ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Bezpieczeństwo żywności i sposób żywienia należą do najważniejszych problemów zdrowia publicznego.
|
|
- Henryka Sosnowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Bezpieczeństwo żywności i sposób żywienia należą do najważniejszych problemów zdrowia publicznego. Decydują w znacznym stopniu o prawidłowym rozwoju fizycznym, intelektualnym i emocjonalnym każdego człowieka, a zdrowy człowiek jest podstawą zdrowego społeczeństwa.
3 ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Wykazano, że wiele zaburzeń rozwojowych i schorzeń wieku dojrzałego jest rezultatem wadliwego, niedoborowego lub nadmiernego i jednostronnego żywienia, które może być przyczyną ponad 80 rodzajów chorób.
4 ŻYWIENIE CZŁOWIEKA W efekcie ponad 1/3 ludności w Polsce (ponad 12 milionów ludzi) cierpi na różne schorzenia dietozależne, takie jak np.: otyłość, niedokrwienna choroba serca, nadciśnienie, cukrzyca, osteoporoza, nowotwory przewodu pokarmowego, próchnica zębów.
5 ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Stosując zbilansowaną dietę, tj. odpowiednio zróżnicowany zestaw produktów spożywczych i napojów w ilościach i proporcjach zapewnia - jących pokrycie zapotrzebowania organizmu na energię i niezbędne składniki odżywcze bez doprowadzania do nadmiaru żadnego z nich, jesteśmy w stanie zapobiec powstawaniu zaburzeń stanu zdrowia wynikających z wadliwego żywienia.
6 Składniki odżywcze są to składniki pokarmowe niezbędne do odżywiania organizmu człowieka, zwłaszcza białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne.
7 Składniki odżywcze pełnią różną funkcję w organizmie: tłuszcze i węglowodany służą przede wszystkim jako źródło energii białko i składniki mineralne spełniają rolę budulcową witaminy i składniki mineralne ograniczają się do funkcji regulujących
8 Podstawowe składniki odżywcze BIAŁKO Białka stanowią główny składnik budulcowy wszystkich tkanek ustroju człowieka. W wyniku procesów trawiennych podlegają ciągłemu rozpadowi i odnowie. Wynikiem rozpadu jest uwalnianie do krwi wolnych aminokwasów, które są częściowo wykorzystywane do syntezy nowych białek, a częściowo zostają wykorzystane jako źródło energii. Do organizmu człowieka muszą być dostarczone z pożywieniem tzw. aminokwasy niezbędne (egzogenne), ponieważ ustrój nie potrafi ich syntetyzować. Dobrym źródłem białka są: jaja, mleko i jego przetwory, sery oraz mięso czerwone - wołowina, wieprzowina, baranina (najlepiej chude), mięso białe - drób, ryby (bez skóry), soja, groch, fasola.
9 Podstawowe składniki odżywcze WĘGLOWODANY Węglowodany stanowią główne źródło energii dla organizmu człowieka. Węglowodany dzielą się na: proste (tzw. wolne cukry) - wchłaniane w krótkim czasie po spożyciu i dające szybki, krótkotrwały zastrzyk energii złożone - wchłaniane zdecydowanie wolniej i dostarczające energii w dłuższym okresie czasu. Dobrym źródłem węglowodanów złożonych są: produkty zbożowe - pieczywo (najlepiej gruboziarniste, razowe), makarony, płatki owsiane, ryż (najlepiej pełnoziarnisty - niełuskany), kasze (gryczana, jęczmienna).
10 Podstawowe składniki odżywcze TŁUSZCZE Tłuszcze dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż białka czy węglowodany i są nośnikiem witamin, tzw. rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. W skład tłuszczów wchodzą kwasy tłuszczowe, które dzielimy na: nasycone nienasycone Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) nie są syntetyzowane w ustroju człowieka, dlatego muszą być dostarczone z pożywieniem. Występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz rybach. Powinny stanowić przynajmniej 2/3 wszystkich spożywanych tłuszczów.
11 Podstawowe składniki odżywcze WITAMINY Witaminy to związki organiczne, które nie są źródłem energii ani strukturalnymi składnikami tkanek, są jednak niezbędne do zachowania zdrowia oraz normalnego przebiegu procesów metabolicznych. Dzielą się na: rozpuszczalne w tłuszczach (A, E, D, i K) rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B i witamina C) Najlepszym źródłem witaminy C są surowe owoce (dzika róża, czarna porzeczka, truskawki, owoce cytrusowe) i warzywa (kapustne), witamin A, E, D: jaja, mleko, masło, ryby morskie, oleje roślinne, witamin z grupy B: gruboziarniste produkty zbożowe (ciemne pieczywo, naturalne płatki zbożowe, kasze) mleko, mięso, ryby, jaja, ciemnozielone rośliny liściaste oraz strączkowe.
12 Podstawowe składniki odżywcze SKŁADNIKI MINERALNE Składniki mineralne to pierwiastki chemiczne spełniające w ustroju różnorodne funkcje. W tej grupie można wyróżnić: makroelementy, których dzienne zapotrzebowanie przekracza 100 mg/osobę np. wapń, magnez, potas mikroelementy, których dzienne zapotrzebowanie wynosi poniżej 100 mg/osobę np. żelazo, cynk, miedź, jod
13 Podstawowe składniki odżywcze SKŁADNIKI MINERALNE Wapń jest podstawowym składnikiem kości i zębów. Źródłem łatwo przyswajalnego wapnia jest przede wszystkim mleko i jego przetwory. Magnez jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania głównie układu nerwowego i mięśni. Najważniejszym jego źródłem są gruboziarniste produkty zbożowe, a także ciemnozielone warzywa liściaste, migdały, orzechy, gorzka czekolada.
14 Podstawowe składniki odżywcze SKŁADNIKI MINERALNE Żelazo jest niezbędne do budowy czerwonych krwinek. Niedobór powoduje niedokrwistość (anemię). W zależności od stopnia przyswajalności wyróżnia się dwie formy żelaza: żelazo hemowe (czerwone mięso, żółtko jaja) żelazo niehemowe, występuje w postaci trudno przyswajalnej (zielone warzywa np. natka pietruszki, szpinak). Jod jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Występuje w rybach morskich, owocach morza, soli jodowanej.
15 Dzienne zalecenia żywieniowe dla młodzieży Dzienne zalecenia żywieniowe u nastolatków uzależnione są od: wieku, płci, masy ciała i aktywności fizycznej. U młodzieży, w okresie pokwitania zwiększa się zapotrzebowanie na energię (kalorie). Organizm w okresie intensywnego wzrostu wymaga szczególnie dobrego odżywiania. Zalecane normy żywieniowe uwzględniające zapotrzebowanie na energię i podstawowe, niezbędne składniki odżywcze dla młodzeży opracowane zostały w Polsce przez Instytut Żywności i Żywienia.
