SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Żyj zdrowo Publiczna Szkoła Podstawowa Sióstr Salezjanek w Ostrowie Wielkopolski

2 Zdrowie jest pełnym dobrostanem fizycznym, psychicznym i społecznym, nie zaś tylko brakiem choroby lub ułomności". Podstawa prawna Konwencja o prawach dziecka Art. 33. MIĘDZYNARODOWE ZOBOWIĄZANIA Państwa Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi. Światowa Deklaracja Zdrowia, UZASADNIENIA PRAWNE DLA STOSOWANIA PROFILAKTYKI Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Art. 72. Rzeczypospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony praw dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.). Art.1.System oświaty zapewnia w szczególności: 1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju, 2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny, 15) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego, 16) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) Art. 6.Nauczyciel obowiązany jest: 1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.). Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.).

3 Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; z późn. zm.). Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 535; z późn. zm.). Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003r. Nr 5, poz. 46). Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz. 226). Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2005r. Nr 19, poz. 167). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.).

4 I. Wstęp Profilaktyka jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Jest to faza rozwoju, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji. Dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji zaburzających prawidłowy rozwój. Należą do nich: Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań. Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole. Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. Słabe wyniki w nauce. Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. II. DIAGNOZA SYTUACJI SZKOLNEJ Często zastanawiamy się, jak żyć, aby nasze życie było aktywne i nie dręczyły nas choroby. Obserwując od lat młode pokolenie, zauważamy, że uczniowie są coraz bardziej słabi fizycznie, przy czym u wielu z nich występuje problem nadwagi, a u niektórych nawet otyłości. Z prowadzonych rozmów, analiz wynika, iż wielu nie zdaje sobie sprawy, że przyczyną ich dolegliwości jest nieracjonalne odżywianie się i brak ruchu, a kolejnego batonika czy hamburgera traktują nie jak zbędną bombę kaloryczną, ale jako pyszną przekąskę między posiłkami głównymi.

5 III. REALIZATORZY SZKOLNYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYKI Realizatorami działań profilaktyki na terenie szkoły są dyrektorzy, nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy przy współpracy z rodzicami/ prawnymi opiekunami dziecka. 1. Dyrektor/Wicedyrektor szkoły, jako realizator działań profilaktyki: a) dba o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktyki (finansuje, nadzoruje, wyznacza odpowiedzialnych za realizację). 2. Pedagog, jako realizator działań profilaktyki: a) organizuje działania i poszczególne programy profilaktyczne wynikające ze Szkolnego Programu Profilaktyki, b) koordynuje ich realizację 3. Nauczyciel, wychowawca jako realizator działań profilaktyki: a) podejmuje systematyczne działania profilaktyczne w odniesieniu do uczniów i rodziców, b) jest wzorem konstruktywnych zachowań itp. 4. Rodzice/opiekunowie jako realizatorzy działań profilaktyki: a) aktywnie współpracują ze szkołą, b) biorą udział w ewaluacji szkolnego programu profilaktyki, c) uczestniczą w spotkaniach edukacyjno-informacyjnych przewidzianych w Szkolnym Programie Profilaktyki. IV. ZASOBY SZKOŁY Szkolny program profilaktyki ma mieć charakter kompleksowy, wielostronny, holistyczny. Odpowiadać temu mogą różnorodne zasoby szkoły. Zasoby szkoły do prowadzenia działań profilaktycznych 1. Kadra - grupa przeszkolonych nauczycieli w zakresie programów profilaktycznych, umiejętności wychowawczych 2. Organizacje szkolne Mały Samorząd Szkolny, Samorząd Szkolny,, Salos - sportowa organizacja 3. Baza materialna szkoły - sala gimnastyczna, świetlica, pomoce dydaktyczne, sala multimedialna, gabinet pedagoga, psychologa 4. Środki finansowe szkoły przeznaczone szkolne środki finansowe na realizację zadań profilaktycznych 5. Otoczenie szkoły współpraca z parafią, z zaangażowanymi rodzicami, Oratorium Sióstr Salezjanek, policją, strażą miejską, poradnią psychologiczno-pedagogiczną 6. Organizacje pozarządowe wsparcie, szkolenia 7. Samorząd korzystanie z funduszy przeznaczonych na cele profilaktyczne, udział w organizowanych przez samorząd spotkaniach, konferencjach. V. CELE, TREŚCI I ZAMIERZONE EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ Program profilaktyki stanowi uzupełnienie i jednocześnie integralną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Program opiera się na założeniu, że efektywną formą profilaktyki jest promocja zdrowego stylu życia, dobrego funkcjonowania w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej. Program ma służyć lepszemu radzeniu sobie z problemami życiowymi, emocjonalnymi i społecznymi wychowanków. uzależnieniom. Naczelne cele programu: zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna oraz przeciwdziałanie

