowe. liczba osób bezrobotnych w podziale na wiek lata Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Oceniając strukturę wykształcenia osób bezrobotnych moŝna stwierdzić, Ŝe największą grupę osób pozostających bez pracy stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym, w ślad za nimi plasują się osoby które ukończyły szkoły zawodowe. Zadziwiający jest takŝe fakt, Ŝe to właśnie w tych grupach zanotowano największy spadek bezrobocia (37% - wykształcenie gimnazjalne i podstawowe oraz 27% - zawodowe). NaleŜy wnioskować, Ŝe osoby z niskim wykształceniem, zostają zatrudnione, co uwarunkowane jest obecnym przemysłowym charakterem Miasta. Tab. 22 Bezrobocie w Rudzie Śląskiej ze względu na wykształcenie Lp. Wyszczególnienie wyŝsze policealne oraz średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze (zawodowe)

52 6 gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Na uwagę zasługuje przedstawiony w powyŝszej tabeli wskaźnik niskiego spadku bezrobocia wśród osób z wyŝszym wykształceniem. PoniŜej przedstawiono krzywą zmian dotyczącą tej kwestii. Rys. 12 Wskaźnik zmian w liczbie osób bezrobotnych posiadających wyŝsze wykształcenie w latach Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej PowyŜszy wykres pokazuje jedynie niewielkie wahania wśród ilości osób posiadających wykształcenie wyŝsze ( w ciągu 5 lat max 1 punkt procentowy). Stan podmiotów gospodarczych w Rudzie Śląskiej. Na rozwój przedsiębiorczości w mieście zdecydowanie największy wpływ ma dynamika wzrostu liczby firm zakładanych przez mieszkańców Rudy Śląskiej. Tab. 23 Liczba firm w Rudzie Śląskiej w podziale na sektor prywatny i publiczny. Lata Firmy ogółem Sektor prywatny Sektor publiczny 52

53 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Liczba firm w Rudzie Śląskiej obecnie powoli wrasta, choć dynamika tego wzrostu jest dosyć nikła. Zmniejszenie ilości nowych firm szczególnie nasiliło się w sektorze prywatnym w latach Od tego czasu zauwaŝalna jest tendencja wzrostowa w sektorze prywatnym i spadkowa w publicznym, ze względu na upadające kopalnie i huty. Rys. 13 Dynamika wahań liczby firm w sektorze publicznym. 405 liczba firm działających w sektorze publicznym lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Rys. 14 Dynamika wahań w sektorze prywatnym. 53

54 9200 liczba firm działających w sektorze prywatnym lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach

55 Tab. 24 Zarejestrowane i wyrejestrowane firmy w Rudzie Śląskiej w latach Lata Firmy Firmy zarejestrowane wyrejestrowane Saldo Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich, Urząd Miasta Ruda Śląska Jeszcze wydatniej zjawisko malejącej dynamiki wzrostu liczby firm przedstawia powyŝsza tabela. Saldo dodatnie, tj. nadwyŝka firm rejestrowanych nad wyrejestrowanymi odnotowano jedynie w 2007 r. Wraz z nadejściem kryzysu wiele firm nie zdołało wyjść naprzeciw pojawiającym się sukcesywnie barierom, a tym samym zakończyło swój udział w rynku. Rys. 15 Liczba spółek prawa handlowego w tym spółek z udziałem zagranicznym działających w mieście w latach Liczba spółek handlowych w tym z udziałem kapitału zagranicznego Liczba spółek handlowych Źródło: Główny Urząd Statystyczny w Katowicach O coraz lepszej sytuacji Rudy Śląskiej świadczy fakt, Ŝe z roku na rok w mieście pojawia się więcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Szczególnie jest to waŝne z punktu widzenia potencjalnych zagranicznych inwestorów, którzy lokują swoje kapitały tylko w regionach charakteryzujących się korzystnym połoŝeniem i 55

56 połączeniami komunikacyjnymi miejscowości oraz regionie. duŝym rynkiem zbytu w Tab. 25 Liczba podmiotów gospodarczych osób fizycznych w Rudzie Śląskiej w latach Liczba podmiotów gospodarczych osób fizycznych Źródło: Główny Urząd Statystyczny w Katowicach Dynamika wzrostu liczby podmiotów gospodarczych osób fizycznych w tym mieszkańców Rudy Śląskiej równieŝ nie jest imponująca. Najwięcej podmiotów wpisanych do ewidencji działalności gospodarczej przez Prezydenta Miasta Ruda Śląska odnotowano w roku Później wyraźnie miasto odczuło tendencję spadkową w tej kwestii. Dopiero od roku 2008 ponownie zaobserwowano niewielki wzrost liczby osób fizycznych prowadzących własną działalność gospodarczą. Rys. 16 Dynamika zmian w licznie podmiotów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na przestrzeni lat liczba podmiotów gospodarczych osób fizycznych lata Źródło: Główny Urząd Statystyczny w Katowicach. Podsumowując powyŝsze rozwaŝanie do największych atutów rynku pracy Rudy Śląskiej naleŝą: 56

57 połoŝenie na mapie województwa śląskiego. Tak dogodna lokalizacja zwiększa szanse na zainteresowanie potencjalnych inwestorów, którzy w ostatnich latach chętniej podejmują decyzje o rozpoczęcia działalności na terenie Rudy Śląskiej. PołoŜenie w centralnej strefie konurbacji górnośląskiej gwarantuje ciągłe zainteresowanie potencjalnych inwestorów, które miasto powinno wykorzystać. Poprawa sytuacji na lokalnym rynku związana jest bezpośrednio z oŝywieniem ruchu inwestycyjnego oraz rozwojem przedsiębiorczości w Rudzie Śląskiej. W ostatnich latach odnotowano wzrost liczby firm, szczególnie w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, a takŝe rozwój usług oraz powstawanie nowych zakładów korzystających z rudzkich zasobów siły roboczej. Jednym z najistotniejszych wydarzeń ostatnich lat na rynku Rudy Śląskiej uznany był pomysł utworznia Śląskiego Parku Przemysłowego oraz Górnośląskiego Inkubatora Przedsiębiorczości, które przyciągnęły czołowych inwestorów. zauwaŝalna wysoka chłonność zasobów ludzkich przez tutejsze firmy. Dynamicznie rozwijający się rynek, charakteryzuje się wzrastającym popytem na pracę, a co za tym idzie obniŝonym poziomem rejestrowanego bezrobocia. Poza tym lokalność rynku pracy sprzyja łatwości nawiązywania bezpośrednich kontaktów potencjalnych pracowników z pracodawcami poszukującymi siły roboczej. zauwaŝana poprawa koniunktury na rynku pracy jest równieŝ wynikiem dostrzeganej stabilizacji w przemyśle górniczym i hutniczym, polegającej na utrzymaniu dotychczasowych i pozyskiwaniu nowych rynków zbytu na wyroby przemysłowe, co pozwala na utrzymanie stałego poziomu zatrudnienia oraz stopniowo przeprowadzaną restrukturyzację. 2. Rozwój przedsiębiorczości Rozwój przedsiębiorczości w mieście wpływa na tworzenie nowych miejsc pracy zarówno w istniejących i nowopowstających podmiotach gospodarczych, jak teŝ 57

58 na samozatrudnienie. Dlatego równie waŝne obok wspierania inwestycji jest promowanie postaw przedsiębiorczych i przedstawianie korzyści i moŝliwości płynących z prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Szczególnie istotną rolę w tworzeniu miejsc pracy odgrywają małe i średnie firmy. Skuteczna walka z bezrobociem to takŝe wsparcie przedsiębiorczości i samozatrudnienia wśród osób bezrobotnych lub biernych zawodowo poprzez budowanie i wspieranie postaw kreatywnych i dostarczanie wiedzy o funkcjonowaniu małych firm, a takŝe udzielanie wsparcia finansowego, prawnego i organizacyjnego. Aspekt rozwoju przedsiębiorczości w rozwoju miasta Ruda Śląska przedstawiony zostanie na 2 płaszczyznach niezbędnych do odnotowania rzeczywistego rozwoju przedsiębiorczości na terenie miasta. Rozwój Centrów biznesu. W Rudzie Śląskiej od lat samoistnie kształtują się nieformalne centra biznesu. JuŜ w 2006 roku wskazywano na istnienie kilku z nich, tj.: 1. Rejon ulic: Kokotek - Zabrzańska Magazynowa. W rejonie tym znajduje się około 40 firm. Wśród tych firm znajduje się większość firm produkcyjnych, pozostałe to handlowe i handlowo-usługowe. 2. Rejon ulicy Hallera (w sąsiedztwie PPUH PROMUS ). W rejonie tym znajduje się około 20 firm, głównie handlowych i usługowych. 3. Rejon ulicy Kokota (w pobliŝu granicy z Zabrzem) W rejonie tym znajduje się zespół hurtowni i firm handlowych. W chwili obecnej większe znaczenie przypisuje się terenom przy ul. Szyb Walenty, gdzie oprócz rozbudowanej infrastruktury otoczenia biznesowego i działających w tych instytucjach kilkunastu firm sprawnie funkcjonuje kilka duŝych przedsiębiorstw działających w branŝy produkcyjnej, tj. Carbomech Spółka z o.o., "Rudpol-Opa" Sp. z o.o. PPHU, czy "Opa Ekspert" Sp. z o.o. Dodatkową zaletą tego terenu jest rozbudowa i modernizacja drogi prowadzącej do tych terenów poprzemysłowych. Prognozuje się, Ŝe w niedalekiej przyszłości na obszarze tym skoncentrują się wszystkie znaczące firmy pragnące rozpocząć inwestowanie na terenie Rudy Śląskiej. 58

59 Ostatnie lata charakteryzują się równieŝ diametralnym wzrostem liczby instytucji bankowych w mieście. Liczba banków oraz ich filii jest juŝ wystarczająca do zaspokojenia wszystkich obecnych potrzeb mieszkańców. Obecnie tzw. Banking świadczony jest przez 13 podmiotów. W latach centralna dzielnica miasta - Nowy Bytom stała się swoistym centrum bankowym, gdzie zlokalizowano następujące banki: ING Bank Śląski S.A., Bank Zachodni WBK S.A., Powszechna Kasa Oszczędności BP S.A., Bank Polska Kasa Opieki S.A., Bank Spółdzielczy w Gliwicach, Millennium BIG BANK S.A., CITIBANK, LUKAS Bank S.A., Miejska Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo Kredytowa (SKOK). W roku 2008 do dzielnicy Nowy Bytom z Wirku przeniósł takŝe swą siedzibę główną bank PKO BP. ING Bank Śląski, Bank Zachodni WBK, PKO BP S.A., EURO BANK oraz PeKaO S.A. posiadają takŝe swoje placówki w innych dzielnicach miasta. Pozostałe banki obecne w naszym mieście to PBH PBK S.A. oraz Bank Spółdzielczy w Knurowie. Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości poprzez instytucje otoczenia biznesu Miasto stara się na bieŝąco polepszać warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, wspierać rozwój przedsiębiorczości, a takŝe pozyskiwać inwestorów i współpracować z organizacjami gospodarczymi. Na kondycję gospodarki Rudy Śląskiej mają wpływ nie tylko warunki makroekonomiczne, kształtujące koniunkturę, dla prowadzących działalność gospodarczą. Ogromne znaczenie posiadają takŝe uwarunkowania składające się na otoczenie prawno - instytucjonalne, kształtujące warunki i atmosferę prowadzenia działalności gospodarczej - atmosferę sprzyjającą lub zniechęcającą do aktywności gospodarczej ludzi i firm, a takŝe wszystkie inne czynniki oraz instytucje sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości w regionie. Innymi słowy, istotna jest zarówno wysokość płaconych podatków, jak i uwarunkowania danego terenu i jego przygotowanie do przyjęcia kolejnych inwestorów. Miasto na bieŝąco polepsza warunki do prowadzenia biznesu i wspiera rozwój przedsiębiorczości. Poprzez doskonale rozwiniętą sieć instytucji otoczenia biznesu, przedsiębiorcy zarówno ci krajowi jak i zagraniczni pozyskają tu pomoc 59

60 i doradztwo zarówno na etapie przygotowania inwestycji, jak równieŝ jej rozwoju. Postrzeganie tego otoczenia przez prowadzących działalność gospodarczą jest bardzo waŝne. Ruda Śląska posiada 3 aktywnie działające instytucje otoczenia biznesu. Są to: 1. Rudzka Agencja Rozwoju Inwestor Sp. z o. o. Rudzka Agencja Rozwoju jest instytucją mającą na celu wspieranie i promocję przedsiębiorczości w mieście i regionie. Działalność ukierunkowana jest głównie na problematykę o charakterze publicznym, opiera się głównie na stymulowaniu rozwoju gospodarczego miasta oraz wspieraniu i rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości w regionie. W ramach RAR Inwestor funkcjonują: Akademia Kształcenia, która oferuje szkolenia otwarte indywidualne i zamknięte dla firm, stacjonarne i wyjazdowe oraz dedykowane dla przedsiębiorstw, organizuje seminaria i konferencje. Fundusz PoŜyczkowy, który udziela poŝyczek dla mikro i małych firm na inwestycje przyczyniające się m.in. do tworzenia nowych miejsc pracy. Centrum Doradztwa Gospodarczego, które oferuje usługi doradcze i eksperckie oraz przygotowywanie dokumentacji technicznej, w tym studiów wykonalności. Biuro Projektów, które realizuje projekty szkoleniowe dofinansowywane z Europejskiego Funduszu Społecznego dla przedsiębiorstw. W ramach RAR Inwestor funkcjonuje równieŝ Punkt Konsultacyjny oferujący bezpłatne usługi informacyjne dla sektora MŚP oraz osób fizycznych zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą. Udziela informacji o moŝliwości uzyskania dofinansowania ze środków budŝetu krajowego, programów międzynarodowych, w tym głównie środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. 2. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości Sp. z o.o. to instytucja, której głównym celem jest tworzenie sprzyjających warunków do powstawania i rozwoju sektora przedsiębiorczości w mieście, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz wspieranie i promocja postaw aktywnych i przedsiębiorczych. Rola inkubatora w rozwoju przedsiębiorczości miasta wyraŝa się w: 60

61 Działalności doradczej, w zakresie pomocy w pozyskiwaniu środków finansowych z programów Unii Europejskiej dla osób fizycznych chcących rozpocząć działalność gospodarczą, przedsiębiorstw oraz samorządów, jak równieŝ pomocy w przygotowywaniu wniosków o dotacje unijne oraz przygotowywanie biznes planów, studiów wykonalności oraz analiz finansowych. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości zajmuje się równieŝ opracowywaniem i aktualizacją lokalnych dokumentów programowych. Działalności szkoleniowej, w zakresie organizacji szkoleń i warsztatów z zakresu pozyskiwania funduszy unijnych, rozpoczynania oraz prowadzenia działalności gospodarczej, a takŝe z zakresu doskonalenia rozwoju osobistego; Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL) oraz technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT). Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości organizuje takŝe kursy zawodowe, jak równieŝ kursy podnoszące bądź zmieniające kwalifikacje osób bezrobotnych. Działalności proinnowacyjnej poprzez organizację spotkań przedsiębiorców oraz usługi doradcze w zakresie źródeł finansowania innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości, dysponuje pomieszczeniami biurowymi oraz powierzchniami przemysłowo magazynowymi w siedzibie głównej przy ul. K. Goduli 36 oraz w filii przy ul. Szyb Walenty 32. Ponadto, Inkubator oferuje wynajem nowoczesnej, multimedialnej sali konferencyjnej (100 miejsc) oraz sali szkoleniowo-konferencyjnej z 15 indywidualnymi stanowiskami komputerowymi. W budynku działa restauracja. W ramach inkubatora funkcjonuje Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) z siedzibą w Rybniku, który świadczy bezpłatne usługi związane z pozyskiwaniem i właściwym wykorzystaniem funduszy z Europejskiego Funduszu Społecznego. Z pomocy RO EFS Rybnik mogą skorzystać szkoły, miasta, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa jak równieŝ osoby fizyczne. 3. Śląski Park Przemysłowo - Technologiczny Sp. z o.o. to wyodrębniony obszar na terenie dwóch miast Rudy Śląskiej i Świętochłowic, stanowiący zwartą całość i obejmujący tereny poprzemysłowe, doskonale 61

62 skomunikowane i połoŝone w centrum Aglomeracji Śląskiej w dwóch miejscach połączonych rozbudowaną siecią komunikacyjną. Tereny, na których obecnie zlokalizowany jest Park stanowią powierzchnię 1090 ha. Głównym celem Parku jest stworzenie atrakcyjnego obszaru do prowadzenia działalności gospodarczej i inwestowania, charakteryzującego się przede wszystkim sprawną infrastrukturą, niskimi kosztami korzystania z majątku produkcyjnego oraz profesjonalnie prowadzonymi usługami pomocniczymi. W Parku znajduje się powierzchnia magazynowa w postaci hali produkcyjnej z budynkiem socjalno-biurowym oraz kotłownią o całkowitej pow. ponad 8 tys.m 2. Dodatkowo przy hali znajduje się plac składowy o pow m 2. Cały kompleks został zagospodarowany z przeznaczeniem na produkcję konstrukcji stalowych. W budynkach po byłej KWK Walenty Wawel (cechownia, łaźnia, lampownia) zagospodarowano ok. 4 tys. m 2 powierzchni biurowej. Park dysponuje pomieszczeniami dla absolwentów, którzy pragną rozpocząć działalność w dziedzinie architektury i geodezji w ramach Inkubatora Innowacji Technologicznych i Usługowych Architektura i Budownictwo. Atutem jest dobry standard pomieszczeń Parku, duŝy parking oraz szybki dojazd do Drogowej Trasy Średnicowej. Przy Śląskim Parku Przemysłowo Technologicznym działa Biuro Obsługi Inwestora. Jednostka ta ma za zadanie wyszukiwanie ofert obiektów biurowych, handlowych, przemysłowych i magazynowych przewidzianych pod wynajem lub sprzedaŝ. Poza tym pracownicy biura zapewniają pomoc w szybkim dostępie do informacji o warunkach inwestowania na terenie Rudy Śląskiej i Świętochłowic. Jednostka świadczy równieŝ usługi w zakresie zarządzania nieruchomościami oraz pozyskiwaniem bieŝących informacji o rynku nieruchomości i prowadzi system informacji dla przedsiębiorców i inwestorów na temat moŝliwości oraz potrzeb inwestycyjnych. Wysoka aktywność władz miasta i zwiększenie jego znaczenia sprawiają, Ŝe firmy coraz chętniej spoglądają w jej stronę. WzdłuŜ głównych dróg, które są atutem miasta, pojawiają się centra logistyczne, a dotychczas niedoceniane obiekty przekształcane są m.in. na biurowce. Dla inwestorów waŝne jest takŝe, Ŝe na 62