16 Składniki Jednostki lat Grupy wiekowe lat dziewczęta chłopcy dziewczęta chłopcy Wartość energetyczna + załącznik 4 kcal Białko ogółem g Tłuszcze ogółem g Węglowodany ogółem g Wapń mg Żelazo mg Miedź mg 1,5-2 1,5-2 1,5-2 1,5-2 Cynk mg Wit. A (równoważniki retinolu) µg/j.m Tiamina (wit. B1) mg 1,3 1,5 1,5 1,7 Ryboflawina (wit.b2) mg 1,4 1,9 1,8 2,0 Niacyna (wit.pp) mg Kwas L -askorbinowy (wit.c) mg
17 Prawidłowo zestawiona dieta dla młodzieży powinna dostarczać: 10-15% energii z białka 2/3 białka (nie mniej niż połowa) powinno pochodzić z produktów zwierzęcych. Aby temu sprostać produkty zawierające białko zwierzęce powinny wchodzić w skład 3-4 posiłków w ciągu dnia. 30% energii z tłuszczu Ograniczenie spożywania tłuszczów zwierzęcych i produktów obfitujących w cholesterol % energii z węglowodanów Przede wszystkim węglowodany złożone zawarte produktach zbożowych z pełnego przemiału, płatkach śniadaniowych, pieczywie pełnoziarnistym i z dodatkiem ziaren, orzechy, oraz warzywa i owoce, cukier powinien być ograniczany gdyż jest źródłem pustych kalorii.
18 Spożycie energii z podstawowych składników odżywczych Pożądany model żywienia zalecony przez Światową Organizację Zdrowia wygląda następująco: Energia całkowita a) Granica średniego spożycia dla populacji Węglowodany całkowite (% ogółu energii) w tym: węglowodany złożone b) (% ogółu energii) wolne cukry c) (% ogółu energii) Białko (% ogółu energii) Tłuszcz całkowity (% ogółu energii) w tym 2/3 powinny stanowić tłuszcze nienasycone Cholesterol pokarmowy (mg/dzień) Błonnik pokarmowy (g/dzień) Sól kuchenna (NaCl) (g/dzień) d) e) - 6
19 Spożycie energii z podstawowych składników odżywczych Legenda do tabeli: a) podaż energii powinna być dostosowana do płci i wieku i wystarczająca do zaspokojenia potrzeb organizmu np. dla zapewnienia prawidłowego wzrostu i rozwoju dzieci, dla kobiet w ciąży i karmiących oraz dla zabezpieczenia pracy, aktywności fizycznej i odpowiednich rezerw energetycznych u dzieci i młodzieży; b) tym składniku diety należy uwzględnić również spożycie przynajmniej 400g warzyw i owoców dziennie; c) do tzw. wolnych cukrów zaliczono tu jednocukry (np. glukoza), dwucukry (sacharoza cukier z cukiernicy ); d) w żywieniu kobiet w wieku rozrodczym tłuszcze powinny dostarczać nie mniej niż 20% energii; e) nie określono dolnej granicy spożycia soli kuchennej.
20 Regularność posiłków Prawidłowe żywienie to nie tylko dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, ale także regularność posiłków, czyli ich liczba i rozłożenie w ciągu dnia. Dzieci i młodzież powinny spożywać średnio 4-5 posiłków dziennie, najlepiej o stałych porach dnia. Przerwy między posiłkami nie powinny trwać dłużej niż 4 godziny. Rzadsze spożywanie posiłków np. 3 w ciągu dnia powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi (hipoglikemię), co wywołuje uczucie głodu, zmęczenia, pogarsza koncentrację uwagi. Mogą wystąpić również bóle brzucha i inne dolegliwości.
21 Regularność posiłków Uczniowie nie spożywający regularnie posiłków: częściej odczuwają osłabienie, rozdrażnienie wykazują gorsze wyniki w nauce i w sprawdzianach sprawności fizycznej gorzej wywiązują się z obowiązków ucznia niżej oceniają swój stan zdrowia w porównaniu z rówieśnikami żywiącymi się regularnie.
22 Rozkład posiłków w ciągu dnia Dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu= 100% I wariant: 5 posiłków w ciągu dnia /z podwieczorkiem i skromną małą kolacją / Posiłek 1. I Śniadanie: 2. II śniadanie: 3. Obiad: 4. Podwieczorek: 5. Kolacja: Procent dobowego zapotrzebowania na energię 20-25% 15-20% 35-40% 5-10% 10-15% Przynajmniej jeden posiłek powinien być spożyty w szkole
23 Rozkład posiłków w ciągu dnia Dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu= 100% II wariant: 4 posiłki w ciągu dnia /bez podwieczorku i z lepszą kolacją, która powinna być spożyta nie później niż 2 godz. przed pójściem spać/ Posiłek 1. I Śniadanie: 2. II Śniadanie: 3. Obiad: 4. Kolacja: Procent dobowego zapotrzebowania na energię 20-25% 15-20% 35-40% 15-20% Przynajmniej jeden posiłek powinien być spożyty w szkole
24 Pojadanie między posiłkami Pojadanie między posiłkami może pełnić pozytywną rolę w całości żywienia młodzieży i równocześnie zaspokoić pewną naturalną potrzebę tego wieku do spożywania szybkich posiłków, pod warunkiem zorganizowania zarówno w domu, jak i w szkole, pełnowartościowej alternatywy dla niepożądanych fast foods. Pożądane produkty do spożycia to między innymi owoce, warzywa, soki, jogurty, serki, napoje mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, krakersy, sałatki warzywne z małym dodatkiem komponenty tłuszczowej (majonezy, sosy).
25 Wskazówki żywieniowe Komponując swój codzienny jadłospis należałoby kierować się 10 zasadami zdrowego żywienia i dodatkowymi informacjami zawartymi w Piramidzie Zdrowego Żywienia.
26 10 ZASAD PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA propagowanych przez IŻŻ w Warszawie 1) Dbaj o różnorodność spożywanych produktów. 2) Strzeż się nadwagi i otyłości, bądź aktywny ruchowo. 3) Produkty zbożowe powinny być dla ciebie głównym źródłem kalorii. 4) Spożywaj codziennie co najmniej 2 duże szklanki chudego mleka. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem. 5) Mięso spożywaj z umiarem. 6) Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców. 7) Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także wszelkich produktów zawierających cholesterol. 8) Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy. 9) Ograniczaj spożycie soli 10) Unikaj alkoholu.