6 Cele szczegółowe: kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi fizycznemu, emocjonalnemu, społecznemu i duchowemu, propagowanie higienicznego trybu życia, wzbudzanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie, wskazywanie skutków ubocznych nieprawidłowego odżywiania, wzmacnianie poczucia własnej wartości, kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi, rozwijanie umiejętności asertywnych, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z emocjami i napięciem pojawiającym się w trudnych sytuacjach, wyrabianie umiejętności właściwej organizacji czasu wolnego od uzależnień, wskazywanie sposobów spędzania czasu wolnego zgodnie z potrzebami, oczekiwaniami i zainteresowaniami wychowanków, wskazywanie roli ruchu i czynnego wypoczynku w zachowaniu zdrowia wskazywanie wartościowych rozrywek, Zdrowe odżywianie Treści Procedury osiągania celów Efekty mierzalne 1. Zapoznanie uczniów z rolą podstawowych składników odżywczych. 2. Zapoznanie uczniów z zaburzeniami stanu zdrowia- skutki niewłaściwego odżywiania. filmy edukacyjne pogadanki na lekcjach wychowawczych lekcje przyrody układanie prawidłowych jadłospisów czytanie etykiet z produktów spożywczych prelekcje dla rodziców podczas zebrań prelekcje o konsekwencjach złego odżywiania stworzenie zasad zdrowego odżywiania udział w programie profilaktycznym Trzymaj formę, Bądźmy zdrowi wiemy więc działamy, Owoce w szkole, Szklanka mleka prelekcje filmy edukacyjne pogadanki spotkania ze specjalistą (dietetyk) zna 10 zasad zdrowego żywienia potrafi utworzyć prawidłowy jadłospis zna podstawowe składniki odżywcze i funkcje jaką pełnią w organizmie potrafi obliczyć swoje BMI wie jakie choroby wynikają z zaburzeń odżywiania 3. Uświadomienie uczniom korzyści wynikających z troski o własne ciało - higiena osobista spotkanie z pielęgniarką spotkanie ze stomatologiem udział we fluoryzacji zębów prelekcje na lekcjach z wychowawcą, przyrody, wychowaniu do życia w rodzinie nt. higieny osobistej zna choroby wynikające z braku higieny zna czynniki powodujące próchnicę zębów wie jak prawidłowo dbać o swoje ciało zna i stosuje właściwą

7 technikę mycia zębów 4. Promocja zdrowego odżywiania zajęcia z pedagogiem szkolnym zajęcia z pielęgniarką szkolną Maj miesiącem zdrowia Owoce w szkole, Szklanka mleka zasady zdrowego odżywiania wie jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie człowieka Życie bez nałogów Treści Procedury osiągania celów Efekty mierzalne 5. Uświadomienie uczniom pojęcia nałóg oraz mechanizmu jego działania (dopalacze, alkohol, papierosy, narkotyki) lekcje wychowawcze zajęcia profilaktyczne z pedagogiem Trzymaj formę kl. V, VI Znajdź właściwe rozwiązanie kl. V, VI Czyste powietrze wokół nas kl. II -III Spotkania ze specjalistami wie, co to jest nałóg, wie dlaczego ludzie sięgają po środki uzależniające, zna mechanizm uzależnienia 6. Uświadomienie uczniom i rodzicom skutków uzależnień formy pomocy lekcje wychowawcze zajęcia profilaktyczne z pedagogiem prelekcje dla rodziców spotkanie z policjantem spotkanie ze specjalistą terapii uzależnień 7. Trening odmawiania- stop zajęcia z wychowawcą nałogom zajęcia z pedagogiem scenki dramowe w oparciu o dostępne programy profilaktyczne, np. Znajdź właściwe rozwiązanie 8. Uzależnienie od mediów zajęcia z wychowawcą zajęcia z pedagogiem analiza reklam zamieszczanych w mediach materiały edukacyjne dla rodziców Uczeń potrafi wymienić skutki uzależnień, straty ponoszone przez ludzi uzależnionych. Rodzice: wiedzą jak kontrolować swoje dziecko, wiedzą jak ważne są rozmowy z dziećmi o tym, czym są narkotyki i jakie są następstwa ich zażywania. znają formy pomocy i instytucje udzielające pomocy uzależnionym wiedzą jakie sygnały mogą świadczyć o kontakcie dziecka z środkami uzależniającymi. zna sposoby odmawiania uczeń i rodzice wiedzą jaki wpływ na psychikę mają reklamy uczeń wie, że świat przedstawiony w reklamach jest fikcyjny 9. Wskazanie uczniom alternatywnych, zdrowych form spędzania czasu zajęcia z wychowawcą zajęcia z pedagogiem rozwijanie zainteresowań uczeń wie, jak zdrowo spędzać czas wolny zwiększenie liczby uczniów

8 wolnego materiały edukacyjne dla rodziców na zajęciach dodatkowych Aktywność fizyczna Treści Procedury osiągania celów Efekty mierzalne 10. Uświadomienie uczniom korzyści wynikających z aktywnego spędzania czasu wolnego pogadanki spotkania ze sportowcami filmy edukacyjne uczeń wykazuje większe zainteresowanie aktywnością sportową zna korzyści wynikające z aktywnego spędzania czasu wolnego 11. Rozwijanie (zwiększenie) aktywności fizycznej 12. Propagowanie zdrowego stylu życia w domu, w szkole i środowisku pozaszkolnym szkolny dzień sportu Maj miesiącem zdrowia szkolne i międzyszkolne zawody udział w zajęciach taneczno ruchowych gimnastyka korekcyjna fakultety wyjścia na basen boisko udział uczniów w SALOS i innych klubach sportowych spotkania ze sportowcami większa liczba uczniów uczestniczących w zajęciach i zawodach sportowych uczniowie chętnie biorą udział w zajęciach organizowanych przez szkołę rodzice chętniej angażują się w szkolne imprezy sportowe VI. Ewaluacja Formy ewaluacji: analiza dokumentacji szkolnej, wywiady, rozmowy, ankiety skierowane do uczniów, rodziców i nauczycieli

9