63 terenie całego miasta obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, co znacznie skraca proces inwestycyjny. Ruda Śląska to miejsce, w którym kaŝdy przedsiębiorca posiada odpowiednie warunki do rozpoczęcia swojego biznesu, a proinwestycyjna polityka miasta stwarza ogromne moŝliwości rozwijania prowadzonej juŝ działalności. Miasto współpracuje z takimi instytucjami i firmami jak: biura pośrednictwa, organizacje samorządu gospodarczego, instytucje rządowe i samorządowe róŝnych szczebli w tym Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych, instytucje rozwoju lokalnego. Miasto realizuje swoje zadania w zakresie promocji takŝe poprzez uczestnictwo w konkursach proinwestycyjnych. Teren inwestycyjny w Rudzie Śląskiej zdobył tytuł Grunt na medal 2005, w ostatnim konkursie teren rudzki był w siódemce najlepszych terenów inwestycyjnych województwa śląskiego. Miasto otrzymało takŝe wyróŝnienie w konkursie Krajowi Liderzy Innowacji Działające na terenie Rudy Śląskiej instytucje otoczenia biznesu tworzą kompleksowe narzędzie wsparcia rozwoju działalności gospodarczej miasta. Obok komponentów infrastruktury materialnej i technicznej udostępnianej przedsiębiorcom firmy te zapewniają dostarczenie im doradztwa i informacji oraz wsparcia finansowego. Instytucje otoczenia biznesu pełnią funkcję przydatnego narzędzia w pokonywaniu barier i problemów związanych z powstawaniem nowych i rozwojem juŝ prowadzonych przedsiębiorstw. W konsekwencji wpływają pozytywnie na rozwiązywanie problemów rudzkich firm oraz sprzyjają ich wzrostowi i innowacyjności, przyczyniając się do inicjowania kolejnych, nowych przedsięwzięć gospodarczych. 3.Inwestycje miejskie Przez ostatnie lata sporo się działo w Rudzie Śląskiej w zakresie inwestycji miejskich. DuŜy w nich udział miały środki pozyskane z funduszy zewnętrznych (o których szerzej mowa w rozdziale 5). Wydatki majątkowe miasta (w tym wydatki inwestycyjne oraz wydatki na zakupy inwestycyjne) na przestrzeni omawianych w niniejszym opracowaniu lat przedstawiają się następująco: 63

64 Tab. 26 Wydatki majątkowe miasta w latach Wydatki majątkowe miasta Ruda Śląska w latach Rok budŝetowy Kwota w zł ,00 w tym wydatki inwestycyjne: ,00 wydatki na zakupy inwestycyjne: , ,00 w tym wydatki inwestycyjne: ,00 wydatki na zakupy inwestycyjne: , ,46 w tym wydatki inwestycyjne: ,27 wydatki na zakupy inwestycyjne: , ,73 w tym wydatki inwestycyjne: ,16 wydatki na zakupy inwestycyjne: , ,07 w tym wydatki inwestycyjne: ,67 wydatki na zakupy inwestycyjne: ,40 Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Nadzoru Właścicielskiego 64

65 Rys. 17 Wielkość wydatków majątkowych miasta w latach Źródło: Urząd Miasta Ruda Śląska, Wydział Nadzoru Właścicielskiego ROK 2004 Wydatki majątkowe w roku 2004 osiągnęły wielkość zł., w tym na wydatki inwestycyjne przeznaczono ,00 zł., a na wydatki na zakupy inwestycyjne zł. Ogromną rolę w latach przypisano gospodarce mieszkaniowej. Budowa Drogowej Trasy Średnicowej wymusiła na Gminie realizację budownictwa zastępczego w zamian za likwidowanie mieszkań w pasie budowanej drogi. PoniŜej na wykresie przedstawiono wartości poszczególnych wydatków przypadające na poszczególne działy: 65

66 Rys. 18 Wartość wydatków inwestycyjnych w podziale na sektory w roku Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna wartość wydatków Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna sektor Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura fizyczna i sport inne Źródło: Wykonanie budŝetu miasta i zadań rzeczowych za rok 2004 Do najwaŝniejszych inwestycji zrealizowanych w tym roku naleŝą: 1. W zakresie transportu i łączności: Rozbudowa skrzyŝowania ulic: Niedurnego, Obr. Westerplatte, Odrodzenia w Wirku, wartość inwestycji ,00 zł. Rondo ma na celu ułatwienie przejazdu przez centrum handlowo-usługowe miasta, wzmacniając tym samym jego rolę gospodarczą oraz dostępność komunikacyjną. Inwestycja ta przyczyniła się do skrócenia czasu podróŝy i poprawienia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Projekt modernizacji układu drogowego rejonu ulic Niedurnego, Odrodzenia i Obrońców Westerplatte stanowił realizację Strategii Wewnętrznego i Zintegrowanego Rozwoju Miasta do roku 2015 pt.: Poprawa stanu dróg i zintegrowanie komunikacji miejskiej z układem komunikacyjnym aglomeracji. Drogowa Trasa Średnicowa Katowice Gliwice, wartość nakładów przypadających na rok zł. Realizacja projektu była kolejnym etapem budowy kluczowego szlaku komunikacyjnego 66

67 Aglomeracji Górnośląskiej. Projekt dotyczył dwóch odcinków ww. trasy przebiegających przez miasto Ruda Śląska, do granicy z miastem Zabrze. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego w ramach ZPORR. Całkowita wartość projektu wynosi zł. - w zakresie gospodarki mieszkaniowej: W lipcu 2004 r. nastąpiło oficjalne oddanie do uŝytku budynku mieszkalnego przy ul. Raciborskiej 10 (dzielnica Ruda). Inwestycja polegała na adaptacji budynku hotelowego na cele mieszkalne. Decyzją prezydenta miasta zamieszkały tu m.in. rodziny, które utraciły swoje domy z powodu budowy DTŚ. W ramach adaptacji wymieniono pokrycia dachowe, stolarkę okienną, wymieniono instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną i centralnego ogrzewania oraz ocieplono ściany zewnętrzne budynku. Do uŝytku zostało oddanych 60 mieszkań, z czego 2 o pow. 34,5m², 10 mieszkań o pow. 35,4m², 8 ma powierzchnię 47,4m², 10 o pow. 54,5m², 10 ma pow.73,9m², a 20 posiada powierzchnię 58m². Koszt adaptacji budynku wyniósł zł., w tym 600 tys. pozyskano z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. W połowie 2004 r. nastąpiło oficjalne oddanie do uŝytku budynku mieszkalnego przy ul. Tunkla 143 (dzielnica Kochłowice) Regionalnego Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o. o. Inwestycja polegała na adaptacji budynku hotelowego na cele mieszkalne. W ramach adaptacji nadbudowano jedną kondygnację, wzmocniono fundamenty, wymieniono instalację wodnokanalizacyjną, elektryczną i centralnego ogrzewania oraz ocieplono ściany zewnętrzne budynku. Do uŝytku zostało oddanych 40 mieszkań, z czego 8 to jednopokojowe, 28 mieszkania posiadają dwa pokoje, a 4 mieszkania trzy pokoje. Koszt inwestycji to zł. 2. W zakresie oświaty: Aula Gimnazjum przy ul. Opolskiej w Kochłowicach. W ramach inwestycji wzmocniono konstrukcję stalową dachu auli, ponadto wykonano miejsca postojowe na 38 samochodów obok budynku szkoły. Wartość: zł. 3. W zakresie ochrony zdrowia: 67

68 Zakup sprzętu medycznego dla Szpitala Miejskiego, wartość ,00 zł. Zakup Aparatu RTG przez gminę dla Szpitala Miejskiego w Goduli, wartość ,00 zł. W grudniu 2004 r. zakończono takŝe gruntowny remont dachu Szpitala w Orzegowie. W ramach inwestycji wymieniono poszycie dachowe, a takŝe elementy konstrukcji. Wartość projektu: ,00 zł. 4. W zakresie pomocy społecznej Adaptacja budynku przy ul. Ballestremów 16 na Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej, wartość wydatków ,00 zł. Przedmiotem projektu był generalny remont części budynku i jego adaptacja na Urząd Pracy. Z dniem r. Powiatowy Urząd Pracy rozpoczął prace w nowym obiekcie. 5. W zakresie gospodarki komunalnej i ochrony środowiska Budowa oczyszczalni ścieków Halemba Centrum w Halebie, wartość ,00 zł. Modernizacja oczyszczalni ścieków w Orzegowie, wartość ,00 zł. Budowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni ścieków Halemba Centrum, wartość ,00 zł. 6. W zakresie kultury fizycznej: Remont basenów letnich w ośrodku Orzegów. Koszt inwestycji: ,00 zł. W 2004 r. utworzony został takŝe plac zabaw przy kąpielisku (wartość ,00 zł.). 7. Pozostała działalność. Budowa dzielnicowego Centrum Rekreacyjno Handlowego w dzielnicy Ruda, wartość ,00 zł, z czego 50 % zostało dofinansowane ze środków Funduszu na rzecz rozwoju infrastruktury lokalnej. Centrum powstało przy ul. Wolności 16, 16A w dzielnicy Ruda. Zakres robót przewidywał budowę pawilonu handlowego z 5 boksami przeznaczonymi pod wynajem, budowę kiosku z wiatą przystankową i 68

69 utwardzenie placu miejskiego kostką bazaltową i brukową. Zostało równieŝ wykonane oświetlenie placu oraz droga dojazdowa i parking. Budowa Centrum Handlowo Wystawowo Kulturalnego w Rudzie Śląskiej Wirku przy ul. Kupieckiej zadaszenie targowiska i budowa masztu reklamowego. Projekt ten jest jednym z trzech projektów zgłoszonych przez miasto, które otrzymały dofinansowanie w ramach Programu łagodzenia w Regionie Śląskim skutków Restrukturyzacji Zatrudnienia w Górnictwie Węgla Kamiennego, wartość inwestycji ,00 zł. ROK 2005 Wydatki majątkowe w 2005 r. stanowiły kwotę zł., w tym zł. to wydatki inwestycyjne, a zł. przeznaczono na zakupy inwestycyjne. PoniŜej na wykresie przedstawiono wartości poszczególnych wydatków przypadające na poszczególne sektory w 2005 r.: Rys. 19 Wartość wydatków inwestycyjnych w podziale na sektory w roku Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa wartosc wydatków Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia sektor Pomoc społeczna Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura fizyczna i sport Źródło: Wykonanie budŝetu miasta i zadań rzeczowych za rok 2005 Do najwaŝniejszych inwestycji zrealizowanych przez miasto w 2005 r. naleŝały: 69

70 1) w zakresie transportu i łączności: Budowa skrzyŝowania ulic: Katowickiej, Odrodzenia, Nowary całkowity koszt inwestycji wraz z przygotowaniem dokumentacji (w rok 2004) ,00 zł. Dzięki realizacji inwestycji bez dłuŝszego oczekiwania moŝliwy jest przejazd ul. Katowicką na wysokości "Kauflandu" w kierunku Chorzowa, a takŝe szybszy przejazd przez miasto z północy na południe - z Drogowej Trasy Średnicowej w kierunku skrzyŝowania ulicy 1 Maja z autostradą A-4. 2) w zakresie gospodarki mieszkaniowej: W 2005 r. rozpoczęto realizację inwestycji związanej z budownictwem komunalnym na os. Cynkowa-Wysoka. JuŜ w pierwszym roku realizacji gmina przeznaczyła na te cele ponad pół miliona złotych. Całkowity koszt ,26 zł. (zakończenie inwestycji 2007 r.). Zgodnie z projektem inwestycyjnym powstało 86 jedno- i dwupokojowych mieszkań o powierzchni od 40,80m² do 62,80m². Ukształtowano takŝe teren wokół budynków oraz zmodernizowano ulice Cynkową i Wysoką. WyposaŜenie powstałych lokali obejmowało sanitariaty, zlewozmywak oraz piec kuchenny. Dodatkowo podłoga w przedpokoju, kuchni i łazience pokryta została kafelkami, a w pokojach wykładziną. Budowa domów socjalnych Szczęść BoŜe całkowity koszt ,83 zł. (termin zakończenia 2008 r.) Wykonano osiedle mieszkań socjalnych (8 budynków parterowych po 6 mieszkań w kaŝdym budynku) wraz z zagospodarowaniem terenu (drogi dojazdowe, parkingi, elementy małej architektury) i pełnym uzbrojeniem. 3) w zakresie ochrony zdrowia: Przywrócenie funkcji medycznych Pawilonu C oraz zakup tomografu komputerowego dla szpitala Miejskiego Nr 2 w Rudzie Śląskiej przebudowa Pawilonu C w Szpitalu Miejskim. Remont obejmował zaprojektowanie i wykonanie pomieszczeń dla trzech oddziałów medycznych (dwóch wewnętrznych i reumatologii) zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami. W przyziemiu obecnie znajdują się: zespół diagnostyki obrazowej RTG, pracownia badań endoskopowych, zespół przyjęć pacjentów, kaplica, podręczne laboratorium analityczne, pomieszczenia techniczne. Parter i pierwsze piętro przeznaczono na oddziały wewnętrzne 70

71 (odpowiednio 27 i 30 łóŝek). Znajdują się tam między innymi kuchenki oddziałowe oraz łazienki pacjentów dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na drugim piętrze znajduje się oddział reumatologiczny (25 łóŝek) z salką gimnastyczną wyposaŝoną w sprzęt rehabilitacyjny i zespół fizykoterapii. Na poddaszu umiejscowiono zaplecze socjalno-sanitarne dla personelu i 2 sale konferencyjne. Ponadto wykonano montaŝ dwóch dźwigów (linowy i hydrauliczny), nową elewację wraz z ociepleniem budynku. Koszt remontu wyniósł ,01, natomiast zakup tomografu ,00 zł. Całkowita wartość projektu wyniosła więc ,01 zł. Inwestycja dofinansowana była w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Modernizacja bloku operacyjnego i rozbudowa o salę okulistyczną Szpital Miejski w Goduli, wartość ,00 zł. Zadanie obejmowało wykonanie trzech sal operacyjnych wraz z niezbędnym zapleczem. 4) w zakresie gospodarki ściekowej i ochrony wód realizacja projektu ISPA. W roku 2005 w dalszym ciągu realizowano zadania związane z projektem współfinansowanym z programu ISPA. Zakres Modernizacji oczyszczalni ścieków Orzegów" współfinansowany ze środków Funduszu Spójności obejmował: uzyskanie niezbędnych opinii, wyników badań, map, uzgodnień, zatwierdzeń i decyzji administracyjnych związanych z projektowaniem, budową i przekazaniem do uŝytku oczyszczalni, wykonanie prac projektowych w zakresie koncepcji projektowej, projektu budowlanego i projektów wykonawczych wraz z niezbędnymi badaniami, opracowaniami i ekspertyzami oraz wykonanie robót budowlano-montaŝowych wraz ze skompletowaniem dokumentacji powykonawczej i rozruchem linii technologicznych oczyszczalni. W 2005 r. przeznaczono na ten cel zł. 5) w zakresie pomocy społecznej: Utworzenie Zakładu Aktywności Zawodowej Zakład Usług Pralniczych wartość ,00 zł. Zakres inwestycji obejmował kompleksową przebudowę budynku pralni w Bielszowicach. Modernizacja pawilonu Domu Pomocy Społecznej Senior. W pawilonie znajduje się kuchnia wraz z zapleczem, jadalnię, pomieszczenia terapii zajęciowej i muzykoterapii oraz gabinet psychologa. W ramach remontu 71