27 PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA opracowana w Polsce przez Instytut Żywności i Żywienia Piramidy Zdrowego Żywienia są dla wszystkich ogólnymi wytycznymi, które trzeba zawsze indywidualizować
28 Produkty zbożowe Prawidłowo zaplanowane żywienie powinno zawierać w przeważającej ilości produkty znajdujące się w dolnej części piramidy, tj. produkty zbożowe (5-12 porcji). UWAGA! W jednym posiłku może występować kilka porcji, np. w śniadaniu 2 kromki pieczywa = 2 porcje. W diecie człowieka produkty zbożowe powinny stanowić podstawowe źródło energii. Produkty te mają duży udział w dostarczaniu węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego oraz białka roślinnego. Są dobrym źródłem przede wszystkim witamin z grupy B oraz witaminy E. Zawierają również składniki mineralne takie jak: żelazo, miedź, magnez, cynk cynk, potas i fosfor.
29 Produkty zbożowe Wartość żywieniowa produktów zbożowych jest uzależniona od stopnia przemiału ziarna, w trakcie którego usuwane są zewnętrzne części bogate w witaminy i składniki mineralne. Produkty otrzymane z wyższego stopnia przemiału charakteryzują się mniejszą zawartością składników odżywczych. Mąka i pieczywo są bielsze, kasza drobniejsza. Natomiast pieczywo razowe oraz grube kasze odznaczają się wyższą zawartością niektórych witamin i składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego.
30 Składniki pokarmowe Jednostki Zawartość w 100g chleba pszennego Zawartość w 100g chleba żytniego razowego Energia [kcal] Węglowodany [g] 56 51,5 Tłuszcz [g] 1,4 1,7 Białko ogółem [g] 6,8 5,6 W tym zwierzęce [g] 0,1 0 Witamina A [µg] 0 0 Witamina E [mg] 0,56 0,86 Witamina C [mg] 0 0 Witamina B1 [mg] 0,193 0,184 Witamina B2 [mg] 0,073 0,103 Wapń [mg] Żelazo [mg] 1,3 2,3 Fosfor [mg] Magnez [mg] Sód [mg] Potas [mg] Błonnik pokarmowy [mg] 4,5 5,9
31 Spożywaj codziennie 5-10 porcji warzyw i owoców Dzień bez warzyw i owoców to dzień stracony. Warzywa i owoce powinny stanowić podstawowy element codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz β - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości makroelemntów takich jak: wapń, potas, magnez, sód.
32 Spożywaj codziennie 5-10 porcji warzyw i owoców Zawarty w owocach i warzywach błonnik pokarmowy nie ulega trawieniu przez enzymy przewodu pokarmowego człowieka. Wspomaga on prawidłową perystaltykę jelit, obniża ryzyko zapadalności na choroby cywilizacyjne: cukrzycę, miażdżycę, otyłość. Większość warzyw i owoców charakteryzuje niska wartość, kaloryczna, wynikająca z wysokiej zawartości wody (80-90%).
33 Codziennie spożywaj 3-4 porcje mleka i produktów mlecznych Mleko, jogurty i sery to podpora mocnych kości. Mleko i przetwory mleczne są głównym źródłem łatwo przyswajalnego wapnia, na które zapotrzebowanie w okresie intensywnego wzrostu (dojrzewania) jest u nastolatków wysokie i wynosi mg/dobę. Mleko i jego przetwory są również źródłem białka o wysokiej wartości biologicznej. Dostarczają również witamin z grupy B, a także A i D oraz składniki mineralne takie jak: magnez, potas i cynk.
34 Codziennie spożywaj 3-4 porcje mleka i produktów mlecznych Zaleca się wybierać mleko i jego przetwory o obniżonej zawartości tłuszczu z uwagi na zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych w tłuszczu mlecznym. Ustalono, że kwasy tłuszczowe nasycone podnoszą zawartość cholesterolu we krwi. Bardzo korzystne jest stosowanie (oprócz mleka) sfermentowanych napojów mlecznych (jogurty, kefiry) i serów twarogowych. Żółte sery należy natomiast ograniczać, gdyż zawierają dużo tłuszczu i cholesterolu oraz soli.
35 Mięso i przetwory mięsne spożywaj z umiarem Mięso i wędliny są podstawowym źródłem pełnowartościowego białka, a także witamin z grupy B, szczególnie B1, B12, PP oraz łatwo przyswajalnego żelaza. Należy wybierać chude gatunki mięs, a także zastępować je roślinami strączkowymi i rybami (zaleca się spożywanie 2-3 porcji po 150 g tygodniowo). Zarówno rośliny strączkowe jak i ryby oraz jaja są dobrym źródłem pełnowartościowego białka, tzn. białka zawierającego w swym składzie aminokwasy egzogenne w odpowiednich proporcjach.
36 Mięso i przetwory mięsne spożywaj z umiarem Jaja podobnie jak mięso, zawierają prawie wszystkie składniki odżywcze potrzebne organizmowi. Białko jaja kurzego uznawane jest za białko wzorcowe z uwagi na skład aminokwasowy. Oznacza to, że 100% tego białka może być wykorzystana na cele budulcowe tkanek organizmu. Natomiast w żółtku jaja zawarta jest duża ilość cholesterolu, dlatego nie należy spożywać więcej niż dwa jaja tygodniowo.
37 Mięso i przetwory mięsne spożywaj z umiarem (1-2 porcje), zastępuj je rybami i roślinami strączkowymi Ryby w porównaniu z mięsem zawierają więcej składników mineralnych. Są dobrym źródłem przede wszystkim jodu oraz fluoru. Ryby morskie poleca się szczególnie z uwagi na wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które wpływają na zmniejszenie we krwi cholesterolu i triacylogliceroli. Poza tym wykazują działanie hamujące rozwój nowotworów, osłabiają reakcje alergiczne i zapalne.
38 Mięso i przetwory mięsne spożywaj z umiarem (1-2 porcje), zastępuj je rybami i roślinami strączkowymi Rośliny strączkowe są źródłem węglowodanów złożonych, a także witamin z grupy B oraz składników mineralnych takich jak: żelazo, fosfor i wapń. Zaleca się spożywanie ich 1 3 razy dziennie
39 Piramida Zdrowego Żywienia Załącznik 1 WARTOŚĆ KALORYCZNA PRODUKTÓW Załącznik 2 PRZYKŁADY JEDNEJ PORCJI PRODUKTÓW
40 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Czerwone mięso, masło Bardzo rzadko Produkty mleczne lub suplementacja wapniem 1-2 razy dziennie Biały ryż, białe pieczywo, słodycze Ryby, drób, jaja (0-2 razy dziennie) Orzechy, nasiona roślin strączkowych (1-3 razy dziennie) Warzywa (bez ograniczeń) Produkty zbożowe z pełnego ziarna (w większości posiłków) Owoce 2-3 razy dziennie Codzienna aktywność fizyczna, przeciwdziałanie nadwadze i otyłości Tłuszcze roślinne oliwa z oliwek, olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy i inne
41 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia W ostatnich latach pojawiają się inne propozycje piramidy zdrowego żywienia. W prezentowanej propozycji piramidy niektórym produktom przypisano inne miejsca, niektóre produkty zostały przesunięte na szczyt, inne odwrotnie. Zupełnie nowym szczeblem przytaczanej piramidy zdrowia jest codzienna aktywność fizyczna. Została ona uznana za nieodzowny element łączący się z prawidłowym żywieniem. Produkty zbożowe pochodzące z jak najmniej przetworzonych mąk gruboziarnistych, razowych znajdują się na 2 szczeblu piramidy (licząc od podstawy) obok tłuszczów roślinnych, natomiast produkty zbożowe wysoko przetworzone np.: białe pieczywo - bułki, biały ryż itp. "wywędrowały na szczyt tej piramidy i powinny być konsumowane okazjonalnie.
