Jednostka dydaktyczna 1: Strategie komunikacji

Transkrypt

1 Jednostka dydaktyczna 1: Strategie komunikacji WAŻNE: 1.1 General advice Przekazy werbalne i niewerbalne mogą być sprzeczne. Powinieneś dostarczać wsparcia tylko w zakresie wymaganym przez pacjenta. W większości przypadków, pacjent wie co naprawdę chce, nawet jeśli nie może tego dobrze wyrazić: słuchanie i próba zrozumienia jest pierwszym krokiem do stworzenia optymalnej relacji. Słuchaj, unikaj uprzedzeń, szanuj osobę niepełnosprawną Interpretowanie potrzeb pacjentów, nawet zgodnie z własną wrażliwością, jest mocną pokusą, ale nie zawsze jest właściwe i może zostać odbrane jako brak szacunku dla preferencji pacjenta. Osoby z trudnościami w komunikowaniu się należy traktować z takim samym szacunkiem jak innych. Utrata umiejętności komunikacyjnych nie oznacza ograniczenia zrozumienia. 1.2 Strategie komunikacji Istnieją różne przyczyny ograniczenia umiejętności komunikacji, zarówno fizyczne (np. Operacje jamy ustnej, przełyku), neurologiczne (brak koordynacji mięśni) lub sensoryczne. Komunikacja odbywa się nie tylko poprzez słowa, ale także gesty, działania i wygląd. Ogólnie rozróżniamy różne element, które łączą się w pojedyńczy akt komunikacji: Nadawca: osoba, która inicjuje przekaz. Odbiorca: akceptuje przekaz, dekoduje go, interpretuje i rozumie 2

2 Kod: słowo mówione lub pisane, obraz, ton nadany przekazowi Kanał: fizyczny sposób przekazania kodu (fale elektromagnetyczne, pismo, bity elektroniczne) Kontekst: otoczenie, w którym akt komunikacji ma miejsce Treść: przedmiot komunikacji, przekazywany przez wiadomość Te same kwestie sensoryczne, fizyczne mogą być związane z różnymi potrzebami komunikacyjnymi związanymi z osobistymi przeżyciami i odnoszącymi się do kontekstu. Czasami indywidualne przekazy, werbalne i pozawerbalne nie są ze sobą spójne. Może to być wynikiem kontekstu, natury relacji a nawet stany psychicznego lub emocjonalnego pacjenta. Każdy proces komunikacji ma przynajmniej dwie cechy: po pierwsze treść, po drugie relacja czyli to co rozmawiający przekazują o jakości relacji pomiędzy nimi werbalnie i pozawerbalnie. W przypadku osób niepełnosprawnych, ich historia życia może wpływać na relacje; na początku interakcja może być trudna i pełna przeciwieństw. Musisz znać te trudności, aby móc je pokonywać i ulepszyć interakcję z osobą, którą się opiekujesz. Rodzaj przekazu i używana terminologia zawsze odzwierciedla doświadczenie mówiącego: poziom kulturalny, otoczenie, doświadczenie życiowe. 3

3 Dlatego jest niemożliwe zaplanowanie unikatowej strategii komunikacji (takiej samej dla wszystkich); zawsze dopasowujemy naszą interakcję do stylu osoby, z którą rozmawiamy oraz do kontekstu rozmowy. Możemy rozważyć kilka sytuacji, które składają się na strategię komunikacji z osobą, którą się opiekujesz. Kiedy spotykasz osobę, którą opiekuje się opiekun nieformalny (np. ktoś z rodziny pchający wózek inwalidzki) błędem jest zwracanie się do opiekuna a nie do niepełnosprawnego: nawet w środowisku domowym szukaj bezpośredniej relacji z niepełnosprawnym zamiast porozumiewać się za pomocą pośrednika.. Język i komunikacja Ogólnie, powinieneś unikać odnoszenia się do wcześniejszych umiejętności pacjenta, nie określać w żaden negatywny sposób obecnych innych umiejętności : należy podkreślać możliwość życia w sposób godny zarówno w sensie materialnym jak i emocjonalnym przez osobę, która jest pod twoją opieką. Jednakże, powszechne zwroty jak podaj mi rękę (do osoby po amputacji), do zobaczenia później (do osoby niewidzącej)... nie stanowią problemu, ponieważ są to powszechnie używane idiomy. Nieużywanie ich na siłę i tworzenie sztucznych sformułowań może wytworzyć odwrotny efekt. Komunikując się z kimś, staraj się zawsze rozmawiać twarzą w twarz. W przypadku osoób z ranami twarzy, po prostu nie wskazuj na rany. W przypadku osób z poważnymi problemami z komunikacją i/lub ograniczeniem zdolności poznawczych, jednakże, staraj się wykorzystywać ograniczony zasób zwrotów, aby zminimalizować dwuznaczność i nieporozumienia. 4