72 ocieplono ściany pawilonu, zmodernizowano i wyposaŝono w nowe urządzenia kuchnię i jej zaplecze, powiększono jadalnię oraz sale terapeutyczne. Rezultatem inwestycji jest poprawa komfortu i funkcjonalności pomieszczeń, a takŝe ich dostosowanie do obowiązujących standardów. Całość inwestycji została sfinansowana z budŝetu miasta. Wartość projektu: zł. 6) w zakresie kultury fizycznej. W roku 2005 zakończono realizację inwestycji Budowa basenu przy Szkole Podstawowej Nr 30 przy ul. Chryzantem 10. Powstał trójkondygnacyjny obiekt z podpiwniczoną częścią basenową. Obecnie korzystają z niego zarówno uczniowie szkoły, jak i mieszkańcy. Oprócz basenu o głębokości od 0,9 1,9m i okrągłego brodzika dla dzieci, mieszkańcy miasta mają dostęp do kawiarni, siłowni, sauny, solarium i zajęć aerobiku. Wartość środków przeznaczonych na ten cel w latach to ,00 Modernizacja infrastruktury sportowej przy Szkołach Podstawowych nr 3, 23, 40, 41. Łączny koszt inwestycji realizowanych dla powyŝszych szkół to: ,99 zł. W ramach tego działania zmodernizowano: Przy SP-3 zmodernizowano boisko trawiaste do gry w piłkę noŝną oraz boisko do koszykówki (nowa nawierzchnia akrylowa). Przy SP-23- odtworzono zniszczony mur oporowy, wykonano dokumentację dla boiska wielofunkcyjnego do gry w piłkę ręczną oraz koszykówkę, które wykonano w 2006 r. Przy SP-40 zmodernizowano boisko trawiaste do gry w piłkę noŝną, a takŝe wyremontowano bieŝnię do skoku w dal. Zmodernizowano takŝe nawierzchnię boiska wielofunkcyjnego na nawierzchnię akrylową do boiska do gry w piłkę ręczną oraz koszykówkę. SP-41 budowa boiska wielofunkcyjnego do gry w piłkę ręczną oraz koszykówki. ROK

73 Wydatki majątkowe w 2006 r. stanowiły niebagatelną kwotę ,46 zł. W ramach tej sumy ,27 zł. przeznaczono na wydatki inwestycyjne, a ,19 zł. na zakupy inwestycyjne. PoniŜej na wykresie przedstawiono wartości poszczególnych wydatków przypadające na poszczególne sektory: Rys. 20 Wartość wydatków inwestycyjnych w podziale na sektory w roku Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa wartosc wydatków Działalność usługowa Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura fizyczna i sport 0 sektor inne Źródło: Wykonanie budŝetu miasta i zadań rzeczowych za rok 2006 W 2006 r. Miasto Ruda Śląska kontynuowało realizację szerokiego zakresu renowacji, konserwacji i modernizacji zabytkowych obiektów znajdujących się na terenie miasta przede wszystkim historycznych osiedli robotniczych. W czerwcu tego roku prowadzone były prace konserwatorskie w budynkach osiedla Kaufhaus trwała finalizacja remontów dwóch budynków znajdujących 73

74 się przy ul. Niedurnego (remont dachu i elewacji). Rozpoczęto renowację elewacji familoka znajdującego się w drugiej linii zabudowy oraz bardzo interesującego pod względem formy architektonicznej obiektu mieszkalno usługowego zlokalizowanego w centralnej części osiedla. W parterze obiektu w przeszłości zlokalizowana była osiedlowa piekarnia, która zaadaptowana została na świetlicę socjoterapeutyczną. Zakończono teŝ prace remontowe jednego z budynków dawnego osiedla Karol Emanuel przy ul. Wolności 114. Ten charakterystyczny obiekt zaprojektowany przez wybitnego architekta Hansa von Poellnitz jest swoistym symbolem i wyróŝnikiem dawnej kolonii w Rudzie Południowej. RównieŜ w tym roku pracom remontowym poddany został charakterystyczny budynek zlokalizowany na terenie osiedla robotniczego przy ul. Kościelnej i Wolności. W naroŝniku tego obiektu znajduje się figura pasyjna, która dla autora później wzniesionego osiedla robotniczego stała się istotnym elementem urbanistyki osiedla w tym miejscu. Budynek wzniesiony w naroŝniku został ukształtowany w taki sposób aby wyeksponować figurę względem skrzyŝowania i podkreślić jej znaczenie dla lokalnej społeczności oraz dominujący wobec otoczenia charakter. Do najwaŝniejszych inwestycji zrealizowanych w 2006 roku naleŝały takŝe: 1) w zakresie transportu i łączności: W 2006 r. zakończono rozpoczętą rok wcześniej budowę ronda w ciągu ulic 1 Maja Kłodnicka. Całkowity koszt inwestycji ,00 zł. Budowa Ronda przyczyniła się do wzmocnienia dostępności komunikacyjnej, skrócenia czasu podróŝy i poprawienia bezpieczeństwa ruchu drogowego w tej części Rudy Śląskiej. 2) w zakresie Kultury fizycznej: Modernizacja infrastruktury sportowej Szkół Podstawowych nr 8, 16, 20 całkowity koszt zł. Przy Szkole Podstawowej nr 8 wykonano boisko do koszyków z nawierzchnią akrylową, boisko do siatkówki plaŝowej, bieŝnię oraz rekultywację boiska trawiastego do piłki noŝnej. Przeprowadzono takŝe modernizację boiska wielofunkcyjnego do gry w koszykówkę i piłkę ręczną, bieŝni oraz piaskownicy ze skocznią do skoku w dal przy Szkole Podstawowej nr 20. W dzielnicy Wirek z kolei, przy SP 16 wykonano boisko wielofunkcyjne o nawierzchni poliuretanowej z bieŝnią i skocznią do skoku w dal. 74

75 Modernizacja boiska szkolnego Szkoły Sportowej nr 15 w dzielnicy Halemba wartość ,82 zł. Wykonano boisko wielofunkcyjne z bieŝnią, skocznią w dal i wzwyŝ, ogrodzeniem i oświetleniem terenu, chodnikami i małą architekturą oraz wyposaŝeniem terenów sportowych. Modernizacja krytego kąpieliska w dzielnicy Nowy Bytom. Modernizacja najstarszej pływalni w naszym mieście objęła m.in. wymianę dachu nad halą basenową, wykafelkowanie niecki basenowej, wymianę instalacji elektrycznej, wykonanie nowego zasilania elektrycznego, modernizację pomieszczenia dla ratowników. Basen został wyposaŝony w automatyczną stację uzdatniania wody, która odpowiada za bieŝącą kontrolę podstawowych parametrów wody. Wartość inwestycji ,21 zł. W 2006 r. uruchomiono takŝe w dzielnicy Bykowina sztuczne lodowisko, dostępne dla dzieci i młodzieŝy preferujących aktywne spędzanie czasu wolnego, w tym ferii zimowych. Wartość inwestycji: ,82 zł. Modernizacja kąpieliska w dzielnicy Orzegów, wartość: ,00 zł. Prowadzone były prace związane z konserwacją i modernizacją kąpieliska letniego. Przebudowa infrastruktury sportowej przy Szkoły Podstawowej nr 15. Wykonano boisko wielofunkcyjne z bieŝnią, skocznią w dal i wzwyŝ, ogrodzeniem i oświetleniem terenu, chodnikami, małą architekturą oraz wyposaŝeniem terenów sportowych. Inwestycje z zakresu infrastruktury sportowej na terenie naleŝącym do SP 15 były realizowane od 2004 r. Łączny ich koszt wyniósł: ,82 zł. 3) w zakresie oświaty i wychowania Adaptacja budynku przy ul. Tunkla na potrzeby Akademii Górniczo Hutniczej zł. (inwestycję zakończono w 2007 r.). W roku akademickim 2006/2007 zostały uruchomione zajęcia w trybie studiów zaocznych w Zamiejscowym Ośrodku Dydaktycznym w Rudzie Śląskiej prowadzonym przez Wydział Geodezji Górniczej i InŜynierii Środowiska Akademii Górniczo Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. 75

76 Porozumienie w tej sprawie podpisali 24 marca 2006 r. w Krakowie prof. Antoni Tajduś Rektor AGH, prof. Jan Gocała Dziekan Wydziału Geodezji Górniczej AGH i Andrzej Stania Prezydent Miasta Ruda Śląska. Studia zaoczne są prowadzone jako czteroletnie studia inŝynierskie na kierunku kształcenia: Geodezja i Kartografia o specjalności: Geodezja inŝynieryjnoprzemysłowa, Geodezja górnicza, zakończone uzyskaniem tytułu zawodowego inŝyniera. 4) Pozostała działalność. 8 listopada 2006 r. przy ul. Ballestremów 16 odbyło się uroczyste otwarcie Centrum Profilaktyki, w skład którego weszły: Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej, Ośrodek Terapii UzaleŜnień i Pomocy Psychologicznej oraz Rudzkie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich Zdrowe śycie. Działanie Centrum jest skierowane na pomoc rodzinom z problemem uzaleŝnienia. Aktualnie Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej realizuje m.in. programy i warsztaty profilaktyczne dla dzieci i młodzieŝy rudzkich szkół, szkolenia dla nauczycieli i przedstawicieli innych grup zawodowych w obszarze profilaktyki problemowej, prowadzi punkt konsultacyjny dla dzieci i młodzieŝy. Projekt był współfinansowany z EFRR w ramach ZPORR. Całkowity koszt realizacji projektu: ,55 zł. ROK 2007 W roku 2007 wartość inwestycji majątkowych wyniosła: ,00 zł., w tym na wydatki inwestycyjne przeznaczono ,43 zł., oraz na zakupy inwestycyjne ,57 zł. W 2007 r. roku postawiono przede wszystkim na modernizację w placówkach oświatowych Rudy Śląskiej. W tym czasie odbywały się liczne prace remontowe i modernizacyjne, których koszt wynosiła ponad 10 mln zł. TakŜe w wyniku prowadzonej eksploatacji górniczej pod miastem, częściowemu uszkodzeniu uległy budynki oraz instalacje wewnętrzne i zewnętrzne wielu placówek oświatowych. W roku 2007 do uŝytku Rudzian oddanych zostało prawie 300 nowych mieszkań. Przy ul. Kokota w ramach tzw. TBS-ów powstały 3 bloki z 87 mieszkaniami, a przy ul. Cynkowa Wysoka oddano do uŝytku 128 lokali mieszkaniowych. 76

77 NajwaŜniejsze inwestycje miasta wykonane w roku 2007: 3 - w zakresie transportu i łączności Modernizacja wiaduktu w ciągu ul. Orzegowskiej. Całkowity koszt inwestycji ,17zł. Dzięki realizacji inwestycji konstrukcja orzegowskiego mostu, znacznie róŝni się od poprzedniego. Tym razem zamiast stalowej, uŝyto konstrukcji Ŝel-betowej, która jest znacznie trwalsza. - w zakresie kultury Adaptacja budynku przy ul. Kaczmarka 38. Zakończono prace adaptacyjne pomieszczeń po byłej straŝy poŝarnej na potrzeby filii miejskiej biblioteki publicznej. Zadanie polegało na adaptacji pomieszczeń parteru budynku na potrzeby filii Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rudzie Śląskiej. Koszt całkowity: ,72 zł. - w zakresie kultury fizycznej Budowa lodowiska w dzielnicy Orzegów całkowity koszt inwestycji zł. Oficjalne otwarcie obiektu odbyło się w dniu roku. To pełnowymiarowe lodowisko dzięki bandom, oraz profesjonalnie przygotowanym oznaczeniom spełnia wszystkie wymogi, które są niezbędne do gry w hokeja. Ślizgawka o wymiarach 30x60 metrów moŝe pomieścić jednorazowo nawet 150 osób. Na terenie obiektu działa równieŝ wypoŝyczalnia łyŝew, dzięki której nawet osoby nie posiadające własnego sprzętu mogą spróbować swoich sił na lodzie. Dodatkowo lodowisko posiada sztuczne oświetlenie, co umoŝliwia zabawę do późnych godzin wieczornych. Wszystkim uczestnikom czas umila muzyka, o którą na bieŝąco dba obsługa lodowiska. - w zakresie oświaty Termomodernizacja budynku przy ul. Tunkla 147a na potrzeby Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie. Inwestycja polegała na wykonaniu brakującej części instalacji co i remoncie dwóch auli. - zakresu zdrowia: 3 BudŜet Miasta Ruda Śląska na 2007 rok 77

78 Termomodernizacja Pawilonu A-F Godula. W lipcu 2006r. rozpoczęto inwestycję obejmującą nadbudowę oraz modernizację II piętra budynku F Szpitala Miejskiego w Rudzie Śląskiej Goduli. Jednym z elementów inwestycji były roboty termomodernizacyjne polegające na wykonaniu docieplenia całego budynku, wymianie stolarki okiennej, wymianie instalacji centralnego ogrzewania na wszystkich kondygnacjach budynku. ROK 2008 W roku 2008 wydatki poniesione na realizację zadań inwestycyjnych wyniosły ,07 zł, w tym wydatki inwestycyjne ,67 zł, oraz wydatki na zakupy inwestycyjne ,40 zł. Podział wydatków majątkowych ze względu na sektory przedstawia się następująco: Rys. 21 Wydatki inwestycyjne wg działów w roku 2008 Źródło: BudŜet Miasta na rok 2008 Ruda Śląska ze względu na swoje naturalne uwarunkowania i lokalizację, a takŝe bogactwo terenów zielonych jest idealnym miejscem do wygodnego i komfortowego mieszkania. Dlatego teŝ władze miasta od zawsze wkładały 78

79 wyjątkowy wysiłek w rozwój budownictwa mieszkaniowego, zarówno komunalnego, socjalnego, jak równieŝ prywatnego. W 2008 r. rozpoczęto realizację kolejnych inwestycji związanych z mieszkalnictwem w Rudzie Śląskiej. Projekty te były wykonywane zarówno przez samo miasto, jak równieŝ Towarzystwo Budownictwa Społecznego oraz deweloperów. Wykonano projekt budowlano-wykonawczy osiedla mieszkaniowego wielorodzinnego przy ul. Szczęść BoŜe, w ramach którego zaplanowano budowę 4 budynków o łącznej ilości mieszkań 51, na które uzyskano pozwolenie na budowę. W lutym 2008 r. nastąpiło takŝe rozpoczęcie robót budowalnych przy ul. Starej w Rudzie Śląskiej. W roku 2008 wydatkowano na ten cel ,04 zł. Zakres umowy obejmował budowę 3 budynków o łącznej ilości 18 mieszkań. Miasto przyciąga prywatnych inwestorów, którzy lokują swoje środki finansowe w budownictwie mieszkaniowym. Rudzcy deweloperzy kupili juŝ kilkanaście duŝych gruntów. Tym sposobem planuje się, Ŝe na ul. Porębskiej na powierzchni m2 ma powstać ponad 420 mieszkań. Planuje się takŝe wzniesienie apartamentowców w centrum dzielnicy Wirek oraz przy wjeździe do dzielnicy Ruda. W grudniu 2008 r. w ramach projektu Oczyszczanie ścieków Ruda Śląska zakończona została modernizacja oczyszczalni Orzegów. Inwestycję częściowo sfinansowała Unia Europejska ze środków Funduszu Spójności (więcej na ten temat w Rozdziale 5). Oczyszczalnia Orzegów zlokalizowana jest w północnej części Rudy Śląskiej, przy ul. Bytomskiej. Modernizacja oczyszczalni przyczyniła się do osiągnięcia przepustowości m3 i będzie obsługiwać ponad mieszkańców Rudy, Chebzia, Orzegowa i Goduli. Na terenie oczyszczalni zainstalowano ponadto nowoczesną suszarnię do której kierowane są wody ściekowe z wszystkich zlokalizowanych na terenie miasta oczyszczalni. Osuszony osad będzie wykorzystywany do współspalania z węglem w energetyce zawodowej. W 2008 r. odnotowano takŝe rozwój na polu usług medycznych. Miasto z własnych środków zmodernizowało Pawilon F Szpitala Miejskiego, w którym obecnie zlokalizowane są: II Oddział Wewnętrzny I gastroenterologii z Pododdziałem Chemioterapii, Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej oraz Oddział Okulistyczny. Wartość inwestycji ,16 zł. 79

80 Bezsprzecznym atutem miasta jest dogodne usytuowanie pod względem komunikacyjnym. Przez teren miasta przebiegają Drogowa Trasa Średnicowa oraz Autostrada A4. W 2008 r. miasto rozpoczęło prace nad budową drogi łączącej autostradę z DTŚ z trasą N-S. Wydano takŝe pozwolenie na budowę I odcinka drogi od węzła z DTŚ do ul. 1 Maja, w rejonie zjazdu na ul. Szyb Walenty. Realizacja tej inwestycji przyczyni się nie tylko do poprawy ogólnych warunków drogowych w mieście, ale takŝe do aktywizacji terenów Śląskiego Parku Przemysłowego. We wrześniu 2008 r. Miasto podpisało takŝe ugodę z Kompanią Węglową S.A. w sprawie naprawy szkód górniczych przy ul. Bielszowickiej. Zniszczenia spowodowane wydobyciem węgla w tym regionie z kopalni Bielszowice spowodowało wiele szkód, uniemoŝliwiających normalne korzystanie z tej infrastruktury. Do innych inwestycji w zakresie transportu i łączności zrealizowanych przez miasto w 2008 r. naleŝą: 1. Budowa bezkolizyjnego skrzyŝowania z linią kolejową w Rudzie Śląskiej- Wirku przy zjeździe z autostrady A-4, wartość wydatków przypadających na rok 2008: ,68 zł. 2. Przebudowa ul. Pawła w Rudzie Śląskiej - opracowanie dokumentacji + wykonawstwo + studium wykonalności, całkowity koszt zł. 3. Wykonanie nawierzchni drogowej osiedla Fińskie domki w Bielszowicach koszt inwestycji zł. W 2008 r. wyremontowano takŝe infrastrukturę rudzkich szkół, tj: Remont sanitariatów SP-7 Remont zaplecza sali gimnastycznej w budynku SP-6 Remont kapitalny dachu budynku A SP-1 Remont nawierzchni placu szkolnego SP-1 Remont węzła sanitarnego sali gimnastycznej i kominów w budynku ZSP nr 6 Remont nawierzchni boiska szkolnego ZS nr 1 Wymiana pokrycia dachowego w SP -20 Wymiana okien w SP 24 80