42 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Obok węglowodanów znajdują się tłuszcze roślinne, które stanowią główne źródło energii. Zaleca się spożywanie olejów: słonecznikowego, sojowego, rzepakowego (bezerukowego) a także oliwy z oliwek oraz margaryn wysokiej jakości (bez kwasów trans). Należy podkreślić, że w tym miejscu piramidy nie ma tłuszczów zwierzęcych. Usytuowanie w tej warstwie tłuszczów roślinnych wskazuje na ich duże znaczenie, przede wszystkim ze względu na zawartość w nich niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Nie można zapomnieć jednak, że tłuszcze roślinne to produkty wysokoenergetyczne, stanowiące o kaloryczności potraw i ich ilość musi być indywidualnie dopasowana.
43 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Kolejna warstwa piramidy została podzielona na dwie części: warzywa i owoce. Szeroko prowadzone w świecie badania wskazują wyraźnie, że istnieje zależność między spożywaniem warzyw i owoców a częstością występowania nowotworów. Zaleca się spożywanie warzyw bez ograniczeń, pamiętając, aby były to warzywa surowe lub gotowane na parze (bez zasmażek), natomiast owoców razy dziennie. Owoce są bardziej kaloryczne, większość z nich dostarcza sporych ilości cukrów prostych.
44 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia W piramidzie wyodrębniono szczebel, który nie był wykazany w poprzedniej piramidzie - orzechy: laskowe, włoskie, pistacjowe i nasiona roślin strączkowych: bób, groch, fasola, soczewica, soja. Zaleca się spożywanie ich 1-3 razy dziennie. Orzechy są źródłem kwasów tłuszczowych jednonienasyconych oraz wielonienasyconych, błonnika, magnezu a także witamin. Należy pamiętać, że orzechy są bogato kaloryczne i zaleca się spożywanie 8-10 sztuk dzienne.
45 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Nasiona roślin strączkowych to istotne źródło witaminy z grupy B w tym kwasu foliowego, a także potasu. Kwas foliowy przeciwdziała miażdżycy poprzez zmniejszenie stężenia homocysteiny i odgrywa rolę w zapobieganiu wadom wrodzonym (w tym wadom wrodzonym cewy nerwowej). Potas jest niezbędny w profilaktyce nadciśnienia tętniczego. Należy pamiętać także, że nasiona roślin strączkowych (przede wszystkim soja) są dobrym źródłem białek.
46 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Autorzy tej propozycji piramidy wyraźnie wskazują na różnice między mięsem czerwonym (wołowina, wieprzowina, baranina) a mięsem drobiowym i rybami. Wysokie spożycie mięsa czerwonego jest związane z wysokim ryzykiem choroby niedokrwiennej serca, ze względu na dużą zawartość tłuszczów nasyconych oraz cholesterolu. Tak więc ryby, drób oraz jajka stanowią kolejny szczebel piramidy - źródło przede wszystkim białka.
47 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Ryby i drób zawierają mniej tłuszczów nasyconych a więcej nienasyconych w porównaniu z mięsem czerwonym. Ryby są źródłem białka i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, które korzystnie wpływają na układ krzepnięcia i poziom lipidów w surowicy, tym samym mają działanie przeciwmiażdżycowe.
48 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Mleko i jego przetwory to kolejny szczebel piramidy. Umiejscowienie tych produktów tak wysoko w piramidzie, budzi szereg kontrowersji, ze względu na zmniejszenie ich spożywania. Autorzy tej piramidy zwracają uwagę na fakt, że pełnotłuste produkty mleczne (topione, żółte sery) zawierają tłuszcze nasycone. Tak ograniczone spożycie mleka i jego przetworów, które w naszym kraju są głównym źródłem wapnia, spowodowałoby trudności z pokryciem dobowego zapotrzebowania na wapń. Instytut Żywności i Żywienia zaleca jednakże, aby dzieci i młodzież spożywały 3-4 porcje dziennie z tej grupy produktów. Osobom dorosłym zaleca spożywanie dwóch porcji niskotłuszczowych produktów mlecznych.
49 Inna propozycja piramidy żywienia i zdrowia Na szczycie tej piramidy jest mięso czerwone, a także makarony, ryż biały i białe pieczywo. Te ostatnie są źródłem znacznej ilości kalorii przy ich niewielkiej wartości odżywczej. Piramidy Zdrowego Żywienia są dla wszystkich ogólnymi wytycznymi, które trzeba zawsze indywidualizować
50 ZASADA UROZMAICENIA Zasada urozmaicenia powinna dotyczyć wszystkich posiłków. Rozmaitość produktów chroni przed niedoborem lub nadmiarem określonych składników pokarmowych. UWAGA! W skład produktów żywnościowych wchodzą niezbędne składniki pokarmowe zawarte w różnych ilościach i proporcjach. Nie ma produktu spożywczego, który dostarczałby wszystkich składników pokarmowych w odpowiednich ilościach.
51 Grupy produktów jako źródło energii i składników pokarmowych ( - bardzo dobre, - dobre, - słabe, - ubogie; brak kropki wskazuje, że dana grupa zawiera ślady tego składnika lub nie zawiera go wcale) I Produkty zbożowe II Mleko, produkty mleczne III Jaja IV Mięso, wędliny, drób, ryby V Masło Grupa produktów VI Inne tłuszcze VII ziemniaki VIII Warzywa i owoce obfitujące w wit. C IX Warzywa i owoce obfitujące w karoten X Inne warzywa i owoce XI Strączkowe suche (groch, fasola) XII Cukier i słodycze Energia Białko Tłuszcz Węglowodany Wapń Fosfor Żelazo Składniki zakwaszające Składniki alkalizujące Wit. A Karoten Wit. B 1 Wit. B 2 Wit. C Błonnik
52 Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych (2 porcje) Tłuszcz jest najbardziej kalorycznym składnikiem pokarmowym 1g tłuszczu dostarcza 9 kcal, a białka czy węglowodany 4 kcal. Tradycyjna polska dieta obfituje w tłuszcze widoczne (masło, olej, margaryna, smalec, tłuszcz przy mięsie czy wędlinach), i niewidoczne zawarte w potrawach i produktach (mięso, sery, wyroby cukiernicze). Zaleca się obniżenie spożycia tłuszczów ogółem poniżej 30% dziennego zapotrzebowania na energię.