4 Strategie relacji Rodzaj interakcji zależy od osoby, warunków życia, innych warunków kontekstowych: nie można podać reguł, które pasują do każdego. Teraz opiszemy kilka specyficznych sytuacji dotyczących interakcji w przypadku niepełnosprawnych. Starsze osoby często zmagają się z więcej niż jednym rodzajem niepełnosprawności na raz, dlatego ważne jest połączenie różnych strategii: z czasem można wypracować zindywidualizowane podejścia i sposoby interakcji z pacjentem. Osoby z niepełnosprawnością fizyczną Dla pacjentów, którzy korzystają z pomocy (np. Wózków), niezależnie od ich rozmiaru, dobrą zasadą jest ustawienie się na przeciw pacjenta, aby móc rozmawiać z nim twarzą w twarz. Bądź ostrożny, aby nie naruszać przestrzeni osobistej pacjenta, np. opieranie się podczas rozmowy o wózek pacjenta może być przez niego odebrane jako zbyt bliski kontakt fizyczny, może rozpraszać pacjenta, denerwować go, a nawet poniżać. Ta sama zasada dotyczy pacjentów leżących: należy szukać kontaktu twarzą w twarz jednak musisz unikać zbytniego pochylania się lub siadania na łóżku. SOME PIECES OF ADVICE: PHOTO Be careful not to invade personal space, considering within this space the extension formed by the aid in use. Głuchota (częściowa lub całkowita) Upewnij się, że osoba niepełnosprawna patrzy w twoim kierunku zanim zaczniesz z nią rozmawiać, możesz przyciągnąć jej uwagę kładąc rękę na ramieniu. W niektórych przypadkach należy poszukać miejsca skierowanego do przyrządu słuchowego. Wykorzystanie gestów może być pomocne, jeśli należą do słownictwa pacjenta. Generalnie, należy upewnić się, że pacjent rozumie każde wypowiadane przez nas słowo i gest. W przypadku osoby, która potrafi czytać z ruchu warg, stań naprzeciw niej i wypowiadaj słowa wolniej niż zazwyczaj, aby umożliwić pacjentowi interpretację ruchu ust. W takim przypadku, unikaj stawania za źródłem światła, ponieważ kontrast sprawi, że twoja twarz nie będzie dobrze widoczna. Unikaj także gestów, które zakrywają twoją twarz i usta kiedy mówisz. 5 W przypadku osób z utratą słuchu, staraj się stworzyć ciszę i spokój, co ułatwi zrozumienie, np. przenieście się do cichszego pokoju, wyłącz urządzenia domowe zanim rozpoczniecie rozmowę.