81 Remont bloku Ŝywieniowego w SP 36 Wymiana pokrycia dachowego w SP 3 oraz SP - 41 Łączny koszt inwestycji w tym zakresie wyniósł: zł. Od roku 2007 miasto z powodzeniem realizuje program Termomodernizacja budynków placówek oświaty. Od 2 lat miasto z budŝetu przeznaczyło na ten cel ,30 zł. W ramach tego działania wymieniono stolarki okienne, instalację c.o. docieplono ściany placówek a takŝe wymieniono pokrycia dachowe w następujących instytucjach: Szkoła Podstawowa nr 6 Szkoła Podstawowa nr 8 Szkoła Podstawowa 40 Szkoła Podstawowa nr 15 Szkoła Podstawowa nr 25 Szkoła Podstawowa nr 41 Przedszkole nr 4 Przedszkole nr 34 Przedszkole nr 47 Przedszkole nr 9 Gimnazjum nr 11 Gimnazjum nr 8 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 Przedszkole nr 24 Przedszkole nr 20 Gimnazjum nr 6 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Orzegowie IV. Sytuacja społeczna 1.Kultura Ruda Śląska dysponuje bogatą bazą sprzyjającą upowszechnieniu kultury wśród mieszkańców miasta. Wiele instytucji zarządzanych przez samorząd oraz podmioty komercyjne zapewniają mieszkańcom dostęp nie tylko do wydarzeń kulturalnych ale równieŝ do instytucji edukacyjno-kulturalnych, takich jak biblioteki czy szkoły muzyczne. W Rudzie Śląskiej moŝna wymienić następujące placówki kulturalne: 81

82 Placówki będące w zarządzie samorządu miasta Ruda Śląska: Miejska Biblioteka Publiczna z 14 filiami Muzeum Miejskie Miejskie Centrum Kultury im. Henryka Bisty w Nowym Bytomiu Miejski Dom Kultury w Bielszowicach MłodzieŜowy Dom Kultury Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia 82

83 Rys. 22 Biblioteki publiczne ilość lata księgozbiór czytelnicy liczba ludności na jedną placówkę - Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Podstawową formą korzystania z dóbr kultury jest czytelnictwo. Ruda Śląska dysponuje biblioteką z 14 filiami, posiadającymi w swoich zbiorach 326,7 tys. woluminów. W roku 2008 średnio na jedną placówkę przypadało ,7 osób, a w sumie liczba osób zarejestrowanych w bibliotekach wynosiła 18,3 tys. osób. Od roku 2004 liczba czytelników spadła o osób. Wskaźnik wypoŝyczeń na jednego czytelnika wynosił średnio 22 ksiąŝki w 2008r. Rudzkie muzeum w roku 2008 odwiedziło 3,6 tys. osób, między innymi w trakcie 14 zorganizowanych przez muzeum wystaw, 53 lekcji muzealnych oraz 14 seansów filmowych. Fot.4 Budynek Biblioteki Centralnej w Rudzie Śląskiej 83

84 Źródło: Opracowanie własne Placówki będące w zarządzie Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej: 7 Osiedlowych Domów Kultury (,,Jowisz,,,Pulsar,,,Matecznik,,,Muza, Country, Meteor, Neptun ) Placówki będące w zarządzie podmiotów komercyjnych: kino prywatne Patria multikino (8 sal) Cinema City telewizja Kablowa,,Elsat tygodnik,,wiadomości Rudzkie 84

85 Fot.5 Ruda Śląska Plaza, kino Cinema City Źródło: Opracowanie własne W Rudzie Śląskiej znajdują się równieŝ domy i ośrodki kultury, a takŝe kluby i świetlice oferujące mieszkańcom róŝne formy rozrywki i wypoczynku. W 2007r. 129 imprez zorganizowanych przez te instytucje odwiedziło 18,1 tys. osób. Tab. 27 Imprezy kulturalne oraz kina Wyszczególnienie Imprezy oświatowe Imprezy kulturalne Zespoły artystyczne Koła, kluby Kina Sale projekcyjne Miejsca na widowni Seanse Widzowie Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W omawianym pięcioletnim okresie nie zmieniła się ilość kin w Rudzie Śląskiej, znacząco natomiast spadła ilość widzów, bo aŝ o osób, co dało średnią dla 85

86 seansu w ilości 11 osób. W 2008r. wyświetlono 14,3 tys. seansów filmowych, z czego 18,1% dotyczyło filmów polskich. Zanotowano zatem niewielki spadek liczby seansów na przestrzeni 5 ostatnich lat. Corocznie mieszkańcy miasta Ruda Śląska mogą uczestniczyć w kulturalnych imprezach cyklicznych, co pozwala im na odpowiednie zaplanowanie czasu wolnego z pewnym wyprzedzeniem. Do imprez tych naleŝą: Koncert Noworoczny pod patronatem Prezydenta Miasta, Koncerty w ramach kaŝdego kolejnego finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Rudzkie Spotkania Kolędowe, będące zwieńczeniem koncertów kolędowych w wykonaniu rudzkich orkiestr dętych, które odbywają się w kościołach w całym mieście, Kolejne edycje Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego, Kolejne edycje Szansy na sukces. Dzieci dzieciom, Doroczny Rudzki Festiwal Kultury MłodzieŜy Szkolnej, Przegląd Piosenki Dziecięcej im. Prof. Adolfa Dygacza Śląskie Śpiewanie, Cykliczną imprezę Śląskie Gody współorganizowaną ze Starochorzowskim Domem Kultury oraz Związkiem Górnośląskim, Festyny Miejskie, Koncerty Promenadowe w wykonaniu rudzkich orkiestr dętych w róŝnych dzielnicach miasta, Dni Rudy Śląskiej - ogromne przedsięwzięcie, które przyciąga kilkadziesiąt tysięcy widzów mieszkańców naszego Miasta oraz miast ościennych, Noc Świętojańska - wielka letnia impreza plenerowa, Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych im. Augustyna Kozioła pod patronatem Prezydenta Miasta Ruda Śląska, Rudzka Jesień Kulturalna pod patronatem Prezydenta Miasta Ruda Śląska, Sylwester w plenerze pod patronatem Prezydenta Miasta dla wszystkich rudzian. Odwiedzający miasto turyści oraz osoby przyjeŝdŝające w innych celach mają do dyspozycji obiekty noclegowe z 261 miejscami noclegowymi. Obecna sytuacja 86

87 znacznie się poprawiła w stosunku do roku 2004, kiedy to miejsc noclegowych było 73, a samych odwiedzających miasto i korzystających z noclegów turystów było o osób mniej niŝ w roku Tab. 28 Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania Wyszczególnienie Obiekty Miejsca noclegowe Korzystający z noclegów Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Oświata W analizowanym okresie odnotowano spadek liczby ludności w wieku szkolnym oraz związany z tym stopniowy spadek liczby uczniów na poszczególnych poziomach kształcenia. W Rudzie Śląskiej funkcjonuje 25 szkół podstawowych, 19 gimnazjów oraz 20 szkół ponadgimnazjalnych, w tym 4 licea ogólnokształcące, 3 licea profilowane, 6 technicznych, 6 zespołów szkół zawodowych oraz jedna szkoła przysposabiająca do pracy. W mieście Ruda Śląska mają siedzibę 2 szkoły policealne oraz szkoły wyŝsze: WyŜsza Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej - Orzegowie i filia WyŜszej Szkoły Ekonomii i Administracji w Rudzie Śląskiej - Goduli, a takŝe Ośrodek Zamiejscowy Akademii Górniczo Hutniczej w Kochłowicach. Nadzór nad rudzkimi placówkami oświatowymi prowadzi Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych. śłobki i przedszkola Wychowanie przedszkolne, jako pierwszy etap kształcenia, realizowane jest w dwóch typach jednostek organizacyjnych tj. w przedszkolach oraz w oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych. W Rudzie Śląskiej działały w 2008r. 32 placówki przedszkolne, do których uczęszcza 3,7 tys. dzieci. Na jedną placówkę wychowania przypadało 114 dzieci, a na jeden oddział 24 dzieci. 87

88 Rocznym obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym było objętych 1,2 tys. dzieci sześcioletnich. W 2008 powstało kolejne przedszkole dając sumę 32 placówek przedszkolnych, natomiast w pozostałych latach analizowanego okresu liczba ta pozostawała niezmienna na poziomie 31 placówek. Liczba dzieci uczęszczających do placówek przedszkolnych wzrosła o 203 dzieci w analizowanym pięcioletnim okresie. Tab. 29 Wychowanie przedszkolne Wyszczególnienie Placówki w tym przedszkola Miejsca w przedszkolach Oddziały w tym w przedszkolach Dzieci w tym w przedszkolach Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Od 2007 roku w Rudzie Śląskiej funkcjonuje tylko jeden Ŝłobek z 55 miejscami dla dzieci. W latach były to dwa Ŝłobki z prawie dwukrotnie większą liczbą miejsc. Liczba dzieci uczęszczających do Ŝłobka spadła natomiast o 216 dzieci w przeciągu 5 ostatnich lat. Tab. 30 śłobki w Rudzie Śląskiej Wyszczególnienie śłobki Miejsca z Ŝłobkach Miejsca w Ŝłobkach na 1000 dzieci w wieku ,9 22,8 22,7 11,1 12,7 88

89 do lat 3 Dzieci przebywające w Ŝłobkach (w ciągu roku) Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Rys. Rozmieszczenie przedszkoli w Rudzie Śląskiej Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej Szkolnictwo podstawowe i średnie W Rudzie Śląskiej funkcjonuje 25 szkół podstawowych z wciąŝ malejącą liczbą uczniów. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba ta spadła o 16,1%. Liczba uczniów 19 gimnazjów spadła o 18,9% od roku W roku 2008 na jedną szkołę podstawową przypadało 324 uczniów, natomiast na jedno gimnazjum przypadało 260 uczniów. W obu typach szkół zauwaŝyć moŝna przewagę chłopców na 100 chłopców przypadało 90 dziewczynek. W ostatnim z analizowanych lat w mieście 89

90 funkcjonowało 20 szkół ponadgimnazjalnych, w tym 6 zasadniczych szkół zawodowych, 4 licea ogólnokształcące, 3 licea profilowane, 6 szkół technicznych oraz 1 szkoła przysposabiająca do pracy Rys. 23 Liczba uczniów szkół w Rudzie Śląskiej w latach liczba uczniów uczniowie szkół podstawowych uczniowie gimnazjów / / / / / 2009 lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Tab. 31 Szkolnictwo w Rudzie Śląskiej Szkoły 2004/ / / / /2009 Podstawowe Gimnazja Ponadpodstawowe 5 1 x x x Ponadgimnazjalne Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Tab. 32 Liczba uczniów w Rudzie Śląskiej Szkoły 2004/ / / / /2009 Podstawowe Gimnazja Ponadpodstawowe x x x Ponadgimnazjalne Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach

91 Tab. 33 Liczba uczniów szkół podstawowych wg klas Klasa I II III IV V VI Liczba uczniów rok szkolny 2004/ Razem 9488 Liczba uczniów rok szkolny 2005/ Razem 9435 Liczba uczniów rok szkolny 2006/ Razem 8834 Liczba uczniów rok szkolny 2007/ Razem 8447 Liczba uczniów rok szkolny 2008/ Razem 8098 Liczba uczniów rok szkolny 2009/ Razem 7826 Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej Tab. 34 Liczba uczniów szkół gimnazjalnych wg klas Klasa I II II Liczba uczniów rok szkolny 2004/ Razem 6183 Liczba uczniów rok szkolny 2005/ Razem 5686 Liczba uczniów rok szkolny 2006/ Razem

92 Liczba uczniów rok szkolny 2007/ Razem 5260 Liczba uczniów rok szkolny 2008/ Razem 5042 Liczba uczniów rok szkolny 2009/ Razem 4652 Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej W analizowanym pięcioletnim okresie moŝna zauwaŝyć stały spadek liczby uczniów szkół podstawowych oraz gimnazjalnych. Liczba uczniów od 2004r. spadła o 17,5% do roku 2009, natomiast liczba gimnazjalistów spadła o 24,8%. W roku szkolnym 2008/2009 znacząco spadła ilość szkół policealnych, z 6 w 2004 roku do obecnie 2 szkół. W dwóch szkołach policealnych uczyło się 162 uczniów. Tab.35 Szkoły policealne w Rudzie Śląskiej Szkoły 2004/ / / / /2009 Dla młodzieŝy Dla dorosłych Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Tab. 36 Liczba uczniów szkół policealnych w Rudzie Śląskiej Szkoły 2004/ / / / /2009 Dla młodzieŝy Dla dorosłych Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W Rudzie Śląskiej funkcjonuje równieŝ 1 gimnazjum dla dorosłych z 101 uczniami, 1 zasadnicza szkoła zawodowa dla dorosłych z 56 uczniami, 5 liceów ogólnokształcących dla dorosłych z 403 uczniami oraz 1 technikum uzupełniające dla dorosłych z 80 uczniami. Sytuacja ta zmieniła się na przestrzeni ostatnich 5 92

93 lat. W roku szkolnym 2004/2005 dorośli mieli do dyspozycji 1 gimnazjum, 5 szkół ponadpodstawowych zawodowych, 2 licea ogólnokształcące oraz 3 technika uzupełniające. Rys. Rozmieszczenie szkół podstawowych w Rudzie Śląskiej Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej 93

94 Rys. Rozmieszczenie gimnazjów w Rudzie Śląskiej Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej 94

95 Rys. Rozmieszczenie szkół ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej 95

96 Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej Lp. Tab. 37 Nauczyciele wg stopni awansu w etatach w Rudzie Śląskiej Nauczyciele wg 2004/ / /2007 stopni awansu 1. StaŜyści 97,22 73,21 88,88 2. Kontraktowi 341,09 308,8 267,43 3. Mianowani 999,18 976,58 852,03 4. Dyplomowani 348,97 416,42 524,88 Razem 1786, , ,22 Lp. Nauczyciele wg stopni awansu 2007/ / / StaŜyści 103,00 110,00 127,00 2. Kontraktowi 418,00 494,00 499,00 3. Mianowani 1002,00 871,00 771,00 4. Dyplomowani 839,00 943, ,00 Razem 2362, , ,00 Źródło: Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych ( MZOPO) w Rudzie Śląskiej 96

97 Liczba nauczycieli w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych wzrosła od 2004r. do 2009r. o 36,3%, przy czy najbardziej wzrosła liczba nauczycieli dyplomowanych, bo aŝ o 197,4%. Szkolnictwo wyŝsze w mieście W Rudzie Śląskiej działają trzy szkoły wyŝsze: WyŜsza Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej z siedzibą w dzielnicy Orzegów, WyŜsza Szkoła Ekonomii i Administracji w dzielnicy Godula, Akademia Górniczo-Hutnicza Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny. 1. WyŜsza Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej została utworzona w 2001r. i na podstawie Decyzji Ministra Edukacji Narodowej wpisana pod numerem 66 do Rejestru Niepaństwowych Uczelni Zawodowych. Uczelnia przyjęła nazwę WyŜsza Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej. Uczelnia złoŝyła wniosek o zmianę nazwy WyŜszej Szkoły Handlowej im. Królowej Jadwigi, która otrzymała decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 4 marca 2008 r. brzmienie WyŜsza Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej. Uczelnia kształci na 3 kierunkach studiów: Zarządzanie na Wydziale Zarządzania Pielęgniarstwo na Wydziale Opieki Zdrowotnej PołoŜnictwo na Wydziale Opieki Zdrowotnej Absolwenci WyŜszej Szkoły Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej otrzymują dyplomy państwowe ukończenia studiów wyŝszych potwierdzające uzyskanie odpowiedniego tytułu zawodowego: Absolwenci kierunku zarządzanie otrzymują tytuł licencjata w specjalności zarządzanie w ochronie zdrowia/finanse i rachunkowość/zarządzanie firmą. Absolwenci kierunku pielęgniarstwo (studia pierwszego stopnia i studia zawodowe pomostowe) otrzymują tytuł licencjata pielęgniarstwa. Absolwenci kierunku połoŝnictwo (studia pierwszego stopnia i studia zawodowe pomostowe) otrzymują tytuł licencjata połoŝnictwa. Ponadto uczelnia oferuje studia podyplomowe w zakresie zarządzania bezpieczeństwem. Są one adresowane do osób legitymujących się dyplomem 97

98 studiów wyŝszych pierwszego lub drugiego stopnia. Uczelnia posiada równieŝ jednostki międzywydziałowe: Studium Języków Obcych Studium Informatyki Studium Wychowania Fizycznego Pracownia Badań Edukacyjnych Liczba studentów tej uczelni w roku szkolnym 2004/2005 wynosiła 223, a w roku 2008/2009 juŝ 280. Z liczby tej 53,4% stanowiły kobiety. Fot. 6 Budynek WyŜszej Szkoły Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej. Źródło: Opracowanie własne 2. WyŜsza Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu (WSEiA) powstała na podstawie ustawy o szkolnictwie wyŝszym z dnia 12 września 1990 r. (Dz. U. Nr 65, poz. 385 z późniejszymi zmianami). Decyzją Ministra Edukacji Narodowej została wpisana 23 grudnia 1996 r. do Rejestru Uczelni Niepaństwowych pod numerem 105. Podstawowe kierunki studiów to: Fizjoterapia Administracja 98