53 Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych (2 porcje) Wskazane jest, aby zastępować tłuszcze zwierzęce roślinnymi. Tłuszcze zwierzęce są mniej korzystne dla naszego zdrowia niż tłuszcze roślinne, ponieważ zawierają w swym składzie nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Ograniczenie spożycia tłuszczów zwłaszcza zwierzęcych i produktów obfitujących w cholesterol jest nieodzownym warunkiem profilaktyki chorób układu krążenia, miażdżycy. Ograniczenie spożycia tłuszczu ma również istotne znaczenie w zapobieganiu i leczeniu otyłości. Najczęściej poleca się spożywanie olejów roślinnych w ilości 2 łyżek dziennie.
54 Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych (2 porcje) Zmniejszenie spożycia tłuszczów można osiągnąć poprzez: zastępowanie produktów tłustych produktami chudymi stosowanie różnych technik kulinarnych. Godne polecenia jest gotowanie, pieczenie czy duszenie bez dodatku tłuszczu. Również pieczenie na grillu powoduje zmniejszenie ilości tłuszczu.
55 PORÓWNANIE KALORYCZNOŚCI POSIŁKÓW SKŁADAJĄCYCH SIĘ Z TEJ SAMEJ ILOŚCI PRODUKTÓW LECZ O INNEJ ZAWARTOŚCI TŁUSZCZÓW Produkty tłuste Ilość tłuszczu w gramach Produkty chude Ilość tłuszczu w gramach Mleko 3,2% tłuszczu (0,5l) 16,0 Mleko 0,5% tłuszczu (0,5l) 2,50 Jogurt pełny 3,25% tłuszczu (150g) 4,8 Jogurt niskotł. 0,18% tłuszczu (150g) 0,27 Ser biały tłusty (100g) 9,2 Ser biały chudy (100g) 1,20 Salceson (50g) 14,5 Szynka wołowa (50g) 2,50 Boczek (100g) 47,0 Wędlina drobiowa (100g) 1,40 Karp (150g) 10,7 Dorsz (150g) 1,30 Schab karkowy (150g) 35,0 Cielęcina (150g) 3,00 RAZEM 138,0 RAZEM 14, g tłuszczu = 1242 kcal 14 g tłuszczu = 126 kcal
56 Unikaj cukru i słodyczy Cukier nie wzbogacająca organizmu w jakiekolwiek składniki odżywcze, a dostarcza jedynie kalorii, zatem jest źródłem "pustych kalorii. Nadmierne spożycie cukrów prostych może w konsekwencji prowadzić do otyłości oraz wydzielania dużych ilości kwasu przez bakterie próchniczne w jamie ustnej.
57 Unikaj cukru i słodyczy CUKIER /w 100g części jadalnych/ Energia: 1697 kj / 405 kcal Sód: 1 mg Potas: 2 mg Wapń: 1 mg Cynk: 0,02 mg Miedź: 0,02 mg Mangan: 0,01 mg Sacharoza: 99,8 g CUKIER /w 1 płaskiej łyżeczce/ Energia: 85 kj / 20 kcal Sód: 0,05 mg Potas: 0,1 mg Wapń: 0,05 mg Cynk: 0,001 mg Miedź: 0,001 mg Mangan: 0,0005 mg Sacharoza: 4,99 g Jedna łyżeczka cukru dostarcza dużo kalorii i śladowe, nieznaczne ilości niektórych składników odżywczych i żadnych witamin.
58 Ograniczaj spożycie soli Sól kuchenna jest minerałem składającym się z sodu i chloru. Sód występuje w znacznych ilościach w produktach spożywczych, ale około połowy sodu człowiek przyjmuje w postaci soli kuchennej. Sód odgrywa ważną rolę w procesach metabolicznych zachodzących w organizmie, m.in. w regulowaniu gospodarki wodnej i kwasowo zasadowej organizmu. Jednak jego zbyt wysoki poziom w diecie może przyczyniać się do zatrzymania wody w organizmie i wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Zwiększona podaż soli kuchennej zwiększa też ryzyko rozwoju nowotworów żołądka Dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5-6g (1 płaska łyżeczka do herbaty).
59 Ograniczaj spożycie soli Aktualny poziom spożycia soli w Polsce jest trzykrotnie wyższy aniżeli zalecany. Wynika to z faktu, iż sól jest dodawana w dużych ilościach podczas przemysłowej produkcji żywności, przy produkcji konserw, wędlin, serów, kiszonek, wędzonek, marynat, a także zup w proszku i niektórych przypraw. Zaleca się ograniczanie spożycia soli tradycyjnej poprzez rezygnację z dosalania potraw przy stole lub zastępowanie jej dostępnymi na rynku solami niskosodowymi albo różnego rodzaju mieszankami ziołowymi i przyprawami.
60 Woda Organizm człowieka jest w stanie przeżyć bez jedzenia ponad miesiąc, lecz bez wody zaledwie 3 5 dni. Woda reguluje temperaturę ciała, przenosi składniki odżywcze do narządów i komórek oraz uczestniczy reakcjach biochemicznych w organizmie. Wodę czerpie się z trzech źródeł: produktów, napojów oraz spalania białek, tłuszczów i węglowodanów.
61 Woda Zaleca się przyjmować ok. 1,5 l wody na dobę w postaci płynów oraz wraz z żywnością (głównie owoce i warzywa). Zapotrzebowanie na wodę zwiększa się w czasie upałów oraz podczas chorób przebiegających z gorączką, albo wymiotami lub biegunką. Również przy dużej aktywności fizycznej i poceniu się należy uzupełniać wodę w większej niż zwykle ilości.
62 Alternatywne sposoby żywienia na przykładzie diety wegetariańskiej Według szacunkowych danych z różnych źródeł, w ostatnich latach bardzo wzrosła popularność stosowania diety wegetariańskiej. Dieta wegańska Całkowicie wyklucza produkty pochodzenia zwierzęcego, a uwzględnia wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego witarianizm Surowe warzywa i owoce Dieta wegetariańska Dieta laktowegetariańska Oprócz produktów pochodzenia roślinnego uwzględnia również mleko i jego przetwory frutarianizm Surowe owoce Dieta laktoowowegetariańska Oprócz produktów pochodzenia roślinnego uwzględnia również mleko i jego przetwory oraz jaja Dieta semiwegetariańska Wyklucza jedynie czerwone mięso, natomiast dopuszcza spożywanie ryb, drobiu, jaj i mleka
63 Alternatywne sposoby żywienia na przykładzie diety wegetariańskiej Z istniejących opracowań wynika, że dieta wegetariańska zmniejsza ryzyko powstawania wielu chorób cywilizacyjnych, m.in. choroby wieńcowej. Należy jednak pamiętać, że pozytywne aspekty tego sposobu żywienia dotyczą ludzi dorosłych, którzy w dzieciństwie byli odżywiani tradycyjnie, przestrzegali zasad prawidłowego żywienia. Autorzy badań nad wpływem diet alternatywnych na organizm dzieci i młodzieży, prowadzonych w ostatnim dziesięcioleciu, w większości wyrażają opinię, że wegetarianizm ścisły (weganizm) jest przeciwwskazany dla dzieci i młodzieży, ponieważ może powodować niedokrwistość, ciężkie zaburzenia neurologiczne, krzywicę.