5 W wielu przypadkach, przydatne może być użycie kartki i długopisu, zwłaszcza w przypadku rzadko używanych terminów. Komunikacja pisemna jest czasami nieakceptowana przez osobę niepełnosprawną, ponieważ jest postrzegana jako inna niż normalna. WAŻNE: Unikaj nagłych zmian kontekstu. Zamiast tego wyraźnie wyjaśnij nowy temat, o którym będziecie rozmawiać. Ograniczenie zdolności widzenia (częściowe lub całkowite) Ograniczenie zdolności widzenia jest normalną konsekwencją starzenia się. W niektórych przypadkach występują różne efekty takie jak ograniczenie pola widzenia, niezdolność do odróżniania kolorów, detali i obiektów. REMEMBER: In all cases, keep in mind the limited capacity of the person to recognize your facial expressions and gestures that normally are accompanying verbal communication. W przypadku osób niewidomych, musimy najpierw wyjaśnić nasze działania, które za chwilę zamierzamy wykonać: np. Proponując pacjentowi, aby usiadł na krześle, wyjaśnij po prawej stronie stoi krzesło, na którym usiądziesz a następnie delikatnie poprowadź rękę pacjenta w kierunku krzesła. Zawsze uprzedzaj pacjenta, że zamierzasz go dotknąć ( Teraz podamy rękę na przywitanie ): bez możliwości wcześniejszego poznania intencji, pacjent może poczuć się zaskoczony i zaniepokojony kontaktem fizycznym. 6

6 Osoby z zaburzeniami mowy Zaburzenia mowy są dosyć powszechne, są wynikiem zaburzeń neurologicznych (np. udaru). W takim wypadku, produkcja głosu jest zaburzona lub mocno ograniczona, co skutkuje trudnościami ze zrozumieniem pacjenta. Musisz wtedy pamiętać, że trudności z wyrażaniem się niekoniecznie są związane z ograniczeniami intelektualnymi pacjenta. Musisz słuchać cierpliwie i poczekać, aż pacjent wyrazi co chce powiedzieć, bez pośpiechu. Ponadto, nie udawaj, że zrozumiałeś przekaz pacjenta, jeśli masz z tym problemy, lepiej poproś o powtórzenie. Prosząc o powtórzenie, wyjaśnij do jakiego stopnia zrozumiałeś pacjenta, a co chciałbyś, aby zostało powtórzone. Daj pacjentowi czas na powtórzenie zdania, nie popędzaj go. W przypadku zachowania możliwości wokalnych ale przy ograniczonym poziomie przekazu (np. w chorobie Parkinsona), zalecane jest wykorzystanie specjalnych mikrofonów lub wzmacniaczy na baterie. Ponadto, możesz wykorzystać proste pomoce graficzne lub tekstowe do przyspieszenia komunikacji: tablice z alfabetem, najczęściej używanymi słowami lub całymi frazami. Tablice warto pogrupować w albumy tworząc książkę komunikacji używaną z odpowiednim kontekście. Jak opisano w sekcji dotyczącej pomocy w komunikacji, tablice mogą być wykorzystywane zarówno poprzez osobiste wskazywanie symboli przez pacjenta lub poprzez zgodę pacjenta na pokazywanie symboli przez opiekuna. Wybór pomiędzy tymi dwiema opcjami zależy od możliwości motorycznych pacjenta i jego ewentualnych trudności w samodzielnym wyborze symboli. 7

7 Osoby z trudnościami poznawczymi Czasami, w przypadku osób starszych, problemy z komunikacją wynikają z trudności poznawczych: odzwierciedla się to w ograniczonej możliwości zrozumienia złożonych komunikatów. Może to być wynikiem chorób lub traumatycznych wydarzeń neurologicznych. Z czasem staraj się wypracować z pacjentem model komunikacji. Dobrym sposobem jest także usunięcie przeszkód z otoczenia (hałasu, dźwięków, przedmiotów w ruchu), aby uzyskać jak najwięcej uwagi pacjenta. Rozmawiając z osobą, którą się opiekujesz musisz być przygotowany na wyjaśnianie pojęć w różny sposób minimalizując złożoność przekazu. W niektórych przypadkach, korzystaj ze specjalnych tablic opartych na symbolach, stanowią one istotny alfabet komunikacji. Na przykład: obrazek przedstawiający dwie idące nogi może oznaczać "Chcę wyjść," radio z anteną "Chcę posłuchać muzyki, smutna twarz "Czuję się smutna... 8