99 Zarządzanie i inŝynieria produkcji Politologia Ekonomia WyŜsza Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu prowadzi studia podyplomowe o następujących specjalnościach: Informatyka w nowoczesnym przedsiębiorstwie Zarządzanie funduszami Unii Europejskiej Zarządzanie i organizacja oświaty Administracja samorządowa Podyplomowe studium doradztwa podatkowego Ochrona środowiska i zrównowaŝony rozwój gminy Rachunkowość i finanse Zarządzanie nieruchomościami Technologie informatyczne biznesu Podyplomowe studia Prawa Europejskiego Uczelnia prowadzi studia magisterskie i licencjackie na kierunku Ekonomia, inŝynierskie na kierunku Zarządzanie i InŜynieria Produkcji, a takŝe studia licencjackie na kierunkach Administracja, Politologia i Fizjoterapia. Studia inŝynierskie trwają 7 semestrów natomiast studia licencjackie trwają 6 semestrów. Absolwenci mają moŝliwość kontynuować naukę na uzupełniających studiach magisterskich trwających 2 lata. RównieŜ dla absolwentów kierunku Administracja oraz Politologia istnieje moŝliwość zdobycia w WSEiA tytułu magistra na uzupełniających studiach magisterskich kierunku Ekonomia. W Rudzie Śląskiej znajduje się filia tej uczelni. 3. Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie utworzony został w 2006 roku na podstawie umowy zawartej przez miasto i uczelnię. Uczelnia ta posiada 11 zamiejscowych ośrodków dydaktycznych. Oddział w Rudzie Śląskiej obsługuje następujące kierunki studiów: Na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu kier. Górnictwo i Geologia InŜynieria Naftowa i Gazownicza oraz na Wydziale Geodezji Górniczej i InŜynierii Środowiska 99

100 kier. Geodezja i Kartografia. 100

101 Wydatki oświatowe. Wydatki z budŝetu miasta Ruda Śląska na oświatę i wychowanie w kolejnych latach 2004, 2005 i 2006 wynosiły odpowiednio: W 2004 roku: tys. zł (33,3% całości wydatków) W 2005 roku: tys. zł (31,2% całości wydatków) W 2006 roku: tys. zł (25,9% całości wydatków) W 2007 roku: tys. zł (25,2% całości wydatków) W 2008 roku: tys. zł (31,1% całości wydatków) Rys. 24 Udział wydatków na oświatę w latach w budŝecie Miasta Ruda Śląska udział % w budŝecie lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Sport W Rudzie Śląskiej mieszkańcy mogą korzystać z bogatej bazy sportoworekreacyjnej, zarządzanej między innymi przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Miasto posiada zarówno stadiony, baseny, hale sportowe jak i ośrodki 101

102 sportowo-rekreacyjne nastawione równieŝ na rozwój poprzez zabawę i gry, wpływające na rozwój fizyczny dzieci i młodzieŝy. 1. stadion przy ul. Czarnoleśnej w Nowym Bytomiu, składający się z dwóch boisk do piłki noŝnej wraz z infrastrukturą do lekkiej atletyk 2. hala do koszykówki przy ul. gen. Hallera w Nowym Bytomiu z widownią 3. hala Widowiskowo-Sportowa im. Rudzkich Olimpijczyków przy ul. Kłodnickiej w Halembie z widownią 4. hala zapaśnicza przy ul. Bytomskiej w Orzegowie 5. ośrodek sportowo-rekreacyjny przy ul. Bytomskiej w Orzegowie, w skład którego wchodzą sezonowe lodowisko, boisko piłkarskie, boisko do koszykówki i urządzenia rekreacji 6. ośrodek sportowo-rekreacyjny przy ul. Ratowników w Nowym Bytomiu składający się z sezonowego kąpieliska, boiska do koszykówki, boisko do gier 7. sezonowe kąpielisko przy ul. Bytomskiej w Orzegowie; przejęty od górnictwa, mocno zdewastowany obiekt znajduje się we wstępnej fazie modernizacji 8. kryty basen kąpielowy przy ul. Norwida w Rudzie 9. kryty basen kąpielowy przy ul. Oświęcimskiej w Kochłowicach 10. kryty basen kąpielowy przy ul. Pokoju w Nowym Bytomiu 11. tory modelarskie połoŝone przy ul. Kolberga w Wirku 12. ośrodek rekreacyjny sezonowe kąpielisko przy ul. Polnej w Wirku Ponadto w Rudzie Śląskiej znajdują się 32 kluby sportowe, w których członkami są osoby. W ciągu ostatnich 5 lat liczba klubów wzrosła o 15, a liczba osób uprawiających sport w tych klubach wzrosła o Świadczy to o stopniowym wzroście świadomości wpływu sportu na stan zdrowia ludności oraz o zmianie kierunku zainteresowań w stronę dziedzin sportowych. Tab. 38 Kluby sportowe Wyszczególnienie Kluby sportowe Członkowie

103 Ćwiczący Sekcje sportowe Trenerzy Instruktorzy sportowi Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W związku z powyŝszym w Rudzie Śląskiej wymienić moŝna następujące kluby lub stowarzyszenia sportowe: Górniczy Klub Sportowy Grunwald posiadający pełnowymiarowe boisko główne z widownią i boisko treningowe przy ul. Kłodnickiej w Halembie, Klub Sportowy Zgoda posiadający halę do piłki ręcznej oraz pełnowymiarowe boisko do piłki noŝnej przy ul. Sportowców w Bielszowicach, Górniczy Klub Sportowy Urania posiadający pełnowymiarowe boisko do piłki noŝnej z widownią oraz małą halą sportową przy ul. ks. Tunkla w Kochłowicach, Górniczy Klub Sportowy Wawel Wirek posiadający pełnowymiarowe boisko piłkarskie z widownią oraz boisko treningowe w budowie przy ul. Katowickiej w Wirku, Klub Sportowy Slavia posiadający pełnowymiarowe boisko piłkarskie i zespół siedmiu kortów tenisowych przy ul. Sosinki w Rudzie oraz halę tenisową przy ul. Pawła w Chebziu, Górniczy Klub Sportowy Śląsk (bokserski) administrujący salą po byłej szkole górniczej, Zapaśniczy Klub Sportowy Milon administrujący obiektem przy ul. Kłodnickiej w Halembie będącym własnością miasta, Rudzki Klub Kyokushin Karate, Katolicki Parafialny Klub Sportowy Halemba, Zapaśniczy Klub Sportowy Slavia, Towarzystwo Lekkoatletyczne Pogon, Miejski Klub Sportowy Pogoń Ruda Śląska, Klub Sportowy Szachiści.pl, Stowarzyszenie Rekreacyjno-Sportowe Gwiazda, 103

104 Miejski Akrobatyczny Klub Sportowy MAKS, Rudzki Klub Sportowy MAT, Curlik Rudzki Klub Curlingowy, Śląski Klub Sportów Formuła, Śląski Klub Techniki Modelarskiej, Rugby Club Opel Kanclerz Ruda Śląska, MKS Astra Halemba, TKKF Jastrząb Ruda Śląska, Towarzystwo Piłkarskie Jastrząb Bielszowice, Wolej Bielszowice. Fot. 7 Klub Sportowy Wawel Wirek Źródło: Opracowanie własne Od lat organizowane są w Rudzie Śląskiej ogólnopolskie i regionalne imprezy sportowe, w których mają moŝliwość uczestniczenia nie tylko rudzcy sportowcy ale równieŝ mieszkańcy miasta: międzynarodowy turniej piłki ręcznej juniorek o puchar Prezydenta Miasta, ogólnopolski wyścig kolarski, międzynarodowy turniej piłki noŝnej trampkarzy, ogólnopolski turniej zapaśniczy kadetów i juniorów młodszych im. Ryszarda Dworoka, ogólnopolski turniej bokserski juniorów im. Franciszka Kika, mistrzostwa Rudy Śląskiej w kolarstwie górskim. 104

105 RELIGIA Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły: Katolicyzm Kościół Rzymskokatolicki Protestantyzm Kościół BoŜy w Rudzie Śląskiej Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa Parafia Ewangelicko-Augsburska Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny 4. Rozwiązanie problemów społecznych Organizacją pomocy społecznej w Rudzie Śląskiej zajmuje się przede wszystkim Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Jego działalność ma na celu umoŝliwienie rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji przezwycięŝenia problemów, takich jak np.: ubóstwo, alkoholizm, bezrobocie, niepełnosprawność. Pomoc społeczna, jako istotny aspekt polityki społecznej państwa musi być dostosowana do uwarunkowań społecznych danego regionu. Dlatego MOPS w Rudzie Śląskiej prowadzi grupy wsparcia, grupy edukacyjne, wspiera rodzicielstwo zastępcze, wspomaga rodziny, długotrwale bezrobotnych, bezdomnych oraz osoby starsze. W analizowanym okresie powstało kilka ciekawych programów zorganizowanych przez ten ośrodek, takich jak: system mieszkań rodzinkowych, które od 2005r. stanowią alternatywę dla duŝych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Tydzień Godności Osób Niepełnosprawnych oraz inne konferencje dotyczące róŝnych problemów społecznych Festiwal Świetlic Środowiskowych Świetlandia (nagrodzony przez Ministra Polityki Społecznej w 2005 roku). 105

106 W 2008r. z pomocy społecznej w Rudzie Śląskiej skorzystało rodzin, w tym osób, w porównaniu do rodzin w roku Liczba ta jednak nie wskazuje na bezpośrednią liczbę porad, poniewaŝ pomimo iŝ ilość rodzin korzystających z pomocy społecznej spadła w ciągu ostatnich pięciu lat, rodziny te mogły korzystać z pomocy wielokrotnie. Statystyki te ponadto nie uwzględniają równieŝ osób posiadających wysokie dochody, które nie korzystają z pomocy społecznej, a znajdują się w trudnej sytuacji Ŝyciowej innej niŝ ubóstwo. W roku 2004 udzielono świadczeń w wysokości ,6 PLN, a do roku 2008 kwota ta zmalała do 7 891,9 PLN. Wartość ta zmalała nie tylko z powodu mniejszej ilości rodzin korzystających z pomocy ale równieŝ z powodu malejącej kwoty przypadającej na jednego korzystającego. W 2004r. wynosiła ona PLN, natomiast w 2008 juŝ tylko PLN. W ostatnim analizowanym roku 27,7% całkowitego budŝetu pomocy społecznej udzielonej w mieście Ruda Śląska pochodziła z budŝetu Wojewody w ramach zadań zleconych, natomiast pozostała część pochodziła z budŝetu miasta, łącznie z dotacjami rządowymi. Środki pomocy społecznej wydawane są w 75% w formie pienięŝnej, natomiast pozostała część to pomoc niepienięŝna w formie posiłków, usług opiekuńczych oraz schronienia. Pomoc pienięŝna przyznawana była głównie z powodu bezrobocia, wieku, niepełnosprawności oraz długotrwałej choroby. DuŜą część środków pomocy społecznej stanowiły równieŝ zasiłki celowe na zakup Ŝywności, leków i opału. DuŜy nacisk połoŝony został na wspieranie dzieci i rodzin, dzięki czemu powstała siatka świetlic środowiskowych i klubów młodzieŝowych. Tab. 39 Świadczenia pomocy społecznej Wyszczególnienie Korzystający, którym przyznano decyzją świadczenie Rodziny objęte pomocą Udzielone świadczenia w tys. zł , , , ,3 7891,9 Na 1 korzystającego

107 w zł. Świadczenia udzielone rodzinom zastępczym 2006,4 2190,4 2756,7 3106,9 2983,9 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W Rudzie Śląskiej funkcjonuje równieŝ Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które zapewnia pomoc przede wszystkim rodzinom zastępczym. W Rudzie Śląskiej liczba rodzin zastępczych wzrosła w ciągu analizowanego okresu o 68, natomiast liczba dzieci w rodzinach zastępczych wzrosła o 101 dzieci. Instytucja ta wydatkowała w roku ,6 tys. zł, z czego prawie 97% uzyskały właśnie rodziny zastępcze. Oprócz tego celu środki były przeznaczane dla dzieci na usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem po opuszczeniu rodziny zastępczej. Cel ten pochłonął w 2008r. 443,7 tys. zł. Tab. 40 Rodziny zastępcze Wyszczególnienie Rodziny zastępcze W tym spokrewnione z dzieckiem Osoby samotne MałŜeństwa Dzieci w rodzinach zastępczych w tym w wieku: Do 3 lat lat lat Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W 2008r. przekazane zostały równieŝ środki na finansowanie pobytu w domu pomocy społecznej. Kwota przeznaczona na ten cel wzrastała w okresie pięcioletnim, aŝ do uzyskania wartości 3 863,7 tys. zł, czyli ponad 16-krotnie więcej niŝ w roku 2004, kiedy to wynosiła 238,4 tys. zł. 107

108 Ogólną sytuację społeczną w mieście Ruda Śląska charakteryzuje równieŝ wskaźnik przestępstw. Ogółem liczba przestępstw w mieście na przestrzeni ostatnich pięciu lat zmalała o 590, w stosunku do wykrywalności sprawców przestępstw na poziomie 61,6%. W roku 2004 efektywność wymiaru sprawiedliwości określana była na poziomie jedynie 43%. Sytuacja ta wpływa bezpośrednio na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców miasta Ruda Śląska oraz przyciąganie nowych mieszkańców do miasta. Najbardziej zagroŝone negatywnymi zjawiskami społecznymi są dzielnice północne i centralne, jak np.: Orzegów, starsza część dzielnicy Wirek, osiedle Kaufhaus w Nowym Bytomiu. Występuje tam wysoki poziom alkoholizmu w rodzinach, długotrwałe bezrobocie, bezradność opiekuńczo-wychowawcza oraz omawiana przestępczość. Patologie te narastają wraz z ich brakiem akceptacji przez pozostałą część mieszkańców oraz negatywnym nastawieniem do mieszkańców tych dzielnic. Osobom tym brakuje poczucia toŝsamości z pozostałymi dzielnicami miasta, co powoduje pogłębianie problemów społecznych oraz niechęć do korzystania z oferowanej pomocy. Tab. 41 Przestępstwa stwierdzone w zakończonych postępowaniach przygotowawczych Wyszczególnienie Ogółem O charakterze kryminalnym W tym: przeciwko Ŝyciu i zdrowiu Przeciwko mieniu O charakterze gospodarczym Drogowe Inne ,0 45,1 52,4 60,0 61,6 Wskaźnik wykrywalności sprawców przestępstw stwierdzonych w % Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Wydatki miasta na pomoc społeczną znacząco wzrosły w analizowanym okresie. W 2004r. ta część wydatków stanowiła 18% całości budŝetu i kwotę ,7 zł, w stosunku do roku 2008, w którym wydatki te wzrosły o 10,4% wartości całego budŝetu miasta. W 2008 roku wyniosły one ,7 zł. 108

109 Tab. 42 Wydatki budŝetu miasta na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Wyszczególnienie Ogółem w tys. zł 64019, , , , ,7 1 % ogółu wydatków miasta 18,0 20,7 17,6 16,8 19,4 Na 1 mieszkańca w zł Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach W ramach wydatków ewidencjonowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wyróŝnić moŝna kilka zasadniczych przyczyn korzystania z pomocy społecznej przez mieszkańców Rudy Śląskiej. Najwięcej osób korzysta z pomocy społecznej z powodu ubóstwa oraz bezrobocia. Następnie duŝymi grupami są równieŝ osoby bezradne w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, osoby niepełnosprawne, osoby długotrwale i cięŝko chore oraz rodziny wielodzietne. W większości z tych grup moŝna zauwaŝyć tendencję malejącą osób korzystających z pomocy społecznej, za wyjątkiem rodzin wielodzietnych oraz osób bezradnych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Tab. 43 Liczba osób objętych pomocą społeczną według powodów przyznania pomocy w latach w Rudzie Śląskiej Wyszczególnienie: Powód trudnej sytuacji Ŝyciowej (liczba osób objętych pomocą) Ubóstwo Sieroctwo Bezdomność Potrzeba ochrony macierzyństwa Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub cięŝka choroba Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i

110 prowadzeniu gospodarstwa domowego Przemoc w rodzinie Potrzeba ochrony X X X X 0 ofiar handlu ludźmi Alkoholizm Narkomania Trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego Brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŝy opuszczającej placówki opiekuńczo wychowawcze Trudności w X X X X 0 integracji osób, które uzyskały status uchodźcy Zdarzenie losowe Sytuacja kryzysowa Klęska Ŝywiołowa lub ekologiczna 0 0 X X 0 Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Liczba osób niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej na przestrzeni ostatnich pięciu lat zmalała o 21%. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej prowadzi działania z zakresu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, takie jak: dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, dofinansowanie sportu, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych, dofinansowanie kosztów działania warsztatów terapii zajęciowej, dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, 110

111 dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny. Z zakresu ustawy o świadczeniach rodzinnych instytucja ta prowadzi działania mające na celu kształcenie i rehabilitację dzieci niepełnosprawnych. Rys. 25 Osoby niepełnosprawne korzystające z pomocy społecznej w latach w Rudzie Śląskiej liczba osób lata Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa spadła o 45,6% od roku Łącznie z pomocy tej skorzystało w 2008r rodzin, a w roku rodzin. 111