64 Alternatywne sposoby żywienia na przykładzie diety wegetariańskiej Największe niedobory towarzyszące tej diecie to niedobór żelaza, wapnia, witaminy B12 i witaminy D3 oraz kwasu foliowego, także niedobory energetyczne. Pozostałe odmiany wegetarianizmu mogą być nawet korzystne dla zdrowia pod warunkiem, że są odpowiednio zbilansowane. Jednakże przy stosowaniu każdej diety należy zasięgnąć porad specjalisty z zakresu żywienia.
65 SPRAWDŹ, CZY MASZ PRAWIDŁOWĄ MASĘ CIAŁA BMI (Body Mass Index) wskaźnik masy ciała BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m) 2 niedowaga (BMI < 18,5) prawidłowa masa ciała (BMI = 20-25) nadwaga (BMI = 25-29,9) otyłość (BMI = 30-39,9) otyłość dużego stopnia (BMI > 40)
66 SPRAWDŹ, CZY MASZ PRAWIDŁOWĄ MASĘ CIAŁA BMI (Body Mass Index) niedowaga ( BMI < 18,5) Może być potrzebne spożywanie większej ilości produktów w ramach dobrze zbilansowanej i odżywczej diety. W przypadku bardzo niskiej wagi wskazana jest konsultacja lekarza. prawidłowa masa ciała ( BMI = 20-25) Spożywane są właściwe ilości pokarmów by utrzymać prawidłową masę ciała. Należy zwrócić uwagę na wartości zdrowotne spożywanych posiłków. Osoby znajdujące się na dolnej granicy prawidłowej masy ciała powinny ją utrzymywać, aby nie trafić do kategorii osób z niedowagą. nadwaga ( BMI = 25-29,9) Obniżenie masy ciała będzie korzystne dla zdrowia. otyłość ( BMI = 30-39,9) Osoby z tej kategorii powinny schudnąć ze względu na ryzyko zdrowotne związane z nadmierną masą ciała. otyłość dużego stopnia ( BMI > 40)
67 NOMOGRAM DO OCENY MASY CIAŁA
68 Nomogram do oceny masy ciała Na osi pionowej znajdujemy punkt odpowiadający aktualnej wysokości danej osoby, a na osi poziomej - masie ciała. Z punktów tych wyprowadza się linie prostopadłe. Punkt przecięcia się tych linii wyznacza ocenę proporcji masy do wysokości ciała danej osoby.
69
70
71 Siatka centylowa wskaźnika względnej masy ciała (BMI) W przypadku dzieci, metoda ta wymaga dodatkowego użycia odpowiednich tabel lub siatek centylowych, uwzględniających płeć i wiek dziecka w ocenie BMI. Stosowana jest przez specjalistów (lekarzy, pielęgniarki szkolne). Jest to wskaźnik stanu odżywienia, który wykazuje ściślejszą korelację z zawartością tłuszczu niż z wielkością ciała.
72 Siatka centylowa wskaźnika względnej masy ciała (BMI) Szczegółowa interpretacja wygląda następująco: (1) masa odpowiednia do wysokości ciała: - zakres między 25. a 75. centylem (wąska norma); (2) nadmiar masy ciała: - tendencja do nadwagi (jeszcze w granicach szerokiej normy) - powyżej 75. do 90. centyla; - nadwaga - powyżej 90. do 97. centyla; - otyłość - powyżej 97. centyla; (3) niedobór masy ciała: - szczupłość (jeszcze w granicach szerokiej normy) - poniżej 25. do 10. centyla; - niedobór masy ciała - poniżej 10. do 3. centyla; - znaczny niedobór masy ciała - poniżej 3. centyla.
73 Siatka centylowa wskaźnika względnej masy ciała (BMI) Zarówno u dziecka niskiego, jak i wysokiego, ale z adekwatną masą ciała do swojej wysokości ciała, wartość BMI będzie się mieściła w przedziale wąskiej normy dla danej płci i wieku (w pobliżu 50. centyla). Gdyby dzieci te były otyłe, niezależnie od ich wysokości ciała wartości BMI wykraczałyby ponad górną granicę normy. Analogicznie u dzieci z niedoborem masy ciała, niezależnie od ich wysokości ciała, BMI miałby wartość mniejszą niż dolna granica normy.
74 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Otyłość jest schorzeniem ogólnoustrojowym charakteryzującym się nadmiernym rozwojem tkanki tłuszczowej w organizmie. Przekarmianie dzieci i młodzieży, prowadzące często do nadmiernej masy ciała, a nawet otyłości, może pozostawić trwały ślad w postaci zwiększenia liczby komórek tkanki tłuszczowej, które pozostają przez całe życie człowieka w gotowości metabolicznej, stanowiąc potencjalny spichlerz gromadzących się w niej trójglicerydów.
75 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Liczba komórek tkanki tłuszczowej (adypocytów) nie ulega zmniejszeniu nawet w wyniku stosowania kuracji odchudzającej, zmniejsza się w nich jedynie zawartość tłuszczu. Osoby takie wykazują dużą skłonność do ponownej otyłości już przy niedużych błędach dietetycznych, doprowadzających do niezrównoważenia bilansu energetycznego organizmu.
76 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Otyłość Rozmieszczenie Otyłość tłuszczu Otyłość androidalna typu jabłko, brzuszna Obwód talii/ obwód bioder Otyłość ginoidalna typu gruszka, pośladkowo - udowa Mężczyźni Kobiety androidalna WHR > 1 WHR > 0,8 ginoidalna WHR < 1 WHR < 0,8
77 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Otyłość typu jabłko jest istotnym czynnikiem zagrożenia między innymi cukrzycą insulinoniezależną, miażdżycą i jej powikłaniami, nadciśnieniem tętniczym. Otyłość typu gruszka nie jest związana ze zwiększonym ryzykiem wyżej wymienionych stanów patologicznych.
78 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Funkcjonowanie dziecka otyłego w szkole bywa utrudnione, ze względu na często występującą niechęć do zajęć wymagających sprawności fizycznej i związaną z tym izolację od grupy rówieśniczej. Nieprawidłowy sposób żywienia występujący u tych dzieci utrwalany jest nieregularnością posiłków. Leczenie otyłości prostej polega na skojarzonym postępowaniu: dietetycznym (dieta ubogoenergetyczna) i zwiększeniu jej wydatkowania (aktywność fizyczna). Czasami konieczna jest współpraca psychologa i lekarza.