112 Rys. 26 Osoby korzystające z pomocy społecznej z powodu ubóstwa w Rudzie Śląskiej liczba osób lata Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej prowadzi równieŝ indywidualne programy wychodzenia z bezdomności oraz jadłodajnie dla bezdomnych prowadzone od 2004r. Dysponuje on mieszkaniami readaptacyjnymi przeznaczonymi na ten cel. Dotychczasowe efekty programu prac społecznych na rzecz budownictwa socjalnego, prowadzonego od 2007r. to: 10 osób zagroŝonych bezdomnością i bezdomnych uregulowało swoją sytuację mieszkaniową otrzymując lokale socjalne, 10 osób uzyskało kwalifikacje zawodowe w zawodzie technolog wykończenia wnętrz, 1 osoba podjęła stałą pracę, 3 osoby rozpoczęły przygotowanie zawodowe, 1 osoba uzyskała uprawnienia do zasiłku stałego, 3 osoby nadal uczestniczą w pracach społecznie uŝytecznych. Od 2004r. instytucja ta prowadzi grupy wsparcia dla męŝczyzn wychodzących z bezdomności. Uczestnictwo w zajęciach wzmacnia proces usamodzielnienia, jak równieŝ pozwala na wymianę doświadczeń pomiędzy uczestnikami zajęć. Dotychczasowe efekty zajęć: 112

113 2 męŝczyzn uzyskało przydział do mieszkań socjalnych, 1 osoba jest w trakcie adaptacji mieszkania komunalnego do remontu, 3 uczestników zajęć podjęło pracę, w tym: - 1 osoba na ogólnym rynku pracy, - 1 osoba w ramach przygotowaniu zawodowego, - 1 osoba w ramach prac społecznie uŝytecznych. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezdomności spadła w przeciągu pięciu lat o 28,6%. Rys. 27 Osoby korzystające z pomocy społecznej z powodu bezdomności w Rudzie Śląskiej liczba osób lata Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Od 2004r. liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu alkoholizmu w rodzinie w Rudzie Śląskiej wynosiła 732 i wzrosła do roku 2008 o 26,6%. MOPS w Rudzie Śląskiej prowadzi działania zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, między innymi dotyczą one programu psychoedukacyjnego dla osób z problemem alkoholowym z obniŝoną normą intelektualną oraz dla osób współuzaleŝnionych. Projekt realizowany jest od 2007r. Spośród wszystkich uczestników programu: 22 osoby ukończyły program i rozpoczęły dalszą terapię, 113

114 4 osoby wycofano z programu i skierowano do innych form terapii, 18 osób przerwało lub odmówiło wzięcia udziału w terapii. Rys. 28 Osoby korzystające z pomocy społecznej z powodu alkoholizmu w Rudzie Śląskiej liczba osób lata Źródło: Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej W ciągu ostatnich pięciu lat rodzinom w Rudzie Śląskiej udzielana była pomoc w formie dodatków mieszkaniowych. Dodatki te przyznaje się na podstawie kryterium dochodowego oraz powierzchni zajmowanego lokalu. Ich ilość na przestrzeni lat kształtowała się następująco: W 2004r. wypłacono dodatków mieszkaniowych na łączną kwotę ,40 zł, W 2005r. wypłacono dodatków mieszkaniowych na łączną kwotę ,21 zł, W 2006r. wypłacono dodatków mieszkaniowych na łączną kwotę ,53 zł, 114

115 W 2007r. wypłacono dodatków mieszkaniowych na łączną kwotę ,17 zł, W 2008r. wypłacono dodatków mieszkaniowych na łączną kwotę ,09 zł. PoniŜsza tabela przedstawia rozkład dysfunkcji społecznych w mieście Ruda Śląska na przestrzeni lat Dzielnicami, w których występuje najwięcej rodzin korzystających z pomocy społecznej MOPS w Rudzie Śląskiej jest Nowy Bytom oraz Ruda. W tych dzielnicach równieŝ występuje największa liczba dysfunkcji społecznych w stosunku do pozostałych regionów miasta. W 2008r. z pomocy tej skorzystało w sumie 3509 rodzin, z czego 603 pochodziło z dzielnicy Ruda, a 655 z Nowego Bytomia. W 2004r. z pomocy społecznej w mieście skorzystało 5498 rodzin, w tym osób. W kolejnych latach liczba ta zmieniała się i w 2005 roku wynosiła 5599 rodzin, w 2006r rodzin, a w 2007r rodzin. W ciągu pięciu ostatnich lat liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej zmalała więc o

116 Tab. 44 Rozkład dysfunkcji w mieście Ruda Śląska w latach Rok Dzielnica Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Kolejny biorca w danej rodzinie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Sieroctwo Bezdomność Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała lub cięŝka choroba Przemoc w rodzinie Ochrona macierzyństwa/wielodziet ność Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego 1 Brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŝy opuszczającej placówki opiekuńczowychowawcze Trudności w integracji osób otrzymujących status uchodźcy Trudności w przystosowaniu do Ŝycia

117 po zwolnieniu z zakładu karnego Alkoholizm lub narkomania Zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa Klęska Ŝywiołowa lub ekologiczna Ubóstwo X X X X X X X X X X X Rok Dzielnica Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie, Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Liczba rodzin X X X X X X X X X X Liczba osób w rodzinie X X X X X X X X X X Bezrobocie Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego Alkoholizm lub narkomania Ubóstwo Rok 2004 Dzielnica Ruda Godula Orzegów Bykowina Halemba Kochłowice Chebzie, Nowy Bytom Wirek Bielszowice Razem Bezrobocie Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego Alkoholizm lub narkomania Ubóstwo Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ( MOPS) w Rudzie Śląskiej 117

118 Bezrobocie W analizowanym pięcioletnim okresie liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne systematycznie malała. Spadek ten na koniec 2008r wyniósł 68,3%. Bardziej zauwaŝalna jest poprawa sytuacji męŝczyzn, wśród których bezrobocie spadło w tym okresie o 71,6%, podczas gdy u kobiet o 65,9%. Udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 62,7% w 2008r. Negatywną tendencję wykazuje jednak liczba ofert pracy składanych do urzędów pracy. Spadła ona w pięcioletnim okresie prawie o połowę. Ogólna analiza wskazuje jednak spadek stopy bezrobocia o 9,2% i w roku 2008 określona została na poziomie 5%. Tab. 45 Bezrobotni zarejestrowani, oferty pracy oraz stopa bezrobocia Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani MęŜczyźni Kobiety Oferty pracy Bezrobotni na jedną ofertę pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego w % ,2 13,0 10,3 6,8 5,0 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Najwięcej bezrobotnych moŝna zauwaŝyć wśród ludzi młodych, w wieku lat. AŜ 79% bezrobotnych stanowiły osoby poprzednio pracujące. Największy spadek bezrobocia zauwaŝyć moŝna wśród osób długotrwale bezrobotnych (o 48,2%), osób bez kwalifikacji zawodowych (o 39,6%), osób po 50 roku Ŝycia (o 32,8%) oraz osób do 25 roku Ŝycia (o 15,6%). Negatywna tendencję w tym zakresie zanotowano natomiast wśród osób niepełnosprawnych. 118

119 Rys. 29 Bezrobotni zarejestrowani według wieku liczba osób do 24 lat i więcej lata Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach

120 Rys. 30 Bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia liczba osób lata wyŝsze policealne oraz średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Rys. 31 Bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy 120

121 liczba osób lata do 1 miesiąca 1 do3 3 do 6 6 do do 24 powyŝej 24 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach Pozytywne tendencje na rynku pracy potwierdza liczba bezrobotnych wyrejestrowanych w 2008r., przewyŝszająca o 0,8 tys. liczbę osób nowo zarejestrowanych. W analizowanym okresie najwięcej osób rejestrujących się po raz pierwszy wystąpiło w 2006 roku. W tym samym roku zanotowano największą liczbę osób bezrobotnych, które znalazły nowe zatrudnienie i zostały wyrejestrowane. W 2008r. największą grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby nie posiadające wykształcenia średniego. Stanowiły one ponad 60% zarejestrowanych osób. Kolejną liczną grupą wśród osób bezrobotnych stanowiły osoby długotrwale bezrobotne, bez doświadczenia zawodowego oraz bez kwalifikacji zawodowych. Tab. 46 Bezrobotni zarejestrowani będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Wyszczególnienie Bezrobotni

122 zarejestrowani do 25 roku Ŝycia Długotrwale bezrobotni PowyŜej 50 roku Ŝycia Bez kwalifikacji zawodowych Bez doświadczenia zawodowego Bez wykształcenia średniego Samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia Którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia x x x 703 x x x x x x 63 Niepełnosprawni Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka x x x 303 Źródło: Ruda Śląska sytuacja społeczno-gospodarcza w latach V. Pozyskiwanie funduszy europejskich 1. Inwestycje infrastrukturalne Ruda Śląska jest dobrym przykładem na to, Ŝe opłacało się przystąpić do Unii Europejskiej. Miasto niegdyś serce zagłębia przemysłowego dziś kompletnie 122

123 zmienia swój wizerunek i oblicze. Oczywiście najbardziej wymiernym efektem jest dofinansowanie unijne dla wielu projektów, których nie byłoby bez naszej obecności w Europie. Realizacja tych przedsięwzięć bezsprzecznie przyczynia się do rozwoju społecznego i gospodarczego miasta, jak równieŝ całej Aglomeracji Górnośląskiej. NaleŜy równieŝ podkreślić, Ŝe dzięki obecności Polski w Unii Europejskiej miasto zyskało na swojej atrakcyjności dla inwestorów. Z pewnością wielu miejsc pracy w Rudzie Śląskiej nie byłoby, gdyby nie stabilność gospodarcza i polityczna jaką gwarantuje nasza obecność w Unii. Fundusze przedakcesyjne Ruda Śląska korzysta ze środków unijnych juŝ od 13 lat. Pierwszy projekt - Uzbrojenie i zagospodarowanie pasaŝu Kubiny w Rudzie Śląskiej Wirku ( ) był współfinansowany w ramach programu Phare Struder. W wyniku realizacji projektu uzbrojono teren, tzw. PasaŜu Kubiny, składający się z 16 zabytkowych, kamiennych domków po byłym osiedlu górniczym z XIX w. Pozwoliło to na udostępnienie tego terenu małym i średnim przedsiębiorcom, którzy zagospodarowali niszczejące dotychczas zabytkowe domki. Całkowita wartość projektu wyniosła zł, z czego dofinansowanie ze strony Unii Europejskiej stanowiło zł (tj. 40,37%). Pozostałe koszty pokryło miasto Ruda Śląska. Fot.8 ul. Kubiny przed i po realizacji projektu. Źródło: Opracowanie własne 123

124 Priorytetowym obszarem działań objętym projektami europejskimi w Rudzie Śląskiej był i jest w dalszym ciągu rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Słabo rozwinięta, wymagająca ciągłych napraw sieć drogowa do niedawna naleŝała do najsłabszych stron miasta. Jest to czynnik, który znacząco obniŝa jakość Ŝycia mieszkańców miasta oraz wywołuje negatywne wraŝenie juŝ w pierwszej fazie zainteresowania potencjalnych inwestorów. Pierwsze doświadczenia w zakresie wdraŝania środków unijnych Urząd Miasta nabył podczas pozyskiwania środków z funduszy przedakcesyjnych PHARE. W ramach PHARE zrealizowano 2 projekty o charakterze infrastrukturalnym: 1. Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 925 na odcinku ul. Dworcowej od wylotu ul. Zabrzańskiej do Małego Ronda w Rudzie Śląskiej Chebziu. Przebudowany obecnie węzeł komunikacyjny łączy drogę wojewódzką 925 z Drogową Trasą Średnicową. Projekt współfinansowany w ramach programu Phare INICJATYWA II. Całkowita wartość projektu wyniosła ,50 zł, z czego dofinansowanie ze strony Unii wyniosło ,50 zł (tj. 27,98.%). Miasto sfinansowało 56,46%, a Skarb Państwa - 15,56 %. Projekt został zrealizowany 2001 roku. Fot. 9 Zmodernizowana ul. Zabrzańska. Źródło: Opracowanie własne 124

125 2. Budowa ronda w ciągu ul. 1 Maja - Kłodnicka. Projekt polegał na budowie ronda w ciągu drogi wojewódzkiej nr 925 (ul. 1 Maja) stanowiącej dojazd do autostrady A4 i ul. Kłodnickiej. Realizacja projektu przyczyniła się do poprawy dostępności komunikacyjnej miasta. Projekt współfinansowany w ramach programu Phare 2003/ Inicjatywa III, Łagodzenie społecznych skutków restrukturyzacji sektora hutnictwa Małe projekty infrastrukturalne w gminach hutniczych. Miasto otrzymało dotację w wysokości ,28 zł, natomiast całkowity koszt realizacji projektu wyniósł ,60 zł. Rondo zostało oddane do uŝytku pod koniec 2006 r. Fot. 10 Rondo w dzielnicy Halemba. Źródło: Opracowanie własne W 2003 roku Miasto Ruda Śląska w ramach Programu PHARE 2000 zrealizowało takŝe projekt pt. Modernizacja ul. Czarnoleśnej i adaptacja budynku przy ul. Szyb Walenty 32 na Inkubator Przedsiębiorczości. Jest to jeden z najwaŝniejszych projektów zrealizowanych przez miasto, a na pewno jeden z najbardziej znaczących w jego rozwoju. Projekt polegał na zagospodarowaniu zdegradowanego, pokopalnianego budynku na cele związane ze stworzeniem 125

126 Inkubatora Przedsiębiorczości obiektu oferującego atrakcyjne powierzchnie pod działalność gospodarczą dla nowopowstałych firm. Ponadto w ramach projektu zmodernizowano drogę łączącą centrum miasta z terenami inwestycyjnymi. Całkowita wartość projektu wyniosła zł, z czego dofinansowanie z UE zł, oraz Skarbu Państwa zł. Pozostałe koszty pokryło Miasto Ruda Śląska. Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości Sp. z o.o. został oficjalnie powołany aktem notarialnym z dnia na podstawie uchwały Rady Miasta Ruda Śląska z dnia 11 grudnia 2003 roku. Inkubator działa jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Działalność swoją rozpoczął 15 marca 2004 roku z chwilą zawarcia aktu notarialnego i powołania jednoosobowego zarządu spółki oraz rady nadzorczej. Całkowita powierzchnia biurowa do wynajęcia jaką dysponował inkubator w roku 2004 to 326 m2. Fot. 11 Budynek Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości. Źródło: Opracowanie własne Sytuacja mieszkańców naszego miasta pod względem zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków na tle miast woj. śląskiego była do niedawna szczególnie niekorzystna. Problem ten kompleksowo rozwiązuje projekt pn. Oczyszczalnie ścieków - Ruda Śląska (Ruda Śląska waste water treatment). Inwestycja ta jest 126

127 przejawem troski o stan środowiska naturalnego i rozwiązaniem problemów z zakresu ochrony środowiska spowodowanych m.in. zanieczyszczeniem wód. Projekt realizowany jest w ramach Instrumentu Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej ISPA Celem projektu jest rozwiązanie problemu transportu, logistyki i oczyszczania ścieków z terenu miasta. Efektem przedsięwzięcia będzie zwiększenie w Rudzie Śląskiej ilości ścieków oczyszczanych z 60% do 95%, zgodnie z polskimi i unijnymi normami a realizacja przedsięwzięcia stworzy spójny system gospodarki ściekowej. Dzięki realizacji projektu obszar miasta został podzielony na trzy zlewnie: oczyszczalni "Halemba Centrum" nowo zbudowanej, "Orzegów" - zmodernizowanej i "Barbara"- istniejącej. Technologie zastosowane w tych obiektach zapewniają uzyskanie wymaganego stopnia oczyszczania ścieków oraz właściwe zagospodarowanie osadów ściekowych. Oczyszczalnie: "Halemba I", "Halemba II", "Ruda Południowa" i "Mickiewicza" zostały zlikwidowane, a tereny na których się znajdują - zrekultywowane. Fot. 12 Zmodernizowana oczyszczalnia "Orzegów". Źródło: Opracowanie własne 127

128 Fot. 13 Nowa oczyszczalnia ścieków HALEMBA CENTRUM. Źródło: Opracowanie własne Okres programowania W poprzednim okresie programowania miasto równieŝ z niesłabnącą skutecznością pozyskiwało i wdraŝało kolejne fundusze europejskie. W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego miasto zrealizowało 5 projektów o łącznej wartości ,82 zł. W tym okresie realizowane były 3, niezwykle waŝne z punktu widzenia międzyregionalnych połączeń komunikacyjnych, projekty związane z modernizacją infrastruktury drogowej, tj.: 1. Modernizacja regionalnej infrastruktury drogowej: połączenie DTŚ centrum miasta Ruda Śląska. Droga będąca przedmiotem projektu, zmodernizowana na odcinku nieomal 1 km, jest obecnie głównym ciągiem komunikacyjnym (po oddaniu do uŝytku kolejnych dwóch odcinków Drogowej Trasy Średnicowej -odcinki R1, R2). Przedmiotowy odcinek drogi ułatwia obecnie przejazd do centrum administracyjno-usługowego miasta Ruda Śląska dzielnicy Nowy Bytom. Projekt realizowany był w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Poddziałanie Infrastruktura drogowa. Całkowita wartość powyŝszego projektu wyniosła ,99 zł, z czego dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosło 61,70% 128

129 wnioskowanej kwoty, tj ,93 zł. Wkład własny miasta Ruda Śląska wyniósł 38,3%, tj ,06 zł. Inwestycja zakończyła się w kwietniu 2006 r. Fot. 14 Widok na osiedle Kaufhaus, przy zmodernizowanej ul. Niedurnego Źródło: Opracowanie własne 2. Modernizacja skrzyŝowania ulic: Katowickiej, Nowary i Odrodzenia w Rudzie Śląskiej. Realizacja projektu miała na celu eliminację zagroŝeń związanych z dotychczasową infrastrukturą drogową i wzrost płynności ruchu oraz ułatwienie dostępu do centralnych punktów dzielnicy i miasta. Całkowita wartość powyŝszego projektu wyniosła ,27 zł, z czego dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosło 65,24% wnioskowanej kwoty, tj ,08 zł, a z Ministerstwa Gospodarki i Pracy 8,69%, tj ,71 zł. Łącznie dofinansowanie zewnętrzne wyniosło 80,22%, tj ,79 zł. Wkład własny miasta Ruda Śląska wyniósł 26,07%, tj ,48 zł. Rondo zostało oddane do uŝytku w listopadzie 2005 r. 129

130 Fot. 15 Bezpieczne rondo przy ulicach Nowary Katowickiej Odrodzenia. Źródło: Opracowanie własne 3. Budowa Drogowej Trasy Średnicowej odcinki R1, R2 w Rudzie Śląskiej. Realizacja projektu to kolejny etap budowy kluczowego szlaku komunikacyjnego Aglomeracji Górnośląskiej. Projekt dotyczył dwóch odcinków ww. trasy przebiegających przez miasto Ruda Śląska, do granicy z miastem Zabrze. Projekt współfinansowany był z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach ZPORR, Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego, Poddziałanie Infrastruktura drogowa. Całkowita wartość projektu wyniosła zł, z czego dofinansowanie z EFRR stanowiło zł. tj. 33,7% całej kwoty. 130

131 Fot. 16 DTŚ, odcinek Ruda Śląska. Źródło: Opracowanie własne WaŜna z punktu widzenia sprawności działania Urzędu Miasta Ruda Śląska oraz jakości obsługi mieszkańców miasta była realizacja projektu System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej (SEKAP). Był to strategiczny dla rozwoju regionu innowacyjny projekt samorządów 54 gmin i powiatów Województwa Śląskiego. Zakres Projektu obejmował stworzenie teleinformatycznego środowiska dla świadczenia usług publicznych w formie elektronicznej, działania analityczne związane z przygotowaniem organizacyjnym do wdroŝenia powyŝszego środowiska, a następnie zarządzania działaniami związanymi ze świadczeniem usług publicznych. Efektem realizacji projektu jest modernizacja administracji samorządowej poprzez zwiększenie poziomu wykorzystania nowoczesnych technologii informacji i komunikacji. Dzięki realizacji Projektu wzrósł poziom usług administracyjnych dla mieszkańców i przedsiębiorców świadczonych drogą elektroniczną oraz zwiększyła się efektywność pracy administracji m.in. w zakresie realizacji tych usług. Projekt realizowany był w ramach ZPORR, Działanie 1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Miasto uczestniczyło w projekcie złoŝonym przez Województwo 131

132 Śląskie, który obejmował większość gmin powiatów z regionu. Całkowity koszt części projektu realizowanego w mieście Ruda Śląska wyniósł zł, z czego dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosło zł, czyli 75%. W ramach funduszy strukturalnych realizowane takŝe były projekty z zakresu infrastruktury lecznictwa otwartego mające na celu poprawę stanu zdrowia mieszkańców, jako istotnego wyznacznika jakości Ŝycia. Czynnik ten wpływa równieŝ bezpośrednio na wartość zasobów ludzkich, w tym na wydajność pracy. Jednym z czterech czynników oddziałujących na stan zdrowia człowieka jest opieka zdrowotna. 4 W związku z powyŝszym Ruda Śląska często inwestuje w sektor zdrowia, zarówno ze środków zabezpieczonych w budŝecie miasta jak i zewnętrznych. Jednym z projektów kluczowych dla zdrowia mieszkańców miasta zrealizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego przez miasto jest projekt pt. Przywrócenie funkcji medycznych Pawilonu C oraz zakup tomografu komputerowego dla szpitala Miejskiego Nr 2 w Rudzie Śląskiej. Projekt obejmował przywrócenie funkcji medycznych Pawilonu C oraz zakup tomografu komputerowego dla Szpitala Miejskiego Nr 2 w Rudzie Śląskiej i przeniesienie do obiektu 3 oddziałów: Reumatologicznego, Pediatrycznego i Neurologicznego, które wcześniej znajdowały się w budynku byłego Szpitala Nr 1 w Bielszowicach przy ul. Głównej 11. Realizacja projektu pozwoliła na podniesienie jakości usług medycznych oraz usprawniła proces leczenia w szpitalu miejskim. Zakup nowoczesnego tomografu komputerowego umoŝliwia szybkie i sprawne wykonywanie diagnoz i zabiegów, bez zbędnego przetrzymywania pacjentów w szpitalu. Ten nowoczesny sprzęt posiada wiele funkcji, których nie mają inne tomografy. Jego zastosowanie pozwala m.in. na wczesne wykrywanie udarów mózgu oraz na wczesne diagnozowanie chorób naczyń krwionośnych. Tomograf posiada równieŝ oprogramowanie do analizy uszkodzeń serca, automatycznego wyszukiwania guzów w płucach, oceniania ich wielkości oraz śledzenia ich wzrostu. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł ,01 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR (26,57%): ,14 PLN (wkład własny miasta: ,87 PLN). W czasie przemian społecznych, jakim podlegało w ostatnich latach miasto, pojawiające się problemy społeczne obniŝały spójność i jakość Ŝycia jego 4 Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata

133 mieszkańców. By wyjść naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców oraz zadbać o ich bezpieczeństwo społeczne Ruda Śląska zrealizowała, równieŝ dzięki unijnym funduszom kolejny projekt pt. Adaptacja segmentu budynku w Rudzie Śląskiej przy ul. Ballestremów na Centrum Profilaktyki. Inwestycja została zrealizowana w ramach ZPORR. Przedmiotem projektu był generalny remont części zachodniej budynku, a przede wszystkim jego przystosowanie i adaptacja na Centrum Profilaktyki. Pozostała część obiektu juŝ zmodernizowana - jest obecnie zajmowana przez Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Prace remontowe w części przeznaczonej na Centrum Profilaktyki obejmowały przebudowę układu pomieszczeń oraz budowę zewnętrznego szybu windy, by przystosować obiekt do przyjmowania osób niepełnosprawnych. Pomieszczenia znajdujące się w piwnicy zaadaptowano na Klub Abstynenta, parter przeznaczono na potrzeby Ośrodka Terapii UzaleŜnień Alkoholowych, zaś piętro obejmuje Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej. Lokalizacja Centrum Profilaktyki w bezpośrednim sąsiedztwie Powiatowego Urzędu Pracy ma ogromne znaczenie z punktu widzenia kompleksowości świadczonych przez miasto usług społecznych. Z analizy społecznej miasta wynika, Ŝe często zdarza się współwystępowanie takich zjawisk jak alkoholizm i bezrobocie w mieście. Lokalizacja Centrum Profilaktyki na terenie jednego obiektu wraz z wyŝej wymienionymi instytucjami pozwoliło stworzyć system kompleksowego i zintegrowanego rozwiązywania powaŝnych problemów społecznych występujących w mieście. Całkowity koszt realizacji projektu to ,55 PLN, z czego dofinansowanie z EFRR (50%): ,44 PLN (wkład własny: ,45 PLN). Fot. 17 Miejskie Centrum Profilaktyki w Rudzie Śląskiej. 133

134 Źródło: Opracowanie własne Zadania dla miasta realizują takŝe inne instytucje działające na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w mieście. Instytucje te wykorzystując środki finansowe m.in. Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw w latach stworzyły w pełni profesjonalną bazę dla rozwoju rudzkich firm. W tym okresie powstały takŝe współfinansowane ze środków unijnych bardzo waŝne Rudzkie instytucje - Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości oraz Śląski Park Przemysłowy, które wraz z pomocą miasta zrealizowały 3 projekty inwestycyjne poprawiając w ten sposób warunki dla funkcjonowania i rozwoju sektora MŚP. 1. Utworzenie Górnośląskiego Inkubatora Technologicznego w Rudzie Śląskiej i wspomaganie zarządzania i funkcjonowania Górnośląskiego Inkubatora Technologicznego. Beneficjentem projektu był Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości Sp. z o. o. w Rudzie Śląskiej. Celem bezpośrednim projektu było utworzenie Górnośląskiego Inkubatora Technologicznego, który stanowi uzupełnienie oferty istniejącego Inkubatora Przedsiębiorczości wobec małych i średnich przedsiębiorstw. Projekt miał słuŝyć takŝe przygotowaniu kadry Inkubatora Przedsiębiorczości do profesjonalnego zarządzania Inkubatorem Technologicznym i do świadczenia usług dla przyszłych beneficjentów Inkubatora Technologicznego. Projekt był realizowany w okresie od do Inwestycja realizowana została w ramach SPO WKP, działanie 1.1 Wzmocnienie instytucji wspierających działalność przedsiębiorstw. Koszt całkowity projektu wyniósł ,00zł, w tym dofinansowanie ze środków europejskich ,72 zł. 134

135 Fot. 18 Górnośląski Inkubator Technologiczny w dzielnicy Godula Źródło: Opracowanie własne 2. Inwestycje infrastrukturalne w Śląskim Parku Przemysłowym. Projekt ten miał charakter 2-etapowy. Inwestycja realizowana była w dwóch częściach: 1) Świętochłowice ul. Wojska Polskiego. Na tym etapie projekt przewidywał wyremontowanie 3 kondygnacyjnego budynku administracyjnego zlokalizowanego w Świętochłowicach przy ulicy Wojska Polskiego 16. Inwestycja została zakończona w czerwcu 2008 r. W ofercie Śląskiego Parku Przemysłowego jest moŝliwość wynajęcia 20 biur o powierzchni ok. 500m2. Do dyspozycji najemców pozostaje takŝe klimatyzowana sala konferencyjna. Dodatkowo istnieje moŝliwość najmu powierzchni magazynowej oraz archiwalnej znajdującej się w pomieszczeniach piwnicznych oraz korzystania z miejsc postojowych na zapleczu budynku. Całodobowa ochrona budynku oraz terenów wokół niego zapewnia bezpieczeństwo osób pracujących oraz gości. Nakłady inwestycyjne poniesione na modernizacje budynku wyniosły 1,6 mln PLN. 2) Drugim etapem projektu było przygotowanie pod inwestycję pokopalnianego terenu leŝącego przy ul. Zajęczej w Rudzie Śląskiej. Głównym celem projektu było wyposaŝenie terenu w niezbędne przy prowadzeniu działalności przedsiębiorstw instalacje i infrastrukturę. Następnym krokiem była budowa hali produkcyjno magazynowej o powierzchni ok m2 oraz placów składowo manewrowych o powierzchni ok. 135

136 11000 m2. Wybudowano takŝe nową drogę dojazdową o długości 1,6 km. Nowoczesna hala magazynowo - produkcyjna wraz z całą infrastrukturą została oddana do uŝytkowania w dniu r. Całkowity koszt realizacji projektu to ,91 zł., w tym dofinansowanie z Unii Europejskiej ,52 zł. Projekt zrealizowano w ramach SPO WKP działanie 1.3 Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm. Fot.19 Śląski Park Przemysłowy w Rudzie Śląskiej. Źródło: Opracowanie własne 3. Inkubator Innowacji Technologicznych i Usługowych Architektura i Budownictwo. Projekt dotyczył terenu o powierzchni łącznej m 2 połoŝonego w Rudzie Śląskiej przy ulicy Szyb Walenty. Obejmował remont trzech zdewastowanych budynków (cechowni, łaźni oraz lampowni) po byłej KWK "Wawel" oraz remont odcinka drogi wewnątrzparkowej, placu manewrowego i parkingu. Cały teren został oświetlony i ogrodzony. W wyremontowanych budynkach po kopalnianej lampowni powstały nowoczesne powierzchnie biurowe, 136

137 przygotowane pod wynajem - powierzchnie komercyjne, pełnopłatne. W budynku po kopalnianej łaźni powstały nowoczesne powierzchnie biurowe specjalnie przystosowane do działania firm usługowo - projektowych. Do budynku cechowni została przeniesiona siedziba Śląskiego Parku Przemysłowo - Technologicznego. W budynku po kopalnianej cechowni powstała równieŝ specjalistyczna powierzchnia wspólna wraz z otaczającymi ją biurami. Powierzchnia ta będzie wykorzystywana m.in. do: pracy wieloosobowych zespołów projektowych, organizacji prezentacji wypracowanych projektów, prowadzenia prac projektowych wymagających duŝych powierzchni, organizowania konferencji, a nawet organizacji imprez typu targi (np. targi nowoczesnych technologii w budownictwie). Projekt zrealizowano w ramach SPO WKP działanie 1.3 Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm. Całkowita wartość projektu ,03 zł, w tym dofinansowanie z Unii Europejskiej ,37 zł, co stanowi 51,94 % inwestycji. Okres programowania W perspektywie lat w ramach programów operacyjnych na wsparcie obszarów miejskich przeznaczonych zostało znacznie więcej środków. Najwięcej funduszy na te cele przeznaczyło województwo śląskie, co zdecydowanie wykorzystała Ruda Śląska. Projekty w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata dotyczą transportu publicznego, jak równieŝ zdrowia mieszkańców. Miasto stara się takŝe o dofinansowanie projektów poprawy bezpieczeństwa publicznego, a takŝe walki z przestępczością. Obecnie miasto wdraŝa 5 kolejnych projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata : 1. Przebudowa drogi dojazdowej do Śląskiego Parku Przemysłowego i Inkubatora Przedsiębiorczości. Projekt ten jest kontynuacją projektu realizowanego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego 137

138 Rozwoju Regionalnego, dzięki któremu stworzony został na obszarach poprzemysłowych Śląski Park Przemysłowy w Rudzie Śląskiej. Realizacja przedmiotowej inwestycji polega na przebudowie ul. Szyb Walenty w celu połączenia jej z ul. Zajęczą i ułatwienia dojazdu z Drogowej Trasy Średnicowej do dzielnicy Bielszowice, a takŝe poprawa skomunikowania terenów inwestycyjnych Miasta oraz dojazdu do jednej z atrakcji Szlaku Architektury Przemysłowej - Szybu "Mikołaj", jak równieŝ do XIXwiecznego Folwarku adaptowanego na tereny rekreacyjno-kulturalne. Zakres prac obejmuje remont istniejącej nawierzchni ul. Szyb Walenty, wymianę pełnej konstrukcji nawierzchni na odcinkach tego wymagających, modernizację skrzyŝowania typu "rondo", poszerzenie jezdni na łukach poziomych i dobudowę ciągu pieszo-rowerowego na całym przebiegu ul. Szyb Walenty. Ponadto, realizacja projektu przewiduje budowę oświetlenia drogowego i kanalizacji deszczowej. Projekt realizowany jest w ramach działania 7.1 Modernizacja i rozbudowa sieci drogowej, Poddziałanie Modernizacja i rozbudowa infrastruktury uzupełniającą kluczową sieć drogową. Całkowity koszt realizacji projektu: ,09 PLN, dofinansowanie z EFRR (32,31%): ,42 PLN, wkład własny miasta: ,67 PLN. Fot. 20 Droga dojazdowa do Śląskiego Parku Przemysłowego i Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości 138

139 Źródło: Opracowanie własne 2. Przebudowa i rozbudowa budynku Zespołu Szkół Specjalnych nr 3 im. Św. Łukasza w Rudzie Śląskiej. Projekt dotyczy rozbudowy budynku o nowoczesne segmenty edukacyjne. Obecna infrastruktura szkoły jest niewystarczająca w stosunku do liczby uczniów. Istnieje zatem obawa o gorsze osiągnięcia w nauce dzieci niepełnosprawnych, wynikające z nieadekwatnych do potrzeb warunków w szkole. Projekt ma pomóc w likwidacji barier architektonicznych, do czego przyczynią się nowopowstałe obiekty oraz poprawić efektywność kształcenia dzieci. Placówce przybędzie ponad 700 m 2 co oznacza, Ŝe powiększy o ponad połowę swoją obecną powierzchnię. Poprzez realizację projektu powstaną optymalne warunki do nauki i rozwoju dzieci niepełnosprawnych, w niczym nie odbiegające od warunków, jakie mają dzieci w pełni sprawne fizycznie i umysłowo. Projekt zostanie zrealizowany w ramach działania 8.2 Infrastruktura placówek oświaty. Całkowity koszt realizacji projektu to ,91 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR (85%): ,07 PLN oraz wkład własny: ,84 PLN. Fot. 21 Budynek Zespołu Szkół Specjalnych nr 3 w Rudzie Śląskiej 139