79 Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju związane z nieprawidłowym odżywianiem Niedobór masy ciała Nieprawidłowy przyrost masy ciała ( przybieranie na wadze ) jest zespołem cechującym się dysproporcją masy ciała w stosunku do wysokości, na niekorzyść masy ciała. Przyczyny niedoborów masy ciała u dzieci i młodzieży wydają się być bardziej złożone, niż w przypadku otyłości. Oprócz czynników genetycznych oraz innych, które działają na dziecko w okresie życia wewnątrzłonowego, wpływy środowiska obejmują nie tylko sposób żywienia, ale i inne czynniki opóźniające rozwój dziecka czy powodujące u niego niedożywienie. Są to przede wszystkim aktualne bądź przebyte choroby (zwłaszcza przewlekłe lub o ciężkim przebiegu), bodźce emocjonalne, czy skażenie środowiska naturalnego.
80 TRZYMAJ FORMĘ = ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA + AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
81 Istnieje potrzeba upowszechniania prawidłowego żywienia w celu wykształcenia potrzeby praktycznego stosowania zasad racjonalnego żywienia, jako istotnego i nieodzownego elementu profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Prawidłowy sposób żywienia w późniejszym okresie życia nie jest już w stanie całkowicie wyrównać poniesionych wcześniej strat w psychicznym i fizycznym rozwoju dziecka, dlatego nawyki żywieniowe należy kształtować już od wczesnego dzieciństwa, przez wskazanie zasad i sposobów prawidłowego żywienia. Nawyki żywieniowe wyrobione w okresie wczesnego dzieciństwa będą przekazywane na kolejne pokolenia.
82 Materiał został zaczerpnięty z poniższej literatury 1. Gawęcki J., Hryniewiecki L., Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa Gertig H., Gawęcki J., Słownik Terminów Żywieniowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Jodkowska M., Woynarowska B., Testy przesiewowe u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, Instytut Matki i Dziecka. Zakład Medycyny Szkolnej, Warszawa 2002
83 Materiał został zaczerpnięty z poniższej literatury 4. Khabipour R., Janus S., Pereira da Silva P., Pawiński K., Partnerstwo dla Zdrowia, Warszawa 12 września 2006 r. 5. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, IŻŻ w Warszawie, Warszawa Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych z programu WIKT 1.0. zatwierdzony przez Zakład Wartości Odżywczych Żywności w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie; Warszawa 2001
84 Materiał został zaczerpnięty z poniższej literatury 7. Turlejska H., Pelzner U., Szponar L., Konecka Matyjek E., Zasady racjonalnego żywienia zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk Wajszczyk B., Zbilansowana dieta, Zakład Epidemiologii i Norm Żywienia Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie 9. Wądołowska L., Bandurska- Stankiewicz E., Wybrane zagadnienia z dietetyki, Wydawnictwo ART., Olsztyn Ziemlański Ś., Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy, PZWL, Warszawa 2001
85 Materiał został zaczerpnięty z poniższej literatury 11. Ziemlański Ś., Budzyńska Tobolowska, Wegetarianizm w świetle nauki o żywności i żywieniu, Warszawa Ziemlański Ś., Podstawy Prawidłowego Żywienia Człowieka. Zalecenia żywieniowe dla ludności w Polsce, Warszawa Strona internetowa: Strona internetowa: Strona internetowa: Strona internetowa: Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. - Dz.U
86
Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA CZYLI JAK USTRZEC SIĘ CHORÓB CYWILIZACYJNYCH
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA CZYLI JAK USTRZEC SIĘ CHORÓB CYWILIZACYJNYCH Żywić się zdrowo powinniśmy w każdym okresie życia, ale szczególnie ważny jest sposób odżywiania dzieci i młodzieży, kobiet w ciąży
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoZasada trzecia. Zasada czwarta
Zdrowe odżywianie jest podstawą zachowania zdrowego organizmu. Przestrzegając dziesięciu podstawowych zasad właściwego żywienia, wykorzystamy dostępne pożywienie w najbardziej efektywny dla naszego zdrowia
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?
dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Zdrowe odżywianie polega na odpowiednim wyborze produktów i przygotowaniu posiłków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE. Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII
ZDROWE ODŻYWIANIE Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII WŁAŚCIWA DIETA Dobór pokarmów uzależniony jest od wieku człowieka, rodzaju wykonywanej pracy, stanu zdrowia, pory roku oraz klimatu i jest niezbędny
Bardziej szczegółowo11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo Ŝywności i sposób Ŝywienia naleŝą do najwaŝniejszych problemów zdrowia publicznego.
śywienie CZŁOWIEKA Bezpieczeństwo Ŝywności i sposób Ŝywienia naleŝą do najwaŝniejszych problemów zdrowia publicznego. Decydują w znacznym stopniu o prawidłowym rozwoju fizycznym, intelektualnym i emocjonalnym
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia
Jak się zdrowo odżywiać - piramida żywieniowa Zdrowe odżywianie to ostatnio dość modne słowa, które bez działania nie niosą za sobą nic. Wiele nastolatek chwali się, że je zdrowo, nic tak naprawdę na ten
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowoEcho Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.
Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoŻyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowo8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum
8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte
Bardziej szczegółowoInna propozycja piramidy Ŝywienia i zdrowia
Inna propozycja piramidy Ŝywienia i zdrowia Czerwone mięso, masło Bardzo rzadko Produkty mleczne lub suplementacja wapniem 1-2 razy dziennie Biały ryŝ, białe pieczywo, słodycze Ryby, drób, jaja (0-2 razy
Bardziej szczegółowoOpracowano na podstawie zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie
Opracowano na podstawie zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie 1. Jedz
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoCo jadłem/jadłam wczoraj?
1 Co jadłem/jadłam wczoraj? 2 Talerz zdrowia 2 Pieczywo i produkty zbożowe Podstawowe źródło węglowodanów złożonych w diecie i pokarm o stosunkowo dużej wartości odżywczej. Produkty zbożowe dostarczają
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoNOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA. (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie)
NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie) Dlaczego stara piramida żywieniowa jest zła? Po pierwsze okazuje się, że węglowodany w ilości sugerowanej przez
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce jedz jak najczęściej i w jak największej ilości.
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci i młodzieży Piramida została opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia w 2016 r. pod kierunkiem prof. dra med. Mirosława Jarosza przez zespół
Bardziej szczegółowoZbożowe śniadanie zimowe. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej
Zbożowe śniadanie zimowe dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Asortyment produktów zbożowych Produkty zbożowe stanowią podstawę wyżywienia ludności na całym świecie, znajdują się
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta młodziem. odzieży letniej.