140 Źródło: Opracowanie własne 3. Budowa boiska rekreacyjno-sportowego do piłki noŝnej o nawierzchni sztucznej trawy w Rudzie Śląskiej. Projekt polega na budowie boiska do piłki noŝnej o wymiarach pola gry 105x68 m przy ul. Czarnoleśnej w dzielnicy Nowy Bytom. Zakres projektu obejmuje wymianę nawierzchni boiska z trawy naturalnej na nawierzchnię ze sztucznej trawy, tzn. trawy wysokiej, przeznaczonej do piłki noŝnej, jak równieŝ wykonanie drenaŝu podpowierzchniowego z tymczasowym odprowadzeniem wód opadowych do aktualnie istniejącej kanalizacji deszczowej. Realizacja projektu przyczyni się do podniesienia standardu usług sportowo-rekreacyjnych na terenie Miasta oraz poprawy dostępu do nowoczesnych miejsc uprawiania sportu. Dzięki nowopowstałemu boisku nastąpi wzrost aktywności ruchowej mieszkańców. Boisko zapewni dzieciom i młodzieŝy miejsce do aktywnego wypoczynku i rozwoju psycho-motorycznego oraz moŝe wpłynąć na poprawę stanu zdrowia dzieci, młodzieŝy i dorosłych. Wybudowane boisko rekreacyjno-sportowe charakteryzować się będzie nowoczesną oraz bezpieczną nawierzchnią. Inwestycja ta dodatkowo wspiera integrację róŝnych grup społecznych poprzez poprawę warunków do uprawiania sportu. Inwestycja realizowana jest w ramach RPO WSL Działanie 9.3 Infrastruktura sportowa. Całkowity koszt realizacji projektu to ,82 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR (85%): ,99 PLN, a wkład własny: ,83 PLN. 4. Informatyzacja Przychodni Rejonowej SP ZOZ przy ul. Makuszyńskiego 7 w Rudzie Śląskiej. Głównym celem projektu było usprawnienie systemu opieki zdrowotnej poprzez zwiększenie dostępności i poprawę jakości usług świadczonych przez Przychodnię Rejonową SP ZOZ przy ul. Makuszyńskiego 7 w Rudzie Śląskiej. W ramach projektu zakupiono sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem. WdroŜenie kompleksowego systemu informatycznego usprawniło pracę przychodni i umoŝliwiło pacjentom korzystanie z części usług przez Internet. Ponadto system wpływa na skrócenie czasu oczekiwania pacjentów przychodni na świadczenie usługi. Projekt realizowany był w ramach RPO WSL, działanie 9.2 Infrastruktura lecznictwa. Całkowity koszt realizacji projektu to

141 894,60 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR (85%): ,41 PLN oraz wkład własny: ,19 PLN. 5. Zakup aparatu RTG dla Przychodni Specjalistycznej SP ZOZ w Rudzie Śląskiej. Przedmiotem projektu jest zakup aparatu rentgenowskiego dla Przychodni Specjalistycznej SP ZOZ przy ul. Lipa 2 w Rudzie Śląskiej. Zakupiony sprzęt będzie posiadał moŝliwość tworzenia obrazów cyfrowych i analizy telemetrycznej. Inwestycja pozwoli na zwiększenie ilości wykonywanych badań i skrócenie czasu oczekiwania pacjentów na badania specjalistyczne. Dzięki nowoczesnemu aparatowi RTG moŝliwe będzie rozszerzenie oferty diagnostycznej i zabiegowej świadczonych usług oraz postawienie dokładniejszej diagnozy i wybranie najlepszej, skutecznej metody leczenia. Całkowity koszt realizacji projektu to ,06 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR (72,06%): ,12 PLN oraz wkład własny: ,94 PLN. Wraz ze wsparciem z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Rozwoju Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego na lata (ścieŝki pozakonkursowej wyboru projektów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata ) miasto juŝ grudniu 2009 r. złoŝy wnioski o dofinansowanie dla 5 projektów. Elementarną częścią Programu Rozwoju Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego na lata jest uzgodniona lista projektów, które zostały uznane za szczególnie istotne z punktu widzenia rozwoju subregionu, a ich realizacja przyniesie poprawę jakości Ŝycia mieszkańców, wzmocni wizerunek tego subregionu oraz przyczyni się do zmniejszenia dysproporcji w rozwoju społeczno-ekonomicznym. Projekty ujęte w PRSC, spełniające wymogi formalne i merytoryczne Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata , uzyskają dofinansowanie z pominięciem procedury konkursowej. Oto projekty wybrane w trybie pozakonkursowym RPO WSL: 1. SilesiaNet budowa społeczeństwa informacyjnego w subregionie centralnym województwa śląskiego: Miasto Ruda Śląska. Projekt zakłada wybudowanie wielozadaniowej światłowodowej sieci teleinformatycznej na obszarze Miasta Ruda Śląska, z uwzględnieniem podstawowego szkieletu sieci i przyłączenia wybranych jednostek. Celem ogólnym 141

142 przedmiotowego projektu jest więc rozwój regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a przede wszystkim wyrównanie występujących nierówności w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) pomiędzy polskimi i europejskimi regionami. Cel ten zostanie zrealizowany poprzez szereg celów szczegółowych, tj.: zapewnienie powszechnego, szybkiego i bezpieczniejszego dostępu do Internetu dla przeciwdziałania marginalizacji terenów zdefaworyzowanych, poprzez stworzenie infrastruktury teleinformatycznej, przy zachowaniu kryterium neutralności technologicznej oraz zasady otwartego dostępu, co oznacza zapewnienie dostępu do infrastruktury wszystkim operatorom na identycznych, równych warunkach zgodnie z regulacjami krajowymi i warunkami wolnego rynku, nie faworyzując przy tym Ŝadnej konkretnej technologii, rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej, wykorzystanie nowych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych dla realizacji usług publicznych, rozwój e-usług publicznych spełniających specyficzne potrzeby obywateli i poprawa efektywności pracy administracji samorządowej. Projekt będzie realizowany na terenie 20 miejscowości i powiatów województwa śląskiego. Całkowity koszt realizacji projektu na obszarze Miasta Ruda Śląska: ,12 PLN, w dofinansowanie z EFRR ,60 PLN, oraz wkład własny Miasta Ruda Śląska: ,25 PLN 2. Rekultywacja i zagospodarowanie terenu hałdy pocynkowej w rejonie ul. Niedurnego w Rudzie Śląskiej. Projekt polega na uszczelnieniu, ukształtowaniu i rekultywacji biologicznej oraz zagospodarowaniu pod zieleń hałdy pocynkowej zlokalizowanej w mieście Ruda Śląska, w rejonie ul. Niedurnego. Zdegradowany teren, zarówno samej hałdy jak teŝ przylegającego do niej obszaru, zostanie odpowiednio zabezpieczony przed dalszą emisją szkodliwych substancji oraz uzyska walory estetyczne. Planowana do realizacji inwestycja przewiduje takie zabezpieczenie hałdy 142

143 pocynkowej, które równocześnie będzie stanowić o moŝliwości przywrócenia walorów krajobrazowych zarówno obszarowi hałdy, jak teŝ terenom do niej przyległym. Jednocześnie poprzez modyfikację ukształtowania hałdy realizacja inwestycji pozwoli na wkomponowanie jej w otaczający teren. Inwestycja zlokalizowana będzie w centrum miasta, dzięki czemu jest komplementarna z 3 etapowym projektem podwyŝszenia walorów estetycznych dzielnicy Nowy Bytom. Całkowity koszt realizacji projektu to: ,48 PLN, dofinansowanie z EFRR: ,00 PLN, wkład własny miasta: ,49 PLN 3. Adaptacja budynku na Centrum Inicjatyw Społecznych na terenie miasta Ruda Śląska. Celem projektu jest wzmocnienie i wytworzenie takiej współpracy dzielnic, dzięki której staną się one bardziej spójne i jednomyślne. Podział historyczny dzielnic miasta Ruda Śląska jest obecnie zagroŝony wciąŝ nasilającymi się negatywnymi procesami społecznymi oraz ekonomicznymi. Projekt ma na celu adaptację budynków wyznaczonych na Centra Inicjatyw Społecznych, w celu zniwelowania tych róŝnic oraz usunięcia innych dysproporcji. Inwestycja jest powiązana z działaniami prowadzonymi na terenie trzech innych miast: Bytomia, Chorzowa i Świętochłowic w ramach Programu Komisji Europejskiej URBACT Support for Cities. Projekt czerpie takŝe z doświadczeń Inicjatywy Wspólnotowej URBAN. W Rudzie Śląskiej obiekt zlokalizowany jest w dzielnicy Bykowina, która stanowi jeden z obszarów wskazanych do Rewitalizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska na lata Projekt obejmuje remont i adaptację budynku mieszczącego się przy ul. 11-go Listopada 15A w Rudzie Śląskiej Bykowinie na centrum aktywności oraz centrum szkoleniowe dla społeczności lokalnej. Całkowity koszt realizacji projektu: ,59 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR: ,47 PLN, a wkład własny miasta: ,12 PLN. 4. Trasy rowerowe na terenie miasta Ruda Śląska. Realizacja projektu przyczyni się do rozwoju aktywnych form turystyki mieszkańców województwa śląskiego. Celem projektu jest umoŝliwienie mieszkańcom Subregionu Centralnego odwiedzenia rowerem miejsc atrakcyjnych turystycznie, o charakterze wypoczynkowym, jak równieŝ rekreacyjnym. 143

144 Planuje się stworzenie 2 tras rowerowych. Trasy te umoŝliwią dotarcie do atrakcji turystycznych i przyrodniczych, takich jak: Przystań i Zdebel w Rudzie Śląskiej, zabytkowy dworzec PKP z XIX w. w dzielnicy Chebzie, zabytkowa kolonia robotnicza osiedle Kaufhaus z budynkiem dawnego domu towarowego, kościół pw. Matki Boskiej z Lourdes z 1806 r. najstarszy istniejący w Rudzie Śląskiej z grotą wykonaną ze skały przywiezionej z Lourdes czy teren średniowiecznego gródka oraz Lasy Kochłowickie. Trasy na terenie miasta Ruda Śląska będą połączone z trasami na terenie Zabrza, Świętochłowic, Chorzowa i Mikołowa. Całkowity koszt realizacji projektu: ,41 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR: ,91 PLN, oraz wkład własny: ,50 PLN 5. Budowa Publicznego Systemu Informacji Przestrzennej Miasta Ruda Śląska. Projekt polega na budowie zintegrowanego i kompleksowego systemu informacji przestrzennej dla administracji samorządowej poprzez opracowanie i wdroŝenie narzędzi do wspomagania procedur gospodarki przestrzennej miasta. Celem projektu jest usprawnienie funkcjonowania administracji samorządowej Gminy oraz przygotowanie i wdroŝenie podstaw e-usług związanych z infrastrukturą społeczeństwa informacyjnego, w zakresie budowy baz danych systemu informacyjnego miasta, tak aby skróceniu uległ średni czas załatwienia sprawy oraz widoczna była większa transparentność w funkcjonowaniu urzędu. Projekt umoŝliwi wymianę informacji pomiędzy róŝnymi wydziałami Urzędu oraz udostępni niezbędne informacje klientom zewnętrznym Urzędu. W efekcie realizacji Projektu moŝliwe będzie opracowanie e-usług polegających przede wszystkim na udostępnianiu informacji publicznej z zakresu informacji planistycznej dotyczącej zapisów planu (ustalenia tekstowe, graficzne, przeznaczenie terenu), informacji geodezyjnej w zakresie kategorii własności i władania gruntów i budynków,oferty inwestycyjnej, informacji pozostałej, odnoszącej się do zakresu i treści projektowanego systemu jak: warstwy sytuacyjne, zobrazowanie terenu, rejestr zabytków, inne. Całkowity koszt realizacji projektu to ,93 PLN, w tym dofinansowanie z EFRR: ,74 PLN oraz wkład własny miasta: ,19 PLN. 144

145 Dofinansowanie ze środków krajowych Ruda Śląska przez 5 lat korzystania z moŝliwości, jakie daje Unia Europejska, otrzymywała fundusze na rozwój infrastruktury miejskiej równieŝ z innych programów celowych realizowanych na szczeblu krajowym. Ruda Śląska w 2004 r. zrealizowała 3 projekty z Funduszu na Rzecz Rozwoju Infrastruktury Lokalnej skierowanej na rozwój przedsiębiorczości - komponent dotacje inwestycyjne realizowanego w ramach "Programu łagodzenia w regionie śląskim skutków restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego". Program ten w swych załoŝeniach miał na celu podniesienie konkurencyjności regionu poprzez restrukturyzację gospodarki, zwiększenie jej atrakcyjności inwestycyjnej oraz rozwój zdolności adaptacyjnych mieszkańców na regionalnym rynku pracy 5. Miasto skorzystało z programu na 3 róŝnych płaszczyznach: 1. Rozwój infrastruktury komunikacyjnej. Realizacja projektu pt. Rozbudowa skrzyŝowania ulic Niedurnego, Obrońców Westerplatte i Odrodzenia w Rudzie Śląskiej Wirku przyczyniła się do modernizacji kluczowego skrzyŝowania ulic poprzez wykonanie ronda kompaktowego. Inwestycja jest zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie waŝnych punktów w mieście: targowiska miejskiego, Ruda Śląska Plaza, KWK Pokój. Inwestycja ogromnie wzmocniła więc rolę gospodarczą centrum handlowousługowego miasta Ruda Śląska, a takŝe dostępność komunikacyjną dla mieszkańców. Wartość projektu ,48 zł, z czego dofinansowanie wyniosło ,74 zł. Fot. 22 Rondo w dzielnicy Wirek 5 Źródło: Program łagodzenia w regionie śląskim skutków restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego, Katowice 18 grudnia

146 Źródło: Opracowanie własne 2. Rozwój sfery kulturalno - handlowej. Zrealizowany w 2004 r. projekt Budowa Centrum Handlowo Wystawowo - Kulturalnego w Rudzie Śląskiej Wirku - zadaszenie targowiska i budowa masztu reklamowego przyczynił się do nadania nowego wielofunkcyjnego charakteru targowiska w Rudzie Śląskiej. Projekt polegał na wykonaniu zadaszenia powierzchni centralnego placu targowego wraz z oświetleniem, nagłośnieniem, monitoringiem oraz podłączeniem stałego łącza z regionalną siecią telewizji kablowej, a takŝe wybudowaniu masztu reklamowego. Inwestycja miała na celu zwiększenie potencjału gospodarczego obiektu. Przykrycie dachem powierzchni uŝytkowanej dla celów handlowych, a takŝe kulturalno-rozrywkowych zmodernizowało obiekt i sprawiło, Ŝe wszystkie realizowane w tym miejscu imprezy i wystawy, są bezpieczniejsze dla mieszkańców i przyczyniają się do zwiększenia ich komfortu. Całkowita wartość powyŝszego projektu wyniosła ,91 zł, z czego dofinansowanie wyniosło ,00 zł. Fot. 23 Zadaszenie targowiska w dzielnicy Wirek 146

147 Źródło: Opracowanie własne 3. Wzrost znaczenia lokalnych ośrodków rekreacyjno handlowych. Projekt pt. Rewitalizacja zdegradowanego obszaru miasta poprzez tworzenie warunków do budowy dzielnicowego centrum rekreacyjno-handlowego w dzielnicy Ruda polegał na utworzeniu w miejscu zdegradowanego terenu znajdującego się w centrum dzielnicy Ruda 1, placu rekreacyjnowypoczynkowego z pasaŝem handlowym, z którego korzystają zarówno mieszkańcy dzielnicy Ruda jak i pozostałych dzielnic. Nowopowstała infrastruktura oprócz funkcji centrum dzielnicy stworzyła nowe miejsca pracy i wpłynęła na podniesienie standardu Ŝycia mieszkańców. Całkowita wartość powyŝszego projektu wyniosła ,79 zł, z czego dofinansowanie wyniosło zł (tj. 33 % kosztów całkowitych). Fot.24 Mały rynek w dzielnicy Ruda 147

148 Źródło: Opracowanie własne W 2009 r. zrealizowany został równieŝ projekt pn.: System sterowania ruchem i sygnalizacją świetlną, łącznie z przebudową skrzyŝowania ulic Niedurnego Chorzowska Czarnoleśna, oraz budowa zatok autobusowych przy ul. Niedurnego i 38 w Rudzie Śląskiej. Inwestycja pokryta została w połowie ze środków budŝetu Państwa, w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych. Projekt polegał na przebudowie drogi powiatowej nr S 8422 wraz z instalacją nowej sygnalizacji świetlnej oraz budowie dwóch zatok autobusowych. Przedmiotowa droga jest jednym z głównych ciągów komunikacyjnych na terenie miasta Ruda Śląska i łączy centrum miasta z Drogową Trasą Średnicową. Kompleksowa przebudowa ww. odcinka drogi przyczyniła się do zwiększenia płynności ruchu, a tym samym znacznego skrócenia czasu przejazdu na tym odcinku o ok. 20% oraz poprawy bezpieczeństwa poprzez wyeliminowanie zagroŝeń. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł: ,00 PLN, w tym dofinansowanie z budŝetu państwa ,00PLN. W latach na terenie miasta powstał niezwykle waŝny obiekt edukacyjny filia Akademii Górniczo Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie jedna z najbardziej wyspecjalizowanych wyŝszych szkół technicznych w Polsce. Akademia Górniczo-Hutnicza kontynuuje tradycje Akademii Górniczej załoŝonej w Kielcach przez Stanisława Staszica. SłuŜy nauce, gospodarce a przede wszystkim społeczeństwu przez kształcenie studentów i rozwój kadry 148

149 naukowej oraz prowadzenie badań naukowych. Przedmiotowy Projekt polegał na adaptacji budynku po byłej górniczej szkole zawodowej w Rudzie Śląskiej - Kochłowicach na potrzeby utworzenia ośrodka zamiejscowego AGH. W Zamiejscowym Ośrodku Dydaktycznym w Rudzie Śląskiej, od roku akademickiego 2006/2007, studenci kształcą się na Wydziale Geodezji Górniczej i InŜynierii Środowiska. Projekt był współfinansowany ze środków budŝetu państwa w ramach Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Śląskiego na lata Całkowita wartość projektu wyniosła zł, w tym dofinansowanie zł. Fot. 25 Budynek Filii Akademii Górniczo Hutniczej w Rudzie Śląskiej Źródło: Opracowanie własne W chwili obecnej miasto czeka na rozstrzygnięcie dwóch konkursów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, które obecnie czekają na dalszą ocenę. Są to: 15 minut do miliona-program promocji terenów zlokalizowanych wzdłuŝ Drogowej Trasy Średnicowej Przebudowa ulicy Kokota w Rudzie Śląskiej na odcinku od ulicy Gęsiej do granicy administracyjnej z miastem Zabrze 149