Zbilansowana dieta młodziem odzieży 13 15-letniej letniej. Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składnik adników w odżywczych ywczych, a tym samym energii i substratów w potrzebnych
Bardziej szczegółowoŻywienie w szpiczaku mnogim
Żywienie w szpiczaku mnogim Spotkanie II : dbamy o kości mgr inż. Sławomir Kozłowski szpiczak mnogi leczenie osteoporoza- zaburzenie mineralizacji kości Czynniki środowiskowe dieta (wapń i witamina D)
Bardziej szczegółowoRozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia.
Rozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia. Nieprawidłowe odżywianie w wieku niemowlęcym, przedszkolnym i szkolnym: hamuje rozwój
Bardziej szczegółowoJedzmy zdrowo na kolorowo!
Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:
Bardziej szczegółowoNormy wyżywienia Racje pokarmowe. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015
Normy wyżywienia Racje pokarmowe Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 1 Normy wyżywienia (zalecane racje pokarmowe) (recommended pattern of food use) dzienne zestawy produktów
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda
ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko
Bardziej szczegółowozdrowego żywienia w chorobie
Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoZasady racjonalnego żywienia, normy żywienia i zalecane racje pokarmowe na przykładzie dzieci i młodzieży w wieku szkolnym
Zasady racjonalnego żywienia, normy żywienia i zalecane racje pokarmowe na przykładzie dzieci i młodzieży w wieku szkolnym Zbilansowana dieta POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W JELENIEJ GÓRZE
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Bardziej szczegółowoPrawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie?
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? prof. dr hab. Lidia Wądołowska
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE NAWYKÓW ZDROWEGO ODŻYWIANIA I SYSTEMATYCZNE UPRAWIANIE ĆWICZEŃ RUCHOWYCH. Wyrobienie nawyku jedzenia II śniadania
Konstancin-Jeziorna, 5 czerwca 2017 Sprawozdanie z realizacji projektu do KONKURSU NA PROJEKT EDUKACYJNY PROMUJĄCY ZMIANĘ ZACHOWAŃ W ZAKRESIE STYLU ŻYCIA W ŚRODOWISKU LOKALNYM W RAMACH REALIZACJI OGÓLNOPOLSKIEGO
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Zdrowe żywienie w cukrzycy Dieta dla osób dieta 1200 kcal chorujących na dieta 1500 kcal cukrzycę typu 2* dieta 1800 kcal *bez mikroalbuminurii Zaproponowana
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3
1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoCzym jest program Trzymaj
Trzymaj formę! Czym jest program Trzymaj formę"? "Trzymaj formę" " to inicjatywa propagująca zdrowy styl życia o unikalnym dwukierunkowym podejściu: promującym zbilansowane odżywianie połą łączone z regularną
Bardziej szczegółowoPIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ dla dzieci i młodzieży
PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ dla dzieci i młodzieży została opracowana pod kierunkiem: prof. dra hab. med. Mirosława Jarosza Zespół roboczy: prof. dr hab. M. Jarosz prof. dr hab. Jadwiga
Bardziej szczegółowoDIETA PRZY CHOROBACH SERCA
ZALECENIA OGÓLNE Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (należy dbać o urozmaicenie posiłków). W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA MŁODEGO PIŁKARZA. mgr Natalia Stanecka Centrum Dietetyczne Naturhouse Dzierżoniów
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA MŁODEGO PIŁKARZA mgr Natalia Stanecka Centrum Dietetyczne Naturhouse Dzierżoniów ZŁE NAWYKI ŻYWIENIOWEKONSEKWENCJE zmniejszona wydolność fizyczna dziecka, płaskostopie, skrzywienia
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA
KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA Proszę uzupełnić poniższe dane: Data badania... Wiek (lata)... Masa ciała (kg)... Wzrost (cm)... 2. Liczba posiłków w ciągu dnia: 1-2 posiłki 3-4 posiłki 5 i więcej
Bardziej szczegółowoŻywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk?
Żywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk? Podczas intensywnego treningu organizm produkuje energię znacznie szybciej, niż wówczas, gdy aktywność jest mała. W trakcie ćwiczeń serce bije częściej,
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoPrawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Polega ono na całkowitym pokryciu zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoAKTUALNOŚCI. Żywienie dzieci. Regularność spożywania posiłków. Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza
Numer 8 20 kwietnia 2018 AKTUALNOŚCI Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza Projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 Regularność spożywania posiłków Tak samo jak w
Bardziej szczegółowoOtyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ. Narodowy Program Zdrowia na lata
Otyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020 AUTORKA PORADNIKA: Adriana Dąbrowska mgr psycholog, psychodietetyk ? CO TO JEST OTYŁOŚĆ
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoRacjonalne odżywianie podstawą prawidłowego rozwoju dziecka
Racjonalne odżywianie podstawą prawidłowego rozwoju dziecka Prawidłowe żywienie ma specyficzne znaczenie u dzieci oraz młodzieży z powodu, iż w tym okresie życia zachodzą bardzo intensywne procesy rozwojowe
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE SZKOLNYM Opracowała: Iwona Konowalska Prawidłowe żywienie powinno stanowić bardzo istotny element promocji zdrowia. Tworząc szkolne programy prozdrowotne należy koncentrować
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny Trzymaj Formę! Zbilansowana dieta
1 Program edukacyjny Trzymaj Formę! Zbilansowana dieta Opracowanie: Maria Wruk Gorzów Wlkp. 4 stycznia 2007r. 2 3 Demograficzne uwarunkowania nadwagi i otyłości u uczniów gimnazjów w Polsce w 2005roku
Bardziej szczegółowoEDUKACJA DLA RODZICÓW
Materiał opracowała: Jolanta Gęca EDUKACJA DLA RODZICÓW Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne, ze względu na fazę intensywnego wzrostu i dojrzewania. Dla utrzymania wzrostu i
Bardziej szczegółowoWarsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec
Warsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec 2014 r. Realizacja komponentu ponadnarodowego W dniach
Bardziej szczegółowoZapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Bardziej szczegółowoWywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna
Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu.
Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego
Bardziej szczegółowoWarsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec
Warsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec 2014 r. Realizacja komponentu ponadnarodowego W dniach
Bardziej szczegółowoZNACZENIE ŻYWIENIA W PREWENCJI CHORÓB CYWILIZACYJNYCH
ZNACZENIE ŻYWIENIA W PREWENCJI CHORÓB CYWILIZACYJNYCH Dr inż. Anna Tokarska Dział Żywienia Świętokrzyskie Centrum Onkologii Obserwowane trendy w żywieniu w ostatnim czasie wskazują, że na wskaźniki zachorowalności
Bardziej szczegółowoOtyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ. Narodowy Program Zdrowia na lata
Otyłość PORADNIK DLA PACJENTÓW PROGRAMU WSPARCIA DLA OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ Narodowy Program Zdrowia na lata 2016-2020 AUTORKA PORADNIKA: Adriana Dąbrowska mgr psycholog, psychodietetyk ? CO TO JEST OTYŁOŚĆ
Bardziej szczegółowo